Heft in eigen Hand. De Deventer werkwijze om (heel) jonge. moeders ondersteuning te bieden zodat zij. een opleiding of werk (opnieuw) kunnen oppakken

Heft in eigen Hand

De Deventer werkwijze om (heel) jonge moeders ondersteuning te bieden zodat zij een opleiding of werk (opnieuw) kunnen oppakken.

Heft in eigen hand December 2011

1

INHOUDSOPGAVE

Blz. Inleiding

3

A. Het in beeld krijgen van en contact zoeken met jonge moeders

4

Aanbevelingen bij A B. Coachen, begeleiden en activeren

5 6

Vrijwillig of niet-vrijwillig

6

Niet-vrijwillig

6

Vrijwillig

7

Kookgroep 24+

9

Werven via derden

9

Aanbevelingen bij B C. Leerwerktraject naar opleiding en werk Aanbevelingen bij C

9 10 10

De aanbevelingen op een rij

11

Knelpunten

11

Bijlage 1. Overzicht indeling doelgroep jonge moeders

12

Bijlage 2. Samenvatting uit Meerjarenplan jonge moedergroep Mama Mia

13


2

Inleiding Onder de titel ‘Heft in eigen hand’ zijn vanaf 2009 verschillende projecten geformuleerd, onder andere het project dat Cambio in 2010 en 2011 heeft uitgevoerd in opdracht van de gemeente Deventer. Oorspronkelijk zijn vanuit de participatiebudgetten* doelgroep en doelstellingen voor dit project als volgt geformuleerd: Het project richt zich op jonge moeders die woonachtig zijn in of in de buurt van Deventer en in een kwetsbare en/of geïsoleerde positie verkeren. Het doel van het project is de sociale en maatschappelijke positie van deze jonge moeders, en hun kinderen, te versterken. De moeders en hun kinderen zijn beiden nog jong. De moeders zullen structurele ondersteuning krijgen in het omgaan met hun kind en het omgaan met de eigen emoties. * Daarbij werd uitgegaan van de veronderstelling dat moeders met een niet-westerse achtergrond meer vertegenwoordigd zouden zijn in die doelgroep en/of moeilijk toegang zouden krijgen tot de bestaande ondersteuningsmogelijkheden.

Cambio heeft voor het uitvoeren van de opdracht aansluiting gezocht bij een bestaand project voor jonge moeders in Deventer: ‘Jonge moedergroep Mama Mia’ (Mama Mia). Hiervoor is in 2010 de samenwerking gezocht tussen de organisaties Carinova, Pactum, Raster en Cambio. Naar aanleiding van deze samenwerking heeft Cambio in zijn tussenrapportage naar de gemeente Deventer een bijgestelde opdracht voorgesteld. In 2011 is het bestaande Mama Mia uitgebreid tot Mama Mia Plus: Cambio zorgde voor het creëren en faciliteren van zogenaamde plusplekken in de winkel annex het naaiatelier in de Nieuwstraat. De organisaties werkten samen verder aan het formuleren van de beschreven werkwijze. In de loop van 2011 werd duidelijk dat ‘Werk en Inkomen van de gemeente Deventer’ een belangrijke eigen rol speelt bij het ondersteunen van jonge moeders. De bundeling van krachten van de genoemde organisaties hebben geleid tot deze beschrijving van de werkwijze. Hiermee wordt de stand van zaken geschetst voor de Deventer situatie en een werkwijze voorgesteld die gericht is op deze bijzondere doelgroep en met de volgende doelstelling: Jonge moeders te stimuleren en te motiveren het heft in eigen hand te nemen en te gaan werken aan hun eigen toekomst door middel van (terugkeer naar) arbeidsmarkt of scholing, zodat zij uiteindelijk zelfredzaam en zelfstandig voor zichzelf en voor hun kinderen kunnen zorgen Met deze doelstelling sluiten we aan bij de visie van de gemeente Deventer, die is te vinden in de nieuwe nota ‘Meedoen’. Als Deventer iedereen in de lokale samenleving naar vermogen wil laten meedoen, dan moet ook iedereen de mogelijkheid hebben een aantal basisvaardigheden te verwerven. Daar waar specifieke belemmeringen bestaan, kan het nodig zijn ondersteuning op maat beschikbaar te stellen. In het licht Heft in eigen hand December 2011

3

van afnemende financiële middelen worden afstemming en samenwerking bij het aanbieden van die ondersteuning steeds noodzakelijker. De hieronder beschreven werkwijze van coaching, begeleiding en ondersteuning op maat (met bijbehorende aanbevelingen) van de jonge moeders kent de volgende onderdelen: A. Het in beeld krijgen van en contact zoeken met B. Coachen, begeleiden, activeren C. Leerwerktraject naar opleiding en werk

A. Het in beeld krijgen van en contact zoeken met jonge moeders Wanneer een vrouw op jonge leeftijd een kind krijgt, zijn er verschillende mogelijkheden om haar in beeld te krijgen en haar – als dat nodig is - in contact te brengen met de verschillende ondersteuningsmogelijkheden. Het doel van die ondersteuning is dat belemmeringen die verhinderen dat de betrokken moeder deelneemt aan werk en/of opleiding worden weggenomen of verzacht. Een belangrijke conclusie uit de Deventer praktijk is dat er geen reden is om aan te nemen dat jonge moeders niet in beeld komen en in een kwetsbare, geïsoleerde positie belanden. De doelgroep is goed in beeld en de moeders, ongeacht hun etnische of culturele achtergrond, hebben voldoende contactmogelijkheden om toegang te krijgen tot eventuele ondersteuning. Afhankelijk van leeftijd, leefsituatie en inkomen of uitkering, zijn de volgende groepen te onderscheiden (zie ook Bijlage 1; Overzicht deelgroepen jonge moeders in tabelvorm).  Jonge moeders tot en met 16 jaar Zij hebben een leerplicht. Hun ouders zijn onderhoudsplichtig. Zij volgen onderwijs en komen daardoor in beeld bij de zorgcoördinator van de school of (bij verzuim) bij de leerplichtambtenaar.  Jonge moeders van 17 Zij kunnen gebruik maken van studiefinanciering en tegemoetkoming studiekosten. Voor hen bestaat een kwalificatieplicht. Ook voor hen geldt dat zij in beeld zijn bij het zorgadviesteam van de school of (bij verzuim) bij de leerplichtambtenaar.  Jonge moeders tot 18 jaar die onder een voogdijregeling vallen Zij zijn in beeld bij en worden begeleid door Pactum Jeugdzorg, ouder/kindvoorziening. Jonge moeders die slachtoffer zijn van huiselijk geweld zijn bekend bij het Meldpunt Kadera en Meldpunt bijzondere zorg/bijzondere zorgteam Deventer (Dimence, Tactus, Iriszorg en Carinova).  Jonge moeders van 18 tot 26 jaar die niet naar school gaan en niet werken Zij vragen een uitkering aan bij Werk & Inkomen (W & I ). Zij krijgen - aan de hand van een intakegesprek met de gemeentelijk consulent inkomen - een traject aangeboden (zie hierna bij B.). Dit traject is niet vrijblijvend en wordt als voorwaarde gesteld voor het verkrijgen van een uitkering. Heft in eigen hand December 2011

4

 Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers (AMA’s) Zij zijn tot hun 18e jaar (mits zij toestemming hebben om tot hun 18e jaar in Nederland te blijven) in beeld bij en worden begeleid door de voogdij-instantie NIDOS.  Asielzoekers jonger dan 24 jaar die moeder zijn Zij wonen – gehuwd of ongehuwd - in een asielzoekerscentrum in afwachting van het definitieve besluit op hun asielaanvraag of (soms) met een verblijfsvergunning. Zij krijgen een COA-toelage en zijn in beeld bij COA, Vluchtelingenwerk of GGC (medische opvang asielzoekers),

Aanbevelingen bij het in beeld krijgen van en contact zoeken met Intensiveer de afstemming en samenwerking tussen de organisaties die in contact komen met alle categorieën van deze bijzondere doelgroep Dit kan worden bereikt doordat de gemeente Deventer in haar regierol, periodiek (jaarlijks) een ‘overleg doelgroep jonge moeders’ organiseert. Doelstelling van dit overleg is dat verschillende professionals uit het werkveld met elkaar de werkwijze en stand van zaken uitwisselen. Zij schetsen in het overleg een heldere, actuele Deventer route voor verwijzing, toeleiding en ondersteuning. Maak de bestaande structuren voor benadering en toeleiding van jonge moeders bekend bij betrokkenen en versterk deze structuren waar mogelijk Handhaaf de specifieke inzet van het jongerenwerk Raster, samen met de Interne Traject Begeleider (ITB) van Pactum de KIJ. De zorgcoördinatoren (zorgadviesteams) op de verschillende scholen in Deventer weten welke ondersteuningsmogelijkheden er bestaan voor zwangere meiden en jonge moeders en zorgen voor verwijzing en toeleiding. Bij schoolverzuim zoekt de leerplichtambtenaar - eventueel met behulp van de ambulant jongerenwerker van Raster en/of een individueel trajectbegeleider van Pactum - de betreffende meiden/moeders op en zorgt – als dat nodig is - voor toeleiding naar de juiste ondersteuning. Het loket Werk & Inkomen van de gemeente Deventer beoordeelt bij de intake van jonge moeders hun situatie en biedt hen een passend traject aan. Deze structuur en route voor jonge moeders moeten uiteraard aansluiten bij de werkwijze die op dit moment wordt ontwikkeld in de zorg voor personen met meervoudige problematiek. De jonge moeders die via het Meldpunt van Kadera of het Meldpunt Bijzondere Zorg in beeld komen worden toegeleid naar aanvullende zorg op de acht leefgebieden (huisvesting, financiën, sociaal functioneren, psychisch functioneren, zingeving, lichamelijk functioneren, praktisch functioneren en dagbesteding).


5

B. Coachen, begeleiden en activeren Wanneer de jonge moeders in beeld zijn gekomen met de onder A. genoemde organisaties of contactpersonen worden zij begeleid naar: zorg op één of meer van de acht eerder genoemde leefgebieden; en/of naar de hierna beschreven trajecten van coaching en begeleiding.

Vrijwillig of niet vrijwillig Nadat de jonge moeders gesignaleerd zijn zoals bij A. beschreven, volgt het eventueel verwijzen en toeleiden naar B: Coachen, begeleiden en activeren. Daar onderscheiden we op dit moment het ‘vrijwillige traject’ (zoals de jonge moedergroep Mama Mia ) en het ‘niet-vrijwillige traject’. Een verplicht traject is niet van toepassing op elke jonge moeder. Een verplichting kan de eigen motivatie van de deelnemers en het vertrouwen in de begeleidende professionals negatief beïnvloeden. Dat pleit er voor om naast het verplichte traject ook vrijwillige coaching en begeleiding aan te bieden. Daar staat tegenover dat vinden en binden van deelnemers voor de vrijwillige groep al een aantal jaren niet gemakkelijk verloopt. Een meer ideale situatie kan ontstaan wanneer er voldoende instroom van jonge moeders voor een coachings/begeleidingstraject is door verplichte en vrijwillige deelname (gedeeltelijk) te combineren. Het is in elk geval mogelijk een intakegesprek verplicht te stellen. Na dat gesprek kan de jonge moeder op basis van vrijwilligheid besluiten al dan niet aan een traject deel te nemen. Wanneer het vertrouwen van de jonge moeder is gewonnen en het haar duidelijk is dat het coachingstraject vooral in haar eigen belang is, volgt vaak een gemotiveerde (vrijwillige) deelname. ‘Niet vrijwillig’ Na een intakegesprek met de trajectconsulent is de persoonlijke situatie duidelijk. Afhankelijk van die persoonlijke situatie bestaat voor de moeder (tot 27 jaar ) - volgens de Wet WIJ - de verplichting tot het volgen van een traject. Het inzetten van een traject is maatwerk. Er wordt gekeken naar de situatie en mogelijkheden van de jonge moeder. Er wordt rekening gehouden met wensen en mogelijkheden, maar zeker ook met beperkingen (bijvoorbeeld kinderopvang, psychische beperkingen of belastbaarheid). Het traject is niet vrijwillig of vrijblijvend, maar maakt onderdeel uit van de wettelijke verplichting er alles aan te doen om in eigen onderhoud te kunnen voorzien. Bij de begeleiding van de jonge moeder worden drie verschillende groepen onderscheiden: 1. De jonge alleenstaande moeder die vanwege beperkingen aangewezen is op hulpverlening en eventueel een (kleine) dagbesteding. Zij is vaak niet in staat om een traject te volgen dat gericht is op de toekomst; het traject moet in de eerste instantie meer stabiliteit creëren in haar situatie. Zij wordt begeleid door een hulpverlener en kan - indien mogelijk - een laagdrempelig traject volgen dat gericht is op meedoen in de maatschappij.


6

2. Een jonge moeder met een redelijk stabiele thuissituatie die niet weet wat zij wil en welke stappen zij moet nemen. Deze moeder krijgt de workshop ‘Evenwicht’ aangeboden. De workshop is speciaal gericht op jonge moeders die nog geen beeld hebben van wat zij in de toekomst willen doen (scholing of werk). De workshop bestaat uit tien bijeenkomsten en wordt gegeven door de re-integratiebedrijf CVITES in samenwerking met afdeling Werk & Inkomen van de Gemeente Deventer. Tijdens de workshop wordt nadruk gelegd op het onderzoeken van de mogelijkheden voor het volgen van een opleiding en/of werk. Bovendien wordt gekeken naar en gesproken over de eigenschappen en kwaliteiten die de jonge moeders hebben of nog (verder) willen ontwikkelen. Obstakels die zij onderweg tegenkomen en mogelijke oplossingen komen ook aan bod. Na deze tien bijeenkomsten is een stappenplan gemaakt waarin staat wat zij op korte termijn kunnen ondernemen en wat op de langere termijn moet gebeuren. Na de workshop wordt meteen een (passend) traject ingezet. Er zijn verschillende mogelijkheden: een activeringstraject, met als doel dagbesteding, dagritme opbouwen en meedoen in de maatschappij; begeleiding van een coach om persoonlijke problemen te ordenen en eventuele obstakels te overwinnen; een leerwerktraject waarbij gezocht wordt naar mogelijkheden om onderwijs en arbeid te combineren; een traject gericht op scholing. Een coach werkt het plan van aanpak met de jonge moeder uit (informatie inwinnen bij het ROC, gesprek voeren met een decaan, studiefinanciering aanvragen enz.); een traject gericht op werk. Bijvoorbeeld een SCL traject van Sallcon (bij het Sallcon Competentie en Leerwerkcentrum). Tijdens dit traject worden de mogelijkheden, competenties en kwaliteiten onderzocht en doet de jonge moeder werkervaring op. Daarnaast krijgt zij een sollicitatietraining en de begeleiding van een jobcoach. Het traject duurt drie maanden. 3. Een derde groep jonge moeders is behoorlijk zelfstandig en zelfredzaam, maar heeft net het laatste zetje in de goede richting nodig. Voor deze groep biedt de afdeling Werk & Inkomen begeleiding om hun plannen te verwezenlijken (advies en begeleiding richting scholing of werk of een combinatie hiervan). ‘Vrijwillig’ Jonge Moedergroep Mama Mia is een samenwerkingsproject tussen Pactum ouder/kind voorziening, Carinova Afdeling Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) en Raster Welzijnsgroep Afdeling Jongerenwerk. Mama Mia is bedoeld voor (aanstaande) moeders tot 24 jaar, die merken dat het op jonge leeftijd moeder worden veel veranderingen met zich meebrengt. Deelname is vrijwillig. Doelstelling MamaMia: ‘Het leveren van een bijdrage aan een evenwichtige situatie voor moeder en kind. Er zal gewerkt worden aan het zover mogelijk terugdringen en voorkomen van risico’s op verschillende levensterreinen van moeder en kind. Ook het doorbreken van herhaling van dezelfde problematiek door de generaties wordt als doel gesteld.’ Heft in eigen hand December 2011

7

Elke donderdagochtend worden er groepsgerichte activiteiten georganiseerd van 10.00 tot 12.00 uur. Kinderopvang is geregeld. Het aanbod is een afwisselende mengeling thema’s, gastsprekers en activiteiten. Dit kan variëren van opvoeding en verzorging van je kind, relaties met partner en familie, hoe zit het met uitkering en scholing, maar ook gezellige activiteiten als bezoek aan een kinderboerderij of zwembad. De groep is ‘doorlopend’, dat betekent dat een nieuwe jonge moeder meteen kan instromen en deelnemen aan de activiteiten, zonder te hoeven wachten tot een nieuwe groep begint. Op deze manier is het laagdrempelig karakter gegarandeerd. De groep wordt begeleid door twee maatschappelijk werkers en beoogt op zowel cognitief, emotioneel, gedrags- en vaardigheidsniveau de volgende doelen te behalen. Uitwisseling van persoonlijke ervaringen rondom opvoeding van de kinderen, relaties en eigen ontwikkeling. Herkenning en bundeling van problemen en hulpvragen vergroot de potentiële kracht van de jonge moeders. Vergroten van de opvoedingsvaardigheden van de moeders. Leerervaring opdoen van andere jonge moeders. De groep realiseert een uitbreiding van het eigen referentiekader doordat de jonge moeders meerdere visies, opvattingen, andere reacties op problemen, adviezen en oplossingen op het spoor komen. Opbouwen van het sociale netwerk. Versterking van het (innerlijk) draagvlak van de jonge moeder. Basis van veiligheid en vertrouwen bieden. Zelfvertrouwen vergroten. Preventie t.o.v. verschillende leefgebieden zoals verslaving, eenzaamheid, grensoverschrijdend gedrag en een laag zelfbeeld. Doorbreken van herhaling van problematiek zoals relaties. (Opnieuw) kennis maken met de hulpverlening, maar nu door een groepsgerichte benadering. Jonge moeders hebben geregeld al de nodige hulpverlening achter de rug. Een groep heeft een zekere mate van anonimiteit die jonge moeders prefereren boven een direct contact met een hulpverlener, bij wie ze in de rol van cliënt terecht komen. Omdat deze vorm van coaching en begeleiding vrijwillig wordt gevolgd, moet veel aandacht worden besteed aan de werving. Gebleken is dat de meest succesvolle manier de directe, persoonlijke benadering is. Dat kan op een aantal manieren: Via de jongerenwerkers van Raster en andere hulpverleners in het veld met een groot netwerk onder de jongeren. Dat houdt ook in dat jonge moeders op straat worden aangesproken door jongerenwerkers. Het voeren van persoonlijk(e) gesprek(ken) met potentiële deelnemers. Jonge moeders die zelf al deelnemen inzetten voor werving via hun eigen netwerk. Het op deze manier benaderen en activeren van jonge moeders is een moeilijk en langdurig proces; de groep is buitengewoon kwetsbaar. Er bestaat veel wantrouwen naar de officiële organisaties en instellingen. De angst dat hun kind wordt ‘afgenomen’ is groot. Ook heerst er vaak nog een taboe op hun situatie en kampen zij met schaamtegevoelens. Dat alles houdt in dat het heel belangrijk is om


8

bij wervingsactiviteiten zeer zorgvuldig te werk te gaan. Als er gesprekken gevoerd worden met een jonge moeder, moet met het voorgaande terdege rekening worden gehouden. Er moet een vertrouwensrelatie opgebouwd moet worden, vóór er sprake kan zijn van deelname aan de activiteiten van Mama Mia. Kookgroep 24+ Elke eerste maandag van de maand zijn moeders van 24 jaar of ouder welkom bij de kookgroep. De vrouwen blijven elkaar zo ontmoeten. Ze koken en eten samen. De avond wordt geleid door een jongerenwerkster van Raster Welzijnsgroep en heeft als doel: de gezinssituatie versterken terugval voorkomen netwerk opbouwen ervaringen delen verworven vaardigheden behouden extra ondersteuning voor moeders met een beperking die blijvend ondersteuning nodig hebben Werving via derden Als een jonge moeder in beeld is gebracht door derden (bijvoorbeeld de scout, een zorgcoördinator of een andere sleutelfiguur), is het belangrijk te zorgen voor een ‘warme overdracht’ naar het Mama Mia-project. De contactpersoon haalt bijvoorbeeld - de eerste keer dat een gezamenlijk gesprek plaatsvindt - de jonge moeder van huis en neemt haar mee naar de locatie waar het gesprek plaatsvindt. Deze aanpak is ook aan te raden als een jonge moeder voor het eerst naar een Mama Mia-bijeenkomst komt. Ervaring leert dat de jonge moeders niet uit eigen beweging op afspraken of bijeenkomsten komen. Er moet rekening worden gehouden worden met uitval van deelneemsters gedurende het project. De groep kenmerkt zich door frequente afwezigheid en uitval. Als dat gebeurt is het raadzaam hen direct thuis te bezoeken om te blijven motiveren en stimuleren. Om hen actief bij de activiteiten te blijven betrekken, moet rekening worden gehouden met een forse tijdsinvestering (zie voor een meer volledige beschrijving Bijlage 2: Samenvatting uit Meerjarenplan MamaMia).

Aanbevelingen coachen begeleiden en activeren Onderzoek hoe een niet-vrijwillige traject kan worden afgestemd met een vrijwillig traject De trajecten moeten niet op dezelfde dag plaatsvinden. Mogelijk kunnen verschillende onderdelen (themabijeenkomsten) gecombineerd worden.


9

Vergroot de bekendheid van de Mama Mia-groep Het welslagen van het project Mama Mia hangt mede af van de bekendheid die het geniet in de Gemeente Deventer. Naast de structurele contactmomenten tussen de diverse hulpverleningsinstanties is het aan te bevelen dat incidentele contacten geactiveerd worden en dat de instanties met regelmaat op de hoogte gehouden worden van de voortgang van het project. De bekendheid van Mama Mia wordt ook vergroot door het maken van een structurele planning om voorlichtingsbijeenkomsten en gastlessen te organiseren op scholen e.d. zodat het project en de problematiek blijvend onder de aandacht zijn. Maak één persoon verantwoordelijk voor alles wat met de PR te maken heeft (contacten met de media, foldermateriaal, digitaal onderhoud enz.)

C. Leerwerktraject naar opleiding en werk Nadat het (hiervoor onder B. beschreven) traject van coaching en begeleiding is ingezet, volgt voor de jonge moeder een activerings, leer/werktraject naar werk of een activeringstraject naar maatschappelijke deelname aan bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. De beide trajecten (coaching en begeleiding leerwerktraject) kunnen in een aantal gevallen gelijktijdig worden doorlopen.

Aanbevelingen leerwerktraject naar opleiding en werk Creëer bijzondere leerwerkplekken en sociaal-activeringstrajecten voor jonge moeders Maak - waar mogelijk - gebruik van de leer/werktrajecten en activeringstrajecten met speciaal op de doelgroep gerichte mogelijkheden. Geef opdracht voor een onderzoek naar alternatieve vormen van kinderopvang Om effectief deel te kunnen nemen aan een traject, scholing of arbeid, en die deelname en de bijbehorende verantwoordelijkheden te kunnen combineren met de zorg en opvoeding van hun kind(eren), is toegang tot kinderopvang noodzakelijk voor de jonge moeders. Gebrek aan beschikbaarheid van betaalbare en bereikbare kinderopvang is een belangrijke belemmering om jonge moeders in Deventer ondersteuning te bieden bij het volgen van een opleiding deelname aan de arbeidsmarkt. Na 1 januari 2012 stijgt de eigen bijdrage voor kinderopvang (niet inkomensafhankelijk) fors. Onderzoek daarom welke vormen van kinderopvang beschikbaar zijn voor de jonge moeders die deelnemen aan activiteiten die in dit stuk zijn genoemd.


10

De aanbevelingen op een rij Als Deventer een werkwijze wil hanteren om jonge moeders ondersteuning te bieden zodat zij opleiding of werk kunnen oppakken dan zijn dit de aanbevelingen: 1. Intensiveer de afstemming en samenwerking tussen de organisaties die in contact komen met alle categorieën van deze bijzondere doelgroep 2. Maak de bestaande structuren voor benadering en toeleiding van jonge moeders bekend bij betrokkenen en versterk deze structuren waar mogelijk 3. Onderzoek hoe een niet-vrijwillige traject kan worden afgestemd met een vrijwillig traject 4. Vergroot de bekendheid van de Mama Mia-groep 5. Creëer bijzondere leerwerkplekken en sociaal-activeringstrajecten voor jonge moeders 6. Geef opdracht voor een onderzoek naar alternatieve vormen van kinderopvang

Knelpunten De eerste aanbeveling kan concreet worden ingevuld door betrokken organisaties een ‘knelpuntenlijst’ te laten opstellen en tijdens het periodiek overleg te actualiseren en bespreken. Met de lijst onder handbereik kunnen de organisaties volgorde van prioriteit, concrete acties en taakverdeling afspreken. De hierna vermelde ‘knelpuntenlijst’ (met daarop de knelpunten in willekeurige volgorde) kan op agenda van bijvoorbeeld het ‘jonge moeder-overleg’ komen te staan. Knelpuntenlijst Huisvesting; het duurt vanaf je 18e al gauw 4 jaar voor je in aanmerking komt voor een woning. Het maakt niet uit dat je de zorg voor een kind hebt. De eigen bijdrage voor kinderopvang maakt dat kinderopvang (veel) te duur wordt voor de moeders (die bijna altijd op een minimum inkomen aangewezen zijn) Financiën algemeen. De moeders hebben regelmatig schulden, maar hebben geen toegang tot schuldhulpverlening als ze studiefinanciering ontvangen. De tijdstippen van de bijeenkomsten voor jonge moeders overlappen elkaar. Het sociaal netwerk van de jonge moeders is beperkt. De moeders hebben een laag zelfbeeld. De moeders zijn de vele, verschillende hulpverleners ‘moe’. Hulpverleningstrajecten duren te lang; doel en tijdpad zijn onduidelijk.


11

Bijlage 1. Overzicht indeling doelgroep jonge moeders

Groep 1

Leeftijd < 18

Beschrijving Nederlandse nationaliteit, ongehuwd

Situatie Thuiswonend, op school

Inkomen Kinderbijslag, extra kinderbijlage

2

Thuiswonend, gestopt met school

Kinderbijslag, extra kinderbijlage

3

Zelfstandig (samen)wonend, geen opleiding volgend

Meerderjarigheidsverklaring: rechten conform meerderjarigen

4

Gehuwd (toestemming ouders nodig)

Inwonend bij (schoon)ouders/partner

Inkomen partner Kinderbijslag/ meerderjarigheidsverklaring: rechten conform meerderjarigen

5

Minderjarige asielzoekers. Mogen max tot hun meerderjarigheid in Nederland verblijven Minderjarige in voogdijregeling of op verzoek (vrijwillige plaatsing)

Opvangcentrum

NIDOS Na > 18 geen automatisch recht meer op verblijf in Nederland Voogdijregeling + kosten kinderen

6

7

>18 <27

8


Zelfstandig wonend of huisvesting Ouder/Kindvoorz. Pactum

Gehuwd Ongehuwd

Zelfstandig wonend/huisvesting Ouder/Kindvoorz. Pactum

Inkomen partner studiefinanciering Uitkering studiefinanciering

In beeld bij, contact via  Zorgcoördinator school  Werk en inkomen  ITB Pactum/Kij  Raster Jongerenwerker  Zorgcoördinator school  Leerplichtambtenaar  Werk en Inkomen  ITB Pactm/Kij  Raster Jongerenwerker  Leerplichtambtenaar  Werk en Inkomen  ITB/Pactum Kij  Raster Jongerenwerker  Vrijwillige hulpverlening ITB Pactum/de KIJ en/of BJZ/Pactum/OKV  Opvoedingondersteuning door inzet van Triple P  Raster Jongerenwerker  NIDOS

   

Pactum/OKV Carinova Werk & Inkomen ITB Pactum/Kij

  

W&I Pactum/ITB de KIJ Pactum/OKV 12

Bijlage 2. Samenvatting uit Meerjarenplan jonge moedergroep Mama Mia

Jonge moedergroep Mama Mia is een samenwerkingsproject tussen Stichting de KIJ, Carinova Afdeling Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) en Raster Welzijnsgroep afdeling jongerenwerk. Mama Mia is bedoeld voor (aanstaande) moeders tot 24 jaar, die merken dat het op jonge leeftijd moeder worden veel veranderingen met zich meebrengt. Alle betrokken partijen bij dit project werken aan een belangrijk doel: ‘Het leveren van een bijdrage aan een evenwichtige situatie van moeder en kind. Er zal gewerkt worden aan het zover mogelijk terugdringen en voorkomen van risico’s op verschillende levensterreinen van moeder en kind. Ook het doorbreken van herhaling van dezelfde problematiek door de generaties wordt als doel gesteld.’ Mama Mia kent de volgende activiteiten: Themabijeenkomst Kookgroep 24+ (zie uitleg deel C) Kinderopvang Individuele begeleiding Overlegmomenten Registratie en documentatie

Themabijeenkomst Elke donderdagochtend worden er groepsgerichte activiteiten georganiseerd van 10.00 tot 12.00 uur. Kinderopvang is geregeld. Het aanbod is een afwisselende mengeling thema’s, gastsprekers en activiteiten. Dit kan variëren van opvoeding en verzorging van je kind, relaties met partner en familie, hoe zit het met uitkering en scholing, maar ook gezellige activiteiten als bezoek aan een kinderboerderij of zwembad. De groep is ‘doorlopend’, dat betekent dat een nieuwe jonge moeder meteen kan instromen en deelnemen aan de activiteiten, zonder te hoeven wachten tot een nieuwe groep begint. Op deze manier is het laagdrempelig karakter gegarandeerd. De groep wordt begeleid door twee maatschappelijk werkers


13

Doel van de bijeenkomsten De groep beoogt op zowel cognitief, emotioneel, gedrag en vaardigheidsniveau de volgende doelen te behalen. Uitwisseling van persoonlijke ervaringen rondom opvoeding van de kinderen, relaties en eigen ontwikkeling. Herkenning en bundeling van problemen en hulpvragen vergroot de potentiële kracht van de jonge moeders. Vergroten van de opvoedingsvaardigheden van de moeders. Leerervaring opdoen van andere jonge moeders. De groep realiseert een uitbreiding van het eigen referentiekader doordat de jonge moeders meerdere visies, opvattingen, andere reacties op problemen, adviezen en oplossingen op het spoor komen. Opbouwen van het sociale netwerk. Versterking van het (innerlijk) draagvlak van de jonge moeder. Basis van veiligheid en vertrouwen bieden. Zelfvertrouwen vergroten. Preventie t.o.v. verschillende leefgebieden zoals verslaving, eenzaamheid, grensoverschrijdend gedrag en een laag zelfbeeld. Doorbreken van herhaling van problematiek zoals relaties. (Opnieuw) kennis maken met de hulpverlening, maar nu door een groepsgerichte benadering. Jonge moeders hebben geregeld al de nodige hulpverlening achter de rug. Een groep heeft een zekere mate van anonimiteit die jonge moeders prefereren boven een direct contact met een hulpverlener, bij wie ze in de rol van cliënt terecht komen.

Kinderopvang: Tijdens de donderdagochtenden is er kinderopvang aanwezig. De opvang is in handen van twee vrijwilligers; een van hen heeft ervaring in de kinderopvang. Onderzoeksresultaten Ongeveer om de drie jaar wordt een analyse uitgevoerd over de behaalde resultaten van Mama Mia. Hieruit blijkt dat in de periode dat moeders aangesloten zijn bij de jonge moedergroep zij op verschillende leefgebieden vooruitgang boeken. Maar er zijn ook leefgebieden waarop geen vooruitgang is geboekt, zoals bijvoorbeeld financiële problemen. Dat blijkt een structureel probleem te zijn bij meisjes en vrouwen die op (heel) jonge leeftijd moeder worden.


14

Verdere onderzoeksresultaten: 50 % van alle deelnemende moeders gaat zelfstandig wonen We zien een verhoging van moeders die een opleiding gaan volgen en afronden Meer dan de helft van de moeders ontvangt een WWB of WAJONG uitkering Problematiek rondom financiën is gelijk gebleven, moeders kunnen moeilijk rondkomen met de middelen die ze ontvangen Ongeveer 50 % van alle vaders is niet betrokken bij de opvoeding van hun kind. Weinig moeders komen uit een gezinssituatie met een hoge sociaal economische status. Kenmerkend is het hoge aantal moeders dat een slechte relatie heeft met familie. 50 % van de moeders heeft weinig een invulling van hun vrije tijd Bij de start van het onderzoek had 17,5% contact met justitie, dit is teruggebracht naar 0%. 33% van alle deelgenomen moeders zijn van allochtone afkomst

Financiële situatie Na acht jaar in deze setting te hebben gewerkt kan de conclusie worden getrokken dat een duidelijke behoefte is aan het voorzetten van Mama Mia. Helaas heeft Mama Mia geen vaste structurele financiering. Tot dusver heeft de KIJ vanuit eigen middelen het project kunnen financieren. Daarnaast is gebruik gemaakt van donaties van Univé, C&A, Kinderfonds en de Lady Circle. In 2009, 2010 en 2011 heeft de Gemeente Deventer € 3000 bijgedragen aan Mama Mia. Door al deze gelden heeft Mama Mia kunnen voortbestaan, maar als deze bedragen wegvallen is er geen Mama Mia meer. De betrokken instanties kunnen Mama Mia niet financieren. Als wij de jonge moeders in Deventer zekerheid willen geven en in hun wensen en behoeften willen voorzien, moet Mama Mia een structurele voorziening worden. Het project is afhankelijk van financiële gelden van de Gemeente Deventer. Naast de wens om de huidige voorziening te kunnen blijven draaien, leeft ook de behoefte om voor de doelgroep boven de 24 jaar een groep te organiseren. Ook hiervoor is Mama Mia afhankelijk van externe financiële middelen.

De jonge moeders van Deventer zijn beslist geholpen met een structureel voortbestaan van Mama Mia!


15

Heft in eigen Hand. De Deventer werkwijze om (heel) jonge. moeders ondersteuning te bieden zodat zij. een opleiding of werk (opnieuw) kunnen oppakken

Recommend Documents