Handleiding www.hetbegintmetlezen.nl
Spelend lezen en schrijven met Sinterklaas
Werkbladen bij drie sinterklaasboeken Speciaal voor de groepen 1 t/m 5 Interactief materiaal via het digibord Bij de boeken van Carice van Houten, Herman Finkers en Jan Terlouw
Inhoud Spelend leren lezen en schrijven met Sinterklaas
3
“Ik gun de kinderen graag een hoofdrol in een verhaal. Zo kunnen ze spelenderwijs nieuwe woorden leren.” Carice van Houten
Vijftien minuten (voorlezen) per dag. Op school én thuis! (aanbeveling van Stichting Lezen & Schrijven) 10 voorleestips voor thuis
4
4
5
Toen Sinterklaa
De drie prentenboeken in het kort Het lesmateriaal op www.hetbegintmetlezen.nl
8 9
s met het vlieg
as Toen Sinterkla ig kwam met het vliegtu
tuig kwam
Nederland?’ vliegtuig naar u niet met het en daarom ‘Waarom gaat Sint stemt toe t-anders-Piet voor. Ziet stelt de Alles-moe op het vliegveld. binnengehaald elijk feest boot is beter!?’ wordt hij dit jaar stbord: ‘Met de prote haar met Pieten iemand daar Suzy plannen van de de want , r komt ze in actie Samen met Walte u. uit voor het milie pakken slecht n al vroeg met bego at Marn Annette aan svolle studeerde ze af n is een succe tekenen. In 2004 Carice van Houte richting e, zangeres en school aan de de Emile Cohl Nederlandse actric r een onde is jaar later is ze het WNF. Ze traties’ en acht ‘Illus ambassadeur van ale Kalveren agde internation van vijf Gouden van de meest gevra andere winnaar ef Ze heeft verschilAwards. Ze schre en. rator randt illust Remb e en vijf r- Frans e Egberts dit sinte en geïllustreerd, lende kinderboek speciaal voor Douw r Yorke New de n als werkt voor blade klaasverhaal. bij tekenfilms van en is betrokken en Laika. Sony Pictures
10 versiertips van Sinterklaas
12
10
Artikelnummer
63015056
t
Voorstel voor de ontvangst van Sinterklaas
n · Annette Marna
(over de doebladen voor thuis)
Carice van Houte
Kopieerblad ouderinformatie
Carice van Houten en Annette Marnat
Herman Finkers en Carll Cneut
interkEl a as
Sinterklaas en
EN DE AR M
de arme kinde
rstelmische 7 het en
aal
Egberts
rtjes
aarin
“Het boek, zeker het prentenboek, brengt het avontuur in huis. Heerlijk voor ondernemende kinderen.” Jan Terlouw
K INDERTJES
n.
ren-
-pluimen. Christian bekendste
63015057
Sinterklaas is ziek
Sinterklaas is ziek
· Carll Cneut Herman Finkers
Artikelnummer
S HERMAN FINKER & CARLL CNEUT
rboekenschrijver. eerde in 1970 als kinde Jan Terlouw debut ‘Koning van Katoren’, Sinterklaas. Maar rboeken als ‘Pjotr’, een schaakspel van Hij is bekend van kinde zijn carrière als jeugd ziek. oos wil heel graag is Naast Sint rord’. de Willib ef bij haar langs, want gswinter’ en ‘Oom ‘Oorlo Jan Terlouw schre . ek. inkel komt hij dit jaar wel hij actief in de politi naar de spelletjesw te Piet met Amerigo boekenschrijver was volwassenen, . Gelukkig mag Zwar len en boeken voor schimmel te rijden verha oude de korte l met en ’ aanta fd om rustig kspel ook een tien zetels en terug Hij heeft Sint beloo goed met het schaa Kamer’, ‘Naar zeven En komt het nog wel waaronder ‘De Derde er Sanne schreef hij Maar doet hij dat ook? ’. Samen met zijn docht ‘Achter de barricaden ts voor Roos? aal voor Douwe Egber twee thrillers. Speci verhaal. klaas sinter dit hij schreef
“Spelen met taal. Dat kun je kinderen niet vroeg genoeg leren.” Herman Finkers
Artikelnummer
Ann De Bode Jan Terlouw ·
reerde meer dan Ann De Bode illust n. Haar illustraties n en ze won veel prijze tweehonderd boeke De Bode werkt met ´aaibaarheid´. Ann n hebben vaak een hoge lei. Ze illustreert boeke fimok nder ieken, waaro zelf verschillende techn en soms schrijft ze twee tot zestien jaar voor kinderen van . een boek
63015060
Jan Terlouw en Ann De Bode
2
Spelend lezen en schrijven met Sinterklaas
Het lesmateriaal Bij deze drie prentenboeken is lesmateriaal ontwikkeld voor de groepen 1 t/m 5. Kenmerken van dit lezen & schrijven project: • Kant-en-klaar op www.hetbegintmetlezen.nl • Speciaal voor het digitale schoolbord • Elke week één prentenboek centraal (vanaf 14 november) • Verantwoorde en speelse activiteiten voor de lees-, schrijf- en taalontwikkeling • Drie niveaus: groep 1-2, groep 3 en groep 4-5 • Per dag een werkblad/activiteit voor de leerling en instructieblad voor leerkracht • Additioneel materiaal bij elke methode • Thematisch van opzet en interactief • Vijf vaste onderdelen: woordenschat, leesbeleving, creatief, rijmen, strooigoed • Met de 10 belangrijkste voorleestips van Sinterklaas
Sinterklaas helpt kinderen graag met lezen en schrijven. Want al voor het negende jaar op rij maken Douwe Egberts en C1000 drie nieuwe sinterklaasboeken mogelijk. Die boeken zijn vanaf 14 november 2012 gratis af te halen bij een van de vestigingen van C1000 bij aankoop van een aantal artikelen. Om het u extra makkelijk te maken staan ze ook op www.hetbegintmetlezen.nl
Carice van Houten, Herman Finkers en Jan Terlouw Dit jaar (2012) zijn de sinterklaasboeken geschreven door niemand minder dan Carice van Houten, Herman Finkers en Jan Terlouw. De prentenboeken zijn fraai geïllustreerd door Annette Marnat, Ann De Bode en Carll Cneut.
Het unieke van dit sinterklaasproject is dat het volledig aansluit bij de leefwereld van kinderen en optimaal gebruik maakt van hun motivatie. Zo kunnen kinderen dus spelenderwijs leren.
Lesmateriaal 2011: groot succes! Vorig jaar is er voor het eerst lesmateriaal gemaakt bij de sinterklaasboeken. Het was meteen een groot success. Maar liefst 4500 basisscholen maakten er actief gebruik van.
De speelse werkbladen bij elk van de prentenboeken versterken het taalgevoel van kinderen. Juist in de sinterklaastijd. Omdat ze dan meer dan ooit intrinsiek gemotiveerd zijn. Als leerkrachten die kans pakken, geven ze kinderen een geweldige ervaring. Leuk én leerzaam!’
Gerard van Midden over de kracht van dit project: ‘Kinderen groeien aan verhalen. In een goed verhaal kan een kind zelf rondlopen. Zich spiegelen aan de hoofdpersonen of zich juist tegen hen afzetten. Het stapt voor even in een andere wereld waarin het zich kan verbazen, laten verrassen en zijn mening kan scherpen aan die van anderen. Zo maakt een verhaal een kind in alle opzichten rijker.
3
Gerard van Midden, methodemaker en tekstschrijver
Vijftien minuten (voorlezen) per dag. Op school én thuis! Douwe Egberts is al enkele jaren een trouw bondgenoot van Stichting Lezen & Schrijven. De stichting beveelt dit project ook van harte aan om te stimuleren dat kinderen dagelijks worden voorgelezen en zo vroeg mogelijk kennis maken met de kracht van verhalen. Want het is bewezen dat als kinderen regelmatig lezen, zij veel meer nieuwe woorden leren dan via gesprekken of kinderprogramma’s op televisie. Daarnaast stimuleert (voor)lezen hun zelfvertrouwen, motivatie, nieuwsgierigheid en geheugen. Stichting Lezen & Schrijven richt zich op het voorkomen én verminderen van laaggeletterdheid. Lezen en voorlezen speelt hierin een belangrijke rol. De stichting roept dan ook op om tenminste 15 minuten per dag te lezen of voor te lezen. Op school en thuis! Daarom is er ook materiaal voor thuis ontwikkeld. Ook dat vindt u op www.hetbegintmetlezen.nl.
H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden, voorzitter Stichting Lezen & Schrijven
Ook thuis spelend leren lezen en schrijven met Sinterklaas Tip: Wilt u dat uw leerlingen ook thuis actief met speelse doebladen aan de slag gaan? Informeer dan hun ouders over het speciale lees- en schrijfmateriaal voor thuis op www.hetbegintmetlezen.nl. Hiervoor kunt u het kopieerblad van pagina 9 gebruiken.
Tien voorleestips voor thuis Wilt u het als school stimuleren dat kinderen ook thuis worden voorgelezen? Geef uw leerlingen dan een kopie van deze tien voorleestips mee. 1. Lees 15 minuten per dag (voor) 2. Kies vaste voorleesmomenten 3. Lees het boek eerst zelf een keer door 4. Kies een boek dat aansluit bij de tijd van het jaar (denk aan de seizoenen, Sinterklaas, Kerstmis of Suikerfeest) 5. Betrek uw kind bij het verhaal (bijvoorbeeld door te vragen: ‘Hoe denk jij dat het verder gaat?’) 6. Lees duidelijk 7. Bouw pauzes in 8. Maak tijdens het voorlezen af en toe gebaren 9. Lees hetzelfde boek vaker voor 10. Zet leuke boeken op een zichtbare plek
4
De drie prentenboeken in het kort U kunt de sinterklaasprentenboeken gratis in uw bezit krijgen bij aankoop van een aantal Douwe Egberts/ Pickwick-artikelen bij een van de winkels van C1000. Elke week vanaf 14 november 2012 verschijnt er een nieuw boek. De boeken zijn digitaal ook beschikbaar op www.hetbegintmetlezen.nl
Thema lesmateriaal: VERVOER.
D
e Alles-moet-anders-Piet en de Rekenpiet mogen van Sinterklaas niet meer mee naar Nederland. Maar hoe is dat eigenlijk gekomen? Dat begon op de dag dat deze twee Zwarte Pieten Sinterklaas een verrassend voorstel deden: ‘Sint, u kunt dit jaar beter met het vliegtuig naar Nederland gaan, want zo’n reis met de stoomboot duurt veel te lang en tijd kost geld.’ Sint vertrouwt zijn Pieten en dus komt hij dat jaar aan op het vliegveld. Iedereen staat te juichen, behalve Suzy. Maar zij valt niet op met haar protestbord: ‘Met de boot is beter!’ Ook Amerigo mag dit jaar niet meedoen, want Sint neemt een fel snellere motor. Suzy krijgt steun van Walter en samen bereiden ze protestacties voor. En die zijn hoognodig, want de Zwarte Pieten hebben ook bedacht dat de kinderen hun cadeautjes dit jaar zelf moeten komen ophalen. Alle
cadeautjes liggen op één plek in Nederland. Maar als iedereen die met de auto gaat ophalen, loopt het verkeer muurvast. Sinterklaasavond dreigt in het water te vallen. Maar dankzij een slimme actie van Suzy en Walter komt het alsnog goed. Maar niet voor de twee Pieten, want zij mogen nooit meer mee naar Nederland!
5
Thema lesmateriaal: VRIENDSCHAP.
O
p een avond zien Sinterklaas en Zwarte Piet vanaf het hoge dak een arm jongetje dat Nico heet. Sinterklaas stelt voor om Nico naar een warme plek te brengen. Als Sint en Piet het dak afgaan, komen ze langs het huis van Jetje en
haar gezin. Ze zijn net als Nico heel arm en hebben honger. Daarom strooit Zwarte Piet pepernoten die Sinterklaas eerst ‘zegent’ waardoor ze veranderen in goud. Op weg naar Nico nemen ze een straatjongetje mee dat niet wil praten. Samen met Nico brengt Sinterklaas hem naar een warme herberg. Onderweg raakt Zwarte Piet aan de praat met Nico omdat hij dezelfde voornaam heeft als Sinterklaas. Piet leert Nico hoe je Nicolaas op z’n Spaans kan uitspreken. ‘Een beetje slissend’. Opeens gaat het jongetje praten. Hij vertelt dat hij alleen maar slissend kan praten en daarom nooit iets durfde te zeggen. Eenmaal in de herberg ontdekt Sinterklaas dat de herbergier drie kinderen heeft verstopt in de schoorsteen. Ze komen er roetzwart uit. Sint neemt hen mee naar Spanje, want hij kan wel wat nieuwe Pieten gebruiken. Nico gaat bij Jetje wonen en het jongetje dat nooit sprak mag mee naar Spanje als spraakleraar, omdat hij zo goed slissend Spaans kan spreken. Eind goed, al goed! In dit verhaal heeft Herman Finkers heel geraffineerd twee bestaande legendes over Sinterklaas verwerkt.
6
R
oos verheugt zich op de komst van Sinterklaas bij haar thuis. Ze hoopt dat ze een schaakspel zal krijgen. Maar als Sint die ochtend opstaat is hij ziek. Daarom moet Zwarte Piet het schaakspel voor Roos kopen. Piet – die last heeft van een zere enkel – vraagt of hij Amerigo mag meenemen. Dat mag, maar alleen als hij er stapvoets mee rijdt. Dat belooft Piet, maar ja… eenmaal op weg laat hij Amerigo toch hardlopen en reuzesprongen maken. En hij klimt zelfs naar het haantje van de toren. Zo vergeet Piet bijna de tijd. Hij racet met Amerigo naar de spelletjeswinkel en draaft naar Sinterklaas. Maar vlak voor het huis van Roos gaat het mis. Amerigo glijdt uit en Amerigo bezeert zijn enkel. Wat nu? Gelukkig ziet Roos alles gebeuren en verzorgt ze, samen met haar ouders, het paard en Piet. Zwarte Piet belt Sinterklaas om te vertellen wat er gebeurd is. Sint zegt dat Piet maar terug moet lopen. Dat doet Piet, maar hij laat het cadeautje voor Roos per ongeluk in de gang staan. Zal Sinterklaas 5 december toch nog komen? Roos denkt van niet. Maar natuurlijk laat de Sint Roos niet in de steek. Hij leent een koets en belt bij Roos aan. Wat een verrassing! Helemaal als het cadeautje voor Roos al die tijd in de gang gestaan blijkt te hebben.
Thema lesmateriaal: SPANNEND.
7
Het lesmateriaal op www.hetbegintmetlezen.nl Als u op de button Boeken BOEKEN klikt kunt u daar kiezen voor welke groep u het lesmateriaal wilt en voor welke lesactiviteit. (U kunt ook op de beginpagina al op een boekcover klikken.)
Het lesmateriaal bij de drie sinterklaasboeken is uitgewerkt op drie niveaus:
Bij elk boek horen vijf activiteiten. Die gaan over de volgende onderdelen van het taal-/leesonderwijs:
1
Wat is het, waar is het? Verwoorden wat je ziet
Nodig
Variatie
Werkblad 3/1a en b en eventueel bladzijde 10-11 van het prentenboek Sinterklaas is ziek op het digibord. Kaartjes van werkblad b knippen. Eventueel werkbladen lamineren.
U kunt het spel ook klassikaal spelen. Verdeel de groep in tweetallen. Geef elk tweetal een kaartje met een voorwerp. Laat ze samen een goede beschrijving bedenken. Open bladzijde 10-11 op het digibord.
Beschrijving van de activiteit Open bladzijde 10-11 van het prentenboek op het digibord. Bekijk met de kinderen wat er allemaal op te zien is. Laat een aantal kinderen een ‘ding’, voorwerp (zelfstandig naamwoord) op de plaat benoemen. Vertel dat de kinderen hiermee in tweetallen een spel mogen doen. Er zijn kaartjes van voorwerpen op de plaat. De kinderen krijgen elk vier kaartjes. Ze mogen de ander niet laten zien wat er op hun kaartje staat. Ze beschrijven het voorwerp op het kleine kaartje, zonder het te noemen.
b. Groep 3 c. Groep 4 / 5
Daarna krijgt u het volgende te zien: Instructieblad ‘Voor de leerkracht’. Hierop vindt u de uitleg van de lesactiviteit en wat u daarvoor nodig hebt. Dit informatieblad kunt u eenvoudig bekijken, downloaden en printen.
a. Groep 1 / 2
Laat elk tweetal voor de klas komen om hun voorwerp op de afgesproken manier te beschrijven. Wie weet wat het is? U kunt een kind het antwoord laten geven, of alle tweetallen op laten schrijven wat zij denken dat het is.
1. Woordenschat 2. Leesbeleving
Het andere kind kijkt op de grote plaat en zoekt welk voorwerp er op het kaartje staat. Het mag twee keer iets noemen. Heeft het kind het goed geraden? Dan mag hij of zij het kaartje van het andere kind hebben. Zo niet, dan houdt het kind het zelf.
3. Expressie
De kinderen kunnen om de beurt een voorwerp beschrijven, of ze alle vier achter elkaar beschrijven waarna de ander ze alle vier beschrijft. Wie heeft aan het eind de meest kaartjes?
4. Rijmen Sinterklaas is ziek
Daarachter zit, indien nodig, een Werkblad voor het kind. Dit werkblad kunt u downloaden en kopiëren voor elk kind.
Nummer 5: ‘Strooigoed’ 5. Strooigoed ondersteunt de beleving van het prentenboek in brede zin.
1a
Woord in beeld Beeldwoordenboek maken
Het meest dichtbij stonden de ministers en de andere belangrijke mensen. Daarnaast de mensen van het journaal en van de krant.
‘Nou, vooruit dan maar,’ zegt Sint. ‘Als je rustig rijdt. Schimmel wordt oud. Niet in galop.’
Het lesmateriaal is naast elke lees-taalmethode bruikbaar.
‘We gaan stapvoets,’ belooft Piet.
Daarnaast de fanfare en een groot kinderkoor.
Ai. De tijd vliegt. Hij moet nog het cadeautje voor Roos kopen.
Suzy was blij dat er tenminste iemand net zo over dacht als zij. ‘We moeten er samen tegen protesteren Walter, in m’n eentje val ik niet op!’
Ziet u dit symbool? Dan is er ook een interactief spelletje beschikbaar dat u net als de werkbladen en alle pagina’s uit de drie prentenboeken in het groot op het digibord aan de kinderen kunt laten zien. ‘Nou, vooruit dan maar,’ zegt Sint. ‘Als je rustig rijdt. Schimmel wordt oud. Niet in galop.’ ‘We gaan stapvoets,’ belooft Piet.
Nummering van de informatiebladen voor de leerkracht en de werkbladen
‘O eh, dag, eh, het paard van Sinterklaas heeft zijn voet bezeerd.’
‘Ik zag het gebeuren,’ zegt Roos. ‘Zal ik een zwachtel halen?’
Elk instructieblad voor de leerkracht en elk bij behorend werkblad voor de kinderen is gelijk genummerd. Dan weet u wat er bij elkaar hoort.
Sinterklaas is ziek
Voorbeeld: 1/2-1 = bedoeld voor groep 1 en 2, het eerste instructie-/werkblad Voorbeeld: 3 - 4 = bedoeld voor groep 3, het vierde instructie-/werkblad Voorbeeld: 4/5-2 = bedoeld voor groep 4 en 5, het tweede instructie-/werkblad Is er een vervolgblad, dan is dat aangeduid met a en b. Voorbeeld: 3- 4a en 4b = bedoeld voor groep 3, het vierde instructie-/werkblad en een vervolgblad.
8
Kopieerblad ouderinformatie
Spelend lezen en schrijven met Sinterklaas
Toen Sinterklaas met het vliegtuig kwam, Carice van Houten en Annette Marnat
Toen Sinterklaas ig kwam met het vliegtu
Toen Sinterklaas g kwam met het vliegtui
Artikelnummer
· Annette Marnat
Samen met uw kind genieten van verhalen over Sinterklaas? Dat kan met de drie nieuwe sinterklaasboeken van Carice van Houten, Herman Finkers en Jan Terlouw! Zo kunt u samen met uw kind onderduiken in een verhaal. Even alles vergeten. Spelenderwijs nieuwe woorden en begrippen leren. Als u dat 15 per minuten per dag doet is dat een geweldige investering in de toekomst van uw kind.
Carice van Houten
Nederland?’ vliegtuig naar u niet met het toe en daarom ‘Waarom gaat voor. Sint stemt oet-anders-Piet vliegveld. Ziet stelt de Alles-m gehaald op het feestelijk binnen ’ boot is beter!? wordt hij dit jaar tbord: ‘Met de met haar protes n van de Pieten iemand daar Suzy planne want de komt ze in actie, Samen met Walter . uit voor het milieu pakken slecht met t begon al vroeg Annette Marna aan is een succesvolle studeerde ze af tekenen. In 2004 Carice van Houten richting , zangeres en school aan de de Emile Cohl Nederlandse actrice onder later is ze een het WNF. Ze is aties’ en acht jaar ambassadeur van en ‘Illustr tionale Kalver n interna Goude gde r van vijf van de meest gevraa andere winnaa f verschilAwards. Ze schree toren. Ze heeft Franse illustra en vijf Rembrandt Egberts dit sintergeïllustreerd, lende kinderboeken speciaal voor Douwe als de New Yorker werkt voor bladen klaasverhaal. lms van tekenfi bij ken en is betrok en Laika. Sony Pictures
63015056
Sinterklaas en de arme kindertjes, Herman Finkers en Carll Cneut
n. Deze klap ber 1954 gebore s werd op 9 decem staat Herman Finker Herman Finkers te boven gekomen. in het is hij nooit meer stijl. Hij was actief droogkomische zijn om 2000) (in bekend vervolgens en 1999, trok zich elling theater tussen 1979 voorst met zijn in 2007 weer terug grappen, terug, maar keerde droog: veel woord s’ humor is vaak Douwe voor Na de pauze. Finker al n. Specia en visuele grappe haal. omgekeerde logica laasver dit Sinterk Herman Finkers Egberts schreef ties een wereld waarin rt met zijn illustra . Carll Cneut schilde ten samenkomen eidsgetrouwe elemen surreële en waarh ieuze buitenlandse werk al veel prestig n Hij kreeg voor zijn en en Boekenpauwe Pensel n enkele Zilvere de prestigieuze illustratorenprijzen, voor ineerd Cneut werd genom ijfeld een en -pluimen. Carll 2010. Hij is ongetw Andersen Award België. Hans Christian illustratoren van gde gevraa en meest van de bekendste
· Carll Cneut
Artikelnummer
oor kinderen van 4 t/m 8 jaar, op drie niveaus uitgewerkt V Elke dag drie leuke doebladen per prentenboek Stimuleert speels de lees- en taalontwikkeling van uw kind Met de 10 belangrijkste voorleestips van Sinterklaas
traties Van Verhalen & illus rs & Carll Cneut herman Finke
63015020
Sinterklaas is ziek, Jan Terlouw en Ann De Bode
Sinterklaas is ziek
Ga naar www.hetbegintmetlezen.nl en leer ook spelend lezen en Sinterklaas is ziek schrijven met Sinterklaas! laas. Maar komt schaakspel van Sinterk oos wil heel graag een ziek. Gelukkig mag langs, want de Sint is hij dit jaar wel bij haar l. Hij heeft Sint beloofd naar de spelletjeswinke Zwarte Piet met Amerigo doet hij dat ook? schimmel te rijden. Maar om rustig met de oude pel voor Roos? goed met het schaaks En komt het nog wel
kindertjes
Herman Finkers
Doebladen voor thuis • • • •
en de ar me
tjes
Maar u kunt nog méér doen met de drie sinterklaasprenten boeken. Want er horen – speciaal voor thuis – ook nog speelse doebladen bij. Dat is niet alleen genieten, maar ook nog heel leerzaam. rkende l waarin de kenme geschreven verhaa Een geraffineerd tot zijn recht komt. n Finkers voluit humor van Herma
S
de arme kinder
heel lang laasavond, lang, al op een Sinterk n Finkers. Het gebeurde allema ookje van Herma het Sinterklaasspr eting geleden. Zo begint senen over de ontmo kinderen én volwas de Een verhaal voor tjes. Natuurlijk laat kinder arme drie lot over. van Sinterklaas met en niet aan hun deze drie kinder Goedheiligman
rklaas te Sain s a l k r e de arme t en in
Sinterklaas en
De gratis sinterklaasboeken krijgt u vanaf 14 november bij aankoop van een aantal Douwe Egberts- of Pickwick-artikelen bij C1000. ertjes en de arme kind
oekenschrijver. Hij is rde in 1970 als kinderb winter Jan Terlouw debutee van Katoren, Oorlogs oeken als Pjotr, Koning was bekend van kinderb jeugdboekenschrijver Naast zijn carrière als en Oom Willibrord. ook een aantal korte schreef . Jan Terlouw hij actief in de politiek der De Derde Kamer, waaron enen, voor volwass verhalen en boeken barricaden. Samen met en terug en Achter de Naar zeventien zetels l voor Douwe hij twee thrillers. Speciaa zijn dochter Sanne schreef Sinterklaasverhaal. Egberts schreef hij dit
Artikelnummer
Ann De Bode Jan Terlouw ·
veel derd boeken en ze won rde meer dan tweehon De Bode Ann De Bode illustree hoge ´aaibaarheid´. Ann ies hebben vaak een rt prijzen. Haar illustrat fimoklei. Ze illustree technieken, waaronder schrijft ze zelf werkt met verschillende tot zestien jaar en soms twee van n kindere boeken voor een boek.
63015020
Dit project is een initiatief van Douwe Egberts Nederland in samenwerking met C1000. Stichting Lezen & Schrijven beveelt dit materiaal voor ouders én leerkrachten van harte aan om thuis en op school met 15 minuten (voor)lezen per dag aan de slag te gaan.
kindertjes
Voorstel voor de ontvangst van Sinterklaas Basisverhaal voor de ontvangst
Gaat u actief aan de slag met de sinterklaas prentenboeken van Carice van Houten, Herman Finkers en Jan Terlouw? Dan is het extra leuk om ook de ontvangst van Sinterklaas dit jaar bij u op school op 5 december rondom de thema’s uit de boeken te organiseren. Moeilijk? Niet met dit kant-en-klare voorstel. En ook als u minder intensief met de sinterklaasboeken werkt, kunt u uit de voeten met de ideeën, omdat de basis voor de ontvangst een herkenbaar ‘verhaal’ voor kinderen is (zie verderop).
Met onderstaande uitgangspunten brengt u kinderen helemaal in de sfeer van de ontvangst van Sinterklaas. Op een dag krijgt de school een brief van Zwarte Piet. Hierin staat dat Sint niet met Amerigo kan komen omdat zijn paard geblesseerd is. Amerigo is met Zwarte Piet ten val gekomen voor het huis van Roos. Probleem! Want hoe moet Sint nu op de school komen? Hij wil niet met die twee oude, bruine paarden komen. Daarom vraagt Sint de kinderen van de school om een handig en leuk vervoermiddel voor hem te verzinnen. Alle kinderen gaan in de school aan de slag en kiezen met elkaar het winnende idee dat ook in het echt wordt uitgevoerd. Zwarte Piet komt het vervoermiddel in de nacht van 4 op 5 december in de school halen. Spannend!
De thema’s uit de sinterklaasboeken Dit zijn de thema’s die in het lesmateriaal en in de ontvangst zijn uitgewerkt: • ‘Toen Sinterklaas met het vliegtuig kwam’: thema ‘vervoer’ • ‘Sinterklaas en de arme kindertjes’: thema ‘vriendschap’ • ‘Sinterklaas is ziek’: thema ‘spannend’
De volgende morgen staan alle kinderen met leerkrachten en ouders op het schoolplein. Ze wachten op de komst van Sinterklaas met zijn Pieten en ze zijn natuurlijk heel nieuwsgierig of Sint blij is met het vervoermiddel dat door de school ontworpen is.
Deze thema’s en fragmenten uit de boeken vindt u terug in het basisverhaal voor de ontvangst van Sinterklaas.
10
Ze wachten en wachten… Maar Sint komt niet. Intussen zingen ze sinterklaasliedjes om de tijd te doden. De leerkracht die dit spektakel leidt hakt de knoop door: langer wachten heeft geen zin. Laten we maar naar binnen gaan. Enorme teleurstelling. Voor zowel kinderen als ouders. Alle kinderen gaan achter de leerkracht aan naar binnen en wat zien ze daar… het vervoermiddel dat ze gemaakt hadden staat er nog steeds. Het is niet opgehaald door Zwarte Piet. Maar… er zijn wel sporen zichtbaar dat Zwarte Piet in school geweest is (muts, zak, veer, schoen). Als ze die volgen komen ze weer buiten op een plek waar Zwarte Piet in een hoekje ligt te slapen. Natuurlijk schreeuwen de kinderen hem wakker. Zwarte Piet geeft slaperig tekst en uitleg. Vermoeiende weken. Eerst al dat gedoe om met het vliegtuig naar Nederland te komen, toen die ontmoeting met die arme kindertjes, Sinterklaas die ziek was en het ongeluk met het paard en ook zijn eigen verwondingen… Doodvermoeiend!
Organisatie
Maar waar is Sinterklaas toch? vraagt ook Zwarte Piet zich geschrokken af. Hij rent als een dolle heen en weer, kijkt op allerlei onlogische plekken (in de vuilnisbak, de zandbak, enz.) maar Sint is nergens te bekennen. Dan pakt Zwarte Piet snel zijn mobiele telefoon en toetst van de zenuwen elke keer foute nummers in waardoor hij allerlei gekke instanties en zelfs het paard van Sinterklaas aan de bel krijgt. Uiteindelijk lukt het hem om Sint zelf aan de bel te krijgen. Die heeft goed nieuws: hij is er bijna. En ja hoor, even later komt Sint op de manier zoals de school zelf heeft bedacht het schoolplein op. Sint vertelt Piet dat hij tot vroeg in de morgen heeft gewacht op het vervoermiddel, maar toen zelf maar het initiatief heeft genomen en gekozen heeft voor het vervoermiddel waarmee hij nu gekomen is. Heel toevallig is dat ook precies het vervoermiddel dat de school bedacht heeft.
De sinterklaascommissie heeft het volgende nodig om de ontvangst op deze manier voor te bereiden en uit te voeren: • B rief van Zwarte Piet (inhoud: Sint kan niet komen omdat Amerigo geblesseerd is) • Zelf ontworpen vervoermiddelen door de kinderen (let op: na nominatie wordt het beste idee ook in het echt uitgevoerd) • Sporen van Zwarte Piet in de school op de ochtend van de ontvangst (bijvoorbeeld: een heel spoor van voetafdrukken, een veer van zijn muts, gekke Pietenwoorden op de schoolborden, een linkerschoen van Piet, een halfvolle zak met cadeautjes, zijn muts, een oorbel, enz.) • Aangeklede slaapplek voor Zwarte Piet (ergens buiten op het plein) • Mobiele telefoon (van Zwarte Piet) • Vervoermiddel waarmee Sinterklaas wél komt (door de school zelf bedacht: boot, brandweerauto, tandem, rolschaatsen, verhuiswagen, auto met aanhanger, motor met zijspan, enz.) • Versierde school • Geluidsinstallatie voor op het schoolplein (voor leerkracht die ontvangst leidt, het versterken van sinterklaasliedjes, uitleg van Zwarte Piet en voor de toespraak van Sinterklaas)
Opeens zegt Sint geschrokken: ‘Maar Piet… is de school wel versierd zoals we altijd gewend zijn?’ ‘Ga maar kijken!’ antwoordt Piet geheimzinnig. En dan gaan ze allemaal de school in. Om te zien dat de kinderen (eventueel met de spullen uit het versier pakket van C1000) de school prachtig hebben versierd! PS: Als u wilt dat alles zich op het schoolplein afspeelt, zorgt u ervoor dat de sporen van Zwarte Piet buiten zichtbaar zijn.
11
10 versiertips van Sinterklaas Misschien heeft uw school een van de 500 versierpakketten van C1000 gewonnen? Van harte gefeliciteerd! Dan kunt u direct aan de slag om uw school dit jaar een unieke sinterklaassfeer mee te geven. Niet gewonnen? Jammer natuurlijk, maar met deze 10 versiertips van Sinterklaas kunt u uw school ook extra feestelijk maken. Alle tips sluiten aan bij de drie sinterklaasboeken van dit jaar. Veel plezier!
Drie versiertips bij dit boek
1. Verkeersopstelling Laat de kinderen hun favoriete (fantasie) vervoermiddel tekenen, schilderen of plakken (collagetechniek) op een groot vel papier; minimaal formaat A3. De bestuurder van dit vervoermiddel is Zwarte Piet die dan ook goed zichtbaar in het vervoermiddel een plek krijgt. Laat elk vervoermiddel op een doos plakken, zodat het vervoermiddel zelfstandig kan staan. Verzamel alle dozen en maak daar in een gezamenlijke ruimte (aula) een leuke verkeersopstelling van. Kleed die aan met geschilderde wegen, wolken, spoorrails, rivieren, enz.
2. Zwarte Pieten op het raam
3. Vliegtuigdoeken
Laat de kinderen een digitale portretfoto van elkaar maken. Zorg dat het kind recht in de lens kijkt. Maak een grote afdruk (formaat A4) van de foto. Elk kind krijgt zijn eigen foto, knipt die rondom het hoofd uit en gaat hiervan een Zwarte Pietenhoofd maken. Er komt dus een Zwarte Pietenmuts op, een kraag onder, opvallende oorbellen in de oren. Dat kan met stof, knopen, linten, enz. Het gezicht hoeft niet zwart gemaakt te worden. Zo blijven de kinderen herkenbaar. Plak alle Zwarte Pietenfoto’s met het gezicht naar buiten op de ramen. Wilt u er ook vanuit het lokaal van kunnen genieten? Plak dan telkens twee hoofden tegen elkaar. Laat bij elk Zwarte Pietenhoofd een ‘protestbord’ plakken. (zoals in het boek van Carice van Houten). Op het bord tekenen/ schilderen de kinderen een leuke wens voor Zwarte Piet en Sinterklaas of een wens over het sinterklaasfeest.
Sinterklaas komt in het boek van Carice van Houten met het vliegtuig. Laat (groepswerk) een aantal vliegtuigen maken van kosteloos materiaal. Hang die op en laat individueel of in tweetallen doeken (van oude lakenstof) maken met daarop een leuke welkomsttekst voor Sinterklaas. Hang die doeken achter de verschillende vliegtuigen. In de bovenbouw kunt u de teksten voor de doeken laten appliceren. Elk kind zorgt dan voor één of twee letters van stof.
12
Drie versiertips bij dit boek
4. Pleinpieten en -sinten Laat de kinderen op een mooie dag met hun rug op het plein liggen. Een ander kind trekt dit kind om met stoepkrijt. Daarna maken ze met stoepkrijt van hun eigen omtrek een Zwarte Piet of Sinterklaas. Zorg ervoor dat de Pieten en Sinten elkaar een hand geven, want zo wordt het thema ‘vriendschap’ op een mooie manier verbeeld. Is er een muur die gebruikt kan worden om op te krijten? Laat dan ook een paar kinderen daar hun omtrek op tekenen.
5. Gouden pepernoten schilderen
6. Geef elkaar de (zwarte) hand!
Laat van klei allerlei verschillende pepernoten kleien. Boor met een brede, stevige naald of breipen een gat in elke pepernoot. Laat de noten drogen en daarna beschilderen met goudverf en eventueel lakken. Rijg de pepernoten aan een koord. Bevestig de pepernotenslingers aan een hoepel. U kunt ze rechtstandig naar beneden laten hangen, maar er ook een ‘kroonluchter’ van maken. Hang de hoepels op in de gangen en/of andere openbare ruimtes.
Elk kind maakt met zwarte (vinger)verf een afdruk van zijn hand op een vel wit papier. Laat de hand rondom uitknippen. Op de achterkant van de hand tekenen de kinderen iets wat ze heel graag van Sinterklaas zouden willen krijgen. Bevestig de geverfde en getekende handen van alle kinderen aan een lang touw. Doet u de opdracht met de hele school? Wissel dan de handen van groep 1 tot en met 8 met elkaar af, zodat het een gezellige mix wordt. Een mooie verbeelding van het thema vriendschap!
Vier versiertips bij dit boek 7. Het dekbedovertrek van Sinterklaas In het boek van Jan Terlouw is Sinterklaas ziek. Hij ligt onder een dekbed. Hoe stellen de kinderen zich het dekbedovertrek van Sinterklaas voor? Zorg voor witte stof (A4-formaat met de kartelschaar uit oude lakens geknipt) en laat de kinderen die naar eigen inzicht in sinterklaassfeer met textiel- of plakkaatverf bestempelen/beschilderen. Hang alle dekbedovertrekken aan een waslijn dwars door het lokaal en/ of de school. Als alle groepen meedoen krijgt u een fantastische slinger!
8. Een ballon met een geheim Laat de kinderen op een klein briefje een leuke wens schrijven voor een klasgenoot. Bij de wens komt dus ook de naam van het kind voor wie die wens is. Om ervoor te zorgen dat er voor elk kind in de klas een wens is, kunt u – in de stijl van het sinterklaasfeest – lootjes trekken. Laat het briefje naar een klein formaat vouwen. Dit briefje gaat in een ballon die daarna wordt
opgeblazen en dichtgeknoopt. Beplak de ballon met een aantal lagen papier-maché (stroken krantenpapier en behangerslijm). Droog? Dan kan van de ballon een Zwarte Pietenkop of Sinterklaas gemaakt worden. Hang alle ballonnen op in de klas. Op 5 december mag elk kind een ballon kapotslaan (zoals dat ook met Pinata’s gebeurt). Wat staat er op het briefje en voor wie is die wens?
9. Paardenhoogstandjes op het raam Schilder op de ramen de outline van allerlei verschillende daken: trapgevels, tuitgevels, halsgevels, klokgevels, platte daken… Elk kind maakt daarna van papier/karton in het platte vlak het paard van Sinterklaas. Maar… het paard heeft (net als in het sinterklaasboek van Jan Terlouw) zin in allerlei gekke sprongen, pirouettes, flik-flaks, enz. Laat de paarden uitknippen en op de daken op de ramen plakken.
13
10. Tips op basis van de werkbladen Aan de slag geweest met de werkbladen? Dan kunt u de school ook met die resultaten versieren. Maak hiervoor van grote (verhuis)dozen een aantal zuilen. Beplak die met neutraal behangpapier of laat ze schilderen. Prik op de zuilen een selectie van de gemaakte werkbladen en zet de zuilen op een zichtbare plek in de school. Let op: bij de expressie-activiteiten kan het ook om 3D-resultaten gaan, zoals in het boek ‘Sinterklaas is ziek’, waar de kinderen kleifiguren maken. Gebruik de zuilen dan om daar de kleifiguren op te zetten. U kunt de resultaten ook in het zonnetje zetten door de kinderen met hun kunstwerk te fotograferen. Maak van de foto’s een leuke collage in wissellijst of op een raam.
Colofon Spelend leren lezen en schrijven met Sinterklaas Lesmateriaal bij sinterklaasprentenboeken van Douwe Egberts Opdrachtgever: Eric Holman, Blue in Green BV, Amsterdam Redactie: Gerard van Midden, Lynette de Ruijter en Nienke van de Steeg Eindredactie: Eric Holman
Verantwoordelijke Douwe Egberts Nederland: Govert Verbeek Met dank aan: Carice van Houten en Annette Marnat, Herman Finkers en Carll Cneut, Jan Terlouw en Ann de Bode Contactgegevens:
[email protected] (voor vragen over het lesmateriaal)
[email protected] (voor vragen over actie 15 minuten (voor)lezen per dag)
Vormgeving en opmaak: Emile de Cock en Torsten van Geest
www.de.nl/Pages/consumentenservice (voor vragen over de sinterklaasboeken)
Bouw website: Torsten van Geest
© Blue in Green BV, Amsterdam
