Gouden Greep. Sectorbreed contacten leggen. Kritische vragen in een Kamerdebat, dat wil je bereiken

Gouden Greep Sectorbreed contacten leggen

‘Kritische vragen in een Kamerdebat, dat wil je bereiken’ Niemand mist LNV, maar kennis moet blijven

www.degoudengreep.nl

snel en effectief

Uw content ook op de iPad? Nieuwsgierig naar de mogelijkheden van ons tabletplatform? Neem dan contact op met één van onze crossmedia adviseurs via telefoonnummer 0314-355612 of bezoek onze website www.xmediasolutions.eu. X-Media Solutions is onderdeel van Senefelder Misset B.V.

 Geringe investering  Snelle ROI  Bewezen technologie     ’Branded’ app  Verkoop losse uitgaven   Verkoop abonnementen    Push notificaties  Toevoegen rich content   Digital Rights Management   Digital Asset Management

Redactionele automatisering

Vormgeving

Websites

Digitale nieuwsbrieven

Digital Magazines

adv_landbouwjournalisten.indd 1

13-4-11 14:38

Hoe vertel je het een boer? U weet dat schreeuwen bij een boer niet werkt. Wat dan wel? Een prikkelende boodschap, een sterk concept en de juiste communicatiemiddelen. Een aanpak die bij onze klanten werkt.

Praktisch. Professioneel. Prikkelend. Dé specialist in agri- en foodcommunicatie

Vakkennis waar je beter van wordt! AgriMedia bv | Postbus 42 | 6700 AA Wageningen | www.agrimedia.nl

Edisonstraat 111a Postbus 89 7000 AB Doetinchem Telefoon: 0314-340640 [email protected] www.opraappers.nl De Gouden Greep l mei 2011

3

| VOORWOORD

Gouden Greep

Coöperatieve Gouden Greep

De Gouden Greep is de prijs voor de beste journalistieke productie van het jaar in de landen tuinbouwjournalistiek.

Een journalist scherpt er in het dagelijks leven een groot genoegen in dat hij of zij collegae van andere media de loef kan afsteken met een hete primeur. Evenals boeren en tuinders er op verjaardagen prat op gaan net een centje per kilo meer voor hun product te beuren dan hun buurman. Toch ziet onze sector gezamenlijk optrekken als een groot goed. Waar agrarische ondernemers collectieve belangen als een efficiënte inkoop of een gezamenlijke verkoop organiseren in bijvoorbeeld coöperaties of telersverenigingen, kunnen wij als Nederlandse Vereniging voor Land- en tuinbouwjournalistiek (NVLJ) spreken van een coöperatieve Gouden Greep. Met trots kijken we terug op een geslaagde twaalfde uitreiking van de Gouden Greep op maandag 11 april in Putten. De combinatie van de prijsuitreiking en netwerkbijeenkomst vindt het overgrote deel van de bezoekers uitstekend tot goed, zo blijkt uit de enquête. Vrijwel iedereen is van oordeel dat de bijeenkomst voldeed aan de verwachtingen, een waarderingscijfer van 7,8 voor het gehele evenement stemt dik tevreden. Als agrarische journalistiek en uitgeefbranche hebben we hiermee een mooi visitekaartje afgegeven. Het netwerkevenement voor journalisten, communicatiespecialisten, uitgevers en belangrijke spelers in de agri- en hortiketen beantwoordt aan de drie hoofddoelen waar de NLVJ voor staat: de landen tuinbouwjournalistiek in Nederland bevorderen, de vakbekwaamheid van de leden ontwikkelen en de onderlinge band tussen de leden versterken. Het is te danken aan een sterke coöperatieve gedachte, doordat aan de organisatie van het evenement een groot aantal partijen uit de agrarische uitgeefwereld en het agrarisch bedrijfsleven een steentje hebben bijgedragen. Bijvoorbeeld in de vorm van een sponsorschap, het meedenken over de opzet van het programma of actieve deelname aan de dag zelf. Daarmee kunnen we ook spreken van ketensamenwerking. Ook dit NVLJ-magazine over de Gouden Greep en de Nederlandse landen tuinbouwjournalistiek is hier een voorbeeld van. Samengesteld, vormgegeven en geproduceerd door journalisten met een passie voor het vak en betrokkenheid bij de NVLJ. Gedrukt en verspreid via een uitgever die net als zijn collega’s de landen tuinbouwjournalistiek een warm hart toedraagt. De Nederlandse agrarische journalistiek is een dynamische bedrijfstak, waarin de spelers zich blijven aanpassen, ontwikkelen en verbeteren. Maar wel voor een jaarlijks krimpende primaire doelgroep: de Nederlandse agrarische ondernemers. In deze markt blijft het uiteraard een uitdaging om van toegevoegde waarde te zijn voor de doelgroep die je met je uitgave wilt bedienen. Daarom prijzen wij als NVLJ ons gelukkig dat een collectief initiatief als de Gouden Greep breed wordt gesteund en kan rekenen op coöperatieve samenwerking. Als bestuur van de NVLJ willen we dan ook iedereen die heeft bijgedragen aan de organisatie en het slagen van de Gouden Greep en aan het samenstellen van dit unieke magazine hartelijk danken voor hun niet te onderschatten medewerking.

De prijs is een initiatief van de Nederlandse Vereniging van Land- en tuinbouwjournalistiek (NVLJ). De uitreiking van de Gouden Greep 2010 heeft plaatsgevonden op maandag 11 april 2011 in Kasteel Vanenburg in Putten. De Zilveren Greep is voor de productie die op de tweede plaats eindigt. De Bronzen Greep is een aanmoedigingsprijs voor jong talent. De Alfred van Dijkprijs is voor de productie die de NVLJ indient voor de internationale Star Prize van de International Federation of Agricultural Journalists. De Agrarische Persprijs is uitgereikt aan een persoon die in het afgelopen jaar een prominente rol heeft vervuld in het nieuws, zowel in de (agrarische) vakpers als in de algemene media.

Inhoud

6 13 16 28

5

Voorwoord Eric de Lijster, voorzitter NVLJ

6

Tolmuur komt in beeld

10

‘De prijs geeft aanzien’

13

‘Geen boer ligt er wakker van’

14

Debat: nog niemand mist LNV

16

Gouden Greep winnaars: Nova-reeks wint

22

Goed vertelde verhalen

25

Eerste winnaar Agrarische Persprijs

26

‘Kwaliteit op prima niveau’

28

Ontmoeten en bijpraten

Colofon

4

Uitgever NVLJ, Nederlandse Vereniging voor Land- en tuin-

(Agrio Uitgeverij), Wiebe Dijkstra (zelfstandig journalist),

vuldigheid samengesteld, maar de uitgever en auteurs zijn

bouwjournalistiek. De NVLJ is een vereniging van en voor

Ida Hylkema (zelfstandig journalist), Hans Siemes

niet aansprakelijk voor onjuistheid of onvolledigheid van de

journalisten, voorlichters, pr-functionarissen en communicatie-

(Communicatiebureau Siemes & Partner), Marjolein van

opgenomen artikelen. Het geheel of gedeeltelijk overnemen

medewerkers.

Woerkom (Van Woerkom Journalistiek), Cees van ’t Wout

van artikelen en/of illustraties is uitsluitend toegestaan na

Productie AgriMedia, Wageningen Redactie Harma Drenth,

(Ceesfotografie) Vormgeving Annica Vonk (AgriMedia)

schriftelijke toestemming van de voorzitter van de NVLJ.

Boerentaal (coördinatie), Gertjan Zevenbergen (AgriMedia)

Druk Senefelder Misset bv, Doetinchem

Op kopiëren geldt reprorecht en bronvermelding is vereist.

Met medewerking van Roger Abbenhuijs (Rap Tekst &

Mei 2011

Eric de Lijster

Redactie), Janet Beekman (Boerentaal), Lauk Bouhuijzen

© NVLJ – Dit vakblad wordt met de grootst mogelijke zorg-

Voorzitter NVLJ

De Gouden Greep l mei 2011

| Ontwikkelingen

Tolmuur komt in beeld Digitaal nieuws niet langer gratis De digitale nieuwsvoorziening zou kranten en tijdschriften wegvagen. Zover is het nog lang niet. Bijna alle bladen hebben een nieuwssite. Maar enkele hebben hun nieuws achter de tolpoorten. De stand van zaken. Tekst: Wiebe Dijkstra – Foto’s: Harma Drenth, Boerentaal; Gertjan Zevenbergen, AgriMedia

I

<

<

6


Boeren kunnen op steeds meer sites op internet nieuws en achtergronden vinden.

Agd.media verzorgt het nieuws op de site van Boerderij en dat is het enige onderdeel waarvoor de lezer moet betalen.

n Amerika gebeurt alles tien jaar eerder. Dat geldt blijkbaar niet voor echt alles. De New York Times laat sinds een paar weken bezoekers van de website betalen voor nieuws en achtergronden. Het Agrarisch Dagblad doet dat al enkele maanden. Wie op de website agd.nl een bericht wil openen, krijgt als boodschap: alleen voor abonnees. In de agrarische wereld is agd.media de enige die nieuws achter slot en grendel heeft. Bij de meeste bladen is de website vrij toegankelijk, al hebben abonnees vaak meer faciliteiten. Wie bij Boerderij – net als Agrarisch Dagblad eigendom van Reed Business – nieuws wil lezen, komt bij agd.nl terecht en strandt als niet-abonnee na de eerste regels van het bericht. Fotoreportages, filmpjes en weblogs zijn vrij. Bij de Agrio-bladen, Eisma Media Groep en Nieuwe Oogst is de toegang tot digitaal nieuws voor abonnees en niet-abonnees gelijk. AgriMedia stelt zowel print als digitale versies open, op één onderdeel na.

Boerderij Boerderij heeft naast de website vakmails voor akkerbouw, veehouderij en mechanisatie en sms-diensten voor marktberichtgeving. Het blad wil meer gebruik maken van social media in relatie met zijn eigen internetdiensten. De website is vrij toegankelijk. Komt door het aanbod van advertenties, zegt Geert Hekkert, algemeen hoofdredacteur van Reed Business, uitgever van onder meer Boerderij, Groenten & Fruit, Pluimveehouderij en agd.media. “We zitten met de digitale nieuwsvoorziening in de zwarte cijfers.” Hij heeft niet de indruk dat de uitgever een ander betaalmodel wil. “Tenzij

abonnees klagen dat anderen gratis bij het nieuws kunnen.” Boerderij biedt een gratis marktmonitor. Daar wordt veel gebruik van gemaakt, vertelt Hekkert. Ook de filmpjes, fotoseries en weblogs van redacteuren zijn populair. Hekkert erkent dat de functie van redacteur is veranderd. “Zonder al te veel problemen. We waren al veel langer multimediaal.” De meest recente verandering voor redacteuren is het slechten van de muur tussen de vakredacties. “Dat werpt nu al z’n vruchten af. Bij de efficiëntie, maar ook bij de actualiteit. Bij het Agrarisch Dagblad zaten de snelle nieuws jongens. Die stimuleren nu de collega’s die voor diepgang zorgen. Dat merk je na een paar maanden al.”

Nieuwe Oogst Nieuwe Oogst verstuurt dagelijks berichten via zijn Twitteraccount. Gewerkt wordt aan het koppelen van Twitter, Hyves, Facebook en LinkedIn aan de site, waardoor lezers berichten kunnen linken en doorsturen. Berend Santema, hoofdredacteur van editie Noord: “Ook al krimpt de agrarische lezersmarkt, we willen meer voor de lezer betekenen. Boeren en tuinders willen multimediaal worden bediend. Succes met een digitale krant vraagt om meer dan een pdf op internet zetten.” Dat vraagt van de redacteuren multimediaal denken, zegt Santema. “Bij het nieuws dat we aan de lezers doorgeven, moet de redacteur zich afvragen wat hij er het best mee kan doen. Hij moet niet alleen denken aan opschrijven, maar ook aan beeld en geluid.” De interactie tussen redactie en lezers wordt groter. “En terecht.” Internet is interactief en leent zich daar beter voor dan de krant, erkent

Santema. De rol van de krant is niet uitgespeeld, denkt de Nieuwe Oogst-hoofdredacteur. “Grote stukken lees je niet op internet. Met de krant moeten we ook ons geld verdienen. Omdat de uitgevers tot voor kort het verdienmodel van internet niet belangrijk genoeg vonden. Dat wreekt zich nu.”

‘

We willen meer voor de lezer

’

betekenen

Eisma Media

Al het digitale nieuws van de bladen van Eisma Media Groep is gratis toegankelijk, vertelt hoofdredacteur Jacqueline Wijbenga van onder andere De Molenaar en Plattelandspost. De website is open voor iedereen; voor dossiers en archief moet de lezer inloggen. “De Molenaar verschijnt tweewekelijks en de andere bladen maandelijks, dus moeten we het wat actualiteit betreft van de sites hebben.” De digitale aanpak is voor Eisma geen marktinstrument, zegt Wijbenga. “De Molenaar is de enige in haar vakgebied. Daar zoeken we iets extra eerder in de marketingsfeer.” Samen met anderen krijgen lezers aanbiedingen voor geschoteld. In het agrarische vakgebied is het volgens haar niet altijd even makkelijk om spin-offs te bedenken. “Voor voetbaltrainers, waarvoor Eisma ook een blad maakt, is dat een fluitje van een cent.” De Gouden Greep l mei 2011

7

Redacteuren van AgriMedia zijn multitaskers. Ze kunnen alles: schrijven, fotograferen en filmen.

<

NVLJ & agrifirm

>

Internet leent zich voor meer interactie tussen lezer en redacteur, zegt Berend Santema, en die service biedt Nieuwe Oogst tot nu toe gratis.

een betrokken partij die graag kennis met u deelt Meer inforMatie?

Kijk op www.agrifirm.com of bel (088) 488 10 00

Boven het maaiveld.

De agrarische journalisten van Reed Business zetten alles op alles om het echte nieuws te brengen. Vers van het land. Hun content voor onze toonaangevende merken geeft altijd meer inzicht en achtergrond. Zoveel inzet en talent blijft niet onopgemerkt: in 2009 won Marianne Vogelaar (Agrarisch Dagblad) de Gouden Greep en dit jaar dingen maar liefst vier Reed Businessgenomineerden mee naar deze felbegeerde trofee.

Reed Business Land- en Tuinbouw Winnaar Gouden Greep 2009 Vier genomineerden voor Gouden Greep 2010 8


Alle redacteuren van de eisma-bladen verzorgen zowel print- als digitale versies. een werkwijze die goed bevalt, vertelt de hoofdredacteur. “ik ben er blij mee. Dan heb je alles in één hand en kun je nieuws geclusterd brengen, mocht dat nodig zijn.” Of het lastig was om iedereen multimediaal te laten werken? “nee, we hebben jonge mensen aan het werk. Die weten alles van moderne techniek.” lachend: “ik ben hier de oudste.”

Agrio De bladen van Uitgeverij Agrio hebben vrij toegankelijke websites. Ook landbouwagenda en het populaire trekkerweb, met films over landen tuinbouwwerk, zijn vrij, zegt uitgever Ben van Uhm. Hij ziet daar voorlopig geen verandering in komen. “Onze bladen waren gratis, maar als je kwaliteit levert, moet je er ook geld voor kunnen vragen. Dat kan met digitaal nieuws ook.” Agrio is bezig met een akkerbouwplatform, waarin meer partijen samenwerken, zoals wageningen Universiteit, Rabobank, Bayer en andere commerciële bedrijven. Het platform is vanaf de tweede week van mei in de lucht. Agrio zorgt ook voor de agrarische inbreng voor een digitale banensite: carrière-idee. Om te verbreden? Van Uhm: “nee, om onze doelgroep beter te bedienen. Die verwacht dat van ons. Daar spelen we op in.” Print en digitaal worden bij Agrio nog apart ingevuld, zegt Van Uhm. “Redacteuren moeten multimediaal zijn. Maar zover is het bij ons

nog niet. we trekken wel specialisten aan.” De krant zal niet verdwijnen. “Uit een actueel wetenschappelijk onderzoek blijkt dat boodschappen op papier beter worden opgepikt dan via het scherm”, aldus Van Uhm.

AgriMedia AgriMedia geeft elf titels uit, waarvan landbouwMechanisatie en V-Focus de grootste zijn. niet alle titels hebben een actuele website, vertelt uitgever Frans Visser. trekkerbank is alleen digitaal te bekijken. een overzicht van trekkers en werktuigen die worden aangeboden. Voorlopig is al het digitale nieuws gratis. “Behalve een technisch onderdeel van de site mechaman.nl.” techniek leent zich volgens Visser uitermate voor een digitale aanpak. “Je kunt de werking van machines het best laten zien met filmpjes. Daarom zijn we ook al vroeg begonnen met de digitale magazines. De digitale techniek schrijdt voort en daar spelen we op in. De lezers verwachten niet anders van ons.” Redacteuren van AgriMedia zijn multitaskers, ze zijn digitaal en filmtechnisch geschoold. “Ze kunnen alles, maar dat is ook weleens lastig. Als je op een demonstratie bent en alles beweegt, probeer dan maar eens je notities te maken, foto’s te knippen en nog een filmpje te schieten.” AgriMedia is bezig met een aantal digitale ontwikkelingen, zoals het creëren van voordelen voor lezers van betaalde papieren uitgaven ten opzichte van bezoekers van de site, het op

een rij zetten van projecten waaraan geld kan worden verdiend en het ontwikkelen van apps waarmee lezers voordeel kunnen behalen.

Boerenbusiness Boerenbusiness.nl is een paar jaar geleden ontstaan door een fusie van de marktinformatiewebsites van DCA-Markt.nl en het agrarisch nieuws van Ziezo.biz. kees Maas, directeur en marktspecialist van DCA: “Boerenbusiness is een onafhankelijke journalistieke website die zich richt op financieel-economisch nieuws voor ondernemers in de agrarische sector.” DCA-Markt voorziet Boerenbusiness van marktinformatie en andere diensten, zoals Agroweer, Grond-Markt en Studieclubs. De informatie is toegankelijk voor abonnees, een deel is voor iedereen bereikbaar. Met name grotere boeren zijn aangesloten bij DCA. Maas ziet het probleem van een krimpende markt niet. “natuurlijk denken we na over verbreding en nieuwe verdienmodellen. elke dag doen zich nieuwe kansen voor.” DCA en Boerenbusiness zijn vanaf de oprichting digitaal. Groot verschil met bladen die ook een website hebben, zegt Maas. “Daarom zijn maar weinig bladen succesvol met hun digitale nieuwsvoorziening. ‘need to know’ is wat anders dan ‘nice to know’.” Het agrarische nieuws van Boerenbusiness komt van journalisten, de marktinformatie van analisten. “Van mensen die er verstand van hebben.”


9

| HISTORIE

‘De prijs geeft aanzien’ Gouden Greep brengt veel teweeg

Guus ten Hove: ‘Een bevestiging’

Marianne Vogelaar: ‘Prikkel voor onderzoeksjournalistiek’

“E

De een gebruikt het op zijn visitekaartje, de ander beschouwt het als erkenning en stimulans voor uitstekende journalistiek. De drie laatste winnaars van de Gouden Greep zijn ingenomen met de prijs. Tekst: Hans Siemes – Foto’s: Lex Aalders, Hans Prinsen, Carolien Tiernego

Clarisse van der Woude: ‘Ik heb die prijs niet voor niets gewonnen’

H

et visitekaartje van Clarisse van der Woude-Man vermeldt dat zij winnares is van de Gouden Greep. “Daar krijg ik leuke reacties op. ‘Zo, dat is knap’. Ik heb er op die manier nog steeds wat aan. De prijs heeft echt aanzien.” Van der Woude won de Gouden Greep 2007 met een artikel over de opkomst van de Conference. Fruittelers plantten dit perenras aan ten koste van het areaal appels. Het onderwerp was haar op het lijf geschreven. Ze komt zelf van een fruitteeltbedrijf in Flevoland. “Doordat ik er veel vanaf wist, kon ik alle facetten van het vakgebied aan bod laten komen.” Het artikel verscheen in Carrière+, een magazine van Agrio en Agrojobs voor afgestudeerden van de HAS. Het bestaat niet meer. Goed leesbaar, goed opgebouwd en goed gepresenteerd, oordeelde de jury, die het sterk vond dat alle elementen: de kop, het intro, de bijschriften, de fotografie en een kader, goed verzorgd waren. Het was compleet. Van der Woude was totaal overrompeld door de prijs. Het winnen kreeg een emotionele lading, doordat zeven weken eerder haar vader was overleden. De prijs gaf zelfvertrouwen. “Als ik het even niet meer zag zitten, had ik zoiets van: ‘kom op, ik heb die prijs niet voor niets gewonnen’. En ja, het winnen streelt je.” Dit soort prijzen is goed voor de journalistiek, vindt ze. “Het niveau van de journalistiek is ermee gediend als je samen kritisch naar elkaars werk kijkt en het beste selecteert.”

10


“H

et geeft een kick.” Guus ten Hove is verguld met het winnen van de Gouden Greep 2008 met een artikel in Boerderij over autovaccins in de varkenshouderij. Daar kwam nog een tweede erkenning achteraan. Hij behaalde zilver bij de internationale Star Prize van de IFAJ, de International Federation of Agricultural Journalists. “Dan ben je de een na beste landbouwjournalist ter wereld”, grapt hij. Serieuzer: “Er spreekt een stuk waardering uit. Je werk wordt als goed beoordeeld door collega’s. Het is een bevestiging dat je goede journalistiek bedrijft.” Het artikel over de autovaccins beschrijft het gebruik in de varkenshouderij om bedrijfseigen ziektekiemen in te zetten tegen met name streptokokken. Het artikel onderstreept de twijfels over de werkzaamheid. Ten Hove vond het zelf een goed artikel, maar hij zag zichzelf niet winnen. Dat was een totale verrassing. Voor de jury was het aspect dat deze materie nu eens goed was uitgediept, mede de reden voor het toekennen van de Gouden Greep. Daar is Ten Hove het mee eens. “Ik heb iets aan de kaak gesteld waarover de nodige discussie was. Ik weet dat het artikel diepgaand is besproken door dierenartsen en dat ook varkenshouders er nu anders tegenaan kijken.” De winnaar vindt de Gouden Greep een goed initiatief. “Het draagt bij tot betere journalistiek. Het motiveert om goed werk af te leveren, er ontstaat een soort saamhorigheid om er met zijn allen iets moois van te maken.”

en opsteker. Een stimulans om verder te gaan.” Marianne Vogelaar reageert nog steeds opgetogen op het winnen van de Gouden Greep 2009 met haar artikelenreeks in het Agrarisch Dagblad over Vrebahof en gedupeerden, zelfs berooide boerenemigranten in de VS. Haar werk haalde daar zelfs de publiciteit. Vogelaar ziet die prijs als erkenning voor onderzoeksjournalistiek. “We doen te weinig aan onderzoeksjournalistiek. Steeds ben je het van plan, maar je wordt dan toch weer ingehaald door de waan van de dag. Aan het eind van het jaar moet je vaststellen dat er twee initiatieven zijn gelukt. Te weinig”, vindt ze. Dat de jury van de Gouden Greep haar artikelen als beste beoordeelde, ziet ze als aanmoediging om vaker dit soort diepgravende artikelen te maken. “De jury gaf aan dat ze dit waardevol vindt. Ik hoop dat het een prikkel is voor journalisten die twijfelen om iets tot op de bodem uit te zoeken.” Onderjournalistiek is moeilijk en tijdrovend, erkent de winnares van de Gouden Greep. “Tevoren weet je nooit wat het oplevert, maar ik zou me de haren uit het hoofd trekken als ik later tot de conclusie had moeten komen dat ik dit verhaal had laten liggen. Mijn gevoel zei dat hier meer aan de hand was”, vertelt Vogelaar. “Op een gegeven moment speelde betrokkenheid bij het onderwerp een rol bij de motivatie om door te bijten en door te graven.” En nog laat het onderwerp Vogelaar niet los. “Ik zit er bovenop, totdat de rechter een uitspraak heeft gedaan dat hier al dan niet sprake was van oplichting.” En daarna produceert ze misschien een boek, een film of een toneelstuk, want daarvoor heeft ze meer dan genoeg materiaal verzameld. De reacties na het winnen van de prijs waren hartverwarmend. Van buren, boeren, collega’s en zelfs uit Amerika kwamen er felicitaties. “Ik had niet verwacht dat zoveel mensen het wisten. Je denkt dat de NVLJ en de Gouden Greep een gesloten wereldje is, maar de prijs heeft toch een grote uitstraling. En het is mooi dat collega’s jou in je vakgebied waarderen.”


11

| SPEECH

de beste

A

brokkenmakers van nederland .eu

armers

rf www.fo

tot ziens op standnummer 132

Noteert u vast in uw agenda

De Gouden Greep 2011 9 april 2012

‘Geen boer ligt er wakker van’ Wij laten u graag zien hoe. Bel voor een afspraak 0516 492503.

Henk Bleker ziet kansen zonder LNV Zijn openingszin was tevens zijn slotconclusie. Staatssecretaris Henk Bleker is in zijn eerste maanden als bewindsman nog niemand

www.degoudengreep.nl

Janet Beekman | Harma Drenth Kapelweg 20 | 8435 TJ Donkerbroek | t 0516 492503 [email protected] | www.boerentaal.nl Boerentaal | tekst en communicatie in akkerbouw en veehouderij

12


tegengekomen die badend in het zweet wakker werd vanwege het wegvallen van het departement voor de agrarische sector. Tekst: Roger Abbenhuijs, Rap Tekst & Redactie – Foto: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie

ls belangrijkste gastspreker tijdens het agrarische netwerkevenement De Gouden Greep bracht Bleker, staatssecretaris op het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I), wat van hem mocht worden verwacht. Een positief betoog over de kracht en de kansen van de sector, gelardeerd met zijn nu al kenmerkende droge humor. Het ministerie van Landbouw, dat de afgelopen decennia meerdere namen heeft gekregen, vervulde de afgelopen veertig jaar vooral een ondersteunende rol voor de sector. Die periode heeft de sector, volgens Bleker, diverse interessante personen gebracht, zowel aan overheidszijde (Gerrit Braks), maar ook bij de belangenbehartigers (Aike Maarsingh). Hij verwacht niet dat het verdwijnen van LNV afbreuk doet aan de samenwerking binnen de gouden driehoek – ondernemer, onderzoek, overheid – en aan de rol van de overheid. “Het is die gouden driehoek die de kracht van de Nederlandse agrosector bepaalt”, zegt staatssecretaris Henk Bleker. “De verandering past in de modernisering van de agrifoodbusiness. Bovendien heeft Landbouw bij EL&I goed onderdak gevonden.” De situatie kan volgens de staatssecretaris wel veranderen als de aansluiting wegvalt. “De landen tuinbouw zijn in belangrijke mate overheidsafhankelijk. Een agrariër moet aan veel eisen voldoen. Dat vereist een sector die kennis heeft van zaken. Die situatie moeten we behouden.” Daarin ligt ook de ambitie van Bleker: een modern landbouw- en agrifoodbeleid voeren. “De sector heeft het qua imago niet gemakkelijk. Het is de enige sector waarin een ondernemer zich moet verdedigen als hij plannen heeft voor schaalvergroting en groei. Toch biedt die situatie ook kansen. Die zal het nieuwe ministerie ook zeker aangrijpen.” Bleker erkent dat in het buitenland wel wat vreemd wordt aangekeken tegen het verdwijnen van het landbouwdepartement. Maar hij constateert ook dat voedselzekerheid internationaal een primair onderwerp is. Een modern, nieuw ministerie heeft een geweldige opgave om een belangrijke bijdrage te leveren aan het oplossen van deze problematiek, zo meent Bleker. Afsluitend toonde hij nog maar eens zijn gedrevenheid: “De agrarische sector is een fantastische sector om mee aan de slag te gaan, ook binnen het samengevoegde departement.” De Gouden Greep l mei 2011

13

| DEBAT

<

<

Debat: nog niemand mist LNV Behoud van kennis is gezamenlijke zorg Het was misschien een beetje te veel van het goede, een heel debat over de eerste maanden zonder het ministerie van Landbouw. De vonken vlogen er in elk geval niet vanaf. Tekst: Roger Abbenhuijs, Rap Tekst & Redactie – Foto’s: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie

D

at het debat wat tam bleef, mogen ook de toehoorders zich aanrekenen. Van een zaal vol gespecialiseerde, kritische journalisten mag je bij een debat toch meer vuurwerk verwachten. Iedereen was wel direct bij de les toen de marges in de keten kort ter sprake kwamen. Maar tot een echte woordenstrijd over dat beladen onderwerp kwam het niet. Aan de kwaliteit van het panel lag het allerminst. Presentator Henk Dokter, omschreven

14


als een van de meest ervaren landen tuinbouwjournalisten van Nederland, presenteerde een illuster viertal: Wout Dekker, CEO van Nutreco en lid van de Raad van Commissarissen van Rabobank; Annechien ten Have-Mellema, voorzitter van de vakgroep Varkenshouderij van LTO Nederland; Marc Jansen, directeur Consumentenzaken en Kwaliteit bij het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en Jos Heymans, parlementair verslaggever voor RTL Nieuws.

Logische stap De openingszin lag voor de hand: Missen jullie het ministerie van LNV? “Ach, de wereld draait door”, stelde Ten Have. Dekker vindt het nog te vroeg om te oordelen. “Ik weet wat we hadden. Belangrijk is dat er een groot draagvlak komt voor de agrarische sector.” Heymans vindt het wel handig dat Nederland nu minder ministeries telt. “Het waarom van het samenvoegen van ministeries is echter nooit duidelijk geworden. Ik zie de samenvoeging met EZ

vooral als een bezuinigingsmaatregel.” Jansen was stellig als altijd: “Na zeventig jaar gaan we LNV niet missen. Het onderbrengen van landen tuinbouw bij Economische Zaken is een logische stap, want het is een belangrijke economische sector.” Hij voegde daar wel aan toe dat bij LNV mensen zaten met kennis. “Die moeten we zeker behouden.” Ten Have kon hem voorlopig geruststellen. “De vertrouwde ambtenaren zitten er nog. Wat dat betreft is er nog weinig veranderd. Maar de feitelijke integratie en afslanking van het departement moet nog plaatsvinden.”

Buitenland In plaats van een debat werd het groepsgesprek meer het uiten van zorgen en verwachtingen. Zo sprak Dekker de hoop uit dat het hele kabinet de agenda van de food- en agrisector zal dragen. “Persoonlijk hoopte ik dat

Henk Dokter (staand) leidt het debat tussen (v.l.n.r.) Annechien ten Have-Mellema, Wout Dekker, Jos Heymans en Marc Jansen.

Henk Bleker: “Ik zit in Europa echt niet op de slechtste plek aan de onderhandelingstafel omdat ik in Nederland geen landbouwminister ben.”

vanwege het wereldwijde voedselprobleem het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking bij LNV gevoegd zou worden.” Handhaving van de landbouwraden en -attachés was een wens die door meerdere sprekers werd geuit. Bleker, die uiteraard niet naliet om uitgebreid deel te nemen aan het gesprek, verzekerde de aanwezigen dat er op de ambassades voldoende capaciteit en agrarische kennis aanwezig blijft om bedrijven ook in het buitenland goed te kunnen ondersteunen. Heymans stipte vervolgens een belangrijk minpunt aan van de doorgevoerde verandering: het verdwijnen van een minister. “Bleker is ‘maar’ staatssecretaris en dat weten ze het in het buitenland ook. Al mag hij zich daar minister noemen, de status is toch anders.” Bleker was het daar uiteraard niet mee eens. “Eén keer per maand ben ik bij de vergadering van de Europese landbouwraad in Brussel. Daar word ik gezien als de vertegenwoordiger van Nederland, een topnatie op gebied van landbouw. Ik hoop dat de persoon belangrijker is dan zijn titel.”

Marges Dokter gooide het vervolgens over een andere boeg en zoomde in op de inhoud van het nieuwe kabinetsbeleid. Het beleid van topgebieden, wat brengt ons dat? Ten Have was

afwachtend: eerst zien, dan geloven. “Maar het is goed om verschillende elementen te verbinden en de driehoek: ondernemers, research en overheid te versterken. We opereren immers in een veeleisende maatschappij die die strenge regels hanteert. We moeten de bloempjes van vernieuwing laten bloeien. Dat is wel lastig, want ons systeem is daarop onvoldoende ingericht.” Jansen haakte daar vervolgens fijntjes op in. “Helpt het nieuwe beleid om inzicht te krijgen in de marges in de keten?”, zo vroeg hij zich hardop af. “De overheid moet op dat punt minder regeltjes hanteren. De prijs voor voedselproducten wordt immers op de wereldmarkt bepaald. Als supermarktorganisatie gunnen we boeren en tuinders de hoogste prijs, maar het is en blijft een zaak van marktwerking.” Vanuit de zaal bleef het stil. Dekker sloot af met een opdracht en uitdaging voor de hele keten. “We praten meer en meer over duurzaamheid, maar duurzaamheid betekent ook voldoende inkomsten voor de primaire sector. Dat vereist dat we met elkaar de koek groter maken. Voedsel moet absoluut duurder worden. De consument geeft nu meer uit aan zijn mobiele telefoon dan aan gezonde voeding.”


15

| GOUDEN GREEP WINNAARS

NOVA-reeks wint

Falende aanpak Q-koorts blootgelegd ‘Een onthullend journalistiek verhaal dat de kloof tussen boerenpraktijk en bureaucratische regels blootlegt en de willekeur van de Q-koortsbestrijding aantoont.’ Met dit juryoordeel wonnen Judith Pennarts en Jane van Laar van NOVA de Gouden Greep 2010. Tekst: Janet Beekman, Boerentaal – Foto: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie

D

iverse Kamerdebatten over de aanpak van de Q-koorts. Dat was de impact van de reeks reportages van het tv-programma NOVA over de falende aanpak van de Q-koorts. In de uitzendingen werd duidelijk dat, door bureaucratisch handelen, besmette melkgeitenbedrijven wel werden geruimd, maar besmette vleesschapenbedrijven niet. Met alle gevolgen voor de volksgezondheid. “Dat ons programma zou leiden tot kritische vragen over de gekozen aanpak in Kamerdebatten, is fantastisch. Dat wil je bereiken met waarheidsvinding”, zegt Judith Pennarts. “We zijn heel ver gegaan om in dit dossier de pijnpunten van de risico’s voor de volksgezondheid bloot te leggen en zijn tevreden dat dit is gelukt. De Gouden Greep vinden we een mooie bekroning op ons werk”, vult Jane van Laar aan. De programmamakers hebben laten zien dat het ministerie van LNV te traag en niet adequaat heeft gereageerd op Q-koortsbesmettingen. Ruiming werd gebaseerd op onnauwkeurige melkbemonstering. Er was een risico op kruisbesmetting tussen bedrijven door bemonstering met dezelfde ‘paplepel’. Ook vond LNV het niet nodig om bedrijven met besmette vleesschapen of kinderboerderijen met besmette geiten te ruimen. ‘Altijd aan de voorkant van de geit blijven’, luidde het advies van toenmalig landbouwminister Gerda Verburg. Zelfs toen het ministerie van LNV al een half jaar wist van Q-koortsbesmettingen op een schapenbedrijf

<

16


Staatssecretaris Henk Bleker reikt de Gouden Greep 2010 uit aan Judith Pennarts (midden) en Jane van Laar.

met jaarlijks 15.000 bezoekers, werden geen maatregelen genomen om besmetting van mensen te voorkomen. “In de maandenlange periode van research pakt dit onderwerp je wel. We hebben allebei

‘

die toch buiten de vakjournalistiek staan, dit verhaal vertellen. Is meer afstand tot de landbouw nodig om te signaleren waar het echt fout gaat? De programmamakers denken van wel. “Wij doen ook items over humane gezondheids-

Het pakt je wel. We droomden zelfs over geiten.

veel over geiten gedroomd”, zeggen Pennarts en Van Laar, die in april 2010 tot een afronding kwamen van dit dossier met de overgang van NOVA naar Nieuwsuur. In één van de laatste afleveringen werd nog eens nadrukkelijk gesteld dat de Q-koorts vooral door nalatigheid van de overheid flink uit de hand is gelopen. “Het werd pas in december 2009 officieel aangemerkt als een gevaar voor de volksgezondheid, dat overstijgt dus het normale ondernemersrisico”, bepleit een geïnterviewde advocaat.

Goede research Pennarts en Van Laar hebben iets bijzonders gemaakt. “Een groot journalistiek verhaal dat leunt op feitenkennis uit het verleden en dat iets definitiefs zegt over de toekomst”, gaf juryvoorzitter Marcel Henst als toelichting. “Om al die feiten te vinden, is zichtbaar veel moeite gedaan, met als resultaat een helder feitenrelaas met conclusies die niemand kan negeren. Dat is toch bij uitstek wat journalistiek moet doen.” Opvallend vond de jury dat juist deze makers,

’

zorg. Vanuit het belang van de volksgezondheid zijn we begonnen met Q-koorts.” De jury bewondert het dat NOVA zo dicht bij boeren en andere betrokkenen kon komen en ze ongedwongen voor de camera kreeg. Ook op moeilijke en emotionele momenten. Hoe dat is gelukt? “Boeren en ook anderen voelden dat ze door ons serieus werden genomen.”

Jaarthema: voor alle media De geiten- en schapensector werd in 2009 en 2010 geconfronteerd met Q-koorts en dat had verstrekkende gevolgen voor de volksgezondheid. De NVLJ koos dit tot jaarthema voor de Gouden Greep en nodigde met name ook de algemene media uit om producties in te zenden. Judith Pennarts en Jane van Laar maakten in 2009 en 2010 voor NOVA meer dan tien reportages over dit onderwerp. Vier daarvan werden ingezonden. NOVA maakte met deze reeks begin 2010 op indringende en integere wijze de willekeur van de Q-koortsaanpak en de falende bestrijding duidelijk. De Gouden Greep l mei 2011

17

| GOUDEN GREEP WINNAARS

Jury: ‘Begin is briljant’

‘Je moet lef hebben’

ZLTO sjanste met Wakker Dier

Aanmoediging voor ex-veehouder

Genomineerd zijn is goed genoeg, merkte Jan Braakman op

Sjoerd Hofstee, redacteur bij Nieuwe Oogst, won met zijn artikel

tijdens de prijsuitreiking. Met Mariska Vermaas schreef hij

‘Betaalde arbeid sleutel tot lage kosten’ niet alleen de Bronzen

het artikel ‘ZLTO: Wakker Dier is beste partner in dit dossier’.

Greep, maar ook de befaamde Alfred van Dijkprijs.

Ze kregen de Zilveren Greep.

Hierdoor maakt hij ook kans op de Star Prize van de IFAJ.

Tekst: Lauk Bouhuijzen, Agrio – Foto: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie

Tekst: Marjolein van Woerkom, Van Woerkom Journalistiek – Foto: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie

Mariska Vermaas en Jan Braakman (rechts) ontvangen van Marcel Henst de Zilveren Greep.

I

n boerenkringen leverde het dubbelinterview met ZLTO-voorzitter Hans Huijbers en Sjoerd van de Wouw van Wakker Dier veel stof tot discussie op, zo weet Jan Braakman. “Wakker Dier was toch jarenlang de luis in de pels van de (intensieve) veehouderij. Maar wij wisten dat er een toenadering was. Dat moeten we publiekelijk maken, was onze gedachte. Sjoerd van de Wouw werd bijvoorbeeld vorig jaar op de ledenvergadering van de NVLJ in Kraggenburg geïnterviewd door onze collega Jan Vullings. Je kunt zeggen dat toen het balletje echt is gaan rollen. Natuurlijk waren er al eerder verhalen in de krant verschenen over die toenadering tussen boerenorganisatie en actiegroep, maar dat waren vooral losstaande en incidentele verhalen. Waarbij iets vanuit de ene of juist de andere kant werd belicht. Wij wilden beide kanten in hetzelfde verhaal bijeenbrengen. ’’

Complicaties Samen met collega Mariska Vermaas werd het idee voor een dubbelinterview met de ZLTOvoorman en het gezicht van Wakker Dier uitgewerkt. “Dat wij het met z’n tweetjes deden, geeft al aan dat we wat complicaties verwacht-

18


Alfred van Dijk (rechts) feliciteert Sjoerd Hofstee met de Alfred van Dijkprijs.

ten. We hebben van tevoren afgesproken wat aan de orde moest komen en in welke volgorde. Ik deed het interview, Mariska stelde eventueel aanvullende vragen en werkte later het artikel verder uit. Om het resultaat daarna samen nog wat aan te scherpen en te stroomlijnen.’’ Het juryoordeel was kort maar krachtig: goed getimed, goed geschreven met veel vakmanschap dat respect en vertrouwen afdwong bij de geïnterviewden. Speciaal geroemd werden de eerste woorden: ‘Dag Sjoerd.’ ‘Hallo Hans.’ Hieruit bleek dat de mannen elkaar eerder hadden ontmoet en elkaar persoonlijk kenden. Daarmee gaven Vermaas en Braakman aan dat het dubbelinterview feitelijk geen primeur was, aldus de jury. Die openheid vond de jury prijzenswaardig; menig journalist zou de primeur op zichzelf hebben laten afstralen.

Stof tot discussie Dat het dubbelinterview veel impact heeft gehad, daarvan is het duo overtuigd. “Voor veel boeren was het een verrassing dat de ZLTO-voorzitter met Wakker Dier sjanste”, zegt Vermaas. En dat Huijbers Wakker Dier zelfs een goede partner voor de landbouw noemde, was voor velen nog veel verbazingwekkender.

Het leverde flink wat stof tot discussie op bij de ZLTO-aanhang, zo hebben Vermaas en Braakman bij verschillende bijeenkomsten en vergaderingen daarna gemerkt. Het bekroonde duo van het Agrarisch Dagblad werkt wel vaker samen, maar is daarnaast ook vaak alleen op pad. Of er nieuwe plannen zijn voor geruchtmakende dubbelinterviews, dat laten ze voorlopig in het midden.

Redactie zond interview in De redactie van Agrarisch Dagblad zond het dubbelinterview van Mariska Vermaas en Jan Braakman in voor de Gouden Greep 2010 in de categorie Belangenbehartiging. Beide auteurs waren niet op de hoogte van de inzending. Het interview met Hans Huijbers van ZLTO en Sjoerd van de Wouw van Wakker Dier is gepubliceerd in Agrarisch Dagblad op 5 november 2010. Op de voorpagina waren de opvallendste uitlatingen van Huijbers samengevat in een nieuwsbericht.

H

ij wilde al van het podium afstappen met de Bronzen Greep in zijn ene hand en de bos bloemen in zijn andere, maar juryvoorzitter Marcel Henst riep hem nog even terug. De Alfred van Dijkprijs moest ook nog worden uitgereikt. En ook deze was dit jaar voor Sjoerd Hofstee. De naamgever van de prijs was in hoogsteigen persoon aanwezig om de prijs te overhandigen. “Echt, dit had ik niet verwacht”, zegt een blije Hofstee naderhand. “Ik had alleen de Bronzen Greep, voor journalisten onder de 35 jaar, voor mogelijk gehouden. Maar ook nog de Alfred van Dijkprijs? Wauw. Ik moet eens even vragen hoe het zit met het vertalen van het artikel.” Hij blijft bescheiden. “In zekere zin is de Bronzen Greep voor mij een aanmoediging. Het is blijkbaar een goed verhaal, dat is erkenning. Ik denk sterk vanuit de doelgroep, dat is blijkbaar nu ook goed gelukt. Maar bij alle producties probeer ik het beste eruit te halen.” Bescheiden of niet, toch was hij het zelf die het artikel heeft ingestuurd. ,,Ik heb wel even overlegd met anderen, maar ook zij zeiden: ‘dat moet je doen!’ Ik vond het stiekem zelf ook wel een goed artikel.” De jury stelt in haar juryrapport dat het een goed verhaal geworden is. ‘Inhoudelijk sterk

en geschreven met een frisse stijl en scherpe pen. Sjoerd gebruikt het genre van bedrijfsreportage waarvoor het bedoeld is: dat vertellen wat de buurman-veehouder nieuwsgierig maakt en wat hij móet weten’. “Dat klinkt vleiend”, lacht Hofstee. “Maar je hebt toch ook een beetje geluk nodig. Deze boeren kreeg ik in de schoot geworpen. Ze gaven een presentatie over hoe een kostprijs van 25 cent te realiseren is. Ik heb ze benaderd en ze wilden hun ferme uitspraken best op papier laten zetten.”

Kostprijsverlaging leeft bij onze doelgroep, dus het is mijn taak om als journalist daarop in te spelen. Kijk maar naar de andere winnaars, zoals het ZLTO-verhaal of de Q-koorts van NOVA; allemaal producties waar durf van journalisten een grote rol speelt. Wij moeten het verhaal vertellen dat ertoe doet en dat mag best eens wat kritischer zijn.”

Een zin veranderd Hoewel de geïnterviewden het beslist wilden nalezen, hebben ze maar één zinnetje veranderd. “Dat was iets van persoonlijke aard”, vertelt Sjoerd. “Ik geef toe, als ze er niets over hadden gezegd, had ik het erin laten staan. Achteraf ben ik tevreden dat het eruit is. Die zin had te veel afgeleid van de uiteindelijke boodschap.” Behalve kwaliteit en een beetje geluk, is durf ook een aspect, meent hij. “Als agrarisch journalist moet je het lef hebben om zulke dingen op te schrijven. Dit is voor veel melkveehouders een controversieel onderwerp en dat leidt tot de nodige reacties, maar dat is juist goed.

Winnaar in categorie economie In het artikel ‘Betaalde arbeid sleutel tot lage kosten’ laat Sjoerd Hofstee, zelf melkveehouder geweest, vader Durk en zoon Auke Bootsma uit het Friese Tzum aan het woord. Deze melkveehouders stellen dat een kostprijs van 25 cent te realiseren is door onder andere betaalde arbeid in te zetten. Dit artikel won in de categorie Economie. Het artikel is gepubliceerd in Nieuwe Oogst van 3 april 2010. De Gouden Greep l mei 2011

19

Agrio werkt! Agrio uitgeverij is in de agrarische sector uitgegroeid tot een succesvolle, onderscheidende uitgever. Een betrouwbare partner met een breed pakket sterke merken, zowel print als online. De basis voor het succes is de omvangrijke, actuele agrarische database en de heldere uitgeefstrategie. Met alle disciplines onder één dak kunnen wij adequaat inspringen op de nieuwste mediaontwikkelingen. Met veel passie voor de sector en een gedreven, creatieve benadering bedienen wij zowel

communicatie medewerker m/v

lezer als adverteerder met een multimediaal pakket op maat. Agrio werkt!

‘N FRISSE KIJK OP C O M M U N I C AT I E . DAT IS...

Imagro

Mark Oude Luttikhuis, bedrijfsleider

S T R AT E G I E & C R E AT I E V O O R AGRI, FOOD EN BUITENGEBIED W W W. I M A G R O . N L

Agrarisch, internationaal georiënteerd en thuis op het platteland

LANDBOUWAGENDA.NL

LANDBOUWFILMPJES.NL

TREKKERWEB.NL

www.agrio.nl

Roodbont Publishers B.V. heeft een warm hart voor het platteland en de landbouw. Van agrarisch ondernemer tot plattelandsbewoner of -bezoeker, maar ook mensen met groene vingers zijn bij Roodbont aan het goede adres. Nederland is een klein taalgebied in de grote wereld. Onze agrarische vakuitgaven kunnen we alleen maar maken als we die ook elders kunnen verkopen. Vandaar dat we onze blik ook op het buitenland richten en vele vertalingen in eigen beheer het levenslicht hebben gezien.

U I T G E V E R I J P U B L I S H E R S

Roodbont Publishers B.V. Postbus 4103 7200 BC Zutphen T 0575 54 56 88 [email protected] www.roodbont.nl


Roodbont_Adv_98_60_5mm.indd 1

07-04-11 17:06

21

| OORKONDES

Goed vertelde verhalen toegepast, oordeelde de jury over de genomineerde verhalen. Drie categorie

Wageningen UR Livestock Research, CRV Uitgeverij en ROM3D werkten samen aan het boek Anders groeien. Onderwerp is de schaalsprong in de melkveehouderij. “Geleidelijk groeien is vaak niet meer de beste keus, je kunt beter kiezen voor een schaalsprong”, zegt mede-initiatiefnemer Paul Galama van Wageningen UR. Maar hoe kan de melkveehouderij zich ontwikkelen in Nederland met alle tegenslag en tegenstand? “Alle kanten van die ontwikkeling zijn in het boek belicht”, zegt Van der Knaap. “Misschien willen we wel 500 koeien melken in Nederland, maar denk na over hoe je dat zou doen. Past zo’n bedrijf in het landschap? Hoe groot maak je de kuddes? Kun je samenwerken met andere veehouders? Het boek is daarbij geen adviesboek, maar een inspiratieboek. In reportages uit het buitenland kun je zien hoe anderen het doen.”

winnaars kregen een oorkonde.

Andere denkrichtingen

Jury: Nominaties voldoen aan basisregels Feitelijk juist, zorgvuldig gemaakt, onafhankelijk en er is hoor en wederhoor

Tekst: Harma Drenth, Boerentaal – Foto’s: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie Willem Rienks, Paul Galama en Jaap van der Knaap (v.l.n.r.).

Categorie Economie Joost Stallen heeft voor Groenten & Fruit Magazine en www.gfactueel.nl onderzoek gedaan naar de kwaliteit van spruiten. “Daar wordt verschrikkelijk over gemekkerd, met name op telersbijeenkomsten. Ik wilde kijken of dat terecht was.” Vijftien weken achtereen bezocht Stallen steeds dezelfde zes supermarkten om spruiten te kopen. “Het werd een vast ritje op vrijdagmiddag. En dan meteen een artikel maken Joost Stallen voor internet: spruiten beoordelen, fotograferen, becommentariëren en met name ook pogen om mensen uit te lokken tot reacties.” In het maandblad van Groenten & Fruit schreef Stallen een afsluitende analyse, onderbouwd met cijfers, grafieken en reacties. Hij gaf over zijn onderzoek zelfs een presentatie voor spruitentelers.

In de vuilnisbak Stallen heeft oorlog gekregen met z’n kinderen, zegt hij. “Zij moesten die spruiten mee wegwerken, evenals mijn buren. En mijn vrienden – ik heb er een stuk minder nu, want elke vrijdag kwam Joost weer aan met zijn overtollige spruiten. Maar ik heb er ook veel in de vuilnisbak gekieperd. De klant wordt nogal eens, eh, ja, bedonderd – laat ik het maar zo ronduit zeggen. En dat moet je niet willen. Als je een of twee keer rommel gekocht hebt, dan laat je ze de derde keer lekker liggen.” De jury vindt het taalgebruik van Stallen hier en daar wat te populair. Dat had de eindredactie moeten corrigeren, meent de jury. Dat neemt niet weg dat Stallen alle kansen benut om met een crossmediale productie spruitentelers een spiegel voor te houden: letten ze wel op hoe de supermarkt hun product behandelt? Hij confronteert ook de retailers met hun slordigheden. De productie was gericht op de economie van de totale afzetketen, met als startpunt de markt. Het oordeel van de jury: een toonbeeld voor het journalistieke handwerk van vandaag de dag. Een terechte winnaar in de categorie Economie.

22


Categorie Platteland Ze bestaan nog, de echte verhalenvertellers, constateert de jury opgetogen als ze het artikel van Martijn Knuivers onder ogen krijgt. Knuivers zocht de oude adel in de landbouw. Voorheen waren dit vaak de grootgrondbezitters en dus de verpachters in de sector. Nu interviewde de redacteur mensen van adel die zelf op hun eigendommen boeren. Hij publiceerde daarover een artikel in Boerderij van 2 februari Martijn Knuivers 2010. Knuivers is redacteur akkerbouw en mechanisatie en maakte met dit artikel een uitstapje naar een ander vakgebied. “Dit ging puur over levensverhalen, familieverhalen. Je hoeft als journalist niet altijd vervelend nieuws of vaktechniek te brengen. Het mag ook wel een keer gewoon iets leuks zijn”, zegt hij. Hij vond negen boeren en wist ze over te halen om mee te werken. Hun boerenbedrijven varieerden van groot tot klein. Bij het uitwerken liep hij tegen enkele bijzonderheden aan. “Ik kwam erachter dat bij sommige mensen hun officiële naam al mijn halve intro vulde. Dat vind ik prachtig.” Verder speelt bij diverse boeren de adellijke afkomst geen rol meer. “Sterker nog, sommigen hebben er zelfs een aversie tegen, die gebruiken hun titel bewust niet. Wat ook opvalt: als ze nog op het oorspronkelijke landgoed wonen, klagen ze meestal steen en been over hoge onderhoudskosten.” De jury vond het een onderhoudend, mooi en evenwichtig verhaal. Prachtige foto’s van Hans Prinsen samen met afbeeldingen van alle familiewapens maken de verhalen helemaal af. Wie het artikel in Boerderij nog eens leest, moet op alle eerste zinnen van de kaderteksten letten, adviseert de jury, want elk portret begint subtiel en heeft een eigen invalshoek. Het oordeel van de jury: compleet of niet, het is een prachtig feitenrelaas geworden met vooral goede portretterende inzetjes. Knuivers staat binnen de categorie Platteland op eenzame hoogte, vindt de jury.

Categorie Vakmanschap Oei, een boek. Dat was de eerste reactie van de jury op de inzending van het boek ‘Anders groeien’ door CRV Uitgeverij. De jury heeft met een dergelijke inzending moeite omdat het moeilijk journalistiek te beoordelen is. Jaap van der Knaap van CRV Uitgeverij had vooraf gecheckt of hij het boek kon inzenden voor de Gouden Greep. ‘Nou, je kunt het wel doen Jaap, maar ik geef je geen kans’, luidde het advies.

Het boek biedt ook ruimte voor kritiek. Van der Knaap: “We laten zien dat niet iedereen blij wordt van een schaalsprong. Wakker Dier bijvoorbeeld komt aan het woord. Er zijn milieugroeperingen die moeite hebben met grote stallen in een landschap.” Dat geeft een beeld van andere denkrichtingen in de maatschappij. Gelukkig werd het boek toch ingezonden. De jury vindt deze internationale helikopterview een verademing bij het te vaak naar binnen gerichte getureluur. De jury meldt: “De redactie laat zich niet afleiden van de gekozen rode draad: ondernemen is kiezen. Conclusies worden getrokken. Het is een boek waar je wijzer van wordt. Het is belangrijk genoeg voor alle melkveehouders en hun adviseurs.” En daarmee de terechte winnaar in de categorie Vakmanschap.

Twee goede producties zonder greep en oorkonde Integriteit De jury heeft het langst gesproken over de inzending van Jelle Feenstra in de categorie Belangenbehartiging. De discussie ging over de integriteit van de journalist. Heeft hij zich laten gebruiken? Het artikel, verschenen in Nieuwe Oogst, was een aanklacht van twee bekende melkveehouders tegen de overfinanciering van banken in de sector. Feenstra lijkt het met hen eens: “Als je preJelle Feenstra tendeert dat je maatschappelijke verantwoordelijkheid belangrijk vindt, dan moet je daar ook naar handelen.” Niet iedereen was blij met het artikel. “Er is zelfs geprobeerd om de publicatie tegen te houden.” Feenstra heeft zich niet laten tegenhouden. “We hebben een redactiestatuut dat ruimte biedt aan dit soort verhalen. Ledenbladen die alleen informatie met het gekleurde sausje van de organisatie vertellen, zijn geen goede ledenbladen.” En ja, oordeelde de jury, het is een goed artikel. Feenstra heeft zich niet voor het karretje laten spannen. “Hij speelt open kaart door de twee bekende boeren betweters te noemen, belooft onderaan het artikel dat wederhoor volgt en komt die belofte ook na. Hij publiceert nog drie weken over hetzelfde onderwerp. Een goed geschreven artikel dat een relevante discussie aftrapt.”

Veilige vaktechniek Gerard Boonekamp is de man van het bodem resetten. Hij publiceerde erover in Groenten & Fruit Magazine en op www.gfactueel.nl. Het oordeel van de jury: “Het bijzondere is dat Boonekamp via een video de kijkers echt getuige heeft gemaakt van het proces van bodem resetten. De vaktechniek is niet alleen opgeschreven, maar ook gefilmd en gefotografeerd. Dat is bijzonder.” Gerard Boonekamp Eén goed Nederlands woord voor bodem resetten? Daar moet Boonekamp even over nadenken. “Weer opnieuw beginnen? Dat is meer dan één woord. Tja. Ik vond bodem resetten de beste term. Resetten kennen we allemaal, bodem kennen we allemaal.” Het is duidelijk dat Boonekamp zijn crossmediale serie heeft ingezonden in de categorie Vakmanschap, want hij duikt meteen in de veiligheid van de technische uitleg. “Het idee is om met biologische middelen, gebruik makend van de biologie in de grond, de bodem te ontsmetten, waarbij het bodemleven weer heel snel op het niveau is en het zijn beschermende werk doet tegen ziektes. Het is een hoopgevende ontwikkeling. Maar ook complexe materie.” Boonekamp heeft het onderwerp op verschillende manieren onder de aandacht gebracht. Juist dat heeft de jury gewaardeerd. De Gouden Greep l mei 2011

23

| AGRARISCHE PERSPRIJS

D

VION Food Group is een internationaal opererend foodbedrijf. We maken hoogwaardige voedingsmiddelen en ingrediënten voor mens en dier. Daarbij laten we ons leiden door de wensen van de consument. Die vullen we in met voedingsmiddelen, ingrediënten en diensten van hoge kwaliteit. VION kent twee kernactiviteiten: Food en Ingredients. Met ruim 27.000 medewerkers realiseren we een omzet op jaarbasis van 1 9 miljard. Ons hoofdkantoor staat in Eindhoven. U leest meer over onze activiteiten op www.vionfoodgroup.com.

VION N.V. • tel. 088 995 37 00 • www.vionfoodgroup.com • [email protected] 112107_VION adv 200x125 mm.indd 1

01-04-11 09:16:40

Actuele agrarische nieuwsvoorziening Lees nieuws, achtergrond en opinie wekelijks in

Volg het agrarische nieuws 24 uur per dag op

.nu

Agrarisch nieuws uit mijn regio

Voor ondernemers

Nieuwe Oogst, het ledenblad van LTO Noord, is een agrarisch vak-, nieuws- en opinieblad. Nieuwe Oogst brengt actuele en heldere informatie uit de regio en de sector en biedt inzicht in markt-, sociaaleconomische, maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Met Nieuwe Oogst en NieuweOogst.nu bent u altijd up-to-date geïnformeerd.

Advertentiemogelijkheden

Nieuwe Oogst biedt de agrarische zakenwereld volop ruimte om te adverteren, zowel voor print als digitaal. Bijsluiters zijn ook mogelijk. Voor meer informatie: Nieuwe Oogst Zwartewaterallee 14 8031 DX Zwolle Redactie tel. 088 – 888 66 11 Advertentie tel. 088 - 888 67 00

24


Annechien ten Have-Mellema Eerste winnaar Agrarische Persprijs Ze was er stil van, maar dat duurde niet lang. Annechien ten HaveMellema, voorzitter LTO vakgroep Varkenshouderij, maakte meteen duidelijk waarom zij de Agrarische Persprijs 2010 verdient: “Open communiceren is belangrijk en ik heb er plezier in.” Tekst: Ida Hylkema – Foto: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie

e Agrarische Persprijs werd dit jaar voor het eerst uitgereikt door de Nederlandse Vereniging voor Landen Tuinbouw Journalistiek. Zelfstandig journalist Wiebe Dijkstra en Marcel Henst, communicatiemanager bij Vion, legden een uitgewerkt voorstel voor de prijs voor aan de NVLJ. Die besloot de prijs te koppelen aan de uitreiking van de Gouden Greep. Het idee is eenvoudig: de Persprijs is een beloning voor degene die in het (agrarische) nieuws een prominente rol heeft vervuld. Voor de jury, bestaande uit Wiebe Dijkstra, Marc van der Lee, (director Communications van VION Food Group), Bert de Jong (adjunct-hoofdredacteur Leeuwarder Courant) en Jacqueline Wijbenga (algemeen hoofdredacteur cluster Agri & Food, Eisma Businessmedia en juryvoorzitter), was het nog wel even graven in het geheugen. Maar al snel werd duidelijk dat uit de vier groslijsten met kandidaten uit de politiek, belangenbehartiging, communicatie en bedrijfsleven er vrij gemakkelijk drie genomineerden konden worden gekozen, waarbij er één met kop en schouders bovenuit stak: Annechien ten Have-Mellema. De varkensvoorvrouw voldoet aan alle criteria van de Agrarische Persprijs: kandidaten moeten zich manifesteren rond een agrarisch en maatschappelijk relevant thema en voor een breed publiek in het nieuws zijn geweest. Daarbij wordt gelet op het gezag waarmee de boodschap is uitgedragen, de nieuwswaarde, relevantie en spraakmakendheid. Bovendien werd gesteld dat het gebruiken van nieuwe media als Twitter en andere sociale platforms een pre is. Toen juryvoorzitter Wijbenga dit zei, ging er een geroezemoes door de zaal. Want als er iemand uit de agrarische sector actief is met sociale media, dan is dat Ten Have. Met haar weblog en tweets draagt ze haar standpunten en visie uit aan een breed publiek. ‘Van burger tot politicus, van beleidsadviseur tot milieuactivist, iedereen is voor Ten Have gesprekspartner. Dit alles maakt Annechien ten Have-Mellema volgens de jury dé persoon die de Agrarische Persprijs 2010 verdient’, zo meldt het juryrapport. “Ik zie de prijs als waardering voor mijn open communicatie en voor de hele varkenssector”, zegt Ten Have als ze van Wijbenga de sculptuur krijgt overhandigd. Na de prijsuitreiking kon Ten Have vele felicitaties in ontvangst nemen. In Putten en – uiteraard – op Twitter en andere sociale platforms. De Gouden Greep l mei 2011

25

| INTERVIEW

‘Kwaliteit op prima niveau’ Crossmediale producties verrassen Henst Het aantal inzendingen voor de Gouden Greep 2010 stemde tot tevredenheid. Kwalitatief was het niveau goed en onder de inzendingen zaten enkele vernieuwende, crossmediale producties. Kortom, juryvoorzitter Marcel Henst is content met het niveau. Tekst: Roger Abbenhuijs – Foto’s: Lieven Herreman; Bram Teeuwsen, Agrio

M

arcel Henst gunt de lezers een bescheiden kijkje achter de schermen van de Gouden Greep 2011. “De jury kreeg dit jaar ongeveer vijftig inzendingen ter beoordeling. De helft daarvan overleefde de eerste schifting, wat betekent dat we die grondig hebben besproken.” Eén aspect springt daarbij in het oog. “De agrarische journalisten hebben hun lezers het afgelopen jaar getrakteerd op een groter verhaal. Dat valt op bij de inzendingen over 2010”, zo vat Henst samen.

Keerzijde

<

<

26


De agrarische media opereren op een prima niveau, meent Marcel Henst.

Marcel Henst en Jan van Liere: ‘Geen hoor en wederhoor toepassen is een journalistieke doodzonde’

De keerzijde van die bredere aanpak is dat te veel producties volgens de juryvoorzitter qua vormgeving niet af waren. “De opmaak lijkt vaak te veel op ‘prefab’. Het is meer beton storten dan gericht bouwen aan een samenhang tussen tekst en beeld.” Henst vindt het te makkelijk om dat de vormgevers aan te rekenen. “Vorm en inhoud horen bij elkaar. Het is mede de verantwoordelijkheid van de redacteur dat het artikel compleet is. Dus inclusief de juiste foto’s, illustraties en kaders. Bij veel producties is de redacteur niet tot het gaatje gegaan.” Henst plaatst nog een andere kritische kanttekening. “Het laatste telefoontje wordt vaak vergeten, ofwel, het aloude journalistieke principe van hoor en wederhoor wordt niet altijd toegepast. Een journalistieke doodzonde.” De jury heeft zich daarbij de vraag gesteld wat de oorzaak is en concludeert dat tijd vaak de kritische factor is. “Wederhoor betekent toch weer een extra telefoontje en dus extra tijd. Dat mag echter nooit een argument zijn om het principe overboord te gooien. Eenzijdige verhalen blij-

ven op het bedenkelijke niveau van het geruchtencircuit. Je lezer verdient beter.”

Crossmediaal Kijkend naar de ontwikkelingen binnen de landen tuinbouwjournalistiek in de afgelopen jaren, durft Henst te stellen dat de agrarische media op een prima niveau opereren. “Zeker als je dat vergelijkt met andere branches en sectoren. Boeren en tuinders mogen zich gelukkig prijzen met hun brede en diepe aanbod van vakinformatie.” Henst constateert dat er de laatste jaren diverse nieuwe vormen van media zijn bijgekomen. “Dat begon als meer van hetzelfde, maar je ziet nu toch producties die complementair zijn aan print en omgekeerd.” Opvallend in 2009 was dat er geen prijs werd uitgereikt in de categorie ‘nieuwe media’ omdat de inzendingen niet van een opvallende kwaliteit waren. Dat wordt dit jaar ruimschoots goedgemaakt. “Natuurlijk willen we ook op dit gebied altijd meer, maar bij diverse inzendingen was de online-component dit jaar echt aanvullend. Multimediaal is vervangen door crossmediaal. Knap, want het betekent dat journalisten op meer toetsen van het orgel kunnen spelen. Ze denken verder dan alleen het gedrukte verhaal.”

Feedback Afsluitend merkt de voormalig hoofdredacteur van weekblad Boerderij op dat het aantal inzendingen voor de Gouden Greep goed is. “Iedereen doet mee. Zeker niet alleen de vertrouwde redacties die al decennialang actief zijn binnen de agrarische sectoren, maar ook de andere en nieuwe spelers.”

Op verzoek van de NVLJ kunnen individuele inzenders vanaf dit jaar persoonlijk feedback krijgen op hun inzending. “Het gaat te ver om voor alle vijftig inzendingen een uitgebreid juryrapport te schrijven. Maar als redacteuren willen weten welke afweging de jury heeft gemaakt, of op welke punten de inzending onvoldoende scoort, dan kan contact met mij worden opgenomen. De Gouden Greep is niet voor niets in het leven geroepen om de landbouwjournalistiek op een hoog niveau te brengen en te houden.”

En dit is de jury ... Marcel Henst, voorzitter van de jury van de Gouden Greep, is manager corporate communicatie bij Vion Food Group. Daarvoor was hij uitgever/hoofdredacteur van dagblad Cobouw en hoofdredacteur van vakblad Boerderij. De overige juryleden zijn: Bert van Slooten, presentator Radio 1 Journaal en multimediaal redacteur/ verslaggever bij de economieredactie van de NOS, eerder werkzaam bij het Agrarisch Dagblad; Bert de Lange, product- en marketingmanager AB Oost, voormalig hoofdredacteur Veeteelt; Harm de Kroon, oud-directeur van de Noordelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (NLTO); Bert Westenbrink, hoofdredacteur op Hogeschool Windesheim, voormalig hoofdredacteur Agrarisch Dagblad; Jan van Liere, parlementair redacteur Nieuwe Oogst, is secretaris. De Gouden Greep l mei 2011

27

5 <

2 Martijn ter Horst van Boerderij (met glas) schiet staatssecretaris Henk Bleker aan. Jos Heymans van RTL Nieuws is druk met mobiele zaken.

<

<

1

3 Bij de muziekgroep spatten de vonken eraf.

4 <

<

Wout Dekker van Nutreco (links) en Bart Jan Krouwel van de PVE hebben elkaar al snel gevonden. Praten ze over diervoeders of over de Rabobank?

Cor Bruns van ING (met blauwe stropdas) praat bij met drie mensen van Interpolis: Adri Witlox (links), Esther van der Tang en John de Hoon (rechts).

Ruben van Boekel (links) en Lauk Bouhuijzen: de jonge hond en de ervaren rot van Agrio.

Ontmoeten en bijpraten

6

Er was volop gelegenheid om nieuwe mensen te

bezochten 180 mensen uit de agribusiness het

ontmoeten of bestaande contacten aan te halen.

netwerkevenement Gouden Greep 2010.

Tekst: Harma Drenth, Boerentaal – Foto’s: Cees van ’t Wout, Ceesfotografie

<

Op een prachtige dag en in een mooie omgeving

Albert Knijnenburg van Rabobank, Sjors Kruiper van Fruitmasters en Co Scholten van Grasbaal zijn van plan om zich het buffet goed te laten smaken.

14 <

Marco Puthaar van AgriMedia en René Verhoeven van ForFarmers treffen elkaar voor de muziek.

7 <

13

8

9 De erevoorzitter van de NVLJ, Alfred van Dijk, geeft acte de présence, samen met zijn zoon Steven van Dijk.

<

Redacteur Robert Bodde van Boerderij (op de rug gezien) praat met René van den Bosch en Ton Wouda van Limagrain.

<

Freelance journalisten Ida Hylkema en Wilfried Wesselink genieten van het uitstekende buffet.

Deze mensen weten vast al wat voor vlees ze in de kuip hebben. Van links naar rechts Pascalle de Ruyter van Productschappen Vee, Vlees en Eieren, Jolanda Jansen van Wageningen UR Livestock Research en Dé van de Riet van Vlees.nl.

<

<


12

<

< 28

Bert van Slooten van de NOS en jurylid van de Gouden Greep (links) schept op samen met Jack Luiten van LTO Nederland, Jan Vullings van agd media, Jos Westerhof van ForFarmers en Hans Siemes van Siemes & Partner (v.l.n.r.).

11 10

Twee directeuren van communicatieadviesbureaus, Fenny Straat van Stratcom en Wim Busser van Busser & Ten Hove Communicatie, beiden met roots in de vleeswereld.

Janneke Janssens van Vakblad Varkens vult een evaluatieformulier in. Wat was goed, wat kan beter? De Gouden Greep l mei 2011

29

Wat de ondernemer voorkomt, verzekert ’ie niet.

Journalist in de landen tuinbouw?

En zo is het maar net. Daarom helpt Interpolis graag om schade te voorkomen. Kijk voor preventieadviezen op Interpolis.nl/agro.

17920254_Adv Argo Corp_200x125.indd 1

04-04-11 12:37

Breeding your profit

142-11 Ad Gouden Greep.indd 1

Voor cijfers en feiten over de (pluim)vee, vlees en eieren sectoren

04-04-2011 14:39:55

... daarom ben je lid van de NVLJ

• NVLJ Netwerk • Internationale contacten • • Ontmoeting met collega’s • Adressen • • Journalistieke prijzen • Perskaart • • Jonge Journalisten • Journalistencafé •

kijk op www.pve.nl

Iets voor jou? www.nvlj.nl - Nieuws - Marktinformatie - Termijnmarktkoersen - Opinie - Grondmarkt - AgroWeer

Nederlandse Vereniging voor Land- en Tuinbouwjournalistiek

Postbus 1 • 4410 AA RILLAND • Tel. (0113) 55 71 00 • www.limagrain.nl

30



31

Duurzaamheid zit in onze genen. Dat is het idee. Nederlandse tuinders zijn zeer innovatief. Zo zoeken zij volop naar verbeteringen in de energiebeheersing. Het familiebedrijf Ammerlaan Grond & Hydrocultuur gaat gebruik maken van aardwarmte om hun kassen te verrwarmen. En een scholencomplex, een zwembad, een fitnesscentrum en een sporthal. Boren naar twee kilometer diepte is niet zonder risico's. Voor zo'n investering is visie, ambitie en lef nodig. Rabobank stimuleert graag innovatieve ondernemers. Zodat de tuinbouw bijdraagt aan een duurzame leefomgeving.

Bespreek uw plannen op het gebied van duurzaamheid met uw Rabobank. Rabobank. Een bank met ideeën.

www.rabobank.nl/agrarisch

Gouden Greep. Sectorbreed contacten leggen. Kritische vragen in een Kamerdebat, dat wil je bereiken

Recommend Documents