5-9-2014
Handelingsgerichte diagnostiek (HGD) Ontmoetingsdag 2014, Antwerpen Recente ontwikkelingen HGD & relatie met handelingsgericht werken (HGW) Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog, stichting Elan & samenwerkingsverband Unita
1
Wat is verbeterd sinds 2004? 1. 2. 3. 4.
5. 6.
Meer evidence – based Passend bij HGW op school Twee fasen eenvoudiger Sterker: rol leerling, relatie leraar/leerling, onderwijsondersteunend gedrag ouders Nieuw: veranderingsgerichte vragen! Voor multidisciplinaire teams: ‘HGD-light’ 2
1. Meer evidence-based
… maar … wat voor evidentie (Van Yperen, 2014)? Research based (wetenschap) Practice based (professionals) Opinion based (professionals & cliënten) Value based (ethische codes) 3
1
5-9-2014
Voorbeeld: research based • • • •
•
Hattie (2009; 2013) Any classroom; Anywhere 800 meta-analyses, 50.000 onderzoeken Interventies die werken, beetje werken en niet werken (‘lijstjes’ versus PASSIE) Implicaties HGD: • •
voor de diagnost (proces) voor hypothesen & aanbevelingen (inhoud)
4
Plaats onderstaande interventies in volgorde van effectiviteit Individueel onderwijs Doubleren Directe feedback: informatief – positief bekrachtigend Evaluatie a.d.h.v. toetsgegevens Kwaliteit instructie verhogen/directe instructie model Leerlingen labelen Klassen verkleinen Positieve leraar – leerling – relatie Ouders (in school) het ‘leren’ laten begeleiden/ouderbetrokkenheid en samenwerken met ouders Doelen samen met/door leerlingen stellen
> 0.4 = zeer effectief, 0.0 - 0.4 = licht effectief, < 0.0 = negatief effect Interventie
Effectiviteit
1. Directe gerichte feedback: informatief – positief bekrachtigend
1.13
2. Kwaliteit instructie verhogen/directe instructie
1.00/0.82
3. Evaluatie a.d.h.v. toetsgegevens 4. Positieve relatie leraar - leerling 5. Ouders (in school) het ‘leren’ laten begeleiden/ ouderbetrokkenheid & samenwerken met ouders
0.90 0.72 0.55/0.46
6. Doelen samen met/door leerlingen stellen
0.52
7. Individueel onderwijs
0.22
8. Leerlingen labelen 9. Klassen verkleinen 10. Doubleren
0.05 0.05 - 0.15
2
5-9-2014
Effectieve leraren?
Behandelen niet alle leerlingen hetzelfde, experimenteren bewust & doelgericht en evalueren hun aanpak (Marzano, 2007) Zien gedrag van leerlingen en ouders (en collega’s) als waardevolle feedback op hun handelen (Hattie, 2009) 7
Effectieve diagnosten? ‘Super - diagnosten boeken meer progressie dan collega’s (Duncan e.a., 2010):
Zoeken systematisch feedback, monitoren voortgang in licht van hun doelen Blijven kritisch naar zichzelf: het kan altijd beter Benutten recente kennis in analyse en advies Volgen structuur in proces, bewust van valkuilen, zoals tunnelvisie 8
Power of feedback Feed up (FU): waar willen we heen (doel): wat zien/horen/merken we dan?
1.
Feedback (FB): hoe dichtbij doel zijn we al (wat is al bereikt door inzet van …)?
2.
Feed forward (FF): hoe verder om nog dichter bij doel te komen (wat gaan we doen; wat kan ik doen als …)?
2.
9
3
5-9-2014
Handelingsgerichte diagnost
Staat model, bespreekt FU, FB & FF
met leerling: kleine snelle doelen? met leraren: effectief leraargedrag? met ouders: onderwijsondersteunend gedrag?
Vraagt zelf ook om feedback
FU: de 7 uitgangspunten FB: wat ging goed? FF: wat kan beter? 10
2. Passend bij HGW: 7 x HGW 7 x HGD 1. 2. 3. 4.
5. 6. 7.
Samen doelen formuleren en evalueren Onderwijs/opvoedbehoeften: wat heeft kind nodig om …? Wisselwerking: afstemming op behoeften zodat … Leraren en ouders doen ertoe: relatie leraar/leerling, onderwijsondersteunend gedrag ouders en ondersteuningsbehoeften: wat hebben zij nodig om …? Positieve van kind, leerkracht en ouders benutten om … Samenwerken met kind, leraar & ouders zodat … Systematiek & transparantie (metacommunicatie) zodat …
Onderwijsbehoeften: van HGD HGW in de klas
“Essential for Some, Beneficial for All” (Hargreaves, 2013) Dat wat goed is voor leerling met … (label) is ook goed voor leerlingen met … Hulpzinnen instructie, opdrachten, feedback, leeromgeving, leraar die .. Zijn er meer leerlingen die …? Leren van & met andere kinderen (0.50)
12
4
5-9-2014
3. Fasen HGD - cyclus 1. Intake
2. Strategie
3.Onderzoek
4.Integratie/ aanbeveling
5. Advies & evaluatie Onderzoeksfase kan overgeslagen worden!
Twee reflectie - fasen eenvoudiger
Strategiefase (van 6 4)
Integratie/aanbevelingsfase (van 8 5):
Wat moeten we nog weten & waarom? Wat wíllen & wat kúnnen we veranderen?
Beide fasen: bescherming tegen tunnelvisie
Transactionele hypothesen (.. of ..?) Alternatieve aanbevelingen (.. of ..?)
14
4a. Leerling meer betrekken
Wat vinden leerlingen? (naar Colpin, 2011) Fijn als:
Positieve informatie Betrokken bij met wie wat wordt besproken Diagnostiek ondersteuning op school/thuis
Niet fijn als:
Geen grip op proces, privacy geschonden Diagnostiek afwijzing of ‘straf’ 15
5
5-9-2014
Waarom en hoe? IVRK (2014, # 12): recht van kinderen om geïnformeerd én gehoord te worden Meedoen bij analyse, doelen & oplossingen Grip leerling op proces: wat bespreek je met wie, waarom, wanneer, hoe? Tips leerling? Behoud vertrouwen en bewaak privacy Wat wil jij dat ik je leraar en ouders wel/niet vertel of vraag? Wat kan je zelf doen en hoe?
16
4b. Relatie leraar/leerling
Relatie doet ertoe, vooral bij kwetsbare leerlingen
Effect conflict-relatie jonge leerling op schoolloopbaan (Verschueren, 2008) Leraar staat model voor beeld van leerling effect op groep (Koomen e.a., 2011)
Relatie is met HGD te verbeteren (effectief: 0.76) 17
4c. Onderwijsondersteunend gedrag 1. Opvoedgedrag van ouders -
Op tijd naar bed/op school, gezond eten, verzuim TV, games, lezen, bibliotheek, musea Achter schoolbeleid staan, leerkracht ondersteunen
2. Betrokkenheid bij school -
-
Belangstelling tonen, vorderingen volgen, goed gedrag op school waarderen, inzet leraar waarderen & compliment geven Thuis extra oefenen, helpen met huiswerk en werkstuk Meedenken bij aanpak kind, kennis met school delen
3. Verwachtingen leren en gedrag: hoog maar realistisch 18
6
5-9-2014
5. Veranderingsgerichte vragen
Tijdens proces veranderen leerling, leraar & ouders (en diagnost?)
Analyse (attributies, wanneer wél) & aanbevelingen (oplossingen): betekenisvol Veranderingsgerichte vragen & hypothesen: als … lukt het dan om …? Tussen intake en advies: aan de slag met een experiment 19
6. Samen proces door, samen puzzelen
5 Fasen 3 stappen ‘HGD – light’ Doel: vragen & beslissingen Overzicht: wat gaat goed en wat moeilijk? Inzicht: hoe zou het kunnen komen dat …? Uitzicht: wat gaan we doen, doel en hoe? 20
Visualisering in multidisciplinair team Leerling: + ? doel & hoe?
Onderwijs: + ?doel & hoe?
Opvoeding: +-? doel & hoe? 21
7
5-9-2014
Bronnen Herziening rode HGD-boek (2014) met Vlaams Voorwoord & bewerkingen in downloads Paarse Vlaamse boek “HGW in de klas” Samen Sterk: Ouders & School! 22
8
