Hélène Stapert, Podzolhamel 26, 9403 XC Assen (na uur)

APRIL 2010

BRUMMELS is een mededelingen- en contactblad van de afdeling Assen en omgeving, van de vereniging voor Natuur- en Milieueducatie (IVN). Jaargang 28 nummer 1 Oplage 200 Gedrukt door: FPK drukkerij

REDACTIE BRUMMELS Wil Al Geke Kooistra Jelle Maijer Einbert van Rees Hélène Stapert

Uiterste inleverdatum kopij voor de eerstvolgende Brummels 1 juni 2010 Kopij mailen naar [email protected]

Webmaster Marien van Westen

BESTUUR Voorzitter

vacant

Secretaris

Hélène Stapert, Podzolhamel 26, 9403 XC Assen
0592 374 445 (na 18.00 uur) E-mail [email protected]

Financiële en Ledenadministratie

Jelle Maijer, Anreperstraat 102, 9404 LG Assen
0592 407 673

Algemeen bestuurslid

Wil Al, Ronskamp 34, 9412 BD Beilen
0593 542634

Algemeen bestuurslid

Jenny Koppert, Kennemerland 47, 9405 LB Assen
0592 265 055

Algemeen bestuurslid

Theo van der Made, Amelterhout 36, 9403 EE Assen
0592 331 700

Contributie: • Leden € 14,- per jaar • Donateurs € 8,- per jaar Gironummer 254.16.82 ten name van IVN Assen Opzeggen lidmaatschap voor 15 november.

2

INHOUDSOPGAVE

Redactie en bestuur .................................................................. 2 Inhoudsopgave ...................................................................... 3 Redactioneel .......................................................................... 4 Excursies van IVN afdeling Assen ......................................... 5 Internationale dag van de biodiversiteit .................................. 6 Het archief 18 ......................................................................... 8 Egels in de tuin .................................................................... 11 Verslag workshop microscopie ............................................ 13 Verslag ledenvergadering 13 mei 2009 ................................ 14 Uitnodiging ledenvergadering 2010 ..................................... 20 Financieel jaarverslag .......................................................... 21 Voorlopige agenda ledenvergadering .................................. 22 Jaaroverzicht 2009 afdelingsactiviteiten .............................. 23 Wie komt het bestuur versterken? ....................................... 24 Lucas Pieters Roodbaard ..................................................... 25 De jeneverbes ...................................................................... 27 Gezocht: molshopen! ........................................................... 29 Digitale scheurkalender Nederlandse biodiversiteit ............. 30 Werkgroepen en coördinatoren ............................................ 31

3

REDACTIONEEL Verslagen en kopij [email protected].

kunt

u

mailen

naar

e-mail

. Ik wens u veel leesplezier!! Geke Kooistra Werkgroep Brummels

Uiterste inleverdatum kopij voor de eerstvolgende Brummels is 1 juni 2010

4

adres

EXCURSIES VAN IVN AFDELING ASSEN Net even buiten Marsdijk Ten oosten van de wijk Marsdijk kunt u kennismaken met een prachtig esdorpenlandschap met haar boeiende geschiedenis en haar bijzondere kenmerken. Het is een flinke wandeling neem wat te drinken en te knabbelen mee. Datum: 4 april Tijd: 10.00 uur tot 13.15 uur Startpunt: tegenover terrein vv LEO

Winterakoniet

Ochtendschemer Dauwtrappen noemden we het, met een kleine groep in alle vroegte het veld of bos in. In de naderende ochtend een ongekend landschap in, betoverd door stilte, het dunne licht, door kilte en vocht, door het roepen van de roerdomp of ree. IVN-Assen organiseert zo’n wandeling in de omgeving van natuurgebied De Holmers. Datum 16 mei Tijd: van 03.00 tot 05.30 uur Het aantal deelnemers is beperkt, aanmelding is noodzakelijk, bel daarvoor 0592-407673 of 0593-542634. Waterdicht schoeisel aantrekken, want het terrein is hier en daar behoorlijk nat. Excursie Zeijerstrubben De Zeijerstrubben is een zeer gevarieerd bos met rijke vegetatie, dat in 1959 tot natuurmonument werd verklaard. Staatsbosbeheer heeft er sindsdien het beheer over. Behalve dat we hier een goede indruk krijgen van een stukje Drenthe uit de middeleeuwen, zullen we ook de zeldzame Zweedse Kornoelje vinden. De Zeijerstrubben is de enige groeiplaats van deze plant in ons land. Datum: dinsdag 1 juni Vertrek 19.00 uur, terug: ca. 21.00 uur Startplaats: De Brink in Zeijen, bij café/restaurant Hingstman

5

Hoe rijk is Marsdijk Een groot deel van Marsdijk maakt deel uit van een oud beeksysteem dat afwaterde op de Drentse Aa. In de loop der tijd is het oude landschap aangepast en omgevormd door de mens. Dat heeft allemaal sporen nagelaten en kansen gegeven aan veel verschillende planten en dieren. Ook zomaar middenin de woonwijk kunnen we veel daarvan terugvinden. Gidsen nemen u mee op een spannende zoek- en ontdektocht Datum: 6 juni om 14.00 uur Start: kinderboerderij Beekdalhoeve De route kan nat zijn, goed schoeisel wordt aanbevolen

Nieuwjaarswandeling 10 januari 2010

Foto Willem Braam

INTERNATIONALE DAG VAN DE BIODIVERSITEIT Soorten zoeken in De Haar e.o. Op 22 mei organiseert IVN-Assen, in samenwerking met camping Thyencamp, een 1001-soortendag. Het is die dag de Internationale dag van de Biodiversiteit. Wij willen u op die dag laten zien hoeveel verschillende soorten op één plek leven. En hoe die soorten samenleven, van elkaar afhankelijk zijn. Én we willen laten zien hoe afhankelijk wij zijn van deze soortenrijkdom. We zijn druk bezig met het organiseren van de dag, het programma staat dan ook nog niet vast. Het definitieve programma komt t.z.t. op de website www.ivnassen.nl. Bij dezen bent u alvast van harte uitgenodigd om die dag 6

met ons op zoek te gaan naar vogels, planten, microscopisch kleine ‘beestjes’, vlinders, spinnen, vleermuizen, nachtvlinders,…… die in het militaire oefenterrein De Haar leven. Een mooie gelegenheid om dat terrein, met een deskundige gids, te bekijken en beleven! Een gids van defensie gaat met ons mee. Kinderen gaan, onder begeleiding, op zoek naar de dieren die op de camping leven. En dat zijn er heel wat! Op de camping zullen ook een aantal kraampjes staan, waarin actief aandacht wordt besteed aan biodiversiteit. In de filmzaal zullen dvd’s te zien zijn. Kortom: genoeg te doen en beleven. Reserveer daarom alvast de middag en/of de avond van 22 mei en kijk t.z.t. op de website voor het programma. Graag tot dan! Diliana Welink (IVN-Assen) en Paul en Marjo Tienkamp (www.thyencamp.nl) Meehelpen? Hebt u een leuk idee voor de invulling van de 1001-soortendag? Wilt u graag mensen kennis laten maken met een specifieke soortgroep? Vindt u het leuk om over een bepaalde soortgroep te vertellen? Vindt u het leuk om mee te helpen met de activiteiten voor de kinderen? Of ziet u gelegenheid om een biodiversiteits-barbecue/diner te organiseren? Meldt u dan aan via [email protected]. Hoe meer zielen, hoe meer diversiteit….. (Een handleiding ‘aan de slag met biodiversiteit' is aanwezig.) Diliana Welink

Nieuwjaarswandeling 10 januari 2010

Foto Willem Braam

7

HET ARCHIEF 18 We zijn beland in 1973. Ik lees de jaarverslagen van 1973, 1974 en 1975 door en eerlijk gezegd lijken die nogal op elkaar. Misschien zijn jaarverslagen ook niet de beste documenten om er achter te komen wat er in IVN Assen gebeurde. Maar ook de verslagen van de bestuursvergaderingen geven niet veel meer informatie. Misschien zoek ik ook wel naar iets wat er niet was; wat meer actie, wat meer stelling name in de discussies over het milieu, de bedreigde natuur, die in die tijd toch overal losbrandden (in mijn herinnering). Het IVN lijkt zich niet te mengen daarin. Of het moet zijn in de in die tijd opgerichte Milieufederatie, waar de heer Leene namens het IVN Assen zitting in heeft. Maar over wat in de Milieuraad aan de orde kwam, vind ik geen woord. Wel staat er in de notulen van de bestuursvergader ing van 10 september 1973 Zaden in de winter een passage die wel eens tekenend kan zijn voor de houding die het IVN aannam als het om meer politieke zaken ging: “Bij de ingekomen stukken was een brief van de P.v.d.A. We wisten er eigenlijk geen raad mee. De secretaris zou samen met de heer Leene de zaak opnemen.” Ik was benieuwd naar wat er in die brief stond: maar helaas de brief is niet te vinden. En het bestuur komt ook niet meer op de zaak terug, althans ik lees er niets meer over in notulen. In 1974 is er weer een wat politiek gekleurd item aan de orde. De heer Leene geeft in de bestuursvergadering van 27 maart 1974 een toelichting over plan Schieven. “Uit alles kwam duidelijk naar voren dat het hier een gebied dicht bij de stad betreft van grote archeologische en natuurwetenschappelijke waarde. Er is een systeem van raatakkers, er zijn grafheuvels, overblijfselen van een eendenkooi enz. Een alternatief terrein om huizen op te bouwen zou bijv. het gebied bij Peelo of de Marsdijk zijn. Gedacht zou worden om de gemeente hierover een brief te sturen.” Je zou zeggen geen gekke actie voor een natuurminnende club als het IVN (en wij 8

weten dat Peelo en Marsdijk inderdaad het alternatief werden voor Schieven). Maar ook een brief aan de gemeente bleek een brug te ver. Ik kan het niet 'bewijzen' maar misschien is er toch een relatie tussen wat er aan het begin van de bestuursvergadering van 23 september 1974 gebeurd is en wat er bij de behandeling van de notulen van 27 maart besproken werd: “Na zijn welkomstwoord feliciteerde de voorzitter de heer Leene met zijn benoeming als directeur van de Bossen- en Plantsoenendienst en constateerde tevens dat Assen wat het 'groen' betreft ten opzichte van andere steden goed uit de verf (later verandert in: voor de dag) komt”. “Naar aanleiding van deze notulen vertelde de secretaris dat de brief over Schieven om verschillende redenen niet was verzonden. Heer Leene merkte op dat hij goede hoop had, dat plan Schieven niet door zou gaan.” Laten we eerlijk zijn, de spanning is er nog steeds. IVN is geen actiegroep, die voortdurend in de weer is tegen allerlei zaken die de 'natuur' bedreigen. Daarvoor zijn andere platforms, belangengroeperingen, die op specifieke punten milieuacties voeren. In de periode waarin ik secretaris van IVN Assen was, was er een langdurige actie tegen de uitbreiding van activiteiten op het TTcircuit en de daarbij toenemende geluidsoverlast. Samen met andere natuurorganisaties (verenigd in de Milieuraad) werd er een langdurige juridische strijd gevoerd. Ik kreeg alle stukken die de advocaat opstelde toegestuurd, inclusief rapporten van onderzoeken die verricht werden. Ik bewaarde alles, want je weet maar nooit. Dat deel van het archief groeide in Aangevroren Foto Willem Braam een paar jaar tijd uit tot zeker 50 centimeter papier. Het is goed, denk ik, dat het IVN dergelijke acties ondersteunt. Waar nodig ook zelf reageert op zaken die natuur en milieu in onze omgeving duidelijk aantasten. Ook in de laatste evaluatie- en planningsavond in november 2009 ontstond er een discussie over de stelling name van IVN Assen in meer politiek gekleurde kwesties. De meningen daarover waren verdeeld: van grote terughoudendheid tot oproepen tot veel meer aandacht voor zaken die op 9

politiek-bestuurlijk terrein liggen en te maken hebben met natuur en milieu in onze leefomgeving. Er leek zich een tegenstelling af te tekenen in de bijeenkomst tussen de vertegenwoordigers van de verschillende standpunten. Naderhand vroeg ik me af of dat ook echt zo was. Wat ons verbindt als leden en donateurs van IVN Assen is belangstelling –of misschien wel passie- voor natuur en milieu. Het IVN is een platform

Reeën in de winter

Foto Willem Braam

waarin we elkaar treffen, en van waaruit we allerlei activiteiten ondernemen; excursies, lezingen, cursussen, oudere leden gaan samen op stap, enz. Dat we ook nog eens in een omgeving wonen die wel heel rijk is aan natuur maakt misschien wel dat we vooral kunnen genieten en dat ook overbrengen. Daar is niets mis mee denk ik. Door anderen te laten zien wat er allemaal is, de variatie (diversiteit) die we in onze omgeving nog steeds aantreffen, maken we deelnemers bewust (en als het goed is ook enthousiast) van de waarde (en schoonheid) van de natuur om ons heen. Wat je op die manier hebt leren kennen, kan een rol gaan spelen op andere vlakken: misschien ga je milieubewuster leven, of je sluit je aan bij een actie, of je gaat anderen wijzen op wat er aan natuur is en de kwetsbaarheid hiervan. In die zin kan het IVN een belangrijk onderdeel zijn van de veelvormige natuur- en milieubeweging, of zoals het soms ook wel met een wat negatieve ondertoon genoemd wordt, de natuurlobby blijven vormen. En zo gezien kijk ik toch weer anders aan tegen de wat saaie en stoffige archiefstukken uit 1973 en 1974. En niet alleen dat, ook de nieuwe folder 2010, die ik vrijdag van de drukker haalde, met daarin onze activiteiten voor dit jaar, is een zichtbaar bewijs dat we ook nu nog op onze manier, voor zover onze mogelijkheden reiken, bezig zijn om kond te doen van: Alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit. En hoe we dat door de jaren heen gedaan hebben, daarover gaat het in een volgende aflevering van het archief gewoon weer verder. Einbert van Rees

10

EGELS IN DE TUIN Het voorjaar is aangebroken! Natuurlijk vriest het nog wel en af en sneeuwt het zelfs, maar de sneeuwklokken en krokussen bloeien, tulpen komen boven de grond, de vogels zingen steeds langer fanatieker en de zon schijnt heerlijk warm. In ieder geval als je achter glas zit…..

toe de en het

Nog even en ook de winterslapers zullen weer ontwaken. En dan is het écht voorjaar. Sommige mensen vroegen aan mij of de winterslapende vleermuizen en egels last ondervinden van de ongewoon lange sneeuw- en vorstperiode. Uit die vraag blijkt wel hoe snel wij aan veranderingen wennen. Want de winter zoals we die dit jaar hadden is juist een ‘gewone’ winter. En de voorgaande winters met hooguit een paar dagen poedersneeuw, díe waren juist ongewoon. De egels en vleermuizen zijn ingesteld op een winterperiode van oktober t/m maart. Hoe ze nou weten dat de winter voorbij is, dat weten wíj dan weer niet. Het heeft waarschijnlijk iets te maken met een ingebouwde klok (net zoals wij op onze vrije dag toch gewoon op ‘werktijd’ wakker worden). Ook lijkt het erop dat de dieren een verandering in luchtdruk kunnen waarnemen. En waarschijnlijk nemen zij nog wel meer waar, waar wij ons niet Egelhuis van bewust zijn. De extreem warme novembermaand, die vooraf ging aan de sneeuw, zorgde er wel voor dat de egels en vleermuizen langer actief bleven. Ze hebben zich dus goed vol en vet kunnen eten om de winter te kunnen overleven. Voorafgaand aan de winterslaap van egels hebben Hélène en ik samen met Joke een lezing over egels gegeven. Vorig jaar was immers het jaar van de egel. Het eerste deel van de avond ging over het dagelijks leven van een egel. Dat ze ’s nachts met name met behulp van hun neus op zoek gaan naar grote aantallen ‘beestjes’ om op te eten. Vaak zijn dit beestjes 11

die wij liever niet hebben in onze tuin, omdat ze onze planten op eten. De egel is dus een welkome gast in de tuin! Maar onbewust maken we het de egel niet makkelijk om in onze tuin te komen. We sluiten de tuin vaak af met schuttingen en afrastering tot aan de grond. De egel kan dan niet binnen komen. En hoewel egels heel goed kunnen zwemmen, kunnen ze niet uit een vijver klimmen met steile wanden. We hebben die avond diverse tips gegeven over egelvriendelijk tuinieren. Bijvoorbeeld het aanleggen van geleidelijke oevers en het creëren van een takkenhoop. De egel kan daar dan ook beestjes zoeken, er een nachtje slapen of zelfs een winternest van maken. De aanwezigen konden ook bouwplaten meenemen voor een heus egelhuis. Tenslotte hebben we in het eerste deel laten zien hoe je nou weet of er een egel in de tuin zit. De aanwezigheid van een paar cm grote, zwarte, vaak glimmende drolletjes geeft uitsluitsel. En uiteraard kun je de zomeravonden stil in de tuin gaan zitten, op wacht. Omdat de egel door zijn stekels geen vijanden kent (behalve de mens…..) is het een vrij luidruchtig beest, wat we op die lezingavond ook hebben laten horen.

Egeldrollen

Na de pauze heeft Hélène verteld over de egelopvang. Zij heeft dat jaren geleden gedaan en had uiteraard veel foto’s van die schattige, kleine egeltjes. Die ook al stekels hebben! Daar worden ze niet mee geboren. Maar de stekels zitten wel vlak onder de huid en groeien snel na de geboorte uit.! Egels die duidelijk versuft of ziek zijn, of die in de winter buiten rondlopen moeten naar de opvang worden gebracht. Egels opvangen kost veel tijd en energie. Ze moeten regelmatig worden gevoerd. En verschoond, want ze stinken behoorlijk. Hélène liet een film zien van de egelopvang in Amstelveen. In Assen zit (nog?) geen egelopvang, in Groningen, Ureterp en Hoogeveen wel. En uiteraard kunt u altijd met de dierenambulance bellen. Mocht u meer over egels willen weten, dan kunt u dat uiteraard aan ons vragen. Maar op internet is ook heel veel te vinden. Bijvoorbeeld via www.egelstartpagina.nl. Uit ‘het jaar van de egel’ is gebleken dat het helemaal niet zo goed gaat met de egel als dat wij denken. De zoogdiervereniging wil de egel dan ook 12

op de rode lijst zetten. Doordat wij het landschap intensief gebruiken voor landbouw, wonen en verkeer, zijn de tuinen inmiddels het belangrijkste leefgebied geworden voor egels. Een egelvriendelijke tuin is dus van levensbelang voor de egels! Diliana Welink Oh ja. Mocht u al voorjaarskriebels hebben: wacht nog even met het omzetten van de composthoop of het verwijderen van de takkenhopen. Misschien houdt er wel een egel winterslaap!

VERSLAG WORKSHOP MICROSCOPIE Het was die avond glad en het sneeuwde, maar toch waren alle aangemelde deelnemers om 20.00 uur aanwezig. De avond begon met een inleiding over de werking van een microscoop en een uitleg over de verschillende soorten microscopen die er bestaan. De ‘gewone’ microscoop, binoculair (ook wel prepareermicroscoop genoemd) en omkeermicroscoop werden besproken. Ook werd verteld waar je op moet letten als je zelf een microscoop wilt aanschaffen. Daarna begon de eigenlijke workshop. Onder het binoculair werden mossen en de poriën van houtzwammen bekeken. De gewone microscoop werd gebruikt om de cellen in het vliesje rond de rokken van een ui te bekijken en ook de huidmondjes van de prei werden bestudeerd. Ook werd er gekeken naar kant en klare preparaten van sporen van paddenstoelen, schubben van vlindervleugels, stuifmeelkorrels enzovoorts. Voor deze avond hadden zich drie deelnemers aangemeld. Hoewel er op iets meer was gerekend, was er nu voor iedere deelnemer een eigen microscoop beschikbaar, zodat er veel bekeken kon worden. Voor alle deelnemers was het een geslaagde avond, juist door de mogelijkheid zelf preparaten te maken en te experimenteren met een microscoop. Marien van Westen

13

Algemene ledenvergadering IVN afdeling Assen op 13 mei 2009 Aanwezig: W. Al, F. de Bos, W. Braam, A. Brug, J. de Grijs, S. Hug, M. Jansen, P. Kaasjager, A. Kok, L. de Jong, A. Knipping, I. v.d. Knoop, M. Kraijer, G. Kooistra, J. Koppert, P. Leene, T. v.d. Made, J. Mayer, L. Mulder, Z. Mulder, E. van Rees, H. Stapert, dhr. Tap. F. Uilhoorn, J. v.d. Velde, M. Versnel, T. v.d. Vis, D. Welink, M. v. Westen, W. Wijbinga, A. Huisman, A. Keijzer, J. Alferdink. Afwezig met bericht: T. Jans, H. Schipper-Seton, A. Nijmeijer, J. Leene, A. Geene. 1. Opening vergadering Ferdi Uilhoorn opent de vergadering en is verheugd over de grote opkomst. Er staan broodjes en er is van alles te drinken. Met dank aan mevrouw De Jong en Jelle Mayer die dit feestelijk verzorgd hebben. 2. Vaststelling agenda De agenda wordt zonder wijzigingen vastgesteld. 3. Notulen jaarvergadering 2008 (zie Brummels van maart 2009) Er zijn geen vragen of opmerkingen n.a.v. het verslag van de jaarvergadering in 2008. Het verslag wordt goedgekeurd, met dank aan Einbert van Rees. 4. Mededelingen In het afgelopen jaar heeft het bestuur diverse malen pogingen gedaan om meer in contact te komen met de leden van onze vereniging. Onder andere om ze beter te leren kennen en te weten te komen waar hun interesses liggen. Bij de meeste oproepen is de respons erg bescheiden: lees bijzonder laag. Temeer verheugend dat de opkomst in deze vergadering zo groot is. Het bestuur blijft zich beraden hoe het beter in contact kan komen met de leden. Wat heeft het bestuur in het afgelopen jaar zoal ondernomen: ♦ Organisatie van een fietstocht, die helaas door de geringe belangstelling niet is doorgegaan. ♦ Contact gelegd met de diverse werkgroepen van IVN-afdeling Assen en vertegenwoordigers daarvan uitgenodigd in verschillende bestuursvergaderingen. Er is een bezoek gebracht aan Jar Suchy (winkeltje), om nader kennis te maken en te praten over het winkeltje in de toekomst. Het bestuur wil graag werkgroepen versterken en nieuwe werkgroepen in het leven roepen en daarnaast het contact tussen werkgroepen en het bestuur verlevendigen. ♦ Een consulent van IVN-consulentschap Drenthe is in een bestuursvergadering uitgenodigd voor advies over onze plannen voor de toekomst. 14

♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦

Er is een tweejaren (meerjaren?) plan opgesteld. De website is vernieuwd in overleg met de nieuwe webmaster Marien van Westen. 3 bestuursleden zitten (samen met Einbert van Rees) in de redactie van Brummels, om Geke Kooistra bij de samenstelling ervan van input te voorzien. Er is met succes subsidie aangevraagd bij zowel Provincie als Gemeente voor de flora- en paddenstoelencursus 2009. Er is een beamer aangeschaft, die veelvuldig wordt gebruikt in de floracursus. Er is actief geworven voor nieuwe bestuursleden.

Om de IVN-Afdeling Assen meer kleur te geven is er veel te doen. Versterking van het bestuur is daarvoor noodzakelijk evenals de inzet van leden/vrijwilligers. Die inzet kan ook tijdelijk zijn en bestaan uit het meedenken in bepaalde werkgroepen of in projecten. Er is veel kennis aanwezig in de vereniging en daar maakt het bestuur graag gebruik van. Tijdens de vergadering meldt zich spontaan een aantal leden dat er wel voor voelt om van tijd tot tijd mee te denken. ♦ Afscheid Luit Mulder Jelle Mayer bedankt Luit Mulder voor zijn jarenlange inzet als coördinator van de bezorging van Brummels. Dankzij hem kon het bezorgingsysteem op een financieel bewuste manier draaiend gehouden worden. Veel dank daarvoor! De coördinatie bezorging Brummels wordt overgenomen door Frits de Bos. 5. Financieel jaarverslag 2008 (zie Brummels maart 2009) ♦ Verslag met toelichting van de penningmeester Jelle Mayer meldt dat de natuurgidsencursus ook financieel is afgesloten. Er zijn verder geen bijzonderheden te melden. Op de vraag of de post ‘overige diverse’ niet specifieker zou kunnen worden, antwoordt Jelle dat in deze post heel veel verschillende uitgaven van geringe omvang zijn opgenomen. Het voert te ver om dat allemaal uit te splitsen. Via de jaarlijkse kascontrole wordt deze post gecontroleerd. ♦ Bevindingen van de kascommissie: Diliana Welink en Wytse Wijbenga De kascommissie heeft de financiën gecontroleerd en geen bijzonderheden te melden. E.e.a. ziet er prima uit. De kascommissie verleent de penningmeester décharge. ♦ Vaststelling financieel jaarverslag Het financieel jaarverslag wordt vastgesteld. ♦ Benoeming nieuwe kascommissie

15

Met dank aan Diliana Welink, die twee jaar zitting had in de kascommissie, wordt voor haar een nieuw kascommissielid gekozen. Sigrid Hug meldt zich hiervoor aan. De nieuwe kascommissie voor 2009 bestaat dan uit Wytse Wijbenga en Sigrid Hug. 6. Begroting 2009 (zie Brummels maart 2009) ♦ Vaststelling van de begroting 2009 De begroting 2009 wordt vastgesteld. ♦ Machtiging automatische incasso contributie Het innen van de contributie en de administratie daaromheen is arbeidsintensief. De penningmeester besteedt die tijd liever aan inhoudelijke zaken voor het IVN. Er is daarom tot twee keer toe een oproep gedaan aan de leden, om akkoord te gaan met automatische incasso van de contributie. Dat zou veel werk schelen. Van de 170 leden hebben er ca. 70 op gereageerd. Nu moet er met twee systemen worden gewerkt (handmatige verwerking en via de automatische incasso). Dat is jammer. Automatische incasso, betekent ook stilzwijgende verlenging van het lidmaatschap, maar men kan het zelf ook weer eenvoudig terugdraaien, als dat om welke reden dan ook gewenst is. Automatische incasso belemmert het doneren van iets extra’s niet. Dat kan altijd door middel van een gewone overschrijving. Ook bij deze oproep ervaart het bestuur dat er maar weinig leden reageren. De eerlijkheid gebied te zeggen dat de lage respons op oproepen van het bestuur frustrerend werkt. Vanuit de aanwezigen komt de vraag of het bestuur wel zoveel moeite moet doen. Misschien dragen de meeste IVN-leden het IVN een goed hart toe, maar meer als donateur, dan als actief lid. Bovendien is de gemiddelde leeftijd van de leden vrij hoog, zodat er ook veel leden zullen zijn die er niet voor kiezen om een actieve bijdrage te leveren. Dat moeten we gewoon accepteren. Ook het bestuur wil graag gevoed worden vanuit de leden om de IVN-kar (vlot) te kunnen trekken. Voeding vanuit de leden en wisselwerking kan stimulerend en inspirerend werken naar beide kanten. 7. Inhoudelijk jaarverslag 2008 Het inhoudelijk jaarverslag verschijnt in de Brummels van juni 2009. 8. Activiteiten 2009 en meerjarenplan ♦ Excursies 2009 Het onderdeel excursies loopt in onze afdeling net als in het verleden nog steeds heel goed. De folder is begin dit jaar uitgekomen. Vorig jaar november heeft een evaluatie plaatsgevonden van de excursies van het afgelopen jaar. Hierbij 16

waren alle gidsen aanwezig. Dat was een leerzame bijeenkomst. Voor 2009 is voor de excursies aangesloten bij het thema historie van Assen. Een aantal excursies heeft inmiddels plaatsgevonden. De planning van excursies is voor het komende jaar (2010) een aandachtspunt. Nu blijken veel excursies dicht op elkaar te liggen. De jaarlijkse krokusexcursie op Overcingel was ook dit jaar een groot succes met zo’n 150 deelnemers. Dit najaar is er opnieuw een evaluatie waarbij alle gidsen aanwezig zijn. Dit is een bijeenkomst waarbij iedereen welkom is en ook daar zijn ideeën en suggesties van leden welkom. Oproep van Martin Versnel: voorafgaand aan excursies worden van tevoren nog mailtjes verzonden. Bij sommigen komen deze niet aan, omdat bepaalde mail bij hen blijkbaar geblokkeerd is (of als ongewenst staat ingesteld). Vraag aan een ieder om daarnaar te kijken en dit zo mogelijk op te heffen. ♦ Vernieuwde website Sinds begin van dit jaar heeft onze afdeling een nieuwe webmaster: Marien van Westen. Ulfert Wilkens heeft dit stokje overgedragen. De website is geactualiseerd en ook qua kleurstelling aangepast. Elk seizoen krijgt z’n eigen kleur met bijpassende foto’s. Leden kunnen ook informatie voor de website aandragen: bijvoorbeeld een verslag van een excursie of iets bijzonders dat zij in de natuur hebben gezien of meegemaakt. Ook foto’s zijn welkom. Zo kunnen we informatie met elkaar delen. Binnenkort komt er een apart onderdeel op de website voor inbreng van de leden. Omdat Brummels maar 4x per jaar uitkomt is het regelmatig bezoeken van website zeker nuttig om op de hoogte te blijven van nieuws en andere informatie. ♦ Meerjarenplan Het bestuur wil onze vereniging graag meer leven inblazen en meer kleur geven. Het heeft daartoe een meerjarenplan opgesteld. Hélène Stapert vertelt enkele high-lights uit dit plan. Het meerjarenplan kan men nog rustig doorlezen op de website en het wordt in juni opgenomen in de Brummels, Voor het uitvoeren van al deze plannen doet het bestuur een beroep op de leden, want uiteindelijk is het een plan dat alle leden aangaat. Hélène doet daarom nogmaals een beroep op de alle leden, want het levendiger maken van de vereniging is niet alleen een bestuursaangelegenheid. Inzet van leden in de vorm van meedenken, of een tijdelijke inzet voor een apart project zal al veel verschil maken. Diliana Welink komt met het idee om als IVN afdeling iets te organiseren rond het Jaar van de Egel. In het weekend van 19-20 september wordt aan 17

dit thema landelijk aandacht besteed. Diliana zal hiervoor een oproep schrijven voor de Brummels van juni. Deze oproep komt tevens op de website. 9. Samenstelling bestuur Ireen van der Knoop is aftredend na een bestuurslidmaatschap van 6 jaar. Zij wordt met een kleine toespraak van de voorzitter van harte bedankt voor haar inzet. Zij zal als ‘ gewoon’ lid van het IVN actief betrokken blijven bij de vereniging. Jelle Mayer (penningmeester) is aftredend en herkiesbaar. Jelle geeft aan ook herkiesbaar te zijn als gewoon bestuurslid, als iemand anders het penningmeesterschap op zich wil nemen. Er melden zich daarvoor geen kandidaten aan. Jelle wordt voor opnieuw 3 jaar herkozen als penningmeester. Ferdi Uilhoorn maakt kenbaar dat hij zich - al voordat zijn termijn verstreken is - als voorzitter en bestuurslid wil terugtrekken. Hij heeft zijn draai in het IVN niet kunnen vinden. Toen zich twee nieuwe kandidaat bestuursleden aandienden, heeft hij gemeend dat het beter is dat iemand anders het stokje van hem overneemt. Wil Al bedankt Ferdi voor zijn inzet de afgelopen twee jaar. ♦ Uitbreiding bestuur Nog los van het vertrek van Ireen v.d. Knoop en Ferdi Uilhoorn, was het bestuur al actief op zoek naar nieuwe bestuursleden, ter uitbreiding van het bestuur. Er hebben zich twee kandidaten gemeld en met beiden heeft een delegatie van het bestuur een gesprek gevoerd. Theo van der Made en Jenny Koppert hebben aangegeven dat zij het bestuur graag komen versterken. De vergadering gaat akkoord met hun benoeming. 10. Rondvraag en sluiting Marien van Westen vraagt of er onder de leden interesse is in microscopie. In dat geval zou hij daarover een avond kunnen vullen. Niet alleen over hoe een microscoop werkt, maar vooral om ook onzichtbare natuur, zichtbaar te maken en om details in de natuur te kunnen uitvergroten, wat de verwondering ook alleen maar doet toenemen. Uit de reactie deze avond blijkt dat daar zeker belangstelling voor is. Zodra over dit onderwerp een avond wordt georganiseerd worden de leden daarvan via de Brummels en de website op de hoogte gesteld. Ireen van der Knoop wijst n.a.v. microscopisch kleine waterdiertjes, op het werk van kunstenaar Theo van der Heijden. Zie www.theovanderheijden.com. Sigrid Hug complimenteert het bestuur met de vele acties en plannen en zegt zeer tevreden te zijn over het nieuwe elan. 18

Diliana Welink sluit hierbij aan en heeft waardering voor de inzet van het bestuur. Zij vraagt of er wellicht interesse is in een avond over Egels. Dat blijkt onder de leden die aanwezig zijn - het geval te zijn. Een van de leden meldt dat hij een appelvink, die tegen de ruit is gevlogen, in de vriezer heeft voor wie interesse heeft in het opzetten ervan. Gedacht wordt aan Jos Morcus. Jelle Mayer zal hem hierover een mailtje sturen. Geke Kooistra zegt graag te willen meedenken over de PR van de vereniging. 11. Sluiting Ferdi Uilhoorn sluit de vergadering en wenst allen een natuurvol jaar. Na de vergadering is er een wandeling waarbij we langs de contouren van de randweg Assen-Oost lopen, om een indruk te krijgen van het gebied dat eventueel op de schop gaat, als de plannen voor de Florijn-as doorgaan. Het was een prettige geanimeerde jaarvergadering met een mooie wandeling na afloop. Hélène Stapert Secretaris

19

HET BESTUUR VAN HET IVN AFDELING ASSEN NODIGT U VAN HARTE UIT VOOR DE:

ALGEMENE LEDENVERGADERING OP DINSDAG 25 MEI A.S. OM 18.00 UUR IN HET STRANDPAVILJOEN RECREATIEGEBIED BAGGELHUIZERPLAS Vanuit Assen de weg naar Witten, over A28 viaduct, onderaan viaduct rechtsaf langs het "paardenhotel", doorrijden langs oefenterrein Defensie door bos, daarna links parkeren bij hoogspanningsmasten en lopen naar strandpaviljoen aan Baggelhuizerplas.

Wandeling na afloop Ook dit jaar combineren we de ledenvergadering met een wandeling na afloop. De wandeling duurt 1 à 1,5 uur langs de biologische moestuin "De Witte Vlieg", dan langs de vliegvisvereniging en de visplas door een stuk van het Pelinckbos en zo terug naar het paviljoen. De biologische moestuin is een grote tuin van meerdere mensen op een volkstuincomplex waar zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen groenten, fruit en bloemen worden geteeld. Pelinckbos is een mooi bos dichtbij Assen. Veel mensen uit Assen kennen het niet. Het is zeker de moeite waard. Aanmelden voor 10 mei a.s. !!!! Tijdens deze ledenvergadering wordt weer voor broodjes, melk, thee en koffie gezorgd. Om de juiste hoeveelheden te kunnen bestellen is het nodig te weten op hoeveel mensen we kunnen rekenen. Daarom het dringende verzoek u op te geven via [email protected] of telefonisch via telefoonnummer 0592-37 44 45 (alleen na 18.00 uur en in het weekend).

20

Financieel jaarverslag 2009 Ontvangsten

rekening 09 begroting 09 begroting 10 € 1.750,00 € 2.300,00 € 2.300,00 € 77,00 € 200,00 € 90,00 € 2.502,50 € 1.200,00 € 1.700,00 € 155,00 € 190,00 € 1.500,00 € 800,00 € 29,50 € 400,00 € 40,00

contributies/donaties excursies subsidies cursussen verkoop winkel cursussen e.d. overige Totaal

€ 6.114,00

€ 4.290,00

€ 4.930,00

€ 1.219,65 € 357,70 € 3.801,81 € 854,52 € 114,14 € 867,45 € 495,18

€ 1.200,00 € 300,00 € 500,00 € 800,00 € 180,00

€ 1.200,00 € 450,00 € 1.200,00 € 500,00

€ 1.280,00

€ 1.200,00

€ 7.710,45

€ 4.260,00

€ 4.550,00

Uitgaven afdracht IVN Landelijk zaalhuur cursussen druk- en verzendkosten winkel Jar beamer overig Totaal Inkomsten girorekening 2009

rente

€ 6.114,00 sterrekening

Uitgaven girorekening 2009

€ 7.710,45

boeksaldo bankrek. 1-1-2009 boeksaldo bankrek.31-12-2009

€ 1.712,06 € 115,61

21

saldo sterrek. 02-03-2010

€ 85,67 € 10.293,47

Voorlopige agenda algemene ledenvergadering IVN afdeling Assen Datum 25 mei 2010 Aanvang 18.00 uur Locatie: strandpaviljoen Baggelhuizerplas Assen 1. Opening vergadering 2. Vaststelling agenda 3. Notulen jaarvergadering 2009 (Brummels van april 2010) 4. Mededelingen 5. Financieel jaarverslag 2009 (Brummels april 2010) a. verslag met toelichting van de penningmeester b. bevindingen van de kascommissie: Wytse Wijbenga en Sigrid Hug c. vaststelling financieel jaarverslag d. benoeming nieuwe kascommissie 6. Begroting 2010 (Brummels april 2010) a. toelichting vanuit het bestuur b. vaststelling van de begroting 2010 c. machtiging automatische incasso contributie d. overstap naar Triodosbank (maatschappij- en milieubewuste bank) 7. Inhoudelijk jaarverslag 2010 (Brummels april 2010) 8. Programma en activiteiten 2010 a. excursies 2010 b. meerjarenplan c. scholen project d. belronde langs alle leden 9. Ondersteuning organisatie extra excursies, lezingen en korte cursussen 10. Samenstelling bestuur a. aftredend op eigen verzoek: Hélène Stapert (secretaris) b. werving nieuwe secretaris 11. Rondvraag en sluiting

22

JAAROVERZICHT 2009 AFDELINGSACTIVITEITEN Met een programma van elf excursies in en rond Assen, daarbij een paar die op verzoek zijn georganiseerd, zoals een wandeling voor blinden en slechtzienden door het Pinetum bij Anloo, en met de rondleidingen in de zomermaanden bij camping De Berenkuil trokken we de aandacht van meer dan 800 geïnteresseerden. Ook voor de twee cursussen die de afdeling organiseerde bestond gretige belangstelling. Voor de Floraen de Paddenstoelencursus meldden zich elk meer dan 25 mensen. In aanmerking genomen dat beide cursussen nogal wat zelfstudie vergden was dat een aanzienlijk aantal. De Paddenstoelencursus bestond uit vier cursusavonden en twee Waaierkorstzwam excursies. Voor de Floracursus was langer adem nodig: dertien bijeenkomsten waarvan zes excursies, verspreid over het hele kalenderjaar. Samen met de Vrienden van het Asserbos organiseerden twee leden van de afdeling in oktober een druk bezochte voorlichtingsavond over egels, egelvriendelijk tuinieren, egelopvang en de bouw van een egelverblijf. Het tweejarenplan, dat het bestuur rond de ledenvergadering van 2009 publiceerde, is intussen hernoemd. Het werd Meerjarenplan, want uitvoering vraagt gewoonweg heel veel tijd en energie. In ieder geval meer dan wat het bestuur in twee jaar kan opbrengen. Bestuurslid Theo van der Made adopteerde het plan om kinderen/jongeren te interesseren in de natuur. Hij enthousiasmeerde Het Drentse Landschap, Staatsbosbeheer, een consulent van het IVN, en kreeg de medewerking van Natuur- en Milieu-educatie van de Gemeente Assen om een dagvullend buitenprogramma op te zetten voor de hoogste groepen van het basisonderwijs. De verwachting is dat de eerste groepen in september 2010 het veld in gaan. Eind 2009 heeft het bestuur besloten om alle leden te vragen voor welke activiteiten van de afdeling ze belangstelling hebben. Niet alleen om te weten wat we voor de leden kunnen organiseren, ook om te zien waaraan 23

de leden zelf willen bijdragen. Tegen het eind van het kalenderjaar was de belronde halverwege. Tijdens de ledenvergadering kunnen we wel een en ander over de resultaten vertellen. Samenwerking met de KNNV bleef in 2009 beperkt tot het over en weer openstellen van lezingen en cursussen. Het ontbreekt vooralsnog aan voldoende mensen en deskundigheid om uitvoering te geven aan het plan een gezamenlijk blad te ontwikkelen. Maar laten we tenslotte niet vergeten dat Brummels elk jaar weer vier keer uitkomt. Wil Al

WIE KOMT HET BESTUUR VERSTERKEN? In verband met een drukke baan in combinatie met een studie heeft Hélène Stapert aangegeven niet langer voldoende aandacht te kunnen besteden aan het secretariaatswerk van het IVN-Assen. Zij heeft besloten te stoppen als secretaris en haar bestuursfunctie op 25 mei a.s. neer te leggen. Het bestuur zoekt dan ook met grote spoed een enthousiaste opvolger als

bestuurslid/secretaris Wij zoeken een secretaris met:  Een flinke dosis humor en geduld, die samen met de andere bestuursleden onze plannen voor de toekomst verder mee wil helpen uitwerken en uitvoeren en ondersteunen.  Affiniteit met secretariaatswerk.  De bereidheid om zich enkele jaren (bestuurslidmaatschap is 3 jaar) voor het IVN afdeling Assen in te zetten.  Interesse in natuur en natuureducatie.  De mogelijkheid zich gemiddeld een paar uur per week voor het IVN in te zetten. Voor meer (vrijblijvende) informatie kunt u contact opnemen met Hélène Stapert, secretaris. Tel.: 0592-37 44 45 (alleen ’s avonds na 18.00 uur en in het weekend).

24

Mocht u zelf niet in de gelegenheid zijn, misschien kent u dan iemand in uw omgeving, die interesse heeft en aan het profiel voldoet? Zegt het voort, zegt het voort. LUCAS PIETERS ROODBAARD De tuinarchitect met schildersogen Wie een beetje bekend is in de Overcingeltuin, zal het opgevallen zijn dat de siertuin een geheel andere structuur heeft dan de overige delen van de tuin. In opdracht van J.H.P. van Lier werd het huis namelijk gebouwd in classicistische stijl net als vermoedelijk de tuin. In 1823 werd door tuinarchitect Lucas Peter Roodbaard een deel van de tuin opnieuw ingericht, hetgeen resulteerde in de siertuin aangelegd in romantische, Engelse landschapsstijl. Wie was Lucas Pieters Roodbaard. L.P. Roodbaard werd in 1782 geboren te Rolde als zoon van een Assense hovenier. Tot 1824 woonde hij in Groningen met een tussenliggende periode in Rolde, om zich daarna in Leeuwarden te vestigen. In 1851 overleed hij in Leeuwarden en werd begraven op de door hem zelf ontworpen stadsbegraafplaats van Leeuwarden. Roodbaard was de belangrijkste en meest bekende tuinarchitect in Noord Nederland. Zijn opleiding tot hovenier vond, zoals in die tijd gebruikelijk was, in de praktijk plaats. Hij was hovenier maar ook portretschilder. Hij werd ook wel genoemd 'de tuinarchitect met schildersogen'. In 1824 liet hij zich registreren als architect van buitenplaatsen, later als architect van buitens en tuinen. Hij was zowel de architect van parken, begraafplaatsen als van privé-tuinen. Bekend werd hij door zijn ontwerpen in de Engelse landschapsstijl: een stijl e die in de 18 eeuw in Engeland ontstond en ook wel romantische stijl werd genoemd. Kenmerkend voor deze stijl zijn ondermeer kronkelende paden. Tussen de paden perken met uiteenlopende vormen, rond, ovaal of niervormig. Niveauverschillen werden gecreëerd door opgeworpen heuvels. Bomen werden opvallend solitair geplant. Rode beuken maar ook o.a. linden. Er werden veel rododendrons, azalea’s seringen en goudenregen gebruikt. Door de ontstane handel met het buitenland werden ook veel exotische planten en bomen gebruikt o.a. stinsenplanten.

25

Deze romantische stijl was in wezen een reactie op de classicistische stijl uit Frankrijk, met de dominante rechte lijnen, rechthoekige vormen en symmetrie. Roodbaard werd als tuinarchitect zeer gewaardeerd. De adel, kooplieden en lagere overheden, vaak goed gefortuneerd, bezorgden hem veel opdrachten. Het ging hem voor de wind. In 1832 kon hij een statig herenhuis betrekken in Leeuwarden. Heel wat tuinen, parken en begraafplaatsen in Friesland, Groningen en Drenthe staan op zijn naam. Om enkele te noemen: De Prinsentuin in Leeuwarden; De Oude Stadsbegraafplaats in Leeuwarden; De Braak te Paterswolde; Oranjestein in Oranjewoud; Fraeylemaborg te Slochteren en de Overtuin van Lyndensteyn te Beetsterzwaag. Maar ook in de stad Assen heeft Roodbaard diverse tuinen, parken op zijn naam staan. In de eerste plaats, zoals genoemd, de siertuin van de Overcingeltuin. Overcingel werd in 1777/78 gebouwd. Het gedeelte van de tuin direct achter het huis, de huidige siertuin, werd in 1823 heringericht door Roodbaard. De romantische stijl is duidelijk te herkennen aan de niveauverschillen, de slingerende paden en de niervormige perken. In het voorjaar bloeien er voor deze stijl zo typerende stinsenplanten, zoals de krokussen, sneeuwklokjes, sterhyacinten, narcissen. Er staan prachtige rode beuken, maar ook exotische zoals de sneeuwklokjesboom en moerascipres. In 1823 ontwierp hij eveneens het landgoed 'De eerste steen' aan de Beilerstraat tegenover het voormalige Port Natal, in opdracht van Jan Haak Oosting, destijds ontvanger generaal. Van zijn aanleg is niets bewaard gebleven. In 1830 de tuin achter 'Het Witte Huis' aan de Vaart NZ 36, in opdracht van Hendrik Jan Oosting, zoon van Jan Haak Oosting en burgemeester van Assen. In 1841 De Brink. Aanvankelijk woonden de meeste bewoners van Assen aan de Brink en binnen de toen nog niet gedempte singels. Langzamerhand breidde Assen zich uit in noordelijke en westelijke richting. Had Assen in 1810 nog 800 inwoners, in 1852 waren dit er al bijna 5000. Op initiatief van Lodewijk Napoleon moesten er de noodzakelijke woningen bij gebouwd worden, maar zou tevens de Brink veranderd worden in een rechthoekig plein. Het moest een centraal plein worden met concertzaal en sociëteit, scholen en kerken. Op papier was de situatie rond en kreeg de Rotterdamse architect C.G.F. Giudici opdracht tot uitvoering over te gaan. 26

Zover kwam het niet. Lodewijk Napoleon verdween van het toneel en daarmee deze plannen. Drenthe werd in 1814 deel van het Koninkrijk der Nederlanden met als eerste koning Willem I. De gemeente Assen onder leiding van burgemeester Hendrik Jan Oosting (1831-1856) gaf Roodbaard de opdracht de Brink als een wandelpark in zijn stijl in te richten. Er is niet veel meer van over, maar aan de solitair geplaatste bomen en de constructie van een enkel overgebleven wandelpad valt nog het een en ander af te leiden. Niet alles wat in de romantische stijl is aangelegd, is afkomstig van Roodbaard. Zo werd de Zuiderbegraafplaats ook in deze romantische stijl aangelegd, maar ontworpen door tuinarchitect J. Vroom sr. Op initiatief van de Stichting Oude stadsbegraafplaats Leeuwarden werd in 2005 een grafmonument bij zijn grafzerk geplaatst. Adrie Brug

DE JENEVERBES Op welk tijdstip en wat voor wijze dan ook, ooit hebben wij elkaar ontmoet in het kader van de Jeneverbes. De start van een lange reeks activiteiten vond plaats in november 2004, op de ‘Eerste grote noordelijke jeneverbesavond’. Dit begin is dermate inspirerend gebleken dat er een lange reeks projecten uit voort is gekomen. Projecten waarin professionals en vrijwilligers nauw samenwerken. De kracht van die samenwerking wordt vergroot door de combinatie van inventarisatie met onderzoek, van natuur met cultuurhistorie en van onderhoudswerk met voorlichting en educatie. Deze veelzijdigheid zorgt voor een stevig draagvlak. In het Jeneverbesgilde werken Staatsbosbeheer, Het Drentse Landschap, Landschapsbeheer Drenthe, Natuurmonumenten eendrachtig samen. Het gilde vormt de denktank voor nieuwe plannen en inzichten. Er wordt veel gediscussieerd over onderzoeksvragen en antwoorden. Nog altijd zijn de regie en administratie van de werkzaamheden in handen van Veldwerk Nederland. Nog steeds kunt u onverwacht tegen Waggel Jan en Annechie aanlopen. Ruim vijf jaar later zijn wij volop bezig met de Jeneverbes. Over de stand van zaken willen wij U in deze mail informeren. De website www.Jeneverbesgilde.nl functioneert als nooit te voren. Hij is recent geactualiseerd met nieuwe informatie, foto’s en verhalen. Tevens is de website van een forum voorzien. Hier kunt u na registratie (i.v.m. spam) ook zelf foto’s plaatsen en discussiëren over diverse Jeneverbesonderwerpen. 27

De in Drenthe uitgevoerde werkzaamheden zijn en worden opgeschaald naar andere delen van het land. In het nu lopende project hebben wij contacten met beheerders en groepen in Salland (Borkeld), Noord-Brabant (omgeving Deurne) en op de Veluwe (omgeving Kootwijk). Ook hier gaan de boven genoemde combinaties hand in hand. In Drenthe en de andere streken geven wij voorlichting en scholing aan vrijwilligers. Het programma wordt financieel mogelijk gemaakt door het Prins Bernhardcultuurfonds en de Jeneverbes met bessen Foto Wico Hopman Paul Fentener van Vlissingen / AD natuurprijs. In Drenthe wordt gewerkt in het Siepelveen, de Kralooër heide, het Ruige Veld bij Rolde, De Palms en incidenteel in andere terreinen. Onderdeel van het vigerend project is het symposium van 16 april aanstaande. Deze bijeenkomst wordt gehouden op het Veldstudiecentrum Orvelte. Naast presentatie van de recente onderzoeksresultaten naar kieming (onderzoek door Alterra) wordt ingegaan op de toekomst van de Jeneverbes in gebieden waar de beheerder kiest voor een extensief grootschalig natuurbeheer-met-behoud-van-soorten (lezing door SBB). Een medewerker van het VNP Lüneburger Heide gaat in op het beheer van dit natuurpark waaronder onder meer de dunning van Jeneverbesstruwelen valt. Uiteraard staan er ook excursies op het programma. Informatie over het programma en aanmelding is te verkrijgen bij [email protected]. In de loop de jaren zijn er diverse producten ontwikkeld die voor de promotie van de activiteiten zorgden. Producten die wij in de handel hadden waren o.a. droge worst en kaas gekruid met jeneverbes (beide voorlopig uitverkocht), dubbelgebeide jenever en jeneverbesbier (de laatste is uit de markt genomen), het Jeneverbesboek (vrijwel uitverkocht), wandel- en fietsboekje door het hart van Drenthe, linnen tasjes, botermesjes en houten kistjes en diverse folders en brochures. Veel is uitverkocht, maar bij grote interesse kan er mogelijk het een en ander opnieuw in de markt gezet worden. Graag zien wij u op de website of het symposium nog een keer terug. 28

Meike Bulten en Jan van Ginkel Projectleiders Veldwerk Nederland En Aaltje Bos Veldwerk Nederland

GEZOCHT: MOLSHOPEN! Sommige zoogdieren zie je vrijwel alleen aan de sporen die ze achterlaten. Dat geldt zeker voor mollen. Iedereen kent molshopen maar slechts weinigen zien wel eens een mol. Zoogdieratlas.nl probeert alle zoogdieren in kaart te brengen, dus ook de mollen en doet nu een opmerkelijke oproep: als u een molshoop ziet, geef het dan aan ons door! U kunt dit doorgeven op www.zoogdieratlas.nl zodat straks voor deze soort duidelijk is waar deze voorkomt. Er zijn al heel wat waarnemingen van mollen doorgegeven maar zoals te zien op het kaartje op de site is dat zeker nog niet voor heel Nederland het geval. Dus zijn meer waarnemingen welkom! U kunt zonder te registreren uw molshoop doorgeven en direct bekijken op een kaart. Ontstaan van molshopen Niet alle zoogdieren zijn makkelijk te herkennen, maar over de mol is meestal geen verwarring. Iedereen kent ze wel, de aarden bulten in tuinen, weilanden maar ook in stadsparken en middenbermen van wegen. Elke winter vallen de grote hoeveelheden molshopen op maar zeker nu, na de wat stevigere vorstperiodes, is dat het geval. Mollen graven achter hun prooi, regenwormen en andere bodemdiertjes aan. Aan het begin van de winter vluchten de wormen voor de kou, dieper de grond in en de mol graaft er achteraan. Dieper graven van nieuwe gangen levert grond op die ze kwijt moeten. Wanneer het weer warmer wordt, kruipen de regenwormen weer richting aardoppervlak. De mol gaat er ook dan weer achteraan, graaft nieuwe gangen en werpt dus extra hopen op. De mol leidt een solitair bestaan. Alleen in de paartijd vormen ze paartjes. De rest van het jaar leeft de mol alleen in zijn gangenstelsel. Dat stelsel verdedigt hij of zij ook flink tegen andere mollen. Daarom heeft het ook weinig zin mollen te bestrijden: als de mol geklemd is, zal er in het algemeen binnen 24 uur een nieuwe mol in zijn gangen zitten. Om het nog 29

erger te maken, willen die nieuwkomers ook nog wel eens het overgenomen gangenstelsel bijwerken; nog meer hopen dus. Simone Vos Coördinator Zoogdieratlas.nl Drenthe

DIGITALE SCHEURKALENDER NEDERLANDSE BIODIVERSITEIT Elke dag een andere soort in beeld In het Internationale jaar van de Biodiversiteit 2010 lanceert NCB Naturalis in samenwerking met de Stichting Veld Onderzoek Flora en Fauna (VOFF) de Natuurwidget 2010. Elke dag een nieuwe foto van een plant of dier uit de Nederlandse natuur op je beeldscherm. Een digitale scheurkalender waarvoor een selectie is gemaakt uit de 35.578 soorten in het Nederlands Soortenregister. Op de voorkant fraai beeldmateriaal van onder meer insecten, zoogdieren, zeedieren en planten. Op de achterkant een aansprekend verhaal over de soort van de dag. De Natuurwidget is eenvoudig te downloaden op www.soortenregister.nl en www.naturalis.nl. De foto’s zijn gemaakt door Nederlandse natuurfotografen en experts van NCB Naturalis en de VOFF, steeds met een eigen invalshoek. Zo komen er foto’s langs van vliegende insecten van René Krekels, macrofoto's van Albert de Wilde, reptielen van Jelger Herder en mossen van Ron Poot. De teksten bij elke foto bieden interessante weetjes over de betreffende soort. Bij elke soort staat een link naar het Nederlands Soortenregister, de enige website ter wereld die een compleet inzicht geeft in alle geregistreerde soorten die in een land voorkomen. De Natuurwidget is samengesteld ter gelegenheid van het Internationale Jaar van de Biodiversiteit 2010 en geeft een verrassend beeld van de veelzijdigheid van de Nederlandse biodiversiteit. Bekijk alle activiteiten in het jaar van de Biodiversiteit 2010 op www.naturalis.nl/biodiversiteitjaar. Astrid Kromhout Communicatieadviseur Nationaal natuurhistorisch museum Naturalis

30

WERKGROEPEN / COÖRDINATOREN

BESTEMMINGSPLAN BUITENGEBIED ASSEN

Gerrit Tangerman, De Vallei 54 9405 KK Assen
0592 353 658

LANDSCHAPSBEHEER

Luit Mulder, Obrechtlaan 212 9402 TP Assen
0592 341 331

NATUURGIDSEN

Einbert van Rees, Ruysdaelstraat 19 9403 CE Assen
0592 312 882 E-mail: [email protected]

NESTKASTEN

Familie Huisman, Vondellaan 134 9402 NX Assen
0592 388 787

MATERIALENVERKOOP

Jar Suchy, Schoolstraat 49 9421 SL Bovensmilde
0592 412 054

UITLEENVOGELKIJKER

Johan Wessel, Betuwe 7 9405 JH Assen
0592 353 719

WEIDEVOGEL BESCHERMING Sietze Rienks, Zonnedauwstraat 25 9404 JP Assen
0592 310 376 WEBMASTER

Marien van Westen, Podzolhamel 26 9403 XC Assen
0592 374 445 [email protected]

DE KROEZEHOF

Weth. Bergerweg 26, 9406 XP Assen
0592 357 459

WWW.IVNASSEN.NL 31