Gastric Bypass Een gastric bypass geldt tot nog toe nog steeds als de ‘gouden standaard’ voor het verkrijgen van gewichtscontrole op de lange termijn bij morbide obesitas (= ernstig overgewicht). Dat wil zeggen dat deze methode beschouwd wordt als de meest effectieve ingreep om gewicht te verliezen en het gewichtsverlies op lange termijn ook te behouden. Dit op voorwaarde dat u zich na de operatie houdt aan een regelmatige medische controle en controle door de diëtist, en u de geadviseerde voedings- en leefrichtlijnen naleeft. Het is een ingrijpende operatie met een reëel risico op complicaties. Van groot belang is uw discipline en wilskracht. Een gastric bypass kan NIET gezien worden als een gemakkelijke oplossing. Na deze operatie is een levenslange aanpassing van uw voedings- en leefgewoontes noodzakelijk. Indien noodzakelijk, is deze ingreep omkeerbaar.
Wie komt voor een gastric bypass in aanmerking?
Lengte en gewicht: meestal wordt de Body Mass Index (gewicht gedeeld door het kwadraat van de lengte) gehanteerd als maat voor overgewicht. Een BMI van 40 of meer staat gelijk met ernstig overgewicht en vormt een indicatie voor een operatie. Bij een BMI tussen 35 en 40 kan er ook een indicatie voor een operatie zijn op voorwaarde dat er minstens 2 bijkomende ziekteverschijnselen zijn zoals hoge bloeddruk, suikerziekte, gewrichtsproblemen, slaap- apneu en dergelijke. Een BMI kleiner dan 35 vormt geen indicatie voor deze ingreep.
Type overgewicht: de werking van de gastric bypass berust op een combinatie van verkleining van het maagvolume, minder vertering van voedsel en dumping. Deze ingreep is daardoor geschikt voor volume-eters, mensen die graag zoet eten en gemengde eters.
Tevens komen patiënten in aanmerking die eerder een ingreep voor overgewicht hebben ondergaan waarbij men niet of onvoldoende afgevallen is óf dat men van de eerdere ingreep veel problemen ondervindt.
Dieetpogingen onder professionele begeleiding, zonder resultaat, moeten ten minste zes maanden uitgeprobeerd zijn.
Om in aanmerking te komen voor deze ingreep moet u minimaal 18 en maximaal 60 jaar zijn.
De gastric bypass ingreep wordt uitsluitend uitgevoerd op medische indicatie. Dus niet om schoonheidsredenen! Het is een operatie om aandoeningen zoals diabetes, hart-en vaatafwijkingen te voorkomen, verbeteren of te genezen.
Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
1
Patiënten die voor deze ingreep niet in aanmerking komen •
Jonger dan 18 en ouder dan 65 jaar;
•
BMI onder 35;
•
Psychiatrische aandoening;
•
Eetstoornis;
•
Zware hart-, vaat- of longaandoening waardoor het narcoserisico te hoog ligt;
•
Zwangerschap;
•
Alcoholisme;
•
Patiënten die hun eetgewoontes niet willen aanpassen na de ingreep.
Het is mogelijk dat uw operatie in het UZ Gent wordt uitgevoerd als: •
Uw BMI 60 of hoger is.
•
Uw gezondheidsproblemen zorgen voor hogere risico’s.
•
U 60 jaar of ouder bent.
In dit geval moet u zelf bij uw zorgverzekeraar een machtiging vragen voor een operatie in het buitenland. Als uw zorgverzekeraar de machtiging heeft afgegeven kunnen de afspraken worden gemaakt. Na de operatie in Gent kunt u weer een afspraak maken bij ons voor de nazorg (eventueel telefonisch: 0117-459282)
Verloop vóór de operatie Als u wordt doorverwezen door uw huisarts of specialist naar het Bariatrisch centrum ZorgSaam kunt u zich via het afsprakenbureau (tel: 0115-688600) aanmelden. Tijdens uw eerste afspraak krijgt u een gesprek met de internist.
De internist De internist onderzoekt of u fit genoeg bent om een operatie te ondergaan. Ook onderzoekt hij/zij of er lichamelijke oorzaken zijn voor uw overgewicht. De internist verricht standaard een aantal onderzoeken: • Bloedonderzoek • Lichamelijk onderzoek • ECG (hartfilmpje) • Eventueel een onderzoek van ontlasting of een maagonderzoek Als het nodig is kan later nog bijkomend onderzoek worden gedaan (bijvoorbeeld door de longarts of de cardioloog). Na de operatie blijft u levenslang onder controle bij de internist om te voorkomen dat u tekorten krijgt aan vitamines, mineralen en eiwitten.
Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
2
De diëtist De diëtist kijkt voor de operatie samen met u naar uw voedingspatroon. Tevens geeft de diëtist de nodige adviezen voor aanpassingen van uw voedingspatroon, die u na de operatie moet volgen. Ook geeft zij uitleg over de vitaminen na de operatie. Na de operatie komt u nog enkele malen bij de diëtist voor controle en advies.
De verpleegkundig specialist De verpleegkundig specialist neemt nog enige vragen met u door en geeft u de verdere informatie over de ingreep, complicaties en nazorg. Het is mogelijk dat de verpleegkundig specialist nog een afspraak bij de psycholoog voor u plant. Na de operatie voert de verpleegkundig specialist ook controles uit op het spreekuur, afgewisseld met de chirurg.
De chirurg De chirurg neemt met u uw gegevens door en bespreekt met u de toestemming voor de ingreep. U krijgt een recept mee van spuitjes voor de bloedverdunning waarmee u de avond vóór de operatie thuis moet beginnen. De chirurg plaats u op de wachtlijst voor opname. Na de operatie voert de chirurg ook controles uit op het spreekuur, afgewisseld met de verpleegkundig specialist.
Pre operatief spreekuur (POS) Tijdens het POS (=pre operatieve spreekuur) geeft de anesthesist u uitleg over de narcose en kijkt of er nog extra maatregelen of onderzoeken nodig zijn in verband met uw operatie. Een apothekersassistente kijkt of het nodig is uw medicatie aan te passen rond de operatie. Als de anesthesist akkoord is met de operatie wordt met u over de operatiedatum gesproken.
Fysiotherapeut Gekoppeld aan uw afspraak op het POS krijgt u ook een afspraak bij de fysiotherapeut. Voor de operatie doet de fysiotherapeut een test en leert u ademhalingsoefeningen voor ná de operatie. Tijdens de opname komt de fysiotherapeut bij u langs op de afdeling voor begeleiding. Na ontslag krijgt u nog twee controles bij de fysiotherapeut. Tijdens deze controles wordt gelet op de conditieopbouw en veranderingen in vetopname en spieropbouw.
Opname De opnameverpleegkundige roept u ongeveer een week vóór de ingreep telefonisch op. Doorgaans wordt u de ochtend van de ingreep opgenomen.
Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
3
Op gewicht blijven Wanneer u op de wachtlijst staat, verwachten wij dat uw gewicht ongeveer gelijk zal blijven of af zal nemen. Het is niet de bedoeling dat u in deze tijd nog veel aankomt! Op deze manier vergroot u uw operatierisico niet verder. Afvallen mag wel.
Trombosepreventie Trombose is de vorming van bloedklontjes in een ader. Om de kans zo klein mogelijk te maken dat u trombose krijgt, hebben we de volgende regels: •
Vrouwen die de pil slikken moeten tijdelijk stoppen met de pil.
•
De avond vóór de ingreep moet u of iemand uit uw omgeving om 20.00 uur fraxiparine spuiten. Dit is een bloedverdunner die er voor zorgt dat u geen trombose ontwikkelt tijdens of na de operatie.
•
Bij opname krijgt u op de afdeling strakke therapeutische kousen aan om trombose te voorkomen. U houdt deze kousen aan tot u naar huis gaat.
•
Vanaf de avond vóór de operatie tot 7 dagen ná ontslag spuit u elke dag fraxiparine.
De ingreep De ingreep gebeurt via een kijkoperatie met 5 kleine insneden ter hoogte van de bovenbuik. De ingreep duurt gemiddeld 1- 1½ uur.
Omzetten van maagband naar bypass Wanneer u een maagbandje heeft en deze om laat zetten naar bypass, duurt de ingreep langer. We proberen het omzetten van een maagband in een gastric bypass in één operatie te doen. Tijdens de operatie zien we pas of dit ook in een keer kan. Mocht dit niet kunnen, dan wordt bij de eerste ingreep alleen uw maagband verwijderd en na drie maanden de bypass aangelegd. Bij mensen die een maagbandje laten omzetten naar een gastric bypass is de kans op lekkage na de operatie groter dan bij mensen die de bypass als eerste operatie ondergaan. Na omzettting van de maagband naar bypass zal het gewichtsverlies minder groot zijn.
Wat gebeurt er? De maag wordt verkleind en het grootste deel van de maag en een stuk van de dunne darm wordt omgeleid. Gewichtsverlies komt tot stand door de volgende drie redenen: •
U kunt maar kleine porties eten omdat de maag verkleind is.
•
Door de darmomleiding wordt het voedsel dat u eet, minder opgenomen. Hierdoor neemt u minder calorieën en voedingsstoffen op.
Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
4
•
Er vindt een verandering van voedingsgewoontes plaats. U zult merken dat u voedsel met veel suiker en vet moeilijker zult kunnen verdragen. Wanneer u dit wel eet kunt u krampachtige buikpijn krijgen en dit kan gepaard gaan met diarree, zweten en hartkloppingen (dumping). Om herhaling te voorkomen zult u in de toekomst vanzelf vermijden vet of gesuikerd voedsel te eten.
Verloop ná de ingreep •
Bij het ontwaken heeft u een infuus in de arm en komt een slangetje (drain) uit de buik. Dit blijft zitten totdat u naar huis mag.
•
Opname varieert van 3 tot 4 dagen.
•
Na de operatie wordt de voeding de 1e of 2e dag gestart en snel opgevoerd.
•
Dagelijks krijgt u een spuitje fraxiparine onderhuids toegediend om trombose te vookomen.
•
Om uw herstel te bevorderen is het van belang dat u na de operatie zo snel mogelijk weer uit bed te komt.
Vitaminen Na de ingreep heeft u niet alleen een lagere opname van calorieën maar ook van essentiële vitaminen en mineralen, waardoor tekorten kunnen ontstaan. Om dit te vermijden moet u levenslang dagelijks een multivitamine- preparaat innemen. Inname van dit preparaat moet u na ontslag starten. Het is noodzakelijk dat uw bloed levenslang met enige regelmaat gecontroleerd wordt. Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
5
Naar huis Als u naar huis mag, krijgt u uw afspraak mee voor de eerste controle. De eerste controle na de operatie is een maand na ontslag. Thuisgekomen start u met de tabletten die het maagzuur remmen (pantoprazol). Wij adviseren u om deze nog tot drie maanden na de operatie te gebruiken. De eerste 7 dagen na ontslag spuit u zelf nog dagelijks fraxiparine om trombose te voorkomen. Wanneer u naar huis mag, maar niet direct vervoer heeft, kunt u in de huiskamer van de afdeling wachten. Tijdens de eerste 4 weken na de ingreep mag u geen zwaar tilwerk verrichten. Ook (kracht)sporten raden we de eerste maand af. Onmiddellijk na de ingreep mag u wel starten met wandelen, fietsen, zwemmen.
Nazorg De nazorg ziet er als volgt uit: •
1e jaar: bij 1 - 3 - 6 - 9 - 12 maanden
•
2e jaar bij: 18 en 24 maanden
•
3e, 4e en 5e jaar: 1 maal per jaar
Na het 5e jaar kunnen de controles bij chirurg/verpleegkundig specialist vervallen. De controles bij de internist blijven levenslang. Controles bij de internist kunnen zowel bij ZorgSaam als bij ADRZ plaatsvinden. Bij ZorgSaam kunt u terecht bij verschillende internisten in zowel Terneuzen, Oostburg en Hulst. In het ADRZ verzorgt dr. Boomgaard deze controles in zowel Goes als Vlissingen. Er is nauw overleg met dr. Boomgaard.
Bewegen Om een goed resultaat te behalen adviseren wij om elke dag ten minste 30 minuten te bewegen, bovenop uw normale dagelijkse beweging. Daarnaast zou u 2 maal per week 1 uur intensiever moeten bewegen voor het beste resultaat.
Roken Wij raden u ten zeerste aan om 4-6 weken vóór de operatie al te stoppen met roken. Als u blijft roken heeft u een aanzienlijk grotere kans op zweertjes of vernauwingen ter hoogte van de nieuwe verbindingen tussen maag en dunne darm die tijdens de operatie zijn gemaakt.
Vragen? Wanneer u tussendoor vragen heeft, kunt u altijd contact opnemen met de verpleegkundig specialist via email op
[email protected] of via telefoon 0115 - 677 404.
Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
6
Risico’s Aan elke operatie zijn risico’s verbonden, dus ook aan deze operatie. Het sterftecijfer bij deze ingreep ligt, wereldwijd gemeten, op ongeveer 1/1000. Dit cijfer wordt vooral hoger door mensen met een verhoogd risico. Deze mensen verwijzen wij door naar UZ Gent. Om die reden ligt het sterftecijfer bij ons aanzienlijk lager.
Mogelijke complicaties binnen 30 dagen na de operatie
lek op één van de verbindingen
bloeding
longproblemen
hartritmestoornissen
klontervorming in de aderen benen (trombose)
bloedklonter in de long (embolie)als gevolg van trombose
verdovingsprobleem
hartaanval
nierfalen
stoornissen in zouthuishouding
beroerte
Mogelijke complicaties na 30 dagen na de operatie
vorming van galstenen
littekenbreuk
vernauwing ter hoogte van een verbinding (voornamelijk bij rokers)
zweer ter hoogte van de verbinding maag- dunne darm (voornamelijk bij rokers)
inwendige afknelling van de dunne darm
tekort aan vitamines en mineralen
voorbijgaande haaruitval
schommelende bloedsuikers
Opmerking: deze lijst bevat niet alle mogelijke complicaties. Bij ongeveer 10% van de patiënten dient een nieuwe ingreep te gebeuren ten gevolge van complicaties.
Zwangerschap Hoewel zwangerschap uiteraard mogelijk is na het uitvoeren van een gastric bypass, stelt u een zwangerschap het best uit tot wanneer uw gewicht min of meer gestabiliseerd is. Zwanger zijn tijdens een periode van sterke vermagering is niet ideaal. Wij adviseren u om zich tijdens een zwangerschap te laten begeleiden door een diëtiste. Een regelmatige
Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
7
controle bij de internist is noodzakelijk. Vermeldt zeker aan uw gynaecoloog dat u een gastric bypass hebt ondergaan! Anticonceptiemiddelen die via de mond worden ingenomen (zoals “de pil”) worden na een bypass door verminderde opname in de darm onbetrouwbaar als voorbehoedsmiddel. Dit is zeker belangrijk, omdat u gemakkelijker zwanger wordt nadat u veel gewicht bent kwijtgeraakt. Er zijn echter verschillende andere voorbehoedsmiddelen mogelijk die niet via de mond moeten worden ingenomen. U kunt met uw huisarts of gynaecoloog bespreken welke vorm het beste bij u past.
Resultaten Wij verwachten dat u 60-80% van het overtollig gewicht verliest. Een gewichtsverlies van 50% of meer van het overtollige gewicht en een uiteindelijke BMI kleiner dan 30 wordt als succesvol beschouwd. Tijdens de eerste drie tot zes maanden is het gewichtsverlies het grootst. Nadien gaat het vermageren trager, maar u valt gemiddeld 12 tot 18 maanden af. Uiteindelijk stabiliseert het gewicht. Ongeveer 15% van de geopereerde patiënten zal 5 jaar na de operatie dit resultaat niet bereiken. In die gevallen wordt minder dan 50% van het overgewicht verloren óf heeft men te maken met het toenemen van gewicht na een oorspronkelijk goed resultaat. Vaak komt dit door te weinig bewegen. Als de patiënt zich houdt aan de voorgeschreven dieetrichtlijnen en voedingsregels, bereikt deze bijna altijd een bevredigende gewichtsdaling. Bij sommige patiënten kan geen aanwijsbare reden gevonden worden voor uitblijven van een goed resultaat. Rechten en plichten Als patiënt heeft u bepaalde rechten en plichten binnen de gezondheidszorg. Dit is vastgelegd in de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Meer informatie over dit onderwerp kunt u lezen op onze website: www.zorgsaam.org. Zie hiervoor de rubriek ‘rechten en plichten’.
Gastric Bypass – ZorgSaam Ziekenhuis – www.zorgsaam.org – september 2015
8
