Haal meer plezier uit je werk!

Haal meer plezier uit je werk! Een eCourse in 5 stappen.

Daretoo. All about YOU!

Stap 1

Bronnen van arbeidsvreugde

Stap 1 Bronnen van arbeidsvreugde Stap 1

Welke bronnen van arbeidsvreugde heb je zelf?

En even belangrijk: welke bronnen mis je? Arbeidsvreugde is een subjectieve ervaring. Waar je die vreugde uit haalt heb je ook zelf in de hand. Althans tot op zekere hoogte. Denk maar eens aan het verhaal van moeder Teresa. Zij bezocht ooit een fabriek in India en trof daar één man aan die met overduidelijk plezier en luid neuriënd schroeven aan het maken was. Op haar vraag “Wat doet u?”, antwoordde hij nogal verrassend “Ik maak vliegtuigen”. Toen ze hem vervolgens verbaasd aankeek, voegde hij er aan toe: “Ja, want zonder deze kleine schroeven kan een vliegtuig niet vliegen”. Coach en consultant Kees Kouwenhoven stelt dat er 7 bronnen van arbeidsvreugde zijn. Wil je plezier beleven in je werk, dan zou niet één van die bronnen droog moeten staan. In onderstaand overzicht lees je welke bronnen er zijn. Om het duidelijk te maken hebben we elke arbeidsvreugdebron gedefinieerd als een algemene vraag met daarnaast specifieke deelvragen die de basisvraag verder toelichten. Dan kom je tot 7 basisvragen waarmee je oefening A uit deze training kunt maken:

Oefening A

Beantwoord elk van de 7 basisvragen op de volgende pagina´s voor jezelf. Verdeel je antwoorden op een basisvraag in positieve en negatieve antwoorden/aspecten. Bij je werkplek kan daar bijvoorbeeld uitkomen dat je een mooie en lichte werkplek hebt, die goed schoon gehouden wordt, met veel ruimte en voldoende contact met je collega´s. Dat er een fijn bedrijfsrestaurant is waar je goed kunt lunchen en er veel keus is in koffie. Maar ook dat je werkruimte te groot en te open is, je er moeite hebt om je te concentreren en dat de omgeving van het bedrijf niet uitnodigt tot het maken van een wandelingetje als het mooi weer is.

E-course Haal meer plezier uit je werk!

Stap 1 Bronnen van arbeidsvreugde 1.

Voel je je lichamelijk goed op je werk? Je fysiek welbevinden op je werk hangt mede af van je werkplek en hoe die is ingericht. Dus hoe zit het met jouw werkplek?  Heb je een werkplek waar je het naar je zin hebt en waar je je gezond en veilig voelt?  Stelt je werkplek je in staat om te doen wat je moet doen en geeft deze je bijvoorbeeld de gelegenheid om je goed te concentreren of om goed met anderen samen te werken?  En stelt de plek je in staat om de balans tussen werk en privé te handhaven? 

2.

3.

Hoeveel collegialiteit is er? Je relatie met collega´s en andere mensen met wie je door je werk veel te maken hebt, vormen een andere bron van arbeidsvreugde.  Voel je je verbonden met je collega´s, met je leidinggevende of met interne of externe klanten/ opdrachtgevers?  Ben je blij met de verstandhouding die je met deze partijen hebt?  Staan jullie voor elkaar klaar, vormen jullie een team, is er onderlinge concurrentie of wrevel?  Past de manier van leidinggeven van je leidinggevende bij jou of zorgt die voor onrust of ongenoegen? Is er waardering en vertrouwen? We gedijen allemaal goed als we waardering krijgen en als we merken dat onze klanten, collega´s en leidinggevende vertrouwen in ons hebben. Om dat vast te stellen kun je jezelf de volgende vragen stellen:  Vieren jullie de successen op je werk?  Voel je je gewaardeerd?  Hoe gaan jullie om met een collega die een (heftige) fout maakt en hoe word jij behandeld als je iets verkeerd hebt gedaan?  In hoeverre kun je meebeslissen over zaken op het werk?  Kun je jezelf aansturen en past die mate van zelfsturing bij je?  Moet je teveel op eigen kompas varen of vind je het juist fijn dat veel aan jouw beoordelingsvermogen wordt overgelaten?


Stap 1 Bronnen van arbeidsvreugde 4.

Kun je goede prestaties leveren? Grip op je werk, het gevoel dat je zelf in belangrijke mate bepalend bent voor je prestaties en dat je niet te ´lijden´ hebt onder moeilijke of oneerlijke omstandigheden, maken ook dat je meer plezier en je tevredenheid uit je werk kunt halen. Ofwel:  Is duidelijk wat men onder goede prestaties verstaat?  Wordt iedereen langs dezelfde meetlat gelegd?  Heb je het gevoel dat jouw kwaliteiten passen bij de prestaties die van je gevraagd worden?  Krijg je adequate feedback van je collega´s, leidinggevende en anderen?  Zijn de processen waar je aan deelneemt helder? Zijn er goede protocollen en duidelijke werkwijzen?  Is de software, hardware en ondersteuning voldoende voor de gevraagde prestaties?

5.

Kun je groeien? Kunnen werken aan persoonlijke en vakmatige ontwikkeling geeft de meeste mensen veel voldoening. Om vast te stellen hoe dat bij jou zit, kun je je het volgende afvragen:  Kun je je ontwikkelen? Carrière technisch en kun je kennis en competenties ontwikkelen?  Mag je opleidingen volgen, krijg je coaching of training en kun je steeds nieuwe dingen leren?  Voel je je geremd en wil je een kant op waar je nu de ruimte niet voor krijgt?  Is je werk vooral een herhaling van zetten of is er afwisseling waardoor je nieuwe ervaringen opdoet?

6.

Werk je met hart en ziel? Stort je je vol overgave in elke nieuwe werkdag, omdat je kunt laten zien wat je waard bent en waar je voor staat?  Mag je jezelf zijn?  Beleef je plezier aan je vak? Daarmee bedoelen we de vaktechnische aspecten, om te voorkomen dat je hier in een cirkelredenering over arbeidsvreugde komt.  Kijk je aan het eind van de dag met voldoening terug op wat je hebt gedaan?  Hoe vaak heb je flow ervaringen?


Stap 1 Bronnen van arbeidsvreugde

7.

Oefening B

Oefening C

Oefening D

BOEKENTIP

Draag je bij aan een hoger doel? Geeft het werk dat je nu doet extra betekenis aan je leven? Dien je een maatschappelijk belang? Ben je er trots op dit werk te mogen doen? Heb je het gevoel dat je voor een organisatie werkt die een verschil maakt in de wereld?

Maak vervolgens de balans op van alle basisvragen:  Bij welke bronnen/basisvragen zijn de positieve antwoorden in de meerderheid?  Bij welke bronnen hebben de negatieve bronnen de overhand?

Is er een bron zonder positieve antwoorden of een bron waar de positieve antwoorden overschaduwd worden door negatieve antwoorden? Ga dan voor jezelf na of deze bron altijd al droog stond qua arbeidsvreugde of dat de bron op een bepaald moment droog is komen te staan. Is dat sinds een verandering van functie, een andere (fysieke) werkplek, sinds een reorganisatie of fusie? Wat had je toen wel dat bijdroeg aan je werkplezier dat je nu mist? Kun je dat ingrediënt weer terug brengen in je werk?

Kijk vervolgens welke elementen je aan je werk zou kunnen toevoegen, waardoor bronnen beter gevuld raken met positieve elementen. Begin bij de bronnen waar je geen positieve antwoorden op hebt kunnen geven of waar de positieve antwoorden in de minderheid waren. Maar kijk vooral naar de bronnen waar je per saldo al veel plezier uit haalt. Mogelijk kun je daar nog meer plezier uit halen door positieve elementen nog verder te versterken. Zo kun je ook aan een goedgevulde arbeidsvreugdebron nog extra plezier ontlenen. Je kunt meer lezen over de 7 bronnen van arbeidsvreugde in het boek van Kees Kouwenhoven. Het boek is trouwens ook geschikt voor een leidinggevende: die kan voor zichzelf nagaan of de organisatie voldoende voeding biedt voor de 7 bronnen en welke bronnen misschien tekort komen.


Stap 2

Formuleer een werkvisie

Stap 2 Formuleer een werkvisie Stap 2

Formuleer een visie op je werk

Bevind jij je met je werk wel eens in situaties waarin je je afvraagt hoe het nu zo ver heeft kunnen komen? Je hebt bijvoorbeeld wéér een klussenlijst die langer is dan je arm, kunt het werk niet loslaten, bent opgezadeld met allerlei zaken die geen plezier geven en je hebt het gevoel dat je onvoldoende toekomt aan de leuke dingen van het leven (ook privé). Of je kijkt terug op je werk bij je huidige werkgever en vraagt je af of je nou 5 jaar ervaring hebt in deze functie of 5 keer een jaar ervaring …

Met een visie op je werk en wat jij van je werk verwacht, kun je voorkomen dat onvrede ontstaat of groeit. Als je weet waar je heen wilt, kun je daar namelijk ook beter op sturen. Elke keer dat je een besluit moet nemen over je werk, kun je de mogelijke nieuwe richting toetsen aan je visie. Want wat zeg je als je baas je vraagt of je wat meer of minder wilt werken? Als je gepolst wordt over een andere baan? Als er sprake is van overplaatsing naar een andere afdeling of standplaats? Je partner of familie een groter beroep op je doet?

Voorkom dat je carrièrebeslissingen neemt die gebaseerd zijn op bijvoorbeeld status, salaris, sociale goedkeuring, andermans behoeften of andere factoren die geen enkel verband houden met waar jij over een paar jaar wilt zijn met je werk. Dat vergroot het risico dat je straks met allerlei ongenoegen te maken krijgt.

Veel mensen hebben nog nooit over een werkvisie nagedacht. Dat is begrijpelijk, maar ook wel jammer. Want een groot deel van je leven breng je werkend door. En het geluk of ongeluk dat je in je werk ervaart, drukt een groot stempel op het leven buiten je werk. Het woord visie klinkt ook nogal groots en meeslepend, waardoor het formuleren ervan een onmogelijke klus lijkt. Of het doet je teveel denken aan de jaarlijkse persoonlijke ontwikkelingsplannen, die je het liefst “POP” het raam uit zou bonjouren. Maar met de volgende oefening kun je op een vrij eenvoudige manier toch een persoonlijke werkvisie formuleren. Zonder vervelend formulier met verplichte invulvelden en een leidinggevende die het kritisch gaat


Stap 2 Formuleer een werkvisie Oefening E

Beschrijf jezelf in een ideale werksituatie Beschouw jezelf als een karakter in een roman en beschrijf jezelf in de derde persoon. Ga uit van een werksituatie waarin jij als hoofdpersoon het enorm naar de zin hebt. Vertel met welk gevoel die persoon naar zijn/haar werk gaat, wat deze daar doet, hoe de omgang met collega´s is, welke uitdagingen er zijn en hoe de toekomst er uit moet zien als de hoofdpersoon het voor het zeggen heeft. Beschrijf ook hoe je de relatie tussen werk en privé ziet. Schrijf niet een hele roman, maar houd het compact en gebruik tussen de 10 en 20 regels om je visie neer te zetten. Maak je toch een heel verhaal, laat het dan even liggen en breng het in een tweede ronde terug tot de kern. Bedenk verder dat je visie niet uit marmer gehouwen is. Je visie zal regelmatig veranderen. Leg je visie daarom op een zichtbare plaats: maak er een foto van en gebruik die als achtergrondbeeld bij het opstarten van je (privé) computer, hang een printje boven je bureau of plak deze in je agenda. Je kunt je visie ook in een fotolijstje op je bureau zetten, dat is meteen gesprekstof met je naaste collega´s. Vraag je ten minste twee keer per jaar af of je visie nog bij je past. Bijvoorbeeld rond je verjaardag, op 1 januari (goed voornemen) of na je zomervakantie. Dat zijn momenten dat reflectie nog wel eens spontaan op wil komen en dan kun je je werkvisie mooi meepakken. Of zet ze in je agenda als een to-do.

Oefening F

Spiegel jezelf Vraag iemand anders om ook zoń visie te maken en gebruik elkaar als spiegel. Dat kan met een goede vriend of vriendin, maar ook een collega met wie je vertrouwelijk om gaat. Als het maar iemand is die je al wat langer kent, die weet wat je beweegt en wat je valkuilen zijn. Zo voorkom je dat je een onrealistische visie creëert. Op basis van de feedback kun je je visie eventueel nog bijstellen.


Stap 2 Formuleer een werkvisie Je hebt een visie. En dan? Okay, nu heb je je werkvisie geformuleerd. Dan is het wachten op de eerste kruising die zich op je carrièrepad gaat aandienen. Of dat nu deelname is aan een projectteam, een aanbod om een seminar of congres bij te wonen of een conclusie uit een functionerings- of beoordelingsgesprek. Vandaar oefening G: kijk regelmatig terug op de beslissingen die je bewust of onbewust genomen hebt.

Oefening G

BOEKENTIP

Reflecteer Veel beslissingen nemen we zonder dat we er ons van bewust zijn. Dat geldt ook voor beslissingen die je werkvisie raken. Uit gewoonte of uit tijdgebrek. Om je te trainen in het gebruik van je werkvisie, vragen we je om elke week even terug te kijken. Doe dat bij voorkeur op de laatste dag van je werkweek en bedenk je welke beslissingen je hebt genomen die al dan niet conform je werkvisie waren. Dat kost een paar minuten, maar zo leer je hoe je bewuster met je werkvisie kunt omgaan. Anders wordt het toch het zoveelste stukje papier. Loop je vast in het formuleren van je werkvisie? Heb je geen idee waar je naar toe wilt? Sla dan “De 7 eigenschappen van effectief leiderschap” van Stephen Covey er eens op na. Covey helpt je om inzicht te krijgen in werken privédoelen. Ook de doelen waar je je nu niet of nauwelijks van bewust bent.


Stap 3

Trek het initatief naar je toe

Stap 3 Trek het initiatief naar je toe Stap 3

Neem het initiatief

Ben je een werknemer of een werkondernemer? Het antwoord op de vraag bepaalt mede het plezier dat je hebt in je werk. Nu en op termijn. De werknemer kennen we allemaal wel, die staat in de Van Dale. De werkondernemer vind je daar niet terug. Het is iemand die in vergelijking tot een werknemer een totaal andere kijk heeft op zichzelf en het werk dat hij doet. Hij werkt vooral voor zichzelf, ook als hij officieel in vaste dienst is. Die andere kijk leidt ook tot totaal ander gedrag. Want de werkondernemer: 

Wil niet afhankelijk zijn van een organisatie Hij weet dat een werkgever hem ontrouw zal zijn als het zo uit komt. Nu wordt hij gewaardeerd, maar omstandigheden (crisis, reorganisatie, fusie, minder omzet) kunnen er voor zorgen dat de werkgever afscheid van hem wil nemen. Die onzekerheid vindt hij niet erg. In tegenstelling tot de werknemer.



Werkt constant aan zijn profiel en imago Waar de werknemer zijn CV uit een vergeten map opdiept als hij op banenjacht moet, werkt de werkondernemer zijn CV constant bij. Je vindt hem terug op een netwerksite als LinkedIn, waar hij zijn profielgegevens bijhoudt en zich profileert. Met flink wat contacten, regelmatige status updates en een actief lidmaatschap van groepen. De werkondernemer is ook buiten zijn eigen afdeling zichtbaar voor andere collega’s, zodat men ook elders weet wat hij in zijn mars heeft.



Is loyaal aan zijn team, maar vooral ook aan zichzelf Hij doet zijn best, is collegiaal en gaat ervoor. Maar als een goede kans op zijn pad komt, zal hij die niet laten liggen. Ook al weet hij dat hij zijn team misschien wel ontredderd achter laat. De werknemer zal dat nooit doen. Die ziet zijn team als een soort familie en laat hen niet in de steek. Dat team is namelijk ook de warme deken die hij niet kwijt wil.


Stap 3 Trek het initiatief naar je toe 

Zoekt kansen Waar de werknemer afwacht tot taken en klussen zijn kant opkomen, trekt de werkondernemer taken naar zich toe. Natuurlijk wel de taken die bij hem passen of waarvan het resultaat hem in de toekomst van pas kan komen.

Om terug te komen op de beginvraag: ben je nu een werknemer of een werkondernemer? Mogelijk kun je die vraag niet volmondig beantwoorden. In het overzicht worden de verschillen ook ongenuanceerd benoemd. De werknemer is alleen maar passief. De werkondernemer 100% actief. In werkelijkheid vormen de beide typen de uiteinden van een schaal en zitten de meeste mensen ergens tussen die twee uiteinden in. Je kunt wel stellen dat het leven van de mensen die meer van de werkondernemer hebben, prettiger verloopt. Vooral omdat ze meer grip op hun werksituatie hebben en ervaren. Het ontbreken van grip op je werk is namelijk één van de belangrijkste stressfactoren. Door meer eigenschappen van de werkondernemer over te nemen, kun je je plezier in je werk vergroten. Maar hoe doe je dat?

Oefening H

Taxeer jezelf Stel dat je werkgever je morgen vertelt dat je contract ontbonden wordt en dat je over drie maanden op straat staat. Dat ligt niet aan jou, maar aan de omstandigheden. Hoe sta je er dan voor?  Wie kun je bellen om hulp? Met andere woorden: welke mensen ken je die je verder kunnen helpen? Een cruciaal gegeven als je bedenkt dat een groot deel van de vacatures via via ingevuld wordt.  Hoe staat je CV ervoor? Heb je veel van hetzelfde gedaan of zit er een groeiende lijn in het type werk dat je hebt gedaan. Wanneer heb je je laatste training of opleiding gehad en is daar vraag naar?  Als je dit van te voren had geweten, wat had je dan anders gedaan in de afgelopen periode? Had je dan andere klussen naar je toe getrokken? Met andere mensen contact gelegd? Had je jezelf misschien onmisbaar(der) kunnen maken voor je leidinggevende? Voer nu een fictief beoordelingsgesprek met jezelf. Geef je jezelf een voldoende of onvoldoende op bovenstaande drie punten? Waar ben je het meest tekort geschoten?


Stap 3 Trek het initiatief naar je toe Oefening I

Aan de slag met de uitkomsten Kies vervolgens één van deze drie punten uit en ga daar aan werken. Word actief in netwerken. Dat kan LinkedIn zijn, maar ook in de échte wereld´ zijn er allerlei netwerkclubs waar je lid van kunt worden en waar je regelmatig bijeenkomsten kunt bijwonen. Kies er eens twee, waarvan er ten minste één gericht is op specifieke vakkennis. Zo breid je niet alleen je mensennetwerk uit, maar ook je kennisnetwerk. Kijk met de blik van een nieuwe werkgever naar je CV. Waar blink je dan in uit en wat zijn de zwakke plekken in je CV? Maak een plan waarin je een paar van die zwakke punten gaat aanpakken. Dat laatste kost tijd en gelukkig is de ontslagsituatie fictief. Dus tijd heb je. Maak een tweejarenplan voor het oppoetsen van je kennis en kunde. Bijvoorbeeld door binnen je bestaande functie ook andere zaken naar je toe te trekken. Of door een gemotiveerde scholingsvraag in te dienen. Bedenk hoe je jezelf belangrijker kunt maken binnen je team of afdeling. Dat is niet echt Nederlands, maar dat betekent dat je in dat opzicht ook niet veel concurrentie hebt. Welke taken binnen jouw team bieden perspectief op andersoortig of uitdagender werk? Welke contacten kun je leggen met andere afdelingen? Zijn er projecten die tussen jouw afdeling en een andere afdeling spelen waar je aan mee kunt doen? Zo verbreed je je expertise en leren meer mensen jouw kwaliteiten kennen. Kijk ook eens door de ogen van je leidinggevende: als jij de leiding had, welke problemen zie je dan op je af komen? Hoe kun je daar een oplossing voor vinden? Als je het zo bekijkt kom je mogelijk ook op taken of projecten die opgepakt zouden moeten worden. Bied je daar voor aan. Dat kan met de volgende opdracht …

Oefening J

Vraag je baas mee uit lunchen Dat hoeft geen officiële uitnodiging of gelegenheid te worden. Wat je met deze lunch wilt bereiken is dat je ruimte schept om met je leidinggevende van gedachten te wisselen en elkaars visie en standpunten te leren kennen. Vaak gaan werkgesprekken met je leidinggevende over uitvoerende aspecten van actuele zaken. Door in een andere setting ook eens over andere onderwerpen te praten, leer je de denkwijze en standpunten van je leidinggevende kennen. Wat enthousiasmeert hem/haar? Wat vindt hij/zij irritant? Omgekeerd leert je leidinggevende jou ook beter kennen, waardoor hij/zij ook beter kan inschatten of toekomstige werkzaamheden binnen de afdeling bij jou belegd kunnen worden. En als je elkaar eenmaal iets beter kent, kun je ook makkelijker een balletje opgooien over


Stap 3 Trek het initiatief naar je toe Deze drie oefeningen bevatten een aantal concrete stappen. Maar idealiter pak je ook je houding aan, waardoor je in alle opzichten meer initiatief gaat nemen in je werk. Je houding veranderen is echter lastig en vraagt tijd. Tenslotte heb je er jaren over gedaan om te worden wie je nu bent. En veel daarvan is goed, maar wat je wilt veranderen heeft tijd en constante aandacht nodig. Je kunt eventueel vragen of iemand je daar in wilt coachen, zodat je steeds een sparringpartner of een stok achter de deur hebt. Of je kunt zelf aan de slag met het bijsturen van je houding naar een meer werkondernemersgerichte houding. Eén manier waarop je dat kunt doen is met taal. Want in je taal laat je al zien of je proactief of reactief bent. Bekijk maar eens de verschillen in de volgende uitlatingen:

Reactief (machteloosheid) Ik kan er niets aan doen

Proactief (jij bepaalt) Heb ik/hebben we nog een mogelijkheid om hier iets aan te doen?

Hij (collega) irriteert me mateloos Dat vinden ze nooit goed

Ik trek me zo weinig mogelijk van hem aan Ik ga hem uit de weg Hoe kan ik ze toch zover krijgen

Zo gaat het nou eenmaal

Laten we toch eens wat anders proberen

Ik moet dit

Ik wil dit Ik heb een voorkeur voor

Je bent al een eind als je de tweede zin direct achter de eerste uitspreekt met het woord “maar” erachter…. Door anders te praten ga je langzaam maar zeker ook anders denken: van een probleem met een dichte deur buig je de situatie om naar een probleem dat een doorkijk naar een oplossing heeft. Probeer het eens en kijk of je effect merkt...


Stap 4

Manage stress

Stap 4 Manage stress Stress op het werk is een combinatie van de kenmerken van een arbeidssituatie en de eigenschappen van de werknemer. Stress op het werk hoort er voor de meesten van ons bij, want we zoeken ook de uitdaging in ons werk: nieuwe dingen ondernemen, spannende klussen uitvoeren en lekker bezig zijn. Maar soms wordt het wat teveel en dan is stress een negatieve factor en vermindert het het plezier dat je in je werk ervaart. Zo kan stress zorgen voor:  Een lange hersteltijd na het werk, waardoor je er niet aan toekomt om privéactiviteiten te ondernemen  Piekeren  Emotionele reacties tijdens het werk  Vermoeidheid  Slaapklachten Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar de (psychologische) eisen die ons werk aan ons stelt en wanneer die eisen zorgen voor stress. In de onderzoeksliteratuur wordt onderscheid gemaakt tussen factoren die stress veroorzaken en factoren die stress verminderen. Stress verhogende factoren  Enorme hoeveelheden werk hebben  Werk doen dat een grote mentale inspanning vereist  Werk doen dat diepe concentratie vraagt gedurende langere perioden  Tegenstrijdige eisen die aan je werk gesteld worden  Veelvuldig onderbroken worden tijdens je werk  Geen eindperspectief hebben voor de lopende drukte  Een hectische baan hebben  Snel (moeten) werken  Je tempo naar beneden bij moeten stellen omdat je op anderen moet wachten (terwijl de deadline nadert) Hoe meer deze factoren op jou en je baan van toepassing zijn, hoe hoger de stressniveaus zijn waar je mee te maken hebt. Dan komen de stress verlagende factoren in beeld. Zij moeten voldoende tegenwicht bieden aan de factoren die de werkstress verhogen.


Les 4 Manage stress Stress verlagende factoren De stress verlagende factoren kun je indelen in vier categorieën:

Oefening K

1.

De hoeveelheid grip op je werk Heb je inspraak op de manier waarop je je werk doet? Kun je zelf beslissen hoe je je werk indeelt en aanpakt? Mag je zelf beslissingen nemen of moet je voortdurend om toestemming vragen? Hoe meer je het gevoel hebt dat je zelf controle hebt op je werk, hoe minder je stress als zodanig ervaart.

2.

Je kunt je vaardigheden en talenten benutten Als je tijdens je werk het gevoel hebt dat je nieuwe dingen kunt leren, dat je talenten tot hun recht komen, dat je voldoende variatie hebt en dat je creativiteit kwijt kunt in je werk, dan dragen deze factoren bij tot het verminderen van stress.

3.

Steun van collega´s De steun van je collega´s en je leidinggevende(n) kan je helpen om de werkdruk aan te kunnen en ondanks een hoge werkdruk toch plezier aan je werk te beleven. Maar het ontbreken van voldoende steun (in woorden én daden) kan de balans ook net in de verkeerde richting doen doorslaan.

4.

De balans tussen werkeisen en de beloning die er tegenover staat Als het goed is wordt je voor je werk op meerdere manieren beloond: met een passend salaris, waardering, carrièremogelijkheden en baanzekerheid bijvoorbeeld. Wanneer je baan veeleisend is, maar je wel het gevoel hebt dat je hiervoor voldoende beloond wordt, werkt dat stress verlagend. Maar omgekeerd kan een tekort aan waardering, in welke vorm dan ook, je onvrede over je baan verder verhogen en voor meer stress zorgen. Stel vast waar jouw stressknelpunten zitten Omdat stress en de beleving ervan een ervaring is die van persoon tot persoon verschilt, vragen we je op de volgende pagina voor elke stress verminderende factor aan te geven of deze voor jou van toepassing is. Het gaat daarbij puur om jouw beleving van je werksituatie. Per deelgebied geef je vervolgens aan wat jouw eindscore is. De scores zijn niet bedoeld om te vergelijken met uitkomsten van anderen en doen geen uitspraak over jouw stressniveau in absolute zin. Wel laten ze zien welke factoren bij jou voor de meeste stress zorgen en op


Scorelijst Grip op mijn werk Ik heb invloed op beslissingen die over mijn werk/functie genomen worden Ik kan mijn werk zelf indelen Ik kan zelf beslissingen nemen over mijn werk Score (tel de ja´s en de nee´s) Ontwikkeling Ik kan mijn talenten verder ontwikkelen Ik kan nieuwe vaardigheden leren Ik werk op een hoog niveau Mijn werk bevat voldoende variatie Ik kan mijn creativiteit kwijt in mijn werk Score (tel de ja´s en de nee´s) Steun van collega´s en leidinggevende Mijn collega´s zijn vriendelijk tegen me Mijn collega´s helpen me als ik daar om vraag Mijn collega´s tonen belangstelling voor mij en mijn werk Ik kan mijn collega´s gerust om advies vragen Mijn leidinggevende heeft vertrouwen in mij Mijn leidinggevende is duidelijk in zijn/haar verwachtingen Mijn leidinggevende stimuleert goede onderlinge samenwerking Score (tel de ja´s en de nee´s) Beloning Mijn baan heeft de status die daar bij past Mijn werk wordt gewaardeerd door anderen/de maatschappij Het salaris past bij de zwaarte van mijn functie Mijn baan is niet in gevaar Ik heb voldoende promotiekansen/loopbaanmogelijkheden Mijn leidinggevende waardeert mijn werk publiekelijk en geeft mij de eer Score (tel de ja´s en de nee´s)

Ja

Nee

Stap 4 Manage stress Oefening L

Kies 1 of 2 speerpunten om aan te werken Kijk op basis van je scorelijst op welke gebieden je het meest kunt bereiken in het reduceren van stress. Kies vervolgens 1 of 2 speerpunten. Vind je bijvoorbeeld dat je weinig steun krijgt van je collega´s en/of leidinggevende, kies dan in dat segment voor een doel dat daar verandering in kan brengen. Bijvoorbeeld het vragen én krijgen van advies van collega´s. Houd er rekening mee dat veel factoren vaak diep geworteld zijn in een bedrijfsorganisatie, cultuur of werkwijze die behoorlijk vast kan liggen. Daar verandering in brengen is niet eenvoudig. Neem dus niet teveel hooi op je vork en beperk je tot 1 of 2 punten waar je verandering in probeert te brengen. Kies je er 2, neem dan een doel voor de korte en een doel voor de lange termijn. Voor het realiseren van jouw speerpunten hebben we de volgende tips: 

Vraag de hulp van je leidinggevende Jouw belang is in dit geval namelijk ook direct zijn/haar belang. Wie een veeleisende functie heeft, loopt meer risico op ziekte en uitval. Bovendien leidt minder stress tot meer tevredenheid. En meer tevredenheid leidt tot betere prestaties.



Maak je wens SMART Schrijf voor jezelf in een paar zinnen op wat je wilt bereiken: - specificeer je doel - maak het meetbaar voor jezelf (waar beoordeel je op of het geslaagd is?) - kies een doel dat ook acceptabel is voor je collega´s en/of leidinggevende - blijf realistisch: een loonsverhoging van honderden euro´s realiseren is slechts weinigen gegeven - stel voor jezelf vast binnen welke termijn je je doel gerealiseerd wilt hebben



Beschuldig niemand Geef niemand de schuld van eventuele tekortkomingen in de werksituatie. Dat werkt meestal averechts, omdat mensen in de verdediging schieten. Of ze gaan ontkennen dat de situatie is zoals jij deze voorstelt en dan heb je helemaal geen kans meer om verbetering in die situatie aan te brengen.


Stap 4 Manage stress In plaats daarvan probeer je je zinnen zo te formuleren, dat deze uitgaan van jouw perspectief en betrekking hebben op jouw ervaring. Zeg dus niet: “in ons team werkt iedereen voor zichzelf en helpt niemand elkaar”, maar “ik heb het gevoel dat ik binnen ons team op een eilandje werk, waardoor het voor anderen lastig is om me te helpen”. Zoń formulering is voor niemand bedreigend en men zal eerder geneigd zijn om jou uit je ísolement´ te halen of toe te geven dat zij het ook zo ervaren. Een paar praktische, korte termijn tips die stress wegnemen

TIP 1

Stap uit de áctiemodus´ Veel mensen hebben de neiging om meteen in actie te komen als iemand iets aan ze vraagt. Heerlijk voor de vrager, maar vervelend voor jou. Want zo ben je voortdurend bezig om andermans brandjes te blussen en komt je eigen werk op het tweede plan. Met alle stress van dien. Herken je dit? Zo kom je er vanaf: 1.

Zeg niet meteen ja (of nee) als iemand met een verzoek komt. Noteer het verzoek en meld dat je laat weten of en wanneer je er iets mee kunt.

2.

Laat het verzoek minimaal 5 minuten bezinken, zodat je een goede afweging kunt maken. Doe je het zelf? Kun je het delegeren/de vrager verwijzen? Wanneer doe je het? Gaat het ten koste van andere, belangrijker zaken? Moet het echt op het moment dat de vrager in zijn/haar hoofd heeft?

3.

Trek elke dag een paar uur uit (minimaal 2) die je helemaal besteed aan je eigen prioriteiten en taken. Ga bij voorkeur op een rustige plek zitten waar je niet gestoord wordt. Zet de e-mail uit, dat leidt alleen maar af. En zet je telefoon in vergaderstand.

Het valt niet mee om niet meer direct op een verzoek te reageren. Je zult het in het begin zeker af en toe vergeten. Maar elke keer dat je op bovenstaande manier reageert, creëer je rust en overzicht.


Stap 4 Manage stress TIP 2

Dwing jezelf te staren Als je in een spiraal van druk, drukker, drukst bent terecht gekomen en je opgejaagd voelt, ga dan staren. Dat kan vreemd zijn, als je het niet gewend bent, maar het werkt heel rustgevend omdat het je uit de jachtige sfeer haalt. Ga op een plek zitten of staan waar je niet gestoord wordt (of commentaar krijgt). Daarna concentreer je je op een onbelangrijk voorwerp of je gaat uit het raam staren. Doe dat een minuut of 10. Hiermee doorbreek je de spiraal van rennen en haasten en laad je je weer helemaal op. Wees niet bang dat dit ten koste gaat van je productiviteit, want het tegendeel is het geval. Je kunt je na je staarminuten juist beter concentreren op de taak die voor je ligt. Ben je bang dat je het echt niet kunt maken om te gaan staren, omdat je collega´s je dan een lui wezen vinden, dan kun je ook nog je toevlucht nemen tot een wandeling. Dat kan gewoon binnen, in het gebouw zijn waar je werkt. Loop heel rustig een paar rondjes over verschillende verdiepingen. Haal bewust adem en kijk eens goed om je heen. Wat zie je? Waarschijnlijk vallen je nu dingen op die je normaal gesproken niet ziet. Ook door te wandelen kom je in een ander, rustiger ritme.


Stap 5

Creëer kansen met creativiteit

Stap 5 Creëer kansen met creativiteit Creatief denken en denken in kansen I hear you say "Why?" Always "Why?" You see things; and you say "Why?" But I dream things that never were; and I say "Why not?" George Bernard Shaw in The Serpent

Creativiteit is een fantastisch middel om je werk anders en leuker te maken. Je bedenkt dan oplossingen waarmee je vervelende, energie zuigende situaties weet om te buigen naar energie gevende situaties. Of oplossingen om die situaties te ontwijken … Bovendien kun je met creativiteit ook positieve situaties en werkzaamheden scheppen: zo vul je je werkdagen meer en meer met taken waar je plezier aan beleeft. En er is ook nog een lange termijn voordeel aan creatief denken op je werk verbonden: het helpt je om je te onderscheiden van anderen. Dat is nodig omdat de afgelopen decennia het een en ander veranderd is op de werkvloer. Werkgevers willen nog wel mensen die in staat zijn om volgens de procedures te werken, maar ze willen vooral ook medewerkers die nieuwe oplossingen kunnen verzinnen voor nieuwe situaties. Eén voorwaarde daarvoor is dat iemand creatief kan denken.

En brom nu niet dat je hélémaal niet creatief bent, want straks weet je beter! Creativiteit is namelijk vaak niets anders dan twee zaken met elkaar te verbinden of te combineren die voor die tijd nog geen samenhang hadden. En dat kun jij ook als je de volgende stappen aanhoudt en in praktijk brengt.


Stap 5 Creëer kansen met creativiteit Creatief en kansgericht denken Door creatief te gaan denken leer je nieuwe oplossingen te verzinnen die oude situaties beter en aantrekkelijker maken. Je kunt je dit stap voor stap aanleren: 1. Geloof erin Geloof erin dat jij creatief kunt denken en geloof erin dat het inderdaad mogelijk is om een vervelende situatie om te buigen naar een positieve situatie. Door erin te geloven vind je daadwerkelijk manieren om het te realiseren. Je mobiliseert al je talenten om iets te verzinnen en dan lukt het ook. Onmogelijk bestaat niet Elimineer morgen gedurende één dag het woord “onmogelijk” uit je vocabulaire (en de woorden die erbij horen: kan niet, mag niet, gaat niet). Dat valt nog niet mee, want voor je het weet floepen dergelijke termen eruit. Als dat gebeurt, niet getreurd, want dan kun je deel 2 van deze oefening doen. Denk na afloop na over het moment waarop je toch “kan niet” o.i.d zei. Schrijf nu voor jezelf ten minste drie manieren op waarop je dat zogenaamd onmogelijke toch kunt realiseren. Wees niet verbaasd als je meer dan drie manieren weet te verzinnen. Je bent veel creatiever dan je zelf denkt. Probeer deze oefening vaker te doen en je zult merken dat hij langzamerhand routine wordt.

Oefening M

2.

Overbrug de ervaringskloof Je hebt ze ongetwijfeld ook: collega´s die bij elk nieuw voorstel roepen dat het ´jammer genoeg´ echt niet kan. Door de techniek, door procesafspraken, doordat de baas het nooit goed gaat vinden, doordat “we het al eens geprobeerd hebben en dat het toen ook niet werkte…. “ Misschien bedoelen ze het goed of misschien zijn ze meer van het risicoloze en uitdagingsloze arbeidsleven. Wie weet. Maar ze trappen in de valkuil van de ervaring. Ervaring is goed. Het behoedt mensen voor fouten en stelt hen in staat om sneller en efficiënter hun werk te doen. Maar teveel op je ervaring werken is ook dodelijk voor je creativiteit. Je neemt dan de


Stap 5 Creëer kansen met creativiteit ingesleten, risicoloze paden en probeert geen nieuwe dingen meer uit. Want het oude werkt toch goed. En zo is ervaring niet meer positief, maar schept het een kloof naar de oplossing. Leer daarom de ervaringskloof te herkennen en te overbruggen. Ook bij jezelf!

3.

Luister in plaats van te praten en leen de ogen van een ander Je wordt veel creatiever als je de ideeën en suggesties van anderen een kans geeft. Maar de meesten van ons zijn zo gewend om zelf te praten dat het luisteren naar anderen erbij inschiet. Toch zijn de beste leiders en de meest originele denkers op die positie gekomen, omdat ze meer dan gemiddeld openstonden voor de ideeën en meningen van anderen. Ze weten dat ze de wijsheid niet in pacht hebben, althans niet als enigen. Daarom lenen ze als het ware de ogen van een ander en nodigen ze anderen uit met hen mee te denken en over hun schouder mee te kijken. En wikken en wegen ze de ideeën van anderen voordat ze er een oordeel over uit spreken. Probeer het zelf eens uit: zodra je met een vraagstuk geconfronteerd wordt, nodig je anderen uit om met je mee te denken. Niet via de mail, maar persoonlijk. Loop bij iemand langs waarvan je weet dat die zijn/ haar werk heel anders organiseert dan jij. Vraag of er tijdens een afdelingsoverleg een kwartiertje vrijgemaakt kan worden om samen over jouw vraagstuk na te denken. Nodig een paar mensen uit om met je te lunchen zodat je een balletje op kan gooien. Het kan heel informeel. Maar een voorwaarde voor een succesvolle inbreng is dat je je oordeel over de suggesties uitstelt. Denk goed na over wat anderen bedenken. Vraag je je af of het wel werkt, haal er dan elementen uit waar je wel van overtuigd bent. En ook heel belangrijk: laat mensen weten wat je met hun ideeën gedaan hebt of in de toekomst gaat doen. Zo voelen ze zich gewaardeerd en heb je ook in de toekomst een meedenker.


Stap 5 Creëer kansen met creativiteit 4.

Vermijd routinematig denken De meesten van ons draaien het merendeel van de dag op routine. Enorm handig, want het scheelt heel veel tijd. Maar het is ook een enorme creativiteitkiller. Soms zo erg dat je denkt dat je ook helemaal niet creatief meer kunt zijn. Maar: creatief denken kun je stimuleren door creatief te denken. Is dat een cirkelredenering? Inderdaad! Maar wel een opzettelijke cirkelredenering. Creativiteit is namelijk een soort spiraal die zichzelf versterkt. De kunst is om in die spiraal te komen. Als je eenmaal de eerste stap gezet hebt, volgt de volgende namelijk als vanzelf. En de volgende en de daarop volgende … Maar hoe begin je dan?

Oefening N

Combineer het bekende met het onbekende Je kunt jezelf dwingen om open te staan voor nieuwe dingen, waardoor je andere oplossingen gaat zien dan de vertrouwde oplossingen waarvoor je normaal gesproken kiest. Je hoeft daarvoor niet ineens allerlei enge of vreemde activiteiten te ondernemen. Door elke dag iets bekends met iets onbekends te combineren, gun je jezelf veel nieuwe ervaringen en inzichten. Hoe? Door wel in het bedrijfsrestaurant te gaan lunchen, maar daar bij heel andere mensen aan te schuiven. Door een vriend of vriendin te vragen of deze een boek of tijdschrift voor je mee wil nemen, waarvan hij/zij denkt dat je het echt nooit zelf zou kopen. Door in de uitkalender of bioscoopladder blind een voorstelling te prikken. Kortom: maak voor jezelf nieuwe combinaties van iets vertrouwds en iets nieuws. Met deze stappen proberen we je op de weg te zetten van meer creatief denken. Er zijn enorm veel technieken waarmee je je creatief denkproces kunt stimuleren. Het is ook onderwerp van de Workshop Creatief denken Hoe kom je op het idee waarin je leert om je eigen creativiteit voluit te benutten en hoe je meer buiten de kaders kunt denken.


Stap 5 Creëer kansen met creativiteit Creatief denken en je werk leuker maken Als je jezelf toestaat om creativiteit vaker in te zetten in je werk, maakt dat je werk op zich al leuker. Je kiest dan voor meer variatie, meer uitdaging en meer grip op je werk. Maar hoe kun je creatief denken nu gebruiken om op de lange termijn meer plezier aan je werk te beleven? Dat kan op twee manieren, die we in onderstaande oefeningen toelichten. Pak daarvoor ook Stap 1 uit deze E-course er nog eens bij en kijk naar je lijst met bronnen van arbeidsvreugde.

Oefening O

Van frustratie naar plezier Pak je grootste frustratie uit de lijst met arbeidsvreugdebronnen. Neem niet een complete bron, maar een onderdeel eruit. Dus niet de bron “groeien”, maar bijvoorbeeld het feit dat je geen goede opleidingen of cursussen mag volgen (als dat in jouw geval voor veel ongenoegen zorgt). Bedenk je wat de achterliggende reden is voor deze frustratie: waarom mag/kun je geen opleidingen volgen en zo verder groeien in je werk? Doorloop nu de volgende vier stappen van het creatief denken. Voor het gemak houden we hier nog even hetzelfde voorbeeld aan: 1. Geloof erin dat het wel mogelijk is om de opleiding van je keuze te volgen. Houd je voor dat dit een vaststaand gegeven is en dat je erin gaat slagen om dit middels een creatieve oplossing voor elkaar te krijgen. 2. Bepaal de ervaringskloof. Dit kunnen de volgende weerstanden zijn, maar er zijn er vast nog meer: - elke medewerker heeft een vast scholingsbudget dat niet toereikend is - de opleiding is te duur (zonder motivatie van wat te duur is) - hier heeft nog nooit iemand voor die opleiding gekozen. Is hij wel goed? Heb je er dan wel iets aan? - we hebben een vast traject en je zou die en die opleiding moeten doen - het past niet bij jouw functieniveau/functietype 3. Leen nu de ogen van een ander Praat met iemand die je kunt vertrouwen over jouw opleidingsvraagstuk. Vraag om suggesties.


Stap 5 Creëer kansen met creativiteit

4.

Oefening P

Dat kan iemand van je eigen afdeling zijn, iemand van HRM, iemand van buiten het bedrijf die de branche kent, iemand uit je netwerk of zelfs een vriend of vriendin die helemaal buiten je werk staat. Bedenk met hun input argumenten tegen de tegenwerpingen uit de ervaringskloof en verzin samen andere routes om toch je zin te krijgen. Lukt dat laatste niet meteen, dan heb je ook nog stap 4 achter de hand. Doe iets ongewoons Nu je zo bewust en actief bezig bent om een oplossing te vinden, ga je iets doen wat je normaal gesproken nooit doet. Kies een ongewone activiteit, ga naar een bijeenkomst waar je normaal nooit naar toe gaat, lees een boek over een onbekend onderwerp en zie: er doemen nieuwe en originele scenario´s op die je naar een oplossing brengen.

Nut vreugdevolle bronnen nog verder uit Doe nu hetzelfde met een element uit je werk dat je al enig plezier geeft en doorloop de vier stappen nogmaals om te zien hoe je iets wat goed is, nog beter kunt maken.

Dit is het eind van de laatste les van deze eCourse. Maar als het goed is, is het niet het eind van een proces dat je voor jezelf in gang hebt gezet. Je hebt nu een aantal sleutels in handen om meer plezier te halen uit je huidige werk. Verlies ze niet …


Meer over Daretoo

Daretoo helpt je om meer uit jezelf, uit je werk en uit je leven te halen. Met tips, informatieve artikelen, adviezen van deskundigen, trainingen en af en toe een knipoog. Over uiteenlopende onderwerpen, maar vooral over je carrière, het starten van een eigen bedrijf en persoonlijke ambities als het schrijven van een boek.

Neem af en toe een kijkje op www.daretoo.nl of volg ons op:

©2013 Daretoo, alle rechten voorbehouden. Het is niet toegestaan om zonder schriftelijke toestemming van Daretoo, de inhoud van deze E-course of onderdelen ervan elders (digitaal) te publiceren. Maar wil je iemand die je kent een plezier doen met deze les? Geen probleem! Je mag de les altijd doorsturen naar iemand anders als het voor persoonlijk gebruik is.

Haal meer plezier uit je werk!

Recommend Documents