GRENZELOZE KANSEN VOOR WERK

GRENZELOZE10KANSEN mogelijkheden VOOR WERK voor Scheldemond

INhoudstabel 1

informatie

7

INFoverstrekkINg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 greNsoverschrIjdeNd sameNwerkeN eN regelgevINg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 wederzIjdse erkeNNINg dIploma’s vlaaNdereN eN NederlaNd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 greNsoverschrIjdeNd werkaaNbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2

regelgeving

17

greNsoverschrIjdeNd aaNNemeN vaN eerste job extra moeIlIjk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 greNsoverschrIjdeNde stages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 werkeN aaN beIde zIjdeN vaN de greNs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

3

markt

25

kNelpuNtberoepeN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

4

overige belemmeringen

29

seIzoeNsarbeId . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 opeNbaar vervoer eN INdIvIdueel vervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

5

bijlagen

35

bIjlage 1: voorbeeldeN vaN greNs-overschrIjdeNde sameNwerkINg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 bIjlage 2: werkeN over de greNs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 kaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 bIjlage 3: socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë (premIes) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 bIjlage 4: socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë (uItkerINgeN) . . . . . . . . . . . . . . . 48

2

3

INleIdINg In de periode vanaf 2000 is er grote vraag naar mogelijkheden voor grootschalige glastuinbouw als gevolg van herstructurering in de traditionele glastuinbouwgebieden in Nederland . de sector was daardoor sterk in opkomst . duurzaamheid en kostenbesparing zijn daarbij de belangrijke doeleinden . binnen de kanaalzone is de aanwezigheid van een aantal fabrieken met restwarmte en stikstof, naast de klimatologische omstandigheden en de aanwezigheid van een grote logistieke cluster, aanleiding om in te spelen op die groeipotentie . binnen de Nota ruimte uit april 2005 wordt voor de kanaalzone de kans voor een dergelijke duurzame ontwikkeling gecreëerd . (planologische kern beslissing deel 3 a) de industriële sector speelt hierop in . maar ook de bemiddelaars op de arbeidsmarkt, zeker vanuit de gentse omgeving, zien kansen om structureel laaggeschoolde werkzoekenden in te schakelen in deze sector . Inspelend op de ruimtelijke mogelijkheden en sociaaleconomische kansen werden de handen ineengeslagen .

worden mensen (meestal vanuit een werkzoekende situatie) opgeleid om in de kassen aan de slag te kunnen . daarbij wordt ook het vcacertificaat (veiligheid, gezondheid en milieu checklist aannemers) en het heftruckcertificaat behaald . de opgeleide mensen stromen door naar de reguliere arbeidsmarkt . In eerste instantie richting de glastuinbouwsector, maar ook richting andere sectoren in de regio . er blijken verschillende factoren te zijn die het werken over de grens belemmeren . de grensarbeid en de problematiek van verschillen in regelgeving speelt al jaren in alle grensregio’s . maar door de opzet van het voc werden de effecten ervan scherper zichtbaar . het grensoverschrijdend openbaar lichaam (gol) gentterneuzen gaf in het voorjaar van 2011 aan dat een nadere analyse en aanpak zeer gewenst was . waarop de provincie oost-vlaanderen en de zeeuwse gemeenten sluis, hulst en terneuzen (via de gemeenschappelijke regeling dethon) opdracht gaven aan een projectteam om deze problemen te onderzoeken en mogelijke oplossingen in beeld te brengen .

In de afgelopen vijf jaar is door een groot aantal partijen aan beide zijden van de grens samengewerkt aan de opbouw en invulling van het voorlichtings- en opleidingscentrum glastuinbouw (voc) in westdorpe . deze grensoverschrijdende samenwerking is gestart vanuit de gedachte dat de duurzame ontwikkeling van de glastuinbouw in westdorpe mede kansen biedt voor de arbeidsmarkt van het gehele grensgebied van oost- en west-vlaanderen, antwerpen en zeeuws-vlaanderen . In het voorlichtings- en opleidingscentrum

grensarbeid is een fenomeen dat in alle grensregio’s speelt . daar waar nieuwe verbindingen ontstaan komen de veranderingen het sterkst in beeld . het projectteam liet zich inspireren door de aanpak in de grensregio Øresund tussen denemarken en zweden, waarin men dezelfde problematiek sinds 2000 op een methodische wijze aanpakt . In het jaar 2000 werd de vaste oeververbinding tussen denemarken en zweden een feit . het projectteam heeft interviews gehouden met de partners in het voorlichtings- en op-

4

leidingscentrum glastuinbouw en met de verschillende stakeholders . uit deze interviews komt een breed scala aan belemmeringen naar voor . enerzijds betreft het belemmeringen die door bilaterale afspraken tussen provincies en gemeenten opgelost kunnen worden . anderzijds zijn het belemmeringen die veelal verschillen in regelgeving tussen de landen betreffen, waarvan kennis over de werking van groot belang is . In dit boekje worden 10 belemmeringen beschreven, opgesplitst in de categorieën ‘informatie’, ‘regelgeving’, ‘markt’ en ‘overige belemmeringen’ . per belemmering is de oplossingsrichting aangegeven of zijn de kansen op de iets langere termijn aangeduid . hoewel er verschil is gemaakt tussen de belemmeringen en zij apart zijn aangeduid hebben ze ook een nauwe verwevenheid . hierdoor komen de geschetste oplossingen op verschillende plekken opnieuw in beeld . de algemene conclusie is dat, door eenduidige en gepersonaliseerde informatieverstrekking, belemmeringen grotendeels kunnen worden weggenomen en geen obstakels meer vormen om grensoverschrijdend aan de slag te gaan . daarnaast is de wil om over de grens samen aan oplossingen te werken van het grootste belang .

het projectteam, els delaere, wim keygnaert en marc d’hoore (voka oost-vlaanderen) en jeannette groeneveld-verdonk (gemeente terneuzen) .

5

6

informatie

1

7

INFoverstrekkINg

ondanks de verschillen tussen beide regio’s, weet de aanpak van Øresund te bekoren . Is het mogelijk om te komen tot scheldemond direkt naar analogie met Øresund direkt? kan infoverzameling en infoverstrekking met betrekking tot grensoverschrijdende arbeid binnen de scheldemondregio beter? Is er een draagvlak om na te denken over een grensoverschrijdende publiek-private samenwerking, die een afspiegeling vormt van het netwerk van de kenniscentra en infoverstrekkers omtrent arbeidsmobiliteit in de scheldemondregio?

kNelpuNt: gebrek aaN eeNduIdIge, gepersoNalIseerde eN omvatteNde INFoverstrekkINg hINdert greNsarbeId . binnen de scheldemondregio is er gebrek aan eenduidige, gepersonaliseerde en omvattende infoverstrekking . Informatie kan verschillen van bron tot bron, is vaak te algemeen, beperkt tot specifieke invalshoeken zoals fiscaliteit of sociale zekerheid, en te weinig geïntegreerd .

welke rol neemt scheldemond direkt op? zou die tweeledig kunnen zijn?

online is op veel plaatsen goede tot uitstekende informatie beschikbaar naast verouderde en foute informatie . In Nederland wordt 1-1 adviesverstrekking binnen de publieke arbeidsvoorzieningsdiensten afgebouwd ten voordele digitale informatieverstrekking . opzet is om werkgevers, werknemers en werkzoekenden zichzelf een beeld te laten vormen van de uitdagingen die gepaard gaan met grensoverschrijdende tewerkstelling . adviesverlening zoals verstrekt door het bureau belgische zaken wordt in vraag gesteld . verscheidene betrokkenen wijzen er echter op dat, precies omwille van de uitdagingen waarmee grensoverschrijdende tewerkstelling gepaard gaat, persoonlijk advies vaak noodzakelijk is om de verworven informatie als correct te duiden . dit geldt voor de bovenvermelde drie doelgroepen . Indien infoverstrekking beperkt blijft tot online infoverstrekking lijkt de hindernis om grensoverschrijdend te werken te groot . de adviesverlening binnen de scheldemondregio is aanwezig en ingebed binnen ver-

8

scheidene organisaties zoals de publieke arbeidsvoorzieningsdiensten, lokale en regionale overheden, de werknemer en werkgeversorganisaties . een aantal organisaties zijn partner in eures scheldemond en vinden elkaar op projectmatige of ad hoc basis . de initiatieven die binnen de scheldemondregio zelf plaats vinden verhouden zich eveneens tot bilaterale initiatieven tussen Nederland en vlaanderen en/of belgië . ook vanuit de benelux worden initiatieven opgezet in het kader van infoverstrekking . een afstemming tussen deze initiatieven gebeurt ad hoc .

voor werkgevers, werknemers en werkzoekenden is er ruimte tot verbetering in het overzichtelijk maken en bundelen van de informatie . echter ook voor de betrokken overheden kan de informatie omtrent grenspendel, actuele uitdagingen en tendensen beter worden georganiseerd . Inspiratie kan gevonden worden in de Øresundregio (denemarken – zweden) .

opportuNIteIt: vaN scheldemoNd ad hoc Naar scheldemoNd dIrekt waar de informatie omtrent grensarbeid binnen de scheldemondregio eerder ad hoc verworven wordt, is deze in de Øresundregio methodologisch sterker uitgebouwd . zowel wat betreft infoverstrekking naar doelgroepen als het in kaart brengen van de knelpunten en opportuniteiten is er sprake van een systematiek en een inbedding in een structuur waarbij bevoegde overheidsdiensten en belangrijke stakeholders afstemmen .

enerzijds onderzoek naar grensarbeidsopportuniteiten in nauwe samenwerking met het bilateraal overleg op vlaams/belgisch en Nederlands niveau (grensoverschrijdende samenwerking, grensmakelaars, grensinfopunten in limburg, …), internationale partners (benelux met grensarbeid website, ronde tafel,…) en europese partners (euresco, …) . anderzijds infoverstrekking naar werknemers, werkzoekenden en werkgevers die actief willen zijn binnen de scheldemond arbeidsmarkt . de infoverzameling gebeurt door het bundelen van bestaande initiatieven die in een grensoverschrijdend perspectief geplaatst worden . methodisch worden knelpunten in kaart gebracht en toegewezen aan betrokken autoriteiten . de resultaten worden via infomomenten en publicaties gecommuniceerd naar Nederlandse, vlaamse, belgische en europese stakeholders in de scheldemond regio .

Infoverstrekking gebeurt door een combinatie van online en fysieke infoverstrekking . online krijgt de webportal van de benelux een belangrijke rol . Fysiek is een aanspreekpunt vereist van waaruit een dispatching gebeurt van inkomende vragen binnen een netwerk van infoverstrekkers (gemeentes, sociale partners, publieke arbeidsvoorzieningsdiensten) en een terugkoppeling van antwoorden vanuit die infoverstrekkers naar de klanten (werkgevers, werknemers, werkzoekenden) . daartoe kan binnen het scheldemondsecretariaat in samenwerking met de gemeentelijke clusters en arbeidsmarktpartners in kaart gebracht worden welke infoverstrekking reeds gebeurt . welke vorm kan scheldemond direkt aannemen? een grensoverschrijdende publiek private samenwerking? opzet is in elk geval dat publieke en private arbeidsmobiliteitspartners binnen de scheldemondregio nagaan hoe convergentie van infoverstrekking verankerd kan worden binnen een grensoverschrijdende netwerkstructuur . het is duidelijk dat dit een stappenplan vergt dat zich uitstrekt over meerdere jaren . een opportuniteit die zich hier aandient is een arbeidsmarkt project tendenzen zonder grenzen in het kader van Interreg Iva .

9

greNsoverschrIjdeNd sameNwerkeN eN regelgevINg zeeuws-vlaanderen en vlaanderen hebben de laatste jaren successen geboekt op het gebied van samenwerking . samenwerking bleek een prima manier om elkaar te versterken en in een groter verband gezamenlijk meer tot stand te brengen . het vergt echter ook een zekere bereidheid om zijn eigen belang opzij te zetten en de eigen doelstelling in dienst te stellen van het geheel . voor politici is dat niet altijd even gemakkelijk en ook voor bedrijven is samenwerking met concurrerende partijen zeker niet vanzelfsprekend . toch is op dat punt steeds meer het besef gegroeid dat je alleen minder voor elkaar krijgt dan gezamenlijk . een gezamenlijke aanpak en financiering kunnen wel tot succes leiden terwijl het alleen wellicht niet op te brengen is . de grensoverschrijdende samenwerkingsvoorbeelden die al bestaan zijn van verschillende aard . enerzijds betreft het regio-overschrijdende kwesties die gezamenlijk worden opgepakt zoals de euregio scheldemond en voorbeelden van samenwerking tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven . het belang van een dergelijke samenwerking is zo groot dat het eigenlijk niet anders kan dan bovenlokaal worden aangepakt . grensoverschrijdende samenwerking over beleidsvoornemens en -uitvoering is in de hele grensregio terug te vinden . op het vlak van veiligheid zijn er diverse samenwerkingsafspraken gericht op openbare veiligheid, zowel preventief als repressief op water en land . verder is er samenwerking op het vlak van projecten, die in uitvoering zijn of worden gebracht . zie bijlage 1 pag . 36

10

de grensoverschrijdende samenwerking op nationaal gebied betreft verschillende dossiers die leiden tot afspraken tussen de verschillende regeringen aan vlaamse en/of belgische en Nederlandse zijde . de structurele samenwerking, gericht op een goede verstandhouding en gezamenlijk tot stand brengen en uitvoeren van zaken, wordt vanuit de ministeries waar de dossiers onder vallen georganiseerd . wat grensarbeid betreft bestaan er op het vlak van sociale zekerheid, fiscale en arbeidsrechtelijke regelingen overlegorganen die ingericht zijn met behulp van expertise uit beide landen om indien nodig tot aanpassingen te komen . soms kan een dergelijk overleg preventief de gevolgen van nieuwe regelgeving of veranderde wetten regelen, maar veelal is het een reactief herstellen van schade of beperken van ongewenste effecten . helaas is er geen structurele grenstoets waarop de effecten van nieuwe wetgeving kunnen worden getoetst . een eerder initiatief daarvoor is niet meer opgenomen in de laatste uitwerkingen voor het gros . voor degenen die als grensarbeiders in de grensregio’s werken of wonen zijn er regelmatig verrassingen die wijzigingen in de situatie brengen . de zogenaamde eures ronde tafel brengt experts uit landen samen . men bespreekt daar de problematiek of creëert oplossingen vanuit de administratieve kant . voor zuid-limburg en Nordrein westfalen betreft dat soms andere, maar soms ook dezelfde problemen als voor belgië en Nederland . het gros (grensoverschrijdende samenwerking) is ingesteld op nationaal niveau . In het gros kan door diplomatiek overleg geprobeerd worden

de problematiek die ook in de ronde tafel aan de orde komt tot een oplossing te brengen op nationaal beleidsniveau . voor de informatie die nodig is om de consequenties van grensoverschrijdend werken in beeld te brengen kan men nu nog terecht bij bureau belgische zaken aan Nederlandse zijde en de eures-consulenten, evenals bij de rva (vakbonds)consulenten, aan vlaamse zijde . de persoonlijke invulling die daar wordt verzorgd staat onder grote druk . als gevolg van de voorgenomen bezuinigingen in Nederland wordt de persoonlijke invulling geminimaliseerd en wordt er vanuit gegaan dat een digitaal loket voldoende informatie kan bieden om de vragen van de grensarbeiders te beantwoorden .

opportuNIteIt de benelux werkt aan een portal die de aanwezige informatie op het vlak van grensarbeid zoveel mogelijk ontsluit . dat is een gedeeltelijke oplossing voor het infopunt, maar niet voor het voorkomen van ongewenste effecten over de grens . de ronde tafels zijn zich aan het herbezinnen over hun rol en positie en willen graag tot meer daadkracht komen . dat kan in de toekomst een positieve invloed hebben op grensarbeid . zonder individuele aanspreekpunten zal er veel minder mobiliteit ontstaan dan wanneer men zich wel tot een betrouwbare bron voor advies kan wenden .

oplossINgeN aansluitend bij bestaande gezamenlijke grensoverschrijdende organisaties een infopunt ontwikkelen waar men voor de consequenties van grensoverschrijdende vragen terecht kan . daarbij zoveel mogelijk gebruik maken van de nu aanwezige kennis in de diverse organisaties en netwerken . aansluiting bij het werkservicepunt in zeeuws-vlaanderen ligt als praktische mogelijkheid voor de hand .

11

wederzIjdse erkeNNINg dIploma’s vlaaNdereN eN NederlaNd verschillende maar vergelijkbare studies of opleidingen leveren verschillende diploma’s af aan beide kanten van de grens . dit leidt tot moeilijkheden bij grensoverschrijdend studeren, volgen van stages, aanwerving, opstarten van ondernemingen, etc .

verdrag ondanks het verdrag dat in 2009 werd afgesloten tussen de toenmalige vlaamse en Nederlandse ministers van onderwijs vandenbroucke en plasterk, blijven werkzoekenden en werknemers problemen ondervinden bij het solliciteren of opnemen van een betrekking over de grens . dit geldt vooral in vlaanderen voor de door de overheid gereglementeerde beroepen (bouw, automotive, verzorging) en in Nederland voor de professionele bachelors . zo is er een voorbeeld van een zorginstelling in zeeuws-vlaanderen, waarvan een vlaamse werkneemster met jaren dienst in den haag onder andere moest aantonen dat ze Nederlands sprak . dit was in het kader van de kwaliteitsregistratie voor paramedici (uitvoerend orgaan rIbIz: registratie en Informatie beroepsbeoefenaren in de zorg) . bij navraag bij de verantwoordelijke instellingen voor diploma-erkenning blijkt dat vlaanderen de meeste Nederlandse diploma’s als gelijkwaardig verklaart, met het besluit dat het Nederlandse diploma het vlaamse vervangt, terwijl in Nederland een advies wordt gegeven over de vlaamse diploma’s, waarbij een aantal criteria kunnen zorgen dat ze lager worden ingeschaald en de werknemer als gevolg minder salaris kan ontvangen . het inschalen van vlaamse en Nederlandse diploma’s in de europese kwalificatiestructuur (european Qualifications Framework) kan in de toekomst wellicht een oplossing bieden, maar dit proces is nog aan de gang . om de huidige problemen aan te pakken, werd dit jaar opnieuw gevraagd om dit op de agenda te zetten bij het volgende overleg tussen de vlaamse en Nederlandse ministers van onderwijs pascal smet en marja van bijsterveldt .

12

opportuNIteIteN brandend actueel alvast is het voorstel van minister smet om na te gaan of vlaanderen geen leerkrachten uit Nederland kan aantrekken . vlaanderen kampt met een nijpend lerarentekort . een probleem dat de komende jaren nog groter dreigt te worden door de vergrijzing van het lerarenkorps, een toename van het aantal schoolgaande kinderen en een daling van het aantal jongeren dat voor een lerarenopleiding kiest . In Nederland dreigen er dan weer 5 .000 leerkrachten hun baan te verliezen door bezuinigingen .

oplossINgeN: vanuit de grensregio zelf komen er positieve initiatieven in de vorm van een plan voor samenwerking in het secundair beroepsonderwijs in oost- en west-vlaanderen en zeeland . al geruime tijd speelt binnen een netwerk van scholen uit de drie provincies de gedachte om vanuit een gerichte euregionale samenwerking, via een aantal stappen, te komen tot bi-certificering, wellicht zelfs bi-diplomering . het hoofddoel van het luik onderwijs in het project “tendenzen zonder grenzen” is de verbetering van het scholingsaanbod door kennis- en ervaringsuitwisseling tussen instellingen in het kader van levenslang leren, wat zal leiden tot een geïntegreerd aanbod van opleidingen met als uiteindelijk doel de afstemming omtrent certificering en diploma’s . dit zou onder meer kunnen gebeuren door een transparantieonderzoek van leerstof of leerdoelen die zich lenen voor kwalificatie bij zowel de Nederlandse als de vlaamse beroepsopleidingen, en door het introduceren van modules door gastdocentschappen in de partnerschool over de grens .

13

greNsoverschrIjdeNd werkaaNbod er is een gebrekkig zicht op het openstellen, bekendmaken en bemiddelen van vacatures in de grensoverschrijdende scheldemondregio . wat is er nodig om een grensoverschrijdende arbeidsmarktvergelijking mogelijk te maken?

overleg studIedIeNst vdab & uwv werkbedrIjF In het voorjaar van 2011 vond een overleg plaats tussen de vlaamse en Nederlandse arbeidsvoorzieningsdiensten, waarbij de werkopportuniteiten over de grens werden in kaart gebracht, met het oog op het gerichter kunnen uitwisselen van vacatures voor knelpuntberoepen en lang openstaande vacatures . daarbij werd getoetst of een vergelijking van in eerste instantie de tekorten en overschotten mogelijk is met bestaande diensten en middelen van de publieke arbeidsvoorzieningsdiensten . de vdab publiceert ieder jaar de lijst van de vlaamse knelpuntberoepen . de notie ‘knelpuntberoep’ staat synoniem voor de in Nederland gangbare term ‘tekortberoep’ . het uwv werkbedrijf stelt elke maand een overzicht op van de tekort- en overschotberoepen .

tekorten op administratief gebied, omdat Frans als tweede taal vaak wordt gevraagd . • In Nederland stromen op hoog niveau veel bachelors uit in de technische beroepen, in tegenstelling tot vlaanderen dat een tekort heeft aan ingenieurs op hoog niveau .

coNclusIe bij het vergelijken van de beschikbare gegevens van vdab en uwv werkbedrijf is duidelijk naar voren gekomen dat de tekorten aan beide zijden van de grens de overschotten aan beide zijden van de grens niet altijd compenseren, maar in de praktijk zien de werkcoaches en consulenten wel opportuniteiten voor werkzoekenden over de grens .

oplossINg langs Nederlandse zijde functioneert het werkservicepunt zeeuwsvlaanderen sinds juni 2006 en heeft het als doel het verhogen van de participatiegraad en het beperken van de uitkeringslast . sedert 2011 is ook het uwv werkbedrijf geïntegreerd en samen met de 3 zeeuwse gemeenten terneuzen, hulst en sluis biedt het maatwerk voor werkzoekenden .

de arbeidsmarktgegevens zijn dus beschikbaar; er is echter geen analyse van deze gegevens over de grens . de afdeling arbeidsmarktkennis en advies van uwv werkbedrijf en de studiedienst vdab kunnen de gegevens leveren maar de vraag is: wie kan voor de analyse over de grens zorgen?

eNkele verschIlleN: • het uwv werkbedrijf heeft geen volledig inzicht in alle vacatures . vacatures worden op verschillende plaatsen gepubliceerd en zijn niet allemaal bekend binnen de publieke arbeidsvoorzieningsdienst . binnen uwv werkbedrijf zijn ongeveer 25% van de vacatures in de systemen afkomstig van uitzendbureaus . er wordt aan gewerkt om meer vacatures in het systeem te krijgen om de vacaturemarkt transparanter te maken . • de vdab denkt een beter inzicht en overzicht te hebben van de vacatures in belgië . alle uitzendvacatures zijn gekoppeld aan de vdab-systemen . • zeeland kent een overschot aan ingeschrevenen met een administratief en administratief-financieel beroep . vlaanderen kent

14

het is het startpunt zowel voor werkgevers die op zoek zijn naar geschikte medewerkers als voor werkzoekenden die toe zijn aan een (nieuwe) uitdaging . het werkservicepunt vormt met nadruk het begin . hier worden contacten gelegd, informatie over opleidingen verstrekt, mensen of vacatures voorgesteld en eventuele subsidiemogelijkheden aangeboden .

beperktere rol van het uwv werkbedrijf in de samenwerking dan tot nu toe het geval was . ook in vlaanderen wordt gewerkt aan het opzetten van een gelijkaardig infopunt, waarbij zowel werkgevers, werknemers, studenten en werkzoekenden werkaanbiedingen over de grens kunnen raadplegen en één aanspreekpunt krijgen voor al hun vragen .

bijzonder hierin is dat ook vlaamse vacatures op termijn worden opgenomen . het werkservicepunt zal dan dienst doen als grensinfopunt waar men terecht kan voor alle informatie met betrekking tot leven, wonen en werken aan de andere kant van de grens . de huidige bezuinigingsmaatregelen zullen echter wel leiden tot een

15

16

regelgeving

2

17

greNsoverschrIjdeNd aaNNemeN vaN eerste job extra moeIlIjk schets de grens oversteken om daar te werken is voor de meeste mensen een uitdaging, die men niet licht wil aangaan . eenmaal overtuigd van de opportuniteit, is er snel de onzekerheid over de verschillen in regelgeving aan de andere kant en de impact op de eigen situatie . gecombineerd met verspreide en vaak zeer technische informatie lijkt het al gauw een onzeker verhaal . begeleiding is een noodzakelijke factor om toch de stap te zetten . de situatie wordt wel eens vergeleken met die van een bungee-jumper . Indien niet zeker is dat de uitrusting betrouwbaar is en de begeleiders over de nodige expertise beschikken, wagen weinig mensen de sprong . vooral voor kansengroepen, ook al kwetsbaar op de eigen arbeidsmarkt, is de uitdaging vaak onoverkomelijk . vandaar dat men binnen het uwv is beginnen sleutelen aan een constructie die de vertrouwde zekerheid van het thuisland biedt . kan men tussen Nederland en belgië voor de specifieke doelgroep van werkzoekende kansengroepen een overgangsscenario bieden waarbij maximaal het thuislandprincipe van kracht is? de detacheringsconstructie lijkt een interessante insteek . In samenspel met onder andere het scheldemondsecretariaat werd een afstemming opgestart tussen Nederland-vlaanderen en Nederland-belgië om werkzoekenden voor een overgangsperiode te laten genieten van het thuislandprincipe via de detacheringsconstructie .

de detacherINgscoNstructIe, eeN mogelIjkheId? opzet van het voorstel is, voor de duur van een overgangsperiode, een job over de grens aan te bieden zonder geconfronteerd te worden met bureaucratie en de daaruit voortvloeiende nadelige financiële consequenties voor werkzoekenden die vanuit een uitkeringssituatie aan beide zijden van de grens een opstapje naar de arbeidsmarkt maken . volgende randvoorwaarden moeten vervuld zijn voor werkzoekenden die begeleid worden door het uwv: 1) de werkzoekende moet niet geplaatst kunnen worden binnen zeeuws-vlaanderen; 2) de werkzoe-

18

kende moet zonder grote omscholingscursussen te plaatsen zijn bij belgische werkgevers; 3) de werkzoekende moet direct plaatsbaar zijn in vlaanderen en er moet uitzicht zijn op een structurele dienstbetrekking; 4) het moet gaan om een werkzoekende die uwv regulier ook begeleidt en niet makkelijk zelf werk kan vinden . de voorgestelde detachering verloopt via een re-integratiebureau/uitzend- of interimbureau . werkloze werknemers gaan in dienst bij een re-integratiebedrijf of uitzendbureau in Nederland of belgië en deze werkgever detacheert de werknemer bij een belgische of Nederlandse werkgever . re-integratiebedrijven en uitzendbureaus kunnen detacheren waarbij Nederlandse re-integratiebedrijven en uitzendbureaus rekening moeten houden met de verplichte limosa-melding . het uitgangspunt van detachering is tijdelijkheid . de deelnemers ontvangen loon van het re-integratiebedrijf/uitzendbureau . hun uitkering wordt, uitsluitend via een schriftelijke machtiging van de gerechtigde, overgemaakt aan het re-integratiebedrijf/uitzendbureau . daarmee verkrijgt deze echter geen recht op de uitkering . bovendien is een machtiging tot het in ontvangst nemen van de uitkering te allen tijde door de gerechtigde te herroepen, ongeacht de vorm of de naam waaronder de machtiging is verleend . vrij snel wordt duidelijk dat sociaalrechtelijk het principe van de detachering hier een kans maakt . er zijn echter bijkomende uitdagingen: fiscaalrechtelijk lijkt een aanpassing van het dubbel belastingverdrag belgië-Nederland vereist . Na een relatief lange periode van een regering van lopende zaken in belgië, lijkt het voorstel ondertussen ook ingehaald door de economische werkelijkheid en het daaruit voortvloeiende bezuinigingsbeleid in Nederland, waarin het beleid van het uwv gewijzigd wordt inzake financiële ondersteuning bij het werken met re-integratiebedrijven en uitzendbureaus . de constructie met re-integratiebureaus/detacheringsbureaus/interimkantoren blijkt echter eveneens problematisch . enerzijds speelt er het grote verschil in erkenning van dergelijke kantoren tussen Nederland en vlaanderen, anderzijds zijn de vlaamse, belgische en europese overheden zeer beducht voor misbruik via dergelijke constructies . de discussie van de ketenaansprakelijkheid bij onderaanneming komt om de hoek kijken en een politiek draagvlak lijkt moeilijk bereikbaar . het initiatief op zich om een stimulerend grensoverschrijdend mobiliteitsbeleid te organiseren voor kansengroepen kan op begrip rekenen .

een overgangssituatie is acceptabel met een mogelijke win-win aan beide kanten van de grens . de detacheringsconstructie op zich binnen europa is niet gecontesteerd . het misbruik door sommige detacheringsbureaus werpt echter een schaduw over het initiatief en beïnvloedt de politieke en administratieve besluitvorming hieromtrent . scheldemond als onderdeel van de belgisch-Nederlandse grensregio zou echter voor de specifieke doelgroep van werkzoekenden een voortrekkersrol kunnen spelen in het creëren van een voorbeeld . lokale, provinciale en regionale overheden zouden samen met solide uitzendbureaus/interimpartners en ondersteund door sociale partners en universitaire knowhow een detacheringstraject kunnen opzetten waarbij de rechten van de uitzendkracht maximaal beschermd worden .

19

greNsoverschrIjdeNde stages de grensoverschrijdende arbeidsmarkt vergroot en wordt kwalitatief versterkt door het mogelijk maken van grensoverschrijdende stages en opleidingen .

goede praktIjkeN kwalitatieve stageplaatsen in gastbedrijven zijn een grote zorg voor alle onderwijs- en opleidingsinstellingen aan beide kanten van de grens - zowel voor leerlingen van het secundair als studenten in het hoger onderwijs, maar ook werkzoekenden in opleiding of reconversie . als mensen een stage aan de andere kant van de grens hebben gelopen is de drempel om daar later te werken minder groot . In het verleden werden er al goede voorbeelden van samenwerking gerealiseerd:

ww (werkloosheidswet), na aandringen van eures scheldemond, maakten Ibotoepassingen voor in Nederland wonende werkzoekenden mogelijk . Na een latere technische aanpassing in de belgische Ibo is deze optie weer vervallen . een combinatie van Ibo met een Nederlandse ww-uitkering is niet langer mogelijk . het schoolstagesysteem in Nederland is helemaal anders dan in vlaanderen . het is dan ook interessant om hier van elkaar te leren .

opportuNIteIteN In het vormings- en opleidingscentrum dethon kunnen Nederlandse en vlaamse werkzoekenden terecht voor een opleiding in

de glastuinbouw . daar krijgen ze ook een opleiding vca (basisveiligheid) en heftruck . de vdab verzorgt reeds opleidingen in het recent geopende biobase europe training centre (terneuzen) . dit centrum focust in eerste instantie op een opleiding van procesoperatoren voor de bioprocesindustrie . het opleidingsaanbod richt zich zowel op het reguliere onderwijs als op bedrijfsspecifieke opleidingen . zo kunnen werkzoekenden uit vlaanderen worden geleid naar een baan in de bio-industrie . het nieuwe dialysecentrum van het ziekenhuis zorgsaam in terneuzen stuurt alle aankomende dialyseverpleegkundigen op stage naar het universitair ziekenhuis in gent voor drie maanden, de rest van de opleiding wordt nu in terneuzen zelf verzorgd .

structurele INbeddINg vanuit het nieuw opgestarte Interreg-project “tendenzen zonder grenzen” wenst men een onderzoek te verrichten om meer mogelijkheden rond samenwerking te inventariseren en belemmeringen die zich kunnen voordoen bij het realiseren van stages in kaart te brengen . dit zou zich in eerste instantie vooral richten op de afdelingen procestechniek (chemie), handel–horeca, automotive en elektrotechniek . dit kadert in de versterking van de samenwerking tussen het onderwijs en het bedrijfsleven met betrekking tot transparantie in opleidingen, diploma’s en/of competenties . een derde doelstelling is de vergroting van de mobiliteit van toekomstige werknemers in de grensregio .

• tussen vlaamse stagebedrijven en stagiaires van de zorgopleidingen in het regionaal opleidingscentrum westerschelde (het project grenzeloze bpv – beroepspraktijkvorming) . door het aflopen van europese subsidie kon dit project niet langer worden verdergezet . • bij volvo konden zowel vlaamse als Nederlandse werkzoekenden aan de slag via de Individuele beroepsopleiding (Ibo) . deze werkplektraining wordt aangeboden door de vdab en kan 1 tot 6 maanden duren, waarbij de stagiair de garantie heeft een contract bij het bedrijf aangeboden te krijgen voor ten minste de duur van de Ibo . het bedrijf betaalt een productiviteitsvergoeding die bovenop het vervangingsinkomen komt, waardoor de werknemer een volwaardig loon krijgt . wijzigingen in de Nederlandse

20

21

werkeN aaN beIde zIjdeN vaN de greNs twee werkgevers in twee verschillende landen creeert onzekerheid voor werknemers en werkgevers over welk land bevoegd is om premies voor sociale zekerheid te heffen . Indien een werknemer bijvoorbeeld in zijn vrije tijd een bestuursfunctie vervult, politieke functies uitoefent of wellicht een bijbaan heeft, kan het zijn dat de werkgever geconfronteerd wordt met aanslagen voor premiebetaling vanuit twee landen . door de verschillende systemen zal dat tot behoorlijk hogere kosten leiden . de werkgevers zijn immers verplicht inhoudingen te doen op basis van de nationale richtlijnen daarvoor . voor werkgevers geeft een dubbel werkgeverschap in twee verschillende landen een grote administratieve rompslomp die veelal niet zelf kan worden opgelost . hierdoor dient men dan kosten te maken bij externe deskundigen die hier wel mee weten om te gaan . ter vermijding van dit probleem wordt nu vaak aangeraden om in een arbeidscontract een clausule op te nemen, waarin wordt vastgesteld dat de werknemer verboden wordt ook over de grens inkomsten te genereren . bij overtreding van een dergelijke clausule kan dat zelfs een aanleiding zijn voor ontslag . een dergelijke negatieve aanpak is absoluut tegengesteld aan het bevorderen van de grensoverschrijdende arbeidsmarkt .

opportuNIteIt

of zich inzetten voor vrijwilligerswerk tegen een onkostenvergoeding sterk belemmerd .

oplossINg versoepeling van de regels, bilaterale afspraken tussen de belgische en Nederlandse autoriteiten, ten gunste van werken aan twee zijden van de grens . een dergelijk verdrag zal tevens een positieve invloed hebben op langere participatie in de arbeidsmarkt en op inzet van gepensioneerden bij vrijwilligerswerk, aan beide zijden van de grens . Fiscaal kan men als werknemer een keuze maken, als men in beide landen betaalde arbeid verricht . daarvoor moet men wel rekening houden met een aantal voorwaarden qua uren en dergelijke . In de bijlage grensoverschrijdend werken wordt voor een paar standaardsituaties een vergelijking gemaakt . hierdoor wordt enig inzicht verschaft in de gevolgen . de persoonlijke situatie van een werknemer en zijn of haar gezinsomstandigheden zal bepalend zijn voor welke keuze het meest voordelig is . voor de werkgevers blijft het een vrij gecompliceerde situatie die veel administratie met zich meebrengt . dat soepeler maken kan waarschijnlijk pas als er op europees niveau afspraken op dit vlak worden overeengekomen . zie verder bijlage 2, blz 38 en verder, werken over de grens .

het zou aan te bevelen zijn hiervoor een soepeler beleid te ontwikkelen, door bijvoorbeeld in scheldemond- of beneluxverband bilaterale afspraken te maken . ook in het geval van betaalde (maar zelfs bij niet-betaalde) werkzaamheden naast een pensioenuitkering kan dit tot problemen leiden . soms zelfs zodanig dat de rustuitkering wordt stopgezet . hierdoor wordt tot op oudere leeftijd doorwerken

22

23

24

markt

3

25

kNelpuNtberoepeN dezelfde knelpuntberoepen aan beide zijden van de grens verhinderen optimale vraag en aanbod op de arbeidsmarkt . toch zijn er nog demografische verschillen met betrekking tot vergrijzing en ontgroening . deze verschillen en de aanwezigheid van de derdelanders bieden potentieel om een gericht arbeidsmarktbeleid te voeren . de grote werkgevers in vlaanderen en zeeuws-vlaanderen maken zich al jaren zorgen over de kwalitatieve en kwantitatieve arbeidsmarkt . een grote groep werknemers gaat in de komende jaren op pensioen, terwijl de groep toekomstige werknemers die hen kan opvolgen niet groot genoeg is om volledig aan de vraag te voldoen . het aantal vacatures in de tekortberoepen of knelpuntberoepen neemt dus aan beide zijden van de grens toe .

overschotten veel overeenkomsten te zijn . de focus zou dan moeten liggen op de echte verschillen tussen deze 2 ‘lijstjes’ . VdAB knelpunt- en overschotberoepen in het werkgebied Eures Scheldemond (Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen) mei 2011 Kwantitatieve oorzaak knelpuntberoepen

Overschotberoepen (ruime arbeidsreserve)

beroepencluster

beroepencluster

Ingenieur

boekhouders

verpleegkundige

chauffeurs

verzorgende

hulpkrachten horeca

leerkracht secundair en basisonderwijs

kantoorhulpen

UW Werkbedrijf tekorten en overschotten in het werkgebied Eures Scheldemond (Zeeland) mei 2011 Tekortberoepen

Overschotberoepen

aannemers en installateurs

activiteitenbegeleiders en medewerkers arbeidsbemiddeling

bankwerkers en lassers

boekhouders en secretaresses

bouwvakkers

chauffeurs

confectie-arbeiders

commercieel employés

electromonteurs

conciërges

Interieurverzorgers

kantoorhulpen, inpakkers en colporteurs

laders en lossers

procesoperators productiemedewerkers

technisch tekenaar

handlangers

metaalarbeiders

technicus

Inpakkers

monteurs

receptionisten en administratieve employés

politieagenten, onderofficieren en beveiligingsemployés

vakkenvullers

productieplanners

verkopers winkeliers

Informaticus

procesoperators

bevINdINgeN vergelIjkeNde arbeIdsINFormatIe vdab & uwv werkbedrIjF

productieverantwoordelijke

productiemedewerkers

hovenier

verkopers

uit de vergelijking van beide diensten voor arbeidsvoorziening in het voorjaar van 2011 blijkt dat het overzicht van de knelpuntberoepen vlaanderen-Nederland geen volledig of actueel inzicht in de tekorten geeft . sommige knelpuntberoepen worden als het ware gecreëerd als gevolg van de arbeidsomstandigheden - denk aan deeltijds werkenden die niet beschikbaar zijn voor een voltijdse job, een tekort aan vakbekwame mensen met bijzonder specifieke vaardigheden en werken in ongunstige arbeidsomstandigheden .

vrachtwagenbestuurder

vakkenvullers

onderhoudsmecanicien machines

receptionisten

verzorgend personeel

Installateur sanitair en cv

Interieurverzorgers

weg- en waterbouwkundige arbeiders

een eerste blik op cijfermatig niveau laat zien dat de knelpunten aan beide zijden van de grens dezelfde zijn (dubbele krapte) . Nochtans zien de arbeidsbemiddelaars wel opportuniteiten voor werkzoekenden over de grens . een voorbeeld hiervan is het gebrek aan laaggeschoolde arbeid in Nederland, met name zeeuws-vlaanderen, en vacatures in bijvoorbeeld de procesindustrie in vlaanderen . de Nederlandse werkzoekenden kunnen met de huidige kennis en ervaring doorstromen naar dit werk, mits in het bezit van de Nederlandse nationaliteit . ook voor projecten waarbij reorganisaties en ontslag over de grens gevolgen hebben voor grensarbeiders is de uitwisseling nuttig gebleken .

lasser elektricien schrijnwerker metselaar dakdekker slager

oplossINg Indien de grensregio als een open arbeidsmarkt zonder grenzen zou functioneren, zou dit positief werken op de aantrekkingskracht van de regio en de bekendheid ervan . door opleidingen te verbinden met de aanwezige bedrijven aan beide zijden van de grens, neemt de aantrekkelijkheid van de regio voor jonge mensen toe . contacten met de bedrijven kunnen leiden tot grotere bekendheid, meer interesse voor vestiging van nieuwe werknemers, instroom en doorstroom . vanuit het opvolgproject “tendenzen zonder grenzen” wordt het opzetten van een breed stakeholdersplatform voorzien, met mogelijkheden tot gezamenlijke acties om mensen naar deze arbeidsmarkt te lokken, o .a . door grensoverschrijdende jobbeurzen . euregio scheldemond wordt dan gezien als één gemeenschappelijke arbeidsmarkt .

beschIkbare kNelpuNteNlIjsteN de overzichten van vdab zijn volgens de methodiek van uwv werkbedrijf stapsgewijs sluitend gemaakt . worden beide overzichten naast elkaar gelegd (zie hieronder) dan blijken er zowel bij de tekorten als de

26

27

28

overige belemmeringen

4

29

seIzoeNsarbeId de agrarische sector is een bekende sector binnen scheldemond . seizoensarbeid is daarvoor essentieel . seizoensarbeid creëert specifieke verwachtingen bij werkgevers zoals grote flexibiliteit en langdurige inzet en bij werknemers veel inkomen verwerven in korte tijd, tijdens het seizoen . binnen de glastuinbouwsector en overigens binnen de gehele agrarische sector is seizoensarbeid een bepaalde vorm van arbeidsinzet die niet gemakkelijk structureel is in te vullen . voor bepaalde werkzaamheden is op piekmomenten veel meer inzet met kwalitatief hoogwaardige vakkennis nodig dan op de ander momenten in het productieproces . een zaai-, groei- en oogstproces heeft nu eenmaal pieken en dalen . dat betekent dat behalve voor het structurele werk het hele jaar door, niet aldoor dezelfde hoogte qua bezetting nodig is . binnen deze sector is het gebruikelijk om voor de piekmomenten goed opgeleide speciale ploegen in te zetten, die dan ook qua arbeidstijd veel werktijd per dag leveren . hiervoor wordt regelmatig gebruik gemaakt van speciaal daarvoor opgeleide mensen, die dan een aantal weken de piekwerkzaamheden uitvoeren . ook bij het oogsten in de landbouw wordt door loonbedrijven voor bepaalde gewassen bijna dag en nacht inzet geleverd . een dergelijk seizoenspatroon is voor degenen die deze arbeid verrichten en voor de werkgever die er gebruik van maakt geen bijzonderheid . maar het betekent wel dat men soms in korte tijd veel uren draait en daarna weer weken of maanden niets te doen heeft, of hoeft te doen . een dergelijk arbeidspatroon is minder gemakkelijk benutbaar voor het structureel aan het werk krijgen van werkzoekenden . over het algemeen willen het uwv en de vdab hun werkzoekenden aan de slag krijgen in een vaste vacature met een voltijds werkweek . binnen de glastuinbouw zijn daarvoor zeker ook kansen, maar daarnaast blijft een vorm van seizoensinvloed van groot belang . ook de mentaliteit van de mensen die in deze sector werkzaam zijn is anders en zeker geen acht-tot-vijf-mentaliteit . vaak is men, al of niet als zelfstandige, in te huren voor bepaalde werkzaamheden door contractors of loonbedrijven .

30

ook de horeca kent dit effect van seizoensinvloeden . daarbij worden de kansen voor de inzet van zogenaamde derdelanders, die in vlaanderen wonen, over de grens niet benut . een voorbeeld dat tijdens het onderzoek bleek: als een turkse uitbater uit terneuzen zijn neef uit gent tijdelijk wil tewerkstellen in Nederland, kan dit niet omdat hij niet over de grens kan werken als derdelander . de belgische arbeidskaart wordt namelijk niet geaccepteerd in Nederland . dus ook stage lopen of opleiden in de praktijk over de grens behoort daardoor niet tot de mogelijkheden .

opportuNIteIt Indien in de agrarische sector met een bepaalde wisselploeg gewerkt zou kunnen worden zou het misschien toch mogelijk zijn om werkzoekenden aan de slag te krijgen in een groep die multiinzetbaar is in de verschillende onderdelen van de glastuinbouw en mogelijk nog andere seizoensgebonden banen . maar daarvoor zou er wel een organisatie moeten zijn die een dergelijke groep mensen opleidt en inzet en die de verantwoordelijkheid op controle van inzet en kwaliteit levert . vooralsnog maakt men hiervoor in de glastuinbouw vooral gebruik van specifiek gekwalificeerde mensen, die in eerste instantie niet uit de regio zeeuws-vlaanderen/vlaanderen komen . meestal wordt hiervoor een beroep gedaan op medewerkers uit oosteuropese landen . het lijkt nog niet zo eenvoudig om voor dit soort werk de inzet op een andere wijze te vervullen .

oplossINg . een frisse kijk op wat een ‘vaste baan’ is . Naast bovenstaande problematiek is de animo vanuit de vdab voor het aan de slag krijgen van werkzoekenden in een bepaalde vorm van seizoensarbeid ook niet altijd aanwezig . In feite wenst men zicht op een invulling in een vaste vacature . door dat doel los te laten kunnen wellicht toch meer mensen opgeleid worden en vertrouwd raken met de bedoelde sector . voor piekbelasting kunnen putten uit voldoende arbeidskracht uit de streek kan ook een extra doel vanuit de arbeidsvoorziening betekenen . Immers als men in 6 maanden voldoende verdient voor een bepaalde vorm van levensonderhoud, dan zou dat ook geaccepteerd moeten worden .

31

opeNbaar vervoer eN INdIvIdueel vervoer een van de overige belemmeringen die van groot belang is voor de werking van het gebied als één economische regio is de matige bereikbaarheid . openbaar vervoer en infrastructuur over de grens is niet vanzelfsprekend . aan de wegenstructuur is de laatste jaren redelijk wat gebeurd, waardoor de aansluitingen op de hoofdwegenstructuur tegenwoordig verbeterd zijn of worden . zodra de tractaatweg verdubbeld is, de N61 naar een hoger verkeersveiligheidsniveau is gebracht en de sluiskiltunnel in 2015 open kan, de r4-oost en west zijn verbeterd en de vijf kruispunten bij zelzate zijn aangepakt is de bereikbaarheid tussen het Nederlandse en vlaamse wegennet een hoofdverbinding zonder belemmeringen rijker . maar op het vlak van openbaar vervoer is de bereikbaarheid van de bedrijven in de havengebieden aan beide zijden van de grens erg matig . dat heeft niet alleen invloed op werken over de grens maar ook op wonen en recreatie, onderwijs en cultuur . het vormt een stevige belemmering voor meer grensoverschrijdende bewegingen . de openbare vervoerlijnen van het streekvervoer zijn niet fijnmazig vertakt naar de bedrijven . dat betekent dat men voor de bereikbaarheid van werk meestal aangewezen is op eigen vervoer . voor de auto, al of niet met gebruikmaking van carpooling, zijn de afstanden goed overbrugbaar . voor de fiets, scooter, brommer en te voet is de veiligheid van de routes, zeker aan vlaamse zijde, niet evident . dat maakt het niet eenvoudig om mensen vanuit een werkloze situatie richting arbeid te krijgen . Indien er veel reistijd mee gemoeid is om het bedrijf te bereiken, werkt dat zeker niet als stimulans .

32

het zal er dus vanaf hangen welke beloning er tegenover staat . voor alle bedrijven gevestigd in het havengebied langs het kanaal van gent naar terneuzen, geldt deze problematiek van bereikbaarheid . aangezien er ook vaak in ploegendiensten gewerkt wordt of op hele vroege tijdstippen gestart wordt, bemoeilijkt dat nog eens de inzet van ‘standaard openbaar vervoer’, als het er al is . binnen de gentse regio wordt door de inzet van max mobiel een deel van dit probleem opgelost . werkgevers kunnen voor hun werknemers plaatsen inkopen via max mobiel . binnen het Interreg-project grenzeloze kanaalzone heeft men deze openbaarvervoersproblematiek als een knelpunt gedefinieerd . van die zijde wordt er gezocht naar mogelijke oplossingen . uit de contacten met de planners van de openbare vervoerslijnen, in vlaanderen de lijn en in zeeland veolia en connexxion, is gebleken dat verbeterde aansluiting in zelzate door aanpassing van bestaande lijnen nauwelijks mogelijk is of op andere plaatsen tot ongewenste effecten leidt . het is gewenst dat men dan in elk geval met overstappen minder tijd zou verliezen . eigenlijk is alleen een extra openbare vervoerslijn een echt goede oplossing . op korte termijn is dan een buslijn al heel mooi . voor de lange termijn zou een railverbinding tussen gent en terneuzen voor personenvervoer de meeste impact hebben op de grensoverschrijdende mobiliteit en op de vestigingsplaatsfactoren van de bedrijfslocaties in internationaal verband . deze discussie wordt beïnvloed door de volgende aspecten: is er voldoende

vraag in relatie tot een mogelijk aanbod, aan welke frequentie moet worden gedacht, welk geschat gebruik zal er zijn . kortom kosten en baten bepalen de realiseerbaarheid . Indien de bedrijven zonder actie op dit vlak echter te weinig arbeidskrachten naar zich toe kunnen trekken, wordt op een bepaald moment een omslagpunt bereikt waarop men wel tot actie zal moeten overgaan . de vraag is of dit opgelost kan en moet worden binnen de openbare of de particuliere sector .

opportuNIteIt . wellicht zijn er kansen voor een flexibel regulier groepsvervoer ‘op maat’, zoals het collectief vervoer dat in zeeuws-vlaanderen al vorm heeft gekregen of de inzet van het gentse max mobiel . Indien op de bedrijfslocaties gericht groepsvervoer een deel van deze problematiek op kan lossen, zou dat in elk geval de instroom van arbeidskrachten kunnen bevorderen . verzekering van personenvervoer over de grens zou dan met een internationale verzekering moeten plaatsvinden . de provincie zeeland besteedt vanaf 2015 een nieuwe concessie voor het openbaar vervoer aan . men streeft ernaar in die ronde de verbinding tussen gent en terneuzen te verbeteren . Indien gebruik gemaakt kan worden van het georganiseerde groepsvervoer dat vanuit dethon en max mobiel wordt ingezet, dan zijn de verzekeringen over de grens geen probleem . er mag inter-

nationaal transport plaatsvinden . daarbij zijn voertuigen, inzittenden en chauffeurs volledig verzekerd in beide landen .

combinatie van de bedrijfsbussen, maar dat blijkt niet tot haalbare combinaties te kunnen leiden .

binnen de gentse havens wordt door de twee grote werkgevers volvo en arcelor mittal gebruik gemaakt van bedrijfsbussen die men inzet voor de eigen ploegendiensten . daarnaast bestaat er een gecombineerde mogelijkheid om langs de oostkant van de havens gebruik te maken van de inzet van max mobiel door reservatie . voertuigen van max mobiel vertrekken van het openbaarvervoersknooppunt dampoort richting skalden en onderweg worden de werknemers langs de route bij de bedrijfspoort afgezet . vanaf 2012 bestaat een dergelijke opzet ook vanaf zelzate naar skalden en vanaf station gent sint-pieters naar drongen . bedrijven die niet langs deze route liggen vallen buiten dit collectief werknemersvervoer, dat door de werkgevers wordt ingekocht voor hun werknemers . max mobiel wordt mede gefinancierd door het europees Fonds voor regionale ontwikkeling (eFro) en de vlaamse overheid met middelen ter bevordering van duurzaam woon-werkverkeer . voor de chauffeurs wordt gebruik gemaakt van de inzet van tewerkstellingsplaatsen . het betreft hier een samenwerking tussen publieke en private partijen . eerder is door de grote gentse havenbedrijven een studie verricht naar een mogelijke

oplossINgsrIchtINg het is de moeite waard te zoeken naar mogelijkheden om het collectief werknemersvervoer ook over de grens te organiseren met gebruikmaking van de reeds bestaande vervoerscapaciteit . In het Interreg-project grenzeloze kanaalzone zal aan deze uitwerking aandacht worden gegeven . In verband met europese richtlijnen voor aanbesteding lijkt tot nu toe echter een voorkeurspositie voor deze twee al bestaande vervoersmogelijkheden niet benutbaar . het verdient aanbeveling dit nog eens nader te onderzoeken . gezien de achtergrond van die organisaties kunnen er wellicht toch aanknopingspunten voor inschakeling zijn . het blijft van belang te zoeken naar oplossingen voor deze problematiek . daarbij zouden zowel de inzet van de genoemde publiek-private oplossingen als de inzet van het regulier openbaar vervoer (bus en trein) in beeld moeten blijven .

leidt tot verrekening volgens de inkomstenbelasting van het land waarin men werkt . voor Nederlanders die hoofdzakelijk in belgië werken kan een beroep gedaan worden op de bpm-compensatieregeling, indien men zakelijk voldoende kilometers in belgië rijdt . verder speelt de normale fiscale bijtelling voor loon in natura met een forfait dat gekoppeld is aan het type auto . Indien men alleen zakelijk rijdt (< 500 km privé op jaarbasis) is er bewijs nodig met een kilometeradministratie en bewijslast over de gereden zakelijke kilometers . voor belgische ingezetenen die werkzaam zijn in Nederland en daarvoor een leaseauto ter beschikking krijgen geldt dat men via een btwattest vrijstelling kan vragen van btw . verder volgt in Nederland de normale bijtelling voor loon in natura . het is in belgië zeer gebruikelijk vanaf een bepaald niveau een leasewagen als deel van het salaris ter beschikking gesteld te krijgen . Indien hoofdzakelijk zakelijk in belgië gereden kan worden is bpm-compensatie voor Nederlanders eenvoudig te regelen .

greNsoverschrIjdeNd INdIvIdueel vervoer (leaseauto’s) bij gebruik van een leaseauto door de werknemer, die ter beschikking is gesteld door de werkgever, is er sprake van loon in natura . dit

33

34

bijlagen

5

35

bIjlageN bIjlage 1: voorbeeldeN vaN greNs-overschrIjdeNde sameNwerkINg euregio scheldemond betreft de bestuurlijke samenwerking tussen de provincies oostvlaanderen,west–vlaanderen en zeeland . onder deze overkoepelende bestuurlijke samenwerking wordt een aantal van onderstaande feitelijke samenwerkingen mede uitgevoerd . zeeuws-vlaamse/vlaamse samenwerking ten behoeve van de ontwikkeling, realisatie en uitvoering van het voorlichtings- en opleidingscentrum glastuinbouw (voc) waarin de gemeenten, de vdab, het uwv en de vlaamse en zeeuwse provincies deelnemen . samenwerking tussen de associatie universiteit gent, de stad gent, de drie zeeuwsvlaamse gemeenten, het zeeuws-vlaamse voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs en het bedrijfsleven . op het gebied van veiligheid zijn er 3 protocollen van kracht: protocol gros (= gemeenschappelijke regeling van de zeeuwse gemeenten) veiligheid antwerpen en zeeland protocol gros veiligheid oost-vlaanderen en zeeland protocol gros veiligheid westvlaanderen en zeeland deze zijn afgesloten tussen de betreffende vlaamse provincie en de veiligheidsregio . daarnaast bestaat er een werkgroep gros crisisbeheersing . hieraan nemen ook de zeeuws-vlaamse gemeenten deel (meestal vertegenwoordigt de ambtenaar openbare

36

veiligheid (aov) van één van de gemeenten de drie zeeuws-vlaamse gemeenten) . op het gebied van beleidsafstemming en grensoverschrijdend beleid, planvorming en uitvoering zijn er diverse vormen van samenwerking tussen de aangrenzende gemeenten . gemeente hulst neemt deel in egts linieland van waas en hulst . deelnemende bestuurlijke instanties: gemeente hulst, gemeente stekene, gemeente sint-gillis-waas, provincie zeeland, provincie oost-vlaanderen en het Intergemeentelijk samenwerkingsverband Interwaas . een egts is een rechtspersoon volgens de richtlijnen van de europese unie met als directe doel de grensoverschrijdende samenwerking een meer formeel karakter te geven en juridisch beter vast te leggen . deze egts heeft tot doel het grensoverschrijdende overleg en de grensoverschrijdende samenwerking tussen de deelnemers te bevorderen en te ondersteunen in het bijzonder door het opstarten en uitvoeren van samenwerkingsprojecten in het grondgebied van de egts . de aan te pakken onderwerpen

komen voort uit project 26 (opstellen grensoverschrijdend gebiedsplan hulst/beveren samenhangende met Natuurcompensatie westerschelde): • opmaak en uitstraling regionaal economisch profiel • grensoverschrijdende aflijning milieugebruiksruimte • kenniscentrum grensoverschrijdende economie • optimalisatie openbaar vervoer • wegwerken infrastructurele knelpunten • grensoverschrijdend recreatief netwerk te land • Netwerk van toeristisch-educatieve informatiepunten • grensnatuurpark groot-saeftinghe en versterking zeeuws-wase bossen • samenwerkingsconstructies voor gemeenschappelijke voorzieningen • stedenbouwkundig actieplan voor twee bipolaire kernen • Inventarisatie (en opstart) waterprojecten

verder doen ze mee in de grensoverschrijdende samenwerkingsbibliotheek tussen de gemeenten hulst, stekene, beveren (deelgemeente kieldrecht) en st .-gillis-waas . daarnaast is er het intergemeentelijk project het land van reynaert . dit is een intergemeentelijke samenwerking om het erfgoed van reynaert “levend” te houden . deelnemende gemeenten: hulst, beveren, destelbergen, kruibeke, lochristi, lokeren, moerbeke-waas, st .-gillis-waas, st .-Niklaas, stekene, temse en waasmunster . gemeente terneuzen neemt deel aan het grensoverschrijdend openbaar lichaam (gol) aanzet . dit betreft een samenwerking op het gebied van welzijn tussen terneuzen en assenede . grensoverschrijdend openbaar lichaam (gol) gent-terneuzen opgericht om voorbereidingen te kunnen treffen voor het realiseren van een arbeidsmarkt zonder grenzen en om gerichte projecten te kunnen realiseren met als doel de stimulering van de economie en arbeidsmarkt in de stad gent en de gemeente terneuzen .

Interreg-project grenzeloze kanaalzone (provincie oost-vlaanderen, stad gent, zelzate, evergem, terneuzen, havenbedrijf gent, zeeland seaports, provincie zeeland, rijkswaterstaat – dir . zeeland, vlaamse overheid – afdeling haven en waterbeleid, vlaamse overheid – afdeling maritieme toegang, vlaamse overheid – afdeling wegen en verkeer oost-vlaanderen) daarnaast wordt er periodiek overleg gevoerd tussen de grensoverschrijdende kanaalzonegemeenten (gent, evergem, zelzate en terneuzen) verder bestaat er samenwerking op het gebied van onderwijs en bedrijfsleven • biobase europe; • maintenance value park en op het gebied van zorg en opleidingen in de zorg heeft zorgsaam; • een bestuurlijk partnership met het uz gent; • samenwerking opgezet met maria middelares voor cardiologie; • en met sint-jan in brugge op specialistisch medisch vlak .

gemeente sluis werkt samen met damme, knokke, maldegem, en sint-laureins in het gos (grensoverschrijdende samenwerking) . verder wordt er samengewerkt voor diverse projecten en activiteiten, waaronder: diverse door eu gesubsidieerde grensoverschrijdende projecten zoals: • 120 km kustkwaliteit; • valorisatie van de maritieme geschiedenis en het maritiem erfgoed; • transcoast; • recreatie en ecotoerisme in de zwinstreek o .a . in het comité grensoverschrijdend zwin; daarnaast nog bij enkele gezamenlijke activiteiten zoals: • schaatstoertocht en -wedstrijd sluisbrugge-sluis met brugge, damme en knokke; • Novembermars met de gemeente knokke .

37

Tarieven inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen 2012:

0 18 .946 33 .864 55 .492

18 .945 33 .863 55 .491

1,95% 10,8% 42% 52%

31,05% 33,15% 31,05% 41,95% 42% 52%

Totaal

1 . 1 . belastINgheFFINg als u in belgië woont en in loondienst in Nederland werkt, wordt in Nederland slechts uw beloning voor deze werkzaamheden belast . deze beloning kan naast het salaris bestaan uit andere componenten zoals de bijdrage van uw werkgever in uw zorgverzekering, belaste kostenvergoedingen of loon in natura zoals een auto die ter beschikking wordt gesteld door de werkgever . het brutoloon dat door uw werkgever aan u wordt toegekend, leidt na diverse bijtellingen en inhoudingen tot een nettoloon dat aan u wordt uitbetaald . het traject van bruto naar netto is vergelijkbaar met belgië . bedrijfsvoorheffing heet in Nederland loonbelasting en de tarieven lopen op naarmate uw loon toeneemt . de in te houden loonbelasting wordt in Nederland niet beïnvloed door personen ten laste . In de (Nederlandse) aangifte inkomstenbelasting wordt slechts onder heel strikte voorwaarden een aftrek of belastingvermindering verleend voor personen ten laste . het fiscale voordeel daarvan is bovendien meestal beperkt . voor inwoners van belgië zijn de fiscaal in te brengen overige uitgaven ook zeer beperkt . Nederland kent voor inwoners van belgië wel aftrekposten zoals betaalde partneralimentatie en kinderalimentatie (forfaitaire aftrekpost) .

Premie volksverzekeringen

woNeN IN belgIë eN werkeN IN looNdIeNst IN NederlaNd

Tarief inkomstenbelasting

1 .

Euro tot en met

werken over de grens brengt fiscale, socialezekerheids- en pensioenaspecten met zich mee . hieronder enkele aandachtspunten .

den kunt u namelijk in uw Nederlandse belastingaangifte de rente die u betaalt op het woonkrediet van uw belgische woning in aftrek brengen op uw Nederlandse loon . deze regeling kan zeer voordelig zijn maar u dient wel rekening te houden met een aantal aandachtspunten . laat u dus vooraf goed informeren door een deskundig belastingadviseur .

Euro vanaf

bIjlage 2: werkeN over de greNs

belgië zal als uw woonland belasting heffen over uw arbeidsinkomsten en andere roerende of onroerende inkomsten . dat gebeurt op basis van de normale belgische fiscale spelregels . het Nederlandse (netto)loon moet u wel in

uw belgische aangifte personenbelasting vermelden maar belgië dient dit inkomen vrij te stellen van personenbelasting . over dit inkomen zal belgië wel gemeentebelasting aanrekenen . het inbrengen van fiscale aftrekposten in uw belgische aangifte zal u door de vrijstelling van personenbelasting daarom geen tot weinig belastingvoordeel opleveren . 1 . 2 . socIale zekerheId als de werkzaamheden alleen worden verricht in Nederland, betekent dit dat de Nederlandse socialezekerheidswetgeving op u van toepassing is . het Nederlandse socialezekerheidsstelsel bestaat uit de volksverzekeringen en werknemersverzekeringen . de volksverzekeringen bestaan uit: aow, de algemene ouderdomswet aNw, de algemene nabestaandenwet awbz, de algemene wet bijzondere ziektekosten akw, de algemene kinderbijslagwet . de werknemerspremies hiervoor bedragen in totaal 31,05% en worden tegelijk met de loonbelasting geheven over een belastbaar inkomen van maximaal € 33 .863 . daarnaast kent Nederland een verplichte basisverzekering voor ziektekosten op grond

van de zorgverzekeringswet . dit basispakket kan afhankelijk van de persoonlijke situatie worden aangevuld met aanvullende verzekeringen . voor de zorgverzekering is een inkomensafhankelijke en een nominale premie verschuldigd . de inkomensafhankelijke premie bedraagt 7,1 % voor werknemers deze inkomensafhankelijke premie wordt over een inkomen van maximaal € 50 .065 geheven . uw werkgever is verplicht om deze premie te vergoeden aan de werknemer . de nominale premie bedraagt circa € 1 .400 voor een basisverzekering en deze betaalt u aan de zorgverzekeraar . Naast de volksverzekeringen en de zorgverzekeringswet bent u als werknemer ook verzekerd voor de werknemersverzekeringen . deze omvatten de werkloosheidswet (ww), de ziektewet (zw) en de wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (wIa) . In doorsnee is het Nederlandse stelsel van sociale zekerheid vergelijkbaar met het belgische . afhankelijk van uw persoonlijke situatie kunnen er verschillen optreden . zo is bijvoorbeeld de kinderbijslag in belgië hoger dan in Nederland . werkt uw partner in belgië dan

heeft u altijd recht op de hogere belgische kinderbijslag . het kan wel zijn dat de kinderbijslag door 2 instanties aan u wordt uitbetaald . op het regime dat u sociaal verzekerd bent in uw werkland Nederland bestaan op basis van het europese recht twee uitzonderingen: 1 . als u werkloos wordt hebt u recht op een belgische werkloosheidsuitkering . de rva zal uw dossier dan behandelen . 2 . als grensarbeider heeft u recht op medische zorg in 2 landen . u dient zich aan te melden bij een Nederlandse zorgverzekeraar . aan deze zorgverzekeraar dient u een s1formulier te vragen waarmee u zich in belgië kunt inschrijven bij een mutualiteit naar keuze . bovenstaande procedure betekent dat ziektekosten die worden gemaakt in belgië tegen belgische maatstaven worden vergoed en dat een Nederlandse zorgverzekeraar de medische zorg die wordt genoten in Nederland vergoedt naar Nederlandse maatstaven . de medische zorg wordt in beide landen vergoed op basis van het basispakket tenzij aanvullende verzekeringen worden afgesloten . In Nederland is dat conform het aanbod van aanvullende verzekeringen en in belgië is dit ook door middel van een aanvullende

verzekering echter vaak in combinatie met een hospitalisatieverzekering . afhankelijk van de verwachting waar de zorg wordt genoten kunt u er voor kiezen slechts in 1 land aanvullend te verzekeren . 1 . 3 . peNsIoeN In Nederland is het gebruikelijk dat u naast uw legaal pensioen een extralegaal pensioen opbouwt bij uw werkgever . omdat de aowuitkering relatief laag is, is de opbouw van het extralegaal pensioen via de werkgever in vergelijking met belgië hoog . Nederland kent diverse manieren waarop pensioen wordt opgebouwd . de uitkering kan afhankelijk van de pensioenregeling van uw werkgever voorzien in een pensioen dat is gebaseerd op uw laatst verdiende loon, een gemiddeld loon of de premies die zijn ingelegd . het is in Nederland niet mogelijk uw pensioen te genieten in de vorm van een kapitaaluitkering . de pensioenuitkeringen zelf zijn belast in het woonland (uitgezonderd overheidsfuncties) .

als u in belgië woont en in Nederland werkt kunt u echter ook gebruik maken van een aantrekkelijk fiscaal regime . onder voorwaar-

38

39

als u in Nederland woont en in belgië werkt kunt u gebruik maken van de compensatieregeling . de belgische belastingtarieven zijn hoger dan de Nederlandse . In Nederland betaalt u als werknemer bijvoorbeeld over de eerste € 18 .945 inkomen slechts 1,95% inkomstenbelasting terwijl het aanvangstarief in belgië begint bij 25% . omdat u in belgië belasting betaalt, ontstaat ‘gelijkheid op de werkvloer’ . de algemene compensatieregeling beoogt te voorkomen dat u fiscaal slechter af bent

40

Tarieven personenbelasting 2012:

8 .350 11 .890 19 .810 36 .300

8 .350 11 .890 19 .810 36 .300

Tarief inkomstenbelasting

2 . 1 . belastINgheFFINg als u in Nederland woont en in loondienst in belgië werkt, wordt in belgië slechts uw beloning voor deze werkzaamheden belast . deze beloning kan naast het salaris bestaan uit andere componenten zoals de bijdrage van uw werkgever in uw zorgverzekering, belaste kostenvergoedingen of loon in natura zoals maaltijdcheques, ecocheques en een auto die ter beschikking wordt gesteld door de werkgever . het brutoloon dat door uw werkgever aan u wordt toegekend, leidt na diverse bijtellingen en inhoudingen tot een nettoloon dat aan u wordt uitbetaald . het traject van bruto naar netto is vergelijkbaar met Nederland . loonbelasting heet in belgië bedrijfsvoorheffing en de tarieven lopen op naarmate uw loon toeneemt . de in te houden bedrijfsvoorheffing wordt in belgië beïnvloed door personen ten laste . voor personen ten laste krijgt u extra belastingvrije sommen die de gemiddelde belastingdruk aanzienlijk kunnen matigen . voor inwoners van Nederland zijn de fiscaal in te brengen kosten zeer beperkt . belgië kent voor inwoners van Nederland wel aftrekposten zoals partner- en kinderalimentatie en pensioensparen .

dan uw in Nederland werkende buurman, die overigens in gelijke omstandigheden als u verkeert . door de werking van de algemene compensatieregeling behoudt een Nederlandse grenswerknemer zijn belastingvoordeel van de renteaftrek op de Nederlandse eigen woning . dit voordeel is weggelegd voor iedereen die in Nederland woont en in belgië in loondienst werkt . uw nettowoonlast daalt daardoor fors . u kunt de compensatie na afloop van het jaar vragen in uw Nederlandse belastingaangifte . u kunt de teruggave ook reeds ontvangen in het jaar van betaling van de rente . hiervoor moet u dan wel een apart verzoek indienen bij de belastingdienst .

Euro tot en met

woNeN IN NederlaNd eN werkeN IN looNdIeNst IN belgIë

Euro vanaf

2 .

25% 30% 40% 45% 50%

Nederland zal als uw woonland belasting heffen over uw vermogen en andere inkomsten . dat gebeurt op basis van de normale Nederlandse fiscale spelregels . het belgische loon moet u wel omrekenen naar Nederlandse fiscale maatstaven en vermelden in uw Nederlandse aangifte . Nederland dient dit inkomen vrij te stellen van inkomstenbelasting . het inbrengen van fiscale aftrekposten in uw Nederlandse aangifte zal u door de vrijstelling van inkomstenbelasting in beginsel weinig belastingvoordeel opleveren . echter door toepassing van de compensatieregeling kunt u dit voordeel wel genieten . de hoogte van

het bedrag aan compensatie kan sterk afhankelijk zijn van uw persoonlijke omstandigheden . laat u dus vooraf goed informeren door een deskundig belastingadviseur . 2 . 2 . socIale zekerheId als de werkzaamheden alleen worden verricht in belgië, betekent dit dat de belgische socialezekerheidswetgeving op u van toepassing is . het belgische socialezekerheidsstelsel bestaat uit de volgende verzekeringen: rust- en overlevingspensioen geneeskundige verzorging arbeidsongevallen werkloosheid uitkeringen bij ziekte en invaliditeit beroepsziekten kinderbijslag de werknemerspremies hiervoor bedragen in totaal 13,07% en worden geheven over het volledige brutoloon . In doorsnee is het belgische stelsel van sociale zekerheid vergelijkbaar met het Nederlandse . echter afhankelijk van uw persoonlijke situatie kunnen er verschillen optreden . zo is bijvoorbeeld de kinderbijslag in belgië hoger dan in Nederland maar is de invaliditeitsuitkering lager dan de loondoorbetalingverplichting van de werkgever en de wIa in Nederland . werkt uw partner in Nederland dan gaat het recht op Nederlandse kinderbijslag voor . u heeft altijd recht op de hogere belgische kinderbijslag . u kunt dan een aanvulling krijgen van het belgische kinderbijslagfonds . op het regime dat u sociaal verzekerd bent in uw werkland Nederland bestaan op basis van het europese recht twee uitzonderingen: 1 . als u werkloos wordt heeft u recht op een Nederlandse werkloosheidsuitkering . het uwv zal uw dossier dan behandelen . 2 . als grensarbeider heeft u recht op medi-

sche zorg in 2 landen . u dient zich aan te melden bij een belgische mutualiteit . aan deze zorgverzekeraar dient u een s1-formulier te vragen waarmee u zich in Nederland dient in te schrijven bij cz zorgverzekeraar . bovenstaande procedure betekent dat ziektekosten die worden gemaakt in belgië tegen belgische maatstaven worden vergoed en dat een Nederlandse zorgverzekeraar de medische zorg die wordt genoten in Nederland vergoedt naar Nederlandse maatstaven . de medische zorg wordt in beide landen vergoed op basis van het basispakket tenzij aanvullende verzekeringen worden afgesloten . In Nederland is dat conform het aanbod van aanvullende verzekeringen en in belgië is dit ook door middel van een aanvullende verzekering echter vaak in combinatie met een hospitalisatieverzekering . afhankelijk van de verwachting waar de zorg wordt genoten kunt u er voor kiezen slechts in 1 land aanvullend te verzekeren . het is aanbevolen om een belgische hospitalisatieverzekering af te sluiten voor zover de werkgever hierin niet voorziet .

uitkeringen van het kapitaal uit de groepsverzekering . kaart: www.stook.be

2 . 3 . peNsIoeN In belgië is het niet gebruikelijk dat u naast uw legaal pensioen een extralegaal pensioen opbouwt bij uw werkgever . omdat het rustpensioen relatief hoog is, is de opbouw van het extralegaal pensioen via de werkgever in vergelijking met Nederland minder algemeen . de opbouw van extralegaal pensioen vindt in belgië doorgaans plaats door middel van een groepsverzekering . dit is een collectieve verzekering waarin uw werkgever voorziet . een groepsverzekering voorziet in de mogelijkheid van een kapitaaluitkering . omdat de uitkering is belast in uw woonland Nederland dient u er rekening mee te houden dat Nederland de eenmalige uitkering belast tegen progressieve tarieven . Nederland kent namelijk geen gunstig tarief voor eenmalige

41

3 .

woNeN IN belgIë eN werkeN IN looNdIeNst IN belgIë eN NederlaNd

3 . 1 . belastINgheFFINg als u in twee landen werkzaamheden in loondienst verricht krijgt u te maken met een combinatie van de scenario’s van hoofdstuk 1 en 2 . het salaris dat u verdient met uw werkzaamheden in Nederland is belast in Nederland . uw Nederlandse werkgever zal op dit gedeelte van uw loon Nederlandse loonbelasting inhouden . Nederland kent voor inwoners van belgië wel aftrekposten zoals betaalde partneralimentatie en kinderalimentatie (forfaitaire aftrekpost) . deze aftrekposten kunt u in de Nederlandse aangifte inbrengen maar de aftrek is beperkt . als u in twee landen uw loon geniet moet u naar rato van de inkomsten in belgië en Nederland de aftrekposten, die betrekking hebben op uw burgerlijke staat en gezinssamenstelling, tussen beide landen verdelen . eerder is vermeld dat u als inwoner van belgië gebruik kan maken van een aantrekkelijk Nederlands fiscaal regime . als een groot deel van uw inkomsten in belgië wordt belast heeft dit bijzondere fiscale regime over het algemeen geen extra voordeel . het salaris dat u verdient bij uw belgische werkgever is belast in belgië . uw belgische werkgever zal over dit gedeelte van uw loon bedrijfsvoorheffing inhouden, rekening houdend met uw persoonlijke situatie . belgië zal als uw woonland belasting heffen over uw arbeidsinkomsten en andere roerende of onroerende inkomsten . dat gebeurt op basis van de normale belgische fiscale spelregels . het Nederlandse (netto)loon moet u naast uw belgische loon in de belgische aangifte personenbelasting vermelden, maar belgië dient dit inkomen vrij te stellen van personenbelasting . over dit Nederlandse inkomen zal belgië wel gemeentebelasting aanrekenen . het inbrengen van fiscale aftrekposten in uw belgi-

42

sche aangifte naar rato van uw belgische inkomsten zal u een beperkt belastingvoordeel opleveren . 3 . 2 . socIale zekerheId het uitgangspunt voor sociale zekerheid is dat u verzekerd bent in het land waar u werkt . werkt u in twee landen dan zijn er speciale regels die er voor zorgen dat u slechts in één land onderworpen bent aan sociale zekerheid . als u werkt in twee landen voor twee verschillende werkgevers dan bent u sociaal verzekerd in het land waar u woont, in dit geval belgië . dit betekent dat uitsluitend het belgische socialezekerheidsrecht van toepassing is . ook over het Nederlandse loon worden sociale zekerheidsbijdragen aangerekend . voor een verdere toelichting: zie onderdeel 2 .2 . de uitzondering dat u als grensarbeider recht heeft op medische zorg in twee landen blijft van toepassing . 3 . 3 . peNsIoeN omdat u sociaal verzekerd bent in belgië bouwt u in belgië een rustpensioen op . dit rustpensioen kan in uw situatie worden aangevuld met een extralegaal pensioen in belgië en Nederland . voorziet uw belgische werkgever in een groepsverzekering, dan zal uw belgische loon de grondslag vormen voor de opbouw van uw pensioenrechten in de groepsverzekering . bij uw Nederlandse werkgever zal de pensioenopbouw worden gerealiseerd op basis van uw Nederlandse loon . als u met pensioen gaat krijgt u dus zowel vanuit belgië als Nederland een extralegaal pensioen . de pensioenuitkeringen zijn belast in uw woonland (uitgezonderd overheidsfuncties) .

4 .

woNeN IN NederlaNd eN werkeN IN looNdIeNst IN NederlaNd eN belgIë

4 . 1 . belastINgheFFINg als u in twee landen werkzaamheden in loondienst verricht krijgt u te maken met een combinatie van de scenario’s van hoofdstuk 1 en 2 . het salaris dat u verdient bij uw belgische werkgever is belast in belgië . uw belgische werkgever zal over dit gedeelte van uw loon bedrijfsvoorheffing inhouden zonder rekening te houden met uw persoonlijke situatie . uw persoonlijke situatie zal slechts in aanmerking worden genomen als uw belgische inkomsten ten minste 75% uitmaken van uw totale inkomsten . het belgische loon moet u naast uw Nederlandse loon in de Nederlandse aangifte inkomstenbelasting vermelden, maar Nederland dient dit inkomen vrij te stellen van inkomstenbelasting . het salaris dat u verdient met uw werkzaamheden in Nederland is belast in Nederland . uw Nederlandse werkgever zal op dit gedeelte van uw loon Nederlandse loonbelasting inhouden . als u in twee landen uw loon geniet moet u naar rato van de inkomsten in belgië en Nederland de aftrekposten, die betrekking hebben op uw burgerlijke staat en gezinssa-

menstelling, tussen beide landen verdelen . het inbrengen van fiscale aftrekposten in uw Nederlandse aangifte naar rato van uw Nederlandse inkomsten zal u een beperkt belastingvoordeel opleveren . de algemene compensatieregeling kan een eventueel nadeel dat hierdoor ontstaat wegnemen . 4 . 2 . socIale zekerheId het uitgangspunt voor sociale zekerheid is dat u verzekerd bent in het land waar u werkt . werkt u in twee landen dan zijn er speciale regels die er voor zorgen dat u slechts in één land onderworpen bent aan sociale zekerheid . als u werkt in twee landen voor twee verschillende werkgevers dan bent u sociaal verzekerd in het land waar u woont, in dit geval Nederland . dit betekent dat uitsluitend het Nederlandse sociale zekerheidsrecht van toepassing is . ook over het belgische loon worden sociale zekerheidsbijdragen aangerekend . voor een verdere toelichting: zie onderdeel 1 .2 . de uitzondering dat u als grensarbeider recht heeft op medische zorg in twee landen blijft van toepassing .

bouwt u in Nederland een ouderdomspensioen op . dit ouderdomspensioen kan in uw situatie worden aangevuld met een pensioenregeling via uw werkgever in belgië en Nederland . voorziet uw belgische werkgever in een groepsverzekering, dan zal uw belgische loon de grondslag vormen voor de opbouw van uw pensioenrechten in de groepsverzekering . bij uw Nederlandse werkgever zal de pensioenopbouw worden gerealiseerd op basis van uw Nederlandse loon . als u met pensioen gaat krijgt u dus zowel vanuit belgië als Nederland een aanvullend pensioen . de pensioenuitkeringen zijn belast in uw woonland (uitgezonderd overheidsfuncties) .

4 . 3 . peNsIoeN omdat u sociaal verzekerd bent in Nederland

43

INdIcatIeve berekeNINg 2012

INdIcatIeve berekeNINg 2012

uItgaNgspuNteN:

uItgaNgspuNteN:

gehuwd partner eigen inkomen > 11 .000 twee kinderen ten laste brutoloon op jaarbasis € 19 .000

gehuwd partner eigen inkomen > 11 .000 twee kinderen ten laste brutoloon op jaarbasis € 24 .000

Tarieven 2012

Tarieven 2012 Scenario 1

Scenario 2

Inwoner van belgië werken in belgië

Inwoner van belgië Inwoner van werken in Nederland Nederland werken in Nederland Nl sociale zekerheid Nl sociale zekerheid

b sociale zekerheid brutoloon

eur

Scenario 3

Scenario 4

Scenario 1

Scenario 2

Inwoner van Nederland werken in belgië b sociale zekerheid

Inwoner van belgië werken in belgië

Inwoner van belgië Inwoner van werken in Nederland Nederland werken in Nederland Nl sociale zekerheid Nl sociale zekerheid 24 .000,00

24 .000,00

24 .000,00

1 .740,00

1 .740,00

-

24 .000,00

25 .740,00

25 .740,00

24 .000,00

Inkomstenbelasting Nederland

-

1 .099,00-

1 .099,00-

-

-

premie volksverzekeringen

-

8 .007,00-

8 .007,00-

-

3 .555,00

-

heffingskortingen

-

3 .644,00

3 .644,00

-

-

-

1 .221,00-

2 .894,00-

-

-

2 .894,00-

86,00-

64,00-

-

86,00-

203,00-

139,00-

-

203,00-

2 .483,00-

-

-

2 .483,00-

3 .137,00-

-

-

3 .137,00-

19 .000,00

19 .000,00

1 .349,00

1 .349,00

-

19 .000,00

20 .349,00

20 .349,00

19 .000,00

Inkomstenbelasting Nederland

-

520,00-

520,00-

-

premie volksverzekeringen

-

6 .337,00-

6 .337,00-

heffingskortingen

-

3 .555,00

1 .221,00-

subtotaal

Inkomstenbelasting belgië belgische gemeentebelasting (7%) werknemersbijdrage sociale zekerheid maaltijdcheques

Inkomensafhankelijke bijdrage zvw subtotaal

Inkomstenbelasting belgië belgische gemeentebelasting (7%) werknemersbijdrage sociale zekerheid werknemersbijdrage bbsz

1 .150,00

-

-

1 .150,00

correctie inkomensafhankelijke bijdrage zvw

-

1 .349,00-

1 .349,00-

-

maaltijdcheques

algemene compensatieregeling

-

-

-

-

correctie inkomensafhankelijke bijdrage zvw

16.360,00

15.634,00

15.698,00

16.360,00

NETTOLOON werknemer

EUR

brutoloon werkgeversbijdrage sociale zekerheid

44

NETTOLOON werknemer

EUR

181,00-

-

-

181,00-

1 .150,00

-

-

1 .150,00

-

1 .740,00-

1 .740,00-

-

18.735,00

18.399,00

18.538,00

18.735,00

24 .000,00

24 .000,00

24 .000,00

24 .000,00

8 .400,00

4 .120,00

4 .120,00

8 .400,00

32.400,00

28.120,00

28.120,00

32.400,00

kosten werkgever

kosten werkgever

Totaal

eur

Inwoner van Nederland werken in belgië b sociale zekerheid

-

19 .000,00

-

brutoloon

Scenario 4

24 .000,00

19 .000,00

Inkomensafhankelijke bijdrage zvw

b sociale zekerheid

Scenario 3

EUR

19 .000,00

19 .000,00

19 .000,00

19 .000,00

6 .650,00

3 .100,00

3 .100,00

6 .650,00

25.650,00

22.100,00

22.100,00

25.650,00

brutoloon werkgeversbijdrage sociale zekerheid Totaal

EUR

45

bIjlage 3

Voorziening/gebeurtenis2

NEdERLANd3

BELGiË4

5. Werkloosheid

Werkloosheidswet (WW) • werknemers zijn geen premies verschuldigd; • werkgevers betalen 4,20% en een sectorpremie afhankelijk van de bedrijfs- of beroepssector . de premie ww-sectorfonds ligt tussen 0,34% en 11,48% . werkgevers die ‘eigenrisicodrager’ zijn betalen geen sectorpremie; • basispremie is premieloon per dag met max . van € 189,60 .

Werkloosheid • werknemers betalen een premie van 0,87%; • werkgevers betalen 1,46%; • geen maximum premieloon .

6. Ziekte

Zorgverzekeringswet (ZVW) • werknemers betalen een inkomensafhankelijke bijdrage van 7,75% over een maximum van € 33 .427; • werkgevers zijn verplicht een vergoeding te verstrekken ten bedrage van de inkomensafhankelijke bijdrage . deze vergoeding bedraagt 7,75% over een maximum van € 33 .427 .

Uitkeringen ziekte en invaliditeit • werknemers betalen 1,15% aan premies; • werkgevers betalen 2,35% aan premies; • geen maximum premieloon .

socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë1 premIes Peildatum: 1 januari 2011 Voorziening/gebeurtenis2

NEdERLANd3

BELGiË4

1. Ouderdom

Algemene ouderdomswet (AOW) • werknemers betalen 17,90% over een maximum van € 33 .436,- per jaar; • werkgevers zijn geen bijdrage verschuldigd .

Rust- en overlevingspensioen • werknemers betalen 7,50% aan premies; • werkgevers betalen 8,86% aan premies; • geen maximum premieloon .

2. Overlijden

Algemene nabestaandenwet (ANW) • werknemers betalen 1,10% over een maximum van € 33 .436,- per jaar; • werkgevers zijn geen bijdrage verschuldigd .

3. Verpleging

Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) • werknemers betalen 12,15% over een maximum van € 33 .436,- per jaar; • werkgevers zijn geen bijdrage verschuldigd .

Geneeskundige verzorging • werknemers betalen 3,55% aan premies; • werkgevers betalen 3,80% aan premies; • geen maximum premieloon .

WAO/WiA • werknemers zijn geen premies verschuldigd; • werkgevers betalen 5,70% voor de basispremie; • werkgevers betalen een gedifferentieerde wga-premie afhankelijk van grootte werkgever . ‘eigenrisicodragers’ betalen geen premies; de werkgever verzekert het risico van arbeidsongeschikte werknemers bij de particuliere sector; • basispremie is premieloon per dag met max . van € 189,60 .

Arbeidsongevallen • werknemers zijn geen premies verschuldigd; • werkgevers betalen 0,30% aan premies; • geen maximum premieloon .

4. Arbeidsongeschiktheid

1

2

3

4

Nominale premie • een nominale premie is verschuldigd voor zvwverzekerden van 18 jaar of ouder en wordt betaald aan de zorgverzekeraar; • de standaardpremie (basis) voor 2011 is ongeveer € 1 .375; • aanvullende verzekeringen naast de basisverzekering zijn op vrijwillige basis mogelijk .

Zorgverzekering • de ziekenfondsbijdrage ligt tussen de € 50 en € 100; • Inwoners van vlaanderen en brussel zijn een eigen bijdrage van € 25 per jaar verschuldigd aan de zorgkas (vlaamse zorgverzekering) . Beroepsziekten • werknemers betalen geen premies; • werkgevers betalen 1,00% aan premies; • geen maximum premieloon .

7. Kinderbijslag

Algemene kinderbijslagwet (AKW) • werknemers en werkgevers zijn geen premies verschuldigd .

Kinderbijslagen • werknemers zijn geen premies verschuldigd; • werkgevers betalen 7,00% aan premies; • geen maximum premieloon .

8. Zwangerschap

Wet arbeid en zorg (WAZO) • werknemers en werkgevers zijn geen premies verschuldigd .

moeder- en vaderschapsverlof • werknemers en werkgevers zijn geen premies verschuldigd .

dit overzicht biedt een zo goed mogelijke vergelijking tussen de verschillende premies over het jaar 2011 . om een en ander overzichtelijk te houden, werd de vergelijkingen beperkt tot de hoofdlijnen . ter volledigheid: op de premies kunnen uitzonderingen van toepassing zijn, afhankelijk van de persoonlijke situatie van een verzekeringsplichtige . het belgische socialezekerheidsstelsel is opgebouwd uit het stelsel van personeel van de particuliere sector en overheidssector, het bijzondere stelsel voor mijnwerkers en zeelieden en systemen van aanvullende sociale zekerheid . In dit memorandum worden alleen het stelsel van personeel van de particuliere sector en overheidssector besproken . In Nederland wordt onderscheid gemaakt tussen de premies volksverzekeringen en de premies werknemersverzekeringen en de premies voor de zorgverzekeringswet . werkgevers zijn een aantal bijzondere bijdragen verschuldigd, die niet in het overzicht worden vermeld . daardoor kan de totale werkgeversbijdrage afhankelijk van het aantal werknemers (veel) hoger zijn dan 24,77% en oplopen tot 40,56% . werkgevers zijn een aantal bijzondere bijdragen verschuldigd, die niet in het overzicht worden vermeld . daardoor kan de totale werkgeversbijdrage afhankelijk van het aantal werknemers (veel) hoger zijn dan 24,77% en oplopen tot 40,56% .

46

47

bIjlage 4

Voorziening/gebeurtenis

socIale zekerheId: vergelIjkINg tusseN NederlaNd eN belgIë5

NEdERLANd

BELGiË

Normbedragen • minimaal € 5 .723 en maximaal € 14 .191 per jaar (afhankelijk van aantal kinderen en inkomen); • einde uitkering bij 65 jaar of wanneer nabestaande hertrouwt of samen gaat wonen .

Normbedragen • als op de overlijdensdatum door de overlevende een rustpensioen werd ontvangen, heeft de nabestaande recht op 80% van dit rustpensioen (gezinsbedrag); • als op de overlijdensdatum nog geen rustpensioen werd ontvangen, heeft de nabestaande recht op 80% van het rustpensioen, dat de overledene zou hebben ontvangen als hij op de overlijdensdag de pensioenleeftijd had bereikt en 45 jaar had gewerkt; • einde uitkering: ingang ouderdomspensioen, hertrouwen overlevende echtgenoot, genieten van beroepsinkomen boven een bepaald grensbedrag of niet meer voldoen aan voorwaarden opvoeden kind of niet meer arbeidsongeschikt .

Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) • recht op persoonlijke verzorging, verpleging, ondersteunende en activerende begeleiding, behandeling en verblijf in een awbz-instelling (afhankelijk van de zorgbehoefte) voor verzekerden op basis van awbz; • bij een beroep op awbz-zorg is veelal een eigen bijdrage verschuldigd, afhankelijk van inkomen en woonsituatie .

Vlaamse zorgverzekering • maandelijkse vergoeding voor de kosten van de niet-medische hulp- en dienstverlening of mantelzorg voor verzekerden van de vlaamse zorgverzekering (veelal inwoners van vlaanderen en brussel); • vergoedingen voor mantelzorg, professionele thuiszorg en professionele residentiële zorg; • verplichte eigen bijdrage van maximum € 25 per persoon per jaar .

uItkerINgeN Peildatum: 1 januari 2011 Voorziening/gebeurtenis

NEdERLANd

BELGiË

1. Ouderdom

Algemene ouderdomswet (AOW) • basispensioenverzekering voor mensen die 65 jaar of ouder zijn plus eventueel een partnertoeslag voor aow’ers waarvan de partner jonger dan 65 jaar is en geen of weinig inkomen heeft; • opbouw van 2% per verzekerd jaar tussen 15-65 jaar; • hoogte aow hangt af van de woonsituatie en hoeveel jaren iemand voor de aow verzekerd is geweest .

Rustpensioen • recht op rustpensioen vanaf 65 jaar; • rustpensioen is afhankelijk van de beroepsloopbaan, de lonen en de gezinstoestand; • opbouw per jaar: 1/45 x 60% x loon, verhoogd naar het prijs- en welzijnsniveau . 3. Verpleging

Normbedragen • gehuwden/samenwonenden tussen € 9 .416 en € 18 .434 per jaar bij volledige opbouw (afhankelijk van inkomen en leeftijd partner); • alleenstaanden tussen € 13 .499 en € 17 .031 bij volledige opbouw (afhankelijk van leeftijd kinderen) . 2. Overlijden

5

Algemene nabestaandenwet (ANW) • 3 soorten uitkeringen: nabestaanden-, halfwezenen wezenuitkering; • uitkering voor nabestaanden van de overledene die verzekerd moet zijn op basis van aNw op overlijdensdatum; • uitkering is afhankelijk van inkomen uit arbeid van de overledene of inkomen van nabestaanden . geen uitkering indien brutomaandbedrag loon gelijk aan of meer is dan € 2 .377,11

Nabestaandenuitkering • partner is minimaal 45 jaar oud, voedt een kind op of is ten minste 66% arbeidsongeschikt; • overlevingspensioen is gebaseerd op het aantal verzekerde (en premie betaalde) jaren voor het rustpensioen van de overlevende; • ongehuwd samenwonenden hebben geen recht op nabestaandenuitkering .

Normbedragen • mantel- en thuiszorg: € 130 per maand; • professionele residentiële zorg: € 130 per maand .

dit overzicht biedt een zo goed mogelijke vergelijking tussen de verschillende uitkeringen (en aanspraken) over het jaar 2011 . om een en ander overzichtelijk te houden werden de vergelijkingen beperkt tot hoofdlijnen . ter volledigheid: op de uitkeringen kunnen uitzonderingen van toepassing zijn, afhankelijk van de persoonlijke situatie van een verzekeringsplichtige .

48

49

Voorziening/gebeurtenis

NEdERLANd

BELGiË

Voorziening/gebeurtenis

NEdERLANd

BELGiË

4. Arbeidsongeschiktheid

Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WiA) • van toepassing na ziekteperiode van 2 jaar; • recht op 75% van het loon bij volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid (>80%); • recht op 70% van het loon bij volledige, maar niet duurzame arbeidsongeschiktheid (>80%) of bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid (35%-80%); • geen uitkering bij arbeidsongeschiktheid <35%; • maximaal dagloon is van toepassing op maximaal € 189,60 .

Verzekering voor uitkeringen bij invaliditeit, arbeidsongeschiktheid of beroepsziekten

6. Ziekte

Loondoorbetaling • bij ziekte gedurende 104 weken wettelijk recht op 70% loondoorbetaling door de werkgever; • op basis van cao of bedrijfseigen afspraken worden veelal afspraken gemaakt over de hoogte van de doorbetaling van het loon (over 104 weken wordt gemiddeld tenminste 70% uitbetaald); • soms zal de zieke werknemer gedurende maximaal 104 weken recht hebben op een uitkering via de ziektewet (zw); • als de werknemer na 104 weken nog steeds arbeidsongeschikt is, ontstaat eventueel recht op een uitkering op grond van de wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (wet wIa) (zie ‘arbeidsongeschiktheid’) .

Uitkeringen bij ziekte • de werknemer heeft bij ziekte altijd eerst recht op loon van de werkgever waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de werknemers met een arbeiderscontract en werknemers met een bediendencontract (gewaarborgd loon); • recht op loondoorbetaling gedurende 30 dagen .

Primaire arbeidsongeschiktheid • Na de periode van gewaarborgd loon, geeft de ziekteverzekering recht op een uitkering voor arbeidsongeschikte werknemers; • de ziekteverzekering betaalt ook vergoedingen voor arbeidsongeschiktheid als gevolg van zwangerschap; • recht op uitkering als de werknemer ten minste 66% arbeidsongeschikt is; • het recht op uitkering voor primaire arbeidsongeschiktheid bestaat zolang de rechthebbende als arbeidsongeschikt wordt erkend, maar nooit langer dan 1 jaar na aanvang van de arbeidsongeschiktheid; • Normbedragen: de uitkering bedraagt maximaal 60% van het loon met een maximum van € 74,40 per dag . invaliditeitsuitkering • voor werknemers die na 1 jaar nog steeds voor meer dan 66% arbeidsongeschikt zijn; • Normbedragen: afhankelijk van de gezinssituatie is het dagloon tussen € 49,60 en € 80,60 .

5. Werkloosheid

50

Werkloosheidsuitkering (WW) • een periodieke uitkering voor werknemers die volledig of gedeeltelijk werkloos zijn en jonger dan 65 jaar zijn; • de werkloze moet in de 36 weken (wekeneis) onmiddellijk voorafgaand aan de werkloosheid tenminste 26 weken hebben gewerkt om in aanmerking te komen voor een uitkering van 3 maanden; • voor de verlengde loongerelateerde uitkering moet de werkloze daarnaast in de 5 kalenderjaren onmiddellijk voorafgaand aan het jaar waarin de werkloosheid is begonnen, in tenminste 4 kalenderjaren loon hebben ontvangen (jareneis) .

Werkloosheidsuitkering • een maandelijkse uitkering voor volledige werkloze werknemers; • een gedeeltelijk werkloze werknemer kan, onder voorwaarden, een inkomensgarantie-uitkering krijgen; • de uitkering is afhankelijk van de gezinssamenstelling en aantal gewerkte dagen en loopt tot 65 jaar; • de duur van de uitkering is niet afhankelijk van het aantal jaren arbeidsverleden . Normbedragen • uitkering per maand max . € 1 .394,64

Ziektewet (ZW) • recht op zw bij einde dienstverband op de 1e ziektedag of tijdens de loondoorbetaling; • regeling bedoeld voor met name de oproepkrachten, uitzendkrachten zonder vast contract, werknemers met een contract voor bepaalde tijd . 7. Kinderbijslag

Algemene kinderbijslagwet (AKW) • een tegemoetkoming voor ouders in de kosten voor het opvoeden en verzorgen van kinderen tot 18 jaar; • de hoogte van de tegemoetkoming is afhankelijk van leeftijd, woonsituatie en inkomsten van het kind; • onderscheid in geboorte van de kinderen voor en na 1 januari 1995; • voor kinderen geboren voor 1 januari 1995 telt ook de gezinsgrootte mee; • uitbetaling is per kwartaal .

Gewaarborgd loon voor arbeiders • de eerste 7 dagen behoudt de werknemer zijn loon, vanaf de 8e tot de 30e dag ontvangt de arbeider een bedrag gelijk aan het nettoloon . Na 14 dagen deels uitkering door ziekenfonds . Na 30 dagen mogelijk recht op een uitkering (zie bij “arbeidsongeschiktheid’); • Is de ziekte het gevolg van een arbeidsongeval of een beroepsziekte, dan is er de 1e 7 dagen recht op loondoorbetaling . over de volgende 23 dagen is er recht op een aanvulling op de uitkering wegens arbeidsongeval of beroepsziekte (zie ‘arbeidsongeschiktheid’ en ‘ongevallen’) .

Kinderbijslag • tegemoetkoming voor ouders met kinderen tot 18 jaar . daarnaast ook een tegemoetkoming voor gehandicapte kinderen tot 21 jaar . voor kinderen die na het 18e jaar nog onderwijs volgen, stage lopen of werkloos zijn na het behalen van het diploma geldt de tegemoetkoming tot 25 jaar; • de hoogte is afhankelijk van de rang van het kind ten opzichte van andere rechthebbende kinderen in het zelfde gezin; • uitbetaling is per maand .

Normbedragen per maand Normbedragen per kwartaal voor kinderen ge- • eerste kind: € 86,77 • tweede kind: € 160,55 boren voor 01-01-1995 • derde en volgende: € 239,92 • € 278,55 per kwartaal voor een gezin met 1 kind . de kwartaalbijdrage per kind stijgt ongeveer tussen de € 5 en € 15 naarmate de gezinsgrootte per kind toeneemt .

51

Voorziening/gebeurtenis

NEdERLANd

BELGiË

7. Kinderbijslag

Normbedragen per kwartaal voor kinderen ge- Verhoging leeftijdstoeslag • afhankelijk van leeftijd, rang en geboortejaar van boren na 01-01-1995 het kind, varieert tussen € 15,12 en maximaal € • kind 0-5 jaar: € 194,99 58,57 . • kind 6-11 jaar: € 236,77 • kind 12-17 jaar: € 278,55 Kraamgeld Kindgebonden budget en kinderopvangtoeslag • bij de geboorte van een kind dat recht heeft op kinderbijslag is er eenmalig recht op kraamgeld . • onder voorwaarden kan ook recht bestaan op het kindgebonden budget en kinderopvangtoeslag . dit Normbedragen wordt geregeld via de belastingdienst/toeslagen • eerste kind: € 1 .175,56 (www .toeslagen .nl) . • tweede en volgende: € 884,47

Voorziening/gebeurtenis

NEdERLANd

BELGiË

9. Geneeskundige zorg

Zorgverzekering • verplicht voor de verzekerde voor de zvw in Nederland; • wettelijk vastgesteld basispakket, waarin onder meer is opgenomen: - geneeskundige zorg (huisarts, medisch specialist, geneeskundige ggz); - dyslexiezorg; - paramedische zorg (fysiotherapie, logopedie, dieetadvies); - mondzorg (tandarts, orthodontist voor kinderen tot 21 jaar); - farmaceutische zorg (geneesmiddelen op recept); - hulpmiddelenzorg (zoals loophulpmiddelen en (gebit)prothesen); - verblijf met of zonder verpleging of verzorging (in ziekenhuis of revalidatiecentrum, maar ook kraamzorg thuis); - vervoer (per ambulance, taxi, openbaar vervoer of eigen vervoer); • recht op zorg in natura en/of recht op restitutie van de zorgkosten; • verplicht eigen risico van € 155 voor elke verzekerde ouder dan 18 jaar; • kinderen <18 jaar zijn gratis meeverzekerd .

Verzekering voor geneeskundige verzorging • de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging voor elke werknemer en uitkerings- en pensioengerechtigde (rechthebbende) ongeacht de hoogte van het inkomen; • recht op vergoeding van de kosten van onder andere de gewone geneeskundige hulp, verlossingen, geneesmiddelen, opname in een ziekenhuis, revalidatie etc .; • verplichte eigen bijdrage (remgeld) is afhankelijk van de soort zorg; • aanvullende verzekeringen voor het beperken van eigen bijdrage voor ziekenhuisopnamen (hospitalisatieverzekering) is mogelijk .

10. Ongeval

• In Nederland bestaat daarvoor geen wettelijke regeling; • werkgevers zijn particulier verzekerd voor bedrijfsongevallen .

Wet betreffende de arbeidsongevallen • recht op een uitkering van de verzekeringsmaatschappij waarbij zijn werkgever een particuliere arbeidsongevallenverzekering heeft afgesloten; • de hoogte is afhankelijk van het soort uitkering en gebaseerd op een percentage van het basisloon met een maximum van € 36 .809,73 .

• voor elk kind uit een meerlingzwangerschap € 1 .175,56 NB: als u in belgië woont en uw partner werkt in loondienst in belgië, dan gaat het recht op een belgische kinderbijslag voor op het Nederlandse recht op kinderbijslag . 8. Zwangerschap

Wet arbeid en zorg (WAZO) • regeling van zwangerschaps- en bevallingsverlof voor de zwangere werkneemster en een uitkering voor iedere werkdag gedurende het zwangerschapsverlof; • het wettelijke zwangerschapsverlof is 100% van het dagloon met een maximum dagloon van € 189,60 . werkgevers hebben een cao of bedrijfseigen afspraken over doorbetaling van het loon (veelal wordt 100% doorbetaald); • duur van het verlof is in totaal 16 weken .

moederschapsverlof • het recht op moederschapsuitkering is afhankelijk van gewerkte dagen in 6 maanden; • de uitkering is een percentage van het loon met een maximum dagloon van € 88,77; • het verlof duurt 15 weken .

Vaderschapsverlof • vaderschapsverlof duurt 10 dagen; • deze dagen zijn op te nemen binnen 30 dagen na de geboorte; • drie van de tien dagen worden betaald door de werkgever, de overige zeven dagen worden Vaderschapsverlof (kraamverlof) betaald door de mutualiteit met een maximum • recht op verlof gedurende een tijdvak van 4 weken dagloon van € 97,06 . met behoud van loon voor 2 dagen .

52

53

met daNk aaN:

coloFoN realIsatIe:

redactIe:

partNers:

Gemeente Terneuzen: jeannette groeneveld

- alles voor groene arbeid - dethon - gemeente assenede - gemeente hulst - gemeente sluis - gemeente zelzate - groen college - provincie antwerpen - roc westerschelde - uwv werkbedrijf - vdab

Voka – Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen: els delaere, marc d’hoore en wim keygnaert Accountantskantoor Bolwerk 7: edwin van overmeire en Frits pieterse

FotograFIe: ardvision ©

lay-out eN druk: comith

Accountantskantoor Bolwerk 7 Accountantskantoor Bolwerk 7 Am Zeeland Benelux adjunct-secretaris-generaal Benelux Secretariaat-generaal Benelux Secretariaat-generaal Benelux Secretariaat-generaal Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen Bureau Belgische Zaken De Hypotheker De Hypotheker Deloitte Belgium Dethon en VOC Glastuinbouw Dethon en VOC Glastuinbouw Dethon en VOC Glastuinbouw Dethon en VOC Glastuinbouw Euregio Scheldemond Euregio Scheldemond Eures Ronde Tafel Eures Scheldemond FOD Sociale Zekerheid Gemeente Hulst Gemeente Hulst Gemeente Sluis Gemeente Sluis Gemeente Sluis Gemeente Terneuzen Gemeente Terneuzen Gemeente Terneuzen Gemeente Terneuzen Gemeente Terneuzen - burgemeester Gemeente Terneuzen - gemeenteraadslid Gemeente Terneuzen - gemeenteraadslid Gemeente Terneuzen - wethouder Gemeente Zelzate - gemeentesecretaris Gentse Kanaalzone Grenzeloze Kanaalzone Interfisc Interreg Secretariat Copenhagen            IT-bedrijf IVR IVR Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland Max Mobiel Milieutechniek BV Ministerie Binnenlandse Zaken Ministerie Buitenlandse Zaken Naric Nordic Councel of Ministers                   Nordic Councel of Ministers                  

edwin van overmeire Frits pieterse lino de jong luc willems cindy hardeman séverine van mieghem karin jacobs Nick tax peter zuurveld karolien martens gijs van den berg denny snel rolf de jong tessa musters hans de jonge bram de kort Frans pieters sarah o'brien hendrik hermans peter van de boogert rik de lavaletta jan schaalje mike jansen carl poppe jeannette groeneveld ruud van leest saskia de vries - beeke jeroen becker jan lonink anja dijkhuis - dieleman chantal verlinde co van schaik willy de meijer veerle de bock ad segers birgit killens petter hartman magnusson xando urbain van heyghen geert van autenboer paul geertman eduard van antwerpen ed priester maarten lak marleen roggeman jacob smidth johan lindblad

OCMW Assenede Øresund Committee                              Øresund Committee                              Øresund Committee                              Øresund Committee                              Øresund Committee                              Øresund Direkt    Privaat ondernemer Provincie Antwerpen Provincie Oost-Vlaanderen Provincie Oost-Vlaanderen - gedeputeerde Provincie Zeeland Provincie Zeeland - gedeputeerde Region Skåne                                      ROC Westerschelde ROC Westerschelde ROC Westerschelde RSZ, Rijksdienst voor Sociale Zekerheid Schiffelers uitzendbureau SD Worx SD Worx SD Worx Skane Zweden Stad Gent Stad Gent Stad Gent - burgemeester Stad Gent - schepen van Onderwijs Stad Gent - schepen van Werk en Innovatie Stichting Alles voor de Groene Arbeid Stichting voor Regionale Zorgverlening Ter Schorre Technisch Instituut Sint-Laurens Tomaholic Group glastuinbouwbedrijf Uitzendbureau De Pooter Universiteit Gent UWV - Eures-adviseur VDAB VDAB Vertegenwoordiging Vlaamse Regering Vertegenwoordiging Vlaamse Regering VEV Vlaams Economisch Vertegenwoordiger Voka Voka Voka VVV Zeeuws-Vlaanderen Welzorg Werkservicepunt Zeeuws-Vlaanderen Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone Ziekenhuis ZorgSaam Terneuzen

geraard de pauw daniël persson mikael stamming rebecca rosenquist claes hakansson eva holmestig thomas steffensen leo jozeph kathleen vanderheyden els piqueur marc de buck walter blondeel ben de reu eskil mårtensson gert jan van der brugge jan meesen patrick de bruijn bruno de pauw mustafa kucuktekin Filip verwilt madeleine blatter alde domen eskil martensson astrid Faelens elvira verleyen daniël termont rudy coddens sofie bracke karin vuijk anne marie philips piet de schepper tim de pooter yves jorens Frans buter louis greif tony bourguillioen liesbet servranckx Filip d'havé hakima el meziane katharina desmet els delaere marc d'hoore wim keygnaert

ronald de back cor ritico

met de financiële steun van de europese unie dit boekje werd voorgesteld op het symposium ‘kansen voor grensarbeid’ op 16 maart 2012 .

54

55