Gastric Bypass Een operatie om overgewicht te verminderen
Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 0976
Inleiding Binnenkort wordt u in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen voor een operatie aan uw maag om uw overgewicht te verminderen. De operatie wordt een Gastric Bypass genoemd. In deze folder geven we u informatie over de operatie, over uw opname in het ziekenhuis en de periode na uw operatie.
Wie komt in aanmerking? Om in aanmerking te komen voor een Gastric Bypass operatie moet u aan bepaalde voorwaarden voldoen. Er moet sprake zijn van een bepaald overgewicht. Overgewicht wordt gemeten aan de hand van de zogenaamde Body Mass Index (BMI). De BMI wordt als volgt berekend: gewicht in kg = BMI lengte x lengte (in m) Een normale BMI ligt tussen 18 en 25. Boven de 25 is er sprake van overgewicht. Boven de 35 is er sprake van ziekte veroorzakend, ernstig overgewicht. U komt in aanmerking voor deze operatie als: U een BMI heeft van boven de 40 óf een BMI boven de 35 mét bijkomende klachten die met overgewicht samenhangen, zoals diabetes, verhoogde bloeddruk of slaap-apneu-syndroom, waarvoor u behandeld wordt. U met de hulp van een diëtist diverse pogingen heeft gedaan en verschillende manieren heeft uitgeprobeerd om gewicht te verliezen, zonder voldoende resultaat. U op de hoogte bent van de risico’s en complicaties van deze behandeling. U bereid bent om regelmatige controles te laten uitvoeren. U tussen de 18 en 65 jaar bent. U geen hormonale afwijkingen heeft. U geen psychiatrische voorgeschiedenis heeft. U geen alcohol en/of drugs gebruikt. U langer dan vijf jaar overgewicht heeft.
1 van 16
Wachtlijst Tijdens uw eerste afspraak op de polikliniek Chirurgie heeft u met de obesitasverpleegkundige en de chirurg gesproken. U heeft van hen uitleg gekregen over de operatie en de gang van zaken, waaronder het plaatsen op een wachtlijst. U krijgt bij uw eerste afspraak een formulier om bloed te laten prikken. Hiervoor moet u nuchter zijn. Ook krijgt u een machtiging mee voor de fysiotherapeut. De secretaresse van de chirurg stuurt u een brief met al uw afspraken voor de groepsvoorlichting, de fysiotherapeut, de obesitasverpleegkundige, de pré-operatieve screening en een vragenlijst en eetverslag. U ontvangt van Bureau Opname bericht over de datum en het tijdstip waarop u opgenomen wordt voor uw operatie.
Voor uw operatie Groepsvoorlichting Tijdens de groepsvoorlichting geven diverse hulpverleners een presentatie: De chirurg legt uit hoe de diverse operaties zullen verlopen. De afdelingsverpleegkundige vertelt over de gang van zaken op de verpleegafdeling en waar u mee te maken krijgt. De diëtist geeft informatie over voeding en voedingsgewoonten, zowel voor als na uw operatie. Zij vertelt ook over het voorbereidingsdieet Modifast Intensive® . Verder kunt u uw vragen over voeding stellen. U levert tijdens de groepsvoorlichting ook de ingevulde vragenlijst en het eetverslag in.
2 van 16
Fysiotherapie De fysiotherapeut oefent met u uw ademhaling. U krijgt verschillende oefeningen te doen. Zo leert u om uw ademhaling na de operatie zo goed mogelijk te laten zijn. De fysiotherapeut vertelt u ook dat u na uw operatie twee keer per week kan komen sporten. Dit sporten wordt alleen vergoed als u een aanvullende zorgverzekering heeft. Obesitasverpleegkundige Tijdens de voorbereiding op uw operatie krijgt u nogmaals een gesprek met de obesitasverpleegkundige. Zij zal u ook nog een keer wegen. Als u zelf nog vragen heeft, kunt u die aan haar stellen.
Als u of één van uw ouders in het verleden trombose of een longembolie heeft gehad, zal de obesitasverpleegkundige uw benen opmeten om passende (elastische) anti-trombosekousen aan te meten. Deze kousen moet u de dag van de operatie thuis aan doen en dan drie weken dag en nacht dragen. Als de kousen niet goed passen, knellen of afzakken, laat u ze uit. U krijgt een recept mee waarmee u de steunkousen kunt ophalen bij de poliklinische apotheek in het ziekenhuis.
De obesitasverpleegkundige bespreekt met u de resultaten van het bloedonderzoek. U krijgt een recept mee voor ijzertabletten, vitamine/calchew D en Vitamine B12 en een maagbeschermer. Deze gaat u twee dagen voor uw operatie voor het eerst innemen. Na de operatie blijft u de maagbeschermers nog een half jaar slikken. De vitamine/calchew D en B12 en de ijzertabletten slikt u door. De vitamine B12 en de maagbeschermers moet u zelf betalen. Pré-operatieve screening Om er zeker van te zijn dat u de operatie lichamelijk aankunt, heeft u een aantal weken voor uw operatie een afspraak met de anesthesioloog. Dit wordt de pré-operatieve screening genoemd.
3 van 16
We vragen u een medicijnlijst met de medicijnen die u gebruikt en de dosering mee te nemen. De anesthesioloog bespreekt ook de mogelijkheden van anesthesie en pijnbestrijding met u. U wordt lichamelijk onderzocht. Dit onderzoek kan uitgebreid worden met aanvullend onderzoek, zoals bloedonderzoek, ECG (hartfilmpje) en een longfoto. Soms is het nodig dat ook andere specialisten uw conditie beoordelen, bijvoorbeeld een internist, cardioloog of longarts. De vooronderzoeken zijn noodzakelijk om een operatie te kunnen plannen en uit te voeren. Psycholoog Soms kunnen de chirurg, de obesitasverpleegkundige of diëtist u naar een psycholoog verwijzen, bijvoorbeeld als u een eetstoornis heeft of heeft gehad. Het gesprek met de psycholoog vindt dan plaats òf voordat u op de opnamelijst wordt geplaatst òf voordat u uw operatie krijgt. Bent u recent bij een psycholoog of psychiater geweest? Vraag dan of hij of zij in een brief wil aan geven wat zijn of haar mening is over een maagverkleinende operatie. Zeker als u medicijnen gebruikt, is dit belangrijk. Soms vindt het gesprek met de psycholoog pas na uw operatie plaats. Het kan zijn dat u na uw operatie niet alleen lichamelijk, maar ook psychisch dusdanig bent veranderd, dat u begeleiding en ondersteuning nodig heeft.
Voorbereiding Modifast Intensive® Twee weken voor uw operatie start u met een dieet in de vorm van een Modifast Intensive®. Dit dieet zorgt er voor dat u afvalt en dat daardoor uw lever kleiner wordt.
4 van 16
Daardoor wordt de operatie technisch gezien mogelijk. Als u niet afvalt, kan het zijn dat tijdens de operatie beslist wordt om de operatie te staken. Vitaminen Wanneer u start met de Modifast Intensive®, begint u ook dagelijks met het slikken van twee tabletten multivitaminen Dagravit totaal 30. Medicijnen Als u medicijnen gebruikt, moet u dit altijd doorgeven aan de chirurg èn de anesthesioloog. Eén van hen zal met u bespreken of en hoelang u voor uw operatie tijdelijk moet stoppen met de innemen van (bepaalde) medicijnen. We vragen u een overzicht van uw medicijnen mee te nemen. Dit overzicht kunt u opvragen bij uw apotheek. Nuchter zijn Voor deze operatie moet u nuchter zijn. De regels over nuchter zijn leest u in de folder ‘Anesthesie en pré-operatieve screening’. Geen sieraden en dergelijke Tijdens de operatie mag u geen sierraden, piercings, nagellak, kunstnagels, make-up dragen. Ook mag u op de dag van de operatie geen bodylotion gebruikt hebben. Contactlenzen, bril, gehoorapparaat en gebitsprothese moet u uit of af doen. Steunkousen De obesitasverpleegkundige spreekt met u af of u steunkousen moeten gaan dragen. Roken Als u rookt, moet u stoppen met roken. Dit is nodig om uw longfunctie zo goed mogelijk te laten zijn voor uw operatie. Meer hierover leest u in de folder ‘Anesthesie en pré-operatieve screening’.
De dag van uw operatie U meldt zich op het afgesproken tijdstip op afdeling A2 of B2. Vlak voor uw operatie krijgt u een operatiehemd aan en medicijnen waar u slaperig van wordt. Ook krijgt u een injectie tegen trombose.
5 van 16
De verpleegkundige brengt u daarna naar de operatieafdeling. U krijgt daar een infuusnaaldje in uw arm. Hierdoor worden vocht en medicijnen toegediend. Als u haargroei op uw buik heeft, wordt dit afgeschoren. De anesthesioloog brengt u daarna onder narcose.
De operatie De operatie duurt ongeveer twee uur en wordt via een zogeheten kijkoperatie uitgevoerd. Hierbij maakt de chirurg een aantal kleine sneetjes in uw buik. Het kan zijn dat de chirurg tijdens de operatie ziet dat hij om ‘technische’ redenen niet goed bij het begin van de dunne darm kan komen. Dan besluit hij om een andere operatie uit te voeren: een ‘Sleeve’, waarbij een groot deel van de maag wordt verwijderd. Als tijdens de operatie blijkt dat de operatie niet via een kijkoperatie uitgevoerd kan worden, opereert de chirurg op de ‘klassieke’ manier. Dit betekent dat er een grote verticale snede wordt gemaakt vanaf uw borstbeen tot aan uw navel. Soms beslist de chirurg al vóór de operatie tot een klassieke operatie. Zowel de kijkoperatie als de klassieke operatie bestaat uit twee delen: Het verkleinen van de maag. Het uitschakelen van een deel van de dunne darm.
Afb. 1: Normale situatie, vóór de operatie
6 van 16
Afb. 2: Tijdens de operatie wordt punt A (uiteinde van de verkleinde maag) vastgemaakt aan punt B van de dunne darm. Hiermee wordt het grootste deel van de maag en de dunne darm (100-150 cm) uitgeschakeld: zie het grijze deel in de tekening.
7 van 16
Maag Uw maag wordt voor ongeveer 90% verkleind. Zo kunt u minder eten en krijgt u sneller het gevoel dat u ‘vol’ zit (verzadigingsgevoel). Er blijft een kleine maag over. Zie afbeelding 2. Het stukje boven lijn A is het stukje maag dat blijft staan. Het overblijvende deel van de maag wordt dicht geniet en blijft op zijn plaats zitten, maar krijgt geen voedsel meer. De dunne darm Tijdens de operatie maakt de chirurg de verkleinde maag ongeveer een meter tot anderhalve meter verder op de dunne darm vast. Hierdoor wordt het eerste deel van de dunne darm niet gebruikt. Het voedsel zal nu een korter traject door de darm afleggen, voordat het met de ontlasting weer uit uw lichaam verdwijnt. Er kunnen daardoor minder voedingsstoffen door uw lichaam opgenomen worden. Hechtingen Bij een kijkoperatie worden oplosbare hechtingen gebruikt. Bij een klassieke operatie worden hechtingen of nietjes gebruikt die later verwijderd moeten worden.
Na de operatie 1. Op de uitslaapkamer Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Daar vinden regelmatige controle plaats van uw bloeddruk, hartslag en eventueel nabloeden van de wond. U wordt na de operatie wakker met: Een infuus in uw arm. Een zuurstofslang in uw neus. Eventueel een maagsonde in uw neus. Eventueel een wonddrain in de operatiewond. Dit is een dun slangetje om wondvocht af te voeren. Eventueel een blaaskatheter in uw blaas, om urine af te voeren.
8 van 16
Het hangt van uw medische voorgeschiedenis af en uw conditie na de operatie, of het nodig is dat u na de operatie eerst een dag naar de afdeling Medium Care gaat. Op deze afdeling kunnen we uw conditie beter in de gaten houden dan op een ‘gewone’ verpleegafdeling. Als dit niet nodig is, gaat u na de operatie terug naar de verpleegafdeling, mits u weer goed wakker bent en de controles goed zijn. De verpleegkundige belt uw persoonlijke contactpersoon om door te geven dat u terug bent op de verpleegafdeling of op de Medium Care afdeling ligt.
2. Terug op de verpleegafdeling De verpleegkundige van de verpleegafdeling neemt na de operatie uw verdere begeleiding op zich en voert de noodzakelijke controles bij u uit. Bij haar kunt u altijd terecht met vragen. Infuus De eerste dag na de operatie krijgt u via het infuus in uw arm vocht toegediend. Als alles goed verloopt zult u in de eerste dagen na de operatie voorzichtig aan mogen gaan drinken. Het infuus kan verwijderd worden, zodra u zonder problemen kunt drinken. De maagsonde Als u een maagsonde heeft, wordt deze verwijderd zodra uw maag weer goed op gang is. Dan lopen er geen maagsappen meer in het zakje van de maagsonde. Dit betekent dat de maagsappen uw maag weer goed kunnen verlaten langs de natuurlijke weg. Dat duurt meestal één tot drie dagen. Pijnbestrijding De eerste dagen na de operatie krijgt u, zo nodig, pijnbestrijding via een injectie of per tablet.
9 van 16
Injecties tegen trombose De eerste dagen na de operatie is de kans op trombose verhoogd. Om de kans hierop te verkleinen, krijgt u dagelijks een kleine injectie dalteparine in uw been. Dit medicijn verkleint de kans op trombose. Draag ook de steunkousen als u deze heeft aangemeten gekregen. Ook dit helpt om trombose te voorkomen. Zuurstofslangetje Als u geen moeite (meer) heeft met uw ademhaling en het zuurstofgehalte in uw bloed is goed, wordt ook het zuurstofslangetje verwijderd. Meestal gebeurt dit na 24 uur. Wonddrain Als u een wonddrain heeft, wordt deze na een aantal dagen verwijderd, zodra er niet meer dan 20 cc vocht per 24 uur uit komt. Dit gaat altijd in overleg met uw chirurg. Blaaskatheter De blaaskatheter wordt zo spoedig mogelijk verwijderd. Uit bed Zo snel mogelijk na de operatie komt u uit bed; meestal nog dezelfde dag. Dit is belangrijk om goed te kunnen doorademen. Ook uw darmen worden door het bewegen gestimuleerd. Fysiotherapie Een fysiotherapeut begeleidt u tijdens uw opname. Veel aandacht wordt besteed aan de ‘ademtherapie’. Na de operatie kunt u door de operatiewond in uw buik namelijk minder goed doorademen. Het ophoesten van slijm is pijnlijk. Vlak na de operatie vertelt de fysiotherapeut u hoe u op de juiste manier kunt ademen en hoesten. Slikfoto De eerste dag na uw operatie kan er eventueel een zogeheten slikfoto op de afdeling Radiologie worden gemaakt. Hierbij krijgt u een bariumdrankje te drinken. Barium is zichtbaar op een röntgenfoto en juist op het moment dat u slikt, wordt er een röntgenfoto gemaakt.
10 van 16
Eten en drinken De eerste twee weken na de operatie, moet u glad vloeibaar (zonder klontjes en stukjes) voedsel eten, eventueel gepureerd met een staafmixer. Daarna kunt u gedurende twee weken licht verteerbaar voedsel nemen. Bijvoorbeeld ontbijt en lunch: één cracker van Vitalu en de warme maaltijd gemalen. Tussendoor neemt u 100 ml gepureerd fruit. Daarna kunt u voorzichtig beginnen met kleine porties, bijvoorbeeld ¼ snee brood, eventueel geroosterd. De diëtist zet de aanwijzingen voor u op papier. Eet rustig en met aandacht voor uw eten. Luister goed naar de signalen die uw lichaam geeft. Vol = stoppen! Drink niet tijdens het eten, maar drink voor de maaltijd of een uur na de maaltijd. Kauw uw eten goed en eet langzaam. De diëtist komt bij u langs om de voedingsadviezen die bij deze operatie horen, met u te bespreken. U krijgt van haar een voedseldagboek met instructies. U gaat, zodra u weer thuis bent, nauwkeurig bijhouden wat u eet en drinkt. Ook blijft u de multivitamine van Dagravit Totaal 30 gebruiken. Hiervan neemt u elke dag twee tabletten. Gebruik geen koolzuurhoudende producten of vruchtensappen. Soms wordt melk na de operatie niet meer verdragen, dan kan sojamelk een alternatief zijn. Uw voorkeur voor voeding kan na de operatie veranderd zijn. Ander ontlastingpatroon Uw ontlastingpatroon kan veranderen doordat het eerste deel van uw dunne darm niet meer wordt gebruikt. Omdat u minder goed vet kunt verdragen, kunt u af en toe een breiïge ontlasting hebben. Dit komt doordat er minder vetten kunnen worden opgenomen via het kortere traject van de dunne darm. Eet u te vet of te scherp, dan kan diarree het gevolg zijn.
11 van 16
Naar huis Na een kijkoperatie Als uw genezing goed verloopt, kunt u tussen de tweede en de vierde dag na de operatie naar huis. Na de operatie moet u drie weken dagelijks dalteparine spuiten. Dit medicijn verkleint de kans op trombose. De verpleegkundige op de afdeling heeft u uitgelegd hoe u dit moet doen. Als u elastische kousen heeft gekregen: draag deze alleen als ze goed passen. De eerste vier weken na de operatie mag u niet zwaar tillen. Na twee weken mag u fietsen in een lichte versnelling als de wond tenminste goed dicht is. Na vier weken kunt u weer aan het werk, in overleg met de Arboarts en afhankelijk van het werk dat u doet. U kunt na vier weken ook voorzichtig aan gaan sporten. Overlegt u dit met de obesitas verpleegkundige. Na een ‘klassieke’ operatie Als uw genezing goed verloopt, kunt u rond de zevende dag na uw opname naar huis. Na de operatie moet u drie weken dagelijks dalteparine spuiten. Dit medicijn verkleint de kans op trombose. De verpleegkundige op de afdeling heeft u uitgelegd hoe u dit moet doen. Draag de elastische kousen als u deze heeft gekregen en deze goed passen. U mag pas na zes weken gaan tillen, fietsen, sporten en werken. Daarnaast is het wel belangrijk dat u voldoende beweging in de vorm van wandeling neemt. Overleg voordat u uw werk gaat hervatten eerst met de obesitasverpleegkundige en uw Arbo-arts. Voor beide manieren van opereren geldt dat sommige tekorten met bepaalde levensmiddelen kunnen worden verhoogd. De diëtist kan u daarbij helpen. Als het nodig is, krijgt u een recept mee van uw chirurg of obesitasverpleegkundige of een verwijzing naar uw huisarts of naar een internist.
12 van 16
Controles Voordat u naar huis gaat, maken wij een aantal afspraken voor u: Twee weken na uw operatie heeft u een afspraak met de chirurg op de polikliniek chirurgie. Heeft u een ‘klassieke’ operatie gehad: dan worden ook de hechtingen of nietjes verwijderd. Bij een kijkoperatie zijn er oplosbare hechtingen gebruikt. Vier weken na uw operatie heeft u een afspraak met de obesitasverpleegkundige op de Obesitas polikliniek. Zij voert diverse controles uit. Na ongeveer vier weken na uw operatie heeft u de eerste keer en na vijf maanden voor de tweede keer een afspraak bij de diëtist. Vier weken na uw operatie kunt na overleg met de obesitasverpleegkundige starten met het trainingsprogramma van de fysiotherapie. Dit trainingsprogramma helpt u om uw levensstijl te veranderen. Twee maal in de week is er een uur cardio fitness voor mensen die een maagverkleinende operatie hebben gehad. Dit wordt vanuit uw aanvullende verzekering deels vergoed. U kunt deelnemen aan het fysiotherapieprogramma op locatie Amstelwijck dat speciaal voor mensen met een maagverkleinende operatie is. Of u kunt zelf bij u in de buurt een fitnesscentrum of fysiotherapeut zoeken. Niet alle verzekeringen vergoeden deze fysiotherapie. We raden u aan om vooraf bij uw ziektekostenverzekering hiernaar te informeren. Langdurige controle Na een Gastric Bypass operatie is vijf jaar controle nodig door de obesitasverpleegkundige en de chirurg. Dit gebeurt op vaste momenten: Na vier weken na de operatie: controle van uw gewicht. Na 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21 en 24 maanden: controle van uw gewicht en van uw bloed. Hierna: gedurende drie jaar één keer per half jaar controle.
13 van 16
Wat kunt u verwachten? Meestal geldt: hoe groter het overgewicht, hoe lastiger de operatie. Ook het herstel na de operatie zal moeizamer verlopen naarmate het overgewicht groter is. Door overgewicht kunnen mensen minder makkelijk bewegen en is meestal de conditie minder goed. En dat remt het herstel. De verwachting is dat u de eerste één tot anderhalf jaar na uw operatie snel afvalt. Daarna blijft u ongeveer gelijk in gewicht. Waarschijnlijk is uw lichaam na twee jaar helemaal gewend aan de nieuwe situatie. U bent dan ook rond uw streefgewicht gekomen. We realiseren ons dat dit wellicht moeilijk voor u zal zijn, maar het is erg belangrijk om ook dan nog uw nieuwe levensstijl blijven volhouden. Anders loopt u het risico om weer in gewicht aan te komen.
Nadelen van de operatie Op de korte termijn Medicijnen werken minder of niet De werking van sommige medicijnen kan verminderd zijn of niet betrouwbaar. Dit komt doordat ze door uw lichaam niet goed worden opgenomen. Gebruikt u ‘de pil’ dan moet u in overleg met uw huisarts voor uw operatie een ander voorbehoedsmiddel gaan gebruiken, zoals de prikpil of het spiraaltje. U mag het eerste jaar na uw operatie niet zwanger worden. U kunt een vitaminen en mineralen tekort krijgen. Als u zwanger bent, kan dit afwijkingen en/of misvormingen aan uw baby geven. Ook als u medicijnen gebruikt die een psychiater heeft voorgeschreven, kan de werking minder zijn na uw operatie. Bespreekt u dit met uw behandelend specialist of huisarts die deze medicijnen heeft voorgeschreven.
14 van 16
Op de langere termijn Er wordt regelmatig bloedonderzoek gedaan om tekorten van vitaminen, eiwitten en mineralen vroegtijdig op te sporen. Haaruitval. Bij snelle vermagering komt wel haaruitval voor. Dit gaat meestal vanzelf over.
Mogelijke complicaties Op de korte termijn Zoals bij alle buikoperaties bestaat er een risico op complicaties. Dit risico is groter bij overgewicht. Bekende complicaties zijn: een bloeding, infectie of abces van de operatiewond, trombose, een longembolie of longinfecties, een buikwandbreuk of naadlekkage. Een naadlekkage is een zeer ernstige complicatie, omdat voeding, die door het lek in de darmwand in de buik terecht komt, een ontsteking van het buikvlies kan veroorzaken. Gelukkig komt deze complicatie slechts zelden voor. Littekenbreuk is ook mogelijk, waardoor het litteken opzwelt. Op de langere termijn Er kan een vernauwing ontstaan op de nieuwe aansluiting van de maag naar de dunne darm (plaatsen A en B in afbeelding 2). Daardoor kan voeding niet goed passeren. Ook kan er verkleving ontstaan van de darmen. In beide gevallen bespreekt de chirurg met u wat hieraan gedaan kan worden.
15 van 16
Tot slot Heeft u bij u verzekering nagevraagd of zij de operatie vergoeden en of u in ons ziekenhuis geopereerd mag worden? We hebben u in de folder informatie gegeven over hoe een Gastric Bypass operatie meestal verloopt. Voor iedere patiënt kan de operatie of de periode er na anders zijn. Wij bekijken uw situatie steeds individueel! Heeft u na het lezen van de folder nog vragen? Belt u ons dan gerust tijdens kantooruren. Wij zijn graag bereid uw vragen te beantwoorden. Polikliniek Chirurgie, locatie Dordwijk werkdagen van 08.30 -16.30 uur Obesitas polikliniek, locatie Dordwijk Maandag, dinsdag, donderdagmiddag Diëtist Maandagochtend, dinsdag en donderdag Fysioooo
(078) 652 32 50 (078) 654 20 45 (078) 652 33 97 (078) 654 12 57
16 van 16
