Handbook Best Practices voorbeelden en analyse

OpenGovEU project

Handbook Best Practices voorbeelden en analyse voor Open Government initiatieven Grundtvig Learning Partnership Project Open Government in Europe, 2013-2015

BEST Practice HB Summary Document achtergrond .................................................................................................................................... 2 Introductie: Over de GOV Indicator en de Good Practices van OPENGOVEU .............................................. 3 Context .......................................................................................................................................................... 3 Methodiek ..................................................................................................................................................... 4 Indicator GOV................................................................................................................................................ 4 Implementatie van de indicator GOV ......................................................................................................... 6 Tags en GOV.................................................................................................................................................. 8 Best Practices en GOV ................................................................................................................................. 9 Interactie tussen GOV strata – Push-Pull-Strategieën .............................................................................. 9 Conclusies en Vervolgonderzoek ......................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Epiloog: Burgerinitiatieven als Dragers van Open Government in Nederland ........ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Open Government woordenlijst .................................................................................................................... 12

BEST PRACTICE SELECTIE ........................................................................................................................... 0 Italy - deRev .................................................................................................................................................. 1 Turkey - City and County Human Rights Committee .......................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. United Kingdom - Open Data ....................................................................................................................... 6 Romania - Openbudget.ro ........................................................................................................................... 8 Netherland - Research on Civic Initiatives, DIY & Liability ................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Poland - Participatory budgeting pilot project in Kraków ....................................................................... 13 Italy - Mettiamoci la Faccia ....................................................................................................................... 15 Germany - Open Data Portal Berlin - BODS ............................................................................................. 17 France - Regards Citoyens ......................................................................................................................... 19 Portugal - Participatory Budgeting for Children.................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Norway - Company register as data ......................................................................................................... 23 Estonia - Volis ............................................................................................................................................. 26 Greece - “Cl@rity” Program: Every Government Decision on the Internet ............................................ 28

1

good practice voorbeelden

project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Document achtergrond In het Handboek staan de resultaten van het onderzoek naar Good Practices (GP) en Best Practices (BP) van Open Government, zoals gedurende de projectperiode is uitgevoerd. Het onderzoek is opgezet in eerste instantie als een verkennend onderzoek naar beschikbare Open Government instrumenten, websites, projecten en activiteiten, geïnventariseerd door iedere projectpartner voor het eigen land. Dat resulteerde in 62 Good Practices. Vervolgens zijn hieruit 13 Best Practices geselecteerd door de projectpartners met behulp van de 3 topics en 5 criteria hieronder. TOPICS: 1. Open Data - Transparantie 2. E-Government tools 3. Bewustwording en betrokkenheid van burgers (participatie) CRITERIA voor GP’s: -

2

innovatie, realistische uitvoering, effectbeoordeling, overdraagbaarheid, levensvatbaarheid


project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Introductie: Over de GOV Indicator en de Good Practices van OPENGOVEU Door Menno Both, Piet Kommers & Mark Verhijde (UT Netherlands) - Enschede: 26 december 2014. In dit artikel introduceren we de GOV typologie, die bedoeld is om de diverse Good Practice projecten en activiteiten van het EU-project "Open Government in Europa" zinvol te ordenen. Op verschillende manieren zijn de Good Practices echte “state of the art” voorbeelden van open data, instrumenten van e-Government en weerspiegelen zij de nieuwe relaties tussen overheden en actieve burgers. Ondanks de rijkdom van deze voorbeelden is het niet gemakkelijk om deze te vergelijken en te evalueren. Ook de mogelijkheden om ervan te leren, danwel te generaliseren en toe te passen voor de eigen situatie, is niet eenvoudig. De indicator GOV voorziet in een indeling in drie verschillende GOV strata (niveaus) die het mogelijk maken om de Good Practices zinvol te vergelijken en er echt van te leren. Ten tweede observeren we met de typologie van de GOV een verschil tussen de Good Practices, die vooral clusteren in GOV 1.0 en 2.0 GOV strata, en de geselecteerde Best Practices (subset van GP’s), die meer clusteren in de GOV 2.0 en 3.0 strata. Ten derde, als gevolg van de GOV indicator hebben we een beter begrip hoe Good Practices daadwerkelijk werken, wat zichtbaar gemaakt wordt door de interacties tussen de verschillende GOV strata. Het Nederlandse GOV 2.0 voorbeeld "Onderzoek naar Burgerinitiatieven, DIY & Aansprakelijkheid" illustreert dergelijk gedrag, wat resulteert in extra GOV voorbeelden, met duidelijke aanwijzingen van push- en pull strategieën als gevolg van de houdingen van de overheden en van burgers, en biedt zo een solide argument voor deze interacties. Context Het Grundtvig LLL project "Open Government in Europa" (OPENGOVEU) 2013-2015 toont de verschillende manieren waarin nationale en lokale overheden nieuwe en innovatieve methoden en instrumenten van transparantie en open data gebruiken om actief burgerschap te stimuleren en mogelijk te maken. In OPENGOVEU werken 12 landen en 13 projectpartners van verschillende achtergrond samen. De projectfasen omvatten de inventarisatie van Good Practices (GP) van elk land en projectpartner, gekozen op kenmerken zoals innovatie, realistische uitvoering, effectbeoordeling, overdraagbaarheid en levensvatbaarheid. Deze zijn ingedeeld op drie categorieën: Open datatransparantie; e-Government Tools; en bewustzijn en betrokkenheid van burgers. In totaal zijn 62 Good Practices ingediend door de partners. Aanvullend zijn tijdens de projectmeetings 2014 van Magdeburg en Parijs dertien zogenaamde Best Practices (BP) door de projectpartners geselecteerd, die aspecten van het innovatieve karakter van de OPENGOVEU methoden en instrumenten laten zien. Een eerste scan van deze 62 Good Practices, met inbegrip van de 13 Best Practices, toont de enorme verscheidenheid van methoden en instrumenten binnen elk land en tussen de Europese landen. Het laat duidelijk de rijke en innovatieve benaderingen zien die overheden gebruiken om te zorgen voor optimale toegang tot open data, of om maatschappelijke initiatieven te laten profiteren van eGovernment tools en zo actief burgerschap te stimuleren. Echter, dezelfde rijkheid en verscheidenheid maakt het bijna onmogelijk om de Good Practices goed te doorgronden en ervan te leren. Ook bemoeilijkt het om de Good Practices onderling te vergelijken en om specifieke Good Practices voor eigen situaties te gebruiken. Dit artikel biedt een mogelijke oplossing voor deze tekortkomingen. Met een enkele indicator en een aantal tags beschrijven en orderenen we de diverse Good Practices, met als resultaat een meer fundamentele analyse, betere opties voor vergelijking en aanknopingspunten voor een goede evaluatie van deze inspirerende OPENGOVEU methoden en instrumenten. 3


project

OpenGovEU

BEST Practice HB Methodiek Naast de informatie verstrekt door elke projectpartner, op basis van de categorieën Open Data – transparantie, e-Government Tools, en Bewuste en Betrokken Burgers, hebben we de Good Practices met behulp van tags en de indicator GOV gestructureerd. Kenmerkende tags zijn: transparantie, accountability, e-Government tools, gebruikersparticipatie (of publieke consultatie), Governance, cocreatie, participatieve tools, sociale innovatie, online/offline bridging. Hoewel GOV de belangrijkste indicator is voor het structureren van de verschillende Good Practices wordt aanvullend inzicht verkregen door te kijken naar interacties tussen de GOV strata’s. Nadere analyse lijkt dergelijke interacties te ondersteunen, vooral vanuit het perspectief van de veranderende houdingen van overheden en van burgers. Aan het eind van het artikel gaan we verder in op deze overwegingen. Indicator GOV Omdat de Good Practices in principe specifieke methoden en hulpmiddelen zijn in de relatie tussen overheden en burgers, stellen wij een extra segmentatie voor die drie soorten relaties onderscheidt. Het idee van de indicator GOV is afgeleid van een bekend communicatie model voor organisaties, instituten, individuen en media landschappen, zoals weergegeven in de afbeelding links. In de figuur zijn drie soorten relaties tussen instituten en individuen te zien. Links (1.0) is een eenrichtingsrelatie gegeven, met aspecten van een typische "top down" organisatie en communicatie. In het midden van de figuur staat een twee richtingen relatie tussen instituut en individuen (2.0), met meer gelijkwaardige posities, interactie en communicatie. De situatie aan de rechterkant vertegenwoordigt een ander type relatie, waarbij hiërarchische of gelijkwaardige posities van instituten Figuur 1: drie soorten relaties tussen instituten en individuen, van top down, interactief tot netwerken en individuen vervangen zijn door een netwerk relatie (3.0). Meerdere interacties worden weergegeven als een soort molecuul met atomen. Instituten worden hier gezien als afzonderlijke eenheden, niet anders in hun netwerk positie dan andere (groepen van) organisaties en personen. Deze drie soorten relaties gebruiken wij voor het categoriseren van de Good Practices, gemotiveerd door de observatie dat de methoden en hulpmiddelen van OPENGOVEU eenzelfde onderscheid volgt.

4


project

OpenGovEU

BEST Practice HB Wij hebben de GOV indicator als volgt gedefinieerd: GOV 1.0  Beschrijving: Top down overheidsinstrumenten, met periodieke feedback van burgers en publieke consultatie.  GOV 1.0 kenmerken: optimaliseren van organisatie, efficiëntie, klant contactpersonen (diensten), beheer op input-output gegevens.  Good Practices die te kenmerken zijn als GOV 1.0 zijn meestal top-down digitale tools en methodes, websites, portalen, benchmarks, en soms diensten (services). GOV 2.0  Beschrijving: Interactief overheidsbeleid met regelmatige en intensieve top-down en bottom-up interactie en communicatie, wat resulteert in co-creatie en coproductie, vaak aangeduid als (meer) Governance.  GOV 2.0 kenmerken: nieuwe diensten, nieuwe methoden, nieuwe producten, soms zelfs nieuw soort organisatie, management van input-outcome gegevens.  Good Practices met GOV 2.0 eigenschappen kunnen betrekking hebben op digitale instrumenten en methoden, maar gaan vooral over het stimuleren van burgers om samen te werken aan problemen en oplossingen; soms wordt er budget aangeboden aan de samenleving om dergelijke coproducties te faciliteren. GOV 3.0  Beschrijving: Beleidsvorming en positionering in de 'smart city’ of de 'netwerk society', als één belanghebbende onder vele anderen.  Kenmerken van GOV 3.0: agenda setting, arena’s of platforms voor kennisuitwisseling, discussie en besluitvorming, soms management van resultaten (output) maar meestal sturing op gewenste effecten, met specifieke doelstellingen, tijdschema's.  Good Practices met GOV 3.0 eigenschappen hebben betrekking op maatschappelijke initiatieven, met of zonder overheidsbetrokkenheid. Aangezien we voorstellen om de GOV indicator te gebruiken als typologie op de relatie overheid – burger, is het belangrijk te begrijpen dat binnen elk type GOV, zoals GOV 1.0 of 2.0, de eigenschappen en aspecten van zowel de overheid als de burgers zijn opgenomen. Dat wil zeggen, GOV dient niet te worden geïnterpreteerd als een indicator van "Good Policy" of van "Goed” openbaar bestuur, maar bevat ook de samenleving en de relatie tussen hen.

5


project

OpenGovEU

BEST Practice HB Implementatie van de indicator GOV Good Practices (GP) en Best Practices (BP) die we aanduiden met dezelfde waarde van de GOV indicator, bijvoorbeeld als GOV 1.0 of GOV 2.0, delen bepaalde gelijkenissen en eigenschappen en kunnen daarom met elkaar vergeleken worden. De precieze indeling van Good Practices binnen het framework van de GOV indicator volgt hieronder. Aanvullend hebben wij iedere specifieke GOV indicator verder gestructureerd met behulp van tags. Bijvoorbeeld, op GOV 1.0 indicator zijn de tags transparantie, accountability, e-Government Tool en gebruikersparticipatie of publieke consultatie van toepassing, zoals kan worden gezien hieronder. Voor een compleet overzicht van alle 62 Good Practices zie de website www.opengoveu.eu. De 13 Best Practices worden in deel twee van dit Handboek beschreven.

GOV 1.0 Tag = Transparantie Open Data - DATA.GOV.UK (UK) open data license, free access/use De UK GP regelt de voorwaarden, toegankelijkheid en vrij gebruik van Open Data. Andere voorbeelden zijn: Beide Noorse GP’s Openness and information integrity, en National Archives en de Noark-5 Standard; Griekse GP data.gov.gr; en Franse GP Etalab data.gouv.fr & Dataconnexions, over gezondsheidsdata.

GOV 1.0 Tag = Accountability Volis (EST) transparantie, bestuurders monitoring, Met deze BP kunnen alle (Estlandse) burgers hun politici online volgen en met livestream hun activiteiten zien en daarop reageren. Andere voorbeelden van accountability zijn: UK GP Ward Surgeries, zorgt dat burgers hun MP’s kunnen volgen; Griekse BP Cl@rity program, die ervoor zorgt dat alle overheidsbesluiten online geplaatst worden; en Italiaanse GP Perla PA.

GOV 1.0 Tag = Gebruikersparticipatie Partecipa! (IT) Publieke consultatie, e-Government tool Het Italiaanse GP Participa! draagt bij aan het Nationale Open Government programma, met publieke consultatie over diverse politieke onderwerpen. Andere voorbeelden van Gebruikersparticipatie zijn: Italiaanse GP’s MiglioraPA (enhance PA) over klanttevredenheid en digitale dienstverlening, en comuni-chiame; Roemeens GP OPENBUDGET.RO met budget informatie die gemanipuleerd kan worden door gebruikers; Poolse GP’s Fix my street - Naprawmy to, en Public Transportation journey planner - jakdojade.pl, die publieke data beschikbaar stellen met opties voor eindgebruikers voor interactie.

GOV 1.0 Tag = e-Government Tools Government websites - GOV.UK (UK) centralizing public websites GOV.UK zorgt ervoor dat alle publieke data en informatie met betrekking tot overheden en publieke administratie terug te vinden is (traceable) met één digitale toegangscode. Verschillende GP’s kunnen ingedeeld worden als e-Government Tools. Enkele interessante voorbeelden zijn: het Italiaanse GP Compass of Transparency, dat gebruikers in staat stelt op publieke websites te verbeteren en deze sites ook benchmark op kwaliteit en efficiëntie; het Roemeense BP E-GUVERNARE.RO; het Turkse GP Bimer toepassingen "Alo 150" dat ervoor zorgt dat telefonisch contact met centrale overheden mogelijk is; het Franse GP Comite Interministriel pour les Archives de France zorgt voor digitale ontsluiting van decentrale district archieven; en het Italiaanse GP Linea Amica (Friendly Line), a nationaal zorg system voor (en van) burgers, met een multi-channel aanpak. Figuur 2: Transparantie, Accountability, e-Government Tools and Gebruikersparticipatie of Publieke Consultatie zijn tags voor GOV 1.0

Meer dan 50% van de Good Practices en vier Best Practices (inclusief het Italiaanse BP Mettiamoci La Faccia) vinden we in het GOV 1.0 stratum. Verschillende GP’s verwijzen naar Transparantie of Accountability, wat enige vorm van gebruikersparticipatie, monitoring, publieke consultatie or feedback veronderstelt, en dat zijn inherente aspecten van GOV 1.0. Betere dienstverlening, meer efficiëntie van overheidsdiensten en meer waarde voor klanten zijn belangrijke kenmerken van GP’s van GOV 1.0. Hoewel de GOV 1.0 voorbeelden uiteindelijk bedoeld zijn om actief burgerschap te 6


project

OpenGovEU

BEST Practice HB bevorderen, lijkt geen van de bovenstaande Good Practices direct te leiden tot co-creatie, coproductie, of actief burgerschap. In tegenstelling tot de GOV 1.0 gevallen zijn de Good Practices gecategoriseerd als GOV 2.0 bedoeld om co-creatie en coproductie mogelijk te maken (zie figuur 3). Ook hier hebben we de voorbeelden geclusterd op karakteristieke tags voor GOV 2.0: Accountability, Governance, Co-creatie en Participatieve Tools. Accountability in GOV 2.0 verschilt van dat in de GOV 1.0 voorbeelden, omdat het niet alleen controleert, maar ook proactief stimuleert dat burgers actief worden. De tags Governance en Co-creatie laten een verandering zien in de relatie tussen overheid en samenleving. De tag Participatieve Tools gaat over de processen tussen beide actoren. Bijna 40% van de voorbeelden valt binnen GOV 2.0, inclusief 7 Best Practices.

GOV 2.0 Tag = Accountability City and County Human Rights transparantie, representatieve democratie Committee (TR) Het Turkse BP Human Rights Committee introduceert een nieuw instrument om met ongelijkheid in de samenleving om te gaan. Soortgelijke voorbeelden met accountability zijn: het Turkse GP City Council; en het UK BP MYSOCIETY.ORG, a set van digitale instrumenten voor democratische accountability.

GOV 2.0 Tag = Governance Open Estonian Foundation (OEF) accountability, social cohesie Non-profit OEF, medeoprichter van NEON, heeft als doelstelling meer Governance and social cohesie in Estland, door burgerinitiatieven, grassroot activiteiten en gemeenten te helpen. Andere voorbeelden zijn: Estland GP e-Governance Academy (eGA); UK GP Create the Debate, dat actief politieke discussies stimuleert; het Franse BP Commision Nationale de Debat Public (CNDP) en het GP Regards Citoyens (uitwisselen en delen van politieke informatie); het Nederlandse BP Onderzoek naar Burgerinitiatieven, DIY’s & Aansprakelijkheid, dat laat zien hoe juridische zaken als dan niet activiteiten van burgers in de weg staan.

GOV 2.0 Tag = Co-creation Amsterdam Digital kaart van tijdelijk tool participatieve democratie beschikbare lege ruimte (NL) Het Nederlandse GP inventariseert en toont online informatie over tijdelijke lege ruimte in Amsterdam, zodat actief burgerschap, burgerinitiatieven, startups en ondernemerschap gestimuleerd kan worden. Andere GP’s van co-creation zijn: het Griekse GP’s Conference Open access to scientific knowledge (NIRST), met het doel om expert kennis toegankelijk te maken voor burgers, en Study to sustainability of open data infrastructure; het Estlandse GP Infosystem of Drafts (EIS); en het Noorse BP Company register as data (Bronnoysund Register Centre), over hergebruik van publieke data.

GOV 2.0 Tag = Participatory Tools Strategy sustainable development Ighiu, Alba Iulia publieke consultatie, e-Government In het Roemeense GP over duurzame ontwikkeling werken samenleving en gemeenten als comakers samen. Veel GP’s gebruiken interactieve participatieve tools, zoals: de Portugese GP’s LA21 in the Parish Councils en het Landmark EUproject Public Procurement, en het BP Participatieve Budgetbepaling door kinderen; het Poolse BP Participatieve budgetbepaling pilot project in Krakow, en het GP My Country – mojePanstwo; de Nederlandse GP’s MyBorne2030 en Winterswijk – Villages without rules (Dorp zonder regels); en het Estlandse GP Participation Web. Figuur 3: Governance en Co-creation maken duidelijk dat er sprake is van een nieuwe verhouding tussen overheid en samenleving.

De GOV 3.0 Good Practices verschillen van de bovenstaande voorbeelden. Ze hebben met elkaar gemeen dat burgers (digitale) methoden en hulpmiddelen gebruiken om meer governance en actief burgerschap te verkrijgen. De GOV 3.0 voorbeelden demonstreren hoe overheden kunnen opereren in een netwerkomgeving, naast en in interactie met een verscheidenheid aan particuliere en 7


project

OpenGovEU

BEST Practice HB commerciële partners. Maar ze tonen ook een breed scala aan maatschappelijke initiatieven, van grassroot activiteiten in het publiek domein tot crowdfunding platforms, van monitoren van bestuur en beleidsmakers tot het creëren van nieuwe apps. Tags zijn sociale innovatie, Online/Offline Bridging en Accountability. GOV 3.0 bevat 10% van alle Good Practice voorbeelden en 3 Best Practices.

GOV 3.0 Tag = Sociale Innovatie Open Public Data Hackathon Hergebruik van publieke data contest (GR) Het Griekse GP laat zien hoe een evenement als de Open Public Data Hackathon wedstrijd resulteert in een nieuw leven voor publieke data. Andere voorbeelden: het Duitse BP Open Data Portal Berlin (BODS); Italiaanse BP deRev over discussie, sociale innovatie en crowdfunding; en Portugese LIPOR GP Horta a Porta – de Biological Kitchen Garden of Porto's Region over voedsel en duurzaamheid.

GOV 3.0 Tag = Online/Offline Bridging Politici Publice - SMART online & Participatieve democratie offline method (RO) Het Roemeense GP Politici Publice is een onafhankelijk platform, online en offline, voor iedereen die geïnteresseerd is in overheden en beleidsvorming.

GOV 3.0 Tag = Accountability Openpolis (IT) transparency, e-Government Italiaanse GP Openpolis is een onafhankelijke organisatie die burgers toegang geeft tot publieke data, besluiten en onderbouwingen van beleidsmakers en parlementsleden. Sinds 2009 is Openpolis ontwikkeld van een platform dat publieke informatie verstrekt tot een online debat centrum in Italië, in coproductie met veel andere partners en burgers.

Figuur 4: GOV 3.0 burgers gebruiken zelf (digitale) methodieken en instrumenten om meer governance en actief burgerschap te promoten.

Tags en GOV De typologie die voortvloeit uit GOV helpt om de Good Practices op een zinvolle manier te ordenen. Een ander niveau van onderscheid wordt toegevoegd door het gebruik van tags, met een beschrijving van specifieke aspecten van deze Good Practices. Niet verrassend is dat de tags in elk GOV niveau verschillen. Bijvoorbeeld transparantie is belangrijk voor GOV 1.0 voorbeelden, terwijl co-creatie en participatieve Tools op GOV 2.0 voorbeelden passen. Helaas lijken nauwkeurige definities van tags niet gemakkelijk te formuleren. Bijvoorbeeld, de tag Accountability wordt gebruikt in voorbeelden van GOV 1.0 tot en met GOV 3.0, maar verschilt in beschrijving en inhoud. Voor het Griekse Good Practice Cl@rity betekent dit dat burgers erop kunnen rekenen dat ieder regeringsbesluit pas geldig is als het online gepubliceerd is, terwijl Accountability in de Good Practice van de Turkse Human Right Comité verwijst naar de mogelijkheid voor burgers om ongelijkheidskwestie te agenderen bij de (lokale) overheid. Italiaanse Openpolis begon als onafhankelijk platform op publieke informatie, maar is uitgegroeid tot een online arena voor openbare discussie, waar bestuurders en beleidsmakers voor hun acties en besluiten verantwoordelijk worden gehouden. Accountability in het maatschappelijk initiatief Openpolis wordt de bestuurders en beleidsmakers als het ware opgedrongen. Samenvattend functioneren de gebruikte tags voornamelijk als beschrijvingen van belangrijke aspecten van GOV met betrekking tot Good Practices, met de mogelijkheid tot verfijning en structurering van de OPENGOVEU methodes en tools.

8


project

OpenGovEU

BEST Practice HB Best Practices en GOV Indicator GOV maakt het mogelijk om de 62 Good Practices in drie soorten te onderscheiden. De 32 GOV 1.0 voorbeelden kenmerken zich door een hiërarchische relatie tussen overheid en burgers, de 24 GOV 2.0 laten een interactieve relatie zien, met zowel top down als bottom-up invloeden. De 6 GOV 3.0 voorbeelden ten slotte vertonen de interactieve netwerkrelatie tussen samenleving en overheden. Met andere woorden, het grootste deel van Good Practices is geclusterd in de GOV 1.0 en 2.0 GOV strata. Als we kijken naar de Best Practices (13 van 62 voorbeelden), dan zien we een ander patroon, namelijk een clustering in GOV 2.0 en GOV 3.0. Wij vinden 4 van 32 Good Practices in GOV 1.0 gewaardeerd als Best Practices (19% of bijna 1 op 5). Van de 24 Good Practices in GOV 2.0 zijn er 7 Best Practices (30%) en van de GOV 3.0 Good Practices zijn twee van de zes voorbeelden (33%) geselecteerd als Best Practice. Wij concluderen daarom dat de projectpartners zelf de voorbeelden van GOV 2.0 en GOV 3.0 hoger waarderen dan die van GOV 1.0 als het gaat Best Practices. Interactie tussen GOV strata – Push-Pull-Strategieën Afgezien van de waargenomen GOV clusteringen van Good Practices, met inbegrip van de subset van Best Practices, ontdekken we interactie tussen GOV strata. Het Nederlandse BP "Onderzoek naar burgerinitiatieven, DIY & Aansprakelijkheid" illustreert deze interactie. In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) is onderzocht of maatschappelijke initiatieven, grassroots en andere bottom-up activiteiten in het publieke domein door juridische kwesties als aansprakelijkheid belemmerd of geblokkeerd worden. Op basis van meer dan 60 maatschappelijke initiatieven blijkt dat, in principe, aansprakelijkheid niet als een belemmering functioneert voor het starten of uitbouwen van burgerinitiatieven. Echter, in de praktijk hebben gemeenten en burgers grote problemen met het omgaan van juridische kwesties als aansprakelijkheid, vanwege een gebrek aan specifieke juridische kennis en een onnodige angst voor risico's en schadeclaims. Om deze situatie te veranderen en praktische kennis en innovatieve instrumenten aan te bieden worden een groot aantal aanbevelingen en follow-up-acties gegeven. Met andere woorden, op basis van het onderzoek dat duidelijk maakt hoe de huidige situatie rond juridische kwesties rond maatschappelijke initiatieven eruit ziet, werken veel gemeenten en andere overheden samen met groepen van actieve burgers om bottom-up activiteiten in Nederland beter te kunnen faciliteren. Als zodanig vertoont deze Nederlandse beste praktijken alle kenmerken van GOV 2.0, met co-creatie en coproductie, wat resulteert in nieuwe producten, diensten en processen. Als we de GOV typologie anders gebruiken, en de rol en de positie van de overheden apart zetten ten opzichte van die van burgers, kunnen we zeggen dat maatschappelijke initiatieven in het publieke domein kenmerken van GOV 3.0 vertonen, terwijl de GOV 1.0 situatie zichtbaar wordt in de aspecten van het juridisch systeem en de manier waarop actoren daarmee omgaan. Het Nederlandse BP "Onderzoek naar burgerinitiatieven, DIY & Aansprakelijkheid" verbindt beide werelden en bereikt zo nieuwe resultaten. Bijvoorbeeld, een belangrijke aanbeveling is om verschillende juridische instrumenten, zoals vergunningen en contracten, minder complex en meer transparant te maken voor de burgers. Gemeenten gebruiken een "push-strategie" door deregulering van verschillende juridische instrumenten en het gebruik van online tools die contracten (GOV 1.0 acties) vereenvoudigen. Op nationaal niveau worden verschillende experimentprogramma's op flexibele regels en voorschriften ingevoerd ten behoeve van maatschappelijke activiteiten (GOV 2.0 acties). Burgers zelf gebruiken een "pull-strategie" als zij aan de slag gaan met hun initiatieven, stellen DIY alternatieven voor bestaande contracten op en zetten Communities of Practice (CoP’s) op om kennis en informatie uit te wisselen en te leren van hun initiatieven, van de actor gemeente en van juridische kwesties (GOV 3.0 acties).

9


project

OpenGovEU

BEST Practice HB Met andere woorden, het Nederlandse GOV 2.0 voorbeeld genereert veel spin-offs als methoden en tools die wij vervolgens indelen als GOV 1.0, GOV 2.0 of GOV 3.0. Zo wordt aangetoond dat de interactie tussen de drie GOV strata aannemelijk en te verwachten is. GOV 2.0 is vooral interessant vanwege de aard van co-creatie en coproductie, die leiden tot push & pull strategieën, zowel op het overheidsniveau als in de samenleving. We vermoeden dat andere Good Practices dit argument van interactie tussen GOV strata zullen bevestigen. Bijvoorbeeld, veel voorbeelden van GOV 1.0 hebben als gewenst extra effect het stimuleren van actief burgerschap, wat op zijn beurt weer verdere acties van burgers initieert met GOV 3.0 eigenschappen (burgerinitiatieven). Hoewel verder onderzoek nodig is, kan dit verklaren waarom wij een voorkeur van GOV 2.0 en 3.0 Best Practices zien in OPENGOVEU, met meer actief burgerschap en sociale innovatie. Maar het maakt ook duidelijk waarom gevallen van co-creatie en coproductie kunnen resulteren in nieuwe GOV 1.0 methoden en instrumenten, of GOV 3.0 maatschappelijke initiatieven die overheden dwingen tot meer governance, dat wil zeggen meer GOV 2.0 methoden en instrumenten. Conclusies en Vervolgonderzoek In dit artikel introduceren wij een meer gestructureerde manier om Good Practices van OPENGOVEU te vergelijken en ervan te leren. De voorgestelde GOV typologie zorgt voor dergelijke aanpak, en illustreert ook het verschil in clustering van GP’s en de BP’s. Ten slotte blijkt uit de Nederlandse BP de mogelijke interacties tussen GOV strata, een fenomeen dat we ook verwachten te vinden in andere GP’s. Verder onderzoek over de Good Practices en hun ontwikkeling in de tijd is nodig om tot meer onderbouwde conclusies te komen. Epiloog: Burgerinitiatieven als dragers voor Open Government in Nederland Nu nationale en regionale overheden over minder middelen beschikken en hun burgers meer verwachten, krijgt hun onderlinge relatie meer en meer het karakter van customer support. Hierbij worden steden en buurten meer afhankelijk van particuliere maatschappelijke initiatieven en financiering. In het kader van Open Government is dan de vraag: wat voor soort burgerparticipatie is onder deze omstandigheden het meest adequaat en geschikt? Ten eerste, normaal gesproken is de mate van participatie van burgers een van de indicatoren van democratie. Met daarbij de aantekening dat in het huidige tijdsbestel te veel vertrouwen in de component Participatie als Meedoen mogelijk vertekenend werkt en op korte termijn de potentie van Open Government overschat wordt; teveel elitaire ambities verdoezelen de vraag wat de samenleving erbij wint om bijvoorbeeld op basis van open data zaken als gezondheidszorg en overheidscontrole over te nemen. Wij moeten echter erkennen dat burgers verder denken en doen dan alleen stemmen bij verkiezingen en indienen van verzoekschriften. Aangezien burgers al vertrouwd zijn met massamedia en sociale media betekent meer governance voor hen niet meer dan een lichte verschuiving in participatie, van deelname via sociale media tot echte face-to-face participatie en gebieds- of thema gebonden sociale architecturen. In "Regel die burgerinitiatieven" van Verhijde en Bosman, 2014, vinden wij een levendig panorama hoe gemeenten maatschappelijke initiatieven aanmoedigen en tegelijkertijd omgaan met verzoeken om (meer) verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. De kern van de vele initiatieven in Nederland is het collectieve (her-)gebruik van de openbare ruimte, het publiek domein. De volgende onderliggende processen blijken te spelen: bevordering van een gevoel van: 1. Gemeenschap. 2. Zelfreflectie. 3. Lokale ondersteuning en 4. Constructief gedrag. Het accent verschuift van individualistisch naar collectieve burgerschap die lokaal gebonden kan zijn, informele lobby en met een professionele houding en bewustzijn. Initiatieven van burgers impliceren altijd interacties, met leden van dezelfde groep bewoners of belanghebbenden en vaak ook tussen leden van verschillende groepen van verschillende belanghebbenden. Zonder teveel te extrapoleren kunnen we zeggen dat de burgerinitiatieven zowel oorzaak als gevolg van zelftransformatie zijn en op te vatten zijn als min of meer expliciete tactieken en strategieën voor een langere periode, wat op zijn beurt weer vraagt om een lange termijn missie en duurzame betrokkenheid van andere partijen zoals overheden en semipublieke organisaties. De vraag 10

good practice voorbeelden project

OpenGovEU

BEST Practice HB is in hoeverre burgerinitiatieven dan zonder een vorm van formalisering kunnen (voort)bestaan. Het boek van Verhijde en Bosman toont dat vanwege het aspect van de aansprakelijkheid hoe dan ook een zekere mate van formalisering wordt nagestreefd. Voor de ontwikkeling van Open Government is het dan de vraag of bottom-up initiatieven goed samen gaan met deze regulerende behoefte van preventie, voorzorgmaatregelen en risicobewustzijn, of dat zij op korte termijn noodzakelijkerwijs moeten terugvallen op lokale ambtenaren en verordeningen.

11


OpenGovEU

BEST Practice HB

Open Government begrippenlijst Open Government

Open Source

Open Government (OG) is de openbaar bestuursopvatting dat burgers het recht hebben op toegang tot documenten en procedures van de overheid om effectief publiek toezicht uit te kunnen oefenen.

De meeste mensen zijn bekend met open source als het om software gaat. De Open Source Initiative (OSI), een nonprofitorganisatie die een definitie van Open Source en een overzicht van goedgekeurde licenties onderhoudt, zegt dat “open source betekent niet alleen toegang tot de broncode.” Open source is breder dan alleen softwareontwikkeling. Het is een filosofie, een cultuur en een kader hoe samen te werken. Elementen die van belang zijn de bepaling van voor succesvolle ontwikkelingsmodellen, zoals transparantie, samenwerking, rapid prototyping (RPT), meritocratie en participatie, zijn dat ook voor ons dagelijkse leven.

Open Government is een bilaterale dialoog tussen burgers en de overheid. Transparantie + participatie = accountability, effectiviteit & efficiëntie. De centrale positie van de burger, onbeperkte toegang tot de publieke sector data en informatie en de mogelijkheid tot delen via nieuwe digitale technologieën (Internet) zijn de kenmerken van Open Government. Open Data Eén van de best beschikbare bronnen over open data is het Open Data Handbook dat gemaakt is door de Open Knowledge Foundation. Hier is hoe men open data definieert: Open data zijn data die vrij kan worden gebruikt, hergebruikt en gedistribueerd door iedereen – hooguit onderworpen aan de voorwaarden van kenmerken en gelijk delen. e-Government Algemeen wordt e‐Government beschouwd als een concept om overheden en de levering van publieke diensten te verbeteren door gebruik te maken van ICT (e‐Government), het verbeteren van de consultatieve en besluitvormingsprocessen met behulp van ICT (e‐democracy) en het verbeteren van beleidsvormingsprocessen door gebruik te maken van ICT, met meer kritische deelnemers gedurende het gehele proces (e‐ Government).

12


Smart governance Slimme Governance betreft politieke en actieve participatie, publieke dienstverlening en services en het “slim” gebruik van e‐ Government. Bovendien maakt men gebruik van nieuwe communicatiekanalen en media, zoals e‐Government of "e‐democracy". Wat is Smart Governance? In enkele woorden: 1. Participatie aan besluitvorming 2. Publieke en maatschappelijke dienstverlening 3. Transparant bestuur 4. Politieke strategieën & vergezichten 5. Actief gebruik van ICT oplossingen/toepassingen 6. Betrokkenheid van burgers in processen Actief Burgerschap Volgens de vrije encyclopedie Wikipedia verwijst actief burgerschap naar een door organisaties en onderwijsinstellingen omhelsde denkrichting die ervoor pleit om deelnemers van bedrijven of burgers van landen specifieke rollen en verantwoordelijkheden hebben richting samenleving en milieu, hoewel zij formeel niet bestuurlijk verantwoordelijk zijn.

OpenGovEU

BEST PRACTICE SELECTIE

BEST Practice HB

deRev Sector/TAG:

Hoe het werkt deRev is een platform voor verandering en sociale innovatie, crowdfunding, verzoekschriften en participatieve democratie. Het platform biedt instrumenten voor financiering, participatie, zichtbaarheid, feedback en suggesties door interactie en samenwerking met gepassioneerde, geschoolde en betrokken mensen, die een project steunen of een droom delen en dat willen omzetten in een revolutie. deRev laat zien dat internet het perfecte instrument is voor een goed idee, een voorstel of een intuïtie om alle nodige steun te vinden voor uitvoering.

Bewuste en betrokken burgers (participatie)

Indicator: GOV 3.0 Wie: DeRev S.r.l. (Private partij) via Alessandro Scarlatti, 67 - 80129 Napoli (Italia)

Wat:

deRev is een actieve medium waar, elke dag, duizenden mensen inhoud en initiatieven maken, gekozen projecten ondersteunen en financieren, en de beste ideeën om verandering te bewerkstelligen bespreken en verspreiden. deRev is een digitale plek voor de gemeenschap van creatieven en vernieuwers, die onze planeet willen veranderen. Op dit platform worden grote politieke, culturele, sportieve en sociale evenementen besproken en gedeeld, met online ruimte voor dialoog en informatie-uitwisseling over bouwprojecten, nieuwe voorstellen en samenwerkingsverbanden, zodat kennis daarover verspreid wordt en besluitvorming meer transparant.

Platform voor verandering en sociale innovatie door crowdfunding, verzoekschriften en participatieve democratie

Creativiteit en innovatie die de wereld veranderen Alleen de beste ideeën leveren verandering op. Niet alle ideeën zijn daarom geschikt voor DeRev: het platform is bedoeld op de groep zeer creatieve, innovatieve mensen, die in staat is om een behoefte of probleem in de community op te lossen. Alle projecten worden apart opgezet en beheerd door personen, verenigingen, politieke partijen, overheidsinstanties of bedrijven, zonder directe betrokkenheid van DeRev in latere fasen van de uitvoering. Enkele van de onderwerpen zijn: - Kunst en cultuur - Business en technologie - Politiek en Democratie - Verenigingen en groepen - Thema’s en Activisme - Massale acties

Links:

De laatste vier onderwerpen zijn het meest interessant voor Open Government.

1


project

OpenGovEU

Waar: Italië nationaal niveau

www.derev.com

BEST Practice HB De instrumenten voor de revolutie -

Crowdfunding: geld inzamelen vanuit de samenleving om het project op te zetten op basis van 3 verschillende modellen: o Alles of niets: het geld wordt teruggestort als de inzameling niet binnen 90 dagen het vooraf gestelde eindbedrag haalt o Houd alles: al het geld dat is ingezameld wordt besteed aan de begunstigden – ten behoeve van projecten die toch al uitgevoerd kunnen worden o Fondswerving: directe inzameling van geld zonder beperkingen van periode van werving of hoogte eindbedrag, wat handig is voor organisaties, verenigingen, politieke bewegingen, etc.

-

Petities: handtekeningen ophalen met behulp van virale online verspreiding. Goed te gebruiken voor campagnes, grootschalige evenementen, etc.

-

Speaker’s corner: geïnspireerd door de openlucht sprekers in Hyde Park, Londen – dit is een virtueler plek op deRev waar iedere gebruiker een online streaming uitzending kan reserveren met behulp van zijn of haar webcam. Het publiek kan commentaar leveren en vragen stellen in de chat groep.

Hieronder een paar voorbeelden van deRev’s portal: - Herbouw van de City of Sciences in Napels: met crowdfunding van € 1.194.282 is een wetenschapsmuseum herbouwd die eerder vernietigd was door een criminele bende - Salviamo il Cilento: petitie voor landbehoud; interventiemaatregelen om Cilento, een deel van de regio Campania, te redden van aardverschuivingen en Hydro geologische instabiliteit – 1.108 handtekeningen van burgers

2


project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s deRev website

Video van web campagne

3


project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Stedelijke / regionale mensenrechtencommissie


Hoe het werkt De doelstellingen zijn:  Samenleving, bestuurders en ambtenaren meer bewust te maken van mensenrechten  Mensenrechten te beschermen  Beschuldigingen over schendingen van mensenrechten te onderzoeken danwel vast te stellen of er sprake is van niet nageleefde vrijheden en mensenrechten  Onderzoeken wat de sociaal-maatschappelijke, politieke, juridische en organisatorische redenen van schending van mensenrechten kunnen zijn  Aanbevelingen doen die dergelijke beperkingen opheffen De Mensenrechtencommissie wordt opgezet op lokaal niveau. De verordening bepaalt hoe de samenstelling van de Provinciale Raad van Bestuur is, met de gouverneur of zijn bevoegde plaatsvervanger als voorzitter. De overige leden zijn: a) de burgemeester of locoburgemeester, en in metropool steden de metropool burgemeester of locoburgemeester; b) een vertegenwoordiger van provinciale assemblee gekozen onder haar leden; c) provinciale vertegenwoordigers of een vertegenwoordiger van de politieke partijen in de Turkse nationale assemblee; d) rectoren van de universiteit of een faculteit lid die ter zake benoemd is; e) een advocaat of een juridisch afgestudeerd ambtenaar die aangewezen wordt door de gouverneur en werkzaam is in overheden en publieke instituten; f) Bar Association [?] vertegenwoordiger; g) een vertegenwoordiger van de medische vereniging; h) een vertegenwoordiger van het bedrijfsleven, aangewezen door de gouverneur; i) een vertegenwoordiger van de media, zoals locale TV, kranten of radio, aangewezen door de gouverneur; j) de voorzitter van de headmen association [?] of een vertegenwoordiger aangewezen door de gouverneur uit de district headmen who applied [?] k) een vertegenwoordiger aangewezen door de gouverneur uit de voordracht van PTAs [?]; l) tenminste drie vertegenwoordigers aangewezen door de gouverneur uit voordracht van niet-overheidsorganisaties; m) een vertegenwoordiger van andere professionele verenigingen of van de vakbonden, aangewezen door de gouverneur; De voorzitter van de Provinciale Raad van Bestuur roept vertegenwoordigers op van relevante publieke of particuliere organisaties als dat noodzakelijk is.

4


Sector/TAG:

project

OpenGovEU

Indicator: GOV 2.0 Wie: Turkse Nationale Regering

What: Stedelijke / regionale Mensenrechten commissie

Waar: Vanuit Turkse Nationale niveau voor regio’s en steden

Links: www.tbmm.gov.tr/komisy on/insanhaklari

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s

website

5


project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Open Data Sector/TAG:

Hoe het werkt De Britse regering is in 2010 begonnen met de Open Government License, zodat overheidsinformatie en materiaal beschikbaar is onder een vrije, eeuwigdurende licentie zonder beperkingen buiten naamsvermelding. Sindsdien heeft de regering openbare gegevens gepubliceerd, die mensen helpt te begrijpen hoe overheden werken en hoe beleid wordt gemaakt. Een deel van deze data was al online beschikbaar, maar data.gov.uk presenteert alles in een goed te doorzoeken website. De makkelijke en toegankelijke online data zorgt ervoor dat mensen eenvoudiger hun mening vormen als het gaat over politiek en regeringsbeleid, op basis van gedetailleerde data. Hier zijn wat feiten:  Data leveranciers zijn: Met Office (weer en klimaat), Ordinance Survey (met UK data inclusief historische werken onder de Crown Copyright), Transport Direct (verkeer en openbaar vervoer data), en de UK Hydrographic Office (informatie over navigatie en getijden)  Sinds januari 2010 openbaar. Per januari 2013 bevat de website meer dan 9,000 data sets.  De publicatie van deze open data maakt diverse “apps” mogelijk voor smartphones en online dienstverlening, die gebruik ervan maken. Nogmaals, het ontwerp van de site is zeer toegankelijk: de duidelijke en eenvoudige structuur moedigt de gebruiker aan het verder onderzoeken; haar begrijpelijke taal met een eenvoudig menu maakt de inhoud van de site boeiend; de infographics zijn groot en kleurrijk; de links in de site zorgen dat u gemakkelijk de gezochte gegevensset vindt. De site bevat een set snelle tutorials – "10 seconden tour", diverse video's die concrete praktijksituaties uitleggen, evenals PDF tutorials – die nieuwkomers het voordeel van de site laten zien en zo burgers uitnodigt om mee te doen.

6


project

OpenGovEU

Open Data - Transparantie E-government tools

Indicator: GOV 1.0 Wie: UK nationale regering

Wat: Open Data set Waar: online Links: http://data.gov.uk

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s website

Een paar datasets

7


project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Openbudget.ro Sector/TAG:

Hoe het werkt Openbudget.ro laat zien hoe de Roemeense regering jaarlijks haar inkomsten genereert en de uitgaven doet. Openbudget.ro biedt ook de mogelijkheid om zelf aan de knoppen te zitten en zo zelf budgetten te manipuleren. Bijvoorbeeld, door belastingen te verhogen of te verlagen, of door de bestedingen te veranderen. Maar houd dan wel de tekorten of de overschotten van de budgetten in de gaten.

2. 3. 4.

Indicator: GOV 1.0 Wie: Societatea pentru Libertate Individuală (SoLib) (Societeit voor Individuele Vrijheid)

Het platform bestaat uit 4 delen. 1.


Het eerste geeft informatie over de fiscale lasten over de inkomsten (net Income, Gross Income, Total Income). Het tweede geeft het belastingniveau voor de economie aan. In het derde deel wordt het inkomstenniveau van de overheid aan, zoals belastingen en andere inkomstbronnen. Het vierde gedeelte laat zien hoe de verschillende budgetten zijn toegekend. Zo wordt duidelijk welk ministerie of welke organisatie geld ontvangt en hoe zij dat weer uitgeven.

Wat: Burgers kunnen zelf overheidsbudgetten inzien en inkomsten en uitgaven veranderen

Waar: Online – landelijk Links: http://openbudget.ro

8


project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s website

9


project

OpenGovEU

BEST Practice HB

Onderzoek naar Burgerinitiatieven, DIY’s en Aansprakelijkheid Hoe het werkt

Het Ministerie van BZK onderzocht in 2013 in hoeverre juridische aspecten als risico’s en aansprakelijkheid belemmerend zijn voor burgerinitiatieven en DIY’s. De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in het rapport “Regel die Burgerinitiatieven” (2014). Soorten burgerinitiatieven en hun kenmerken De 67 initiatieven zijn onderverdeeld in vijf soorten:  Zelfbeheer openbare ruimte  Spelen en speelinitiatieven  Zelfbeheer gebouwen en voorzieningen  Tijdelijk gebruik van lege ruimte: gebouwen en terreinen  Evenementen, festivals en feesten Aansprakelijkheid en risico-inschatting Het Nederlands recht stelt dat ieder zijn eigen schade draagt, ofwel aansprakelijk is voor schade uit zijn eigen handelen is. In twee situaties kun je een ander aansprakelijk voor schade stellen: bij contractbreuk en bij wettelijke aansprakelijkheid. Risico-aansprakelijkheid valt onder wettelijke aansprakelijkheid. Gemeenten hanteren de volgende zes juridische ‘instrumenten’ bij de behandeling van burgerinitiatieven Vergunnen Overeenkomen Gedogen Verbieden Samenwerken Aanpassen

Deze zes instrumenten zijn niet uniek toepasbaar voor initiatieven, maar overheden maken wel specifieke ‘burgerinitiatief-vriendelijke’ keuzen.

10

Open Data - Transparantie Bewuste en betrokken burgers (participatie)

Indicator: GOV 2.0

Context

     

Sector/TAG:


OpenGovEU

Wie: Ministerie van BZK

Wat: Onderzoek Burgerinitiatieven en Aansprakelijkheid

Waar: Gemeenten Den Helder, Deventer en Venray, diverse kennispartners als CROW, WijkAlliantie, LPB, Endebuurt en Van Alphen Juridisch Adviesbureau

Links: www.rijksoverheid.nl/docu menten-enpublicaties/rapporten/201 4/01/17/regel-dieburgerinitiatieven.html http://www.slideshare.net/ MarkVerhijde/20140616presentation-markverhijde-ut-twente-nl

BEST Practice HB Alle 67 onderzochte burgerinitiatieven zijn opgenomen in het schema links. De risico-inschatting is onderverdeeld van 1 (geen risico) tot 10 (zeer groot risico). Drie soorten risico-categorie en hun respectievelijke vervolgacties zijn:   

groene – eenvoudiger maken en ontregelen geel– oprekken van regels, onderzoeken rood – maatwerk en professionaliseren

Uit het onderzoek bleek dat bij ongeveer 60% van de onderzochte burgerinitiatieven geen of nauwelijks risico op aansprakelijkheid was (groene in het schema hierboven). Volgens de deelnemende gemeenten was er voor deze initiatieven volop mogelijkheden om de juridische wereld te vereenvoudigen. Voor ongeveer 24% van de burgerinitiatieven (oranje) bleek het vooral om goed regelen en met vakmanschap wetten en regels toepassen. De groep initiatieven met hoog risico (16%) vraagt om maatwerk en professionalisering, van de overheid en van de initiatiefnemers. Good Practice: deregulering, ontregelen en communiceren De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat aansprakelijkheid in principe niet belemmerend werkt voor burgerinitiatieven; het is wel nodig om er professionele aandacht aan te geven en vooral om de burgers zelf actief te betrekken bij de voor hen complexe juridische wereld. Tegelijkertijd zijn de positieve effecten voor Open Government en actief burgerschap enorm. Zowel het onderzoek zelf als de diverse vervolgacties per risicocategorie kunnen opgevat worden als voorbeelden van Good Practice.

11


OpenGovEU

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s Buurtbeheerbedrijf Sluisdijk, Den helder (links) Zelfsturingsproject Grootstraat Merselo, Venray (rechts)

‘t Skelet, Amersfoort (rechts) Festival Roofgarden, Arnhem (links)

Tijdelijke moestuin De Halte, Utrecht (links) Evenement Deventer op Stelten (rechts)

Logo Ministerie van BZK

12


OpenGovEU

BEST Practice HB

Participatief budgetteren pilot project Kraków


Hoe het werkt Participatief budgetteren (PB) is een proces van democratisch overleggen en besluitvorming, een vorm van participatieve democratie, met gewone mensen die beslissen hoe een gedeelte van het gemeentelijk of publiek budget wordt besteed. Het doel van het pilot project was om een meer open dialoog tussen bewoners en gemeente te beginnen, gericht op het besteden van een deel van de gemeentelijke budgetten. Dat is noodzakelijk om effectiever met publieke gelden om te gaan. In de stad Krakow, met meer dan 700.000 inwoners, de methode van participatief budgetteren is toegepast op het niveau van wijken. Dat heeft veel voordelen. Wijkbestuurders krijgen meer kennis en inzicht van de echte wensen en behoeften van de bewoners en zij hebben de kans om een direct gesprek aan te gaan met hun kiezers en buren. Wijkbewoners waren uitgenodigd om deel te nemen aan sommige open consultaties. De burgers noemden met problemen die spelen in hun wijken en kwamen met mogelijke oplossingen. Deze maatregelen en acties zijn opgenomen in de budgetbegroting en werden, na formele en juridische toetsen, voorgelegd om over te stemmen door de wijkbewoners, waar erg veel mensen aan mee deden. Gekozen projecten worden aangepakt door het wijkbestuur als prioriteitsinvesteringen. Korte en lange termijn sociaal-maatschappelijke effecten: De centrale positie van burgers in lokale beleidsplanning; Activering van publieke participatie in onze wijk; De interesse voor het pilot project in onze wijk was hoog in vergelijking met de gemiddelde lage publieke participatie in Polen. Iedere bijeenkomst trok tientallen mensen. Het stemmen duurde één week. Meer dan duizend bewoners brachten hun stem uit, wat een enorm hoge opkomst was. Voor de eindstemronde over de projectvoorstellen in de wijk Bronowice stemden 644 mensen, in de wijk Zwierzyniec waren dat er 1815. Zelf als we niet kijken naar de stemresultaten en de opkomst, dan nog zou de methode van participatief budgetteren gedurende een aantal jaar voortgezet moeten worden. Wij hebben “know how”, ervaring en nieuwe ideeën om het hele proces te verbeteren.

13


Sector/TAG:

OpenGovEU

Indicator: GOV 2.0 Wie: Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Kapitału Społecznego Pracownia Obywatelska Partners: Fundacja Biuro Inicjatyw Społecznych Centrum OPUS

Wat: Participatory budgetteren pilot project

Waar: Kraków, Poland

Links: http://pracowniaobywa telska.pl/projekty/dziel nice-sie-licza/ http://krakow.pl/budzet

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s Project 2013 web portal

Consultaties

Verspreiden

14


OpenGovEU

BEST Practice HB

Mettiamoci la Faccia Sector/TAG:

Hoe werkt het Het initiatief Mettiamoci la Faccia ("Zet je gezicht erop") is een digitale methode om met behulp van emoticons tevredenheid over publieke dienstverlening te waarderen, te onderzoeken en te verbeteren. Zowel wat betreft offline loketfuncties als van andere kanalen zoals telefonische dienstverlening en internet.

Bewuste betrokken burgers (participatie)

Indicator: GOV 1.0 Wie:

Het initiatief is opgezet in 2009 door de Italiaanse Nationale regering. Vandaag de dag is het een netwerk van bijna 1000 deelnemende overheden, met meer dan 750 bestuurders en meer dan 3000 publieke administraties in het land.

Italiaanse Nationale Regering

De methode heeft twee belangrijke voordelen: burgers geven hun mening over de dienstverlening op een makkelijke en directe manier; overheden kunnen hun dienstverlening in realtime monitoren en voortdurend de klanttevredenheid in de gaten houden.

Transparente en coöperatieve governance

Emoticons worden gebruikt voor verschillende kanalen van dienstverlening bij het beoordelen van de klanttevredenheid: - Totem Touch screen - Telefoon - Web

Italian Nationale Niveau

Het is mogelijk om iedere keer dat men gebruik maakt van een overheidsservice een mening over de dienstverlening te geven. Maar dan wel eenmalig en nadat de dienstverlening is verleend. Zo wordt voorkomen dat er wordt gemanipuleerd op alle andere dienstverleningskanalen. Het is een monitorsysteem voor klanttevredenheid dat landelijk beschikbaar is en gebruikt kan worden door veel overheden (gemeenten, provincies, regio’s, kamer van koophandels, onderzoeksinstituten, ziekenhuizen, nationale verzekeringsorganisaties, zorginstellingen, universiteiten, scholen, consulaten, etc....). Op de digitale kaart van de website zijn publieke administraties te vinden die het system gebruiken en de data daarover.

15


OpenGovEU

Wat:

Waar:

Links: www.mettiamocilafaccia.it /mappe

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s Beelden van de website

16


OpenGovEU

BEST Practice HB

Open Data Portal Berlin BODS

Sector/TAG: Open Data - Transparantie

Hoe werkt het

Indicator: GOV 3.0

De Berlijn Open Data portal is een mijlpaal voor de Duitse Open Data beweging. Het BODS project heeft opgeleverd dat er nu een centraal digitaal platform is met gestructureerde, voor (zoek)machine leesbare en vrije-toegankelijke data. Naast conceptualisering, realisatie en werking van het platform zijn aanbevelingen op het vlak van organisatie, juridische zaken en technische aspecten aangepakt voor de Duitse hoofdstad en openbaar gemaakt als de officiële “Berlin Open Data Strategy”. Daarnaast is BODS bedoeld om politieke steun voor Open Data te verwerven en te behouden, voor technische standaards voor veiligheid, intergreerbaarheid en kwaliteitsmanagement, en voor algemene license en gebruikersvoorwaarden. Momenteel richt het platform zich op het ontsluiten van meer databases en op het bieden van essentiële instrumenten voor gebruik en verwerken van deze data. Partners: Berliner Senatsverwaltungen für Wirtschaft, Technologie und Forschung/ Inneres und Sport, BerlinOnline GmbH, Amt für Statistik Berlin-Brandenburg.

17


OpenGovEU

Wie: Berlijnse locale overheid

Wat: Open Data Portal Berlin

Waar: Berlijn - Duitsland

Links: http://daten.berlin.de

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s Portal

Portal

18


OpenGovEU

BEST Practice HB

Regards Citoyens Sector/TAG:

Hoe het werkt Regards Citoyens is een onafhankelijke vereniging, ontstaan in de zomer van 2009 en opgericht onder de 1901 Act (wet).


De oprichters van Regards Citoyens wonen in verschillende streken in Frankrijk en hebben elkaar online ontmoet in sociale media netwerken. Beroepsmatig als IT-ers actief ontdekten zij een gezamenlijke interesse voor politiek, die zij willen delen met een groter publiek. Het motto van Regards Citoyens is “diffusion et partage de l’information politique” (Uitwisselen en Delen van Politieke Informatie).

Indicator: GOV 2.0

Hun meest aansprekende actie is het verzamelen van data en informatie over het werk van de gekozen National Assemblee leden. Zij maakten gebruik van data analyse tools om alle mogelijke bronnen te scannen, wat een grote hoeveelheid informatie en data opleverde. Recent besloot de National Assemblee om veel meer informatie te publiceren en dat heeft de actieresultaten aanzienlijk vergroot.

Vereniging voor het uitwisselen en delen van politieke informatie

Omdat Regards Citoyens niet uitsluitend kale feiten en cijfers wil verspreiden, maar bruikbare informatie wil bieden met instrumenten voor zinvolle interpretaties, hebben zij daarvoor een website ontworpen. Het resultaat is dat veel basale informatie meteen beschikbaar is: Wie is jouw gekozen vertegenwoordiger in de Nationale Assemblee? Hoe kun je hem of haar bereiken? Van welke partij is hij of zij lid? Wat is een amendement of concept wet? Wat staat er op de agenda van de vertegenwoordiger? Daarnaast maken grafieken duidelijk hoe de assemblee werkt en wat de acties en besluiten van iedere vertegenwoordiger zijn. Zo biedt Regards Citoyens een kijkje in partijdiscipline, partijstrategie en wordt zichtbaar gemaakt wat de rol van de lobby in het besluitvormingsproces is. Zij besloten om deze aanpak uit te breiden voor de Senaat en hebben een tweede handige website gemaakt. Zodoende is Regards Citoyens een goed voorbeeld van delen en opnieuw gebruiken van open data met als resultaat meer bewuste en betrokken burgers. Regards Citoyens was een van de gastsprekers van de April 2014 Conférence de Paris sur l’Open data et le gouvernement ouvert (Open Government) en blijft continu het belang van open data en open Government initiatieven benadrukken.

19


OpenGovEU

Wie: Regards Citoyens

Wat:

Waar: Franse National niveau

Links: www.regardscitoyens.fr www.nosdeputes.fr www.nossenateurs.fr www.etalab.gouv.fr

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s Website

20


OpenGovEU

BEST Practice HB

Participatief Budgetteren voor kinderen


Hoe het werkt Participatief budgetteren (PB) is een alternatieve manier om publiek geld te bestemmen en te besteden, maar ook om mensen te betrekken bij het werk van de overheid. Het is een democratisch proces waarbij de samenleving direct besluit hoe een gedeelte van het publieke geld uitgegeven gaat worden. Zo kan de belastingbetaler met de overheid budgetbesluiten nemen die direct de kwaliteit van (hun) leven aangaat. Wat we nu zien is dat er een tekort is aan voorzieningen en ruimte voor ontmoeten voor kinderen en jongeren om hen te laten kennis maken met democratie en burgerschap. Op veel plekken bestaat er zelfs een competitie tussen gebruikers, wat ook een impact heeft op de participatieve en democratische cultuur van deze sociale groepen. Vandaar dat het belangrijk is om de jongere generaties actief te maken op het vlak van burgerschap en politiek participatie in hun dagelijkse leven. De experimenten met Participatieve Budgetteren voor en door kinderen en jongeren dragen hieraan bij. Het zijn processen van sociale en politieke vernieuwingen, met als doel meer democratie en meer participatie. Binnen de Lokale Agenda 21 was het Participatief Budgetteren voor kinderen een innovatief project, met actieve participatie en burgerschap van kinderen tussen 6 en 10 jaar. Het initiatief is opgezet door de dorpsraad van Junqueira, in samenwerking met LIPOR, de gemeente Vila do Conde en de Dr. Carlos Pinto Ferreira scholengemeenschap. De activiteiten zijn bedoeld om de jongeren maatschappelijke verantwoordelijkheid bij te brengen, te leren wat burgerschap en maatschappelijke betrokkenheid inhoudt, en participatieve vaardigheden bij te brengen. Gedurende het schooljaar 2014-2014 deden veel leerlingen mee, ook de inzet vanuit de scholengemeenschap was erg goed. EB1 Junqueira stelde vast welke projecten en prioriteiten noodzakelijk waren om de schoolterreinen te verbeteren, met het beschikbare budget van € 2,500.00. De diverse voorstellen zijn technisch bekeken en er is gestemd door de leerlingen en de jury van het project. Het winnende voorstel kreeg een voucher voor het bedrag dat besteed kan worden en die is overhandigd aan alle leerlingen van de school. Zij gaan gedurende de vakantie aan de slag zodat de werkzaamheden in het begin van schooljaar 2014/2015 klaar zijn.

21


Sector/TAG:

OpenGovEU

Indicator: GOV 2.0 Wie: LIPOR en de dorpsraad Junqueira, samen met de gemeente Vila do Conde en de scholengemeenschap Dr. Carlos Pinto Ferreira

Wat: Participatief budgetteren voor kinderen

Waar: Dorpsraad Junqueira (Vila do Conde)

Links: www.ebn1dajunqueira.bl ogspot.pt www.jf-junqueira.pt

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s Foto’s

22


OpenGovEU

BEST Practice HB

Bedrijvenregister als data Sector/TAG:

Hoe het werkt Het Brønnøysund Register Centrum is een overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor een aantal nationale reguleringen en registraties voor bedrijven en industrie. Het belangrijkste doel van het Centrum is om de economische zekerheid en efficiëntie te versterken – zowel voor het bedrijfsleven als voor de samenleving in het algemeen. Hiervoor moet een grote hoeveelheid economische en bedrijfsdata verzameld en gecontroleerd worden. Brønnøysund Register Centrum vindt het erg belangrijk dat de informatie in de databases gemakkelijk beschikbaar is voor gebruikers als zij het nodig hebben en dat het aangeboden wordt in de gewenste structuur. Daarom is het Brønnøysund Register Centrum voortdurend bezig om nieuwe manieren te ontwikkelen voor publieke toegankelijkheid van de informatie in de registers. Brønnøysund Register Centre ontwikkelt and werkt aan de meest belangrijke registers en elektronische toepassingen en oplossingen in Noorwegen. Beheer van Altinn, coördinatie van publieke sector data en adviseren hierover zijn centrale taken. Visie Een “world leader” die zo goed mogelijk de belangen van het Noorse bedrijfsleven, industrie en publieke overheid dient. De hoofdtaken van het Brønnøysund Register Centrum zijn: • Betrouwbaarheid nastreven, als data bron en als autoriteit; • Vereenvoudigen van de samenwerking tussen bedrijfsleven en industrie met de publieke sector; • Vergemakkelijken van de Noorse publieke administratie. Financiële veiligheid en zekerheid door overzicht De werkzaamheden van het Brønnøysund Register Centre gaan grotendeels over het bijhouden wie is bevoegd om wat te doen. Het Hypotheekleningen Register ondersteunt het proces om hypotheken af te sluiten, omdat zowel de verstrekker als de lener vertrouwen hebben dat de informatie van het Register juist is. Hetzelfde geldt voor het Register van Ondernemingen en het Centrale Coördinatie Register voor Rechtsvormen, die duidelijk maken welke vormen van verantwoordelijkheid bij wie liggen. Openheid en overzicht houden helpt om financiële misdaad te voorkomen. Betrouwbare en relevante informatie zorgt voor financiële veiligheid en zekerheid. Samenwerking en vereenvoudiging Brønnøysund Register Centrum speelt een belangrijke rol om zaken eenvoudiger te maken voor bedrijven en industrie als zij met de overheid te maken hebben. Het gezamenlijke Altinn portal biedt op één plaats informatie en formulieren. 23


OpenGovEU

Open Data - Transparantie

Indicator: GOV 2.0 Wie: Noorwegen Nationale Overheid, het Ministerie van Handel, Industrie en Visserij

Wat: Het Brønnøysund Register Centrum

Waar: Norwegen Nationaal niveau

Links: www.brreg.no/english

BEST Practice HB Momenteel wordt SERES ontwikkeld, met gedetailleerde bedrijfsdata verzameld door de publieke sector, beschikbaar voor hergebruik, wat het aantal nieuwe intakevragen enorm vermindert. Ook zijn de ELMER richtlijnen ontwikkeld, die ervoor zorgen dat vragenformulieren zo eenvoudig mogelijk zijn, met algemene herkenbare indelingen en met online functionaliteit. Het Centrale Coördinatie Register voor Rechtsvormen maakt het mogelijk dat overheden met behulp van een gezamenlijk organisatienummer kunnen samenwerken en data uitwisselen.

24


OpenGovEU

BEST Practice HB

Foto’s, beelden, logo’s Foto’s van de website

25


OpenGovEU

BEST Practice HB

Volis Hoe het werkt

Sector/TAG:

In Estland kunnen zowel de vergaderingen van het Parlement als van de gemeenteraad via internet gevolgd worden. Omdat het burgers wel vrije tijd kost, zouden deze beelden bewaard moeten worden op de website van de gemeenten. Zo kan men de vergaderingen bekijken op ieder moment van de dag.


Het experiment VOLIS van onze gemeente Torma laat zien dat het technisch niet ingewikkeld is en dat op deze manier beelden online opslaan ook weggelegd is voor bijzonder kleine gemeenten. Nog niet alle gemeenten werken met de VOLIS, maar zouden dat wel moeten gaan doen. Het VOLIS project is in feite een informatiesysteem voor het lokaal bestuur en de gemeenteraden. Het helpt hen om meer efficiënt te werken, ondersteunt een papier-vrije werkomgeving en maakt digitale gemeenteraadsessies mogelijk. Mensen kunnen de lokale samenleving betrekken bij het werk van het lokale bestuur. De vergaderingen worden bekeken, relevante gebruikte documenten zijn digitaal beschikbaar, peilingen kunnen online beantwoord worden, eigen voorstellen ingebracht etc. Het VOLIS pilot project is uitgevoerd in de regio van Jõgeva.

26


OpenGovEU

Indicator: GOV 1.0 Wie: Estonian Rijksoverheid website

Wat: Een digitaal Infosystem om publiek en burgers te betrekken bij het werk van het lokale bestuur en gemeenteraad

Waar: Estlands Rijksniveau Links: www.volis.ee/gvolis

BEST Practice HB


27


OpenGovEU

BEST Practice HB

“Cl@rity” Programma: Elk overheidsbesluit op internet

Sector/TAG:

Hoe het werkt

E -government tools

Vanaf oktober 2010 zijn alle Griekse ministeries verplicht om alle overheidsbesluiten te publiceren op internet, met behulp van het «Cl@rity» programma.

Indicator: GOV 1.0 Who:

Cl@rity is een van de belangrijkste transparantie initiatieven van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, Decentralisatie en e-Government.

Ministerie van Binnenlandse Zaken, Decentralisatie en eGovernment

Voortaan mogen overheidsbesluiten niet worden uitgevoerd als zij niet gepubliceerd zijn op de Cl@rity websites.

What:

Ieder document is digital ondertekend en voorzien van een uniek transactienummer automatisch toegekend door het systeem. Burgers kunnen online alle wetten, richtlijnen en regelingen inzien, uitgegeven door overheden, publieke organisaties en (zogenaamde) onafhankelijke autoriteiten. De weergave modes en zoekopties op publiek orgaan worden aangeleverd door de hoofd website van het Nationaal Documentatie Centrum www.et.gr

Het belangrijkse Transparantie initiatief van het Ministerie van Binnenlanse Zaken, Decentralisatie en eGovernment.

Where: Greek Nationale niveau

Links: www.et.diavgeia.gov.gr www.et.gr

28


OpenGovEU

BEST Practice HB


Zoekresultaten van recente posts van de gemeente Paionia door het Cl@rity programma

29


OpenGovEU

BEST Practice HB

This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein

“Best Practice examples Handbookʺ developed under LLP Grundtvig Partnership project “Open Government in Europeʺ is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercialShareAlike 4.0 Internatio-nal License.

contact

www.opengoveu.eu Authors: Project partners Content setting: Euro-net Layout design by: Euro-Idea Fundacja Społeczno Kulturalna Publisher: OpneGovEU Free publication, January 2015

30


OpenGovEU

Handbook Best Practices voorbeelden en analyse

Recommend Documents