hand- en polschirurgie Steeds beter door meten

handen polschirurgie

Steeds beter door meten

Kwaliteitsjaarverslag 2012

handen polschirurgie

Steeds beter door meten

Kwaliteitsjaarverslag 2012

Voorwoord Xpert Clinic, toegevoegde waarde en het meten van kwaliteit

Het meten van onze resultaten zit in ons Xpert Clinic DNA. Al onze kwaliteitsverslagen bevatten analyses van onze behandelresultaten. Vanaf de start in 2008 laten we onze uitkomsten zien aan onze stakeholders; patiënten, verzekeraars, verwijzers, artsen en therapeuten. Onze meetresultaten zijn de aandrijfkracht voor onze continue wens om te verbeteren. Processen kunnen slimmer zodat zorg minder tijd en geld kost. Uitkomsten kunnen beter zodat de patiënt sneller zijn werk kan hervatten en zorg kan vriendelijker door oog te hebben voor de patiënt en zijn behoeften en niet alleen te kijken naar de aandoening. Xpert Clinic werkt dagelijks aan de verbetering van haar processen, uitkomsten en service. Samen met onze patiënten, want zij leveren een grote bijdrage aan het verbeteren van onze processen èn zijn een belangrijke bron van informatie. Dankzij de vragenlijsten die zij regelmatig invullen, leren wij meer over de resultaten van de zorg die wij leveren. En dan heb ik het niet alleen over de terugkoppeling van ons serviceniveau door middel van de tevredenheidsenquête, maar ook over de medische uitkomsten. Dankzij deze informatie kunnen wij behandelplannen echt op maat maken. De therapeuten bespreken de uitkomsten met de patiënten en passen indien gewenst de therapie aan. Ook hebben we dit jaar dankzij de uitkomsten, een uniform pijnbeleid in kunnen voeren. De tijd dat een patiënt “slechts” een aandoening was en gedwee de dokter volgt, is voorbij. Een patiënt verdient niet alleen de beste zorg maar ook inspraak in zijn behandelplan. Daarom ontwikkelde Xpert Clinic een persoonlijke patiëntenpagina, “mijn Xpert Clinic”. Op deze pagina vindt de patiënt alle informatie over zijn aandoening en de behandeldata. En alle vragenlijsten die gedurende het traject kunnen worden ingevuld. Inmiddels is het ook mogelijk om met de data uit ons uitkomstenmanagementsysteem Pulse de medische uitkomsten per arts te vergelijken. Dit is ongekend in de medische wereld en ik ben dan ook zeer dankbaar dat onze artsen hiervoor openstaan en enthousiast meewerken. We willen immers allemaal beter worden en leren van elkaar. Het resultaat van een jaar lang werken aan kwaliteit en verbetering ligt voor u; Steeds beter door meten. Eindhoven, mei 2013

— Drs. Reinier Feitz, Medisch Directeur van Xpert Clinic.

Kwaliteitsjaarverslag Xpert Clinic 2013 — 3

Inhoudsopgave

Interviews

4 — Kwaliteitsjaarverslag Xpert Clinic 2013

Xpert Clinic in cijfers

6

Harm Slijper

8

Onze ambitie

12

Oliver Zöphel, Frank Stook & Luitzen de Boer

14

Wie zijn wij

20

Sonja Vissers

22

Wat doen wij

30

Jacco Woerdman en Folkert van Ewijk

26

Patiënttevredenheidsonderzoek

33

Guus Vermeulen

38

Metingen van het resultaat van de behandeling

42

Volker Gerling

62

Hand

46

Pols

54

Zenuw

66

Een terugblik op 2012

68

Geplande verbeteringen voor 2013

70


Xpert in cijfers polsoperaties

4981

230

consult handchirurg

2011 171

dupuytren 514

381

67

458

zenuwchirurgie 2012

2011

expertises

2011

475 384

2011

418

2012 314

2011

pols kort 2012

919

2012

2012 574 411

2011

vinger kort

2012

64,1%

geeft een 9 of 10

33%

202

2012 2011 143

zenuw decompressie

gemiddeld cijfer waardering service

8,67

666

dupuyten

second opinion

624

2012 2011

Waardering resultaat behandeling/therapie

totaal in 2012 totaal in 2011

2011

2011 1026

4365 3739

508

vinger lang

2012

1170

624

2011

1109 895

overige chirurgie

Xpert Clinic groeit: in omvang en kwaliteit. 2012 was een goed jaar waarin we op sommige vlakken verdubbelden in het aantal behandelingen. Dat kwantitatieve groei niet ten koste hoeft te gaan van kwaliteit bewijzen onze klanttevredenheidscijfers.

2012

pols lang In welke mate zou u Xpert Clinic aanraden bij vrienden of familie?

second opinion

peesoperaties 2011

33,8 23,3 2012

duim kort

duim lang

FTE therapeuten

2391

685

2012 2011

2011

meettrajecten

2011 707

duimbasis operaties

2012

2012

nieuwe patiënten in 2012

790

2,3

675

2011 2012

4

7372

behandelingen 2012

FTE artsen

69,7%

scoort een 8 of hoger

462

4736 3595 totaal in 2012 totaal in 2011

7

Wetenschappelijke studies met (co-)auteur van Xpert Clinic

900

‘Van meten naar voorspellen.’ — Interview met Harm Slijper.

Xpert Clinic wil aantoonbaar betere zorg leveren tegen lagere kosten voor de samenleving. En als je iets wilt aantonen dan moet je de kwaliteit van je zorg meten en verbeteren over een langere periode. Pulse is het systeem waarmee de metingen worden gedaan. Het is een Xpert Clinic-product dat is voortgekomen uit een unieke samenwerking met het Erasmus MC. Harm Slijper is de man achter Pulse. Hij startte in 2009 met de ontwikkeling van het systeem en inmiddels bevat het drie jaargangen aan data.


“Veel mensen denken dat artsen tegen meten zijn. Ik ervaar juist dat ze enorm bereid zijn om bij te leren.” Wie heeft er na drie jaar de meeste baat bij Pulse? Simpel: dat is de patiënt. De patiënt heeft namelijk echt ergens last van en daar moet hij bij worden geholpen. Door therapie, een operatie of een combinatie van die twee. Wij meten het effect van behandelingen en hoe de patiënten hun zorg beleven en met die gegevens kunnen we onze aanpak voor de patiënten steeds beter maken. Als onderdeel van Pulse hebben we voor de patiënt ‘mijn Xpert Clinic’ ontwikkeld, een persoonlijke webpagina die de patiënt meeneemt in zijn behandeltraject en de plek waar de patiënt zelf feedback geeft over hoe het met hem gaat. Patiënten geven bijvoorbeeld na een behandeling -over een periode van enkele maanden- aan of pijn afof toeneemt. Zo worden ze zich veel meer bewust van hun eigen herstel én raken ze er echt bij betrokken. De communicatie met de artsen en therapeuten is beter en de eventuele tussentijdse aanpassingen in de therapie worden sneller gemaakt. Het past ook helemaal bij de visie van Xpert Clinic dat een patiënt beter herstelt naarmate hij meer betrokken is bij de behandeling en het resultaat.


Willen jullie het resultaat gaan voorspellen van behandelingen? Jazeker. En dan niet met behulp van Randomised Clinical Trials, maar met behulp van nieuwe, moderne statistische technieken, die rekening kunnen houden met verschillen in zorgzwaarte tussen patiënten en allerlei andere factoren die de uitkomst van een behandeling (onbedoeld) kunnen beïnvloeden. Omdat voor dit soort analyses heel veel gegevens nodig zijn gaan wij door, dieper en verder met de meetgegevens die we hebben. Elke patiënt verschilt qua problematiek maar ook qua pijnbeleving en verschillende artsen zullen niet altijd dezelfde behandeling kiezen (indicatiestelling). En hoewel aan een behandeling een vast protocol hangt, zit er altijd variatie in de manier waarop een arts een behandeling

of operatie uitvoert. Als we resultaten vergelijking in de zorg echt mogelijk willen maken, dan moet de variatie uit de indicatiestelling en uit de behandeltechniek. Daarom duiken we de komende tijd nog vier spaden dieper in onze meetgegevens. We willen weten hoe een specifieke patiënt reageert op een specifieke behandeling van een specifieke arts. Als we dat weten kunnen we ook resultaten gaan voorspellen. Het wordt optimale matchmaking tussen diagnose en behandeling. Je krijgt als type A patiënt straks een behandeling van arts B omdat we weten dat je met zijn behandeling of ingreep over drie maanden bijvoorbeeld 40% pijnafname hebt.

Jullie meten ook de verschillen tussen artsen. Ligt dat niet gevoelig? We zijn aan het onderzoeken hoe we dat het beste kunnen doen en dat doen we in nauwe samenspraak met onze artsen. Wij willen uitkomsten van behandelingen en technieken per arts gaan vergelijken. Veel mensen denken dat artsen er tegen zijn. Ik ervaar juist dat artsen enorm bereid zijn om bij te leren. Ook artsen en chirurgen buiten Xpert Clinic volgen wat wij doen met veel enthousiasme. Iedereen moet het straks zo goed doen als de beste arts. En nu weet de beste arts niet eens dat hij de beste arts is en waarom. Het is van groot belang dat we dit met heel veel integriteit gaan doen. Welke meetgegevens zijn relevant? Wat koppelen we terug? En als we terugkoppelen moeten het ook duidelijke aanknopingspunten geven om te verbeteren en aan te passen. De welwillendheid om mee te werken is groot. Elke arts moet er van kunnen leren. Xpert Clinic is een plek waar de lat hoog ligt en waar heel veel ontwikkelmogelijkheden zijn. Dat gebeurt in een open cultuur waar zorgpersoneel eraan werkt om elkaar en zichzelf steeds beter te maken. Het is mooi dat wij daar met onze gegevens aan bij kunnen dragen.

Waarvan krijg je een glimlach als je aan Pulse denkt? Van de schitterende kruisbestuiving tussen het Erasmus MC en Xpert Clinic. Pulse en het onderzoek dat we doen combineert het beste uit de focuszorg en de academische wereld. Xpert Clinic steekt financieel en organisatorisch zijn nek uit, omdat ze een visie hebben waarin ze geloven. Pulse is een hele mooie combinatie van het realiseren van een lange termijn visie met een enorme korte lijn naar de dagelijkse praktijk. We meten de praktijk van nu, maar het lange termijn doel is om per patiënt te bepalen wat de beste behandeling is en een voorspelling te doen over het herstel.


Onze ambitie Met Xpert Clinic hebben wij één doel voor ogen: we willen aantoonbaar betere zorg leveren tegen lagere kosten voor de samenleving. Lagere kosten voor de zorg èn lagere kosten door sneller herstel. Onze ambitie is om de meest toonaangevende kliniek voor handen polschirurgie in Nederland te worden. Dat geldt zowel voor de kwaliteit van de zorg als voor de aantallen patiënten die we willen behandelen.

Onze overtuiging is dat hoge kwaliteit en lage kosten heel goed samen kunnen gaan. Dat vergt superspecialisatie, een goede landelijke dekking van zelfstandige klinieken en de behandeling van grotere aantallen patiënten. Door een slimme manier van organiseren integreren wij de dienstverlening. Dit bespaart de patiënt tijd en gedoe. Voor Xpert Clinic is kwaliteit en continue verbetering hiervan van wezenlijke betekenis. Een patiënt verdient de beste zorg tegen redelijke kosten. Samen met patiënten, huisartsen, vakgenoten en zorgverzekeraars wil Xpert Clinic een situatie bereiken waarin betrokkenen hun keuzen kunnen maken op basis van een helder inzicht in de kwaliteit, prestaties en kosten.

De aanpak van Xpert Clinic kenmerkt en onderscheidt zich door:

Patiënt centraal De zorg in onze klinieken is volledig georganiseerd vanuit het perspectief van de patiënt. Dit leidt tot een snelle diagnose en een gericht behandelplan. Direct na het consult kan er, indien nodig, al gestart worden met therapie. Superspecialisatie Onze artsen en therapeuten zijn gespecialiseerd in handen polszorg. Dit betekent dat ze veel ervaring hebben op dit gebied en vrijwel alle aandoeningen snel en juist kunnen beoordelen. Dit voorkomt tijdsverlies en schade door een onjuiste diagnose. Uitkomstenmeting We meten onze prestaties en leggen die op een gestandaardiseerde wijze vast. Op basis van de zorgvuldige meting van onze prestaties, inclusief de meningen van patiënten over de verleende zorg, evalueren wij onze werkwijze en stellen we die waar nodig bij. De artsen vergelijken en bespreken hun resultaten onderling. In de toekomst willen wij de resultaten van onze kliniek ook vergelijken met die van andere zelfstandige klinieken en gespecialiseerde ziekenhuizen. Door te benchmarken houd je elkaar scherp en krijgt de patiënt steeds betere zorg. Continue verbetering Door zorgvuldig het resultaat van ons werk te evalueren kunnen we ook verbeteren. Xpert Clinic kent een proces van continue verbetering: op het niveau van de kliniek, van de behandelteams en van de individuele medewerkers. Opleiding

Specialist word je door kennis te vergaren, passie voor je vak en door veel ervaring op te doen. Xpert Clinic erkent dat er een tekort is aan specialisten in handen polschirurgie. Daarom biedt Xpert Clinic in samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum de mogelijkheid om een fellowship te doen in handen polschirurgie. Daarnaast maken onze artsen ook tijd vrij om huisartsen op te leiden, zodat zij problemen eerder kunnen signaleren.

Teamwerk Vaste, medische teams werken intensief samen, onderhouden frequent contact en zorgen voor een volledig geïntegreerde behandeling. Landelijke dekking Onze bewezen, supergespecialiseerde aanpak bieden we op verschillende locaties in Nederland. We groeien naar een landelijke dekking, in een tempo dat een zorgvuldige opzet en uitvoering mogelijk maakt.



‘We kunnen een slag maken die echt ongekend is.’ — Interview met Dr. Oliver Zöphel, Drs. Frank Stook en Drs. Luitzen de Boer.

Dr. Oliver Zöphel, Drs. Frank Stook en Drs. Luitzen de Boer zijn allen als arts verbonden aan Xpert Clinic. Hun werk wordt beoordeeld door patiënten, resultaten van de één worden afgezet tegen anderen. Wat vinden ze daarvan? Hoe gaan ze daarmee om? En is er nog Drs. Luitzen de Boer

meer mogelijk?


Is dat niet eng, die feedback? Oliver Zöphel: “Als je beter wilt worden, dan moet je openstaan voor feedback. Doe je dat niet, dan is er weinig ruimte voor je in de toekomst. De cultuur moet daarvoor wel in orde zijn en bij Xpert Clinic is dat het geval. We hebben geregeld onderling overleg. De lijntjes zijn kort en zaken kunnen snel worden geregeld.’ Frank Stook: ‘Collega’s kijken met elkaar mee en zo leren we van elkaar. Je moet geen schaamte hebben voor dat soort zaken. Het draait om de patiënt.’ Luitzen de Boer: ‘Voor mij is het ook de kritische blik onderling. We leren van de goede en de minder goede dingen.’ Meten is weten? Frank Stook: ‘Voor mij was het een van de redenen om mij bij Xpert Clinic aan te sluiten. Xpert Clinic is een lean & mean machine. Het is goed georganiseerd en iedereen heeft de drive om elke dag aantoonbaar beter te willen worden. Dat wilde ik zelf ook en daar wil ik van leren.‘ Luitzen de Boer: ‘Ik werk sinds 2010 voor Xpert Clinic en ik ben heel blij met de feedback uit de metingen. Je krijgt terugkoppeling van degene om wie het gaat: de patiënt. Dat was indertijd nieuw voor mij. Ik was wel gewend aan feedback, maar dan van een professional.’

“Hand- en polschirurgie gaat echt een specialisatie worden.”

Word je als arts beter van de feedback uit Pulse? Oliver Zöphel: ‘De metingen geven goed weer wat patiënten en therapeuten van jou en je werk vinden. Pulse gaat ook veel dieper dan algemene surveys in ziekenhuizen. En er wordt veel vaker gemeten. Je krijgt per kwartaal één op één feedback. Je kunt je snel aanpassen als dat nodig is en je wordt daarbij ondersteund. Voor de kwaliteit van je werk is dat heel goed. Je leert ervan. Ziekenhuizen zouden dit ook moeten doen. Ik vind eigenlijk dat zorgverzekeraars dit van alle ziekenhuizen en klinieken zouden moeten eisen.’ Luitzen de Boer: ‘Toen ik startte bij Xpert Clinic bleek uit de eerste metingen dat ik niet goed uitlegde: ik kwam niet over op de manier die ik voor ogen had. En dat terwijl ik al jaren werk. Maar ja, iedereen heeft toch zijn eigen manier ontwikkeld. Ik begin nu elk gesprek met een toelichting en we hebben een standaard uitleg ontwikkeld. Mijn scores gingen enorm omhoog. Het stimuleert bovendien de competitie op een kwalitatieve manier. Elke arts wil goed zijn, feedback help om nog beter te worden.’ Frank Stook: ‘Voor mij is het zo dat ik beter mijn rol en functie kan vervullen doordat ik nu weet hoe ik overkom bij patiënten. Maar, Pulse heeft nog niet veel veranderd aan het medisch beleid. Wat dat betreft staan we nog aan het begin.’

Drs. Frank Stook


Is het reëel te veronderstellen dat het medisch beleid ook verbeterd kan worden door Pulse? Luitzen de Boer: ‘Voor mij is dat iets waar ik echt naar uitkijk. We willen dat graag en daar praten we ook over met elkaar en met de mensen die verantwoordelijk zijn voor Pulse. Op papier doet iedereen operaties op dezelfde manier, maar in de praktijk heeft toch iedereen zijn eigen systeem. Waar ik benieuwd naar ben is of de resultaten op de ene locatie beter zijn dan op een andere. Hebben patiënten na een bepaalde operatie in Rotterdam significant meer of minder pijn dan bijvoorbeeld in Eindhoven? Daarvoor zijn er nu nog niet genoeg meetgegevens. Ik zie er naar uit om van elkaar te leren en het medisch beleid te verbeteren op basis van uitkomsten en feiten. Dan maken we echt een slag die ongekend is.’ Oliver Zöphel: ‘We leren al wel van elkaar, maar nu is dat nog intercollegiaal. Inderdaad niet gebaseerd op feiten, maar wel zeer waardevol en nuttig. Pulse heeft toekomst en achter Pulse zit een visie, maar we zitten ook nog in een leercurve en ik ben blij dat wij daar als artsen bij worden betrokken. Voor mij is de kern van de discussie: hoe meet je kwaliteit? Is het goed als je snel je werk kunt hervatten? Is het goed als je weinig pijn hebt? Of is het goed als je tevreden bent? Het functionele resultaat kan matig zijn, maar je kunt wel weer snel aan het werk en doordat iedereen bij Xpert Clinic je perfect heeft bijgestaan, geef je een hoge waardering. Hebben we dan hoge kwaliteit geleverd? Ja? Of nee?’ Frank Stook: ‘Doordat we onszelf deze vragen blijven stellen, beter willen worden en Pulse ons daarbij kan helpen, kijk ik met plezier vooruit. Hand- en polschirurgie gaat echt een specialisatie worden. Je bent bij Xpert Clinic ook verplicht om het FESSH-examen (Federation of European Societies for Surgery of the Hand) met goed gevolg af te leggen. Wij willen op alle mogelijke manieren de voorhoede vormen.’

“Als je beter wilt worden, dan moet je openstaan voor feedback. Doe je dat niet, dan is er weinig ruimte voor je in de toekomst.” De arts, de behandeling of de patiënt? Wie heeft met meeste baat bij de metingen? Frank Stook: ‘Moet ik kiezen? Alle drie als ik het mag zeggen. En eigenlijk alle vier. Want laten we de therapeut hier vooral niet vergeten. Daarmee werken we nauw samen en wij hebben samen veel baat bij de meetgegevens zodat we het samen nog beter kunnen doen voor patiënten.’ Luitzen de Boer: ‘Wat ik daarnaast nog echt geweldig vind, is dat we door de vele metingen veel meer voorspellend kunnen zijn naar patiënten. We weten nu dat je na een bepaalde ingreep misschien wel wat meer pijn hebt, maar we weten ook dat bijvoorbeeld de functie van je hand of pols veel beter is en de pijn op lange termijn minder. Op basis van de gemiddelden uit de metingen kunnen we patiënten daarover echt heel goed voorlichten. Ze zijn beter voorbereid op wat er gaat komen. Ze zijn minder onzeker als ze zijn geopereerd. En ze weten beter wat ze zelf kunnen doen om de pijn te verlagen en de functionaliteit te verbeteren.

Dr. Oliver Zöphel


Wie zijn wij

Xpert Clinic: oorsprong en organisatie Reinier Feitz en Thybout Moojen hebben Xpert Clinic opgericht in oktober 2008. Een superspecialistisch centrum voor handen polschirurgie. Want een sterke focus op handen en polsen leidt tot topkwaliteit. Het hele spectrum van de handen polschirurgie is aanwezig. Er is zowel sprake van relatief eenvoudige primaire behandelingen als van ingewikkelde hersteloperaties. Door een eenvoudige en overzichtelijke inrichting van de organisatie zijn hoge doelmatigheid en snelheid onderscheidende kenmerken van Xpert Clinic. Wij beloven onze patiënten het beste resultaat, de beste dokter, minder tijdsbeslag, meer begeleiding en meer aandacht. Naast de vestigingen in Hilversum, Eindhoven, Rotterdam en Velp openden Xpert Clinic Enschede en Xpert Clinic Zeist in 2012 de deuren.

Artsen Xpert Clinic verwacht van haar artsen dat zij het grootste deel van hun tijd besteden aan de behandeling van handletsel. Alleen op die manier word je een echte specialist op dit vakgebied. Ook hebben al onze artsen met goed gevolg het FESSH-examen afgelegd (Federation of European Societies for Surgery of the Hand). Bezit een nieuwe arts het certificaat nog niet, dan is hij/zij verplicht dat binnen een jaar te behalen. Voor het aanvragen van het FESSH-examen moet de handchirurg aan een aantal eisen voldoen, zoals het minimaal twee jaar uitvoeren van handen polsbehandelingen in een geaccrediteerd handen polscentrum. Ook moet de handchirurg al een groot aantal ingrepen gedaan hebben over de gehele breedte van het vak, variërend van aangeboren afwijkingen tot revascularisaties van vingers. Een commissie bepaalt of de handchirurg voldoet aan de gestelde eisen. Elk jaar zijn er 30 tot 50 aanvragen voor het FESSH-examen, waarvan 15 tot 20 aanvragen worden geaccepteerd. Het slagingspercentage ligt op ongeveer 65%. De handchirurgen van Xpert Clinic behoren dus tot de top van Europa. Verder verwachten wij van onze artsen dat ze open staan voor verbetering. Om continu te kunnen verbeteren moet je ook weten wat de huidige kwaliteit van de dienstverlening is. Door het meten van medical outcomes en patiënttevredenheid meten wij de kwaliteit van onze artsen. De gegevens worden in een benchmark verwerkt zodat de arts regelmatig feedback krijgt van zijn presteren ten opzichte van zijn collega’s.


Handtherapie Wij vinden gespecialiseerde fysiotherapie, handtherapie genoemd, een essentieel onderdeel van het revalidatieproces bij problemen met hand en/of pols. De handtherapeuten zijn op de polikliniek vanaf het eerste bezoek van een patiënt geheel bij het proces betrokken. Niet alleen voor maar ook na een (invasieve) behandeling begeleiden zij de patiënt volledig. Tijdens een eerste bezoek worden patiënten zowel door de handchirurg als de handtherapeut en/of ergotherapeut gezien. Hierdoor kan in een eerste consult de diagnose worden gesteld. Daarnaast kan alle noodzakelijke informatie gegeven worden over de behandeling en het nazorgtraject (onder andere handtherapie), kunnen alle noodzakelijke onderzoeken gedaan worden (zoals EMG en röntgenfoto’s – zonder extra kosten voor de zorgverzekeraar) en kunnen alle vervolgafspraken in één keer worden gepland. Ook worden eventuele spalken direct op maat gemaakt voor de patiënt. In ongeveer 60% van de gevallen zal de handchirurg, in overleg met de patiënt, eerst kiezen voor een conservatief behandeltraject. Hiermee zal de therapeut dan ook direct starten. Vanaf de eerste dagen dat Xpert Clinic actief is hebben patiënten zeer grote waardering uitgesproken voor deze werkwijze.

Kwaliteitskeurmerk Xpert Clinic heeft gekozen voor een kwaliteitsmanagementsysteem volgens de ISOnormering. Deze norm (9001:2011) beschrijft het op een gestructureerde manier continu verhogen van kwaliteit van zorg en daarmee van patiënttevredenheid. Deze eis is de hoeksteen van ons beleid. Door het onderhouden van een ISO- kwaliteitssysteem is het voor zowel medewerkers als voor de patiënt duidelijk dat Xpert Clinic aan de geldende normen op het gebied van kwaliteit voldoet. In de praktijk betekent dit dat alle dagelijkse procedures, werkwijzen en handelingen die door medewerkers worden uitgevoerd, maar ook de controle hierop, nauwkeurig worden beschreven en zijn geprotocolleerd in kwaliteitshandboeken. We controleren onszelf door middel van een interne audit. Hier vergelijken we de werkelijke werkwijze met onze protocollen. Eens per jaar worden we gecontroleerd door een externe, dus onafhankelijke partij.

Door het meten van medische uitkomsten en patiënttevredenheid meten wij de kwaliteit van onze artsen. ZKN-keurmerk Naast de ISO-certificering hebben wij het ZKN-keurmerk (Zelfstandige Klinieken Nederland). Om de patiënt betrouwbare en optimale kwaliteit van medische zorg te bieden, ontwikkelde ZKN in samenwerking met een onafhankelijk certificeringinstituut een kwaliteitskeurmerk. Met het keurmerk ziet ZKN erop toe dat de kwaliteit van de klinieken op een hoog peil staat en blijft staan. De klinieken met een ZKN-keurmerk voldoen aan de strengste eisen.


‘Als je gericht ergens aan werkt, zie je de verbetering echt terug.’ — Interview met Sonja Vissers.

Sonja is vestigingsmanager van Equipe Zorgbedrijven in Zeist en Hilversum. Xpert Clinic is onderdeel van Equipe Zorgbedrijven.


Op welke manier heb jij met kwaliteit te maken in je werk? Als vestigingsmanager is kwaliteit een integraal onderdeel van mijn werk en mijn verantwoordelijkheid. Ik ben verantwoordelijk voor het operationele proces van de klinieken in Zeist en Hilversum. Voor mij is kwaliteit een totaalpakket: alles dat je doet om verwachtingen van patiënten te overtreffen. Van het resultaat van een behandeling tot de bejegening en de beleving van patiënten. Als je een patiënt bevraagt over kwaliteit, zal hij altijd een oordeel geven over het totaal. Hij maakt in gedachten namelijk altijd een optelsom. Wat is jouw achtergrond? Ik werk sinds december 2010 voor Equipe Zorgbedrijven. Daarvoor heb ik 33 jaar op een o.k. gewerkt. Uiteindelijk als hoofd o.k.. Daar is kwaliteit een hot item zoals je zult begrijpen. Die hoge normen en dat arendsoog voor kwaliteit tot in de kleinste details, kan ik hier heel goed toepassen.


Hoe meten jullie kwaliteit en hoe breng je kwaliteit naar een steeds hoger niveau? Patiënten vullen bij ons na de behandeling altijd een ZKN-enquête in. Het is een tevredenheidsenquête met een breed scala aan vragen, die wordt gebruikt door alle klinieken die zijn aangesloten bij de Zelfstandige Klinieken Nederland. Wij analyseren de uitkomsten, zoeken patronen en maken daarop verbeterplannen. Vorige jaar scoorden we in Hilversum naar ons idee te laag op onze NPS. De Netto Promotor Score; de mate waarin patiënten ons aanbevelen bij anderen. De NPS is een schitterende lakmoesproef of je het goed doet of niet. Hoe hoger je scoort, hoe meer patiënten geneigd zijn om spontaan hun ervaringen met anderen te delen. Dat doen ze omdat ze bijvoorbeeld verrast zijn over kwaliteit, service en ontvangst. Onze scores in Hilversum waren begin 2012 te laag. De beleving van patiënten was niet optimaal: ze vonden de wachttijden te lang en de tijd die de arts aan je besteedde te kort. Uit de feedback bleek dat patiënten voelden dat er als het ware al weer een volgende patiënt stond te wachten, terwijl zij nog in gesprek waren met de arts. De beleving was: “de arts heeft weinig tijd voor mij.” De realiteit was dat we de spreekuren te strak planden. Een ander punt was drukte in de wachtkamer. We draaiden twee spreekuren naast elkaar: voor o.k. en poli. En daarvoor gebruikten we maar één wachtruimte. Mensen vonden dat niet prettig en op drukke dagen zag je de beoordeling van patiënten op dit onderwerp omlaag gaan. We hebben direct de koe bij de horens gevat. We hebben twee wachtruimtes ingericht, zijn meer spreekuren gaan draaien en we hebben meer artsen ingezet. En, we hebben ‘lucht’ tussen de spreekuren gepland waardoor uitloop van een consult niet direct leidt tot filevorming in de wachtkamer. Zo is er meer ruimte voor aandacht. Dat waarderen patiënten en ook artsen vinden het veel prettiger werken. Als je gericht ergens aan werkt, zie je de verbetering echt terug. Dat blijkt uit de cijfers: onze NPS is van 51% aan het begin van 2012, gestegen naar 63% in het laatste kwartaal van dat jaar. Dat is een enorme stijging en een pluim voor het hele team.

“Er is meer ruimte voor aandacht. Dat waarderen patiënten en ook artsen vinden het veel prettiger werken.” Vinden artsen het prettig als jij je met hun werk bemoeit? Bij Xpert Clinic zien we kwaliteit als een teamprestatie. Artsen -en alle andere medewerkers- staan er echt voor open om hun werk beter te doen. Zij denken actief mee. Hoe en waar het beter kan. Wij spreken geregeld met de artsen over kwaliteit en hoe we beter kunnen worden. Artsen worden ‘gescoord’ en daarbij gebruiken we de ook ervaringsgegevens uit de ZKN-enquêtes. Bij Xpert Clinic hebben mensen de attitude om patiënten te behagen. Dat past bij de visie die wij hebben op zorg.


‘We meten om onze behandeling te verbeteren of aan te passen.’ — Interview met Jacco Woerdman en Folkert van Ewijk.

Jacco Woerdman is patiënt en Folkert van Ewijk is zijn handtherapeut.


Wat gebeurde er vijf jaar geleden? Jacco: ‘Dat was april 2007, toen viel ik van de trap. Ik brak daarbij mijn ringvinger. Pech, maar dat kan iedereen overkomen. Mijn hand werd in het gips gezet en dat was het begin van een lange lijdensweg. Ik had pijn in mijn vinger en de pijn bleef. Daarom werd ik twee maanden na de val toch nog geopereerd. Nadat het gips er opnieuw af ging, bleef ik pijn houden. Mijn pezen waren vast gaan zitten. Therapie volgde maar na meer dan 100 keer fysio en ergotherapie was de pijn alleen maar erger geworden. In november 2007 werd ik opnieuw geopereerd, maar geen verbetering. Daarna ben ik naar een ander ziekenhuis gegaan voor een second opinion. Een nieuwe operatie volgde in 2008 maar de klachten bleven en de pijn werd alleen maar erger. Beide ziekenhuizen waar ik was geopereerd, zeiden dat ze niets meer voor mij konden doen. Het devies was: pijnbestrijding, medicijnen er ermee leren leven. Mijn vertrouwen in artsen was gedaald tot ‘nul’.’

En hoe kwam je in conact met Xpert Clinic? Jacco: ‘Via mijn huisarts kwam ik in contact met Reinier Feitz. Ik keek op van zijn benaderingswijze na alles dat ik had meegemaakt. Hij was concreet, kort en krachtig en had oren voor mijn problematiek. Hij stelde voor om met handtherapie te starten omdat dat nu eenmaal de voorkeur heeft boven weer een operatie. Folkert: ‘Maar, al snel bleek dat we met therapie de problematiek niet weg kregen. Uit de metingen die we deden, bleek geen verbetering in de functie of een vermindering van de pijn. Wat bleek: het bot in Jacco’s ringvinger stond niet goed en daardoor kon de hand gewoon niet goed functioneren. Daarop heeft Reinier Feitz besloten te opereren. Het bot is doorgezaagd, de stand is veranderd en Jacco had snel een veel beter gevoel en minder pijn. Na een week ging het gips eraf, konden de hechtingen eruit en zijn we vol aan de slag gegaan met therapie om elke verkleving van pezen tegen te gaan.

En wat is het geheim geweest van de aanpak? Folkert: ‘Het doorzettingsvermogen en de discipline van Jacco en de manier waarop we werken bij Xpert Clinic. Daar werken arts en therapeut nauw samen vanaf het begin en gebruiken we metingen om onze behandeling te verbeteren of aan te passen. Wij starten met een nulmeting en meten daarna zeer frequent de functie en pijnbeleving van hand van de patiënt. Een aantal van die metingen wordt opgeslagen in Pulse, ons uitkomstenmanagementsysteem. We registreren de metingen voor de operatie, na 6 weken, 3 maanden, 6 maanden en 12 maanden. Patiënten vullen de vragenlijsten in in Pulse. Komt een score voor pijnbeleving bijvoorbeeld boven een 8 uit, dan ontvangen wij een bericht zodat we direct kunnen reageren met therapie. De metingen zijn ook inzichtelijk voor patiënten. Voor Jacco werd het zo heel concreet welke vooruitgang hij echt boekte en hoe de pijn afnam. Dat motiveerde hem om zelfstandig zijn oefeningen te doen. Als mensen thuis niet oefenen, lukt het nooit. Jacco: ‘Als je zoals ik veel en lang pijn hebt gehad, heb je gewoon angst ontwikkeld om te bewegen. De therapie en de aanpak is daarop aangepast. Ik kreeg de oefeningen uitgelegd, ik kreeg ze mee op papier en er zijn ook filmpjes waarop je kunt zien hoe je de oefeningen moet doen. Als je dan vanuit de metingen uit Pulse ziet dat je echt vooruitgang boekt, is dat fantastisch. Voor mij was een andere belangrijke factor dat er een duidelijk doel is gesteld: de pijnklachten weg, de hand weer zo flexibel mogelijk krijgen en alles wat ik meer kan doen met mijn hand dan voor de operatie moest ik zien als winst. Voordat ik bij Xpert Clinic kwam, had ik al 164 behandelingen achter de rug zonder verbetering. Bij Xpert Clinic wist ik wat de aanpak was, wat de kansen waren en waar ik dus concreet naartoe kon werken. Ik werd serieus genomen en de behandeling was echt op mij afgestemd. En het persoonlijk contact met Folkert en Reinier was echt goed. Heel anders dan in het ziekenhuis, daar voelde ik mij een nummer.

Jacco Woerdman

Is superspecialisatie een voordeel voor patiënten? Folkert: ‘Mijn visie is dat elke therapeut zich zou moeten specialiseren. Als je de allerbeste zorg wilt leveren, moet je diep gaan. En hoe vaker je een bepaalde behandeling doet, hoe beter je er in wordt. Ik specialiseer me nu meer dan 5 jaar in de hand en pols. Letseltechnisch zijn er nu vrijwel nooit verrassingen meer. Xpert Clinic loopt voorop door de enorme focus op kwaliteit, ontwikkeling en onderwijs in handtherapie. Daarbij geniet ik er echt van dat we zo intensief kunnen samenwerken met de artsen. Jacco: ‘Ik heb er overduidelijk voordeel van gehad. Kijk maar naar mijn hand en wat ik er weer mee kan doen. Voor mij is het natuurlijk bijzonder dat ik zonder pijn weer gewoon kan functioneren. Als ik had geweten hoeveel ellende die duikeling van de trap me had gebracht, had ik me wel met twee handen vastgehouden aan de leuning.’

Folkert van Ewijk



Wat doen wij

Xpert Clinic Zorgpad VAS score van 0- 10 (10 is slecht) gemeten in maanden na de operatie

Klant neemt contact op met informatie centrum

Consult handchirurg Voorlichting handtherapeut EMG/Röntgen indien nodig Operatie

Diagnose

Therapie 5 dagen

Zorgpad Xpert Clinic heeft een patiëntgeoriënteerd zorgpad. Dit betekent dat de zorg rond de patiënt is georganiseerd in plaats van rond de specialist. Bij Xpert Clinic worden, indien nodig, röntgenfoto’s al tijdens het consult gemaakt. Dit betekent dat de patiënt geen nieuwe afspraak hoeft te maken om de foto’s te laten maken èn geen nieuwe afspraak hoeft te maken om de uitkomst te bespreken. Dit is een van de manieren waarop Xpert Clinic in haar zorgpad de patiënt centraal stelt. Proces flow Patiënten bellen naar het Informatiecentrum om een afspraak voor een consult te plannen. In overleg met de patiënt wordt een vestiging geselecteerd waar de patiënt op korte termijn gezien wordt door de handchirurg. Tijdens het consult, dat in totaal ongeveer één uur duurt, wordt er eventueel een EMG en/of röntgenfoto gemaakt. Geen gedoe met vervolgafspraken. Alles gebeurt tijdens de eerste afspraak. Dat bespaart tijd van zowel patiënt als arts. De handchirurg bespreekt tijdens het consult de mogelijkheden. Samen met de patiënt wordt een behandelplan opgesteld. Aansluitend gaat de patiënt direct naar de handtherapeut. Hij geeft de patiënt nadere informatie over de ingreep of de therapie. Handtherapie wordt direct gestart. Ook voert de therapeut de zogenaamde nul-metingen uit. Deze meting bestaat uit een aantal vragenlijsten en het meten van bijvoorbeeld de knijpkracht en flexibiliteit. De metingen worden tijdens het behandelplan een aantal maal herhaald om zo de effectiviteit van de behandeling te kunnen meten.


Een invasieve ingreep (operatie) kan meteen worden gepland, op een dag die past in de planning van de patiënt. De handchirurg voert deze ingreep uit in een van de operatiekamers in de kliniek. Na een invasieve ingreep wordt zo nodig met revalidatie begonnen door middel van handtherapie. Dit is bevorderlijk voor het behalen van een optimaal resultaat en de snelste reïntegratie. Tot slot vindt na 3 maanden de eindcontrole plaats bij de handchirurg. Na de controle worden eerder genoemde metingen herhaald om de effectiviteit van de behandeling te bepalen. Behandelingen/ second opinions Binnen Xpert Clinic vinden behandelingen (zowel invasief als conservatief) plaats aan de hand, pols en zenuw. Ongeveer 32% van de patiënten bij Xpert Clinic komt voor een second opinion. In de meeste gevallen gaat het om een trauma dat elders geen optimale behandeling heeft gekregen. Er is dan (sterk) onvoldoende resultaat geboekt voor de patiënt. In vrijwel alle gevallen kunnen onze artsen en therapeuten voor verbetering zorgen. Dat toont nog eens aan dat de handzorg in Nederland meer moet worden geconcentreerd. Als de primaire chirurgie en therapie meteen beter wordt uitgevoerd, bespaart dat patiënten (en de maatschappij) tijd en geld.

1 uur

nulmeting

Controle

Therapie 3 maanden meting

2 weken

Regionale anesthesie Pijnzenuwen lopen via de onderarm, elleboog, bovenarm, oksel en hals naar het ruggenmerg en het hoofd, waar de pijn bewust wordt. In het geval van Plexusanesthesie wordt de voortgeleiding van de pijn tijdelijk stopgezet door het inspuiten van verdovingsvloeistof rond de zenuwen ter hoogte van de oksel of de hals (afhankelijk van de anesthesioloog). Met behulp van echo worden de zenuwen opgezocht ter hoogte van de oksel of de hals en wordt er rond deze zenuwen verdovingsvloeistof ingespoten via een naaldje.

Anesthesie Wanneer een invasieve behandeling plaatsvindt, gebeurt dit grotendeels door middel van regionale anesthesie. Dit is prettiger voor de patiënt. De anesthesioloog gebruikt een echoapparaat om de zenuwen te zoeken. Als de naald op de goede plaats zit, spuit de anesthesioloog het verdovende middel in. Als de verdoving is uitgewerkt, keren de spierkracht en het gevoel weer terug. Van de invasieve ingrepen onder anesthesie is 95% regionaal. Daarvan werkt 99% dusdanig goed dat geen andere anesthesie nodig is.

Het ‘blok’ blijft in stand gedurende ongeveer 8 tot 16 uur na het inspuiten, hetgeen zorgt voor een langdurige intense pijnbestrijding na de operatie.

Plexusanesthesie heeft enkele duidelijke voordelen ten opzichte van algehele anesthesie:

1 De patiënt blijft wakker en krijgt geen narcose. Hierdoor kan er nog overleg plaatsvinden tussen de handchirurg en de patiënt. 2 De patiënt kan eventueel meekijken bij de operatie (in geval van een polsscopie). 3 Er is sprake van kortere wisseltijden tussen de patiënten en er kunnen dus meer patiënten geopereerd worden. Dit heeft een gunstige invloed op de wachttijden. 4 Er vindt goede doorbloeding plaats van de geopereerde plek met sneller wondherstel. 5 De patiënt profiteert van goede pijnstilling gedurende de eerste 8 tot 16 uur na de operatie.


Motivatie van patiënten om voor Xpert Clinic te kiezen Deskundingheid van artsen Korte(re) wachttijd

18%

16%

Advies van mijn huisarts Advies van vrienden of familie

11%

6% 33%

6% 4%

Advies zorgverzekeraar Positieve ervaringen in het verleden

Patiënttevredenheids onderzoek

Afstand tot mijn huis

5% Goede beoordeling door onafhankelijke instantie

Alle patiënten van Xpert Clinic ontvangen na de eindcontrole per e-mail een uitnodiging

Anders/overig

voor ons patiënttevredenheidsonderzoek. Want niet alleen de medische uitkomst van de behandeling is belangrijk maar ook de beleving van onze patiënten.

In onze tevredenheidsenquête vragen we patiënten waarom ze kiezen voor Xpert Clinic. Meer dan de helft van onze patiënten kiest voor ons vanwege de deskundigheid van onze artsen en de korte wachttijden. Nog een kwart van onze patiënten kiest Xpert Clinic op advies van de huisarts of familie en vrienden. Slecht 5% kiest voor ons vanwege de afstand tot hun woonplaats. Een duidelijke keuze voor kwaliteit.

Ons streven is dat 90% van onze patiënten ons beoordeelt met een goed (8), zeer goed (9) of uitmuntend (10). Een doelstelling die we nog niet op alle punten bereikt hebben. Om te weten te komen hoe we onze service kunnen verbeteren, hebben we in de enquête ook twee open vragen opgenomen. Zo vragen we aan onze patiënten wat ze waarderen aan onze service en op welke punten we nog kunnen verbeteren. Door analyse van deze twee vragen, leren we wat onze patiënten belangrijk vinden en wat zij ervaren als kwaliteit. De feedback

wordt eens per kwartaal doorgenomen door de medisch directeur, de merkmanager en de kwaliteitsmanager. Op die manier borgen we een continu verbeterproces. Xpert Clinic laat het patiënttevredenheidsonderzoek uitvoeren door ZKN, Zelfstandige Klinieken Nederland. De analyses kunnen zowel per vestiging als per arts worden opgevraagd. Onderstaande analyse betreft de patiënten die in 2012 op eindcontrole zijn geweest (N=1326).

Patiënten geven aan dat ze zich als mens behandeld voelen, en niet als nummer of aandoening. 32 — Kwaliteitsjaarverslag Xpert Clinic 2013


Als antwoord op de open vraag ‘Wat is uw meest positieve ervaring met de kliniek?’ wordt vaak de deskundigheid van de arts en vriendelijkheid van ons personeel genoemd. Patiënten geven aan dat ze zich als mens behandeld voelen, en niet als nummer of aandoening. Het overleg over het behandelplan wordt ook vaak genoemd. Er wordt rekening gehouden met werk en/of hobby’s. Het telefoontje door de therapeut een dag na de operatie wordt ook erg gewaardeerd.

Op de vraag ‘Wat zou u graag verbeterd zien aan de dienstverlening van deze kliniek?’ wordt geantwoord: meer duidelijkheid over het herstel na de ingreep en wat je na de ingreep kunt verwachten aan pijn en functionaliteit. Hier wordt aan gewerkt door middel van de persoonlijke patiënten pagina “mijn Xpert Clinic”.

Wat vindt u van de informatie over de nazorg?

Rapportcijfer 8 - 10 85% in 2012 85% in 2011

Rapportcijfer voor de bejegening van de arts naar u toe



Rapportcijfer 7 10% in 2012 10% in 2011

Wat vindt u van de deskundigheid van de assistent?

Wat vindt u van de begeleiding door de verpleegkundige?




Rapportcijfer voor de totaalindruk van de kliniek


Wat vindt u van de medische deskundigheid van de arts?



Hoog op de agenda staat de informatievoorziening aan de patiënt. Scores die we in 2013 willen verbeteren zijn: informatie over de nazorg, informatie op de website en het persoonlijk contact met de arts.


Wat vindt u van de kwaliteit van het onderzoek?

Hoe goed heeft de arts naar uw inbreng geluisterd?

Rapportcijfer voor de behandeling




Wat vindt u van de informatie op de website?




Rapportcijfer voor de door de kliniek verleende nazorg



Persoonlijk contact arts





In welke mate zou u onze kliniek aanbevelen aan anderen?





In welke mate heeft u pijn ervaren van de behandeling?





Score behandeling Xpert Clinic t.o.v. het ziekenhuis

Beter 87% in 2012 85% in 2011

Enige mate 55% in 2012 56% in 2011 Niet 23% in 2012 24% in 2011










Veel 8% in 2012 7% in 2011

Tamelijk veel 14% in 2012 13% in 2011

Slechter 4% in 2012 6% in 2011

Gelijk 10% in 2012 9% in 2011


Netto Promotor Score De Netto Promotor Score (NPS) is een eenvoudig instrument om de klantloyaliteit te meten. De patiënt beantwoordt de vraag ‘Hoe waarschijnlijk is het dat u ons bedrijf aanraadt aan familie en vrienden?’ met een cijfer tussen de 1 en 10.

Netto Promotor Score Percentage promotors minus het percentage criticasters

70 65 60 55

Om de Netto Promotor Score te berekenen worden de respondenten in drie groepen ingedeeld: - Score van 1 tot 6: dit zijn de criticasters. - Score van 7 of 8: deze patiënten zijn passief tevreden. - Score van 9 of 10: dit zijn de promotors, deze groep patiënten zal de kliniek enthousiast promoten in de eigen omgeving.

50 45 40 35 30 25 20 Bron: Onderzoek Independer 2008

15 10 5 0 -5 -10 -15

TOTAAL

Algemeen ziekenhuis

Topklinisch ziekenhuis

Privekliniek

Academisch ziekenhuis

ZBC

Gespecialiseerd Ziekenhuis

XpertClinic

-20

Xpert Clinic heeft een NPS van 61%. Dit betekent dat patiënten Xpert Clinic graag aanbevelen bij vrienden/familie. Ter vergelijking: Apple staat in Duitsland in 2010 op 1 met een score van 65%, Sony op de derde plaats met 38% en Nokia op de vijfde plaats met 25%.

De Netto Promotor Score wordt berekend door het percentage promotors minus het percentage criticasters. Het resultaat is een percentage dat de klantloyaliteit van het bedrijf definieert. Xpert Clinic heeft een NPS van 61,0%. Dit betekent dat patiënten Xpert Clinic graag aanbevelen bij vrienden/familie. Ter vergelijking: Apple staat in Engeland in 2011 op 1 met een score van 67%, LG (televisies) op de derde plaats met 39% en Samsung (televisies) op de vierde plaats met 35%. Aansturing artsen Het principe van de NPS score gebruiken we ook bij de aansturing van de artsen. NPS score zegt meer dan een gemiddelde waardering, omdat wij ook van onze artsen vragen om te streven naar een 9 of 10. Niet alleen op het gebied van medisch handelen maar ook op, de mening van de patiënt, want dat is wat voor ons echt telt. Alle artsen van Xpert Clinic ontvangen eens per kwartaal een benchmark op basis van de NPS (Netto Promotor Score) score van 5 vragen: Hoe beoordeelt u de deskundigheid van de arts, hoe goed heeft de arts naar u geluisterd, wat vond u van de bejegening van de arts, in welke mate zou u de arts aanbevelen aan vrienden of familie en welke beoordeling geeft u het uiteindelijke resultaat van de behandeling? De score van de arts wordt grafisch weergegeven naast de hoogst, laagste en gemiddelde score. Twee keer per jaar worden de resultaten met de artsen doorgenomen in een voortgangsgesprek. Ook worden dan de complicaties, klachten en metingen uit Pulse doorgenomen. Indien een arts onder het gemiddelde scoort, wordt in overleg met de arts een individueel opleidingsplan opgesteld.


Rapport arts

Hoogste Individuele arts Deskundigheid

Gemiddeld Laagste

Aanbevelen

Resultaat

Bejegening

Geluisterd

Voorbeeld benchmark rapport arts.

Naast de score van de patiënttevredenheidsenquête wordt er gekeken naar de uitkomsten uit Pulse. Zo vergelijken we bijvoorbeeld hoeveel pijn een patiënt ervaart bij een bepaalde ingreep. De patiënt vult een pijnscore in voor de operatie en na de operatie na 6 weken, 3 maanden, 6 maanden en 12 maanden. Nu kunnen we artsen vergelijken op basis van de vermindering van pijn over het afgelopen jaar. Door de uitkomsten met alle artsen te bespreken kunnen de artsen van elkaar leren. Een kleine aanpassing in de operatietechniek of pijnbestrijding kan zo positieve gevolgen hebben voor de patiënt.

Hoeveel pijn heeft u gemiddeld gehad in de afgelopen week? VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie

10

Gemiddelde specialist A

9

Bandbreedte specialist A

8 7 6 5

B

Gemiddelde specialist B

C D A

Gemiddelde specialist C

4

C B

3

De resultaten uit Pulse worden twee keer per jaar besproken tijdens de Knowledge Community van de handchirurgen. Per keer worden enkele ingrepen eruit gelicht en de resultaten en operatietechnieken besproken. Zo leren wij van elkaar en gaan we op zoek naar de gouden standaard.

2

Gemiddelde specialist D

D A

1 0 0

1,5

3

6

12

maanden

Pijn


‘Hoe meer we meten, hoe beter we de zorg kunnen maken.’ — Interview met Guus Vermeulen.

Guus Vermeulen is in opleiding tot plastisch chirurg (AIOS). Hij werkt momenteel in de Isala klinieken in Zwolle. Hij heeft voor de Isala en Xpert Clinic belangrijk promotieonderzoek gedaan naar de behandeling van duimbasisslijtage.


Hoe lang houd jij je al bezig met onderzoek naar duimbasisslijtage? Ik ben in 2007 begonnen. Ik werkte als ANIOS (arts niet in opleiding tot specialist) voor Thybout Moojen en Reinier Feitz, de oprichters van Xpert Clinic. Ik deed bij hen ervaring op, op het gebied van handen polschirurgie. Alle drie wilden we graag weten wat de beste behandelmethode was voor duimbasisslijtage, maar daar kon op basis van de toenmalige literatuur geen duidelijk antwoord op worden gegeven. Zo is mijn onderzoeksvraag ontstaan. Overigens: Thybout Moojen en Reinier Feitz gebruikten toen verschillende technieken en allebei beweerden ze de beste techniek te hanteren.

Weet je inmiddels welke techniek de beste is? Op basis van dit onderzoek kunnen we niet stellen dat er één ‘beste’ techniek bestaat voor alle soorten duimbasisslijtage, maar wel hebben een aantal technieken de voorkeur bij de verschillende stadia van de ziekte. Verder kwam er uit het onderzoek naar voren welke technieken niet handig zijn om te gebruiken omdat ze met meer complicaties gepaard gaan. Uit mijn onderzoek bleek dus welke technieken bij welke problematiek het best te gebruiken zijn en welke juist niet. En dat is winst voor de patiënt. Patiënten zijn verschillend en ook hun problematiek op het gebied van duimbasisslijtage. Op basis van de analyse van 300 artikelen heb ik eerst acht gangbare technieken gedestilleerd, waarvan enkele nog niet goed onderzocht bleken. Vervolgens heb ik drie gerandomiseerde studies gedaan (twee bij Xpert Clinic en één bij Isala). Daarin heb ik een groot aantal patiënten gevolgd en de effectiviteit geanalyseerd van de techniek waarmee ze zijn behandeld. Ik heb objectieve elementen gemeten zoals kracht en bewegelijkheid en subjectieve elementen zoals pijn en verschillende vragenlijsten waarin de patiënt wordt gevraagd vragen te scoren hoe veel moeite hij de afgelopen week had om bijvoorbeeld een jampot te openen of een sleutel om te draaien.

Worden patiënten beter door meer te meten? Ja zeker. Ik ben al die patiënten zeer dankbaar voor de tijd die ze hebben besteed aan het invullen van vragenlijsten en andere metingen. Het heeft ons een schat aan informatie opgeleverd om aantoonbaar beter te worden in ons werk. Tegenwoordig is Evidence Based Medicine de standaard in de geneeskunde, wat betekent dat patiënten worden behandeld door chirurgische technieken, getoetst in het best beschikbare onderzoek op basis van heel veel metingen. Sinds de start van de Xpert Clinic worden alle patiënten gemeten. Hoe meer we blijven onderzoeken en hoe meer we meten, hoe beter we de zorg is die we kunnen leveren. Oude data blijft waardevol, doordat we straks over nog langere perioden kunnen kijken wat de effecten zijn van een bepaalde operatie. De database wordt steeds groter en betekenisvoller en daardoor de behandelingen effectiever en de patiënt dus steeds beter geholpen.


Heeft meten ook nog andere effecten? We zorgen voor transparantie door onze meetresultaten. Dat is nuttig voor bijvoorbeeld zorgverzekeraars, maar ook voor interne controle. Wat leren we en hoe kunnen we beter ons werk doen? Het onderzoek heeft ook enorm bijgedragen aan een andere manier van kijken naar patiënten en hun problematiek. We kijken niet alleen klinisch, maar ook veel meer naar de context. We kijken naar de functie van de hand, naar het beroep dat iemand uitoefent en wat voor hem of haar de beste oplossing is. We kunnen enorm ingewikkelde dingen doen voor patiënten, maar die zitten daar niet altijd op te wachten. Een boer die het topje van een vinger verliest, is waarschijnlijk met andere oplossing geholpen dan een professionele pianist.

Je houdt je ook bezig met richtlijnen voor duimbasisslijtage. Ik maak deel uit van een commissie van zeven specialisten die werkt aan een richtlijn voor conservatieve en chirurgische behandeling van duimbasisslijtage. Deze commissie is een initiatief van de Nederlandse Vereniging van Plastische Chirurgie (NVPC) en de Nederlandse Vereniging van Handchirurgie (NVvH). Ons werk moet leiden tot uniforme behandelrichtlijnen voor duimbasisslijtage. Wat zie jij als het ultieme resultaat van jouw onderzoek? Mijn professionele doel is dat behandelaars in de zorg betere kwaliteit gaat leveren. De kennis neemt toe en ik wil graag dat anderen toegang krijgen tot die kennis. Publicaties, presentaties en onderwijs zijn voorbeelden hoe je deze kennis met andere kan delen. Daarnaast is een persoonlijk resultaat om op dit onderzoek te promoveren.

“Wij zorgen voor transparantie door onze meetresultaten. Dat is nuttig voor bijvoorbeeld zorgverzekeraars, maar ook voor interne controle.”


Metingen van het resultaat van de behandeling Zoals aangegeven meten we niet alleen patiënttevredenheid. Ook het resultaat van de ingrepen wordt nauwkeurig gemeten en vastgelegd in Pulse. Deze metingen worden in veel gevallen uitgevoerd door de handtherapeuten, zowel voor als na de operatie (6 weken, 3-6 maanden). De metingen verschillen per indicatie, maar worden wel op uniforme wijze gemeten met geijkt apparatuur. De tabel op de volgende pagina geeft een overzicht van de metingen die horen bij bepaalde, veel voorkomende aandoeningen, gevolgd door de meetmethodieken die later in de notitie grafisch worden weergegeven.


Aandoening/ingreep

Meetprotocol

Preoperatief

Postoperatief

Ja

6 weken, 3, 6 en 12 maanden

Duimbasisslijtage Goniometrie Krachtmeting PSFS VAS Pijn/Functionaliteit/Tevredenheid MHQ Tevredenheidscore Return to work

Polschirurgie (waaronder: PRC, LCTH, Brunelli, Adams, Pols/lunatum/ulnakopprothese, Scaphoidfracturen, Gevas. botspaan, Kienbock) Goniometrie Krachtmeting PRWHE PSFS Return to work Tevredenheidscore

Ja


Dupuytren (PF en PNF) Goniometrie PSFS VAS P/F/T MHQ Tevredenheidscore Return to work

Ja


CTS EMG (diagnostiek) Levine vragenlijst VAS P/F/T PSFS Return to work Tevredenheidscore

Ja

6 weken, 3 en 6 maanden

VAS VAS is de afkorting van Visual Analoge Scale. De patiënt geeft met een cijfer tussen 1 en 10 aan hoeveel pijn hij ervaart maar ook wat de huidige functiebeperking is. Een hoge score geeft aan dat de patiënt veel klachten heeft (en is dus negatief) en bij een lage score heeft de patiënt weinig klachten. Xpert Clinic vraagt de patiënt een VAS score voor: › pijn in rust; › pijn bij belasten; › (gemiddelde) pijn de afgelopen week; › de functiebeperking; › de tevredenheid. MHQ MHQ staat voor Michigan Hand Questionnaire. Het is een hand-specifieke vragenlijst. De MHQ wordt gebruikt om van een patiënt de algemene handfunctie te beoordelen. Wanneer de vragenlijst meerdere keren wordt afgenomen (bijvoorbeeld, pre- en postoperatief) kunnen de resultaten gebruikt worden om veranderingen in handfunctie te beoordelen. De MHQ bevat zes verschillende onderdelen: › algemene handfunctie; › activiteiten van het dagelijks leven (ADL); › pijn; › prestaties op het werk; › esthetiek; › tevredenheid van de patiënt met handfunctie.

PRWHE PRWHE is de afkorting van Patient Rated Wrist/Hand Evaluation. Deze vragenlijst scoort zowel de pijn als de inzetbaarheid van de pols op een tienpuntsschaal. Een hoge score betekent veel pijn of slechte functie en een lage score staat voor weinig pijn of een goede functie. Jamar Jamar is de naam van een type handknijpkrachtmeter. Het meet de maximale knijpkracht van de hand. Dit is een goede indicatie van de perifere spierfunctie en is gerelateerd aan de totale hoeveelheid spiermassa in het lichaam. Webb (1989) heeft referentiewaarden ontwikkeld per leeftijdscategorie en per geslacht. De jamarscore wordt gemeten in kilogram knijpkracht voor en na de ingreep. Pinch Pinch Dynamometer is een instrument om de knijpkracht in de vingers te meten. De knijpkracht wordt gemeten in kilogram. Hoe hoger het aantal kilogram dat geknepen wordt des te groter de kracht in de vingers is. Vanaf 2010 worden veel van deze metingen vastgelegd in Pulse, waarover meer in het volgende hoofdstuk.

Goniometrie Goniometrie is een van de belangrijkste onderzoekstechnieken om beperkingen in bewegingsuitslagen en vooruitgang op basis van gekozen interventies te evalueren. Veel gewrichten van de hand kunnen op verschillende manieren worden gemeten. Om tot betrouwbare meetgegevens te komen en effectiviteit van interventies aan te kunnen geven is eenduidigheid/ consensus ten aanzien van de meetprocedures gewenst.

Triggerfinger/triggerduim VAS Pijn /Functionaliteit/Tevredenheid MHQ PSFS Tevredenheidscore Return to work

Ja

6 weken, 3 maanden

UCL-RCL-VP (reïnsertie/reconstructie MCP duim) Krachtmeting Ja Goniometrie PSFS VAS P/F/T MHQ Tevredenheidscore Return to work


Meetinstrumenten Met behulp van goniometers wordt de flexie en extensie gemeten van de aangedane vingers en pols.

Handknijpkrachtmeter



Hand Dit hoofdstuk toont de resultaten van de diverse metingen over 2012 op basis van operaties die verricht zijn aan de hand. Het betreft de veel voorkomende ingrepen Release Triggerfinger, Openen 1e extensorcompartiment, Weilby operatie, Partiële fasciectomie en Percutane naaldfasciotomie.

Release Triggerfinger De Triggerfinger, ook wel tenosynovitis stenosans genoemd, is een aandoening die veelvuldig voorkomt. Bij een Triggerfinger is er sprake van een zwelling door een ontsteking in een van de buigpezen van de vingers. Deze aandoening wordt eerst conservatief behandeld met een injectie en/of spalk.

MHQ score triggerfinger chirurgische ingreep MHQ score gemeten in maanden na de operatie

70 60

Als de conservatieve behandeling niet voldoende resultaat oplevert, wordt een ingreep onder plaatselijke verdoving overwogen. Voor deze aandoening meten we de VAS score en de MHQ meting.

50 40 30

32,6

32,7

31,2

0

1,5

3

20

Uit de grafiek valt af te leiden dat de MHQ-score in de eerste 3 maanden na de ingreep licht is gedaald. Dit betekent dat de inzetbaarheid van de hand iets is gestegen.

10 0

VAS score triggerfinger chirurgische ingreep

VAS score triggerfinger conservatieve behandeling

VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie

VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie 10

10

9

9 8

7,6

7

7,6

8 7,2

7

6,4

6,3

6

5,4

3,4

3,1 1,9

2

2

2

1

1,2

1,5

3

2,5

6,7

5,7

5,5

4,7 3,8

3,8 2,9

3 2,1

1,3

5,3

5 4

4

6,7

6

5

3

maanden

2,6 2

2

3,7 2,4

1,5

1

1,2

0

0 0

1,5

3

Pijn

0

Pijn in rust

0

1,5

Pijn bij belasten

3

0

1,5

Hand functie

3

0

1,5

3

maanden

Tevredenheid

In bovenstaande grafiek is te zien dat een conservatieve behandeling in eerste instantie verlichting geeft van de pijn en dat de functionaliteit toeneemt.


0

Pijn

1,5

3

0

1,5

Pijn in rust

3

0

1,5

0

3

1,5

Hand functie

Pijn bij belasten

3

0

1,5

3

maanden

Tevredenheid

Uit de grafiek valt op te maken dat er een significante daling is in klachten en dat ook de pijn bij belasten en pijn in de afgelopen weken verbetert. De funtionaliteit en tevredenheid zijn gestegen.


Openen 1e extensorcompartiment De aandoening van De Quervain is een ontsteking van de pezen en/of de peesschede aan de duimzijde van de pols. Dit wordt veroorzaakt door een irritatie, vaak door een herhaalde beweging zoals pakken, tillen, knijpen en wringen. Reuma en diabetes kunnen ook gepaard gaan met de aandoening van De Quervain. Ook deze aandoening wordt eerst behandeld met een injectie en/of spalk.

Weilby operatie Weilby is de naam van een operatie waarbij duimbasisslijtage wordt behandeld door het trapezium te verwijderen en met een peesconstructie de duim weer stevigheid te geven. Het duimbasisgewricht wordt gevormd door het eerste middenhandsbotje (os metacarpale I) en een botje van de handwortel (os trapezium). Het duimbasisgewricht verliest stabiliteit als de banden die de botjes verbinden wat slapper worden. Het zadelvormige gewricht past niet meer mooi en dat kan slijtage veroorzaken. Dit uit zich in een zeurende pijn

aan de basis van de duim. Simpele handelingen zoals het opendraaien van een pot, het draaien van sleutels en schrijven zijn vaak zeer pijnlijk. Deze patiënten worden eerst behandeld met een maatspalk en oefeningen. Bij een trapezium excisie wordt het trapeziumbotje verwijderd. Met behulp van een stuk van de buigpees van de pols wordt een nieuwe, stabiele ophanging van de duimbasis gemaakt.

PRWHE score Quervain PRWHE score van 0-100 (100 is slecht) gemeten in maanden na de operatie

100 90 80 70

64,6

60 50 40

35,4

30

29,9

34,3

30,3 21,1

20

17,2

15,3

12,7

1,5

3

10 0 0

1,5

3

Score totaal

0

1,5

3

Score pijn

0

maanden

Score functie

De totale score daalt met 54% dat betekent dat de patiënt een verbetering van 54% behaalt in de eerste 3 maanden. Ook de pijn halveert, en de functionaliteit neemt ook toe met meer dan 50%.

VAS score Quervain VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie

10 9 8

6

7,5

7,2

7,1

7

5,9

5,8

5,8

MHQ score Weilby

Goniometrie score Weilby

MHQ score gemeten in maanden na de operatie

Gonio score van gemeten in maanden na de operatie

5 4,2

3,8

4 2,9

3

60

2,5 1,9

2

70

3,3 1,8 0,9

1

50

2,4

1,5

3

Pijn

0

1,5

Pijn in rust

3

48,8 43,5

40

0 0

53,2

56,9

0

1,5

Pijn bij belasten

3

0

1,5

Hand functie

3

0

1,5

Tevredenheid

3

maanden

39,2

70

In de eerste 6 weken scoort de behandeling slechter, vanaf 3 maanden verbetert de handfunctie geleidelijk.

60


62,6

61,2

1,5

3

50 40

30

30

20

20

10

10

De grafiek laat een lichte verbetering zien in de goniometriemetingen van deze patiëntgroep. Dit betekent dat patiënten de duim beter kunnen bewegen.

0

0

Patiënten met De Quervain ervaren 3 maanden na de operatie 68% minder pijn, 76% minder pijn in rust en 64% minder pijn bij belasting. De functionaliteit is toegenomen met 70% en de tevredenheid is verdrievoudigd.

59,8

0

1,5

3

6

12

0

maanden

maanden


Dupuytren De ziekte van Dupuytren is een progressieve aandoening die leidt tot kromstand van de vingers. Bij deze ziekte ontstaan strengen en knobbels door vermeerdering van bindweefsel onder de huid. Deze strengen kunnen in de hele handpalm en in alle vingers voorkomen. De strengen kunnen samentrekken waardoor vingers krom gaan staan en niet meer goed zijn te strekken. Deze strengen worden ten onrechte vaak aangezien voor pezen.

VAS score Weilby sling VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie

10 9 8

7,4

7 6

6,1

5

4,7

4,5

4

3,7

3,4

3

2,7

2

3 2,2

2,1

1,8

1,7

1

1,3

1,1

3

6

0,8

0 0

1,5

3

6

0

12

Pijn

1,5

12

0

Pijn in rust

10

8 6,3

6

5,6

5,9

6,2

6,4

6

12

5,6

5 4

4,1 3,3

3

2,3

2

3

6

12

maanden

Alle gemeten VAS scores dalen significant in de eerste 6 maanden na de operatie. Pijn in rust daalt na een jaar zelfs met 82%. De handfunctie wordt na de operatie eerst slechter, maar na 3 maanden is er een duidelijke verbetering ten opzichte van de functie voor de operatie. De tevredenheid over de hand is verdrievoudigd na een jaar.

9

7

1,5

Pijn bij belasten

2

1

Bij de behandeling wordt geprobeerd de hand zo lang mogelijk functioneel te houden en een onomkeerbare kromstand van de vingergewrichten te voorkomen. Helaas komt de ziekte van Dupuytren altijd terug. Het is dus mogelijk dat patiënten gedurende hun leven vaker behandeld moeten worden aan dezelfde hand. Afhankelijk van het stadium waarin de patiënt zich meldt zijn meerdere ingrepen mogelijk.

Percutane naaldfasciotomie Bij een streng in de handpalm zonder kromstand van de vinger (PIP-gewricht) kan er een naaldfasciotomie verricht worden. Dit is een eenvoudige behandeling onder lokale verdoving. Met een naald of een mesje wordt de streng via een kleine opening van enkele millimeters in de handpalm doorgesneden. De kromstand komt eerder terug dan bij de reguliere uitgebreide operatie, maar de uiteindelijke belasting voor de patiënt is een stuk minder. De patiënt kan in de meeste gevallen zijn hand dezelfde dag weer volledig inschakelen.

0 0

1,5

3

6

0

12

Hand functie

1,5

3

maanden

Tevredenheid

Knijpkracht Weilby Kracht in kg gemeten in maanden na de operatie

25

De handknijpkracht vertoont een stijging na het initiële herstel van de operatie. Dit is bijzonder omdat men er in de literatuur vanuit gaat dat deze afneemt na een duimbasis operatie.

21,2 20

18,8 15,5

15

10

5

4,4 2,9

4,1

3,6

2,4

3,9

2,8

2

2,7

0 0

3

6

Knijpkracht


0

3

Sleutelgreep

6

0

3

3 - puntsgreep

6

0

3

6

maanden

2 - puntsgreep


Partiële fasciectomie Bij deze operatie worden de strengen zo uitgebreid mogelijk verwijderd opdat de vingers weer gestrekt kunnen worden. Hiervoor wordt een zigzagincisie gemaakt over vingers en hand.

MHQ score Naaldfasciotomie

MHQ score Partiële fasciectomie



70

70

De inzetbaarheid van de hand verbetert aanzienlijk de eerste 3 maanden tot wel 84%

60 50

50

40

40

30

30

20

20

14,6

10

4,2

0 0

1,5

2,4 3

17

12

14,1

3

6

0 0

maanden

1,5

maanden

VAS score Naaldfasciotomie

VAS score Partiële fasciectomie



10

9

9

8

8

7

7

6

6

5

5

4

4

3

3

2 1,2

1,3 0,5

0,3

0,6

3

6

0

0 0

1,5

Pijn

1,3

0,9

1,5

0,2

0,2

3

6

Pijn in rust

9

8,5

8

8,1 7,5

8,2

7,4

6,9

6,5

6 5

5

0

2

1,5

1,5

0,4

0,3

3

6

4

1,9

2,3

2,4

2,6 1,9

1,7

1,5 0,8

1

1,1

0,9

1

0,6

0 0

maanden

Aan het VAS score verloop valt op te maken dat het herstel relatief snel gaat. De pijnscores en klachten zijn na 3 maanden al gedaald naar niveau 3 of lager. Ook de handfunctie en de tevredenheid stijgen aanzienlijk en stabiliseren uiteindelijk op een hoger niveau.

1,5

3

6

Pijn

Pijn bij belasten

10

7

13,7

10

10

1

De functionaliteit van de hand fluctueert na de ingreep, maar vertoont na 6 maanden wel een geringe stijging.

60

0

1,5

3

6

Pijn in rust

9 7,7 7,1

7 6

6,1

6,9

7

3

6

6,1

5,9

5

1,5

3

6

maanden

Pijn bij belasten

10

8

0

4,5

In eerste instantie hebben patiënten meer pijn na de operatie. Na 3 maanden is de pijn duidelijk afgenomen. De pijn bij belasting zelfs met bijna 60%. De handfunctie neemt duidelijk toe, net als de tevredenheid.

4

3

3

2

2

1

1 0

0 0

1,5

3

6

Hand functie


0

1,5

Tevredenheid

3

6

maanden

0

1,5

Hand functie

3

6

0

1,5

maanden

Tevredenheid


Pols

Krachtmeting Proximale Rijcarpectomie Kracht in kg gemeten in maanden na de operatie

30

Dit hoofdstuk toont de resultaten van de diverse metingen over 2012 op basis van operaties die verricht zijn aan de pols.

28,8

De kracht in de vingers kan in enige mate afnemen, de knijpkracht in de hand keert na het eerste herstel weer terug. Op dit moment zijn er echter nog te weinig metingen verricht om een reëel beeld te schetsen.

25

20

18,4

15

10

Proximale Rijcarpectomie De pols wordt gevormd door zeven handwortelbeentjes, die in twee rijen zijn gegroepeerd. De handwortelbeentjes zijn onderling verbonden door middel van gewrichtsbanden, die de gewrichten tussen de handwortelbeentjes verstevigen. Door een val of een ander ongeluk kunnen de banden die de handwortelbeentjes met elkaar verbinden verrekken of zelfs afscheuren. Ook kan een van de handwortelbeentjes breken. De botjes liggen dan niet meer mooi naast elkaar. Er zal een te grote ruimte tussen twee botjes ontstaan en op den duur zal dit slijtage in de pols veroorzaken (ook wel artrose genoemd).

Behandeling Om de klachten te verhelpen kan gekozen worden voor een Proximale RijCarpectomie (PRC). Bij deze operatie wordt de eerste rij handwortelbeentjes, verwijderd. Het lijkt misschien vreemd dat deze operatie mogelijk is, maar uit onderzoek blijkt dat na de operatie de kracht in de hand gemiddeld weer 70% ten opzichte van een normale pols wordt en dat de beweeglijkheid gemiddeld weer 50% kan worden ten opzichte van de gezonde kant.

Ook door een verminderde doorbloeding van een van de botjes, het maanvormig beentje (os lunatum) kan de samenhang in de pols worden verstoord. Deze aandoening heet de ziekte van Kienböck. Slijtage in de pols geeft progressieve pijnklachten, zwelling en een verminderde beweeglijkheid.

6

5,1

4,7

5

4,7

3,7

3,4

0

3

0 0

3

0

3

0

Knijpkracht

Sleutelgreep

3

3 - puntsgreep

maanden

2 - puntsgreep

PRWHE score Proximale Rijcarpectomie PRWHE score van 0-100 (100 is slecht) gemeten in maanden na de operatie

100 90 80 70 60

58,4

50

47,1 38,3

40

30

30

23

20

28,4 22,3

19,7

24,8 18,7

14,4

11,5

10 0 0

1,5

Score totaal

Het geheim van een snel herstel voor patiënten ligt in de combinatie van de juiste ingreep en de juiste therapie. 54 — Kwaliteitsjaarverslag Xpert Clinic 2013

3

6

0

Score pijn

1,5

3

6

1,5

0

3

6

maanden

Score functie

De inzetbaarheid van de pols is voor patiënten met een Proximale Rijcarpectomie na 3 maanden met 34% toegenomen, na 6 maanden met 60%.


Correctieosteotomie van het spaakbeen (radius) Veel mensen houden polsklachten na een gebroken pols. De oorzaak is dat de pols vastgroeit in een verkeerde stand. Er is dan sprake van malunion van de radius. Een pols die ingezakt is, achterover of juist extreem naar voren staat, geeft pijnklachten. Ook kan het gewricht tussen de ellepijp en spaakbeen uit de kom schieten of maar een beperkte beweeglijkheid hebben. Een voorbeeld hiervan is het moeilijk aannemen van wisselgeld omdat de hand niet open gedraaid kan worden. Een ingezakte

VAS score Proximale Rijcarpectomie VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie

10 9 8 7 6

6 5

5,4

4,9

4,4

4 2,9

3

3

3 1,9

2 1

1,7

0,5

0,5

0 0

1,5

3

6

12

0

Malunion kan worden gecorrigeerd door een correctieosteotomie van de pols. Dit betekent het opnieuw doorzagen en goed zetten van de pols. Dit is op zich een relatief zware ingreep maar het kan bijzonder dankbaar zijn wanneer een patiënt veel polsklachten heeft na een breuk.

2,5 1,5

Pijn

pols kenmerkt zich door een naar boven uitstekende ellepijp en pijn aan de ellepijpzijde van de pols. Dit is zeer beperkend voor de handen armfunctie.

1,5

3

6

1 0,2 12

Pijn in rust

0

1,5

3

6

12

maanden

VAS score Correctieosteotomie

Pijn bij belasten

VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie 9,2

9,2

10

Bij patiënten met een Proximale Rijcarpectomie kan gesteld worden dat de pijn in rust na 6 maanden postoperatief minimaal is. De pijn bij belasting is 58% afgenomen. De functionaliteit van de hand is 54% afgenomen na 6 maanden en de tevredenheid na 6 maanden met meer dan 300% gestegen.

9 8 7

6,3

6

6

5,5

5 4

4,6

4,1

5,1

2,9

3

1,8

2

10 9 8 7 6 5 4 3

4,4 3,3

2,8

2,5

2

1

1,8

1

0 0

1,5

3

6

12

Hand functie

0

1,5

3

6

12

maanden

0

1,5

3

6

Pijn


2,1 1,3

1,1

0

1,5

1,7 0,8

0

Tevredenheid

Goniometrie Proximale Rijcarpectomie

3

6

Pijn in rust

De beweging in de pols daalt na de ingreep, maar vanaf 3 maanden wordt de flexie van de pols beter.

10 9

60 50

44,4

40 30

7

13,7

5,4

4

3

6

maanden

3,5

Patiënten met een correctieosteotomie ervaren na 6 maanden postoperatief 45% minder pijn, 40% minder pijn in rust en 36% minder pijn bij belasten. De functionaliteit is meer dan verdubbeld. De tevredenheid is na 6 maanden verdrievoudigd.

2,8 2,1

2

2

20

6,7

5,8

5

3

27,4

6,7

6

1,5

0

Pijn bij belasten

8 70

4,3

3,3

1

10

0

0 0

1,5

3

maanden

0

1,5

Hand functie


3

6

0

1,5

3

6

maanden

Tevredenheid


Brunelli plastiek De pols bestaat uit zeven botjes, die met elkaar verbonden zijn met bandjes, ook wel ligamenten genoemd. Door deze bandjes kunnen de botjes als één geheel gecoördineerd bewegen.

Goniometrie Correctieosteotomie Gonio score gemeten in maanden na de operatie

70

De flexie van de pols verbetert aanzienlijk in de eerste 3 maanden.

60 47,8

50

Wanneer een van de bandjes scheurt (SL laesie) ontstaat er speling tussen de botjes en bewegen ze niet meer als één geheel. De botjes gaan wrikken, waardoor pijn en zwelling optreedt en het gewricht op den duur kan slijten.

39

40 30

33,5

31,4

0

1,5

20 10 0 3

6

Het is daarom belangrijk deze gescheurde band te repareren. Wanneer hechten niet meer mogelijk is, moet een hersteloperatie of reconstructie verricht worden. Deze reconstructie heet een Brunelli plastiek.

maanden

PRWHE score Correctieosteotomie PRWHE score van 0-100 (100 is slecht) gemeten in maanden na de operatie

100 90 80

Goniometrie Brunelli plastiek

70


60 50

49,9

40

34,4

70

37,6

30

27,2

24,4

21,5

20

28,5 17,9

16,3

10,6

10

De flexie van de pols wordt door de operatie in eerste instantie verminderd.

60

23,9

50 10,8

49

43,8

40

40,3

30

0 0

1,5

3

1,5

0

6

Score totaal

3

6

0

Score pijn

1,5

3

6

maanden

Score functie

20 10 0 0

De functionaliteit van de pols is na 6 maanden met 62% toegenomen. De totaalscore van de patiënt is met 45% verbeterd na 6 maanden.

1,5

3

maanden

PRWHE score Brunelli plastiek Krachtmeting Correctieosteotomie

PRWHE score van 0-100 gemeten in maanden na de operatie

Kracht in kg gemeten in maanden na de operatie 100 25

De knijpkracht van de hand stijgt in grotere mate dan de knijpkracht van de vingers. Alleen de kracht in de sleutelgreep daalt licht.

20 17,7

90 80 70 60

53,3

50

15

39,8

40

12,1

42,9 31,8

30

10

30,3 19,7

20 5

4,1

3,9

3,8

Knijpkracht

0

3

0

Sleutelgreep

3

3 - puntsgreep

22,9

20,1

21,3 13,6

2,3

2,6

0

3

0 0

3

20

10

4,1

0 0

22,5

maanden

1,5

Score totaal

3

6

0

Score pijn

1,5

3

6

1,5

0

3

6

maanden

Score functie

2 - puntsgreep

De inzetbaarheid van de hand of pols is met 40% toegenomen voor patiënten die een Brunelli hebben ondergaan.



Knijpkracht Brunelli plastiek

VAS score Brunelli plastiek

Kracht in kg gemeten in maanden na de operatie


60

De knijpkracht van de hand wordt positief beïnvloed door de ingreep. De handknijpkracht stijgt met 63%. De ingreep heeft nagenoeg geen invloed op de knijpkracht in de vingers.

55 51,7 50

45

10 9 8 7 5,9

6 5

4,6

3 39,8

40

4,1

4 2,5

3,3

2,9 2,2

2

4,1

2,5 1,7

1

1,2

1,2

1,1

1,3

1,5

3

6

12

2,8

0

35

0

31,8

1,5

3

6

12

Pijn

30

0

Pijn in rust

10

25

9 8

20

7,7

7 6

6

15

5

11,7 8,9

10 6,9

5,1

5

5,8 5,2

5

4

7,8 6

1,5

3

6

12

maanden

3,7

Grote verschillen zijn te zien bij pijn en pijn bij belasten die respectievelijk met 62% en 54% dalen. De handfunctie neemt na de operatie eerst af maar stijgt daarna met 52%. De tevredenheid over de ingreep laat een gestage stijging zien tot 89%.

2,9

3

6,6 3,2

6,9

6,4

6,2

0

Pijn bij belasten

2

3,9

1 0

0 0

3

6

Knijpkracht


0

3

Sleutelgreep

6

0

3

3 - puntsgreep

6

0

3

2 - puntsgreep

6

maanden

0

1,5

Hand functie

3

6

12

0

1,5

3

6

12

maanden

Tevredenheid


‘We zitten op één lijn: het draait om patiënttevredenheid.’ — Interview met Drs. Volker Gerling.

Drs. Volker Gerling is anesthesist bij Xpert Clinic, hij werkt in de kliniek Hilversum.



Waarom doet anesthesie metingen? ‘Wij streven naar zo min mogelijk pijn voor patiënten. Dus hoe meer we weten over de ervaringen van onze patiënten hoe beter we onze aanpak kunnen afstemmen op wensen en situaties. Wij meten voorafgaand aan de operatie. Dan bepalen we naar het risicoprofiel van de patiënt en meten we bloeddruk, hartfrequentie en zuurstof. En als dat allemaal goed is dan volgt de anesthesie. Vervolgens meten we ook na de operatie. Dan gaat het meer om de beleving van de patiënt: was de anesthesie goed en had hij geen pijn.


En hoe scoort Xpert Clinic? De norm bij plexusanesthesie is dat 90% van de verdovingen perfect moet zijn. Wij zitten met Xpert Clinic ruim boven de norm en scoren bijna 98%. We scoren zo hoog omdat we continu investeren in mensen en technieken en nadenken over hoe het nog beter kan. Wij prikken echogeleid waardoor we perfect kunnen bepalen waar de zenuwen zitten en we de naald in een keer goed kunnen plaatsen. Daarnaast zijn onze anesthesisten heel goed getraind. Kun je 100% bereiken? Nee, dat is denk ik niet mogelijk. We focussen qua verbetering ook meer op kwaliteit dan op een nog hoger percentage. Wij vinden namelijk dat zorg altijd beter kan. We hebben nascholing, bezoeken congressen en volgen cursussen. De anesthesisten van Xpert Clinic delen ervaringen en state of the art inzichten. Niet alleen onderling maar ook met specialisten uit het buitenland. Onze ervaring groeit, je leert patronen te herkennen en de anatomie nog beter te begrijpen. Je techniek verfijnt. Een tweede focuspunt is pijnbestrijding. Zoals gezegd, wij streven naar zo min mogelijk pijn voor patiënten. Wij zoeken dan ook permanent naar manieren om directe pijn tijdens en na de operatie te verminderen. Pijnbestrijding is veelal de verantwoordelijkheid van de arts, pijnbehandeling van de anesthesist. Bij Xpert Clinic werken artsen en anesthesisten nauw samen. Dat levert meerwaarde op voor de patiënt. Bijvoorbeeld door aan de verdoving geneesmiddelen toe te voegen die hun werk doen als de patiënt bijkomt na een operatie.

“Wij zitten met Xpert Clinic boven de norm en scoren bijna 98%.” Je moet kiezen: anesthesie bij Xpert Clinic of in een ziekenhuis? Ik heb in 11 ziekenhuizen gewerkt en sinds 2010 werk ik bij Xpert Clinic. Wat mij opvalt zijn twee dingen. Eén: we hebben een geweldig goed, compact en leuk team anesthesisten dat uitstekend samenwerkt met de chirurgen. De lijnen zijn kort en de mensen zijn open. Het tweede punt is dat we samen enorm kwaliteitsgedreven zijn en professioneel ambitieus. We zitten op één lijn: het draait om klanttevredenheid. We willen het steeds beter doen voor patiënten en we moeten meten om te kunnen blijven verbeteren. Wat was je vraag ook alweer?


Zenuw

VAS score CTS conservatieve behandeling VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie

10 9

Carpaal Tunnel Syndroom (CTS) De carpale tunnel bevindt zich ter hoogte van de overgang van de onderarm naar de hand en vormt een soort ‘doorgeefluik’. Door deze tunnel lopen negen pezen en één zenuw.

EMG Ter bevestiging van de diagnose CTS wordt een EMG uitgevoerd. Dit is een niet –invasief zenuwgeleidingsonderzoek dat wordt gebruikt om afwijkingen van de perifere zenuwen te beoordelen. Tijdens het consult zal de handtherapeut op verzoek van de arts het onderzoek afnemen. Er worden elektroden op de huid geplaatst waarbij een van de elektroden zwakke stroomstootjes afgeeft. Als een zenuw door zwakke stroomstootjes wordt gestimuleerd, worden daarmee prikkels opgewekt. De zenuw geleidt deze prikkels naar de spier die daardoor wordt aangestuurd en deze reageert daarop door samen te trekken. De tweede elektrode meet de snelheid waarmee de prikkel geleid wordt. Mocht de zenuw beklemd zijn, dan zal de zenuw minder goed prikkels geleiden.

8 7,1

7 6,2

6

5,7

5,4

6

5 4

4,2 3,5

3

2,8 2

2

4,1

3,6

3

2,6 1,8

1,4

1 0 0

1,5

0

3

Pijn

1,5

3

1,5

0

Pijn in rust

1,5

0

3

0

3

Hand functie

Pijn bij belasten

1,5

3

maanden

Tevredenheid

De conservatieve behandeling verlicht de pijn en verbetert de functie en tevredenheid. Duidelijk verschil met de operatieve behandeling is dat de patiënten bij de intake gemiddeld minder klachten hebben, een pijnscore van 35,1 versus 45,1.

VAS score CTS operatieve behandeling VAS score van 0-10 gemeten in maanden na de operatie

10 9 8 7 6 5

3,9

4

De pezen zijn de uitlopers van spieren die zich in de onderarm bevinden en de beweging van de vingers verzorgen. De zenuw (nervus medianus) stuurt enkele kleine spiertjes in de hand en verzorgt het gevoel en de tastzin in de hand van de duim, de wijsvinger, de middelvinger en de helft van de ringvinger. CTS ontstaat door de beknelling van de zenuw. De klachten die patiënten ervaren kunnen variëren van een prikkelend en pijnlijk gevoel in de handpalm en vingers, een gezwollen, dik gevoel in de hand, uitstralende pijn naar de onderarm, elleboog en schouders en vermindering van de kracht van de hand.

4,9

4,5

3,3

3

2,6

2

1,4

1,2

3

6

1

1,5 0,9

0,9

3

6

1,7

1,5

3

6

0 0

1,5

Pijn in rust

0

1,5

Pijn bij belasten

10 9

Carpaal Tunnel Syndroom kan zowel conservatief als operatief behandeld worden. Afhankelijk van de mate van ongemak en de voorkeur van de patiënt wordt er gekozen voor een spalkbehandeling of een operatief traject.

8 7

6,7

7,2

7,2

3

6

6,1

6

6 5

6,6

0

1,5

maanden

Pijn afgelopen week

4,9

4

Uit de grafiek is af te leiden dat de pijn bij belasten is afgenomen met 70%, de pijn de afgelopen week gemiddeld met 74% is afgenomen en de pijn is rust zelfs met 78%. De handfunctie is met 35% gestegen en de tevredenheid is meer dan verdubbeld.

2,8

3 2 1 0 0

1,5

Hand functie


3

6

0

1,5

maanden

Tevredenheid


Een terugblik op 2012 2012 was een bewogen jaar voor de zorg. Besparingen binnen de zorg stonden hoog op de politieke agenda. Xpert Clinic is in 2012 weer gegroeid, een bewijs dat goede kwaliteit van zorg een speerpunt is voor zowel de patiënt als de zorgverzekeraar.

Het afgelopen jaar heeft Xpert Clinic haar kwaliteit op een aantal punten verbeterd. Zo hebben we de informatievoorziening richting de patiënt verbeterd door de invoering van een persoonlijke patiënten pagina “mijn Xpert Clinic”.

Via het internet is veel informatie beschikbaar. Maar voor een patiënt is het lastig om medische informatie op juistheid te beoordelen. Op “mijn Xpert Clinic” kan de patiënt alle informatie vinden over zijn ingreep. Bij het maken van de consultafspraak krijgt de patiënt een inlogcode voor “mijn Xpert Clinic”. Op deze pagina staat wat een patiënt mag verwachten van het consult en, na het stellen van de diagnose, ook uitleg over de behandeling, een eventuele animatie van de operatie en filmpjes van de oefeningen voor na de ingreep. Op “mijn Xpert Clinic” staan ook de vragenlijsten die een patiënt invult om de medische uitkomst te meten. Via “mijn Xpert Clinic” kan de patiënt tevens doorklikken naar www.handenforum.nl om contact te zoeken met lotgenoten.

Extreme waarde detectie in Pulse Via “mijn Xpert Clinic” vragen we onze patiënten om regelmatig een pijnscore in te vullen. Om te voorkomen dat wij er achteraf achter komen dat een patiënt er veel pijn heeft ervaren na de ingreep hebben wij een extreme waarde detectie module gebouwd. Op het moment dat de patiënt een pijnscore hoger dan 7 invult stuurt dit systeem een sms naar de dienstdoend verpleegkundige. Zij neemt contact op met de patiënt om, in overleg met de behandelend arts, extra pijnmedicatie voor te schrijven. Een service die erg wordt gewaardeerd door onze patiënten.

Samenwerking met revalidatiearts Xpert Clinic wil graag alle patiënten met handen polsklachten van dienst zijn. Echter in sommige gevallen biedt een ingreep geen uitkomst. Als blijkt dat onze artsen geen verbeteringen kunnen boeken, willen we alsnog zorgen voor onze patiënten. In 2012 zijn we bij Xpert Clinic Zeist samen gaan werken met revalidatiecentrum De Hoogstraat. De revalidatie arts en de handchirurg zien gezamenlijk patiënten en bepalen zo het juiste behandeltraject. Indien opereren niet mogelijk is wordt er een revalidatietraject gestart. De revalidatie arts kan de patiënt helpen om aanpassingen te maken in haar dagelijkse werkzaamheden zodat zij zo optimaal mogelijk kan functioneren. Ook binnen onze processen zijn er een aantal verbeteringen ingevoerd. Zo is de Time Out Procedure (TOP) aangepast en is er in 2012 een start gemaakt met het uniformeren van het postoperatieve pijnbeleid welke begin 2013 is ingevoerd.


Geplande verbeteringen voor 2013

Vestigingen

Vestigingen

Xpert Clinic 088 778 52 03 www.xpertclinic.nl [email protected] Eindhoven Pastoriestraat 137 5612 EK Eindhoven

Beter door meten; dat betekent dat we in 2013 aan de hand van de uitkomsten van onze

Enschede Capitool 7 7521 PL Enschede

medische vragenlijsten en tevredenheidsenquête verbeterpunten gaan doorvoeren. Hilversum

Een speerpunt is de communicatie richting onze patiënten en verwijzende huisartsen. Op de persoonlijke patiënten pagina “mijn Xpert Clinic” worden therapie filmpjes geplaatst. Deze filmpjes werken als een geheugensteun voor patiënten om de therapie op de juiste manier uit te voeren. Verder werken we aan de gastvrijheid van Xpert Clinic door cursussen te geven voor zowel onze medewerkers als onze artsen. Dankzij persoonlijke aandacht voor de patiënt en de expertise van onze artsen en therapeuten maken wij het verschil. In 2012 zijn we gestart met geaccrediteerde opleidingsavonden voor huisartsen in regio Eindhoven en Rotterdam. En met groot succes. In 2013 zullen we deze avonden ook geven in regio’s Enschede, Hilversum, Velp en Zeist. Tijdens deze opleiding wordt aan de hand van de NHG standaard het onderzoek van handen polsklachten toegelicht en worden geïndiceerde injectietechnieken onderwezen. Dit bespaart de patiënten een bezoek aan de specialist en bespaart maatschappelijk gezien, zorgkosten.


Naast opleidingen voor huisartsen starten we ook met interne opleidingen voor onze specialisten. Door samen te opereren worden operatietechnieken gedeeld en wordt het palet aan ingrepen dat een arts beheerst uitgebreid.

Enschede

Zeist Velp Rotterdam

Rotterdam Jan Leentvaarlaan 14-24 3065 DC Rotterdam

Eindhoven

Tevens gaan we de mogelijkheid onderzoeken om jointventures op te zetten samen met ziekenhuizen. De handen polszorg verplaatst zich hierdoor van het ziekenhuis richting Xpert Clinic. Door samenwerking kunnen we de service en expertise van Xpert Clinic landelijk uitrollen zonder het macrobudget te overschrijden. Veel van onze contacten met patiënten verlopen online; bijvoorbeeld het invullen van de vragenlijsten door de patiënt. Dit vraagt om extra controle op de bescherming van patiëntinformatie. Daarom werken wij intern aan onze informatiebeveiliging door middel van interne audits en laten wij regelmatig controles uitvoeren op de beveiliging van ons netwerk.

Hilversum Loosdrechtse Bos 15 1213 RH Hilversum

Velp Middellaan 8a 6881 RP Velp Zeist De Dreef 21 3706 BR Zeist

Samenstelling en redactie: Annedit Jas, Xpert Clinic Nederland Fotografie: Mark Kuipers Concept en Vormgeving: Roos & van de Werk


Xpert Clinic is onderdeel van Equipe Zorgbedrijven, een groep van gespecialiseerde klinieken. Naast Xpert Clinic zijn dat Velthuis kliniek en Helder kliniek, stuk voor stuk toonaangevend binnen hun tak van zorg. De samenwerking onder Equipe Zorgbedrijven zorgt voor een vruchtbare kruisbestuiving tussen de klinieken in alle facetten van werken. Zo bewijst Equipe Zorgbedrijven dat zorg altijd slimmer, beter en vriendelijker kan.

Met Xpert Clinic hebben wij één doel voor ogen: we willen aantoonbaar betere zorg leveren tegen lagere kosten voor de samenleving.

hand- en polschirurgie Steeds beter door meten

Recommend Documents