HANDLEIDING OM DE LICHAMELIJKE BELASTING VAN GLASZETTERS TE VERMINDEREN

HANDLEIDING OM DE LICHAMELIJKE BELASTING VAN GLASZETTERS TE VERMINDEREN

November 1996

Arbouw, Amsterdam Het is geoorloofd gegevens uit deze brochure te gebruiken mits daarbij de bron wordt vermeld. Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet worden uitgesloten. Arbouw aanvaardt geen aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade ontstaan door of verband houdende met toepassing van door Arbouw gepubliceerde uitgaven.

INHOUD

SAMENVATTING INLEIDING EEN GIDS VOOR STAPSGEWIJS VERBETEREN HET PROJECT UITGEVOERD BIJ DRIE GLASZETBEDRIJVEN Deelnemende glaszetbedrijven Stapsgewijs verbeteren Stap 1: Organisatorische voorbereiding Stap 2 : Het opsporen van knelpunten Stap 3: Maatregelen zoeken, selecteren of ontwikkelen Stap 4: Testen, bijstellen en opnieuw testen van maatregelen Stap 5 : Invoeren van de maatregelen Stap 6 : Evaluatie van de maatregelen Kosten en baten (oude en nieuwe situatie) CONCLUSIE ONDERSTEUNENDE INFORMATIE BIJLAGEN

SAMENVATTING

De lichamelijke belasting van glaszetters is hoog. Transporteren en plaatsen van glas gaan vaak gepaard met zwaar en boven de macht tillen. Bovendien hebben glaszetters vaak te maken met obstakels, zoals trappen, tuinen of meubels in een woonhuis waardoor het werk extra bemoeilijkt wordt. De bestaande oplossingen, diverse hulpmiddelen voor transport, zijn echter niet toereikend. Om de lichamelijke overbelasting te reduceren dan wel uit te sluiten heeft TNO Preventie en Gezondheid (TNO-PG) in opdracht van en in samenwerking met de Stichting Arbouw een project uitgevoerd. Daarbij zijn technologische vernieuwingen ontwikkeld en ingevoerd bij drie glaszetbedrijven volgens een stapsgewijze participatieve aanpak. Bij alle drie de bedrijven zijn de volgende stappen doorlopen: stap 1: organisatorische voorbereiding; stap 2: het opsporen van knelpunten; stap 3: maatregelen zoeken, selecteren of ontwikkelen; stap 4: testen, bijstellen en hertesten van maatregelen; stap 5: invoeren van de maatregelen; stap 6: evaluatie van de maatregelen. Alle drie de bedrijven hebben een stuurgroep samengesteld (een manager en een glaszetter) die in het project meebeslist over de activiteiten in elke stap. De knelpunten die in alle drie de bedrijven naar voren kwamen zijn: het pakken van het glas van de glasauto, dragen van het glas, omhoog sjouwen en kit verwijderen met handgereedschap. Voor deze knelpunten zijn oplossingen gezocht in de literatuur, op een internationale glasbeurs, in octrooi-aanvragen en door middel van twee discussie-bijeenkomsten met glaszetters, managers en deskundigen. Dit resulteerde in een lijst met 27 oplossingen. De glaszetters hebben al deze oplossingen op papier beoordeeld met een rapportcijfer. Negen oplossingen (hoogst beoordeelde en praktisch haalbaar geachte) zijn in eerste instantie in de praktijk getoetst, te weten: een lier aan de glasauto (glastakel), een lichte glaskar, een telescopische hoogwerker met zwenkbare bak met tilhulp, een (ro1)steiger met hijsconstructie, een gevelridder, een glasslee, een kitverwijderaar, pols/handbeschermers en gewichtsvermelding op de ruit. Op grond van de eerste praktijktoets zijn verdere verbeteringen aangebracht aan vijf hulpmiddelen: de glastakel, glaskar, glasslee, gevelridder met giek en uithouder en de hoogwerker met tilhulp. Deze zijn een tweede maal getoetst in de praktijk. Hieruit bleek dat de meeste tijdwinst en vermindering van lichamelijke belasting te halen zijn met de hoogwerker. Inzet van zowel de glastakel als een glaskar als een gevelridder in combinatie met rolsteiger elimineren het tillen of sjouwen van ruiten geheel.

De glasslee is vooral goed inzetbaar in situaties waar inzet van glaskar of hoogwerker niet mogelijk is. Voor het invoeren van deze hulpmiddelen in de praktijk hebben de bedrijven zelf, in samenwerking met de fabrikantenlleveranciers, enkele kleine verbeteringen aangebracht. Uit de evaluatie komt naar voren dat de drie glaszetbedrijven vier tot zes van deze verbeterde hulpmiddelen ook daadwerkelijk hebben aangeschaft. De meeste gebruiken ze wekelijks tot zelfs dagelijks. In vergelijking met de oude situatie vinden ze dat ze met deze hulpmiddelen sneller, veiliger en lichter werken. In voorbeeldberekeningen laten de bedrijven zien dat met inzet van de vernieuwde hulpmiddelenmen 11% tot 30 % van de kosten bespaart in vergelijking met de traditionele manier van werken. Op basis van de ervaring opgedaan in deze drie bedrijven is deze handleiding opgesteld voor gezondheids- en kostenbesparend glaszetten. In deze handleiding wordt een overzicht gegeven van het stapsgewijs invoeren van dergelijke verbeteringen, zie hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 wordt deze stapsgewijze aanpak geïllustreerd aan de hand van het project zoals hiervoor beschreven. De conclusie is dat er nu hulpmiddelen voor horizontaal en verticaal transport ontwikkeld zijn. Deels zijn bestaande hulpmiddelen aangepast, deels zijn nieuwe ontwikkeld. Door de combinatie van glastakel, glaskar en gevelridder in combinatie met de rolsteiger, ofwel door gebruik te maken van de hoogwerkers is het tillen en sjouwen van glas in principe overbcdig geworden is. Alleen in uitzonderlijke gevallen zal mogelijk nog enig handmatig tilwerk hoeven plaatsvinden. De glaszetters zijn nauw betrokken geweest bij deze ontwikkelingen, hetgeen de bruikbaarheid en praktische toepasbaarheid van de hulpmiddelen ten goede is gekomen. Berekeningen van de bedrijven over de inzet van deze hulpmiddelen laten zien dat ze kostenbesparend werken. Het verdient dus de voorkeur om zoveel en zo vaak mogelijk deze hulpmiddelen in te zetten.

l.

INLEIDING

Glaszetters verrichten lichamelijk belastend werk (Arbouw, 1990). Het transporteren en plaatsen van zware enlof grote ruiten is zwaar en soms moeilijk werk. Dit leidt vaak tot overbelasting, omdat de glaszetter boven de macht moet tillen, er verkeerd voorstaat of te maken heeft met diverse obstakels onderweg. Er zijn wel voldoende oplossingen om de lichamelijke belasting te verminderen, maar deze zijn voor de glaszetbedrijven niet altijd praktisch, technisch enlof economisch haalbaar (Arbouw, 1993). Het is duidelijk dat er in praktisch en ergonomisch opzicht nog het nodige aan de hulpmiddelen verbeterd kan worden, met name om het gebruiksgemak te verhogen (lichter en sneller werken). De bij de CAO schilders- en afwerkingsbedrijf betrokken partijen (Hout- en Bouwbond CNV, Bouw- en Houtbond FNV en de FOSAG) hebben Stichting Arbouw opdracht gegeven een project uit te voeren, waarbij de lichamelijke belasting van glaszetters verminderd wordt door het invoeren van technologische maatregelen. Het uiteindelijke doel is dat de hulpmiddelen vaker worden ingezet, zodat het handmatig verplaatsen van glas overbodig wordt. In dat kader werden bij drie glaszetbedrijven via een stapsgewijze en participatieve aanpak technologische verbeteringen ingevoerd. Bij de uitvoering daarvan werden werknemers zo veel mogelijk betrokkcn, om de invoering van de maatregelen succesvoller te laten zijn (Urlings, 1994; Vink et al., 1994). Dit project is, mede door het Ministerie van Economische Zaken gefinancierd, door TNO Preventie en Gezondheid (TNO-PG, sector Ergonomie) uitgevoerd in nauwe samenwerking met de hiervoor genoemde partijen. Doel en doelgroep Het doel van deze publicatie is glaszetbedrijven te stimuleren om vi.a een stapsgewijze aanpak te komen tot verbeteringen die gericht zijn op het verminderen van zwaar werk door het inzetten van hulpmiddelen of door het nemen van organisatorische maatregelen. De hier beschreven aanpak in drie glaszetbedrijven is vooral van belang voor de arbocoördinator, de P&O-functionaris, de bedrijfsarts of een andere deskundige die een verbeteringsproject in het bedrijf uitvoert. Deze aanpak biedt de mogelijkheid om dat systematisch, planmatig en stapsgewijs te doen, zodat zo veel mogelijk succes behaald kan worden.

2.

EEN GIDS VOOR STAF'SGEWIJS VERBETEREN

Op basis van de ervaring bij de drie glaszetbedrijven (deze worden beschreven in hoofdstuk 3 ) is een aanpak voor glaszetters opgesteld, die als handleiding gebruikt kan worden door deskundige diensten voor de bouw en door de bedrijven zelf. In dit hoofdstuk worden alle stappen afzonderlijk beschreven. Bij ieder glaszetbedrijf is er sprake van zwaar werk. Er zijn vele voordelen als dit werk verlicht wordt: glaszetters worden minder snel moe, kunnen nauwkeuriger werken aan het eind van de dag, de kans op verzuim is minder en de werksfeer kan beter worden. Dit bevordert ook de kwaliteit en produktiviteit. Het verbeteren kost wel tijd. Alleen het aanschaffen van een kar of ander hulpmiddel is niet voldoende. Ten eerste is het de vraag of dit het hoofdprobleem oplost. Daarnaast moeten werknemers na kunnen gaan of de oplossing bij het bedrijf past en moeten zij leren werken met de hulpmiddelen. Om dit soort problemen te voorkomen, is het volgen van een stappenplan nuttig gebleken. Wanneer samen met het glaszetbedrijf deze stappen doorlopen worden en alle betrokkenen geïnfcmeerd worden over deze stappen, kan iedereen zien hoe het project verloopt. Dan weet men welke risico's er zijn (stap 2), waarom welke maatregelen gekozen zijn (stap 3 ) en wat uitgevoerd wordt (stap 5). In bijlage 1 staat een overzicht van de stappen zoals die uitgevoerd zijn bij de drie glaszetbedrijven. Daarin is tevens de doorlooptijd vermeld die in het project nodig was om een bepaalde stap te voltooien. De aanpak bestaat uit zes stappen die alle zes doorlopen worden: Stappenplan

11 Stap 1.

Organisatorische voorbereiding

11

Stap 2. I Stap 3.

Het opsporen van knelpunten

I

)I Stap 4.

II( Stap 5. Stap 6.

Maatregelen zoeken, selecteren of ontwikkelen Testen, bijstellen en opnieuw testen van maatregelen Invoeren van de maatregelen Evaluatie van de maatregelen

1

I11

Stap l . Organisatorische voorbereiding Per stap dient nagegaan te worden wie wat moet doen. Dit kan het beste door een stuurgroep gebeuren, die voorafgaand aan iedere stap bijeenkomt. Deze stuurgroep moet dus eerst geformeerd worden. De stuurgroep bestaat bijvoorbeeld uit: management, leidinggevenden, glaszetters, uitvoerders, OR edof VGW-cie. De voorzitter van zo'n stuurgroep moet bij voorkeur iemand zijn die beslissingsbevoegdheid heeft als het gaat om het aanschaffen van bepaalde verbeteringen (hulpmiddelenen dergelijke). Meestal is dat de directeur van het bedrijf.

De stzurgroep komt na iedere stap bijeen om te beslissen over hoe het project verder moet gaan. Naast het formeren van een stuurgroep dienen in deze stap alle werknemers en leidinggevenden over het project geïnformeerd te worden. Het informeren van alle (zowel uitvoerende als leidinggevende!) werknemers is bedoeld om het doel van het project duidelijk te maken, een breder draagvlak te creëren en te voorkomen dat onnodige weerstand ontstaat. Wil een project als dit bijvoorbeeld effect hebben op ziekteverzuim, dan zal er daadwerkelijk iets verbeterd moeten zijn en zullen werknemers op de nieuwe, betere manier moeten werken. De rol van werknemers moet niet onderschat worden.

ACTIE: bijeenkomst met werknemers en middenkader organiseren Inhoud van de bijeenkomst Uitleg over project Stuurgroep voorstellen Eerste activiteit uit stap 2 aankondigen Vertellen hoe men op de hoogte wordt gehouden

Stap 2. Het opsporen van knelpunten In deze stap worden de knelpuntenop bedrijfsniveau verzameld. Hiertoe kan relevante literatuur worden gebruikt over veel voorkomende risico's bij het glaszetten. Deze literatuur kan bij de Stichting Arbouw worden aangevraagd. Vervolgens kan in het eigen bedrijf de actuele problematiek vastgesteld worden. Daarvoor kan onder andere ook de vragenlijst uit deze handleiding gebruikt worden (bijlage 2). Deze wordt dan voorgelegd aan de werknemers. Zij geven daarop aan wat de knelpunten zijn. Deze punten kunnen te algemeen of niet volledig zijn voor de situatie in uw bedrijf. Iemand uit het bedrijf (een uitvoerder of veiligheidsfunctionaris)moet deze lijst controleren op geschiktheid eneventueel aanvullen. Daarnaast kunnen gesprekken gevoerd worden met bijvoorbeeld de bedrijfsleiding, werknemersvertegenwoordigers en dergelijke. Het doel van deze stap is taken en situaties op te sporen die verbeterd kunnen worden. Als die gegevens verzameld zijn, dient daarover verslag uitgebracht te worden aan de stuurgroep in de volgende bijeenkomst.

De stuurgroep moet dan een keuze maken voor de risico's die verder aangepakt zullen worden. Het aantal risico's kan uiteraard per bedrijf verschillen, maar de keuze dient beperkt te zijn (maximaal 5 ) , omdat het totaal anders te veel tijd en energie kost en onduidelijk wordt voor de betrokkenen.

Stap 3. Maatregelen zoeken, selecteren of ontwikkelen Uit de vorige fase is een aantal knelpunten naar voren gekomen die in deze fase verbeterd zullen worden. Bijlage 3 (oplossingen) uit deze handleiding kan behulpzaam zijn bij het zoeken naar oplossingen voor bepaalde risico's. Zo nodig kan er een bijeenkomst georganiseerd worden met diverse deskundigen voor het bedenken van oplossingen voor de geselecteerde risico's. Wie die deskundigen zijn, is ook weer afhankelijk van de wens en mogelijkheden van het bedrijf en de deskundige dienst die dit project uitvoert. Het zou goed zijn om een paar deskundigen van buiten het bedrijf of de eigen deskundige dienst daarin te betrekken, omdat zij wat onafhankelijker van de organisatie zijn en mogelijk hele nieuwe verfrissende ideeën kunnen hebben. Dit kunnen ergonomen zijn van onderzoeksinstellingenof adviesbureaus. Daarnaast is het verstandig om uit de verschillende geledingen werknemers van het bedrijf erbij uit te nodigen,

omdat zij vooral de specifieke bedrijfssituatie kennen. Voorafgaand aan zo'n oplossingensessie kunnen dia's edof video-opnames van de geselecteerde knelpunten in het bedrijf gemaakt worden ter illustratie op de bijeenkomst. Het is van groot belang de voorgestelde oplossingen voor te leggen aan de werknemers, waardoor zij aan kunnen geven aan welke verbeteringen zij de voorkeur geven. Dit kan door een lijst met oplossingen te maken (bij voorkeur met schetsedplaatjes), waarover werknemers een beoordeling geven (bijvoorbeeld door het geven van rapportcijfers). De oplossingen die gemiddeld het hoogst scoren, zijn het beste in te voeren. Op basis hiervan beslist de stuurgroep welke verbeteringen geïmplementeerd zullen worden.

ACTIE: oplossingensessie Inhoud van de bijeenkomst Beschrijving risico's Uitleg over de methode om tot oplossingen te komen Rapportage over de oplossingen met daaraan verbonden conclusies

ACTIE: Bijeenkomst voor werknemers organiseren Inhoud van de bijeenkomst Oplossingen voor de risico's toelichten Werknemers schriftelijk om een oordeel per oplossing vragen (rapportcijfer van 1 tot 10)

Stap 4. Testen, bijstellen en opnieuw testen van maatregelen Uit de derde stap is een lijst met oplossingen verkregen, waarop de voorkeur van de werknemers is aangegeven. Echter voordat de gekozen maatregelen ingevoerd kunnen worden, dienen alle benodigde gegevens daarover bekend te zijn, zoals technische informatie (maximale gewicht dat de huidige glaskar heeft en kan hebben, etc.), voorlichtings-Itrainingsmateriaal, organisatie-aspecten(zoals: wie bepaalt de inzet van hulpmiddelen), etc. Indien deze informatie nog niet bekend is, is dit het moment om dat uit te zoeken. Het kan zijn dat bepaalde oplossingen zeer gewenst zijn, maar nog niet bestaan. In deze fase dienst besloten te worden of die oplossingen ontwikkeld zullen worden en hoe. Bij voorkeur worden de verbeteringen uitgeprobeerd in een praktijktoets. Dit kan in een paar projecten gedurende bijvoorbeeld één maand waarbij gewerkt wordt met de inzet van een aantal transporthulpmiddelen die aangepast zijn. Het beste kan dat gedaan worden door gemotiveerde werknemers. Zij dienen immers als voorbeeld voor de anderen. Na afloop van de proef spreekt u met de betreffende personen na over hun ervaringen. Het kan zijn dat aan bepaalde oplossingen nog iets bijgesteld moet worden, voordat het bij alle glaszetters ingevoerd kan worden. Als er veel wijzigingen aangebracht moeten worden, is het verstandig nog een tweede praktijktoets te doen om na te gaan of de verbeteringen ook echt werken. De doorlooptijd van fase 4 kan in de praktijk vaak tegenvallen, wanneer er sprake is van een lange 'lestelprocedure en levertijd van bijvoorbeeld hulpmiddelen en dergelijke. Ook het opnieuw ontwikkelen van een bepaalde oplossing kan veel tijd vergen, zie ook bijlage 1.

Stap 5. Invoeren van maatregelen Nu de ervaringen van de praktijktoets(en) bekend zijn, kan een plan gemaakt worden voor invoering van de oplossingen voor het hele bedrijf. Alle werknemers dienen goed op de hoogte gesteld te worden van wat de resultaten waren van de praktijktoets en wat er allemaal gaat gebeuren.

ACTIE: Bijeenkomst voor alle werknemers Inhoud van de bijeenkomst

Ervaringen van praktijktoets met oplossingen Uitleg over oplossingen voor het hele bedrijf Vragen om medewerking, wijzen op doel, etc. Vertellen dat gekeken wordt of het werkt, of bijstelling nodig is

Hoe lang fase 5 duurt is heel erg afhankelijk van de soort oplossingen die ingevoerd moeten worden, de consequenties daarvan voor het bedrijf, hoeveel werknemers het betreft, etc. Het zou kunnen variëren van 2 tot 6 maanden.

Stap 6. Evalueren van de maatregelen In deze laatste fase wordt nagegaan in hoeverre de oplossingen inderdaad ingevoerd zijn en hoe ze in de praktijk uitpakken. Eventuele bijstellingen kunnen nu gedaan worden. Ook kan nu besloten worden dat volgendelnieuwe knelpunten worden aangepakt.

Het beste zou zijn om de evaluatie twee keer te doen. Eén keer vlak nadat de oplossingen zijn ingevoerd, bijvoorbeeld na 1 of 2 maanden, en één keer een langere tijd erna, bijvoorbeeld na een half of 1 jaar. Die laatste evaluatie is vooral belangrijk om te kijken of bepaalde oplossingen op organisatorisch gebied of wat betreft werkwijzen of gedrag nog steeds werken zoals afgesproken. Zo'n moment dient tevens ter opfrissing van datgene waar men tijdens het verbeteringsproces mee bezig is geweest.

3.

HET PROJECT UITGEVOERD BIJ DRIE GLASZETBEDRIJVEN

In dit hoofdstuk wordt het project 'technologische maatregelen om de lichamelijke belasting van glaszetters te verminderen' beschreven, zoals dat in stappen in drie glaszetbedrijven is uitgevoerd. De beschrijvingen per stap laten zien op welke wijze invulling gegeven kan worden aan een bepaalde stap in het veranderingstraject. Alle activiteiten die uitgevoerd zijn staan beschreven, soms wordt voor details verwezen naar bijlagen. Aan de hand van deze voorbeelden kan in ieder ander glaszetbedrijf een verdere eigen invulling gegeven worden aan elke stap.

3. l. Deelnemende glaszetbedrijven Er hebben drie bedrijven deelgenomen aan het project: bedrijf 1: een schilders- en glaszettersbedrijf, met in totaal 35 werknemers, waarvan ongeveer vijf (full time) glaszetters. Het bedrijf is vooral werkzaam op gebied van glasreparatie (schadeherstel) en na-isolatie; bedrijf 2: eveneens een combinatie van schilder- en glaszetwerk, met in totaal ongeveer 70 werknemers, waarvan ook zo'n vijf (full time) glaszetters. Dit bedrijf werkt in de nieuwbouw, na-isolatie en glasschade-herstel; bedrijf 3: ook een schilder- en glaszetbedrijf met zo'n 70 werknemers, waarvan ongeveer vijf (full time) glaszetters. Evenals bedrijf 2 werkzaam in verschillende bouwprojecten. 3.2. Stapsgewijs verbeteren Zoals al gesteld in de inleiding gaat het invoeren van verbeteringen in een bedrijf meestal niet eenvoudig. Vaak ontstaat er weerstand tegen bepaalde verbeteringen, omdat men gewend was iets op een bepaalde wijze te doen. Nieuwe werkmethoden of hulpmiddelen kunnen dan ook niet zomaar van de ene op de andere dag geïntroduceerd worden. Dat vergt de nodige voorbereiding en tact. Bovendien blijkt inspraak van werknemers zeer essentieel voor het succesvol invoeren van verbeteringen. In dit project bij de drie genoemde glaszetbedrijven is derhalve gekozen voor een gefaseerde aanpak om verbeteringen in te voeren, waarbij werknemers en werkgevers een actieve rol hebben. Deze stapsgewijze aanpak bestaat uit zes stappen: stap 1: organisatorische voorbereiding; stap 2: opsporen van knelpunten; stap 3: zoeken naar en kiezen van maatregelen; stap 4: testen, uitproberen van maatregelen; stap 5 : invoeren van maatregelen;

stap 6: evalueren van de maatregelen. In de beschrijving van het project bij de drie glaszetbedrijven zullen deze stappen als leidraad fungeren.

3.2.1. Stap 1: organisatorische voorbereiding In overleg met de directies van de drie deelnemende glasbedrijven zijn stuurgroepen vastgesteld binnen elk bedrijf. In deze stuurgroepenzitten van elk bedrijf een directie(1id) en een glaszetter. Bij één bedrijf neemt nog een arbo-coördinator aan de stuurgroep deel. De afspraak is, dat de stuurgroepen het project vanuit de bedrijven gaan leiden. Ze komen dan ook minimaal één keer per stap bij elkaar om de voortgang te bespreken en besluiten te nemen. Tevens is in de eerste bijeenkomst een budget afgesproken voor investeringen van elk bedrijf plus een aantal mensdagen die nodig zijn om het project uit te voeren. Daarop volgend is een planning gemaakt voor de verschillende stappen. In elk bedrijf is vervolgens gestart met een bijeenkomst waarop alle glaszetters geïnformeerd zijn over het project: welke stappen worden doorlopen, welke activiteiten zullen plaatsvinden en wat is hun bijdrage aan het geheel.

3.2.2. Stap 2: het opsporen van knelpunten Voor de tweede stap is een korte vragenlijst ontwikkeld, specifiek om de knelpunten van lichamelijke belasting in het werk van glaszetters te inventariseren (zie bijlage 2). Op de genoemde informatie-bijeenkomst is deze vragenlijst ter plekke door de glaszetters ingevuld. In totaal zijn 14 vragenlijsten ingevuld. Slechts één glaszetter is er niet bij geweest en heeft geen vragenlijst ingevuld. In tabel 3.1 is weergegeven welke knelpunten zijn aangegeven in alle drie de bedrijven en welke aanvullende knelpunten er per bedrijf nog zijn gesignaleerd door de glaszetters.

Tabel 3.1 Knelpunten voor lichamelijke belasting van de glaszetters in de drie bedrijven (juli 1994) knelpunten voor de drie bedrijven

aanvullende knelpunten per bedrijf

ruiten van de glasauto pakken gebeurt vaak handmatig grote ruiten zijn erg zwaar ook veel lopen met de ruit

bedrijf 1 problemen met handzuigers: te dikke grepen, schieten los meeste problemen met grote formaat van ruiten en obstakels ontbreken van kraan in loods

transport glas van auto naar kozijn gebeurt vaak handmatig ver van plek van plaatsing ruit bestaande karren zijn niet goed: - te laag - te zwaar te lang - moeilijk hanteerbaar

bedrijf 2 problemen met uitbikken oude kit (zwaar) vaak gebrek aan ruimte glasranden zijn onbeschermd (gaan stuk) deurkozijnen zijn een hindernis (te laag)

-

plaatsen van ruit o p verdieping gebeurt vaak handmatig trap op is erg zwaar steiger staan vaak niet goed te weinig hulpmiddelen (duur)

bedrijf 3 oud glas verwijderen (snijgevaar) ontbreken van kraan in loods stopverf verwijderen (zwaar) formaat ruit (te groot) en obstakels

In de stuurgroepvergadering aan het eind van deze fase is besloten om voor de genoemde knelpunten oplossingen te zoeken, te selecteren of te ontwikkelen. Samenvattend wordt dit gedaan voor de volgende knelpunten: 1. glas van de glasauto pakken; 2 . horizontaal transport van glas (op gelijk niveau); 3. verticaal transport van glas (binnendoor over trappen, buitenlangs via ladderslsteigers en dergelijke op verdieping, in het kozijn tillen); 4. interne verwerking (snijden) van glas (in de werkplaats); 5. verwijderen van oude kit en stopverf.

3.2.3. Stap 3: maatregelen zoeken, selecteren of ontwikkelen Om te komen tot oplossingen heeft een aantal activiteiten plaatsgevonden: 1. er zijn twee zogenoemde oplossingenbijeenkomsten georganiseerd om te brainstormen over mogelijke oplossingen; 2 . er is een bezoek gebracht aan de internationale vakbeurs voor glas; 3. er heeft een literatuuronderzoek plaatsgevonden; 4. alle octrooi-aanvragen op dit terrein zijn gecheckt.

Oplossingenbijeenkomsten Er zijn twee bijeenkomsten georganiseerd; één bijeenkomst voor de glaszetters en één voor het management van alle drie de bedrijven. Bij beide bijeenkomsten zijn enkele ergonomische en technische deskundigen aanwezig. De bijeenkomst verloopt als volgt:

1.

de geselecteerde knelpunten worden één voor één toegelicht door vertegenwoordigers van de bedrijven met behulp van video-beelden; 2. alle deelnemers geven ieder één of meer oplossingen weer op kaartjes; 3. alle kaartjes met oplossingen worden per knelpunt door tweetallen geordend en gerangschikt; 4. plenair worden alie oplossingen besproken en beoordeeld met een aantal criteria, namelijk: of de bijdrage aan het oplossen van het probleem groot of klein is; of de oplossing beschikbaar is dan wel aangepast of ontwikkeld moet worden; of de organisatorische gevolgen voor het bedrijf groot of klein zijn; of de oplossing goedkoop of duur is. Per knelpunt worden de aldus verkregen oplossingen gerapporteerd aan de stuurgroep (bijlage 3).

Vakbeurs, octrooien en literatuur Daarnaast is de internationale vakbeurs voor glas (Glastec) bezocht en is nagegaan of er in de octrooi-aanvragen en literatuur nog aanvullende oplossingen zijn (zie bijlage 4). In de stuurgroepen zijn alle oplossingen die voortkomen uit de bovengenoemde activiteiten besproken en is men tot een lijst met oplossingen gekomen die mogelijk ingevoerd kunnen worden in de betreffende bedrijven. In totaal zijn er 27 oplossingen genoemd die volgens de stuurgroepen (mogelijk) in aanmerking komen voor een vervolgtraject. Oordeel werknemers over de oplossingen Om een verdere keuze in oplossingen te kunnen maken is vervolgens deze lijst met 27 potentiële oplossingen voorgelegd aan alle glaszetters van de drie bedrijven. De glaszetters kennen rapportcijfers toe aan de 27 voorgestelde oplossingen (oordeel hoe goed de oplossing gevonden wordt). Ook konden ze aangeven welke oplossing men het liefst had. Daaraan kan de stuurgroep afmeten welke oplossingen hun voorkeur genieten en mogelijk daardoor met meer succes geïntroduceerd kunnen worden. De 12 hoogst beoordeelde oplossingen (meer dan 7 gemiddeld) staan in figuur 3.1 weergegeven (de ergonomische handkrabber scoorde weliswaar 7,3, maar kreeg van de glaszetters geen hoge prioriteit). In bijlage 5 staan alle beoordeelde oplossingen.

Figuur 3.1 D e 12 door de glaszetters als hoogst beoordeelde oplossingen

e eklrisch apparaat voor kitverwilderen (Fein) gewichtsverrnelding op de ruil gevelridder zuigers: onderdrukmeter

+

geluidssignaal

Iichtere vacuumzuigers Iichtere glaskar telescopische hoogwerker en zwenkbare bak met tilhulp rolsteiger met hijslier beugels met dolly's (glasdrager) glasklemrnen op glasauto arbo-kar polsbeschermers

I gemiddeld cijfer

In de stuurgroepen is dit oordeel van de werknemers besproken. Daarbij is tevens gekeken welke oplossingen mogelijk interessant zijn, maar die door de glaszetters anders zijn ingeschat. Uit die discussie kwam naar voren, dat één oplossing gemist werd, namelijk een lier aan de glasauto waarmee het glas van de auto af getild kan worden. Verder is de stuurgroep van mening dat de oplossingen betreffende de (hand)zuigers (oplossingen 4 en 5) te ingrijpend zijn en niet passen bij dit project, omdat er ofwel een totaal nieuw ontwerp voor nodig is of een andere werkmethode. De oplossing 'glasklemmen' (oplossing 10) vindt de stuurgroep eveneens buiten het project vallen, omdat ze geen relatie heeft met het tillen en de 'glasklemmen' verder gewoon door een bedrijf aangeschafi kunnen worden ter vervanging van een ander klemsysteem. Oplossing 11 'de Arbo-kar' wordt voorlopig even buiten beschouwing gelaten. Deze kar kan pas verder ontwikkeld worden, als duidelijk is welke hulpmiddelen tegelijkertijd meegenomen worden. Over de indeling en toegang tot deze kar (soort aanhangwagen)zou door een ergonoom verder nagedacht moeten worden. Dat valt echter buiten dit project. Samengevatbetekent dit dat in de stuurgroep besloten is om met de volgende oplossingen verder te gaan in het project: 1. lier aan de glasauto (ofwel: autolaadkraan met vacuümzuiger);

vernieuwde lichtere glaskar; telescopische hoogwerker op vrachtauto en zwenkbare bak met tilhulp; (ro1)steiger met hijsconstructie; gevelridder (met ladders, brug en leuning); glasslee; kitverwijderaar (van Fein); polsbeschermers/handschoenen; gewichtsvermelding op de ruit.

3.2.4. Stap 4: testen, bijstellen en opnieuw testen van maatregelen Testen (eerste praktijktoets) De negen genoemde oplossingen zijn (afhankelijk van kostprijs, levertijd en haalbaarheid) verdeeld over de drie bedrijven om een periode uit te proberen. Daarna is een praktijktoets uitgevoerd. Hiertoe zijn op één dag de werkzaamheden zodanig gepland, dat de nieuwe hulpmiddelen en voorzieningen daadwerkelijk ingezet konden worden. Het verslag van deze eerste praktijktoets is opgenomen in bijlage 6. Conclusies uit deze eerste toets zijn: een aantal hulpmiddelen dient verbeterd te worden. Dit betreft: - de telescopische hoogwerker op vrachtauto en zwenkbak met tilhulp, - de gevelridder, - de glasslee,

- de autolaadkraan, en - de glaskar;

de (ro1)steiger met hijsconstructie wordt in een ander project verder ontwikkeld, omdat het een complex ontwikkelingsproject (nieuw ontwerp) betreft, waarbij verschillende partijen moeten worden ingeschakeld (zoals Arbeidsinspectie, fabrikanten en specialisten op het gebied van steigers); de kitverwijderaar voldoet goed. Er is geen noodzaak om deze verder te ontwikkelen; de polsarmbeschermer en werkhandschoenen voldoen slecht tot matig. Vernieuwingen van deze beschermingsmiddelen vallen echter buiten de doelstelling van het project, omdat het niet gaat om hulpmiddelen om de lichamelijke belasting te verminderen.

Bijstellen (optimaliseren) Uit deze eerste praktijktoets is gebleken, dat een vijftal geteste hulpmiddelennog verder ontwikkeld moeten worden om tot betere resultaten te komen. Dit heeft ertoe geleid dat er een extra 'tussenstap' gemaakt is in het project. In deze tussenstap zijn, in samenwerking met de fabrikanten, TNO Productcentrum en de andere aan het project deelnemende partijen, verdere verbeteringen ontwikkeld en aangebracht (voor detaillering: zie bijlage 7).

De belangrijkste verbeteringen zijn: voor de telescopische hoogwerker op vrachtauto en zwenkbare bak met tilhulp: diverse aanpassingen van de tilhulp (langere mast, ander giekje met katrollen en een andere lier); voor de gevelridder met giek en uithouder: bestaande gevelridder gemodificeerd met een giek en een uithouder om over een steiger te kunnen reiken en de lengte van de mast vergroot tot 12 meter; voor de glasslee: nieuw prototype gemaakt ter vervanging van de glasdragers van Pieterman. Het is een slee met wielen, die aan de ruit vastgezogen kan worden. De ruit kan met twee aparte zuigers op optimale tilhoogte getild worden; voor de autolaadkraan: in- en uitklapbaar systeem in combinatie met glasmigers en handlier. De poot is vervangen door aluminium, de hoogte-instelbaarheid is versimpeld; voor de glaskar: gewicht gereduceerd van 29 naar 24 kg, instelbaarheid verbeterd, stabiliteit verbeterd, draagkracht vergroot.

Opnieuw testen (tweede praktijktoets) Na deze tussenstap is een tweede praktijktoets uitgevoerd (zie voor een uitgebreide beschrijving bijlage 8). Dit maal gaat het om de volgende vijf verbeterde hulpmiddelen, die in een nieuwbouwproject getest worden: 1. aiitolaadkraan; in verband met het bestaande productiemiddel 'hydraulische autolaadkraan' beter te betitelen als glastakel; 2. glaskar; 3. gevelridder met giek en uithouder in combinatie rolsteiger met doorloopframe; 4. telescopische hoogwerker met één man in de zwenkbare bak (twee man op de bouwplaats of binnen). De ruit staat in een goot of wordt getild met een tilhulp in de bak; 5. glasslee. Doel van de tweede praktijktoets is het beoordelen van de nieuwe hulpmiddelen op: benodigde tijd; toepasbaarheid en gebruiksgemak; veiligheid. Conclusies uit deze tweede praktijktoets zijn: de meeste tijdwinst en maximale reductie van lichamelijke belasting vallen te halen met het gebruik van de telescopische hoogwerker en zwenkbare bak met tilhulp. Hiervan ontbreekt echter een goede berekening van de constructie-sterkte en een doorrekening van de stabiliteit om goedkeuring te verkrijgen. Deze factoren worden in een nieuw te starten traject met de fabrikant (in Italië) meegenomen;

de glastakel en de gevelridder met rolsteiger kosten weliswaar iets meer tijd om op te zetten, maar verminderen de lichamelijke belasting. De glastakel is vooral geschikt voor zwaardere ruiten. De gevelridder is goed bruikbaar tot 12 meter hoogte (is drie verdiepingen), maar kan ook korter (lichter) geleverd worden. De gevelridder in combinatie met de rolsteiger is veiliger dan de gevelridder met twee ladders; de tijd die nodig is voor het gebruik van de glaskar en de glasslee is gelijk aan die van handmatig tillen en lopen met een ruit. Echter, het gebruik vermindert de lichamelijke belasting, is veilig en biedt een goede oplossing voor die situaties waar het niet mogelijk is met andere hulpmiddelen te werken; aan alle hulpmiddelen zijn nog kleine verbeteringen mogelijk (zie beschrijving in bijlage 8) die door de bedrijven zelf in de invoeringsfase opgepakt kunnen worden. Of en wat de bedrijven daarmee gedaan hebben, wordt in de evaluatie (stap 6 ) beschreven.

3.2.5. Stap 5: invoeren van de maatregelen In deze fase is het de bedoeling dat de bedrijven zelf dié hulpmiddelen gaan aanschaffen die ze nodig denken te hebben. Zoals blijkt uit de laatste praktijktoets, zijn er nog een aantal kleine verbeteringen mogelijk aan de ontwikkelde en geteste hulpmiddelen. Het is aan de bedrijven om in deze fase de voor hen wenselijke verdere verbeteringen te laten uitvoeren door de leveranciers c.q. fabrikanten van de genoemde hulpmiddelen. Welke verbeteringen mogelijk zijn, kunnen de bedrijven lezen in de rapportage van de praktijktoets. Voor vragen, ondersteuning en stimulering van de voortgang staat een arbo-adviseur ter beschikking van de bedrijven. Vooruitlopend op de evaluatie hebben de bedrijven een checklist 'invoeren van de glaszethulpmiddelen' meegekregen die tijdens deze invoeringsfase al ingevuld kan worden (zie bijlage 9). Met behulp van deze checklist hopen we een beeld te krijgen van de hulpmiddelen die ingevoerd worden, de wijze waarop dat gebeurt, wat daarbij goed enlof fout gaat, welke verbeteringen er nog aangebracht zijn en hoeveel extra kosten met deze nieuwe hulpmiddelen zijn gemoeid op basis van nacalculatie. De vraag is aan de bedrijven om dit per aangenomen project in deze periode (totaal ruim drie maanden) te registreren.

3.2.6. Stap 6: evaluatie van de maatregelen De checklist voor het invoeren van de glaszethulpmiddelen,bedoeld als éénvan de evaluatie-instrumenten, is niet of onvoldoende ingevuld door de bedrijven. Reden hiervoor is dat het te moeilijk was om dit per aangenomen werk in detail te beoordelen. Dat geldt vooral voor de kostenberekeningen van de inzet van hulpmiddelenper m2glas. De evaluatie is daardoor alleen gebaseerd op de bijeenkomst met het management van alle drie de bedrijven en met alle glaszetters van één bedrijf. De glaszetters van de andere twee bedrijven waren verhinderd

wegens drukke werkzaamheden. Tijdens de bijeenkomst zijn een aantal vragen gesteld ter evaluatie van het project. De resultaten daarvan worden hier beschreven. Tabel 3.2 Aantal daadwerkelijk ingevoerde verbeterde of nieuwe hulpmiddelen per bedrijf hulpmiddelen glastakel glaskar glasslee gevelridder met giek telescopische hoogwerker kitverwijderaar

bedrijf 1

bedrijf 2

bedrijf 3

1 1 1

1 1 1

1 1 1 2 *

1

4

3

* gehuurd.

E n bedrijf heeft los van de in het project voorgestelde verbeteringen een kleine vacuümzuiger aangeschaft met een eigen gewicht van slechts 10 kg.

Ervaring in het werk met deze hulpmiddelen Met de kitverwijderaar, de glaskar, de gevelridder en de hoogwerker hebben alle drie de bedrijven ongeveer een jaar ervaring opgedaan in het werk. In de loop van dat jaar zijn wel enkele kleine wijzigingen aangebracht, maar dat was niet van invloed op de werkwijze. De glasslee is sinds twee maanden pas goed in gebruik genomen. De glastakel is bijna uitsluitend gebruikt tijdens de praktijktoetsen en demonstraties, maar nog niet zoveel in de praktijk. De drie glaszetbedrijven hebben, in samenwerking met de fabrikanten/ leveranciers een aantal kleinere verbeteringen aangebracht op de hulpmiddelen. Bovendien hebben zij nog een aantal suggesties voor verdere verbeteringen gegeven. Voor detailinformatie hierover zie bijlage 10. De inzet van de nieuwe hulpmiddelen Glastakel Alle drie de bedrijven zeggen dit hulpmiddel regelmatig (minstens wekelijks) in te zetten. Daarbij is het hulpmiddel vooral geschikt bij het verplaatsen van grote zware ruiten boven de 35 kg per persoon. De glastakel is breed en makkelijk inzetbaar (kan ook op het glasrek geplaatst worden). Eigenlijk zou de glastakel volgens de glaszetters op elke bus moeten zitten. Glaskar De glaskar wordt bij alle drie de bedrijven erg vaak (dagelijks) ingezet. Volgens de glaszetters zou de glaskar in principe altijd ingezet moeten worden, behalve als de ruimte om te manoeuvreren te klein is of de ruiten te klein zijn.

Glasslee De glasslee wordt door alle drie de bedrijven regelmatig ingezet. Alle glaszetters benadrukken dat de glasslee bij voorkeur niet ingezet moet worden, alleen als het echt niet anders kan, dat wil zeggen als er geen andere hulpmiddelen ingezet kunnen worden. Gevelridder De gevelridder met giek wordt door twee van de drie bedrijven regelmatig ingezet, bij één bedrijf weinig (hooguit een keer per maand). De gevelridder is volgens de glaszetters te gebruiken voor elke hoogte, voor kleine en voor grote ruiten en is in principe overal inzetbaar. Hoogwerker De hoogwerker wordt door één bedrijf dagelijks ingezet, bij één bedrijf wekelijks en bij één bedrijf niet. De hoogwerker is bij uitstek goed in te zetten in moeilijke situaties: als het te hoog, onbereikbaar, te zware ruit, etc. is voor andere hulpmiddelen, of in plaats van het bouwen van een steiger. In het algemeen is nog opgemerkt door de glaszetters dat de inzet van hulpmiddelen vooral gebeurt bij ruiten vanaf 50 kg en afhankelijk van hoe vaak de glasauto ter beschikking staat. De verwachting is dat ze op den duur vaker gebruikt worden, omdat al deze hulpmiddelen voordelen hebben (zie hierna).

Voor- en nadelen van deze verbeterde hulpmiddelen ten opzichte van de oude situatie Er zijn geen nadelen, maar uitsluitend voordelen geconstateerd: alles werkt (uiteindelijk) sneller als alle hulpmiddelen gecombineerd ingezet worden; alle middelen zijn veiliger voor de rug; alle middelen maken het werk lichter. Opmerkingen hierbij : het belangrijkste voordeel is dat "de piekuren eruit zijn gehaald". Door het inzetten van deze hulpmiddelen hoeft niet voor een bepaalde (til-)piek een extra man ingezet te worden. Daar zitten de meeste verdiensten. De glaskar en de gevelridder verdienen zich beslist terug. Wel moet er nog aandacht worden besteed aan een tiltraining, voornamelijk voor het tillen dat nog voor kan komen zoals bij het werken met de glasslee of als één der hulpmiddelen niet ingezet kan worden. Verder is het tillen geëlimineerd. Algemene evaluatie van het project Alle drie de bedrijven (zowel werkgevers als werknemers) zijn zeer tevreden over de resultaten van het project en vinden dit een goed voorbeeld voor de aanpak van dit soort problemen op brancheniveau. Over de contacten en afspraken met de leverancierslfabrikanten van de hulpmiddelen zijn zij allen echter niet tevreden. Verbeteringen zijn niet altijd conform de afspraak

uitgevoerd en oplevering gebeurde niet op tijd. Er was geen alternatief mogelijk in de keuze van leveranciers1fabrikanten, maar er hadden wel veel hardere, zakelijke afspraken met contractverplichtingen aangegaanmoetenworden. Bovendienhaddende leveranciers1 fabrikantenbeter ingelichtmoeten worden over het traject van veranderingen en dergelijke wat hen te wachten stond. Er zijn geen ongewenste neveneffecten opgetreden door dit project. De activiteiten van de deelnemende bedrijven op arbo-gebied zijn door dit project extra versterkt. Bij de glaszetters wordt een ommekeer in het denken bemerkt. Een ieder wil nu het liefst met de hulpmiddelen werken.

Kosten en baten (oude en nieuwe situatie) enig zicht te krijgen op de kosten en baten van het gebruik van deze verbeterde hulpmiddelen in de praktijk, is aan de drie bedrijven gevraagd voorbeeldberekeningente maken van de kosten van bepaalde werkzaamheden vóór dit project (oude situatie) in vergelijking met de kosten met inzet van de in dit project ontwikkelde vernieuwde hulpmiddelen. Het verschil geeft aan wat de baten zijn om deze glaszethulpmiddelen te gebruiken. Voorbeoldberekening kosten inzet Fein kitverwijderaar (Bedrijf 3)

Voorbeeldberekening besparing door inzet kitverwijderaar

Voorbeeldberekening combinatie gebruik glastakel, glaskar en gevelridder met giek

Voorbeeldberekeningkostenbesparing inzet glastakel, glasslee en gevelridder (Bedrijf l )

Voorbeeldberekeningkostenbesparing inzet hoogwerker

Voorbeeldberekeningkosten inzet hoogwerker (Bedrijf 2)

Voorbeeldberekeningkosten inzet rolsteiger en verlengde gevelridder

4.

CONCLUSIE

Het doel van dit project, namelijk technologische maatregelen in de praktijk invoeren waarmee de lichamelijke belasting van glaszetters verminderd wordt, is gerealiseerd. De gehanteerde stapsgewijze en participatieve aanpak heeft ertoe geleid dat in samenspraak met zowel de werkgevers als de glaszetters een aantal bestaande hulpmiddelen voor het glaszetten aangepast c.q. vernieuwd is (zoals de glaskar, de gevelridder met giek en de tilhulp aan de hoogwerker) en andere hulpmiddelen nieuw ontwikkeld zijn (zoals de glastakel en de glasslee). Voor een paar glaszethulpmiddelen is de aanzet tot verdere ontwikkelingen gegeven, zoals voor de rolsteiger in combinatie met een hijsmechanisme en voor de telescopische hoogwerker met tilhulp. Door de participatieve aanpak om tot deze ontwikkelingen te komen is er een hoge mate van bruikbaarheid en praktische toepasbaarheid bereikt van de (ver)nieuwde glaszethulpmiddelen. Bij inzet vanalle "low cost" hulpmiddelentegelijk, namelijkde glastakel, glaskar engevelridder in combinatie met de rolsteiger, is het handmatig tillen van glas feitelijk overbodig geworden. Zouden maar enkele van deze hulpmiddelen toegepast worden, dan is de belasting in ieder geval verminderd. Ook bij inzet van een hoogwerker wordt de lichamelijke belasting drastisch verminderd. Het tillen en sjouwen van glas worden evenals de inzet van de "low cost" hulpmiddelen overbodig door de hoogwerker te gebruiken. Ondanks de aanzienlijke huurprijs kan deze methodiek al snel lonend worden. Er dient voor het gebruik van de hoogwerker met zwenkbare bak wel nog een officiële goedkeuring verkregen worden. Berekeningen van de kosten en baten voor een glaszetbedrijf voor het wel of niet inzetten van deze hulpmiddelen tonen aan dat inzet van de hulpmiddelen ook kostenbesparend kan werken. Er wordt dan ook aanbevolen om zoveel mogelijk gebruik te maken van de hiervoor beschreven hulpmiddelen.

ONDERSTEUNENDE INFORMATIE

Oplossingen bedenken samen met het bedrijf. In: Vink P en Dul J, red. Lichamelijke belasting tijdens arbeid: wetgeving en oplossingen. URLINGS I. Zeist: Kerckebosch, 1994:77-82. Succesvol invoeren van verbeteringen met 'participatieve ergonomie'. In: Vink P en Dul J, red. Lichamelijke belasting tijdens arbeid: wetgeving en oplossingen. VINK P, URLINGS I, WORTEL E. Zeist: Kerckebosch, 1994:69-76. Stichting erkenningsregelingen voor het afwerkbedrijf (STAF). Handleiding glaszetten. Bedrijfschap Schildersbedrijf, Rijswijk 1995. FOSAG: Arbo-kompas, een leidraad voor het Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf over weten regelgeving en uitvoering van arbozorg. Stichting Arbouw, Amsterdam 1995. A-blad Glaszetten. Stichting Arbouw, Amsterdam 1996. A-blad Tillen. Stichting Arbouw, Amsterdam 1994. Beroepssurvey: De glaszetter, een beschrijving van arbeid en arbeidsomstandigheden. Stichting Arbouw, Amsterdam 1990. Video: Glas van transport tot plaatsing. FOSAGI AF/ Stichting Arbouw, 1996. Transport- en plaatsingshulpmiddelen voor ruiten. Stichting Arbouw, Amsterdam 1993. Brochure: Transport en plaatsing van ruiten, technische en organisatorische oplossingen. FOSAGI AF/ Stichting Arbouw 1996. Risico-inventarisatie en -evaluatie lichamelijke belasting bij het transport en plaatsen van glas. Stichting Arbouw, Amsterdam 1996. Brochure: Aanpak ziekteverzuim, handleiding voor schildersbedrijven met minder dan 20 werknemers. Stichting Arbouw, Amsterdam 1996.

BIJLAGEN paaina: BIJLAGE 1

Overzicht van de stappen uitgevoerd bij drie glaszetbedrijven

BIJLAGE 2

Vragenlijst 'Risico's inventariseren voor lichamelijke belasting bij glaszetters'

BIJLAGE 3

Oplossingen voor het glaszetten discussiebijeenkomsten (oktober 1994)

BIJLAGE 4

Verslag van bezoek aan GLASTEC te Dusseldorf (1-5 november 1994): eerste beoordeling van interessante oplossingen (op beurs, in vakliteratuur en in octrooien)

BIJLAGE 5

Rapportcijfers voor genoemde oplossingen

BIJLAGE 6

Verslag van de eerste praktijktoets met glaszettershulpmiddelen (uitgevoerd op 12, 20 en 2 1 april 1995)

BIJLAGE 7

Verslag van de verbeteringen glaszettershulpmiddelen:stand van zaken 30 november 1995

BIJLAGE 8

Verslag van de tweede praktijktest met de verbeterde glaszettershulpmiddelen: uitgevoerd op 8 december 1995

BIJLAGE 9

Checklist invoeren van de glaszethulpmiddelen

BIJLAGE 10

Aangebrachte verbeteringen en nog verder te verbeteren hulpmiddelen

genoemd

in

de

BIJLAGE i

Overzicht van de stappen uitgevoerd bij drie glaszetbedrijven

Tabel 2.1 Overzicht van de stappen uitgevoerd bij drie glaszetbedrijven stappen

tijdsduur

activiteiten

stap 1 organisatorische voorbereiding

2 maanden

keuze gemaakt voor en afspraken gemaakt met drie deelnemende glaszetbedrijven stuurgroep samengesteld die het project begeleidt: per bedrijf de directeur of manager, een uitvoerder (of arbo-man) en een glaszetter afspraak dat er door de bedrijven budget gereserveerd wordt voor verbeteringen streven naar looptijd van 1 jaar voor het hele project alle glaszetters worden 7 juli geïnformeerd over het project

stap 2 opsporen van knelpunten

3 maanden

alle glaszetters vullen een vragenlijst in over de knelpunten in het werk (zie bijlage 2) bespreking knelpunten in de stuurgroep en keuze voor verdere aanpak

stap 3 zoeken naar en kiezen van maatregelen

3 maanden

in twee discussie-bijeenkomsten worden oplossingen bedacht voor een aantal knelpunten (zie bijlage 3) bespreking oplossingen uit discussies in de stuurgroep verdere oplossingen inventariseren (beurs, literatuur en octrooien), zie bijlage 4 bespreking alle oplossingen in stuurgroep en keuze voor lijst met mogelijke oplossingen 27 mogelijke oplossingen worden aan alle glaszetters voorgelegd. Gevraagd is om een rapportcijfer per oplossing te geven, zie bijlage 5

stap 4 testen, uitproberen van maatregelen

1 jaar

stuurgroepbespreking over gewenste oplossingen en activiteiten die verricht moeten worden om tot die oplossingen te komen (aanschaf en ontwikkelen) voorbereiden van de (verbeterde) hulpmiddelen voor een praktijktoets eerste praktijktoets van verbeterde hulpmiddelen, zie bijlage 6 bespreking eerste praktijktoets in stuurgroep: besluit om verdere verbeteringen aan te brengen extra verbeteringen aanbrengen aan de hulpmiddelen (bijlage 7) tweede praktijktoets (zie bijlage 8) bespreking resultaten in stuurgroep

stap 5 invoeren van maatregelen

6 maanden

bedrijven regelen zelf met de fabrikantenlleveranciers dat enkele kleine verbeteringen aangebracht worden aan de hulpmiddelen en dat ze geproduceerd en afgeleverd worden ervaring opdoen in het werken met de verbeterde hulpmiddelen

stap 6 evalueren van maatregelen

1 maand

in een bijeenkomst met alle drie de bedrijven en hun werknemers wordt aan de hand van een aantal vragen nagegaan wat het project aan concrete verbeteringen (en de effecten van die verbeterde hulpmiddelen) heefi opgeleverd en hoe het veranderingsproces is doorlopen

BIJLAGE 2

Vragenlijst 'Risico's inventariseren voor lichamelijke belasting bij glaszetters'

Vragenlijst

Risico's inventariseren voor lichamelijke belasting bij glaszetters

Juni 1994

Bij w e k bedrijf werkt u?

....................................................................... Hoe lang werkt u al als glaszetter?

i jaar

Hoe lang werkt u bij dit bedrijf?

i jaar

Weke opleiding heeft u gehad?

leerlingwezen met gezeldiploma glaszetter q ondernemersopleiding glaszettersbedrijf [7 l-jarige aspirant gezel opleiding glaszetter voortgezette opleiding voor voorman glaszetter applicatiecursus voor leiding geven q vakbekwaamheid glaszetter andere, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Weke werkzaamheden verricht u? glas zetten in woningen en gebouwen in nieuwbouw (meerdere antwoorden mogelijk) glas zetten in woningen en gebouwen in onderhoudlrenovatie, inclusief verbouw q glas herstellen C] Bijzondere beglazingsmethoden, zoals:

kitbeglazing droge beglazing drukbeglazing andere, namelijk . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .

0

o

Het snijden van glas op de juiste maat

6.

a. Doet u dit wel eens?

j a n

neen

Zo nee: ga verder met vraag 7

b. Hoe doet u dat? (meerdere antwoorden mogelijk)

op een glastafel met kantelbaar bovenblad op een tafelblad met wendbare rollen q met gebruik van een vacuüm-hefapparaat C] bij zeer grote ruiten C] anders, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C]

c. Vindt u deze taak lichamelijk zwaar? Zo ja: kunt u beschrijven waarom?

................................................................... ................................................................... ...................................................................

Het verwijderen van een gebroken ruit

7A. Het verwijderen van een gebroken ruit a. Doet u dit wel eens?

nee

O

met een glaszuiger

q

ja

O

Zo nee: ga verder met vraag 7B


anders, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Vindt u deze taak lichamelijk zwaar?

j a 0

neeO

Zo ja: kunt u beschrijven waarom?

.................................................................... .................................................................... .................................................................... 7B. Het uithakkedkrabben van de sponning (kitresten) Doet u dit wel eens?

j a 0

neeO


Hoe doet u dat? (meerdere antwoorden mogelijk)

c. Vindt u deze taak lichamelijk zwaar?

met hakmes of uithakhamer q met Ceesmachine q met pneumatische of elektrische uithakmachine q anders, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j a 0

neen


.................................................................... .................................................................... ....................................................................

Transporteren van glas

SA. Ruit van de glasauto pakken

a. Doet u dit wel eens? Zo nee: ga verder met vraag 8B

ja

O

nee CI


til grotere of zwaardere ruit met vacuumzuiger til de ruit met tilhand op schouderhoogte til ik helemaal alleen, met de hand tillen we met zijn tweeën of zelfs drieën bij een zware ruit tillen we met handpompzuigers tillen we met nappenzuigers tillen we met takels (met zuigers) tillen we met mechanische pompzuigers anders, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

q

fl q q 0 0 0


SB. Transport van glasauto naar kozijn a. Doet u dit wel eens?

j a n

neen

Zo nee: ga verder met vraag SC


draag ik helemaal alleen, met de hand dragen we met zijn tweeën of zelfs drieën bij een zware ruit dragen we met handpompzuigers dragen we met nappenzuigers dragen we met takels (met zuigers) dragen we met mechanische pompzuigers vervoeren we op karren (hijsblok met wielen en dergelijke) anders, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


j a 0

q q

neen


SC. Plaatsen van ruit in de kozijn op gelijk niveau a. Doet u dit wel eens? Zo nee: ga verder met vraag 9

ja

O

nee

O


zet ik er helemaal alleen in, met de hand plaatsen we met zijn tweeën of zelfs drieën bij een zware ruit plaatsen we met handpompzuigers plaatsen we met nappenzuigers plaatsen we met takels (met zuigers) plaatsen we met mechanische pompzuigers anders, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j a n


neen


.................................................................... .................................................................... .................................................................... 8D. Plaatsen van ruit op eerste en volgende verdiepingen a. Doet u dit wel eens?

j a 0

neeO




met de hand met een elektrische lier met een takeltje tussen onder- en bovengalerij via een vaste steiger via de hoogwerker via een hangsteigerbak anders, namelijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j a n

q q q q q q

neen

9A. Welke belemmerende factoren komt u vaak tegen? Geef aan bij welke taak specifiek! (meerdere antwoorden mogelijk) [7 ongelijke grond, obstakels

vooral vervelend bij:

.....................................................

[7 onhandig formaat ruit


.....................................................

[7 weersomstandigheden

..................................................... ....................................................................


ontbrekende hulpmiddelen vooral vervelend bij: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

te weinig ruimte vooral vervelend bij:

.....................................................

trappen lopen met glas vooral vervelend bij: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.................................................................... in kozijn tillen van groot glas vooral vervelend bij: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.................................................................... van binnenuit glas plaatsen vooral vervelend bij: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

onstabiele hangbakken vooral vervelend bij: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.................................................................... het ontbreken van het gewicht op de ruit vooral vervelend bij: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

....................................................................

9B.

Komt u in het werk nog andere belemmerendefactoren tegen dan de hiervoor genoemde? Welke zijn dat dan?

10A. Welke gezondheidsklachten heeft u en bij welke taken vooral? (meerdere antwoorden mogelijk) last van de nek vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last boven in de rug vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last onder in de rug vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last van de schouders vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last van de ellebogen vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last van de polsenthanden vooral bij . . . . . . . . . . . . . . . . . .

0 last van de heupentdijen vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last van de knieën vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

last van de enkelslvoeten vooralbij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10B. Heeft u de afgelopen 12 maanden nog last gehad:

van uw nek? boven in de rug? onder in de rug? van uw schouders? van uw ellebogen? van uw polsenlhanden? van uw heupeddijen? van uw knieën? van uw enkelslvoeten?

IOC. Kunt u aangeven hoeveel verzuimdagen u de afgelopen 12 maanden door lichamelijke belasting heeft gehad?

0

[7 [7

[7

geen O minder dan een week C] 1-2 weken 2-4 weken

langer, namelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1IA. Welke beschermingsmiddelen gebruikt u wel eens in het werk?

1IB. Welke belemmeringen ondervindt u bij het gebruik van de beschermingsmiddelen?

...................................................................... ...................................................................... ...................................................................... 12.

Waaraan zou u nog behoefte hebben in het werk om de lichamelijke belasting te verminderen?

...................................................................... ...................................................................... ......................................................................

Tot slot

Kunt u aangeven welk(e) onderdeel/taak/hulpmiddel of iets anders voor u het belangrijkste knelpunt is, als het gaat om lichamelijke belasting? (Als er volgens u meer dan I zijn, geef ze dan in volgorde van belang aan) 1.

Het allerbelangrijkste knelpunt is: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.

Een ander belangrijk knelpunt is:

..............................................

BIJLAGE 3

Oplossingen voor het glaszetten genoemd in de discussiebijeenkomsten (oktober 1994)

oplossingen

opmerkingen

haalbaar1 bestaat

zuigers met loopwiel, met gasdempers om het glas langzaam neer te zetten

gewicht wordt minder; er is minder mankracht nodig; wel uitkijken dat het vacuüm niet gaat glijden over het glas deze oplossing is breed inzetbaar; bestemd voor zware ruiten; moet stevige banden hebben; is looptechnisch wel moeilijk; zou opvouwbaar moeten zijn

bestaat nog niet!

mat(ten) om de ondergrond vlakker te maken zodat een kar erover heen kan

kost teveel extra werk, worden vies en nat (en dan niet gebruikt). Van kunststof; latjes-idee; met rolletjes of driehoekjes voor de stoeprand; in verschillende afmetingen

bestaat in principe wel

kraan

is vaak te duur; gebruik moet erg gestimuleerd worden; moet in de calculatie en werkvoorbereiding meegenomen worden; voor ruiten boven de 150 kg

bestaat

voorzieningen aan de ruit om deze af en toe neer te kunnen zetten; bijvoorbeeld beschermhulzen, mogelijk gecombineerd met hoekijzers met wieltjes

kun je altijd gebruiken; is teven preventieve veiligheid; bij grote ruiten ideaal. maar ook voor velux-dakramen

bestaat, maar niet voor deze toepassing

aangepaste, moderne uitvoering van huidige glaskarren

zie ook oplossing 1; met grote wielen, lichtgewicht (aluminium), in lengte instelbaar

bestaat als zodanig nog niet

traploper en twee loopwieltjes die met zuignappen aan de ruit vastzitten

combineren met oplossing 1, eventueel met een loopwiel in midden om tijdens traplopen de ruit af en toe te laten rusten; dan ook een beschermhuls aan bovenkant van ruit (veiliger); aan begin van de trap toch telkens tillen; voorwaarde is lichtere zuigers; in combinatie met bijvoorbeeld U-profielen (met wieltjes) om op de trap te leggen?

bestaat, in deze vorm zeker, niet

beschermhuls voor om de ruit (bijvoorbeeld buisisolatie)

zie oplossing 4; vooral voor de hoekstukken; zou rekbaar en uitschuifbaar moeten zijn

bestaat, niet in deze toepassing

aluminium steiger, verankerd en met een instelbare balk waaraan een lier om het glas voorlangs omhoog te brengen

aluminium steiger mag tot 1000 kg belast worden; drukbelasting opvangen door extra schoren; verankering eventueel aan de goot; heeft meer toepassingsmogelijkheden dan uitsluitend voor het glaszetten; niet gebruiken als een hoogwerker erbij zou kunnen; pomp met zuiger aan de ruit

bestaat, checken op veiligheid, ergonomie

hijsconstructie met twee palen en een dwarsbalk waarover de lier gaat

palen zouden bijvoorbeeld van aluminium kunnen zijn (lichtgewicht); gaan tot 4 m hoog; vooral bij nieuwbouw

bestaat

een ladder met of zonder knik waarover de lier gaat

er zou dan wel een lichte zuiger bij moeten

bestaat

hydraulische unit met wielen

moet wel geschoord worden; is niet geschikt om de ruit eruit te halen

bestaat

hoogwerker met steunvoorziening (U-profielen)

bestaat

lichtere vacuumzuigers (elektrisch)

tot bijvoorbeeld maximaal 250 kg

bestaan die??

beweegbare hangsteigers

wiebelen; moet er een bevestiging aan de muur komen?

bestaat bestaat zoiets voor deze toepassing?

in hoogte instelbare zuigers (handvatten, eventueel op glijstang?) bestaande glaskarren lichter maken

van aluminium maken

bestaat zo niet

pianoverhuisgordel (singel)

met soort juk; van achter en voor dragen; instelbaar per persoon; kan vast raken aan het glas-(gebeurt nu ook met polsriemen!); hooguit als extra hulpmiddel

bestaat

44

oplossingen

opmerkingen

haalbaar1 bestaat

18. kar met palen waarachter ruit hangt, zowel horizontaal als verticaal instelbaar

misschien zijn nog stempeltjes hierbij nodig; moet goed mee te nemen zijn en makkelijk hanteerbaar

bestaat

19. plateau of planken op stutjes over de border (onder het raam) plaatsen

te weinig ruimte of hindernissen blijven een knelpunt; afspraken maken met de klant; is makkelijk mee te nemen

bestaat

20. ladder in combinatie met verticale hulpmiddelen

gaat vooral om lichte zuiger; voor begane grond (liever kar), voor hoger een steiger

bestaat

21. aangepaste frees, lichtgewicht met eventuele stofafzuiging of: aangepaste haakse slijper of: intermitterend zaagmes

afstelbaar op bepaalde diepte

bestaat, maar checken of deze voldoet

22. elektrische chipper (beitel)

zou ideaal zijn

bestaat die??

23. ergonomische handkrabber

deze zou apart ontwikkeld moeten worden, mét vervangingsmesjes én een hardstalen punt; voorwaarde is dat het glas niet mag breken; blijft nog zwaar werk; belangrijkste is dat ze scherp zijn (grip is goed)

bestaat niet zo

24. decoupeerzaag met instelbare (voet)diepte van het mes

bestaat

25. soort 'Arbo-kar' met daarin alle hulpmiddelen die in de meeste (standaard) gevallen voorkomen

zou een gesloten aanhanger moeten zijn; basismiddelen voor het meeste standaard werk erin, de rest (specifieke middelen) in werkplaats

alleen de aanhangwagen bestaat

26. stickers met gewichtsvermelding op alle ruiten

vooral om snel te kunnen inschatten welke hulpmiddelen nodig zijn (of zelfs verplicht) en om te bewaken dat hulpmiddelen (en alaszetters!) niet overbelast worden: biivoorbeeld in 3 gewichtsklaksen met groen-, oranje- e i roodaanduiding

bestaat nog niet hiervoor

BIJLAGE 4 Verslag van bezoek aan GLASTEC te Dusseldorf (1-5 november 1994): eerste beoordeling van interessante oplossingen (op beurs, in vakliteratuur en in octrooien)

1. ALGEMEEN Glastec Op 4 november 1994 is samen met vertegenwoordigers van de drie glaszetbedrijven een bezoek gebracht aan de, sterk op Europa gerichte, beurs Glastec. In 5 grote hallen werden glasproducten en

productiemiddelen tentoongesteld. Producten waren er in het stadium van ontwerp tot en met het eindproduct. Het doel van ons bezoek was om innovaties te zien voor het verwerken van vlakglas in de bouw, zowel in nieuwbouw als in renovatieprojecten. Op dit punt waren fabrikanten en leveranciers ondervertegenwoordigd.Zo veel als tentoongesteld werd inzake fabrieksmatigevervaardiging en intern transport en opslag, zo weinig was er te zien aan (eenvoudige) oplossingen voor het verdere transport en de verwerking van glasproducten vanaf de fabriek tot de montageplek, het kozijn. Enkele fabrikanten toonden toch wel enkele interessante hulpmiddelen. Demonstraties hebben wij gezien met een stelkar voor het inzetten van een etalageruit, de speciaalsnijder van het merk Fein en enkele bovenfrezen voor het verwijderen van kit, etc. Steigers of ladders met speciale hefhulpmiddelen, hulpmiddelen voor traplopen en voor hoogwerkers waren in het geheel niet aanwezig.

Screening vakliteratuur en octrooien Door TNO Productcentrum (TNO-PrC) en TNO Preventie en Gezondheid (TNO-PG) is een aanvullend onderzoek gedaan in vakliteratuur en in octrooibestanden. De verkregen aanvullingen liggen met name op het vlak van (veilig) verticaal transport op de bouwplaats en op het gebied van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Selectie en eerste globale beoordeling De meest interessante producten zijn globaal door TNO-PG beoordeeld op grond van de beschikbare informatie. Daarbij zijn volgende criteria gehanteerd: een product is interessant als: het een kunt en klare oplossing biedt; een basisoplossing is die met kleine aanpassingen geschikt is te maken voor de situatie van het glaszetwerk; een basisidee is dat nog veel meer ontwikkeling en herontwerpinspanning vergt. Het gaat hier niet om een uitvoerig kwaliteits- en bruikbaarheidsonderzoek. De beoordeling is globaal gehouden om snel te kunnen terugkoppelen. Vooral is gelet op functionaliteit en de te verwachten consequenties inzake Qsieke belastingsrisico's. Geen enkel product is door ons getest.

Verder moet opgemerkt worden dat gepatenteerde ideeën nog geen commerciële producten hoeven te zijn. Vaak bestaan deze patenten alleen op papier. Diverse ontvangen samenvattingen uit de literatuur zijn niet te beoordelen. De artikelen zelf dienen opgevraagd te worden.

LEGENDA

* = Oplossing gezien op de beurs. @ = Oplossing beschreven in literatuur of in octrooi.

2.

HORIZONTAAL TRANSPORT AUTO WERKPLEK OF OP ETAGE

Autorekken

*

2.1

Diverse handige rekken voor opslag opzij van bestelauto of aanhanger waren tentoongesteld.

Interessant waren vooral de hulpmiddelen om de platen glas snel en stevig op het rek te klemmen. Geen der systemen kon omlaag op de grond zakken of losgenomen en verrijdbaar gemaakt worden. Diverse opbergsystemen in de auto, voor klein materiaal werden wel getoond. Advies

Klemsystemen zijn interessant; rekken zijn kant en klaar te koop. Ontwikkeling en herontwerp van een compleet mobiel rek is nodig om diverse tilhandelingen overbodig te maken. Een eis is dat rek meteen gebruikt kan worden voor horizontaal transport naar werkplek op begane grond, op steiger of etage. Bovendien moet het op de bouwlift of in een woninglift kunnen, eventueel met een hefmiddel voor montage van het glas in het kozijn.

Glaskarren en glasdragers

*

2.2

Zware 4-wielige handkar met 2x2 stuurbare wielen om grote zware platen glas rechtop te

transporteren. De grondspeling is laag, wat het passeren van lage doorgangen vergemakkelijkt, maar het nemen van drempels bemoeilijkt. De stuurhandels aan de beide uiteinden waren iets onder vuisthoogte en uitgevoerd met horizontale handgreep. Daarmee kan de kar over drempels getild worden. De lengte van de kar was instelbaar. Ingekort lijkt hij echter niet een normale lift in te kunnen. De wielen waren nogal klein en duiden op een kar voor intern transport of voor glad oppervlak, zoals asfalt of rijplaten. De kar was overgedimensioneerd ontworpen en had daardoor een behoorlijk hoog eigen gewicht (40-50 kg geschat). De tilbelasting van de helft van het gewicht van kar plus glas, wanneer deze aan een aan een zijde opgetild wordt zal vermoedelijk normoverschrijdend zijn (eenhandig, asymmetrisch).

Advies

Product eerst op papier op voor- en nadelen vergelijken met de Nederlandse karren. Indien veelbelovend dan toetsen aan norm; zonodig herontwerpen in lichter materiaal en met grotere wielen.

*

2.3

Glasdragers met en zonder wielen en 2-wielige (houten) dolly's om platen op te verrollen.

Glasdragers met en zonder wielen hebben aan weerszijden beugels tot iets onder vuisthoogte. De beugels

houden de glasplaat verticaal en dienen ook om de plaat (met wielen) op te tillen. Bij grote platen 2 dragers toepassen. Werd in reclame ook afgebeeld als hulpmiddel voor op de trap. Voor dit laatste zouden de wielen (traplopers) anders ontworpen moeten zijn en dient het gewicht van de drager met wielen verder verlaagd te worden. Onbekend is of de plaat er niet uitglijdt bij traplopen. Nadelen zijn de instelbaarheid van de handgreephoogte en de ergonomie van de handgreep, het eigengewicht moet lager. De dolly uit de USA is van gelijmd hout met stalen versterkingen en waarschijnlijk licht van gewicht (stond niet op de stand). De dolly's kunnen alleen over gladde oppervlakken goed rijden. Advies

In test vergelijken met de vergelijkbare Nederlandse producten. Eventueel aanpassen c.q. herontwerpen in lichtere uitvoering.

2.4

Stelkar van Italiaanse makelij, ontworpen voor het vervoer vanaf de glasauto en het stellen

van zeer grote ruiten tot op buikhoogte (etalages). De stelkar leek op een groot ontworpen ziekenhuisbed. Het vereist een vlakke ondergrond (mogen ook rijplaten zijn). Met een groot aantal grote wartels (handbediend) kan de glasplaat, die met zuigers wordt vastgehouden, nauwkeurig gedraaid en gepositioneerd worden tot in de sponning zonder bij het stellen de kar te hoeven verrijden. Erg zwaar uitgevoerd hulpmiddel; de krachten bij verrijden met glasplaatzouden wellicht boven duwen treknormen voor 1 persoon kunnen uitkomen. Stelwerk lijkt tijdrovend maar is rugsparend, ergonomisch niet optimaal ontworpen (statische belasting door hoog reiken; op balk moeten balanceren). Lijkt geschikt om platen te stellen die men niet meer handmatig kan positioneren, mits de ondergrond vlak en hard (gemaakt) is. Wellicht iets voor bijzonder zware klussen (etalageruiten bijvoorbeeld). Advies

Vergelijken met de Nederlandse producten.Indien men er mogelijkheden in ziet dan is eerst een test nodig. Zeker aanpassingen van wielen en opstapbordessen nodig; wellicht zal herontwerp nodig zijn om een lichtere constructie en een betere bedienbaarheid te realiseren.

*

2.5

Handzuigers voor dragen van glasplaten waren er in allerlei soorten en maten. Een oplossing

voor een veranderbare handgreephoogte zonder de zuiger te hoeven verplaatsen hebben wij niet gezien. Wel interessant waren zuigers met een onderdrukmetertje, zoals op een brandblusser. Dit komt de veiligheid ten goede. De handgreep zelf kan nog optimaler ontworpen worden. Advies

Zuigers met onderdrukmetertje zouden meer toegepast kunnen worden als losschieten van zuigers een risico is. Een metertje verhoogt de veiligheid en verkleint het afbreukrisico. Er dienen aanpassingen gemaakt te worden met 2 of 3 ergonomische handgrepen op een zuiger of frames met een stel zuigers.

*

2.6

'Draaggordels' (pianoverhuisgordel). Of de gordel ook op trappen bruikbaar is kon niet

beoordeeld worden. Interessant lowcost product. Advies Eerst testen. Vooral het trappenlopen testen en onderzoeken of het bezwaar dat glaszetters zien, namelijk dat men niet kan wegspringen als er iets fout gaat, ook relevant is (testen met platen hout).

*

3.

VERTICAAL TRANSPORT EN STELLEN IN KOZIJN

3.1

Erg weinig producten op de beurs gezien. Wat er was bestond uit zuigerframes als hulpmiddelen

voor transport met kranen en verreikers. Het gaat om allerlei configuraties van stalen frames met zuigers op perslucht, waarbij de glasplaat in allerlei standen te manoeuvreren is. Ook hier weer opvallend hoe zwaar en overgedimensioneerd de frameconstructieszijn (extra massakrachten voor de steller). Speciale steigers en hulpmiddelen voor hoogwerkers ontbraken op de beurs. Voor een stelkar zie 2.4. Voor gordels zie 2.6. @

3.2

Het idee met een hijslier aan een rolsteiger geeft complicaties zo blijkt uit de literatuur. Er

zijn beperkende wettelijke bepalingen. Wellicht is goedkeuring van de Arbeidsinspectie te verkrijgen. Het is echter lange weg. Advies Zoek naar oplossingen waar de hijsinstallatie aan het gebouw bevestigd kan worden.

Nieuw zijn 2 geoctrooieerde ideeën. @

3.3

Idee 1 (Dement info). Een frame wordt binnen tegen het kozijn geplaatst. Daarin bevindt

zich een lier al of niet met een uit het raam stekend giekje. De lier trekt de glasplaat over een soort verhuisladder omhoog. Idee is vergelijkbaar met kozijnlier, die je veel in de bouw ziet toepassen. Er zijn reeds vergelijkbare producten, maar die lijken nogal zwaar om te verplaatsen (tillen). Advies Nagaan of dit product te koop is. Voor- en nadelen bekijken ten opzichte van bestaande producten. Indien dit product voordelen biedt uitproberen en basisoplossing zonodig aanpassen. @

3.4

Idee 2 (Dement info). Een kassenbeglazingssteiger. Bestaat uit een frame met loopkat bordes

en hijsinstallatie. Het frame rust met poten op de grond dicht bij de kas waar de ondergrond van beton is. Het frame steekt boven de kassen uit. Om niet om te vallen wordt het aan de kas vastgeklemd. Het is een oplossing voor bijzondere toepassing. Advies

Nagaan of product wel te koop is en wat voor- en nadelen ervan zijn. Als basisidee voor herontwerp mogelijk interessant. Voor woningbouw eerst naar andere systemen kijken.

@

3.5

De opkar (voor metselstenen) kwam ook uit de vakbladen. Zou geschikt kunnen zijn om

glasplaat vanaf (rijdende) glasdrager het kozijn in te tillen (op steiger, binnenvloer). Voor kleine glasplaten ook als opperkar inzetbaar met wat extra hulpstukken. De hefhoogte is mogelijk ontoereikend zijn. Het ontwerp is ergonomischnog niet optimaal, de balanceerkrachten zijn aanzienlijk, de handgrepen zijn niet optimaal. Advies Mogelijkheden nader onderzoeken van deze basisoplossing; aanpassingshulpstukken ontwerpen. Eventueel herontwerp inzake balans en handgrepen.

*

4.

VERWIJDEREN OUDE KIT, STOPVERF; RUIT ERIN OF ERUIT

4.1

De elektrisch trillende machine van Fein werd op diverse plaatsen op de beurs gedemonstreerd

en is ook al inNederland aan glaszetters gedemonstreerd. Er zijn allerlei hulpstukken bij te koop. Volgens verkoper van Fein werkt het trilsysteem goed bij stopverf en bij zachte en harde butyleenkit ook, maar bij kit met een hardheid ertussenin lukt het minder goed. De machine is reactiekrachtvrij omdat de zaagen snijhulpstukjes trillen in plaats van roteren, dat is een voordeel. Nadeel zijn de slechte grip en de handarmtrillingen die goed voelbaar zijn. Een Amerikaans bedrijf dat de Fein ook verkoopt, verkoopt echter ook een pneumatische apparaat, daarvoor is industriële perslucht nodig. Het bedrijf verkoopt ook een zogenaamd Vibra knife. De producten liggen beter in de hand, maar zijn toch ook betrekkelijk zwaar. Demonstraties op stopverf met de machine van Fein, waren geflatteerd. Het ging om het uithalen van sponningen in ramen die gedemonteerd waren en horizontaal op een tafel lagen. Verticaal werken in vaste kozijnen, vaak balancerend op een ladder of staande op een steiger introduceert statische houdingbelasting voor de bediener van dit soort apparaten. De apparaten hebben geen stofafmiging, maar het Fein-apparaat verspreidde het stof ook niet veel. Er zijn wel verbeterde oplossingen zijn denkbaar. Verder was er een glassnijder, die omgebouwd zou moeten worden tot kitverwijderaar en een batterijgevoede decoupeerzaag. Advies Als basisoplossing zijn Fein en Vibro knife het meest interessant. Uitproberen en nagaan wat de technische beperkingen zijn en hoe de grepen (pols-armstanden trillingsisolatie)en de gewichtsondersteuning van dergelijke apparaten kunnen worden verbeterd.

*

4.2

Handtrekmessen, -duwmessen. De messen uit Amerika worden gebruikt voor autobegla-

zingssystemen. Een handgreep met een gehoekt mes stuurt men met de ene hand. In de andere hand heeft men een handgreep die via een kabeltje de andere handgreep met mes door de kit trekt. Zo bestaat er ook een trekrnes met een grote houten handgreep voor twee handen (type Banana) en een duwmes met twee grepen. De producten zijn eenvoudig en goedkoop, maar zijn waarschijnlijk niet direct toepasbaar, door de positie van de handgreep en de stand van het mesje. Ook de vorm van handgrepen kan optimaler. Verder is er een mes dat met een hamer door de stopverf gedreven kan worden. Nadeel blijft dat men handmatig kracht moet zetten. Het werk zal wel sneller gaan en de belasting zal daardoor korter duren.

Advies Als basisoplossing interessant voor plaatsen waar werken met een machine moeilijk kan. Producten uitproberen, zonodig ontwerp aanpassen.

*

4.3

Verschillende typen bovenfrezen met afmiging zijn te koop. Deze hebben speciale hulpstukken

en een veiligheidskapje tegen rondvliegende stukjes. Een veiligheidsbril blijft vereist. De frezen werden gedemonstreerd op gedemonteerde liggende kozijnen. Waarschijnlijk lukt het frezen niet bij kozijnen die vast in de pui zitten (muur in de weg); bovendien treedt dan statische belasting in armen en schouders OP.

Advies Interessante oplossing. eerst nagaan wat de technische beperkingen zijn, dan uitproberen en oplossing zoeken hoe de ondersteuning van het machinegewicht kan worden gerealiseerd (eventueel ook stand pols-arm en trillingsisolatie).

*@

5.

OVERIGE

5.1

Hoewel dit geen onderwerp van studie is, zagen wij toch de nodige beschermlappen voor

hand, pols, arm schouders en schorten voor de romp. Zo waren er armlappen van zeemleer, snijbestendig kunststofweefsel al of niet met een gat voor de duim en klitteband om de lap om de arm te binden. Het zeemleer leek niet erg veel weerstand geven tegen snijden, maar laat transpiratie wel goed door. Wellicht kunnen verstevigingsstukken aangebracht worden. Verder waren er snijbestendige handschoenen, die deels van rubber waren, zodat het glas niet uit de vingers glijdt en ook zijn er handschoenen te koop die alleen de vingertoppen vrij hielden (afknippen van vingerpunten helpt natuurlijk ook).

Advies Als actiepunt toevoegen bij de lijst van oplossingen;aanpassen en testen op veiligheid en draagcomfort.

6.

DISCUSSIE

Op de beurs was naar verhouding weinig aandacht voor het logistieke probleem van de glaszetters; namelijk het transport van glas vanaf het magazijn tot en met de montageplek. Men kan stellen dat wat op de beurs met een dergelijke omvang en allure niet stond dan ook wel niet zal bestaan. Als we de Nederlandse producten zien dan is er echter toch meer op de markt, dat niet op deze beurs tentoongesteldwas. Niet iedereen die '1owcost'-producten verkoopt kan op deze 'high-tech' beurs komen vanwege de hoge standplaatsprijzen of het ontbreken van potentiële kopers voor dit deelgebied van de glasverwerking. Inhoudelijk van belang is dat het idee van hijsen vanaf steigers niet zomaar kan omdat hier blijkbaar wettelijke bepalingen voor bestaan.

7.

CONCLUSIES

Het bezoek aan Glastec 1994 heeft niet echt veel nieuws opgeleverd. Andere bronnen hebben wel zinvolle aanvullingen opgeleverd. Al met al blijven de oplossingsrichtingenvoor het gehele transporttraject van magazijn tot montageplek onderbelicht. Er zijn toch enkele interessanteapparaten en persoonlijke beschermingshulpmiddelen aangetroffen. De meeste hulpmiddelen zijn echter nog niet optimaal ontworpen, introduceren een nieuwe vorm van Qsieke belasting (statisch met kracht zetten) die vermoedelijk niet overeenstemt met de arborichtlijnen @sicke belasting. Een aantal oplossingen zou eigenlijk herontworpen moeten worden.

8.

AANBEVELINGEN

Aanbevolen wordt om: een integraal herontwerp te maken voor het totale transportproces van glas uit het magazijn, via de auto zo mogelijk tot in het kozijn. Een dergelijk ontwerp kan ook tijds- en kostenbesparingen voor de glaszettersbranche opleveren; eenvoudige veelbelovende hulpmiddelen moeten nader bekeken worden en waar nodig eerst aangepast. Dan is het aan te bevelen deze uit te proberen in tegenwoordigheid van verschillende deskundigen onder verschillende veel voorkomende praktijkomstandigheden; advisering, voorlichting teneinde een grootschalige introductie te bewerkstelligen wordt nu afgeraden. Introductie van ergonomisch of productietechnisch minder optimale producten kan tot consequentie hebben dat men na een korte tijd van gebruik het hulpmiddel of apparaat weer terzijde schuift omdat dit niet aan de verwachtingen voldoet. Dergelijke negatieve ervaringen kunnen latere implementaties van vernieuwingen vertragen of belemmeren.

BIJLAGE 5 Rapportcijfers voor genoemde oplossingen

)I oplossing

I

cijfer

1

5,7

I

1. gebruik van glasklemmen 2. lier aan de glasauto 3. zuigers met loopwiel 4. matten

1

5,9

I

4,6

1

7,6

1

4,7

1

5,5

1

9,3

5. hoogwerker met U-profiel 6. beschermhulzen

+ steuntje

7. lichtere bestaande glaskarren 8. handkar met 2x2 wielen 9. beugels met dolly's 10. combinatie migwagens 11. rolsteiger met hijslier 12. hijsframe 13. 2 palen, dwarsbalk en lier 14. ladder met lier 15. klemtakeltje 16. gevelridder 17. beweegbare hangsteigerlbrug 18. traploper met wieltjes 19. Fein kitverwijderaar 20. ergonomische handkrabber

11

7,3

1

7,4

P -

21. zuiger met onderdrukmeter en geluidssignaal 22. lichtere vacuümzuigers 23. zuigers met variabele greephoogten 24. planken/plateau/brug voor over bordessen 25. polsbeschermers 26. gewichtsvermelding op de ruit 27. ARBO-kar

BIJLAGE 6 Verslag van de eerste praktijktoets met glaszettershulpmiddelen (uitgevoerd op 12, 20 en 21 april 1995)

1.

INLEIDING

In samenwerking met drie glaszettersbedrijven is een kort onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van nieuw aangeschafte hulpmiddelen voor glaszetters. Doel van deze praktijktoets was om inzicht te krijgen in: de toepasbaarheid, het gebruiksgemak, de fisieke belasting, en mogelijke verdere noodzakelijke verbeteringen van deze hulpmiddelen teneinde de introductie ervan in de glaszettersbranche te bevorderen. Twee tot drie weken voorafgaand aan de praktijktoets op 12 april in Zwolle en op 20 en 21 april in de provincie Groningen hebben de drie bedrijven de hulpmiddelen aangeschaft of gehuurd om ermee te kunnen oefenen.

De verdeling van de hulpmiddelen over de drie bedrijven was als volgt: bedrijf 1 1. a:!tolaadkraan 2. kleine glaskar 3. glasdrager 4. hoogwerker + tilhulp 5 . steiger + takel 6. gevelridder + ladders of steiger 7. kitverwijderaar 8. polsbeschermer 9. werkhandschoenen 10. stickers met ruitgewicht

bedrijf 2

bedrijf 3

* * *

* *

*

* * * * *

* * * * *

* * * * *

Om zoveel mogelijk werknemers een oordeel te laten vormen hebben de bedrijven 1 en 3 mensen uitgewisseld in twee gezamenlijk georganiseerde glaszettersprojecten. Tijdens de praktijktoets zijn de werkzaamheden met de nieuwe hulpmiddelen geobserveerd, gefilmd en gefotografeerd en zijn interviews gehouden met de betrokkenen. Verder is een gestructureerde enquête verstrekt aan dié glaszetters die ervaring met de hulpmiddelen hebben opgedaan en aan de direct verantwoordelijke leidinggevenden. Begin juni zijn de belangrijkste resultaten gepresenteerd aan de stuurgroepen van de bedrijven; aanvullende suggesties en conclusies vanuit de stuurgroepen zijn in dit verslag meegenomen. In dit verslag worden de belangrijksteresultaten van de praktijktoetsvermeld en worden op basis daarvan suggestiesvoor oplossingen opgesomd die van belang zijn voor het programma van eisen in een eventueel

vervolgtraject; prioriteiten zijn daarbij aangegeven. In het volgende hoofdstuk worden eerst enkele algemene uitkomsten besproken. Het betreft het eindoordeel van de gebruikers. In de daarop volgende hoofdstukken worden de resultaten, de conclusies en de aanbevelingenper product besproken.

In totaal zijn 14 vragenlijsten verstuurd naar de drie bedrijven. Daarvan zijn er elf retour gestuurd. Dat betekent een respons van 79%. Niet iedereen heeft over alle hulpmiddelen een oordeel kunnen geven, omdat er niet in alle gevallen mee gewerkt is. Per hulpmiddel is de respons dan ook over het algemeen beperkter. In tabel 2.1 staan de belangrijkste antwoorden op de vraag uit de enquête of de hulpmiddelen op grotere schaal geïntroduceerd zouden moeten worden in de branche. Vinden de glaszetters de toepassingen veelbelovend, dan moeten deze wel nog getoetst worden aan bestaande voorschriften en richtlijnen. Dit kan aanvullende beperkingen voor het gebruik opleveren, waarvoor vervolgens aparte oplossingen gezocht moeten worden. De oordelen van de glaszetters over de toepassingen hebben dan ook een voorlopig karakter. Onder 'n=' staat het aantal geënquêteerden dat de vraag beantwoord heeft. Onder 'ja' staat het aantal dat voor introductie van het betreffende product is. Onder 'ja, maar' staat het aantal dat voor een introductie is, maar eerst verdere verbetering nodig acht. Onder 'nee' staat het aantal dat een introductie van het betreffende product niet ziet zitten.

Zes hulpmiddelen betreffen transportmiddelen voor horizontaal of verticaal transport of voor een combinatie daarvan (1 t/m 6). Een hoogwerker en steiger met hijslier vergen de grootste investering in kapitaal of in huurprijs; de overige hulpmiddelen zijn voor minder dan een paar duizend gulden te koop. Het zal van de omstandigheden en de budgettaire ruimte afhangen welke hulpmiddelen een bedrijf in zal zetten. De meeste beoordelingen zijn gegeven over de gevelridder, de glaskar en de kitverwijderaar, producten waarmee meer glaszetters al ervaring hebben opgedaan voor de praktijktoets. Ongeveer de helft van geënquêteerden heeft een oordeel gegeven over de autolaadkraan, de hoogwerker, de rolsteiger, de pols-armbeschermer en de stickers. Slechts enkelen hebben ervaring met de werkhandschoenen en de glasdrager.

Tabel 2.1

Verdeling van antwoorden van de geënqueteerden op de vraag of het soort hulpmiddelen op grotere schaal geïntroduceerd zouden moeten worden in de branche -

hulpmiddel

toepassing

1. autolaadkraan

hijshulpmiddel om ruit van glasauto op glaskar te tillen en vice versa. Met name voor zware ruiten

2. kleine glaskar

Rijhulpmiddel over verharde of onverharde ondergrond van glasauto naar gevel en terug. Met name voor zware ruiten, grote afstanden

3. glasdrager

Draag-rijhulpmiddel van glasauto naar kozijn. Glaszetter houdt ruit mede in balans Rijden alleen over gladde harde ondergrond; dragen over trappen (grote ruiten met 2 personen: 1 voor 1 achter). Geschikt voor nauwe doorgangen

4. (huur) hoogwerker op vrachtauto + glasgoot + tilhulp in bak

glasauto-kozijn volledig positioneerbaar werkplateau in huur: flexibel inzetbaar vrachtauto: hoge mobiliteit tussen bouwplaatsen grote hoogten bereikbaar (2e- 4e woonlaag) reiken over objecten, plantsoenen, etc. hefgewicht (personen+ruit) gelimiteerd

5. (huur) rolsteiger + hijsinrichting

hijshulpmiddel voor het traject gevel-kozijn; tevens instelbaar werkplateau (op steigertreden) op vlakke horizontale harde ondergrond verrolbaar. Als vaste steiger ook in achtertuinen op te stellen voor 2e-3e woonlaag. Hefgewicht gelimiteerd

6. gevelridder + ladders of steiger

hijshulpmiddel voor het traject gevel-kozijn; kozijnwerk staande op ladders. Overal te plaatsen. Door tillen verplaatsbaar naar volgend kozijn voor le-2e woonlaag

7. elektrische kitverwijderaar

verwijderen kitten uit sponningen lossnijden oud dubbelglas in glasloods (recycling)

8. POISarmbeschermer(s)

bij werkzaamheden met een risico op vallende of wegbrekende stukken glas, of op snijden aan scherpe randen

9. werkhandscho enen

bij werkzaamheden met een risico op vallende stukken glas of op steekwonden door splinters en snijwonden van scherpe randen

10. stickers met gewicht ruit

n=

ja

ja, maar

nee

opmerking

direct na aanschaf afgewezen

extra proef met steiger; is veelbelovender

1 persoon droeg ander type handschoen

informatie over tilgewicht verstrekken; doel: kiezen van de juiste werktechniek

n= aantal beschikbare antwoorden, 'ja, maar' houdt in dat ereerst nog verbeteringen aangebracht zouden moeten worden voordat introductie plaatsvindt.

In totaal werd slechts tweemaal een oordeel 'niet introduceren' gegeven. Wel introduceren, maar eerst verbeteren werd 26 keer aangekruist, terwijl 30 keer 'ja introduceren' is aangekruist.De kitverwijderaar, de autolaadkraan, de hoogwerker en de stickers kunnen naar het oordeel van de gebruikers meteen geïntroduceerd worden (in de paragrafen per hulpmiddel wordt in de conclusies het oordeel van TNO erbij betrokken). Aan de glaskar, de gevelridder (in combinatie met ladder of steiger), de pols-armbeschermers en de werkhandschoenen kleven echter bezwaren die volgens de gebruikers eerst opgelost

moeten worden. De glasdragers zijn onvoldoende beoordeeld; reden hiervoor is dat men direct na aanschaf al twijfel over de bruikbaarheid had en dat alternatieven voorhanden zijn.

Tussentijdse conclusie

Men kan concluderen dat, met uitzondering van de glasdrager, de gebruikers de aangepaste hulpmiddelen niet afwijzen voor introductie. Vele malen wordt aangegeven dat dit wel pas na verdere aanpassingen kan gebeuren.

3.

RESULTATENPERHULPMIDDEL

De mogelijkheden en beperkingen voor inzet van hulpmiddelen is in tabel 2.1 reeds aangegeven. In elk van de volgende paragrafen worden na een korte beschrijving van het hulpmiddel de belangrijkste resultaten puntsgewijs weergegeven. Behalve de gesignaleerde knelpunten worden suggesties gedaan voor oplossingen; deze vormen de basis voor het programma van eisen. Vervolgens worden conclusies getrokken en adviezen gegeven voor vervolgactiviteiten. Voor de knelpunten met

3.1

* geldt prioriteit.

Autolaadkraan

Deze nieuw ontwikkelde kraan bestaat uit een hijsbalk, een loopkatje met hijsoog en een omhoog en omlaag beweegbare zuiger waaraan de handlier bevestigd is. Aan één zijde is de balk draaibaar gemonteerd aan de imperia1 van de glasauto, aan de andere zijde staat deze op twee scharnierende poten waarmee het balkje horizontaal gezet kan worden.

Resultaten uit de beoordeling in de enquête: beoordelingsaspecten

beoordeling

bruikbaarheid snelheid van werken @sicke belasting veiligheid

+/-

+ +

opmerkingen

veel lichter dan tillen

Resultaten uit toelichtingen, TNO-beoordeling, overleg met stuurgroep: knelpunten

suggesties voor oplossingen

* * *

handmiger pakt niet; hangt teveel gekanteld

hijsoog op andere plek

pootverstelling bout en moer tijdrovend

uitvoeren met snapkoppeling

hijsbalkje niet horizontaal

waterpas erop

constructie zwaar uitgevoerd

lichtgewicht ontwerpen

opbergprobleem

bij dit systeem: trapje aan achterdeur auto gewenst, beugel aan auto om handzuiger met lier aan te hangen


Het basisidee is goed, maar zal waarschijnlijk alleen worden toegepast bij grote ruitgewichten. Neiging tot handmatig tillen is alleen te voorkomen, indien het geheel gebruikersvriendelijker op te bouwen en af te breken is.

Vervolgactiviteiten

Nieuwe ideeën genereren, uitwerken tot samenstellingstekening, coördinatie met de fabrikant, de fabricage en een toetsing van het resultaat.

3.2

Glaskar

Dit is een glasrek op twee wielen (banden of hard rubber) dat in de glasauto mee kan. Het is een lichtere versie (circa 30 kilo) van een bestaand product dat rond de 50 kg zwaar was. De kar bevat verstelbare steunen voor hoge ruiten en uitschuifbare pootjes aan voor- en achterzijde om uitstekende ruiten vrij te houden van de grond. De duwstangen aan beide zijden kunnen draaien. Elke stang bevat een haakje. Daartussen wordt een touw gespannen dat om de ruit leidt. Door de stang te draaien wordt het touw gespannen en de glasplaat geborgd. De duwstang wordt geborgd met een vleugelmoer. Verder zitten op de verticale staven van de kar beweegbare haken om hoge ruiten extra te kunnen borgen.

Resultaten uit de enquête: beoordelingsaspecten

beoordeling

bruikbaarheid snelheid van werken tilgewicht kar f$ieke belasting veiligheid instelbaarheid

+/O +/O/-

+ + +

opmerkingen

normaal tot zwaar veel lichter ten opzichte van dragen gemakkelijk



*

breder en 3+4 punts-afsteuning

stabiliteitsprobleem; valt, waait om, zeilt weg

wielbasis te breed: kan niet achter steiger

i.v.m. stabiliteit oplossen bij de steiger

*

luchtbanden, passen niet in rijgoten

stugge bandsoort met bredere aluminium rijgoten, hardrubberen wielen overbodig

* * * *

verstellen poten tijdrovend

snelspanhendels

aanhalen vleugelmoeren te zwaar

snelspanhendels

klemhaken vallen omlaag

ander klemsysteem

tilgewicht nog hoog

lichter ontwerpen

past niet in sommige bestelauto's

apart rek voor kar achter op auto


De verkleinde glaskar voldoet al redelijk, maar heeft nog tekortkomingen.

Vervolgactiviteiten

Verder uitwerken van de technische ideeën en het maken van een samenstellingstekening, coördinatie met de fabrikant, de fabricage en een toetsing van het resultaat.

3.3

Glasdrager

De glasdrager bestaat uit een kort gootje op twee hardrubberen wielen voor het rijden op een vlakke en harde ondergrond. Aan beide zijden van de goot zit een draagbeugel. De glasplaat wordt in het gootje geplaatst en kan verreden of gedragen worden aan de handgreep van de beugel. Het gootje kan ten opzichte van de draagbeugel kantelen om een trap te kunnen nemen; spontaan kantelen van het gootje

wordt tegengegaan door een verende nok. Voor zwaardere ruiten, die met twee glaszetters gedragen worden, moeten twee glasdragers gebruikt worden.

Resultaten uit de enquête: De respons van de glaszetters is erg laag: de glasdrager is direct na aanschaf al afgewezen. Men kiest voor het verrijden van de glasplaten liever voor de glaskar en voor het dragen liever de handzuigers.

Resultaten uit toelichtingen, TNO-beoordeling, overleg stuurgroep: knelpunten


* * *

de ruit is niet te fixeren aan de glasdrager

vastzuigen

goot met ruit kantelt te snel t.o.v. beugel

kantelsysteem laten vervallen

ruit glijdt uit goot van voorste drager bij dragen over trappen met twee glaszetters

kies zuigers met wielen

handhoogte niet instelbaar

met twee aparte zuigers goed instelbaar

handgrepen te dun, snijden in vingers

diameter handgreep van zuigers vergroten

* *

Om onnodig dragen te voorkomen is toch een alternatief gewenst (bijvoorbeeld voor nauwe doorgangen). Dit is ecn gootje met vier wieltjes die vast te zuigen is aan de ruit, met twee extra handzuigers voor het dragen over trappen en het tillen over dorpels.

Tussentijdse conclusies De glasdrager voldoet niet en zal naar verwachting niet vaak toegepast worden. Er is wel een 'rij-draag' hulpmiddel gewenst: als draaghulpmiddel voor transport van glas over trappen en als 'rij'hulpmiddel voor nauwe doorgangen in woningen en situaties waar geen enkel ander hulpmiddel toepasbaar is om het tillen, dragen te elimineren.

Vervolgactiviteiten Ideeën verder uitwerken tot een sarnenstellingstekening en het vervaardigen van een nieuw proefinodel bij TNO.

3.4

Hoogwerker met tilhulp

Vanwege de mobiliteit (van klus naar klus gaan) en de flexibiliteit van inzet vormt een huurhoogwerker van het type 'telescoopgiek' het uitgangspunt. Deze dient voorzien te zijn van een zwenkbare bak om vanuit elke gewenste opstelling de bak parallel aan de gevel te kunnen krijgen. In de bak is een tilhulp gemonteerd. Daarmee kan de ruit van de glasauto op een goot aan de bak getild worden en na het heffen van de bak van de goot in het kozijn of vice versa. Twee man staan in de bak. Het gehele traject van glasauto tot kozijn wordt in één keer overbrugd. Verder biedt de hoogwerker een instelbaar werkplateau voor de werkzaamheden voor en na het transport van het glas.


beoordeling

+

fjsieke belasting fjs. bel. bij ruit in kozijn manoeuvreren fjsieke belasting bij overige werkzaamheden aan kozijn veiligheid* snelheid (direct glasauto t,kozijn)**

* **

opmerkingen

veel lichter dan tillen of dragen van +/glas +l- licht tot zwaar + licht tot zwaar

+

Bij nader inzien bleken toch een aantal risico's onderschat. De huidige huurprijs van de hoogwerker uit Groningen laat zich terugverdienen.



* * * *

tilhulp: mast te kort, giek te lang

lengtes aanpassen

lier niet optimaal geplaatst

hoger plaatsen

zwengelkracht lier te groot voor zware ruit

kies lier van gevelridder

vacuümslang bijna beschadigd

handzuiger met vacuümmeter toepassen, of aggregaat mee in bakje

*

hefgewicht maximaal 250 kg; last buiten de bak

doorrekenen hoogwerker, bak

hydraulisch aggregaat te veel herrie

dempen

tilhulp veel te zwaar ontworpen

lichtgewicht ontwerpen

korte tijd geknield, gehurkt, werken tussen spijlen van bak

hekwerk voorzijde beweegbaar


De hoogwerker met zwenkbare bak, glasgoot en tilhulp is een veelbelovend hulpmiddel. Deze kan het hele traject van glasauto tot in het kozijn in één keer bestrijken en werkt snel; de huurprijs hoeft geen bezwaar te zijn. De voorlopige beperking vormt het toelaatbaar hefgewicht in de bak. Een herberekening van de stabiliteit en de constructiesterktemet een glasplaat aan de bak is noodzakelijk. Het beschikbaar komen van zwaardere typen hoogwerkers met zwenkbare bak moet bevorderd worden.

Vervolgactiviteiten

Verder uitwerken van ideeën (waaronder de eenmansbezetting in de bak), constructieve berekeningen laten maken, coördinatie met de fabrikant, de fabricage en een toetsing van het resultaat, en in de toekomst de tilhulp in aluminium uitvoeren.

3.5

Rolsteiger met takel

Een standaard rolsteiger met stabilisatorenen geplaatst tegen de gevel vormt de basis. Bovenop de steiger worden twee langsbalken en daarop een dwarsbalk vastgeklemd. Op de kopse kanten van de dwarsbalk bevinden zich twee katrollen voor de hijskabel. Aan de gevelzijde hangt de kabel met de haak en de zuiger. Aan de overzijde loopt de kabel naar beneden waar de handlier bevestigd zit op een frame dat ook aan de steiger geklemd wordt. De klemverbindingen zijn met bout en moer uitgevoerd.

Resultaten uit de enquête: beoordelingsaspecten Qsieke belasting Qsieke belasting Qsieke belasting Qsieke belasting veiligheid snelheid

beoordeling opmerkingen

+ + O/-

+/?

bij hijsen kleiner dan bij dragen, tillen steiger bij werkzaamheden aan kozijn ook goed bruikbaar opbouw en afbreken til- en klimwerk (zwaarhormaal) verrollen steiger zwaarlzeer zwaar oordelen verschillend (langzamer/sneller)

Resultaten uit toelichtingen, TNO-beoordeling, overleg stuurgroep knelpunten

algemeen vacuümslangen kunnen blijven haken

*

mensen lopen onder hijslast door

steiger * glaskar kan er niet achter of steiger te ver van gevel beperkte hoogbouw bij verrollen van rolsteiger * te ver van gevel; reiken bij bewerken kozijn * niet opgebouwd conform voorschriften hijsdeel * opbouw hijsinstallatie tijdrovend * gewicht hijsconstructie bovenin te groot, steiger -+ niet verrollen = topzwaar, risico op kantelen * constructiedelen te zwaar om te tillen * bout- en moermontage; kost teveel tijd hijsmotor zwaar (lichter en met afstandsbediening) bij hijsen minimaal 3 man nodig (1 zwengelen 2 geleiden) boormachine op handlier gezet, werd heet

suggesties voor oplossingen vacuummotor met tank op zuiger; batterijgevoed afbakening opnemen in veiligheidsprotocol andere steiger extra stabilisatoren uitschuif (k1ap)bordes opnemen in veiligheidsprotocol eenvoudiger ontwerp lichtgewicht uitvoering lichtgewicht uitvoering systeem van snelkoppelingen elektromotor met afstandsbediening verbieden in veiligheidsprotocol

Tussentijdse conclusie De rolsteiger met takel is vooral inzetbaar waar een hoogwerker niet kan komen. Er zijn echter nog veel haken en ogen aan de huidige constructie. Een herontwerp van de totale combinatie is daarom nodig.

Vervolgactiviteiten Vervolgactiviteiten worden uitgevoerd in het kader van een (ro1)steigerproject dat voor het KMO wordt uitgevoerd. In dit project is het idee van een voldoende grote en verrolbare werkvloer op hoogte in combinatie met een hijsmiddel voor de ruiten uitgewerkt. Hiervoor zijn brainstormsessies gehouden met deskundigen en de arbeidsinspectie. Twee ideeën van mogelijke oplossingen zijn uitgewerkt tot tekeningen, één daarvan is nog verder gedetailleerd tot een concept-ontwerp.

3.6

Gevelridder, met ladders en met steiger

De gevelridder bestaat uit een rechte aluminium mast op een voet die dient voor de zijdelingse stabiliteit. De bovenste sectie van de mast is schuifbaar in de onderste. Bovenop zit een katrol en een hulpstuk voor montage van afstandhouders voor de gevel. De zuiger hangt aan de hijskabel; deze loopt over de katrol naar de handlier die op de onderste sectie is gemonteerd. De hoogte van de mast kan ingesteld worden met een systeem van gaten en stelbouten (variant 1) of een trekband met een blokkeerinrichting (iets duurdere variant 2). Verschillende lengtes zijn te koop. Ingeschoven wordt de gevelridder bovenop de imperia1 meegenomen. De werkzaamheden aan het kozijn en het geleiden van de ruit gebeurt terwijl men op de ladders (steiger) staatlmeeklimt.

Resultaten uit de enquête: beoordelingsaspecten fisieke belasting fisieke belasting snelheid veiligheid

beoordeling

+ O/+/O +/O

opmerkingen bij hijsen minder dan bij dragen, tillen verplaatsen, opbouwen, afbreken: normaal tot zwaar even snellsneller



algemeen * mensen komen soms onder de hijslast

terrein afbakenen

gevelridder met 2 ladders * op ladders om sterk opzij reiken * zelden langdurig staan op ladders nodig, indien wel dan vermoeiend werken op ladders met bordes niet ondersteund door I-SZW gevelridder met steiger * diagonalen, leuningen, werkvloer in de weg laden en lossen op/van dak inspannend * blokkering van uitschuifsectie hapert * lier iets te laag bevestigd 3 man nodig (1 takelt, 2 geleiden) arm van de zwengel lang (veel rompbeweging nodig)

ladder vaker verplaatsen ander hulpmiddel kiezen stagedrager (2 uitschuifbare masten met bordes ertussen) uitproberen mast met knik, ook mogelijk in combinatie met stagedrager hefbare imperialconstructie onderhoud ellebooghoogte kiezen elektromotor met afstandsbediening iets inkorten indien kracht laag

Tussentijdse conclusie Deze gevelridder is een veelbelovend hulpmiddel voor eenvoudig verticaal transport waarbij de steiger niet wordt belast.

Vervolgactiviteiten Verder uitwerken van technische ideeën voor de toepassing met een rolsteiger, constructieve berekeningen maken, voorlopig beoordelen op haalbaarheid van de toepassing in combinatie met een rolsteiger (eisen inzake van steigeropbouw I-SZW) en coördinatie met de fabrikant, de fabricage en een toetsing van het resultaat.

3.7

Elektrische kitverwijderaar

Dit is een elektrisch aangedreven handgereedschap en vervangt het handmatig uittrekken, -krabben of hakken van kit en stopverf. Aan de werkzijde kan een mesje of zaagbladje gemonteerd worden, dat tussen ruit en sponning geduwd kan worden. Het apparaat maakt een trillende beweging en geeft daarom geen reactiekracht op de handen. Het motorhuis is tevens de handgreep.

Resultaten uit enquête: beoordelingsaspecten Qsieke belasting snelheid veiligheid

beoordeling +/O

+ +

opmerkingen veelliets lichter dan met de hand werkt sneller



extreme polsstanden zichtbaar

handgreep ontwerp anders

zaagjes te dik; kopmoer zit in de weg

verzonken zaagblad (als slijpschijf)

bij wrikken makkelijk breuk van vingermes

korter mes, sterker niet dikker, mes niet in verlengde van machine monteren

levensduur mesjes: maximaal 3 dagen

beter materiaal

trillingen in de hand

betere handgrepen met isolatie

motor warm


handgreepdiarneter te groot (extreme stand)


gewicht machine nog te groot voor langdurig gebruik

lichtere uitvoering

snerpend geluid

oordopjes bij langdurig gebruik (b.v. recycling)

Tussentijdse conclusie De kitverwijderaar voldoet beter dan het handmatig kit verwijderen en is nu al geschikt voor kortdurende werkzaamheden (vaak het geval). Oplossing van de knelpunten heeft ook geen prioriteit als de machine telkens maar kort in gebruik is; bij recycling, het lossnijden van oud dubbelglas, wordt de aluminium strip gescheiden van het glas. Dit werk met de kitverwijderaar kan lange tijd achtereen duren en dan kan dit wel een probleem zijn. Knelpunten zijn: de slechte handgreep (vorm, doorleiding van warmte en trillingen), de geluidsproductie en het eigengewicht; aspecten die met name bij langdurig gebruik hinderlijk worden. De kwaliteit en duurzaamheid van de mesjes en zaagjes zouden beter kunnen en zouden de efficiëntie verder kunnen verbeteren.

Vervolgactiviteiten Dit heeft geen prioriteit. Suggesties voor verbeteringen (eisen) kunnen aan de fabrikant meegedeeld worden.

Deze bestaat uit een tamelijk stugge lap leer uit één stuk. Dit wordt om pols en onderste deel van de onderarm gevouwen en met klittebandjes vastgezet. Men draagt ze aan beide armen.


beoordeling

+

gebruik

+/O O/O/-

veiligheid

opmerkingen glijden niet weg geen schrale plekken lastig aantrekken belemmeren beweging beschermen onvoldoende tegen glasscherven


*


zouden verplicht moeten zijn mits de bruikbaarheid goed is

te stug rond polsgewricht

ander materiaal

bij knijpen wordt arm dikker: dan te strak

elastisch bindsel

onzeker hoe bestendig tegen indringende glaspunt

nader onderzoek

beschermt maar een deel van de arm nu los van handschoen

samen met (s1agers)handschoen

Tussentijdse conclusie De pols-armbeschermers worden door sommigen bruikbaar gevonden en door anderen niet. De mate van bescherming tegen steken is onvoldoende. Eerst is nader onderzoek nodig naar de meest geschikte materiaalsoort, daarna een eventuele aanpassing van het ontwerp. Zie verder onder werkhandschoenen.

3.9

Werkhandschoenen

De handschoen is gemaakt van snijresistentevezel met ingenaaide rubber noppen voor een goede grip.

Resultaten enquête: het aantal respondenten is gering (3), daarom zijn hiervan geen resultaten vermeld.



voor grote stevige handen grootste maat (XL) te klein

ruimer assortiment

slecht houvast met vingergreep 'pinchgrip'

beter: altijd tillen met zuiger en handschoen, transpiratie stoort dan ook niet

minder feeling wat ruit doet

eventueel vingertoppen vrij

stof te dun, onvoldoende bescherming tegen puntig glas

ander ontwerp

niet makkelijk schoon te maken

*

De handschoenen zouden verplicht moeten zijn, zeker bij demontage van ruiten, mits de bruikbaarheid goed is. Ze moeten beschermen tegen snij- en steekwonden van glasscherven en -splinters. Bij voorkeur dient een combinatie van hand-, pols- en bovenarmbescherming ontwikkeld te worden.

Tussentijdse conclusie De handschoenen voldoen matig tot niet om het glas direct vast te kunnen pakken en te tillen; het beste is vastpakken via zuigers. Problemen waren verder de 'feeling', de te kleine maten en de protectie die de handschoen biedt. Het is vooral onduidelijk hoe goed de handschoen beschermt tegen steken (splinters, scherven). Vernieuwing van dit hulpmiddel valt buiten de doelstelling van dit project omdat het een beschermingsmiddel betreft en niet een hulpmiddel om de lichamelijke belasting te verminderen.

3.10

Stickers op ruit

Er zijn twee varianten stickers: 1. ronde kleurstickers zonder aanduiding van het werkelijke gewicht erop en 2. bijgeschreven gewichten op het etiket vanuit de fabriek.

Resultaten uit de enquête: beoordelingsaspecten gebruik leesbaarheid cijfers

beoordeling

+ +/O

opmerkingen bruikbaar voor aanpassing werkmethode soms onduidelijk geprint of vervaagd door regen



niet alleen kleurcode

ware gewicht erop i.v.m. toelaatbaar hijs-/hefgewicht, voorlopig alleen werkelijke gewicht erop betekenis van kleurcodes overlaten aan CAO-partijen

bij nat weer weekt sticker eraf

betere lijmsoort, zodat sticker na montage wel eenvoudig is te verwijderen

Tussentijdse conclusie Stickers met werkelijke gewichten van ruit kunnen toegepast worden, mits ze in een regenbestendige uitvoering gemaakt zijn. Hiermee wordt voldaan aan de wens om de betrokkenen te informeren over de tillast. Dit kan meteen ingevoerd worden.

Vervolgactiviteiten Geen.

BIJLAGE 7

Verslag van de verbeteringen glaszettershulpmiddelen: stand van zaken 30 november 1995

1.

INLEIDING

Naar aanleiding van de eerste praktijktest (zie rapportage praktijktest d.d. april 1995) zijn een aantal verbeteringen aangebracht aan de glaszettershulpmiddelen die in die test gebruikt zijn. Voor elk hulpmiddel wordt kort weergegeven wat de verbetering is ten opzichte van de eerste testsituatie.

2.

TELESCOPISCHEHOOGWERKER MET ZWENKBARE BAK OP VRACHTAUTO

Voor het glaszetten is een telescopische hoogwerker met zwenkbare bak en gebouwd op een vrachtauto gekozen als uitgangspunt. Dit in verband met eisen inzake mobiliteit; de vrachtauto bevordert het snel kunnen wisselen van bouwplaats, de telescoop met zwenkbare bak maakt het mogelijk om een flexibele opstelling voor afstempelen te kunnen kiezen, terwijl de werkbak steeds parallel aan de gevel gemanoeuvreerd kan worden. Voor het testen is een hoogwerker gehuurd; in de bak hiervan mag maximaal 250 kg (inclusief bedienend personeel) meegenomen worden. Deze hoogwerker behoort tot de zwaarste uitvoering van dit type in Nederland. Er zijn hulpmiddelen aangebracht aan de hoogwerkerbak: voor transport van glasauto naar kozijn wordt de ruit geplaatst in een goot buiten de werkbak. In en uit de goot tillen gebeurt met behulp van een tilhulp in de bak.

Er is een voorbespreking gevoerd met I-SZW. De hoogwerker lijkt een interessant middel om de arbeidsomstandigheden van het glaszetten te verbeteren. Omdat de ruit buiten de bak hangt, moeten uiteindelijk sterkte- en stabiliteitsberekeningen overlegd kunnen worden (rol fabrikant) en dient uiteindelijk een veilig werkprotocol gehanteerd te worden. Er is een voorlopig protocol voor glastransport opgesteld met één man in de bak en twee man er omheen ofwel erbinnen; dit is op haalbaarheid doorgesproken met het glaszettersbedrijf dat met de hoogwerker experimenteert. Door TNO-PG zijn voorbereidende ruwe berekeningen gemaakt voor toelaatbaar ruitgewicht buiten de bak met 1 man in de bak; er is contact gelegd met (Duitse) importeur en (Italiaanse) fabrikant voor het maken van vereiste sterkte- en stabiliteitsberekeningen. Dit heeft echter nog geen resultaat opgeleverd. Er zijn ideeën uitgewerkt en adviezen opgesteld voor het constructiebedrijf voor aanpassingen van de tilhulp (mast langer, ander giekje met katrollen, andere lier en adequatere plaatsing daarvan op de mast); de aanpassingen worden momenteel gerealiseerd.

3.

GEVELRIDDER MET GIEK EN UITHOUDER

De bestaande gevelridder (uitschuifbare mast met takel) is gemodificeerd met een giek en een uithouder om over een steiger te kunnen reiken; de lengte van de mast is vergroot tot 12 meter.

Verbeteringen/activiteiten Er is een voorbespreking gevoerd met I-SZW over mogelijke varianten van de steigerbouwvanwege een toepassing van de gevelridder met een rolsteiger. De gevelridder met rolsteiger lijkt een interessant middel om de arbeidsomstandigheden van het glaszetten te verbeteren. Uiteindelijk dienen sterkte- en stabiliteitsberekeningen of bewijzen van sterktetesten overlegd te kunnen worden (rol fabrikant) en dient uiteindelijk een veilig werkprotocol gehanteerd te worden. Er is een voorlopig protocol voor glastransport van glaskar tot kozijn opgesteld, met een rolsteiger voorzien van een doorloopframe (toegang glaskar) en een wijze van bouwen zodat tussen de steiger en de gevel een ruimte ontstaat om de ruit te hijsen. De haalbaarheid wordt momenteel bekeken door de glaszettersbedrijven die met de gevelridder experimenteren. Er zijn sterkteberekeningengemaakt in verband met de vormgeving van de kop van de gevelridder. Er is bij gelijkblijvend kokerprofiel geadviseerd over de giek en de uithouder, zoals de hoek ten opzichte van de mast, de maximale lengte van giek en uithouder en verder over de plaatsing van de lier en de katrollen. Door de fabrikant is inmiddels een nieuw prototype gefabriceerd, rekening houdend met de beschikbare technologie in het bedrijf. De fabrikant heeft dit prototype inmiddels met gunstig gevolg getest op vervorming bij eenmalige testbelasting van 1,9 maal de werkbelasting (maximale werkbelasting: 200 kg).

4.

GLASSLEE

Dit hulpmiddel vervangt de eerdere glasdragers. Het is geschikt voor dragen over trappen en rijden in woningen, etc. en voor passages door nauwe doorgangen. De werknemers dienen de ruit bij rijden wel in balans te houden. Het hulpmiddel bestaat uit een slee met wielen. De slee kan aan de ruit vastgezogen worden, zodat deze meegetild kan worden over een trap of dorpel; met twee aparte zuigers kan de ruit op optimale tilhoogte getild worden.

Verbeteringen/activiteiten

De technische ideeën zijn verder uitgewerkt tot een tekening met hoofdmaten en een prototype is vervaardigd. De knelpunten van de eerdere glasdragers zijn daarin opgelost.

5.

AUTOLAADKRAAN (of glastakel)

Dit is een makkelijk in en uit te klappen systeem in combinatie met glaszuigers en handlier voor het in en uitladen van ruiten tot 200 kg op de glasauto door slechts één persoon. Geschikt voor zowel het magazijn als de bouwplaats.

Verbeteringen en extra's ten opzichte van de vorige versie De laadkraan is in één handeling uit- en inklapbaar. De zware poot van de laadkraan is vervangen door aluminium. De hoogte instelbaarheid van de laadkraan is versimpeld. De lier wordt op de glaskar geplaatst en hoeft niet meer gedragen te worden. De lier kan eenvoudig zonder bukken aan de laadkraan gehangen worden. De zuigers zijn beter afgesteld en gebalanceerd. Constructie is doorgerekend voor een belasting van 2000 Newton.

6.

GLASKAR

De glaskar is een hulpmiddel voor het horizontale transport van glasplaten van de glasauto naar de onderkant van de gevel. De glaskar (gewicht <25 kg) is makkelijk in de auto van de glaszetter mee te nemen. Ruiten kunnen nu zonder problemen en zonder handmatig tillen met deze lichte glaskar naar de juiste plek worden gereden.

Verbeteringen en extra's ten opzichte van de vorige versie Het gewicht is teruggebracht van 29 kg tot 24 kg (zonder drempelgoten). De instelbaarheid uitzetstangen en beugels is verbeterd. De stabiliteit is vergroot. De constructie is geoptimaliseerd naar draagkracht ten opzichte van eigengewicht. De constructie is doorgerekend voor een belasting van 2000 Newton. De kar past in de glasauto.

BIJLAGE 8 Verslag van de tweede praktijktest met de verbeterde glaszettershulpmiddelen: uitgevoerd op 8 december 1995

1.

INLEIDING

Op basis van de ervaringen in de eerste praktijktoets zijn een vijftal glaszethulpmiddelen en de daarbij horende werkmethodieken verbeterd, te weten: 1. autolaadkraan; in verband met het bestaande productiemiddel 'hydraulische autolaadkraan' beter

te betitelen als glastakel; 2. glaskar;

3. gevelridder met giek en uithouder in combinatie rolsteiger met doorloopfiame; 4. hoogwerker met één man in de werkbak (twee mannen er omheen of binnen) en de ruit aan de werkbak; 5. glasslee. Doel van de tweede praktijktoets is het beoordelen van de nieuwe hulpmiddelen op: benodigde tijd, toepasbaarheid en gebruiksgemak, veiligheid. Er is ook gelet op ongunstige vormen van esieke belasting. De grote winst van de hulpmiddelen ten opzichte van de traditionele glaszetmethoden op dit aspect is al in de vorige praktijktest gebleken. Op basis van de bevindingen zullen verdere suggesties voor verbeteringen gedaan worden. In overleg tussen branche en fabrikanten kan hieraan follow up gegeven worden.

Op 8 december 1995 is de tweede praktijktoets uitgevoerd in een nieuwbouwproject. Het ging om het plaatsen van ruiten in een bejaardenhuis met drie woonlagen. Van de drie bedrijven waren werknemers en directieleden aanwezig. Verder was de Stichting Arbouw aanwezig.

2.

OPZET VAN DE PRAKTIJKTOETS

2.1

Voorbereidingen

De werknemers hebben in de weken voor de toets eerst ervaring met de nieuwe hulpmiddelen opgedaan. In overleg met de bedrijven zijn afspraken gemaakt voor een zo vlot en veilig mogelijke werkmethodiek. Met name moest geoefend worden met de vernieuwde gevelridder (met giek en uithouder) in combinatie met een veilige werkmethodiek op de rolsteiger, met de hoogwerker met maar één man in de bak, met

het snel opzetten en afbreken van de glastakel en met de glasslee, het bevestigen van de slee aan de ruit en het uitrijden en dragen van de ruit over de trap.

2.2

De praktijktoets

De toets is uitgevoerd in twee dagdelen: sessie 1 ('s ochtends): met verschillende hulpmiddelen voor het gehele traject:

-

een ruit afladen met de glastakel,

-

het naar en van de gevel rijden met de glaskar,

-

het langs de gevel hijsen en monteren van de ruit met de gevelridder en rolsteiger;

sessie 2 ('s middags):

-

het hele traject met de hoogwerker,

-

het handmatig transport van een ruit over de trap en galerij met de glasslee.

Voor een detaillering van deze handelingen die getest zijn, zie tabel 2.1.

Tabel 2.1 Geobserveerde handelingen in de tweede praktijktoets hulpmiddel

werkzaamheden

handelingen

1. glastakel

uitklappen en opstellen bevestigen zuigers ruit hijsen vanlop glaskar

2. inklapbare glaskar

kar uiüin auto tillen afstellen van stangen en wielen ruit op glaskar vastzetten glaskar onder steiger rijden ruit van kar hijsen

3. rolsteiger met gevelridder

3.1 opbouwenlatüreken

3.2 handmatig hijsen

zwengel bedienen ruit omhoog geleiden op steiger ruit in kozijn stellen kozijn afwerken ruit in drager takelen (1 man in bak) hefbak omhoog takelen (1 man in bak) ruit in kozijn takelen (1 man in bak) kozijn afwerken (2 man in bak)

4. hoogwerker met tilhulp

5. glasslee

rolsteiger met doorloopframe; koker bij gevel bouwen (i.v.m. kou reeds dag tevoren opgebouwd) gevelridder gereed maken op de grond gevelridder over steiger heen plaatsenlstrijken

5.1 rijden over harde ondergrond (beton, asfalt)

ruit aan slee vastzuigen in balans houden, sturen over trap

5.2 dragen ruit (met 2 extra zuigers op draaghoogte)

In verband met vorst en koude op deze dag is het verblijf buiten zo kort mogelijk gehouden. Omdat alleen een nieuwbouwproject beschikbaar was, is het verwijderen van oude ruiten niet verder getest.

2.3

Waarnemingen

Interviews

Met de betrokken deelnemers en de leiding zijn op die dag (in de pauzes, tussen de werkzaamheden door en na het werk) korte gesprekken gevoerd. Het ging daarbij met name over de toepasbaarheid en de economische voor- en nadelen van het gebruik van de nieuwe hulpmiddelen onder verschillende omstandigheden, de mogelijkheden en belemmeringen om veilig te werken (beveiliging tegen omlaag vallen en getroffen worden) en de arbeidsbelasting. Eventuele suggesties voor verbetering werden geïnventariseerd.

Observaties (tijdregistratie, video, foto's)

De handelingen zijn direct geobserveerd en de tijden van de voornaamste handelingen zijn globaal gemeten. Een deel van de handelingen is vastgelegd op video en foto's voor een kwalitatieve beoordeling achteraf door een team ergonomen.

3.

RESULTATEN

3.1

Glastakel

Benodigde tijd

Het opstellen van de takel vergt de volgende handelingen. Losmaken van de klem achter op de auto, uitklappen en stellen van poten met het kettinkje zodat de hijsbalk horizontaal staat, het deblokkeren van het loopkatje en het aanhaken van zuiger en zwengel vanaf de opbergplaats boven op de glaskar. Het opstellen verloopt veel vlotter dan in de eerste praktijktoets. De benodigde tijd: 2-3 minuten met twee man; het opbergen vergt ongeveer dezelfde tijd. Het takelen van een ruit op de glaskar kost 1 minuut of minder. Het opstellen en takelen kan ook door één man alleen gebeuren mits er niet te veel wind staat, de tweede man kan elders op de bouwplaats

werkzaam zijn. Ten opzichte van het handmatig tillen van glas van de auto op de glaskar (met twee man) vergt het opstellen en gebruik enkele minuten extra tijd*.

Toepasbaarheid en gebruiksgemak Het hulpmiddel is vooral geschikt voor zware ruiten die niet meer met menskracht getild mogen worden (gebruiksadvies: ruiten >50 kg indien door twee man getild en >25 kg indien door één man getild). De glasautotakelkan zowel op de bouwplaats als in het magazijn gebruikt worden; zie voor een mogelijke nieuwe toepassing onder 'suggesties'.

Knelpunten in het gebruik waren: de lange arm waarop de slinger bevestigd is aan de zuiger. Oorzaak is de lengte van de slinger die vrij moet kunnen draaien voor de ruit langs. De bediener komt echter tussen de stelpoten te staan, waardoor beperking in bewegingsruimte ontstaat; de constructie van lier en zuigerframe is in de ogen van de glaszetters nogal onderhoudsgevoelig en gevoelig voor het inlopen van water.

Veiligheid en arbeidsbelasting Een groot voordeel van de glastakel is het sparen van de rug bij op- of aftillen van glas. Verder zijn er geen bijzondere afwijkingen ten opzichte van de veiligheid bij het gebruikelijke handmatige tillen.

Suggesties voor verdere verbetering De lier dient bij voorkeur met eenvoudig aanhaak- of kliksysteem snel gescheiden te kunnen worden van het zuigerframe. Het zuigerframe kan dan vast blijven zitten aan de ruit en is meteen aan te haken aan de gevelridder. Hetzelfde losse zuigerframe is zonder lier ook te gebruiken voor de takel van de tilhulp op de hoogwerker. De slinger en arm tot 60% inkorten of: 45-90" verdraaien in een horizontaal vlak van de arm waarop de lier met de slinger bevestigd is; bij 90" verdraaien komt het draaivlak van de slinger parallel aan de ruit. Een scharnierstuk bijleveren om de glastakel ook te kunnen bevestigen op de glasbokken op de bouwplaats. Glasbokken bevatten een tussenvoorraad van een groot aantal ruiten die in zijn geheel aangeleverd wordt op de bouwplaats. Elke ruit moet vanaf de tussenvoorraad met de glaskar (of glasslee) naar de gevel vervoerd worden.

*

Het werk is hierdoor zodanig verlicht dat dit makkelijk ook door vrouwen gedaan kan worden.

90

3.2

Glaskar

Benodigde tijd De nieuwe glaskar heeft vast gemonteerde luchtbanden. Monteren en instellen is niet meer nodig. Instellen van de uithouders van het frame op de maat van het glas is wel nodig. Dit vergt een fractie van een minuut. Om de ruit op de glaskar vast te zetten zonder te kantelen, wordt een spantouw strak opgerold met de handgreep. Dit kost ongeveer een halve tot een hele minuut. Dat is acceptabel maar er zijn snellere systemen van vastzetten denkbaar, waarbij de handgreep ook haaks gelast kan worden (betere stand van de pols). De transporttijd is erg afhankelijk van de afstand waarover getransporteerd wordt. Rijden met de kar gaat ongeveer even snel als lopen met de ruit in de handen. Onder redelijk gunstige omstandigheden van de ondergrond (vloer, bestrating, ingeklonken zand, hard gras) en bij niet al te zware ruiten kan in principe ook één man de kar sturen en duwen. In geval van een rulle of erg ongelijke ondergrond en bij zeer zware ruiten zijn twee man nodig om te voorkomen dat de kar kantelt.

Toepasbaarheid en gebruiksgemak In het algemeen is de kar goed toepasbaar op de bouwplaats. De kar kan ook in het magazijn gebruikt worden. Het nieuwe ontwerp past beter in de gangbare bestelbusjesen is lichter van constructiegeworden, ongeveer 4 kg lichter. Dit vergemakkelijkt het in en uit de auto tillen. De nieuwe klemmen om de ruit bovenaan vast te zetten werken prettiger dan de oude.

Knelpunten in het gebruik waren: in het vereenvoudigde ontwerp zijn de stelbare steunpootjes aan de uiteinden onder de goot verwijderd. Dit wordt als een gemis gezien om de kar snel horizontaal te kunnen stellen tijdens het erop of eraf hijsen van de ruit (er is nu iemand nodig); het oorspronkelijke stelsyteem van de steunpootjes met een vleugelmoer wil men niet terug (zie eerste praktijktoets); de rijgoten om een dorpel te kunnen nemen zijn nog te zwaar en niet breed genoeg voor de luchtbanden;

aan het touw om de ruit in het midden vast te zetten ontbreken twee zachte verschuifbare kussentjes om de randen van de ruit te beschermen; nu zijn twee man nodig om de losse kussentjes ertussen te plaatsen en vast te houden tijdens het aandraaien van de handgrepen.

Veiligheid en arbeidsbelasting

Bij hobbelige, ongelijke ondergrond en met zware ruiten erop kan de glaskar kantelen. Het is dan verstandig met twee man de kar te geleiden. De wielbasis is niet verbreed in verband met het transport door nauwe doorgangen op de bouwplaats. Over een redelijk harde ondergrond en als de banden goed zijn opgepompt, zijn de duwkrachten doorgaans gering en bij hellingen van minder dan 10% met de rijgoten is de belasting van de kar acceptabel tot een ruitgewicht van 250 kg. Bij fiequent transport over lange afstanden en met veel grondweerstand kan de arbo-richtlijn voor duwen, trekken door één man wel overschreden worden.

Suggesties voor verder verbetering Stelbare steunpootjes met beter stelsyteem dan het systeem met vleugelmoeren. Rijgoten breder maken en van aluminium, mits dit voldoende sterk uitgevoerd kan worden. Een alternatief ontwikkelen voor het vastzetten van het spantouw en de kussentjes.

3.3

Gevelridder met giek en rolsteiger

Benodigde tijd Het opbouwen van de rolsteiger tot de tweede woonlaag is niet gemeten, evenmin als het verrollen van de steiger. Geschat wordt dat opbouwen en afbreken drie kwartier kost en het verrollen 10 minuten van twee bouwvakkers. Het afladen of opladen op de auto kost ongeveer 5 minuten met twee man. Het oprichten en omlaag brengen van de gevelridder tegen of vanaf de steiger en het overbrengen van de kabel over de steiger heen kost ongeveer 2 tot 3 minuten van twee man. Het gereed maken van de vacuümset (zuiger, pomp en toebehoren) kost ongeveer 5 minuten van één man. Het hijsen van een ruit vanaf de glaskar onder in de steiger tot voor het kozijn van de 2e verdieping kost ongeveer 3 minuten van twee man (een man aan de zwengel de andere geleidt de ruit). Als het waait, is een derde persoon nodig om de ruit tussen gevel en steigerbordessen te geleiden.

Toepasbaarheid en gebruiksgemak Er is een gangbare huurrolsteiger van 120 cm breed toegepast, met een doorloopframe aan één zijde voor het doorvoeren van de glaskar onder de steiger tot tegen de gevel. Alleen de verticale staanders staan zo veel als mogelijk tegen de gevel. Voor de tweede verdieping zijn drie bordessen (met luik) van 60 cm breed toegepast, de bovenste als werkvloer ook 60 cm breed (niet 120 cm). De bordessen zijn ongeveer in het midden van de steiger boven elkaar gemonteerd in een 'kolom', waarbij een ruimte tot de gevel is vrij gelaten van 30 tot 35 cm breed om een 'hijskoker' tussen gevel en de kolom met bordessen te creëren. De normaal vereiste schoren en leuningen op de werkvloer en de bordessen kunnen toegepast worden om het valgevaar te voorkomen. De gevelridder (maximaal 200 kg hefgewicht) is voorzien van een giek en kan 2 tot 2,5 meter boven de werkvloer tegen de gevel steunen zonder de leuning van de bovenste werkvloer te hoeven raken. Een werkvloer van 120 cm breed met leuningen kan tijdens hijsen van ruiten niet toegepast worden. Het nieuwe prototype gevelridder lijkt bruikbaar tot en met de derde verdieping (12 meter). Het flatgebouw in de praktijktoets was echter niet hoog genoeg om dit te kunnen testen. Tijdens het hijsen van de ruit door de koker omhoog door de eerste glaszetter werd de ruit door de tweede glaszetter op de bordessen zodanig geleid dat deze steeds op gelijke hoogte of boven de ruit bleef. Daardoor was het gevaar om getroffen te worden door het glas niet groter dan tijdens het handmatig transport op de grond. Omdat er nauwelijks wind was kon de ruit even los gelaten worden om een bordes hoger te klimmen. Anders is tijdens hijsentvieren tijdelijk een derde persoon nodig. De bouwplaats kan met linten afgezet worden. Het risico tijdens hijsen om op de grond getroffen te worden kan zo tot een minimum beperkt worden.

Knelpunten in het gebruik waren: een geleidesysteem aan de steiger ontbrak om de ruit tijdens het hijsen tegen verdraaien of uitzwaaien te borgen; de luiken van bordessen klappen open op het bordes en zijn niet zelfsluitend (lastig klimmen); een hijs- of strijkhulplijn ontbrak om de mast met twee man makkelijk op en neer te kunnen laten; de borgpennen voor het voetstuk ontbraken, waardoor de voet op de verijsde ondergrond makkelijk weg kon schuiven; de kabel schiet makkelijk van de katrol af, en de voorste katrol loopt stroef; een oprolunit voor de uitschuifband is wenselijk (de band ligt op de grond, wordt vuil en komt in de war); de vergrendeling van het uitschuifsysteem werkt nog steeds niet soepel genoeg (was in eerste praktijktoets ook al probleem); een beschermkapje op de lier ontbrak; een steunbeugel over de katrol van de uithouder ontbrak om de gestreken gevelridder mee op de grond te laten rusten (nu komt er zand in katrol);

93

de ingeschoven gevelridder is waarschijnlijk te lang om op een bestelbus vervoerd te mogen worden (wegenverkeersreglement); de kop ervan is nu niet makkelijk demontabel. Deze knelpunten kunnen in de implementatiefase door de bedrijven zelf met de fabrikant opgepakt worden. De bevindingen zullen in de wetenschappelijke rapportage opgenomen worden).

Veiligheid en arbeidsbelasting Met de gevelridder hoeft niet meer handmatig getild te worden op een steiger of een ladder. Om glaslatten vanaf de werkvloer (30 tot 35 cm uit de gevel) aan te brengen moet enigermate gereikt worden over de leuning heen. Dit gebeurt maar kort en de reikafstand is beperkt. De toepassing van de gevelridder met een rolsteiger is een veiliger methode dan toepassing van de gevelridder met twee ladders (zie ook de eerste praktijktoets). Van belang is dat het vacuum van de zuigers gewaarborgd blijft. Een elektromotor met slang houdt het vacuum momenteel op peil. Het hijsen gaat langzaam en de kans dat een slang eraf of stuk getrokken wordt is vrij klein. Toch bestaat er een risico. De zuiger is niet voorzien is van een terugslagklep en een kleine buffer om de ruit na breuk nog vastgezogen te houden.

Suggesties voor verdere verbetering Een geleidesysteem voor steigers ontwikkelen (gebeurt in project KMO-steigerbouw). De luiken van bordessen naar gevel of straatzijde open laten klappen, of een steiger huren die dat heeft. Een hijs- of strijkhulplijn aanbrengen om de mast met twee man makkelijk op en neer te kunnen laten. Borgpennen tegen uitglijden van het voetstuk meeleveren. De katrollen van de oorspronkelijke gevelridder toepassen. Een oprolunit voor de uitschuifband is wenselijk; de vergrendeling van het uitschuifsysteem soepel lopend maken. Een beschermkapje op de lier aanbrengen. Een steunbeugel over de katrol van de uithouder aanbrengen. De kop van de gevelridder demontabel maken voor transport.

3.4

Hoogwerker met tilhulp

Benodigde tijd De telescopische hoogwerker op een vrachtwagen met een zwenkbare bak heeft als groot voordeel dat deze het gehele transporttraject (van glasauto naar kozijn) in één keer overbrugt. Tijdens de test kon

over allerlei obstakels op de bouwplaats gereikt worden. De benodigde tijd vanaf het oppakken van de glasauto tot en met het plaatsen van glaslatten in het kozijn bedroeg 15 minuten. Er werd met het zuigerfiame van de glasautotakel gewerkt. Dit is niet ideaal. Door een zuiger los van de lier (zie bij verbeteringen glasautotakel) toe te passen zou nog 1 tot 2 minuten gewonnen kunnen worden. Indien de hoogwerker alleen gebruikt wordt voor het omhoog brengen en voorlopig vastzetten van de ruit, kan in combinatie met een rolsteiger voor de afwerking in seriewerk waarschijnlijk een zeer lonend werkprotocol uitgevoerd worden. De glaszetter was niet getraind in de bediening van de hoogwerkerbak; de chauffeur bediende de bak vanaf de grond. Indien de chauffeur getraind wordt in het glaszetterswerk dat in de bak uitgevoerd moet worden, kan een man uitgespaard worden.

Toepasbaarheid en gebruiksgemak Een belangrijke voorwaarde voor de haalbaarheid van de methode is het eenmansprotocol in de bak (twee man binnen voor het trekkeníduwen iníuit het kozijn). Uit voorlopige berekeningen, die nog geverifieerd moeten worden door de machinefabrikant, blijkt dat met de tilhulp in de bak van de geteste machine maximaal zo'n 75 kg glas het kozijn ingetild zou kunnen worden; dit wordt naar verwachting ongeveer 85 kg bij toepassing van een aluminium tilhulp. Het eenmansprotocol in de bak is goed haalbaar gebleken, niet alleen tijdens het heffen van de ruit, maar ook tijdens het verwijderen en aanbrengen van glaslatten (of kit). Dit brengt de toepasbaarheid van de methode een flinke stap dichterbij.

Knelpunten in het gebruik waren beperkt: het ontbreken van tevoren aangebrachte kussens aan de leuning om de ruit tegen te steunen; een onhandig type zuigerfiame.

Voordat tot definitieve toepassing besloten kan worden, dient een fabrikant een berekening te overleggen voor het toelaatbare tilgewicht buiten de bak hangend aan de tilhulp. De fabrikant moet verder adviseren over de wijze van bevestiging van de tilhulp aan de bak.

Veiligheid en arbeidsbelasting Het tillen en sjouwen wordt geëlimineerd en spaart de rug. Het inzetten van glas in het kozijn kost nauwelijks kracht, omdat de ruit erin wordt gekanteld. Tijdens het aanbrengen van kit of latten kan de hoogwerkerbak in de optimale werkpositie gebracht worden voor een goede lichaamshouding. Voordeel ten opzichte van een hijskraan is dat de ruit gefixeerd zit aan de bak en niet kan zwaaien of verdraaien. Er kan met een handmiger met vacuumindicator (zonder pomp en vacuumslang) gewerkt worden tijdens het tillen met de tilhulp (auto-bak, bak-kozijn), omdat de tiltijd zeer kort is. Tijdens

het heffen van de bak rust de ruit in de goot aan de bak en is tegen windvlagen geborgd aan de bak met een spanband. Het aanbrengen hiervan gaat redelijk snel, maar kan sneller met een alternatief (verticaal scharnierende haken aan de mast van de tilhulp). De man in de bak moet vanwege de bediening van de bak de ruit los kunnen laten. De plek op straat waar gewerkt wordt, dient minimaal met lint afgescheiden te worden om het risico getroffen te kunnen worden te minimaliseren.

Suggesties voor verdere verbetering Een geschikte type zuiger erbij zoeken; eventueel in combinatie ontwikkelen met nieuwe zuiger van de glasautotakel. Er moeten kussens met elastiek of klitteband bevestigd worden aan hekwerk van de bak. In toekomst moet wellicht de chauffeur glaszetterswerk leren of de glaszetter een groot rijbewijs halen en getraind worden in het gebruik van de hoogwerker. De tilhulp in aluminium uitvoeren. De constructiesterkte en stabiliteit doorrekenen (fabrikant) en een goede oplossing voor de bevestiging van de tilhulp uitwerken.

3.5

Glasslee

Benodigde tijd De glasslee vervangt de glasdragers (zie eerste praktijktoets). Het gewicht is beperkt (5 tot 6 kg). De slee, een glasgoot op vier wielen met twee zuigers, wordt door middel van de zuigers onder aan de ruit gekleefd; dit kost een fractie van een minuut. Het rijden en de trap op dragen kost even veel tijd als het handmatig verplaatsen van de ruit met twee man. Voor het rijden en van richting veranderen zijn ook twee man nodig, omdat de ruit ook steeds in balans gehouden moet worden en even aan één zijde opgetild moet worden als men van richting verandert (dit is anders dan bij de glaskar).

Toepasbaarheid en gebruiksgemak De glasslee dient een beperkte inzet te hebben. Deze is vooral bedoeld als geen van alle andere hulpmiddelen voor glastransport op de bouw ingezet kunnen worden (inzet redelijkerwijs niet kan worden gevergd). Handmatig tillen en sjouwen blijft dan als laatste mogelijkheid over (bijvoorbeeld als ruiten binnendoor getransporteerd moeten zonder dat een lift beschikbaar is). Het rijden met de slee over een harde ondergrond, een hellende plank op, over ruw beton van een galerij en vloer, het dragen over een binnentrap werken goed. De lichtgewicht wielen zijn echter niet ontworpen voor het rijden over een zachte ondergrond. De slee is ook goed bruikbaar, indien sprake is van smalle of lage doorgangen in

woningen waar een glaskar te breed of net te hoog voor is, maar ook als er tussen steiger en gevel te weinig ruimte is om met de glaskar te komen. Er moet dan een plank neergelegd worden als de ondergrond niet verhard is.

Knelpunten in het gebruik waren: de zuigers van de slee kleefden niet meteen aan de ruit, doordat het systeem van de zuigers niet 'zelfrichtend' is. Dit komt ook door een verkeerde zijdelingse positionering van de zuigers ten opzichte van de goot (dit laatste was met de bevestigingsbout makkelijk te verhelpen); de kunststof steunstukken in de goot waren te hard. Na rijden over ruw beton bleken stukjes glas van de zijkant van de ruit afgesprongen; bij geregeld afsteunen, schuren en draaien van de goot op de bovenste traptrede zal deze makkelijk aan de onderzijde slijten; de slee die gebruikt is in de test is te kort; de hoekpunten van de ruit kunnen makkelijk beschadigen indien men een helling op gaat.

Veiligheid en arbeidsbelasting

De glasslee voorkomt rugbelasting door onnodig dragen over horizontale trajecten tijdens handmatig transport van ruiten (redelijkerwijs zoveel als mogelijk de belasting beperken). Omdat in het midden van de goot geen wielen gemonteerd zijn (zitten aan het uiteinde), hoeft de ruit bij de bovenste traptrede niet hoger getild te worden dan nodig is. De ruit kan bovendien even (beschermd via de goot) op de rand van de bovenste trede afgesteund worden (korte rust). Dit biedt tevens de mogelijkheid de ruit afgesteund te kantelen en te draaien op het tussenbordes. Het duwen of trekken tijdens rijden met twee man vergt onder normale omstandigheden weinig kracht. Het in balans houden evenmin. Door twee losse tilzuigers toe te passen kunnen door elke werknemer afzonderlijk de beste til- en draaghoogte gekozen worden, zodat men nagenoeg met de romp rechtop kan lopen.

Suggesties voor verdere verbetering

De positie van de zuiger ten opzichte van de hartlijn van de goot moet goed ingesteld worden (stelbout). Indien mogelijk moet de starre verbinding tussen de zuignap en het zuigerframe vervangen worden door een enigszins scharnierenende verbinding (van stijf rubber), zodat tenminste horizontaal enige graden beweging mogelijk is en de zuiger zichzelf kan richten en makkelijk vastzuigt aan de ruit. De goot moet zowel in korte als lange uitvoering beschikbaar komen. De kunststof stukken in de goot moeten vervangen worden door rubber strips. Een dun kunststof slijtstukje moet midden onder de slee aangebracht worden voor steun op de rand van de traptrede.

97

BIJLAGE 9

Checklist invoeren van de glaszethulpmiddelen

Toelichting

Deze checklist, die bestaat uit een aantal aandachtspunten, is gemaakt om een duidelijk beeld te krijgen van de invoeringsfase. In deze invoeringsfase worden een aantal glaszethulpmiddelen aangeschaft en ingevoerd op de werkplek. Het is van belang dat we in dit project een beeld krijgen: 1. bij welke projecten welke hulpmiddelen ingezet worden; 2. hoe zo'n invoering gebeurt; 3. wat er goed of fout gaat;

4. welke verbeteringen er nog hebben plaatsgevonden; 5. wat de extra kosten zijn vanwege de ingevoerde middelen (nacalculatie). Het doel is andere glaszetbedrijven die buiten dit project geacht worden deze hulpmiddelen aan te schaffen te kunnen voorzien van de meest geschikte informatie over de betreffende hulpmiddelen en de wijze van invoeren. Die informatie moet vooral gebaseerd zijn op praktijkervaringen, dus de ervaringen van de bedrijven die aan dit glaszetproject meedoen. Bovendien kunnen we op deze wijze al een deel van de evaluatie invullen.

Kortom, hou s.v.p. zoveel mogelijk van de gevraagde informatie bij. Dit kan op de hierbij aangeleverde papieren. Overleg bijvoorbeeld wekelijks (kort) met de glaszetters over de gebruikte hulpmiddelen.

Het is belangrijk om per aangenomen project de gebruikte hulpmiddelen en de gehanteerde weriunethode te noteren. Daarnaast worden over het totaal, de samenhang tussen de verschillende hulpmiddelen en over het proces als zodanig, een paar algemene aandachtspunten gevraagd.

Algemene aandachtspunten 1. Geef aan welke hulpmiddelen concreet zijn aangeschaft, en hoeveel van elk type: Hulpmiddel

Aangeschaft

Prijs (stuk)

Glasautotakel Glaskar Gevelridder met giek en uithouder Glasslee Fein kitverwijderaar Anders:

2. Geef aan en beschrijf kort op welke wijze de nieuwe hulpmiddelen geïntroduceerd zijn bij de glaszetters: (denk daarbij aan : voorlichting (mondeling enlof schriftelijk, door wie), instructie op werkplek (door wie), besproken tijdens werkoverleg, of op andere wijze: beschrijf kort welke). In ons bedrijf zijn de hulpmiddelen als volgt geïntroduceerd:

*

3. Beschrijf wat er aan welk hulpmiddel/werkmethode (sinds de 2e praktijktoets) op uw initiatief nog verder veranderd c.q. verbeterd is? Hulpmiddel

Verbetering

Glasautotakel Glaskar Gevelridder met giek en uithouder Glasslee Fein kitverwijderaar

4.

Suggesties om de productomschrijving aan te vullen of te veranderen betreffende dit hulpmiddel: (vooral: wat is de meerwaarde van een hulpmiddel ten opzichte van het oude!)

PROJECT nummer:

l . a.

Type project: Nieuwbouw, renovatie, glasschadeherstel, anders: (omcircel welk type) Aantal bouwlagen in project: Omvang project in aantal m2 glas:

b. c.

2. a.

Inzet van vernieuwde hulpmiddelen/werkmethode: Welke hulpmiddelen voor hoeveel m2glas?

Hulpmiddel/werkmethode

Ingezet voor m2 glas

Opmerkingen over gebruik: Geef de duur aan!

Glasautotakel Glaskar Gevelridder met giek en uithouder Glasslee Fein kitverwijderaar Hoogwerker (bureau-werk)

2. b.

Voor hoeveel m2 glas is geen hulpmiddel gebruikt en waarom niet? Voor Reden:

2. c.

I I

m2 niet,

Wat zijn de extra kosten of besparingen geweest door inzet van de hulpmiddelen (verschil nacalculatie met de calculatie vooraf)? Extra kosten:

Besparingen:

3. Bevindingen met de hulpmiddelen:

Hulpmiddel: glasautotakel Goed

Bevinding

Niet goed

Hanteerbaarheid Veiligheid Productiviteit Kwaliteit Hulpmiddel: glaskar Niet goed

Bevinding Hanteerbaarheid Veiligheid Productiviteit Kwaliteit

I

Hulpmiddel: gevelridder met giek en uithouder Bevinding

Goed

Niet goed

Hanteerbaarheid Veiligheid Productiviteit Kwaliteit Hulpmiddel: glasslee Bevinding

Goed

Niet goed

Hanteerbaarheid Veiligheid Productiviteit Kwaliteit Hulpmiddel: Fein kitverwijderaar Bevinding Hanteerbaarheid Veiligheid Productiviteit Kwaliteit

Goed

Niet goed

BIJLAGE 10

Aangebrachte verbeteringen en nog verder te verbeteren hulpmiddelen

Glastakel Aangebrachte verbeteringen: de slinger is nu goed: de slinger staat overdwars met een kastje ervoor en is korter; de glastakel is lichter geworden; de bevestiging aan de auto is goed. Verder te verbeteren: de lagers (van staal) over de balk moeten van nylon worden om de kat te laten rollen; er is een grotere en fijnere hoogteverstelling van de poten nodig (bijvoorbeeld voor situaties dat de auto op de stoep staat en de poten op de straat); soms is een ombouw of verhoging nodig op het dak, bijvoorbeeld bij boven de glasauto uitstekende glasmaten; er zou nog een hulpstuk (universeel bevestigingsstuk) moeten komen, passend op elk type glasbok.

De glaskar Aangebrachte verbeteringen: de bevestiging (vleugelmoeren) zit nu wel hoger, zodat niet meer gebukt hoeft te worden; *

de kar kan naar keuze met harde of zachte banden uitgevoerd worden; de ruit kan ook vastgezet worden met een zuigertje (hoog); de stabiliteit is beter, maar blijft een probleem(pje); het klemhaakje is vervangen met een oogsysteem om het aan de vleugelmoer te kunnen ophangen.

Nog verder te verbeteren: het uitschuifpootje was een rond sleetje, is een stoeldopje geworden, maar dient verder verbeterd te worden om bij oneffen ondergrond aanrakingen op te vangen; liever grotere vleugelmoeren aan de glasstang; *

de bijbehorende rails iets breder en iets hoger; mogelijk breder draagplateau zodat er meer glas op gezet kan worden (wordt wel zwaarder).

Glasslee Nog verder te verbeteren: de goot is te smal. Een nieuwe ruit past er net op, maar een oude met kitresten niet. Op te lossen door minder dikke rubbers erin te doen met een breedte van 35mm tussen de steunrubbers. Deze aan de bovenkant afschuinen om het glas makkelijker erin te zetten. De rubbers moeten vervangbaar

zijn; a

hoekklemmen om de ruithoeken te beschermen zijn nodig. Deze zijn standaard te koop; de zuigers staan soms wat scheef. De stand moet iets aangepast worden. Het rubbertje tussen de migertjes is te stug, moet flexibeler.

Gevelridder Aangebrachte verbeteringen: de kabel ging stuk op de katrol (is van gefreesd aluminium) vanwege een scherpe kant. Bij de laatste verbetering is het profiel van de katrol aangepast; de extra hijslijn is niet nodig; er zit nu een beschermkap op de lier; de kop is nu gemakkelijk demontabel. Nog verder te verbeteren: er moeten trekveertjes achter op de pen worden aangebracht voor veiliger borging; de stelgaten moeten verzinkt worden; bij de uiterste stand moet op de binnenste balk een rode band (met verf) gezet worden; het lint moet in vervoerstand vastgezet worden (b.v. op een rolmechanisme zoals bij zonweringsband); de staaldraad aanpassen tot 250 kg (in plaats van 200); de lier moet lager (zoals een oudere versie), om makkelijker te draaien en tillen; er moet een extra handgreep aan (twee in plaats van één) om de gevelridder te tillen; de haken moeten met een veiligheidspal geleverd worden, zodat de zuiger er niet uitschiet; de ogen van de verankeringspennen (hoeken) leveren bij transport stootproblemen op, deze moeten afgerond worden of eenvoudiger; in plaats van een moertje moeten er zelfborgende moeren ter plaatse van de katrol komen.

Hoogwerker Algemene opmerkingen: gebruik is beperkt door het toelaatbare gewicht; de ontwikkelingen zijn ideaal: tot 600 kg, waardoor twee man in de bak mogelijk wordt. Een Belgisch verhuurbedrijf (Maes) met Nederlandse vestigingen importeert deze hoogwerker (nu nog tot 400 kg) uit Italië. Nog verder te verbeteren aan de tilhulp zelf: de slinger moet vast en hoger op de mast gemonteerd worden; liefst in aluminium; *

blijft nu een prototype; de gleuf moet steviger.

De kitverwijderaar Algemene opmerkingen: ideeën voor verbeteringen aangeleverd aan de fabrikant; verder zelfde opmerkingen als voorheen.

HANDLEIDING OM DE LICHAMELIJKE BELASTING VAN GLASZETTERS TE VERMINDEREN

Recommend Documents