Groep 2 Klas: L3d Namen: Saskia Aanen L Wendy Dries L Amanda Krans Samantha Ligeon Cheranne Norden

Groep 2 Klas: L3d Namen:

Saskia Aanen L Wendy Dries L Amanda Krans Samantha Ligeon Cheranne Norden

Inhoudsopgave Voorwoord …………………………………………………………………………….… 3 Hoe is de ETA gevormd en ontstaan? …………………………………………….… 4 Wat wil de ETA bereiken? En waarom? …………………………………………..… 5 Waarom worden ook zakenlieden en winkeliers bedreigd door de ETA? ………… 7 De ETA ………………………………………………………………………………… 10 Wat hebben Xabier Arralus en Franco te maken met de ETA? ………………… 13 Wanneer is de ETA met serieuze aanslagen begonnen? ……………………..… 16 Beinvloeden de aanslagen van de ETA aleen Spanje of meerdere landen? ………………………………………………………………………………… 25 Welke partijen hebben de ETA geholpen? ………………………………………… 29 Een interview (uit meerdere bronnen) …………………………………………..… 33 Is de ETA op de dag van vandaag nog actief? …………………………………… 37 Nawoord ……………………………………………………………………………… 40

2

Voorwoord We hebben de ETA gekozen omdat het ons een leuk en interessant onderwerp leek. Wendy kwam met het idee en het leek ons meteen allemaal leuk. We hebben ook met zijn alle deelvragen gemaakt en verdeeld. We wilden ook graag onderzoek doen naar de aanslagen van de ETA op onschuldige mensen, want we hebben daar veel van gezien op televisie en we hebben er ook veel over gehoord. In het begin zagen wij er tegen op omdat het ons heel moeilijk leek en omdat we nog nooit in een groep een werkstuk hebben gemaakt. Maar uiteindelijk hebben wij de informatie verdeeld en de deelvragen opgeschreven, en zijn we gaan werken aan ons werkstuk. Wij hopen dat het een goed werkstuk word, want we hebben een goede instelling! Hier is ons werkstuk met de hoofdvraag: Wat hebben de aanslagen van de ETA als gevolg voor de Spaanse politiek…………..

3

Hoofdstuk 1 Hoe is de ETA gevormd en ontstaan? Cheranne Norden De ETA is een activisten groep die aan slagen pleegd in Spanje. Maar hoe is de ETA nu eingelijk gevormd en onstaan? Dat word in dit hoofdstuk uitgelegd. Nadat Franco in 1939 de burgeroorlog had gewonnen, genoten de Baskische nationalisten, de communisten en de socialisten met vulle teugen van de westerse democratische landen. In 1952 ontstond er bij de PNV een jeugdige organisatie genaamd EGI(Euzko Gaztedi Indarra), die heel hard probeerde om het baskische nationalisme te versterken. In hetzelfde jaar richtte een kleine groep studenten van de Jezuieten Universieteit van Duesto de EKIN(actie) op, een andere organisatie die zich bezig hield met het promoten van Baskische gevoel doormiddel van wekenlijkse bijeenkomsten. Een jaar later verbond de EKIN zich met een soortelijke groepering uit Guipuzcoa en ontstond de EKIN-TALDEA. Deze nieuwe groep begon met het profileren met dingen als geweld en minder dialogen. In 1956 verbonden de EKINTALDEA en de EGI zich met elkaar. Later na enige interne problemen besloten ze om José Maria Benito del Valle (een oprichter van de EKIN) uit de organisatie te zetten. Dit kwam waarschijnlijk omdat zijn ideeen afweken van hoe de andere over een democratische strijd dachten. Hierna besloten twee andere leden van de EKINTALDEA, Julian Madariga Aguirre en José Luis Alvarez Emparanza samen met een groot aantal van de ander leden, de aangewezene te steunen en uit de organisatie te stappen. Daarna richtte de EKIN-TALDEA en de EGI op 31 Juli 1959 de Euskadi Askatasuna(de ETA) op. Deze organisatie liet al gauw merken dat ze meer één doe hadden en dat was Euskadi(Baskenland) hun zelfstandigheid schenken en geen rekening hield met mensen die het daar niet mee eens zijn. In het begin maakten ze alleen maar folders en probeerden hun mening te verspreiden doormiddel van propaganda's. Maar het duurde niet lang meer voordat de ETA begon met hun eerste illegale acties. Op 28 Juni 1960 was het zover. De ETA pleegde zijn eerste bloederige actie op het station van Samara in San Sebasián. Ze plaatsen een bom in de stationhal en doodde het anderhalf jaar oude meisje Maria Begoña Urroz Ibarola. Zo is de ETA dus onstaan en zin ze begonne met waar ze nog mee bezig zijn. Conclusie: Er waren twee politieke partijen de EGI en de EKIN-TALDEA die samen één partij zijn geworden. Een paar van de leden stapte uit de groep en vormden hun eigen partij. Daarna richtten die twee partijen de ETA op. Bronnen: Internetsites: http:/web.planet.nl/news/sarchief/2000/05/eta.shtm http://www.interbook.net/personal/angelberto/nl-historiaETA.htm http://www.rnw.nl/achtergronden/htm/spanje08811.html http://www.cmo.nl/pe/pe14/pe-140.html

4

Hoofdstuk 2 Wat wil de ETA bereiken? En waarom? Amanda Krans Inleiding: Door de bloederige aanslagen van de ETA ben ik gaan nadenken waarom ze dit doen en wat ze eigenlijk daarmee willen bereiken. Ik wist dus echt de reden daar niet van. Op internet en in krantenknipsels ben ik gaan zoeken naar een antwoord op de vraag: wat wil de ETA bereiken? En waarom? Toen de oprichter Sabino Arana van de ETA zijn allereerste stap deed in de politiek, gaf hij merkwaardige argumenten om de verschillen van het Baskische ras met betrekking tot het Castilliaanse ras aan te geven en daarom ook de onafhankelijkheid van Baskenland op te eisen; iets in de trant van: ”De Castilliaanse mens met kromme rug en benen liep en het voorkomen der Castillianen dat van onbehouwen wezens was, terwijl de mensen uit Biskaje een elegante loop hadden en hun gelaat adellijke schoonheid aanwees”. Tegenover zulke overtuigende argumenten sloten de Basken die het eens waren over de elegantie van het volk uit Biskaje- in die tijd werd er nog niet gepraat over de andere Basken- zich aan bij de ‘democratische en humane’ ideeën van Sabino Arana, en startten hun eigenaardige racistische kruistocht tegen de lelijkaards, dat wil zeggen; tegen de genen die niet uit Biskaje kwamen. Vanaf Sabino’s eerste pogingen om de mensen uit Biskaje te overtuigen van hun aangeboren superioriteit (meerdere) op de hele mensheid, en tot het uitbreken van de Spaanse burgeroorlog hebben de Baskische nationalisten op min of meer schandalige wijze gestreden tegen de vele eeuwen van de gemeenschappelijke geschiedenis waarin Baskenland een van de meest vertegenwoordigde gebieden was van het geheel van de gebieden dat deel uitmaakte van Spanje. Euskadi (Baskenland) is nooit onafhankelijk geweest en nooit is dat volk er toe gedwongen om een deel te worden van de Spaanse natie. De bevolking van Euskadi begon haar gemeenschappelijk bestaan met de rest van de volken van Spanje nog voor dat het Romeinse Rijk het Iberisch schiereiland met geweld wist te overheersen. Hoe het ook is, vanaf de Romeinse overheersing hadden de volken van Spanje (Hispania) zich vastberaden verenigd en zo een geheel van volken met gemeenschappelijke belangen gevormd die, sinds, altijd zeer eendrachtig hebben geleefd –politiek en cultureel– en ook samen hebben gevochten tegen de verschillende buitenlandse invasies die gedurende de geschiedenis hebben plaatsgevonden. Conclusie: De ETA wil een onafhankelijke Baskenland, met alleen de mensen van het Baskische ras. Ze willen geen invloeden van andere rassen want dat maakt de

5

Basken misvormd, en dus minder mooi. Bronnen:

www.kranten.nl www.nrc.nl www.webplanet.nl http://www.interbook.net/personal/angelberto/nl-historiaETA.htm

6

Hoofdstuk 3 Waarom worden ook zakenlieden en winkeliers bedreigd door de ETA? Wendy Dries Inleiding: De groepering ETA pleegt nu al een aantal jaren aanslagen op zakenlieden en winkeliers, maar waarom doet deze groepering dat? Dat wil ik proberen duidelijk te maken aan de hand van dit hoofdstuk. Waarom worden zakenlieden en winkeliers bedreigd door de ETA? In novermber 1999 heeft de Baskische groepering Euskadi Ta Askatasuna oftewel ETA de wapenstilstand die ze in september 1998 had aangekondigd, beëindigd. Er begon een nieuwe reeks van aanslagen in heel Spanje, met als doelwit mensen van verschillende politieke achtergronden. Opvallend is dat de ETA zoch meer is gaan rochten op burgers en zich naast bomaanslagen en executies bezighoudt met afpersing en intimidatie van grote groepen van de Baskische bevolking. Sinds de ETA in 1968 haar gewapende strijd voor de Baskische onafhankelijkheid begon heeft ze in Spanje bijna 800 mensen om het leven gebracht. Vele andere zijn slachtoffer geworden van ontvoering en afpersing. Waar de ETA zich in het verleden vooral richtte tegen leden van het leger en de politie, werden er in 2000 en 2001 tientallen burgers gedood en verwond door de ETA-terreur. De meeste slachtoffers zijn van politieke partijen die tegen een eventuele Baskische onafhankelijkheid zijn, zoals de Spaanse regerings partij Partido Popular en de socialistische partij PSOE. Ook werden er aanslagen gepleegd op journalisten, ondernemers en burgermedewerkers van het leger en politie. Naast dit geweld is ook het politiek straatgeweld(kale barroka) sinds de beëindiging van de wapenstilstand sterk toegenomen. Dit geweld lijkt erop gericht een sfeer van intimidatie en angst te krijgen, om gemeenteraadsleden, docenten, journalisten, transportmedewerkers en anderen ertoe te dwingen hun houding en gedrag opnieuw te bepalen. Er zijn aanslagen gepleegd met brandbommen, auto’s en openbare gebouwen, waarbij verschillende mensen gewond zijn geraakt. Veel van deze daden worden toegeschreven aan andere groeperingen die ook banden hebben met de ETA. Wat heeft Amnesty International hier mee te maken? Amnesty International heeft een rapport uitgebracht waarin zij van beide partijen respect voor de mensenrechten vraagt. Alleen op deze manier is het mogelijk vrede in Spanje en in Baskenland tot stand te brengen. Zij eist van de Spaanse regering onmiddelijke intrekking van de wetten op grond waarvan verdachten van terroristische daden tot vijf dagen gevangen kunnen worden gehouden. Ook adviseert ze verdachten niet meer te blinddoeken of een kap over hun hoofd te zetten. Verder verzoekt ze verhoren op video op te nemen. Dit als waarborg voor zowel gedetineerden ter bescherming tegen agenten van Guardia Civil ( de spaande rijkspolitie) als voor de politie tegen valse beschuldingen. Amnesty International heeft ook een beroep op de ETA gedaan om direct een einde te maken aan het doden, ontvoeren en gijzelen van mensen. Ook wil Amnesty International dat de ETA stopt met geweld en intimidatie, zoals brandstichting, bomaanslagen en

7

doodsbedreigingen tegen politieke afgevaardigen, bedrijven, kranten, rechters en politieagenten. Wat gebeurde er na de dood van Franco? Na de dood van Franco in1975 is Spanje in een razend tempo omgevormd tot een stabiele democratie. De grenzen werden opengegooid. Spanje is lid geworden van de EU en de Navo. Bovendien heeft de regering een effectieve politiek gevoerd met betrekking tot de nationalistische gevoelens die in Spanje leefden, niet alleen die van de Basken maar ook die van de Catalanen in hun deelstaat rond de stad Barcelona. Baskenland is nog net geen onafhankelijke staat, maar het scheelt niet veel. Het is een autonome deelstaat met een eigen regering en parlement, met een eigen politiemacht en justitie, en met vrijheid voor de eigen taal en cultuur. Baskenland heeft zelfs een fiscale autonomie. De Basken hoeven alleen maar voor een paar gemeenschappelijke voorzieningen, zoals Buitenlandse Zaken en Defensie, belasting te betalen aan de Spaanse overheid. De meeste Basken zijn dik tevreden met deze verworvenheden. Daarom is het des te onbegrijpelijker dat de ETA nog steeds actief is. Want wat valt er eigenlijk nog te willen? De ETA lijkt verstrikt geraakt te zijn in haar eigen theoretische utopie van ‘ het verenigde vaderland’. Voordat nieuwe vaderland heeft de ETA geen democratische staat voor ogen. Leden van de politieke tak van de ETA hebben het vaak over lang vervlogen idealen als ‘ de revolutie en de dictatuur van het proletariaat’ Hopeloos ouderwets dat is de ETA. Na een golf van aanslagen 1997-98 heeft de gematigde Baskische partij PNV een overeenkomst gesloten met de ETA. De PNV beloofde zich actief in te zetten voor een onafhankelijke staat als de ETA dan ophield met moorden. Het is 2 jaar ‘goed’ gegaan. Maar eind 1999 begonnen de ETA aanslagen weer en dat was te voorspellen. Want eigenlijk wilt niemand de onafhankelijkheid, behalve dat betrekkelijk kleine groepje terroristen van de ETA. Daarom is het zo onbegrijpelijk dat de Baskische kiezers toch masaal op de PNV hebben gestemd. Want de PNV kan niet meer terug, dat zou de ETA alleen nog maar agressiever en geweldadiger maken. Het lijkt erop dat de Basken bang genoeg zijn om hun mening voor zich te houden. En dat is pijnlijk voor een land dat democratisch is en wil zijn.

8

Conclusie: Nadat ik alle informatie had gevonden over deze deelvraag, dacht ik dit lukt me nooit. Maar als je eenmaal begint valt het allemaal wel mee, ik heb veel moeilijke woorden moeten vertalen, maar dan wist ik tenminste wat ik las en waar het allemaal over ging. Het antwoord op de vraag: waarom worden ook zakelieden en winkelierd bedreigd door de ETA? Kan ik nu ook geven: De ETA is tegen het kapitalisme en dit heeft de ETA ertoe bedwongen aanslagen te gaan plegen op de zakenlieden en winkeliers. De ETA ziet deze mensen dan ook als de symbolen van het kapitalisme. Ook hoopt de ETA de steun van de arme Baskische bevolking krijgen want zaken lieden en winkeliers zijn één van de tegenstanders van de ETA. Om van de bedreigingen af te komen moeten de winkeliers en zakenlieden geld betalen. Met dit geld financiert de ETA zijn acties. Bronnen: De bronnen van dit hoofdstuk zijn: www.scholieren.nrc.nl/weekkrant.shtml www.google.nl (trefwoord ETA) www.wereldwijs.nl/archief-ETA/dossiers.html www.omroep.nl www.algemeendagblad.nl www.nos.nl

9

Hoofdstuk 4 De ETA. Samantha.m.l Inleiding: De aanslagen van de ETA houden Spanje al dertig jaar in zijn greep. Autobommen ontploffen in Madrid, in Barcelona, in Pamplona, zelfs in toeristenparadijzen als Salou aan de Costa Brava. Al meer dan 800 mensen vonden de dood bij acties van de Baskische afscheidingsbeweging. Vooral politici zijn het doelwit. Naast autobommen vormen ontvoeringen een machtsmiddel. Deze zijn alleen bedoeld om de strijd te financieren. Daarbij zet de ETA ook andere middelen in: bankovervallen en de zogenaamde 'revolutie-belasting'. Bedrijven worden gedwongen deze belasting te betalen.Daar gaat dez deelvraag over . Ontstaan: De naam ETA duikt voor het eerst op in 1959. De afkorting staat voor Euskadi ta Askatasuna, wat zoveel betekent als 'vaderland en vrijheid'. Links-nationalistische studenten scheiden zich af van de Baskische christen-democratische partij PNV, omdat die volgens hen niet ver genoeg gaat in het protest tegen het beleid van Franco. Generalísimo Franco, de leider die in 1937 de macht in Spanje was, maakt de onhafankelijkheid die Baskenland al lange tijd geniet in 1937 ongedaan. Hij verbiedt de Baskische taal, werkt investeringen in de regio tegen, en verbiedt de Baskische vlag te laten wapperen. Nationalisten worden opgepakt en gemarteld. Organisatie: Niemand weet hoeveel leden de ETA heeft. Algemeen wordt aangenomen dat het er hoogstens een paar honderd zijn. Sommige schattingen zijn veel lager, en gaan uit van twintig tot dertig actieve leden. Waarschijnlijk opereren ze in kleine 'cellen' van zo'n vijf man. Frans Baskenland is een belangrijke uitvalsbasis voor de leiders van de Etarras. Men gaat ervan uit dat dit verklaart waarom zij in het Franse deel veel minder aanslagen plegen dan in Spanje. Er zijn aanwijzingen dat veel acties vanuit Zuid-Amerika geleid worden, maar ook vanuit Madrid. Reputatie: Aanvankelijk voerde de ETA geweldloze acties uit maar als snel door franco bouwt de ETA snel een gewelddadige reputatie op. In 1959 worden er al bommetjes gelegd in Bilbao, Vitoria en Santander, maar in 1961 laten de activisten Spanje pas echt schrikken als ze een trein met politici laten ontsporen. Doden vallen er niet. Vanaf 1968 eisen de acties van ETA mensenlevens. Politieagent José Pardines en officier Manzanas González worden in dat jaar gedood. Eén van de belangrijkste 'successen' in de jaren zeventig is de moord op admiraal Luis Carrero Blanco, de rechterhand en gedoodverfde opvolger van Franco. Zijn limousine wordt in 1973 opgeblazen. De schok is groot. Franco valt flauw tijdens

10

Blanco's begrafenis. De moordenaar wordt terechtgesteld door middel van een wurgpaal. Drie jaar later, na het overlijden van Franco, maakt de democratie schoorvoetend haar rentree in Spanje. In 1977 zijn de eerste verkiezingen. Baskenland krijgt weer meer onafhankelijkheid, net als bijvoorbeeld Catalonië en Galicië. Er komt een eigen parlement en politie voor de Basken, de regio mag eigen onderwijs verzorgen en belastingen heffen. Maar nog steeds strijden er activisten verder voor volledige onafhankelijkheid. Het jaar 1980 vormt een bloedig hoogtepunt: 118 mensen vinden bij aanslagen de dood. De zwaarste aanslag tot op heden heeft plaats in 1987. Bij een ontploffing in een supermarkt in Barcelona verliezen 21 mensen het leven. De ETA verontschuldigt zich, want het zou om een vergissing gaan.

ETA politico-militar: ( Een strijdpunt binnen de ETA is bijvoorbeeld de status van immigranten geweest. Vanuit de ETA leden ,oogpunt behoren zij tot de vijand, want het zijn geen Basken, maar ” arbeiders”. ) Een belangrijke gebeurtenis neemt plaats in 1976, als ETA militar breekt met de rest van de groep, die zich dan ETA politico-militar gaat noemen. ETA politico-militar wil met haar terreur niet alleen haar eisen afdwingen, maar ook een politiek en sociaal proces op gang brengen. Uiteindelijk is deze tak opgegaan in de socialistische partij. Wat we nu onder de ETA verstaan, is dus ETA militar. In 1978 ziet Herri Batasunan, de politieke tak van de ETA, het leven. 'Eenheid van het volk' betekent het letterlijk. Herri Batasuna is socialistisch, en eist vrijlating voor alle 'politieke gevangenen'. Het is de enige van de vele nationalistische partijen in Baskenland die geen afstand wil nemen van het geweld van de ETA. In 1998 vormt Herri Batasuna zich om tot Euskal Herritarrok, omdat de partij illegaal verklaard dreigt te worden en zich een nieuw imago wil verwerven. De partij behaalt bij regionale verkiezingen doorgaans zo'n 15 procent van de stemmen. Dat is te weinig om een belangrijke speler aan de onderhandelingstafel te worden. Toch is dat

11

de grote wens van de partij: Herri Batasuna/Euskal Herritarrok wil eenzelfde positie als Sinn Fein, de politieke tak van de IRA in Noord-Ierland. conclusie: Uit deze deelvraag, zie je belangenrijke punten die later in dit werkstuk worden behandeld. bronnen: internetsite’s:www.scholieren.nl www.encyclopedia.com www.wikipedia.org www.nrc.nl www.startpagina.nl www.digischool.nl zoekmaschine’s: *google *ilse *vindex *yahoo *altavista

12

Hoofdstuk 5 Wat hebben Xabier Arralus en Franco te maken met de ETA? Saskia Aanen Inleiding: Na een paar onderzoeken naar de ETA zag ik dat er veel over Xabier Arralus en Franco geschreven was en dat ze veel met de ETA te maken hadden en daar wil ik meer over te weten komen en meer over kunnen vertellen aan de hand van dit hoofstuk. Wat heeft Xabier Arzallus met de ETA te maken? Het Spaanse baskenland is in een nationalistisch vaarwater terecht gekomen, daardoor wil Mikel Azurmendi weg uit het Spaanse Baskenland, hij is het beu om niet meer te kunnen zeggen of denken wat hij wil. In een Spaans Baskenland heerst absoluut geen vrijheid voor iemand die geen nationalist is. Mikel Azurmendi zegt ook dat er een strategie van spanningen is en hij vind daar Xabier Arzallus voor verantwoordelijk. Xabier Arzallus is namelijk de man die de politiek in Spaans Baskenland beheerst, eigenlijk beheerst gewestpremier Juan José Ibarretxe de politiek maar Xabier beheerst de politiek nog veel meer. Die tijd dat er steeds meer onrust kwam registreert niet alleen de ETA-strategie van politieke intimidatie maar ook dat de PNV onder Xabier Arzallus een politiek platform voor de Eta dreigt te worden. En dat is het gevolg van de nationale verandering die Xabier Arzallus in 1998 doorvoerde. Zo’n wending heeft hij altijd achter de hand gehouden. Hij was ook een keer bijna lid geworden van de ETA, maar dat heeft hij toen niet gedaan want hij studeerde theologie in Duitseland. Hij was op een moment erg aan het twijfelen of hij nou wel of geen lid zou worden, maar toen hij van de eerste moord hoorde heeft hij een besluit genomen: hij is geen lid geworden. Hij is in plaats van bij de ETA bij de PNV gegaan. In 1980 werd Xabier Arzallus leider van de oudste en grootste nationalistische partij namelijk de Baskische Nationalistische Partij PNV, de PNV is een partij die die de Baskische gewestregering leidt sinds de invoering van de autonomie in 1980. Xabier Arzallus die wil een land met alleen maar mensen die net zoals hem denken en dezelfde mening hebben. Dus als je anders denkt en voelt kan je hem dat maar beter niet laten merken want dan wordt je gemartelt en vermoord. Uiteindelijk is Xabier Arzallus toch nog lid geworden van de ETA samen met de PNV. In ruil daarvoor bood de ETA een bestand aan waarvan de PNV dan de eer voor op mocht eisen als het bestand bekent werd gemaakt. Xabier Arzallus heeft dus best wel veel met de ETA te maken want hij is nadat hij bij de PNV leider is geweest samen met de PNV naar de ETA gegaan en is zelfs een van de leiders geweest.

13

Wat heeft Franco met de ETA te maken? De ETA is ontstaan uit een verzetsbeweging van studenten tegen het regime van Franco. In het begin was er ook invloed van de Baskische katholieke kerk. Priesters steunden de ETA, en de leden verborgen hun pistolen in uitgeholde bijbels. Tot 1975 pleegde de ETA uitsluitend aanslagen op Spaanse militairen en leden van de gehate militaire politie, de Guardia Civil. Toen hadden ook veel niet-Baskische Spanjaarden niet veel over voor de daden van de ETA, omdat die Franco met gelijke munt durfde terug te betalen. Franco dat is niet zijn volledige naam, zijn hele naam is namelijk: Francisco Franco Bahamonde oftewel Franco dat is gewoonweg veel makkelijker. Franco is een dictator en bezette het het Baskenland in 1937. Franco vond dat de oude taal en cultuur van het Baskenland maar verboden moest worden en alle intellectuelen werden gevangen gezet en gemarteld. Voor de jaren 60 was hij leider van een militaire opstand tegen de gekozen linkse regering van Spanje. Toen is hij ook de burgeroorlog begonnen van uit het toenmalig Spaanse deel in Marokko. Terwijl de burgeloorlog zijn gangetje ging werd hij gesteund door door de andere fascisitsche regimes in Europa, bijvoorbeeld: Hitler in Duitseland en Mussolini in Italie. Zelfs de machtige kerk stond aan Franco’s kant. Hoewel Franco de de burgeroorlog won, was hij niet bereid om aan de kant van zijn mede-fascisten mee te doen aan de Tweede Wereldoorlog, omdat hij Spanje te zwak daarvoor vond. In de tijd van de koude oorlog werd Franco gesteund door de Verenigde Staten (VS), terwijl de Europese bondgenoten probeerder te verkomen dat Spanje lid kon worden van de EEG dat is nu de EU, ze wouden alleen dat Spanje lid werd als Spanje democratisch zou worden. Uiteindelijk is Fransisco Franco Bahamonde op 20 november 1975 op 82 jarige leeftijd gestorven, toen heeft Juan Carlos de leiding van Spanje overgenomen vrijwel gelijk is Spanje in een razend tempo omgevormd tot een stabiele democratie. De grenzen werden opengegooid en Spanje is lid geworden van de EU en van de Navo. Bovendien heeft de regering een effectieve politiek gevoerd met betrekking tot de nationalistische gevoelens die in Spanje leefden, niet alleen die van de Basken maar ook die van de Catalanen in hun deelstaat rond de stad Barcelona.

àFransisco Franco Bahamonde oftewel Franco. Conclusie: Ik heb eerst wat informatie gezocht over Xabier Arralus en Franco, ik heb zoveel gevonden dat ik eerst best wel lang bezig was met uitzoeken wat nou bruikbaar was en wat niet. Ik heb ook een paar engelse sites gevonden en die moest ik natuurlijk weer vertalen en dat kostte ook weer tijd. Maar uiteindelijk is het allemaal gelukt. Het antwoord op de deelvraag is: Xabier Arralus en Franco hebben veel met de ETA te maken omdat Xabier en Franco allebei een keer leider van de ETA zijn geweest. Xabier was eerst van een andere partij leider maar daarna is hij van de PNV naar de ETA overgestapt.

14

Bronnen: Ik heb mijn informatie over het algemeen alleen van het intenet afgehaald. Hier zijn de sites die ik heb gebruikt om deze deelvraag te kunnen maken: *http://www.ad.nl/artikelen/VrijeTijd/1040969761618.html *http://www.omroep.nl/nos/nieuws/ /achtergrondartikelen/terreur.html *http://squat.net/koekoeroe/telewokwok/archief/eta.htm *http://www.planet.nl/news/0,2031,80_2629_231286,00.html en ik heb ook nog in de zoekmachines gezocht en dan voornamelijk met als zoekwoord ‘spaanse beweging ETA’

15

Hoofdstuk 6 Wanneer is de ETA met serieuze aanslagen begonnen? Amanda Krans Je ziet op tv, en je leest in de krant dat er weer een aanslag is geweest, dat door de ETA is gepleegd. Veel doden waaronder kinderen en/of toeristen. Ik wilde weten of de ETA altijd al zo gewelddadig was, en zoniet hoe ze zo gewelddadig zijn gekomen en door welke invloeden of door wie. Daardoor is de vraag ook: waneer is de ETA met serieuze aanslagen begonnen? In 1952 ontstond een jeugdige organisatie bij de PNV (Baskische nationalistische partij), genaamd EGI (Euzko Gaztedi Indarra), die in zeker mate het ontmoedigende en decadente (verfijnd maar met teken van verval) Baskische nationalisme probeerde te versterken. In datzelfde jaar richtte een kleine groep studenten van de Jezuïeten Universiteit van Deusto (Biskaje) de EKIN (actie) op, een andere organisatie die zich bezighield met het promoten van het Baskisch gevoel door middel van wekelijkse bijeenkomsten. Een jaar later verbond de EKIN-groep uit Biskaje zich met een soortgelijke groepering uit Guipùzcoa en ontstond de EKIN-TALDEA (actiegroep). Deze nieuwe groepering begon zich te profileren als een beweging met bepaalde eigenschappen die eerder het geweld dan de dialoog kozen. In 1956 verbonden de EKIN-TALDEA en de EGI zich met elkaar. Daarna, op 31 juli 1959, richtten de dissidenten (anders denkend op gebied van politiek) van de EKIN-TALDEA&EGI de Euskadi Ta Askatasuna (ETA) op. Deze kleine organisatie toonde zich algauw voorstaander van harde, radicale en onverzoenlijke nationalisme, en had zich de zelfstandigheid van het Baskenland als doel gesteld, zonder enig rekening te houden met het grootste aantal van de Basken die andersdenkend waren. Aanvankelijk publiceerden zij alleen maar folders, en ze probeerden hun totalitaire (waarin alles ondergeschikt wordt gemaakt aan de alles controlerende staat, die meestal als dictatuur is ingericht) ideeën te verspreiden door middel van propagandistische technieken, maar toen zij, via deze propaganda, niet verder kwamen in hun streven, duurde het niet erg lang meer eer dat zij besloten om hun eerste illegale acties te ondernemen, waaronder hun eerste moord opvalt. De allereerste bloederige actie van de ETA werd op 28 juni 1960 op het station van Amara in San Sebastián gepleegd, alwaar zij in de stationhal een bom plaatsten en de dood veroorzaakten van Maria Begoña Urroz Ibarola, een onschuldig anderhalf jaar oud Baskisch meisje. Deze aanslag – volgens hen gepleegd om daarmee iets op te eisen- zou op de een of andere manier de werkwijze van het ETA-terreur aangeven. Als gevolg van deze en andere gewelddaden werden de eerste aanhoudingen verricht en werden de eerste ontsnappingen naar Frankrijk ondernomen, al waar door de ETA-leden politiek asiel gevraagd. In die jaren was er nog geen democratie in Spanje, en daarom kan men het vervolgen van mensen op basis van hun ideologie niet beschouwen als menselijk correct, maar zelfs in die tijd begonnen de andere nationalistische organisaties – inclusief de PNV- zich verder van de ETA te verwijderen, vermoedelijk vanwege het 16

feit dat zij met hun radicale optreden het verzwakte Baskische nationalisme nog meer schade betrokkenen. Als gevolg van de door ETA –leden gepleegde dodelijke aanslag op Begoña Urroz Ibarola op het station van San Sebastián werd er kort daarna gesproken over de “gewapende strijd”, en in mei 1962 werd de “Eerste Assemble (I Asamblea)” van de ETA gehouden in het Benedictijns klooster in Belloc (Frankrijk). In deze vergadering werden de beginselen vastgesteld die het optreden van de ETA duidelijk omschrijft in de volgende bewoordingen: “Baskische revolutionaire beweging voor de nationale bevrijding opgericht vanuit het patriottische verzet, socialistisch, niet-confessioneel en economisch zelfstandig.” In diezelfde assemblee werd besloten dat Euskadi – het land dat zij moesten ‘bevrijden’- ingesloten lag in twee gebieden, een Spaanse en een Franse, die door hen in zeven provincies werden onderverdeeld, te weten: - In het Spaanse gebied, of wat zij Hegoalde (Zuid-Euskadi) hebben genoemd: Vizcaja, Guipùzcoa, Alava en Navarra. - In het Franse gebied, of wat zij Iparralde (Noord-Euskadi) hebben genoemd: Zuberoa, Bembarre en Laburdi Om het land dat de ETA moest “bevrijden” af te bakenen, hield genoemde organisatie geen rekening met zoiets belangrijks als het raadplegen van de inwoners, daar de meerderheid van dezen die zich heel prettig voelden- en voelen- in hun geografische en politieke situatie, maar ondanks dat, volharde de ETA in haar streven de gewelddadige voorvechter te zijn van enkele verschillende provincies die op Frans grondgebied en in de Spaanse gebieden Navarra en Baskenland liggen, provincies die genoemde organisatie nooit als de vertegenwoordiger van hun belangen hebben erkend. Nog geen jaar na de “I Assemblee” –ongeveer in maart 1963– werd de “II Assemblee” in Bayonne (Frankrijk) gehouden en daar werd vastgesteld dat er veel overeenkomsten waren tussen de ETA en het internationale communisme, en het was juist van deze communistische dictaturen dat zij, vanaf dat moment, belangrijke logistieke steun begonnen te ontvangen, steun die de ETA verder op weg hielp in haar totalitaire idee met betrekking tot het Baskische volk. Vanaf de dodelijke aanslag op het Baskische meisje uit San Sebastián waren er bij de ETA heftige discussies gaande over het doorgaan met plegen van moorden om hun doelen te bereiken, of anders alleen de politiek te gaan gebruiken, totdat op 3 mei 1964, tijdens de “III Assemblee” die gehouden werd in het zuiden van Frankrijk het besluit werd genomen dat terrorisme het beste middel zou zijn om het politieke doel te bereiken dat zij beoogden. In de “III Assemblee” besloten de ETA-leden ook definitief te breken met de PNV (Baskische Nationalistische Partij) daar die partij altijd getracht had een gedeelte van de Baskische bourgeoisie te vertegenwoordigen en, logischerwijs, was zo’n concept ver weg verwijderd lag van de door het internationale communisme gepropageerde ideeën waarop de organisatie ETA steunde. In 1965, nog voordat de volgende Assemblee gehouden werd, fuseerde IRATXE, een kleine organisatie die in Navarra opereerde, met de ETA vanwege het feit dat haar leden het terrorisme eveneens beschouwden als het beste middel om in de politiek te slagen. De “IV Assemblee” werd in augustus 1965 gehouden dichtbij het Sanctuarium “Nuestra Señora de Aránzazu” (Guipúzcoa), waarin drie essentiële afdelingen

17

werden opgericht die verantwoordelijk waren voor verschillende activiteiten binnen de organisatie: ○ De “culturelen”, vertegenwoordigd door Emparanza. ○ De “arbeideristischen”, vertegenwoordigd door Iturrioz. ○ De “derdewereldactivisten”, vertegenwoordigd door Zalbide. Met deze drie afdelingen probeerde de ETA gebruik te maken van enkele sociale veranderingen om het bloederige beeld dat men van hun organisatie had een menselijker gezicht te geven, hoewel het een feit is dat de oprichting van genoemde afdelingen onderling alleen meer verdeeldheid heeft doen ontstaan. In de “IV Assemblee” werd de uitvoering van terroristische acties definitief en bij meerderheid van stemmen goedgekeurd, en werd tevens besloten om de onderdrukking van deze daden door de politie altijd met nog meer terrorisme te beantwoorden, dat wil zeggen, in deze assemblee besloot de ETA zich volledig te storten in het ergste geweld. Als gevolg van de IV Assemblee werd tot de conclusie gekomen dat het houden van een terreurbeweging gefinancierd moest worden, en daar zij van sociale steun verstoken waren zagen zij zich genoodzaakt hun eerste gewapende overval te plegen, dat op 24 september 1965 in Vergara (Guipúzcoa) werd gepleegd. Toen, kort daarop, Zalbide aangehouden werd, nam de arbeideristische Iturrioz de afdeling over die zonder leiding was achtergebleven, en derhalve begon de arbeideristische macht de organisatie over te nemen. De arbeideristische afdeling was de meest communistische en minst nationalistische, en Emparanza, radicaler wat het nationalisme betrof, besloot de mensen die onder Zalbide vielen over te nemen om te voorkomen dat de ETA in een gewone linkse organisatie zou veranderen. De “V Assemblee” werd in twee fases gehouden, de eerste daarvan in december 1966 in het parochiehuis van Gaztelu (Guipúzcoa). Tijdens deze eerste fase van de assemblee veroorzaakten de verschillen van mening tussen de arbeideristischen en de twee andere afdelingen dat de ETA in tweeën werd gesplitst. De leden van de arbeideristische afdeling kregen de naam “ETA BERRI” (ETA NIEUW), en de derdewereldactivisten en culturelen vormden wat toen “ETA ZARRA” (ETA OUD) is gaan heten. Even later verdween “ETA BERRI” en fuseerde met de Spaanse Communistische Beweging (M.C.E.), en derhalve werd “ETA ZARRA” weer gewoon de ETA. In de tweede fase van de “V Assemblee”, dat gehouden werd in maart 1967 in het huis van de spirituele oefeningen van de Sociëteit van Jezus te Guetaria (Guipúzcoa), heeft de afdeling derdewereldactivisten de macht in de organisatie overgenomen, hetgeen het aftreden van de culturelen veroorzaakte, en die na de breuk de GRUPO-BRANKA oprichtten die geen enkele macht had, behoudens dat beetje dat zij indertijd konden bereiken met de publicatie van hun tijdschrift. In de “V Assemblee” werd de ETA door de machthebbers wederom in afdelingen gesplitst teneinde de organisatie een sterkere structuur te geven die de gewapende acties die in de vorige assemblee al goedgekeurd waren zou vereenvoudigen. De nieuwe afdelingen waren als volgt: ○ De militaire. ○ De politieke. ○ De economische. ○ De culturele. Vanaf de “V Assemblee” bracht de ETA definitief haar moordmachine in beweging en wat naderhand honderden gepleegde moorden werden op hulpeloze mensen van

18

achteren gedood of gedood door toedoen van ontelbare en krachtige bommen die zonder aanziens des persoon in de straten van veel dorpen in Spanje ontploften werd haar “gewapende strijd” genoemd. Hoewel zij al in 1960 het meisje Begoña Urroz Ibarrola hadden vermoord op het station van San Sebastián hebben de terroristen de actie van 7 juni 1968, toen de ETA-leden Txabi Etxebarrieta en Iñaki Sarasqueta in een voertuig met valse kentekenplaten door de provincie Guipúzcoa reden, altijd als hun eerste gewapende actie met slachtoffers beschouwd. Txabi was onderweg naar het klooster van Lazcano voor een afspraak met de organisatie, en Iñaki moest een lading explosieven ophalen in Beasain. Toen beide ETA-leden in de buurt van Villabona (Guipúzcoa) reden werden zij door twee verkeersagenten van de Guardia Civil aangehouden en op het moment dat de agenten ontdekten dat de kentekenplaten vals waren, trok Txabi Etxebarrieta een pistool en zonder een woord te zeggen vuurde hij verschillende kogels af op de agent van de Guardia Civil Pardines Arcay, een 25-jarige man afkomstig uit Galicia, die ter plekke overleed. Vervolgens ontsnapten zij richting Tolosa (Guipúzcoa), maar opnieuw werden zij door de Guardia Civil aangehouden. Ook in dit geval maakten de ETA-leden gebruik van hun vuurwapens, en in het vuurgevecht overleed Txabi Etxebarrieta, terwijl Iñaki Sarasqueta kon ontsnappen en later worden aangehouden in de kerk te Regil, in de nabijheid van Azpeita (Guipúzcoa). In verband met de dood van Txabi Etxebarrieta besloot de ETA dat zijn dood moest worden gewroken en in enkele van haar afdelingen werd voorgesteld om voor elke dode van de ETA vijftien agenten van de Guardia Civil te vermoorden. Op 2 augustus 1968, en als antwoord op Txabi Etxebarrieta’s dood, werd uiteindelijk besloten om de politieagent Melitón Manzanas González te vermoorden, die werd doodgeschoten toen hij de trap van zijn huis in Irún (Guipúzcoa) opliep. Toen de ETA de aanslag opeiste verklaarde ze dat zij “een veroordeling van het volk had voltrokken”, en richtte zich opnieuw op als vertegenwoordiger van een volk die ze nooit had vertegenwoordigd (volgens de stembussen worden zij door maar 10 procent van de Basken gesteund). In hetzelfde communiqué verklaarde de ETA dat: “Onze strijd, die van het werkende Baskische volk, kan niet meer gestaakt worden totdat Euskadi echt vrij is. Wij zullen doorgaan zolang het volk ons helpt, steunt en wil dat wij doorgaan...” Op dit punt beland is het noodzakelijk te wijzen op het feit dat het Baskische volk het geweld van de ETA absoluut niet steunt en nooit heeft gesteund, bovendien is bijna het gehele Baskische volk ettelijke malen massaal de straat opgegaan om te betogen tegen de door de terroristen gepleegde misdaden, en het betoog in Baskenland tegen het ETA-terreur kwam op haar hoogtepunt toen de ETA het door het Baskische volk gekozen gemeenteraadslid Miguel Ángel Blanco Garrido vermoordde, hoewel, logischerwijs, de ETA gewoon doorging met het plegen van moorden zonder zich iets aan te trekken van het geschreeuw van het volk... Na de moord op de politieagent Melitón Manzanas werden er veel aanhoudingen verricht onder de leden van de terreurbeweging ETA, waaronder vermeldenswaard die van Javier Izko de la Iglesia, die ervan werd beschuldigd de dader van de moord op de politieagent te zijn, en tegelijk met Izko werden nog veertien andere personen aangehouden en aangewezen als verantwoordelijken voor die aanslag. Deze vijftien ETA-leden waren degenen die terechtstonden tijdens het beruchte “Proces van Burgos”, waar tijdens de behandeling van de zaak, in 1970, zes van hen tot de doodstraf werden veroordeeld, hoewel dit later door het Staatshoofd tot

19

levenslange gevangenisstraffen werd omgezet. Logischerwijs zijn zij allen al tientallen jaren geleden in vrijheid gesteld. Als gevolg van die geruchtmakende zaak, en gezien het feit dat Spanje nog een dictatuur was, begon de terreurbeweging ETA sympathisanten onder enkele Basken te vinden, en die gevoelens werden zelfs tot over de landsgrenzen gedeeld waardoor zij door enkele landen zelfs steun en waardering kregen. Ondanks dat de ETA zich gesterkt voelde door die onverwachte steun, kwamen er al spoedig splintergroepen. Tijdens de “VI Assemblee” die gehouden werd in Bayonne (Frankrijk) gedurende de zomer van 1970, en daar de “militaire” sector erg verzwakt was, werd door degenen die het arbeiderisme propageerden –groter in aantal– besloten om de militaristen uit de organisatie te zetten, en het terrorisme tijdelijk te staken. De militaristen, dat wil zeggen, zij die eerder voor de terroristische acties waren dan voor het opkomen voor de arbeidersklasse, weigerden de “VI Assemblee” te erkennen, en noemden zich sindsdien “ETA V-ASSEMBLEE”. Om de verschillen tussen de twee meest gedefinieerde afdelingen binnen de organisatie duidelijk aan te geven, gaven de arbeideristischen zichzelf ook een naam en noemden zich vanaf dat moment “ETA VI-ASSEMBLEE”. De leden van deze nieuwe splitsing hadden als belangrijkste doelstelling het bereiken van een revolutie van de arbeidersklasse binnen het nationalistische kader. Na de ontstane splitsing binnen de ETA, nam ETA-V de totale macht over binnen de organisatie, en in 1972 voegde de AINTXINA-groep, een groep die voortkwam uit de jeugdgelederen van de P.N.V. die het geweld het meest aanhingen en EGI BATUASUNA heette, zich bij hen. Kort daarna splitste ETA VI-ASSEMBLEE zich in twee nieuwe sectoren, de MAYOS (meerderen) en de MINOS (minderen). Daarna, in 1973, gingen de MAYOS op in de L.C.R. (Revolutionaire Communistische Liga), en de MINOS kozen voor organisaties en linkse partijen zoals de O.R.T. (Revolutionaire Arbeidersorganisatie) en de Communistische Partij, terwijl enkele anderen toetraden tot ETA V-ASSEMBLEE. ETA-V hield het eerste gedeelte van hun “VI Assemblee” in Hasparren (Frankrijk) gedurende de maand augustus 1973, en opnieuw begonnen de aanvaringen tussen de aanhangers van de arbeidersbeweging en de militaristen in hun ijver om de organisatie te controleren. Sinds die Assemblee begonnen de militaristen – zonder medeweten van de arbeiders – de aanslag op de Regeringspremier Luis Carrero Blanco voor te bereiden, die op 20 december 1973 in Madrid werd vermoord toen hij na het bijwonen van de mis in zijn voertuig naar zijn huis terugreed. De aanslag werd gepleegd nadat zij een tunnel tot onder een smalle straat in de hoofdstad hadden gegraven –een straat waardoor Carrero Blanco zou rijden– en deze vol met krachtige explosieven hadden geladen die zij naderhand tot ontploffing brachten. Bij deze aanslag vonden ook twee andere mensen de dood. De ETA had al elf doden achter zich gelaten. Haar restte “slechts” 799 andere moorden om het bestand uit te roepen en haar “strijd” te rechtvaardigen. Die aanslag bracht nog meer verwijdering tussen de “militaire-” en de arbeiderssector, daar door laatstgenoemden de aanslagen als de oorzaak van de repressie werd gezien en zij ervan uitgingen dat met het opvoeren van de aanslagen er slechts meer onderdrukking van de arbeiders zou worden bereikt. Als gevolg van deze meningsverschillen verliet de arbeiderssector ETA-V en stichtte de Revolutionaire Partij van de Baskische Arbeiders.

20

Op 13 september 1974 beging de terreurbeweging ETA haar eerste zeer bloedige en meedogenloze aanslag, toen zij in een drukke bar in de Calle Correo, in Madrid, een bom besloten te plaatsen, en twaalf klanten vermoordden die geen betekenis hadden voor hun vermeende politieke strijd, een strijd waarin de ETA had gekozen om bloedige hoofdrolspeler te zijn. Het gevolg van deze aanslag was een langdurige onenigheid tussen twee nieuwe sectoren binnen ETA-V. Deze twee sectoren werden in de tweede helft van de “VIAssemblee” vastgelegd. De twee nieuwe sectoren werden opnieuw onderverdeeld in arbeideristen (ETAPolitiek Militair) en militaristen (ETA-Militair), hoewel in dit geval, en gedurende de volgende jaren, ETA-P.M. veel meer terroristische aanslagen pleegde dan hun politieke broeders van ETA-M., mogelijk vanwege het feit dat ETA-M. toen nauwelijks over militanten beschikte. Op 20 november 1975 overleed Franco, het Staatshoofd, en met hem stierf zijn dictatuur, waardoor in Spanje een Parlementaire Monarchie ontstond dat op internationaal niveau wordt erkend als een van de beste en meest complete democratieën. Vermeldenswaard is dat de terreurbeweging ETA in de zestien jaar van haar bestaan, tijdens Franco’s dictatuur, “slechts” 45 personen heeft vermoord en merkwaardig is dat met de komst van democratie in Spanje deze terreurbeweging intensiever en meedogenlozer uiteenlopende mensen is gaan vermoorden, waaronder tientallen kinderen en onschuldige mensen kunnen worden geteld, mensen die de pech hadden langs een bepaalde plek te lopen wanneer de terroristen hun bommen lieten ontploffen. In de drieëntwintig jaar democratie die verstrijken vanaf de beëindiging van Franco’s dictatuur tot aan de moord op het Baskische gemeenteraadslid Manuel Zamareño in juni 1998 in Rentería (Guipúzcoa), heeft de terreurbeweging ETA in totaal 765 onschuldige mensen vermoord –altijd van achteren– in naam van een gewelddadig nationalisme dat door de overgrote meerderheid van de Basken niet wordt gesteund. Het is opmerkelijk dat ETA’s moorddadige activiteiten enorm zijn toegenomen en juist tijdens de democratie... Wederom terugkerend naar de trieste geschiedenis van de ETA moet worden onthouden dat toen de dictatuur voorbij was en dankzij de onvermijdelijke democratische verkiezingen die door het nieuwe parlement zouden worden uitgeroepen, richtte ETA-PM in 1976 een politieke partij op die Revolutionaire Partij van Euskadi (Partido Revolucionario de Euskadi) werd genoemd met het oog zich verkiesbaar te stellen tijdens de algemene landelijke verkiezingen in juni 1977, en tegenover deze beslissing besloten enkele leden van ETA-PM niet te kiezen voor een toenadering tot de democratische politiek, maar integreerden in ETA-M omdat zij er van uitgingen dat de beste wijze om uiting te geven aan hun idealen het terrorisme was. Vanaf het moment dat de politieke militaire tak van de ETA (ETA-P.M.) via de Revolutionaire Partij van Euskadi (Baskenland) toenadering zocht bij de democratische politiek, werden de moorden als middel van politieke uiting door ETAP.M successievelijk achterwege gelaten, totdat zij op 24 februari 1981 haar terreurdaden besloot te staken, activiteiten die in 1984 definitief werden stopgezet. De meest radicale leden van ETA-P.M. (politieke militaire tak) die ook de stuwende krachten zijn van wat zij het KAS-alternatief noemden (Socialistische Baskische Overkoepelende Organisatie) integreerden in de militaire tak van de ETA (ETA-M) uit

21

angst hun politieke doeleinden niet te zullen bereiken door middel van eenvoudige democratische middelen. Na deze laatste breuk werd de terreurbeweging definitief ETA genoemd en vanaf dat moment werd een groot aantal aanslagen gepleegd, aanslagen die diep zijn doorgedrongen tot de Spaanse samenleving, zoals bij voorbeeld de bomaanslag op de Hipercor-supermarkt in Barcelona, alwaar 21 personen de dood vonden en 45 zwaargewond raakten toen zij aan het winkelen waren in genoemde supermarkt; of de aanslag met autobom op de woonkazerne van de Guardia Civil in Zaragoza, alwaar 11 personen, waaronder 5 meisjes, de dood vonden; of de moordaanslag op Miguel Ángel Blanco Garrido, een door het Baskische volk gekozen gemeenteraadslid uit Vizcaya, die door hen gegijzeld werd en nadat de ETA de media gewaarschuwd had hem te zullen gaan vermoorden, werden zijn handen vastgebonden en twee kogels door zijn hoofd geschoten... De laatste moorden die de ETA – tot op heden – heeft gepleegd waren niet gericht tegen militairen noch tegen politieagenten, maar gericht tegen plaatselijke politici. De laatste moorden die door de ETA zijn gepleegd waren gericht tegen Baskische gemeenteraadsleden uit kleine gemeentes, die door de Basken zelf vrij gekozen waren, maar die de zonde hebben begaan andersdenkend dan de ETA te zijn. Eveneens moet worden benadrukt dat de ETA in haar begintijd banken overviel teneinde zich van het benodigde geld te voorzien om wapens en explosieven te kopen, alsook om te voorzien in de betaling van haar militanten en huurlingen; hoewel later, met de komst van de democratie, de terroristen hun methode wisselden en overgingen tot de afpersing en de gijzeling van Baskische ondernemers, van wie zij geld eisten in ruil voor hun levens en de levens van hun familieleden. Dit was een van die andere werkwijzen waarmee de ETA bewees nooit veel steun van het volk te hebben genoten, daar een beweging die echt draagvlak onder het volk heeft nooit had hoeven overgaan tot het stelen of afpersen van zijn buren teneinde geld in te zamelen waarmee de strijd kan worden voortgezet. Zonder enige twijfel had het eigen volk hen dat geld vrijwillig gegeven. Het moge duidelijk zijn dat ETA’s verwording aangevangen is met binnen de beweging te breken met elke tendens die zou leiden tot het voeren van democratische politiek of het opkomen voor de belangen van de arbeiders; voortgezet is met de maffia-achtige afpersingspraktijken tegen de ondernemers uit haar eigen samenleving en geëindigd is met het plaatsen van bommen waarvan ze niet wisten wie erdoor zou worden gedood of met het vermoorden van de democratische vertegenwoordigers van een belangrijk deel van het Baskische volk, alleen maar vanwege het feit dat ze andere politieke ideeën hebben dan de terroristen. Na verschillende belangrijke politieke acties door de politie gericht tegen de top en de infrastructuur van de terreurbeweging –acties die de ETA aanzienlijk verzwakte– en nadat de ETA merkte dat door middel van de ontvoering van ondernemers en de moord op democratische gemeenteraadsleden zij enkel het verlies van de weinige steun die zij genoot bereikte, kondigde de ETA op 16 september 1998 een eenzijdig wapenstilstand af, en tegelijkertijd veranderde de politieke partij Herri Batasuna haar naam om te kunnen deelnemen aan de regionale verkiezingen op 25 oktober van datzelfde jaar. De algemene mening is dat genoemde politieke partij –nu Euskal Herritarrok– haar naam vlak voor de verkiezingen heeft veranderd om een vernieuwingseffect te bereiken en de potentiële stemmers er van te overtuigen dat ze eindelijk de ellenlange zeeën van bloed die ontstaan zijn door de honderden moorden op onschuldigen, moorden die zij nooit hadden veroordeeld, achter zich hebben gelaten.

22

Na afloop van de Baskische verkiezingen waar slechts 37% van de stemgerechtigden uit Euskadi (Baskenland) op nationalistische partijen heeft gestemd (674.584 van 1.821.456), tekenden deze nationalistische partijen, de PNV en Eusko Alkartasuna –tezamen met de Communistische Partij– het “Pact van Estella of Lizarra” met Euskal Herritarrok en vormden op deze wijze een gezamenlijk front met een partij die, zoals eerder aangegeven, het gedachtegoed van de ETA het dichtst bijstaat, en de partij is die elke soort terreuraanslag van de gewapende beweging altijd heeft geweigerd te veroordelen. Na de door de ETA afgekondigde wapenstilstand hebben enkele door de terroristen zelf opgerichte jongerenbewegingen de ouderen afgelost en hun aanslagen op een perfect georganiseerde wijze voortgezet doch trachtend geen dodelijke slachtoffers te maken maar wel de grootst mogelijke schade te berokkenen aan de personen die andere dan nationalistische politieke ideeën uitten. Deze groeperingen van jeugdige terroristen –aanhangers van de beweging JARRAI– staan ook bekend als de “Ygroeperingen” van de ETA, welke geronseld worden onder de meest gefrustreerde jongeren met de grootste gezinsproblemen uit het geheel dat Euskadi (Baskenland) beslaat. De doelen van de nieuwe terroristen waren – en zijn nog steeds – de vertegenwoordigers van de andere Baskische politieke partijen, die zowel rechts (Volkspartij) als links (Socialistische Partij) kunnen zijn, maar die hun nationalistische ideeën niet delen. En onderwijl vallen de nieuwe terroristen de woningen, auto’s en andere bezittingen van de niet-nationalistische gemeenteraadsleden aan met brandbommen. De nationalistische partijen veroordelen soms deze daden, hoewel dan met zachte stem en met weinig woorden. Hoe dan ook, en ondanks de voortdurende aanslagen, vormen de leden van die nationalistische partijen – weliswaar op hypocriete wijze – nog altijd dat gezamenlijke front met Euskal Herritarrok dat, zoals een ieder weet, de fanatieke politieke partij is door welk de moorddadige beweging ETA zich vertegenwoordigd voelt. Het uitgerekende gevolg van deze nieuwe ETA-terreur tegen de democratische gemeenteraadsleden is dat enkelen onder hen zich uit de politiek terugtrekken uit angst voor de voortdurende en gewelddadige stress waaraan zij en hun gezinnen worden blootgesteld; en de anderen die wellicht van plan waren zich kandidaat te stellen voor de verkiezingen, dit domweg nalaten, als gevolg van de continue aanvallen op degenen die het lef hebben om andere denkbeelden te uiten dan die van de Baskische nationalisten. Het is mogelijk dat de terroristen en hun kompanen tegenwoordig de Baskische gemeenschap in een soortgelijke situatie proberen te manoeuvreren als die van het nazi-Duitsland van Hitler van vlak voor de Tweede Wereldoorlog, dat wil zeggen, waarschijnlijk wordt getracht een irrationele haat te bewerkstelligen tegen al hetgeen het nationalistisch gedachtegoed niet is, en alle Basken, door middel van terreur, te overtuigen dat de enige mogelijkheid in Euskadi (Baskenland) het nationalisme is. Dit zou elk ander politiek alternatief uitsluiten, en de gewelddadige vernietiging van alle tegenstanders van het Baskische nationalistische totalitarisme accepteren. Hoe het ook zij, de echte Baskische democraten zijn nog altijd hoopvol gestemd over de mogelijkheid dat het verstand zelf de overhand zal krijgen op de kortzichtigheid en het geweld, dat onrechtvaardige en trieste geweld veroorzaakt door sommige Baskische nationalisten, die niet in staat zijn de politieke pluraliteit van een vrij volk te aanvaarden en te erkennen.

23

Conclusie: In het begin was de ETA niet gewelddadig bezig, ze deelde eerst folders uit met hun ideeën over het Baskische ras. Doordat dit geen effect had en ze niet verder kwamen met hun plannen, zijn ze overgegaan op aanslagen en ook de hele ernstige aanslagen. Bronnen:

www.documetaire.nl www.kranten.nl www.degroene.nl www.planetinternet.nl/news www.proto.thinkquest.nl/~ llb142/pages/terreurgroepen/eta

24

Hoofdstuk 7 Beinvloeden de aanslagen van de ETA aleen Spanje of meerdere landen? Cheranne Norden Er zijn niet alleen ETA-leden gesignaleerd in spanje maar ook in andere landen. Hierover volgen hier onder een 4 krantenberichten: (1)AMSTERDAM (ANP) - Een paar honderd sympathisanten van Juanra Rodriguez hebben zaterdag gedemonstreerd op de Dam in Amsterdam. Rodriguez zou informatie hebben verstrekt aan de terroristische beweging ETA. De demonstranten menen dat hij onterecht vastzit. De zanger van de popband KOP uit Barcelona werd eind januari op verzoek van de Spaanse autoriteiten door de Amsterdamse politie opgepakt in het kraakbolwerk Vrankrijk in Amsterdam. Sinds zijn arrestatie zit hij vast in de extra beveiligde inrichting (EBI) in Vught. Enkele actievoerders verschaften zich toegang tot het Spaanse consulaat op het Frederiksplein. Het vijftal was slechts korte tijd binnen, voor de politie hen arresteerde. De mobiele eenheid greep in bij ongeregeldheden buiten het consulaat. Hierbij werden twee arrestaties verricht.

(2)VERMEENT ETA-LID AANGEHOUDEN IN DUITSLAND Gepubliceerd op donderdag 23 januari 2003 16:32 WIESBADEN(ANP)-De Duitse politie heeft in Neurenberg een vermeend lid van de Baskische terreurbeweging de ETA gearesteerd. Dat werd donderdag door autorieteiten bij de justitie gemeld. Een speciaal arrestatieteam overmeesterde de 28-jarige man op straat in het centrum van de stad. De man bood geen verzet. De politie wilde geen mededelingen doen over de indentiteit van de man, maar zeiden alleen dat ze hem hadden aangehouden op verzoek van Spanje.

25

De Spaanse minister van binnenlandse zaken Angel Acebes heeft in de Baskische stad Pamplona tegen de pers gezegd dat het gaat om Pablo Elkoro, die door de Spaanse justitie wordt gezocht voor een aantal zaken. Elkoro is jaren geleden Spanje ontvlucht. Toevallig stuitte de politie eind vorig jaar al bij toeval op Elkoro toen zij hem aanhield omdat hij onder invloed van drugs op een fiets reed. Door zijn vingerafdrukken te vergelijken met die in een Europees computernetwerk kon zij zijn identiteit achterhalen. De ETA strijdt sinds 1968 voor een onafhankelijke staat in de Baskische delen van het noorden van Spanje en het zuidwesten van Frankrijk. Daarbij heeft de groepering zeker 838 mensen gedood. De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben de ETA op hun lijst van terroristische organisaties gezet. (3)acties tegen martelpraktijken in Spanje Solidariteitscomite FreeJuanra (posted klaas) - 13.09.2002 14:02 Talloze standbeelden in Amsterdam hebben een plastic zak over hun hoofd gekregen en een tekst opgespeld: Op dit moment wordt er iemand door de Spaanse politie gemarteld. De plastic zak over het hoofd is een beruchte martelmethode die gebruikt wordt door Spaanse politie bij het verhoren van politieke gevangenen. Nederland dreigt mee te gaan werken met deze praktijken. De standbeelden zijn onder andere: Multatuli, de poort van het Vondelpark, Ghandi op de Churchillaan, het Lieverdje en nog tientallen andere. Met deze actie werd aandacht gevraagd voor het aankomende uitleveringsproces van de Catalaanse politieke activist en zanger van de rock-band KOP, Juan Ramn Rodrguez Fernndez (JuanRa). Juanra werd in januari in Amsterdam opgepakt op basis van beschuldigingen uit Spanje dat hij infornmatie zou hebben verstrekt aan een commando van de ETA in Barcelona. Het proces gaat verder op 17 september. Vanaf 9.00 's ochtends zullen wij ons protest kenbaar maken bij de Parnassusweg 220, met sprekers en performances. Direct in aansluiting op het proces is er een persconferentie, met Juanra's advocaat en Juanra zelf. Juanra heeft ruim vijf maanden in Vught in isolatie gezeten en kwam eind juni op borgtocht vrij omdat Spanje in geen overtuigende aanklacht tegen Juanra kon produceren. Dindag 17 september a.s. zal de vervolgzitting plaatsvinden aan de Parnassusweg om 10:00u. Voorafgaand vanaf 9:00u zal daar een manifestatie zijn met sprekers, muziek en een performance over martelen in Spanje. Tijdens de zitting zullen zowel de Officier van justitie, mw. mr. Ang, als de advocaat van JuanRa, mr. Koppe, hun pleidooien houden. Bovendien verwachten we een uitgebreide toespraak van JuanRa zelf. De detentie en dreigende uitlevering van JuanRa aan Spanje is omstreden. Velen vinden dat JuanRa om politieke redenen vervolgd wordt. JuanRa is actief als antifascist, trad geregeld op als perswoordvoerder van de kraakbeweging in Barcelona en heeft zijn solidariteit met het Baskische onafhankelijkheidsstreven nooit onder stoelen of banken gestoken. JuanRa is als een luis in de pels voor de rechtspopulistische regering van Aznars Partido Popular. JuanRa is niet de eerste die om politieke redenen vervolgd wordt sinds de Partido Popular in Spanje aan de macht is.

26

Met name sympathisanten van de Baskische onafhankelijkheidsbeweging moeten het daarbij ontgelden en zijn het slachtoffer van willekeurige arrestaties en steeds regelmatiger voorkomende martelingen in politiebureaus. Maar ook de sociale bewegingen in Barcelona worden al sinds 1992 belaagd door de Spaanse politie en justitie. Talloze malen heeft de Spaanse overheid gepoogd activisten te criminaliseren door vermeende banden met ETA of aanverwante organisaties voor te spiegelen, zonder dat daar enig bewijs voor was. Onze overtuiging dat Juanra enkel om politieke redenen wordt vervolgd, wordt gesterkt door het volstrekt ongeloofwaardige verhaal dat door de Spaanse autoriteiten wordt gefabriceerd. De door Spanje overlegde stukken zijn onderling tegenstrijdig en bewijsbaar leugenachtig. De Spaanse autoriteiten nemen, met andere woorden, een loopje met de Nederlandse justitie. Als JuanRa wordt uitgeleverd heeft dat niets met rechtvaardigheid te maken maar alles met internationale machtsverhoudingen en de steun die westerse landen elkaar geven in de totaal uit de hand gelopen 'oorlog tegen het terrorisme'. Uitlevering van Juanra door Nederland zou acceptatie betekenen van martelen en politieke repressie in Spanje. Dat is onaanvaardbaar! (4)Uitvalsbasis Batasuna in Frankrijk Van onze correspondent Cees Zoon BILBAO - Batasuna, de politieke tak van de ETA die door de Spaanse rechter is verboden, verlegt haar uitvalsbasis naar Frankrijk. De partij heeft aangekondigd dat het hoofdkwartier, tot de sluiting zondag avond gevestigd in Pamplona, nu gehuisvest is in Bayonne in Frans Baskenland.

Het nieuwe adres van Batasuna is hetzelfde als dat van Koldo Gorostiaga, de enige europarlementariër van de radicale separatisten. Het verbod van de rechter strekt zich niet uit tot de activiteiten van de partij buiten de Spaanse landsgrenzen. De penningmeester van Batasuna werd enkele maanden geleden door de Franse politie gearresteerd. Hij was in het bezit van meer dan tweehonderdduizend euro in contanten. Hij verklaarde dat dit geld afkomstig was van een rekening van Gorostiaga. De politie onderzoekt nog of deze fondsen van het Europees parlement heeft misbruikt voor het financieren van zijn partij. In Frans Baskenland bestaan twee radicale separatistische partijen: Abertzaleen Batasuna (AB), die het terrorisme als politiek strijdmiddel afwijst, en het platform Batasuna, een filiaal van de 27

Spaans-Baskische partij. In de eerste ronde van de Franse verkiezingen in juni haalde Batasuna niet meer dan veertien stemmen. De Spaanse regering is van plan de Europese Unie te vragen Batasuna op te nemen op de lijst met terroristische organisaties. Volgens Madrid is dit een logische stap nu de rechter heeft bepaald dat Batasuna deel uitmaakt van de ETA. Als de EU akkoord gaat, zullen in heel Europa alle fondsen van de partij worden geblokkeerd en kan Frankrijk stappen ondernemen om de partij te verbieden. De woordvoerder van de Baskische Nationalistische Partij (PNV), Joseba Egibar, verklaarde woensdag op een persconferentie in Bilbao dat Madrid niet moet denken dat na de politie-acties tegen Batasuna het streven naar onafhankelijkheid verdwenen is: 'De Partido Popular (van premier Aznar) probeert te verhinderen dat het Baskische volk over zijn eigen toekomst beslist, maar het proces van nationale emancipatie is alleen maar versneld. Het Baskische volk heeft persoonlijkheid en volwassenheid genoeg om zelf te beslissen.' De PNV, de grootste regeringspartij in Baskenland, heeft zich door de gewelddadige ontruimingen van de Batasuna-kantoren de woede van de radicalen op de hals gehaald. Batasuna-leider Otegi beschuldigde de Baskische premier Ibarretxe ervan gemene zaak met Spanje te maken door de Spaanse wet uit te voeren. 'Als jullie oorlog willen, krijgen jullie oorlog. De strijd is de enige weg', schreeuwde de Batasuna-aanhang tijdens de ontruiming van het kantoor in Bilbao. Bronnen: www.indymedia.nl uit de bibiotheek krantenstukken uit oude kranten.

28

Hoofdstuk 8 Welke partijen hebben de ETA geholpen? Saskia Aanen Inleiding: Ik heb eerst informatie over allemaal partijen gezocht die iets met de ETA te maken hadden en sommige nu nog hebben, en heb toen de belangrijkste informatie eruitgezocht om aan een antwoord op de deelvraag te komen. De partijen die de ETA hebben geholpen. Er zijn meerdere partijen die de ETA hebben geholpen, maar ik zal over de belangrijkste partijen wat vertellen. Ik zal eerst de partijen die met de ETA te maken hebben opschrijven en daarna zal ik wat over ze vertellen. · · ·

Barcelonese krakersbolwerk, Kas de la muntanya in het nederlands het berghuis. Die Rote Armee Fraction (RAF) De IRA

Deze hebben allemaal met de ETA te maken omdat ze allemaal vrijheidsbewegingen waren met dezelfde doelstellingen. Ze hebben elkaar daarom opgezocht om elkaar te steunen en om elkaar te helpen in moeilijke tijden, bijvoorbeeld als één van die partijen wapens nodig had of informatie over het maken van bommen of het plegen van aanslagen. Het Barcelonese krakersbolwerk. De afgelopen jaren is het politieke klimaat in Spanje in toenemende mate ongezonder geworden. De bestrijding van de ETA heeft onder regie van de Spaanse regering een soort massahysterie op gang gebracht. Het laatste stuk van deze onderneming in deze campagne lijkt het criminaliseren van de Barcelonese kraakscene. De afgelopen jaren kent Barcelona een groeiende en zeer actieve kraakbeweging. Dat deze acties ongewenst zijn is meestal wel duidelijk. Op 17 juli 2001 leek het gedaan te zijn met het bolwerk 'Kasa de la Muntanya'. Tijdens een ontruiming van een nabijgelegen kraakpandje genaamd Kan Nyoki waarbij geweld werd gebruikt , besloot de politie een inval te doen in de gekraakte politiekazerne. De politie stelde vast dat er vanuit het pand met objecten was gegooid naar de politieagenten die het pand aan het ontruimen waren. Alles was helemaal duidelijk de politie had zelfs een plategrond van het huis bij zich, maar zonder de verplichtte huiszoekingsbevel werd het bolwerk 'Kasa de la Muntanya' toch binnengevallen. Alle bewoners werden met geweld op straat gezet, het complete gebouw werd acht uur lang doorzocht, alle ruimtes werden op video vastgelegd en persoonlijke bezittingen van bewoners, waaronder agenda's, computers, video’s, fotocamera's, vergader aantekeningen, financiële papieren en geld in beslag genomen of vernield. Buiten op straat werd een jongen onder vuur genomen met rubberkogels, met gevolg van dat moet die jongen nu een oog missen omdat ze op hem hebben geschoten. Tegen de avond verliet de politie het pand en de kazerne, en toen namen de mensen die het pand en de kazerne uit waren gezet hun oude plekken weer in. 29

Eén van de leiders van het krakersbolwerk was Juanra zijn voledige naam is: Juan Ramón Rodríquez Fernández. Die is op 16 januari 2002 opgepakt in het centrum van Amsterdam. Hij is opgepakt omdat hij al enige tijd gezocht werd door de Spaanse autoriteiten, wegens het feit dat hij verdacht werd van activiteiten met het ‘Barcelona-commando’ dat word ook wel comando Gorbea genoemd. En die commando’s horen allemaal bij de ETA. àJuan Ramón Rodríquez Fernández oftewel Juanra. Hier op dit plaatje zie je Juanra die opgepakt word door de Spaanse politie. Ze hebben om prive redenen is zijn gezicht onherkenbaar gemaakt.

Die Rote Armee Fraction. Die Rote Armee Fraction (RAF) word ook wel Baader-Meinhofgroep genoemd. De Baader-Meinhofgroep is genoemd naar de 2 hoofdfiguren van de RAF. De RAF zit in Duitsland. De RAF was in de jaren 70 tot en met de jaren 90 actief. Andreas Baader en Ulrike Meinhof waren de leiders van de RAF daarom is de tweede naam van de RAF ook Baader-Meinhofgroep. Andreas Baader die heeft een tijdje vast gezeten voor brandstichting maar is na een tijdje bevrijd. Ulrike Meinhof werd met nog een paar mensen vast gehouden in de isolatiecellen van de Stammheim gevangenis. Eén jaar later word Ulrike Meinhof dood in haar cel gevonden, ze zou ‘zelfmoord’ hebben gepleegd. Als je de Duitse autoriteiten zou moeten geloven is ‘zelfmoord’ besmettelijk want Andreas Baader word dik een jaar later dood in zijn cel gevonden. Dus het is nogal logisch dat hun helemaal geen zelfmoord hebben gepleegd maar gewoon vermoord zijn. Andreas Baader en Ulrike Meinhof hebben ook met de ETA te maken omdat de ETA een zelfde soort partij is als de RAF, dus daarom zochten ze een soort van steun bij elkaar in de moeilijke tijden.

àUlrike Meinhof en Andreas Baader. Dit zijn Ulrike Meinhof en Andreas Baader, ook op het linkerplaatje staan ze samen. 30

Aanslagen die gepleegd zijn door de RAF: De RAF hebben net als alle andere partijen een aantal aanslagen gepleegd. Waaronder een aantal bomaanslagen op binnenlandse doelen vooral op ambtenaren die betrokken waren bij de Duitse of Europese eenwording en ook de Duitse veiligheidsmensen en ambtenaren van Justitie zijn doelwit voor die aanslagen. Ze hebben ook een keer in 1993 een net nieuwe gevangenis vernield en dat deden ze met 600 pond aan explosieven. De IRA De IRA dat betekent voluit Irish Republican Army en in het Gaelic heet het Oglaigh na hÉireann. En de IRA heeft nog 2 andere namen namelijk The Provos en Provisional Irish Republican Army (PIRA). Van de IRA is geen echte leider bekend maar iemand die meestal wel de leiding had was Eamon de Valera. Maar de IRA is wel heel erg groot namelijk een paar honderd leden en een paar duizend aanhangers. Ze heeft met de ETA te maken omdat zowel de ETA als de IRA legale politieke invloed hebben. Voordat de eerste wereldoorlog uitbrak waren veel Irish Volunteers aan het strijden voor hun onafhankelijke staat. Die opstand werd na enkele dagen al beeindigd. Alle leiders werden gearresteerd en na een proces tot de dood veroordeeld. De enige leider die niet tot de dood veroordeel werd, was Eamon de Valera. Hij werd niet veroordeeld omdat hij een Amerikaans burgerschap had. Toe alle zaken weer oporde waren kregen ze veel steun van de Ierse bevolking. De publiekelijke mening keerde zich tegen het Britse gezag omdat hun de leiders van de IRA had vermoord.

àEamon de Valera Politiek en militarisme gaan echter lang niet altijd samen. Vrijwilligers voelden zich buitengesloten. Ondertussen begonnen de mensen steeds geweldadiger te reageren en ook zonder toestemming. De Royal Irish Constabulary (RIC) wist IRA-aanslagen niet te voorkomen en in 1919 raakte de Britse regering ervan overtuigd dat het nodig was om versterkingen te sturen. De Britse regering haalde veteranen die hadden gevochten in de eerste wereldoorlog, in november 1921 waren de RIC-gelederen versterkt met zo´n 9500 man. Die versterkingen werden bekent en ze werden de Black and Tans genoemd. Zowel de IRA en de Black Tans voerden in wezen allebei een vuile oorlog. Beide partijen deden allemaal dingen om de ander te vernederen. Daarin verloor de IRA de strijd. De IRA kon namelijk de doelen van de Black and Tans niet bereiken met militaire middelen. In 1920 sloot de toenmalige regering een wapenstilstand met Engeland en daarna werd er onderhandeld over onafhankelijkheid. 31

Aanslagen die gepleegd zijn door de IRA: De IRA pleegt vooral Bomaanslagen, sluipmoorden, gijzelingen, straf ontlopen, uitbuiting en overvallen. De IRA pleegde vooral aanslagen op oudere ambtenaren van de Britse regering, Britse militairen, Britse politie in Noord-Ierland en Noord-Ierse regeringsgetrouwe paramilitaire groepen. Als de IRA bomaanslagen pleegde dan deden ze dat op treinstations en ondergrondsestations, in iedergeval waar veel mensen aanwezig waren. Ze gooieden ook wel is bommen in de winkelstraten van Groot-Brittannië. Ze pleegden ook aanslagen op het Europese vasteland. Conclusie: Ik heb nadat ik alle informatie heb uitgezocht proberen de belangrijkste dingen op te schrijven en een antwoord te vinden op de vraag. En volgens mij is dat antwoord aardig gelukt. De vraag was: welke partijen hebben de ETA geholpen? Het antwoord op de vraag is: De RAF, IRA en het Barcelonese krakersbolwerk. Verder heb ik nog wat informatie gezocht over de achtergronden van die drie partijen. En dat heb ik ook allemaal vertaald en opgeschreven. Bronnen: Ik heb alle mijn informatie van het internet afgehaald, ik heb gezocht met google en als zoekwoord heb ik ‘geest verwanten ETA’ gebruikt. Toen ik alle geestverwanten van de ETA had gevonden heb ik nog speciaal op die namen gezocht en kwam ik weer op allemaal verschillende sites. www.nos.nl www.planet.nl/news www.ad.nl/artikelen/vrijetijd

32

Hoofdstuk 9 Een interview (uit meerdere bronnen). Samantha.m.l Inleiding: Om eerlijk te zijn leek het me maar niks dit hoofdstuk , omdat ik zoveel informatie had en maar niet wist wat ik er mee moest, dus ben ik naar bekende gegaan, een daar kwamen idee uit rollen waarvan een interview mij het leukst leek. Hoe wordt er gedacht over de ETA? 'De ETA is de afgelopen jaren veranderd in een moordmachine zonder enig besef . In de jaren tachtig waren leden van de Guardia Civil en het Spaanse leger het belangrijkste doelwit van de aanslagen. Hiermee wilde de ETA de Spaanse staat onder druk zetten, om tegelijkertijd via onderhandelingen vrijheid voor Baskenland te krijgen. Door de jaren heen werden steeds meer samenstellingen getoond aan de Baskische “zelfstandigheid“, zoals in 1979 was in het statuut van Guernica. Het Baskische volk bereikte zo op democratische manier het geen wat ze al die tijd wilden : een grote mate van politieke onafhankelijkheid van de Spaanse staat, een eigen regionale Baskische politiemacht, onderwijs in de Baskische taal en een eigen belastingstelsel. De ETA was eigenlijk overbodig geworden. De nieuwe Eta-leiders, die aan de macht kwamen nadat in 1992 vrijwel veel ETA leden waren gearresteerd. De vijand was voortaan niet meer alleen de Spaanse staat en haar representanten, maar ook de democratische instituties in Baskenland. Door genoegen te nemen met de status van autonome provincie binnen de Spaanse staat, hadden zij in hun ogen verraad gepleegd. Wat we de laatste jaren hebben gezien - aanslagen op rechters, op Baskische politici, op de regionale Baskische politiemacht Ertzaintza - is hiervan het rechtstreekse gevolg. Omdat hun eisen niet meer gedeeld worden door de Baskische bevolking, probeert zij nu de Baskische samenleving te ontwrichten. De stadsoorlog van de Jarrai, de jeugdorganisatie van de ETA, is onderdeel van deze strategie. Het doel van die strategie is om de spanning in de Baskische samenleving tot zulke hoogten op te voeren dat de Spaanse regering zich gedwongen voelt met de ETA te onderhandelen. Maar het enige dat zij tot nu toe heeft bereikt, is dat de Basken zich massaal tegen haar keren. Iedereen heeft schoon genoeg van het geweld en de bedreigingen.' Denkt u dat de miljoenen Spanjaarden die de straat op gingen, de ETA op andere gedachten hebben gebracht? 'Nee. De oorzaak van het probleem is dat de ETA en haar leden de Baskische staat als een vanzelfsprekend gegeven zien. Iedereen die daar anders over denkt, is volgens hen een Spanjaard en een fascist. Maar dat is onzin. Ik sta niet aan de kant van de Spaanse staat, maar ik steun een politiek-cultureel project om een samenleving te creëren waarin plaats is voor zowel de Spaanse als de Baskische cultuur, taal en bevolking. Het fundament van die samenleving is gelegd in het statuut van Guernica, en ze ontwikkelt zich tot op de dag van vandaag op democratische wijze, met steun van de meerderheid van de Baskische bevolking. Daarom is de situatie in Baskenland ook niet te vergelijken met die van Ierland. Daar is het ondenkbaar dat de protestanten zich ooit zullen aanpassen aan de Gaelische

33

cultuur of de katholieken aan de Britse cultuur. In Baskenland is wel sprake van een wederzijdse acceptatie van de Spaanse en Baskische cultuur, maar wil de ETA ons laten geloven van wel. Het conflict in Baskenland is een conflict tussen een meerderheid van democratische Basken en een klein groepje Baskische fascisten.' Op welke manier kan er volgens u een eind komen aan het geweld? 'De ETA is niet alleen een terreurorganisatie. Zij heeft ook een vakbond, een politieke partij, een dagblad, verschillende organisaties die zich sterk maken voor de Baskische taal, een jeugdbeweging. Deze bereikt alle sectoren van de Baskische samenleving en is voor het overgrote deel legaal. Het belangrijkste van de huidige gebeurtenissen is dat deze organisaties zich nu tegen de ETA beginnen te keren. De vakbond LAB - een van de grootste in Baskenland - is daar een voorbeeld van. Zij heeft nu voor het eerst kritiek op de ETA, omdat die het haar onmogelijk maakt te functioneren als vakbond. De leden pikken het simpelweg niet meer dat hun vakbond banden onderhoudt met een terreurorganisatie die tot gruweldaden als ontvoering en moord in staat is. Dat proces zal misschien nog enkele jaren duren, maar uiteindelijk het einde betekenen voor de ETA. De Spaanse president Aznar wil dat proces een duwtje in de rug geven door maatregelen te nemen tegen organisaties die banden onderhouden met de ETA, in het bijzonder tegen haar politieke arm Herri Batasuna. Als het aan hem ligt wordt de partij zelfs verboden. Wat vindt u daarvan? 'Iets moet er gebeuren, dat is duidelijk. De ETA heeft nu achthonderd moorden op haar naam staan en we kunnen moeilijk wachten tot dat er duizend worden. Daarvoor heeft bv de PNV , de grootste partij in Baskenland - jd zich sterk gemaakt. Dat zorgt voor verwarring bij de bevolking, die zich afvraagt aan welke kant de Baskische regering nu eigenlijk staat. Nu is de PNV er eindelijk ook van overtuigd dat samenwerking geen zin heeft.En gaat nu over naar het probleem Herri Batasuna,maar hoe gaat PNV de oorzaak verhelpen? Bijvoorbeeld door geen coalities meer met haar aan te gaan op gemeentelijk niveau. Ik denk dat dit een goede zaak is. Herri Batasuna is al lang niet meer alleen het onderwerp van de ETA, maar ook de gewapende strijd van de terreurbeweging. Als je Gorka Martinez, een van de kopstukken van Herri Batasuna, na de bevrijding van de gevangenisbewaarder Ortega Lara hoort zeggen dat de overwinning op de ETA van korte duur zal zijn, en drie dagen later wordt Miguel Angel Blanco ontvoerd en vermoord, dan kun je je afvragen of er überhaupt nog een verschil is tussen de politieke en militaire arm van de ETA.' Wat is de relatie tussen de ETA en Herri Batasuna? 'Er bestaat geen relatie tussen de ETA en Herri Batasuna. De relatie is dat ze allebei deel uitmaken van de Baskische samenleving. De ETA wilt een onafhankelijke Baskische staat en zij ook. Wij hebben een politiek programma om dit te bereiken, de ETA voert een gewapende strijd. Maar Herri Batasuna is niet het onderwerp van de ETA . Waarom heeft Herri Batasuna als enige politieke partij de moord op wethouder Miguel Angel Blanco niet veroordeelt? 'Veroordelen of rechtvaardigen heeft geen enkele zin. Waar het om gaat is dat we op dit moment niet zelf kunnen beslissen over hoe wij als Basken in een Baskische

34

samenleving willen leven, doordat wij deel uitmaken van de Spaanse staat. Daar heeft het Baskische volk nooit voor gekozen. Heeft de moord op Miguel Angel Blanco u aangegrepen? 'De dood is altijd tragisch. Maar als de Spaanse regering eerder was begonnen met het overplaatsen van Eta-gevangen naar Baskenland, was dit nooit gebeurd. Dat wil zeggen, als zij zich aan haar eigen grondwet had gehouden, want daarin staat dat gevangenen het recht hebben hun straf zo dicht mogelijk bij hun woonplaats uit te zitten. Maar de Spaanse regering wilde liever een partijgenoot opofferen dan haar eigen grondwet naleven. Al maanden vragen alle nationalistische partijen - die de meerderheid van de Basken vertegenwoordigen - de katholieke kerk, de vakbonden en verschillende vredesorganisaties dat Eta-gevangenen hun straf kunnen uitzitten in Baskenland.Maar helaas. Wij zijn ook niet blij met de dood van Blanco. Honderden Basken zijn de afgelopen jaren omgekomen door antiterroristische doodseskaders en door mishandelingen in Spaanse gevangenissen. Ook nu nog worden Eta-gevangenen gemarteld. Lees de rapporten van Amnesty International er maar op na.' Hebben de massale protesten tegen het geweld van de ETA indruk op u gemaakt? Ik heb begrip voor het grote aantal mensen dat uiting heeft gegeven aan hun afkeur van de Eta-methoden. Ik begrijp iedereen die het daar niet mee eens is. Maar de manifestaties waren allerminst spontaan. Ze waren georganiseerd door de Partido Popular (de regerende conservatieve Volkspartij - jd). De Spaanse regering heeft haar verantwoordelijkheid voor de moord op Blanco afgewenteld op de Baskische samenleving, met een doordachte media plan. Drie dagen lang heeft zij een enkele boodschap eindeloos herhaald: Herri Batasuna is schuldig aan de dood van een onschuldig burger. De Spaanse kranten en tv hebben op zo'n manier verslag gedaan van de gebeurtenissen dat het elk weldenkend mens aan het denken moet zetten over de rol van de media. De massa's die Herri-Batasuna leden wilden lynchen, waren geïndoctrineerd op een wijze die doet denken aan de nazi's. Ik denk dat deze dagen de geschiedenis in zullen gaan als een dieptepunt in de postfranquistische democratie.' Een overzicht over de ETA: 1973 : voerde de eta zijn meest spectaculaire actie uit,’project ogro’(=menseneter) de bom aanslag op luis carrera blanco, vertrouweling van franco. 1980: González doodseskaders opereren in het Franse deel van Baskenland, waar ETA haar meeste bases had. Deze GAL, Grupos antiterroristas de liberación, bestonden uit leden van veiligheidsdiensten, de Guardia Civil en huurlingen. 1983 en 1987 : doodden ze 28 mensen. Tien van hun slachtoffers hadden niets met ETA te maken. González wilde met deze 'vuile oorlog' waarschijnlijk Frankrijk dwingen om harder op te treden tegen de ETA-leden op Frans grondgebied. 1986: De activiteiten van GAL stopten, vrijwel meteen nadat Frankrijk begonnen was met een strenger uitzettingsbeleid.

35

1996: Aznar beloofde bij zijn aantreden de Baskische separatisten hard aan te pakken. 1997: Na de moord op parlementslid Blanco gaan ze met z'n zes miljoenen de straat op. 1998: kondigde ETA een staakt-het-vuren af, nadat in Noord-Ierland een vredesakkoord is getekend. ETA heeft al geruime tijd contacten met de IRA, en Sinn Fein zou onderhandelingstraining hebben gegeven aan leden van Herri Batasuna 1999 : ontmoeten ETA en regering elkaar in het Zwitserse Zürich. Het is het eerste, en vooralsnog laatste contact. De hoop steekt de kop op dat er net als in Noord-Ierland een vredesproces op gang komt. 1999 (later) : ‘ Vredesproces’ is misschien een groot woord voor de ontwikkelingen, maar de teleurstelling is groot als ze de nek om worden gedraaid. ETA kondigt dan na veertien maanden het einde van het staakt-het-vuren af, en twee maanden later ontploft de eerste autobom alweer in Madrid. 2001: lopen er honderdduizend Basken door de straten van Bilbao. Ook op kleinere schaal is er protest in de steden. De protestgroep Gesto por la Paz (gebaar voor de vrede) . Maar de strijd moet natuurlijk vooral gestreden worden door de Spaanse overheid. En, als het aan premier Aznar ligt, door heel Europa. 2001: De strijd tegen terreur staat in de hele wereld op de agenda. Om steun te geven hoeft Spanje alleen maar aan te tonen dat er contacten zijn geweest tussen leden van ETA en Osama bin Ladens al-Qaeda-netwerk. De Verenigde Staten plaatsten de 'Taliban van het Baskenland' meteen op de lijst van terroristische organisaties. conclusie: Deze deelvraag geeft en beetje je antwoord op de hoofdvraag , wat tevens ook de bedoeling is, je merkt hier vooral hoe iemand anders over de ETA kan denken en je merkt ook dat de ETA meer is dan alleen de ETA. bronnen : internetsites: www.scholieren.nl www.encyclopedia.com www.wikipedia.org www.nrc.nl www.startpagina.nl www.digischool.nl zoekmachine’s: *google *ilse *vindex *yahoo

36

Hoofdstuk 10 Is de ETA op de dag van vandag nog actief? Wendy Dries Inleiding: Met dit hoofdstuk wil ik laten zien dat de ETA nog steeds actief is met verschillende aanslagen, zoals aanslagen op burgers maar ook aanslagen op politici. Daarom heb ik er ook een overzicht bij gedaan om te laten zien hoeveel doden en hoeveel gebeurtenissen rond de ETA er allemaal zijn en gebeuren. Hopelijk maak ik dat duidelijk aan de hand van dit hoofdstuk. Wat voor aanslagen pleegt de ETA? Vooral in de afgelopen jaren is de ETA erg bezig met aanslagen op zowel politici, winkeliers en zakenlieden, maar ook op gewone burgers. Er wordt dan ook hevig geprotesteerd tegen de aanslagen, maar tevergeefs. Alle kritiek op aanslagen van de ETA lijkt de organisatie niets te doen. In februari 2002 raakten een socialistich gemeenteraadslid en haar lijfwacht in de stad Portugalette gewond bij een aanslag(die later werd opgeëist door de ETA). In Bilbao verloor de plaatselijke voorzitter van Jonge Socialisten zijn benen toen in zijn auto een bom ontplofte. Op 21 maart 2002 werd in Orio een socialistisch gemeenteraadslid doodgeschoten. Na de aanslagen in het Baskenland werd er natuurlijk weer massaal gedemonstreerd tegen de aanslagen, maar weer tevergeefs. De aanslagen gaan gewoon door of er nu mensen protesteren of niet. Wat zijn de gebeurtenissen rond de ETA? Hier is een overzicht van gebeurtenissen rond de ETA in 2001, dus dit is niet zo lang geleden: 10 januari: meest gezochte ETA-lid aangehouden 11 januari: ETA-bommen onschadelijk gemaakt 12 februari: twee autobommen ontploft in Madrid 22 februari: twee doden bij bomexplosie Baskenland 25 februari: ETA-verdachte gearresteerd 6 maart: jongeren van jeugdafdeling ETA gearresteerd 8 maart: ETA-leden stelen explosieven in Frankrijk 18 maart: protestbijeenkomst na bomaanslag 20 maart: ETA-verdachte na moord op raadslid 30 maart: ETA dreigt opnieuw met bomaanslagen 6 mei: politicus doodgeschoten in Zaragoza 12 mei: gewonden door autobom 24 mei: moordaanslag toegeschreven aan ETA 28 juni: minstens 16 gewonden bij bomexplosie Madrid 14 juli: politicus gedood in Noord-Spanje door ETA-bom 25 juli: ETA-aanslag mislukt in toeristenoord 30 juli: Spanjaarden protesteerden tegen ETA geweld 5 augustus: politiemensen zwaargewond door ETA-actie 18 augustus: ETA-bom ontploft in Spaanse badplaats 20 augustus: vrouw gedood bij bomaanslag San Sebastian 10 september: groot aantal ETA-leden opgepakt 37

31 oktober: 13 ETA-leden opgepakt 6 november: zwaargewonden na bomaanslag Madrid 8 november: ETA wilde wolkenkrabber opblazen 23 december: ETA-lid krijgt 200 jaar celstraf dit is een overzicht van 2001! Maar ook dit jaar begin de ETA al met dreigen aanslagen. Op 21 december 2002 waarschuwde de ETA alweer voor nieuwe aanslagen in januari en februari langs de Spaanse Costa’s. In dat bericht meldde de ETA dat buitenlandse bezoekers wel eens slachtoffer konden worden. Dus hebben Canada, België, Nederland en andere landen de inwoners gevraagd alert te zijn.

De ETA pleegt niet alleen aanslagen, maar deze organisatie stuurt ook dreigbrieven waarin word gevraagd voor een bedrag van maar liefst 125.000 tot 325.000 gulden. Maar de minister van Binnelandse Zaken Mayor Oreja heeft het volk opgeroepen niet te betalen, omdat je dan maar liefst de beweging steunt want met het geld dat de mensen betalen voor deze dreigbrieven financiert de ETA zijn acties. Ook al verliest de ETA nu steun, de organisatie gaat door met zijn aanslagen. En zolang de ETA zijn zin niet krijgt zullen er meer aanslagen volgen. Conclusie: Ik hoop dat ik met deze informatie de vraag heb beantwoord, want op deze vraag had ik eigenlijk niet zo heel veel informatie. Er was namelijk veel meer informatie over de jaren ervoor, maar na lang zoeken heb ik toch informatie weten te vinden en kan ik de vraag: Is de ETA tot op de dag van vandaag nog actief? Beantwoorden. Ja, de ETA is nog steeds actief wat u ook kunt lezen in mijn verhaal is dat de ETA namelijk heeft gedreigd in december 2003 voor aanslagen in 2003 en dat betekent dat de ETA nu nog steeds actief is. En dat maakt mij ook eigenlijk wel een beetje bang omdat wij dit jaar op vakantie naar Spanje gaan en natuurlijk moet je niet op vakantie gaan met een gevoel van, o jee straks gaat de ETA een aanval plegen en misschien komt er wel een bom op ons hotel en dan zijn we allemaal dood, zo moet je niet denken, maar die gedachte zal denk ik wel door mijn hoofd rond spoken, omdat ik nu zoveel over deze organisatie heb gelezen en ik zag ook nog een lijst met slachtoffers van de ETA en dat zijn allemaal normale mensen, gewone mensen zoals 38

u en ik en dat maakt mij bang. En dan die aanslagen die er worden gepleegd op normale burgers dat vind ik niet normaal, waarom moeten die burgers er dan nu de dupe van worden, die hebben toch niets verkeerds gedaan. En natuurlijk het bericht dat de ETA in dit jaar ook weer aanslagen gaat plegen maakt mij bang, er zullen dus weer onschuldige mensen slachtoffer worden. Bronnen: De bronnen van dit hoofdstuk zijn: www.scholieren.nrc.nl/weekkrant.shtml www.google.nl (trefwoord ETA) www.wereldwijs.nl/archief-ETA/dossiers.html www.omroep.nl www.algemeendagblad.nl www.nos.nl www.mir.es/oris/infoeta/indexin.htm Hier heb ik nog een lijst met slachtoffers: Deze slachtoffers zijn allemaal ontvoerd door de ETA en zijn allemaal dood terug gevonden. *José Antonio Ortega Lara, prison employee (kidnapped on 17/01/96): 532 days *José María Aldaya, businessman (kidnapped on 08/05/95): 342 days *Emiliano Revilla, businessman (kidnapped on 24/02/88): 249 days *Cosme Delclaux, businessman (kidnapped on 11/11/96):233 days *Adolfo Villoslada, engineer (kidnapped on 24/11/89): 85 days *Julio Iglesias Zamora, engineer (kidnapped on 05/07/93): 116 days *Luis Súñer, businessman (kidnapped on 13/01/81): 91 days *Diego Prado y Colón de Carvajal, chairman of a banking institution (kidnapped on 25/03/83): 73 days

39

Nawoord We zijn nu klaar met het maken van ons werkstuk, en we zijn een aantal problemen tegen gekomen namelijk: · problemen met de computer, want iemand uit het groepje werkte met een ander bestand dan Word en dat konden de andere mensen niet lezen op hun computer. We hebben dat opgelost door met zijn alle te praten en we zijn tot conclusie gekomen dat iedereen gewoon Word moest gaan gebruiken. · problemen in het groepje zelf, want we hebben nog nooit met vijf mensen aan één werkstuk gewerkt, dus we waren wat problemen met het afspreken van tijden dat we bij elkaar kwamen en de inleverdata’s bij de mensen die de lay-out verzorgen. We hebben dat opgelost door weer met elkaar te praten en duidelijke afspraken met elkaar gemaakt en wie die afspraken niet nakwam had een probleem voor haar eigen werkstuk want als iemand te laat was met inleveren hadden we afgesproken dat we gewoon alles op cd-rom zouden zetten zonder of met dat hoofdstuk. · problemen met bestanden op diskette, want Wendy had haar deelvragen op diskette ingeleverd bij iemand uit het groepje en toen Wendy deze diskette terug kreeg en er verder aan wilde werken bleek alles weg te zijn. Dit hebben we opgelost door alles uit te printen en alles opnieuw te typen op de computer van iemand anders. De samenwerking over het algemeen liep wel goed want we zijn een aantal keren bij elkaar geweest om het over het werkstuk te hebben en problemen te bespreken. We hopen dat u het werkstuk goed vond en we hopen een goed cijfer!?

40