Groene gids voor kleine kids voeding | verzorging | luiers | kleding | babykamer | vrije tijd
Velt voluit Gezond leven op het ritme van de seizoenen, met respect voor de natuur. Dat is ecologisch leven in een notendop. Velt geeft deze idee concreet gestalte in keuken, tuin en daarbuiten en helpt jou om een ecologische levensstijl te ontwikkelen. Met kwaliteitsvolle publicaties, cursussen en campagnes. Word samen met 12000 leden en 100 lokale groepen eco-actief! www.velt.be Velt vzw Uitbreidingstraat 392c 2600 Berchem T 03 281 74 75
[email protected]
3
Gefeliciteerd! Je kindje is geboren en iedereen is blij. Zachte kleuren, zachte smaken, zachte doeken: zo wil je zorgen voor dat kleine wezentje. Misschien ben je al maandenlang bezig met de voorbereiding van de kinderkamer en met het verzamelen van alle nuttige info. Ouders willen ervoor zorgen dat hun baby alle goeds overkomt tijdens de zwangerschap of de eerste maanden na de geboorte. Vele vrouwen kunnen opeens haast moeiteloos stoppen met roken en willen alleen nog maar biologische groenten en fruit eten. Anderen kijken dan weer uit naar kleding en beddengoed gemaakt van zachte, natuurlijke materialen zoals wol en katoen.
Kijk je ontzet aan tegen de bergen wegwerpluiers die jouw baby gaat veroorzaken? Ben je op zoek naar praktische wasbare alternatieven die je nog snel aan de geboortelijst kunt toevoegen. Of heb je iets gelezen over de ongewenste stoffen die een baby kan binnenkrijgen door op plastic speeltjes te sabbelen en wens je alleen maar houten spullen? Groene gids voor kleine kids tracht een duurzaam antwoord te geven op al je vragen, gaande van het eten op het kinderbord tot de inrichting van badkamer en bed, en van de zuigeling aan de borst tot de speelhoek van de peuter. Veel plezier!
4
Voeding In de buik en aan de borst
De voeding van je baby begint al in je buik. Daarom is het belangrijk dat je als aanstaande moeder zelf voldoende en gezond eet. Een goede dosering van vitaminen en mineralen is cruciaal voor de ontwikkeling van je jonge spruit. Moeders die kiezen voor ecologische voeding hebben een voorkeur voor biologische seizoensgroenten en -fruit uit de streek. Ze eten vlees of vis met mate, eten zeer gevariëerd en verkiezen weinig bewerkt voedsel. Ze hebben niet alleen oog voor de mens bij de keuze van hun voedsel; ze zijn ook bezorgd voor het milieu en dierenwelzijn, die op − lange − termijn onvermijdelijk onze gezondheid beïnvloeden. Borstvoeding Als je kind geboren wordt, gaat het al snel op zoek naar eten. Borstvoeding blijft de beste babyvoeding. Door borstvoeding te geven schep je niet alleen een unieke band met je kind, de melk bevat ook nog eens veel antistoffen en vitaminen, aangemaakt door de moeder. Doordat de samenstelling van de moedermelk verandert tijdens de zoogtijd, blijft het voedsel aangepast aan de wijzigende behoeften van je kind.
Borstvoeding is niet alleen goed voor je kind, ze is ook handig en goed voor het milieu. De melk is altijd vers en op temperatuur en je blijft niet zitten met het afval van verpakkingen. Het valt op dat kinderen die borstvoeding kregen tijdens hun eerste levensmaanden veel minder snel allergieën en kinderziektes oplopen: ze hebben al heel wat antistoffen meegekregen via de moedermelk. Hun tanden en kaken ontwikkelen zich beter en ook de eerste ontlasting gaat een stuk vlotter dan bij baby’s die opgroeien met �essenvoeding. En inderdaad, ook in moedermelk komen schadelijke stoffen uit onze omgeving terecht, zoals bijvoorbeeld dioxines. Maar dan nog blijft moedermelk gewoon het beste voor je kind. En nog het weten waard: borstvoeding is goed voor de moeder zelf: de baarmoeder krimpt gemakkelijker, overtollige kilootjes gaan sneller weg en je krijgt er geen hangborsten van.
5 Hulp bij borstvoeding Voor vragen over en hulp bij borstvoeding kun je terecht bij verschillende organisaties. Ze zetten zich in om van de borstvoedingsperiode een succes te maken. Vrouwen met ervaring helpen je verder.
Aan de fles
• Borstvoeding vzw 016 73 45 28 www.vzwborstvoeding.be • Vereniging Begeleiding en Bevordering van Borstvoeding 03 281 73 13 www.vbbb.be • La Leche League 015 55 79 43 http://users.pandora.be/la.leche.league
Kun of wil je geen borstvoeding geven, dan is �essenvoeding een voor de hand liggend alternatief. Flessenvoeding wordt zó samengesteld dat het product de echte moedermelk zo goed mogelijk benadert. Het voedsel bestaat voornamelijk uit (koe)melk, vitaminen, suikers en mineralen. Je vindt ook �essenvoeding op basis van sojamelk voor kindjes met koemelkallergie. 15 procent van he totale aanbod aan babyvoeding is biologisch. Je kunt kiezen voor biologische �essenvoeding, vanaf de eerste melk. Je vindt ook gluten- of koemelkvrij biomelkpoeder. Flessenvoeding kost meer energie en veroorzaakt meer afval dan borstvoeding – dat ziet het kleinste kind.
Lekker vers
Vanaf de vierde levensmaand mag je je kindje geleidelijk aan vast voedsel laten ontdekken. Vers bereid eten is het beste. En… ook voor de baby is een gevarieerde voeding belangrijk. Je kind krijgt er alle nodige stoffen mee binnen en leert verschillende smaken kennen.
6 Als je voor seizoensgroenten kiest, maak je je het niet alleen gemakkelijk – je kiest ook voor de gezondste weg. Sla die ’s winters wordt verkocht, bevat bijvoorbeeld meer nitraten. Nitraat is op zich weinig schadelijk, maar bij de spijsvertering wordt een klein deel omgezet in nitriet. En nitriet kan zich omzetten in nitrosamines, die kanker kunnen verwekken. Vooral bij de combinatie van nitraatrijke groenten met vis gebeurt dat. De volgende groenten bevatten veel nitraten: andijvie, Chinese kool, kervel, postelein, raapsteeltjes, radijs, rode biet, selder, sla, spinazie, veldsla… Als je die toch serveert, gebruik dan het kookvocht niet en serveer ze niet tegelijk met vis. Warm ze niet opnieuw op. Was de groente zorgvuldig en verwijder voor je baby zeker de dikke nerven.
Voeding in potjes
In de handel vind je potjes met kant-en-klare babyvoeding. Het zijn gepureerde gekookte vruchten, groenten, aardappelen, ook wel met vlees of vis. Hoewel vers voedsel beter is, zijn deze potjes een alternatief voor erg drukke momenten. Ze zijn wel prijzig: zo’n tien keer duurder dan wanneer je zélf je prakje maakt. Babyvoeding in potjes wordt streng gecontroleerd. De potjes mogen geen bewaarmiddelen of additieven bevatten. Gangbare en biologische potjesvoeding scoren volgens onderzoek even goed; meestal werden geen restanten van bestrijdings-
middelen teruggevonden. Biologische potjes zijn misschien wel duurder, maar ze worden wel gegarandeerd geteeld zonder bestrijdingsmiddelen en kunstmeststoffen. Met een schoner milieu tot gevolg.
7
Bio is goed
Maar liefst 50 procent van de groenten en fruit uit de gangbare landbouw bevatten nog restanten van pesticiden. Meestal blijven die wel ‘onder de toegelaten norm’. Maar die norm wordt niet op kindermaat bepaald. Dat kan een goede reden zijn om voor biologische producten te kiezen. De biologische landbouw gebruikt geen chemische bestrijdingsmiddelen en geen kunstmest. De bioboer gebruikt andere technieken om te zorgen voor sterke, lekkere planten. Hij let er bijvoorbeeld op dat gewassen niet elk jaar op dezelfde plaats worden geteeld: dan krijgen ziekten en plagen veel minder kansen. Dieren in de biologische landbouw krijgen nooit zomaar preventief antibiotica of medicijnen. Dat is ook goed voor groot en klein, voor al wie biologisch vlees, eieren, of zuivelproducten eet. Bioboeren hebben ook aandacht voor dierenwelzijn. De dieren hebben bijvoorbeeld altijd voldoende ruimte om te bewegen en te rusten. Tip Een aantal kinderdagverblijven serveert biologische voeding. Vraag ernaar als je je kindje inschrijft. Je vindt adressen op de Velt-webiste.
Op het menu
Het eerste levensjaar van je kind kun je biologisch geteelde nitraatarme groenten geven. Je maakt de groenten goed schoon. Koken doe je zo kort mogelijk; stomen is nog beter. Dat kan met een eenvoudig stoommandje. De smaak- en reukzin van je kind moeten zich nog ontwikkelen. Laat je baby of peuter dus volop genieten van de pure smaak van de ingrediënten: van diverse groenten, van aardappel… Kruiden of zout toevoegen is echt niet nodig. Wat jij �auw vindt, zal voor je baby een avontuurlijke smaaktocht zijn. Je geeft ook best niet te veel suiker aan je kindje. Suiker zorgt niet alleen voor tandbederf, maar werkt ook verslavend en neemt vitamine B weg uit het lichaam. Een ecologische moeder geeft de voorkeur aan ongeraf�neerde zoetmiddelen omdat die toch een minimum aan vitaminen en mineralen bevatten. Dat zijn bijvoorbeeld ongeraffineerde rietsuiker, honing, diksap (of geconcentreerd vruchtensap) en granenstropen. Vers of gedroogd fruit is natuurlijk nog beter.
Geen vis of vlees?
Sommige mensen geven hun kind geen vlees of vis. Dat kan. Het blijft belangrijk om erop te letten dat de kinderen toch voldoende eiwitten en vitamine B12 opnemen. Eiwitten zijn immers bouwstenen, kinderen hebben die nodig om te groeien. Eiwitten zitten ook in melkproducten, kaas en eieren.
8 Ook plantaardige producten bevatten de goede eiwitten, maar dan minder: sojaproducten bijvoorbeeld en de combinatie peulvruchtengranen. Een dieet zonder vlees of vis moet voldoende eiwitten bevatten, zeker voor kinderen. Laat je adviseren! Als je kind moeilijk eet of een dieet moet volgen zijn aanmoedigingen belangrijk. Eten moet een leuk moment blijven, geen strijd met je kind.
Seizoensgroenten
Seizoensgroenten bevatten niet alleen minder nitraat, ze kosten ook minder energie om ze te telen en om ze te bewaren. En seizoensgroenten kun je vers kopen. Zo heb je de kans om te kiezen voor minder verpakkingen. Informatie over voeding: Velt (www.velt.be) en BioForum (www.bioforum.be).
Lente (vanaf maart) bloemkool, koolrabi, prei, raapjes, selder, tuinbonen, ui, waterkers Zomer (vanaf juni) aubergine, bleekselder, bloemkool, broccoli, courgette, komkommer, koolrabi, maïs, paprika, prinsessenbonen, pompoen, prei, rode kool, savooi, selder, snijbonen, spitskool, tomaat, warmoes, witte kool, wortelen Herfst (vanaf oktober) bloemkool, boerenkool, broccoli, knolselder, koolraap, pompoen, prei, raapjes, rode kool, savooi, schorseneren, selder, spruitjes, uien, witlof, wortelen Winter (vanaf december) boerenkool, knolselder, koolraap, pastinaak, pompoen, prei, raapjes, rode kool, savooi, schorseneren, selder, spruitjes, uien, witlof, witte kool, wortelen Boekentip • Eten voor de kleintjes van kinderdiëtist Stefan Kleintjes • Handboek Ecologische Voeding van voedingsdeskundige Diana Lauwers – Velt vzw met meer dan 600 vleesarme recepten
9
‘Kijk eens naar je linkerduim: eens was dat een boterham met pindakaas’ Michiel Bussink Milieudefensie Magazine
