Het grootste Nederlandstalige luchtvaartmagazine www.pilootenvliegtuig.nl
2 3 e JA A R G A N G N R 4 | 2016 € 4 , 9 5
4
HAI HELI-EXPO 2016 INDUSTRIE MAAKT PAS OP DE PLAATS
VLIEGVELD MIDDENMEER
AMBITIEUS GROEN POLDERVELD
TRIP TIP AMERIKA
BP
WRIGHT BROTHERS EN WOLKENKRABBERS
inhoud
voorwoord PILOTENTEKORT?
Reportage:
Column: 'Wat ze niet vertellen' – Jan Cocheret
5
Volop leven op Vliegveld Middenmeer
Nieuw & Info
6
Typebeschrijving:
23
28
Maule M-9-235 Industrie: Eredoctoraat Luigi Pascale (Tecnam)
14
Trip Tip: Tussen Wright Brothers 29
en wolkenkrabbers Column: 15
Personal drone – Goof Bakker
Industrie: Motor Sich MSB-2 en MSB-6
34
Nederlands Burgerluchtvaartregister
37
On the Job: Kees van Berkel vliegt WO I klassiekers
16
Reportage: 19
HELI-EXPO 2016
colofon
piloot en vliegtuig light
Light-versie van Piloot en Vliegtuig – April 2016 Deze Light-versie is een uitgave van EismaTrademedia, Celciusweg 41, 8912 AM Leeuwarden Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden +31 (0)88 29 44 844 telefoon Egbert van Hes, algemeen directeur Gerbert Tiecken, uitgeef directeur
Marketingcoördinatie Tatjana Eerhart
[email protected] +31 (0)88 29 44 844
Hoofdredacteur Drs. Ruud Vos
[email protected]
Advertentieverkoop Patricia van der Werf
[email protected] Eugenie von Ende
[email protected]
Uitgever Gerbert Tiecken
[email protected]
Klantenservice
[email protected] +31 (0)88 22 66 648
Redactiemedewerkers Goof Bakker, Jan Cocheret, Henk Heiden, Hans Heerkens, Dennis Jonker, Koen Aerts, Edwin Borremans, Ary Ceelen, Wim Das, Stefan Degraef, Henk Duivenvoorden, Enrico Evers, Cor van Gent, Hans Heerkens, Jozef Mols, Kees Otten, Harro Ranter, Roger Soupart, Ben Ullings, Hans de Vries, Fred Willemsen
Algemene voorwaarden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
Aan dit nummer werkten mee: Leo Bakker, Kees van Berkel, Frits van den Berg, Erik Brouwer, Peter de Jong, José Oortwijn en Thijs Postma Redactieadres Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden +31 (0)88 29 44 844
[email protected] Leveringsvoorwaarden zie www.eismamediagroep.nl Vormgeving Hans de Vries ZeeDesign
In de week waarin ABN AMRO meedeelde de stekker uit de financiering van piloten in opleiding te gaan trekken, trokken nog twee berichten de aandacht die hiermee samenhangen. Het ene ging over problemen bij Amerikaanse ‘feeder maatschappijen’, het andere over een opmerkelijk initiatief van JetBlue. In Amerika is sprake van een dreigend pilotentekort. Dat vertaalt zich bij kleinere ‘feedermaatschappijen’ in dusdanige problemen, dat vluchten worden geschrapt. Domweg omdat er te weinig piloten beschikbaar zijn. Volgens de Air Line Pilots Association is dit deels te wijten aan de lage salarissen. Wie er gaat werken, verdient ongeveer 27.000 dollar per jaar. Bovendien geldt in Amerika de eis van 1.500 vlieguren alvorens men als First Officer mag gaan vliegen. Dit, gecombineerd met een ‘brevetschuld’ van 150.000 dollar, leidt tot onaantrekkelijke financiële vooruitzichten. Daarbij komt dat grote maatschappijen relatief veel piloten door verplichte pensionering kwijtraken. Voor de slecht betaalde ‘regionale’ piloten reden om massaal door te stromen naar de grotere broers. Om verder onheil te voorkomen heeft GoJet Airlines (als feeder met 42 CRJ 700’s en zeven CRJ 900’s vliegend onder de vlag van United Express en Delta Connection) als eerste de beloningsstructuur aangepast: minimaal 2.700 dollar voor First Officers en 36,50 per gevlogen uur (minimaal 75 per maand). Voor captains geldt: 5.000 dollar en 67,39 per uur. Reken maar uit wat dat scheelt!
Amerikaanse aanpak volgen!
Ook JetBlue ziet de bui hangen. Maar daar is vorig jaar een programma gestart met echte baangarantie. De opleidingsprijs staat vast: 125.000 dollar. Studenten brengen na selectie eerst een maand door bij JetBlue in Orlando. Daarna volgen dertig weken bij de CAE’s Flight Academy in Phoenix. Vervolgens terug naar JetBlue voor training op de E190 en het ATP-brevet, dan weer naar CAE voor het behalen van de instructiebevoegdheid. Die wordt ingezet om de sprong naar de verplichte 1.500 uur te maken. Studenten vliegen deze uren ‘vol’ als instructeur op de loonlijst bij CAE. Als laatste volgt een oriëntatiecursus bij JetBlue, waarna de aanstelling als First Officer op de E190 lonkt. Het traject is omslachtig, maar biedt wel perspectief. Wie volgt?
van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Eisma Businessmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Leeuwarden. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. © 2016 Eisma Businessmedia ISSN: 1381-1827
Piloot en Vliegtuig LIGHT - APRIL 2016 3
Ruud Vos is hoofdredacteur Piloot en Vliegtuig
[email protected]
INDUSTRIE
Door: Ruud Vos - Foto’s: fabrikanten
HELI-EXPO: PAS OP DE PLAATS Aan de bezoekers en exposanten van ’s werelds grootste helikoptervakbeurs heeft het niet gelegen. Het aantal bezoekers en standhouders tijdens de Heli-Expo 2016 was nagenoeg vergelijkbaar met dat van vorig jaar. Ook de verplaatsing van Anaheim naar Louisville speelde geen rol van betekenis. Maar het geringe aantal orders weerspiegelt een branche die door de lage olieprijzen geconfronteerd wordt met een kleinere vraag naar specifiek voor de olie- en offshore-industrie bestemde ‘medium twin’ helikopters. Dat de helikopterbranche onder druk staat, blijkt ook uit de jaarcijfers van de bij de General Aviation Manufacturers Association (GAMA) aangesloten fabrikanten. De GAMA becijferde dat de 954 in 2015 geleverde helikopters een waarde vertegenwoordigen van bijna 3,8 miljard dollar. Vergeleken met 2014 een omzetdaling van liefst 1,1 miljard dollar en 44 minder geleverde
MARENCO SWISSHELICOPTERS
helikopters. Iets meer in detail: in 2015 werden 279 zuigermotoraangedreven helikopters overhandigd aan klanten tegen 254 het jaar ervoor. Een klein plusje dus. Bij de turbine-aangedreven varianten was sprake van een dikke min: 675 overhandigde contactsleutels tegen 741 in 2014. Al met al reden voor marktanalisten om de toekomst zeer gematigd tegemoet te zien.
Marenco Swisshelicopters heeft Air Zermatt gestrikt als launch customer voor de nieuwe SKYe SH09. De Zwitserse helikopteroperator tekende voor een enkele SH09 die wordt aangeboden in de klasse tot 2,6 ton. Tevens tekende het Braziliaanse Helisul Taxi Aereo tijdens de Heli-Expo 2016 een intentieovereenkomst voor tien SH09’s. De helikopteropera-
ses in Curitiba, Fox do Iguaçu, Florianópolis en Rio de Janeiro onder meer rond- en fotovluchten alsmede medische vluchten. Ook het Canadese Horizon Helicopters ziet wel wat in het Zwitserse product en tekende een intentieovereenkomst voor een toestel. De Zwitserse fabrikant voegde recent een tweede SH09 toe aan de testvloot en hoopt op EASA-certificatie in de loop van 2017. Het eerste toestel
tor verzorgt met veertig helikopters vanaf ba-
vloog op 2 oktober 2014 voor het eerst.
Piloot en Vliegtuig LIGHT - APRIL 2016 19
26
PILOOT EN VLIEGTUIG APRIL 2016
OPLEIDING
Door: Ruud Vos - Foto’s: Adventure Flights/Vliegclub Middenmeer
VOLOP LEVEN OP VLIEGVELD MIDDENMEER Vliegveld Middenmeer in de Wieringermeerpolder is sinds 2006 flink gegroeid. Voorlopige kroon op deze ontwikkeling was niet alleen de in 2015 verleende officiële vergunning, maar ook de opening van een nieuw luchthavengebouw. Eind februari 2016 is opnieuw een mijlpaal bereikt met de komst van twee nieuwe Sirius TL3000 lesvliegtuigen voor vliegschool Adventure Flights. Het groene veld in de noordoostelijke kop van Noord-Holland kan dankzij deze vergunning doorgroeien tot 15.000 vliegbewegingen. Aanvankelijk waren er enkele vliegtuigen van het type Micro Light Aircraft (MLA) die gestald werden in een oude boerenschuur. Om voor de regen te kunnen schuilen diende een oude SRV-wagen van het merk Spijkstaal als clubhuis. Toen de vliegclub begon te groeien, werd een nieuwe hangar gebouwd waardoor meer vliegtuigen gestald konden worden. De oude SRV-wagen werd vervangen door een portocabine, op zich al een hele verbetering. Om het vliegen vanaf Middenmeer nog aantrekkelijker te maken werd een nieuw luchthavengebouw neergezet dat in juni 2015 geopend werd.
MULTIFUNCTIONEEL Met de ingebruikname van het nieuwe gebouw werd een forse representatieve sprong voorwaarts gemaakt. Het in amper zes maanden opgetrokken bouwwerk dient echter niet alleen als onderkomen voor de
vliegclub, maar herbergt ook vliegschool Adventure Flights en een leslokaal waar (bij)scholing plaats kan vinden. In het oog springend is de centrale ruimte, de pilots mess met de toepasselijke naam Wings. In deze mess kan nagepraat worden over het vliegen onder het genot van een hapje en een drankje dat verzorgd wordt door het ‘petit restaurant’. Het gebouw heeft tevens een veranda waar piloten en bezoekers wat kunnen eten en drinken met uitzicht op de start- en landingsbaan van het vliegveld.
HET VELD Vliegveld Middenmeer (coördinaten: N.52.48.54 – E.05.01.16) is als ‘groen’ luchtvaartterrein opengesteld voor gebruik door nationaal en internationaal burgerluchtverkeer tot maximaal 472,5 kg AUW. Het VFRveld mag uitsluitend gebruikt worden als het geopend is en een havenmeester aanwezig is. Tevens dient altijd vooraf telefonisch toestemming gevraagd te worden (PPR) via +31 6467 22146. Het veld heeft een
Piloot en Vliegtuig LIGHT - APRIL 2016 23
30
PILOOT EN VLIEGTUIG APRIL 2016
TRIP TIP
Door: Leo Bakker
WRIGHT BROTHERS EN WOLKENKRABBERS Na een aantal mooie tochten door Europa met de Vliegclub Rotterdam ontstond bij Peter de Jong, Frits van den Berg, José Oortwijn en Leo Bakker het plan voor een vliegtocht door de VS. Eind 2014 begonnen ze met serieuze voorbereidingen. Ze kozen voor een route door het noordoosten met als motto: Wright Brothers en wolkenkrabbers. We laten hen vanaf hier zelf aan het woord. Na enig speurwerk kwamen we terecht bij de Raritan Valley Flying School in Princeton, New Jersey (39N), waar we met een goede afspraak over minimumvlieguren twee goed uitgeruste Cessna 172’s voor negen dagen mee konden krijgen. De formaliteiten bleken in principe eenvoudig: je vraagt de FAA je brevetgegevens bij de ILT te verifiëren. Je krijgt zelf een afschrift en een tweede afschrift wordt verstuurd naar een FAA-kantoor van jouw keuze. Daar moet je met een tweede formulier persoonlijk verschijnen voor een laatste controle van je papieren en blauwe ogen. In de praktijk kostte het toch de nodige telefoontjes voor een afspraak en om de afschriften naar Teterboro te krijgen.
CHECK-OUT Bij de check-out bleek voor ons als verstokte Piper-vliegers met een stevige crosswind en een paar nieuwe manoeuvres het door de vliegschool geplande uur toch wat kort. We konden hen niet meteen overtuigen van onze vaardigheden op een Cessna. En onszelf ook niet helemaal.
De volgende dag hebben we nog wat rondjes gemaakt, totdat we allemaal tevreden waren, en daarna waren we net op tijd in Teterboro. Het werd nog spannend, met een paspoort dat even kwijt was en een Nederlands brevet dat niet meer geldig leek. En het was er al zo warm. Dankzij onze blauwe ogen kwam het toch goed en kregen we allemaal ons voorlopige Amerikaanse brevet. Na die moeite viel het document zelf een beetje tegen: een simpel wit printje.
NEW YORK Om dit succes te vieren wilden we ’s avonds met een instructeur richting New York. Bij de pre-flight check kwam er een wel heel raar gepiep en getik uit de staart. Onze instructeur opende het luik achter de bagageruimte, gewapend met een zaklamp. Uit een van de gaten in de achterrand van het stabilo fladderde er iets het donker in. En daarna een tweede. We hoopten maar dat ze geen tijd genoeg hadden gehad om een nest te bouwen. Al direct na de start, op zo’n 1.200 voet, zagen we in de verte de lichtzee van New York. Ik wilde graag niet alleen langs maar ook
Piloot en Vliegtuig LIGHT - APRIL 2016 29
56
PILOOT EN VLIEGTUIG APRIL 2016