De Water Emissie Inventaris Een plangericht informatiesysteem om de vervuiling van de waterlichamen te verminderen

De Water Emissie Inventaris Een plangericht informatiesysteem om de vervuiling van de waterlichamen te verminderen

After life communicatieplan

LIFE08 ENV/B/042

Inleiding Om ervoor te zorgen dat alle lidstaten van de Europese Unie streven naar een zo goed mogelijke waterkwaliteit in de rivieren, heeft de Europese Raad en het Europees Parlement in het jaar 2000 de Kaderrichtlijn Water (2000/60/EEG) in het leven geroepen. Deze richtlijn stelt dat elke lidstaat tegen eind 2015 een goede toestand van zijn waterlichamen moet realiseren. Het bereiken van een goede toestand van de waterlichamen is vooral in sterk verstedelijkte en dichtbevolkte gebieden zoals Vlaanderen verre van eenvoudig. Één van de manieren om dit (kosten)efficiënt aan te pakken is het inventariseren van de bronnen van verontreiniging om op die manier de juiste maatregelen te kunnen nemen Nadat de bronnen gedetecteerd zijn, moet ook bekeken worden hoe de vervuiling zich verplaatst tot aan de rivier en hoeveel van de verontreiniging uiteindelijk in het water terechtkomt. Dan pas heeft men een goed zicht op de belangrijkste bronnen van waterverontreiniging. Voor een duidelijk antwoord op deze en andere vragen werd in dit Life+-project het WEISS systeem ontwikkeld.

Project beschrijving WEISS staat voor Water Emissions Inventory planning Support System en het werd in de periode 2010-2013 ontwikkeld door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO). Dit computermodel inventariseert en begroot zo accuraat mogelijk de locatie en de omvang van de bronnen van vervuiling, evenals de routes waarlangs de vervuiling zich tot in het oppervlaktewater verplaatst.

Project resultaten WEISS is bij uistek opgezet als een generiek toepasbaar systeem. Gebruikers van verschillende aard, niet in het minst de autoriteiten verantwoordelijk voor de implementatie van de Kaderrichtlijn Water in de Europese lidstaten, kunnen het systeem naar eigen behoeften inrichten en vullen met hun data. Dit kan op het detailniveau dat ze noodzakelijk achten of kunnen waarmaken op basis van de hun beschikbare data. Ter ondersteuning van de ontwikkeling van WEISS, werd door VMM en VITO een toepassing op het volledige grondgebied van Vlaanderen uitgewerkt. Alle kaarten worden op een resolutie van één hectare berekend en gevisualiseerd. WEISS is momenteel gevuld met alle gerapporteerde puntbronnen en een honderdtal diffuse bronnen voor zware metalen, PAK’s en gewasbeschermingsmiddelen in de landbouw voor de jaren 2010, 2011 en 2012. Zo worden in het totaal een veertigtal stoffen doorgerekend. Deze resultaten kunnen geconsulteerd worden in het WEISS-systeem zelf, in de vorm van kaarten, tabellen of grafieken, maar kunnen ook geëxporteerd worden naar Excel voor verdere analyse, verwerking en distributie. De resultaten van deze inventaris staan ter beschikking van het publiek via een geoloket: http://weiss.vmm.be/geoloket/. De export van data uit het WEISS-systeem naar het geoloket is geautomatiseerd.

Resultaten voortbouwend op WEISS Parrallel aan de uitvoering van de finale fase van het WEISS Life+ project (in het jaar 2013)werden een drietal projecten uitgevoerd en producten opgeleverd die rechtstreeks voortvloeien uit het bestaan van het WEISS-systeem. Dit zijn op zich géén directe resultaten van het Life+ project, maar zijn dat zeker wel in tweede orde: 1. In een door BIM (Brussels Instituut voor Milieu) gefinancierd project werd WEISS ingezet voor de ontwikkeling van de emissie-inventaris water van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Het WEISS systeem werd voor deze gelegenheid ter beschikking gesteld van BIM. 2. Het software-raamwerk van WEISS werd op onderdelen aangepast zodat het ook inzetbaar is voor de inventarisatie en rapportage van emissies naar de lucht. Dit product kreeg de naam EISSA (Emission Inventory Support System Air) en werd door de Vlaamse Milieumaatschappij in een geëigend project uitgevoerd.

3. Het WEISS werd, in een door het Vlaamse Energieagentschap (VEA) uitgevoerd project ook succesvol ingezet voor het opstellen van een zogenaamde Warmtekaart van Vlaanderen met het doel rapportages te verzorgen zoals bedoeld in de Europese richtlijn 2012/27/EU. Al in 2012 werd in een door het Antwerps Havenbedrijf gefinancierde studie een emissie-inventaris water opgesteld op basis van de WEISS-methodologie. Het WEISS-systeem zelf werd daarvoor niet ingezet omdat het nog niet beschikbaar was in een voldoende robuuste versie.

After life communication plan In de loop van het project werden al volgende communicatie acties uitgevoerd: Ontwikkeling en regelmatige update van een website: weiss.vmm.be Workshops (2) met mogelijke eindgebruikers (zowel lokaal als EUwijd) Verspreiding via de website van de verschillende deliverables Ter beschikking stellen van de demosoftware Ter beschikking stellen van de handleiding Ter beschikking stellen van trainingsmateriaal Organisatie van een training van (potentiële) eindgebruikers in Vlaanderen en Nederland Verspreiden van een USB-stick met de demosoftware, handleiding en trainingsmateriaal Organisatie van een slotseminarie Layman’s report voor het brede publiek Ontwikkeling van notice boards Uitgifte van twee folders: één bij aanvang en één bij het afsluiten van het project Uitgifte van nieuwsbrieven Presentatie van het WEISS project en resultaten op verschillende internationale conferenties en studiedagen (iEMSs, BALWOIS, Belgische Geografendagen en M3 workshop) Publicatie in het tijdschrift Ecotips Publicatie in VITO-VISIONS, de VITO publicatie voor het grote publiek. Events waarbij WEISS werd voorgesteld:  25-28/05/2010: BALWOIS 2010 conferentie in Balwois, Macedonië  28/06/2010: lokaal stakeholderoverleg in Mechelen, België  22/10/2010: Belgische Geografendagen in Leuven, België  17/03/2011: EU stakeholderoverleg in Brussel, België  17/01/2012: voorstelling aan Internationale Schelde Commissie in Antwerpen, België  25/05/2012 : voorstelling aan de Internationale Maas commissie in Luik, België  15/03/2012: voorstelling Emissie Symposium Nederland in Utrecht, Nederland  14/06/2012: Life+ M3 workshop in Keulen, Duitsland  1-5/07/2012: iEMSs 2012 conferentie in Leipzig, Duitsland  23/05/2013: final seminar in Leuven, België  09/07/2013 : voorstelling aan de Internationale Maas commissie in Luik, België

Europese werkgroepen waar WEISS werd voorgesteld:  Drafting group on PS Inventory, April-May 2010  Working Group Chemicals in the scope of the Common Implementation Strategy Water Framework Directive October 2013  Water framework reporting meeting January 2013 Daarnaast is WEISS gedemonstreerd aan en toegelicht voor tal van potentiële gebruikers, vakgenoten en geïnteresseerden in minder formele context:  Lunchpresentatie voor alle VITO-medewerkers  Presentatie voor de VMM medewerkers  Presentatie voor verantwoordelijken waterkwaliteit van het Antwerpse Havenbedrijf  Presentatie voor het Onderzoeksinstituut TAES uit Tianjin, China  Presentatie voor het Milieuministerie van China  Presentatie voor waterzuiveringsmaatschappij Haya water, Oman Om ook in de toekomst de resultaten blijvend te verspreiden zullen volgende acties ondernomen worden Onderhoud van de website Integratie van een WEISS-website op de nieuwe website van de VMM Publiceren van nieuwe ontwikkelingen op de website Updaten van de gegevens op het geoloket Actief participeren in workshops in verband met emissies naar water (gepland: Emissiesymposium, Utrecht, 13 maart 2014) Actief promoten van de generieke toepassingsmogelijkheden van WEISS Actief promoten van het gebruik van WEISS in andere domeinen van het waterketen beheer Gepland: overleg met de afdeling Economisch Toezicht met het oog op het inzetten van WEISS in het reken- en allocatiemodel kostenaanrekening bovengemeentelijke afvalwatersanering Gepland : overleg met de dienst lokaal (drink)water beheer met het oog op het inzetten van WEISS voor de risico inschatting van brongebieden Actief samenwerken met andere overheden bij het gebruik van WEISS Gepland: overleg met de haven van Antwerpen Gepland: grensoverschrijdend project Dommelbekken Gepland: overleg met de milieuadministratie van Wallonië met het oog op het inzetten van WEISS voor de emissie-inventaris water in Wallonië. Verzorgen van nog minstens één publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift m.b.t. WEISS Daarenboven zal de WEISS-software ook nog gebruikt worden voor andere gebieden, andere thema’s. Via deze wegen zal het product ook verder verspreid en bekend gemaakt worden

Onder meer volgende toepassingen zijn reeds actief: EISSA: de toepassing van de WEISS voor het deel lucht Toepassing van WEISS in het Brussels hoofdstedelijk Gewest (voor het Leefmilieu Brussel – BIM) Contacten in China Provincie Tianjin en Milieuministerie Beijing De Vlaamse Milieu Maatschappij zal WEISS gebruiken voor een deel van de inventaris gevaarlijke stoffen, voor de Milieu Rapportering Vlaanderen ( MIRA), rapporteringen voor de kaderrichtlijn water. De resultaten zullen op die manier geïntegreerd worden in de dagelijkse werking van VMM waardoor de resultaten van dit project nog meer zichtbaarheid krijgen en ook de toepassing ervan in de komende jaren gegarandeerd blijft. Contact: VMM: Jurgen Meirlaen, expert emissie inventaris water, +32 53 72 62 10, [email protected] Vito: Guy Engelen, project leider, +32(14)33.67.37 [email protected]