herbestemmingsroute
8 en 9 september 2012 Tijdens Open Monume ntendag
Herbestemmingsroutes Gouda, Delft en Dordrecht Volg de routes langs bijzonder erfgoed en ontdek de mogelijkheden van herbestemming! www.zuid-holland.nl/herbestemming
Gouda
D elft
Dordre cht
Villa Augustus, Dordrecht
2
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten! Op 8 en 9 september 2012, tijdens de Open Monumentendag, organiseert de provincie Zuid-Holland drie herbestemmings routes door Gouda, Delft en Dordrecht. Met de herbestemmingsroutes kunt u kennis maken met de verhalen achter het cultureel erfgoed. Steeds meer oude watertorens, fabrieken, kerkgebouwen en andere monumenten komen leeg te staan. Van veel karakteristieke en oude gebouwen is de oorspronkelijke functie weggevallen. Het behoud van deze gebouwen is belangrijk. Zij bepalen mede de identiteit van de provincie en dragen in belangrijke mate bij aan een aantrekkelijke leefomgeving waar mensen graag wonen, werken en recreëren. Om het cultureel erfgoed te behouden is het vinden van een nieuwe eigentijdse bestemming een zekere manier om erfgoed een duurzame toekomst te verschaffen. Wij nodigen u uit de herbestemmingsroutes te bezoeken, er is veel te ontdekken in de herbestemde en te herbestemmen monumenten.
mr .
J.F (H an ) W eber
Gedeputeerde Groen, Water, Kust, Cultureel Erfgoed en Media.
3
Molen Kyck over den Dyck, Dordrecht
4
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Programma De provincie Zuid-Holland organiseert drie herbestemmings routes door Gouda, Dordrecht en Delft. Deze routes nemen u mee op ontdekkingstocht langs en door gebouwen die al herbestemd zijn of die nog herbestemd kunnen worden. De routes zijn wandelend of per fiets te volgen. Per route is een activiteitenprogramma voor jong en oud samengesteld. Het accent ligt hierbij op gebruik van het gebouw vroeger en nu. Een greep uit het aanbod: abseilen van een watertoren, presentaties van ideeën over herbestemming door basisscholen, multimediale themabus met interactief programma, familiedansvoorstelling, optredens van singer-songwriters en unieke rondleidingen in monumenten die niet altijd open zijn voor publiek. Per stad zijn de route en activiteiten uitgewerkt in een overzichtskaart. De QR-codes geven informatie over alle gebouwen en het herbestemmingsverhaal.
5
Jeruzalemkapel, Gouda
6
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Gouda Kerkentour 8 september In Gouda concentreert de herbestemmingsroute zich rond religieus erfgoed. Het is een unieke kerkentour langs een voormalige synagoge en dertien Goudse kerken die herbestemd zijn of herbestemd kunnen worden. Zo is in het Remonstrants Poortje tegenwoordig een architectenbureau gevestigd en zijn in de Turfmarktkerk appartementen gepland. Maak kennis met religieus erfgoed dat u misschien nog niet kent en ontdek hun verhaal. Een aantal gebouwen is speciaal geopend. Andere religieuze monumenten kunt u slechts van de buitenkant bezichtigen. Speciaal voor dit weekend is een activiteitenprogramma voor jong en oud samengesteld dat het verschil illustreert tussen het gebruik van vroeger en nu. Kijk voor het volledige overzicht van de route en activiteiten op de overzichtskaart van Gouda. Op pagina 19-21 vindt u een toelichting op de activiteiten. De QR-code van Gouda geeft informatie over alle religieuze gebouwen en het herbestemmingsverhaal. Deze informatie is ter plaatse ook schriftelijk beschikbaar.
7
B ur ge m ee
st er Ja m es si ng
el
Sp oo rs tra
Jeruzalemkapel GOUDA - Informatiebalie - Tentoonstelling educatieproject ‘Out of the Box!’ (Erfgoedhuis ZH) - Fototentoonstelling kerken Vo ss e n b u - Familie dansvoorstelling Out of the Box! (Jeugdtheaterhuis) Vr N oo th ov en va n G ed 10.30u eb es - Singer- songwriters (Popunie) t 12.00u, 13.30u, 15.00u, 16.30u Bo an l a - Rondleidingen el Bl h ek g e at
Stadhuis - Informatiebalie
C
ra
be
va
we
n
14
13
at
m
a
at
g
8
open voor bezichtiging
Nieu
e w e Ve
je
Wantij
0
100 Bo
activiteit
n
st
ra
urt
en
we
r Vo
t ns
Bu
ve
p
g
av
ina
4
n
ili
3
t
sth
lm
Ja
Ph
e sw
6
Oo
at
2 r
at
ra
st
ra
ou
t ds
er
tha
W
t
am
rst
lhe
aa
Ra
Wa l e s
7 iz
es
Wi
str
el
Ke
Ve s
ma
5
tra
8
W
m
ts
at
ng
pe
in
L
at
h et
ae
si
1
Pe
oy
ra st
rf
.
ng
Sn
Tu
de
kt
9
e
ni
ra
Em
es
ka
oenewe g
w
Ko
W ge Sacramentskerk ei R Rondleidingen Wa elk heel uurl v i s s t
r te
Gr
ou
t
ar
10
G
rs
a tra
t
M
aa
11
e
d
str
12 rf- kt Tu a r m
og
pa
15
ht
e-
H
ag
ve
ac
uw
ha
ug
ie
ep
Ze
N
ss
n
gr
R
e eg
e nt
oe
Naaierstraat
Indu strie stra at
e
e Poortje Remonstrants G ou w - Rondleiding historie gebouw e W .Z 11.00 - 16.00u . - Wandelen in de tuin
Ja
tte
ts
e
el
ns
uw
Ka
n la
ad
ng
ma
ijd
el
si
ut
tz
ng
rs
Ho
ie
os
i ns
Kleiweg
N
O
n
ke
r.
eG ou
in
st
uw
B
rn
th
Nie
e ev
sw
eg
200
300
bezichtiging buitenkant
400
500 meter
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
ri a la en Ma
W il le m
an
Omm
e s la
g
Gouda Algemene openingstijden zaterdag: 10.00 - 17.00u
e
t C o rn e li
D e rd e
3 Kleine Kerk
tr. s K e te ls
Kade
Kade
lkslo
5 Westerkerk
ot Jouber
me arne
4 Sacramentskerk
tstraat
el
Kruger laan
t
IJ s s e ll
gel
h s tr a a
le n s in
sep S in t J o
F lu w e
M
aan
B it z F.W. R e
straat
6 Barbaratoren
7 Gouwe kerk 8 Remonstrants Poortje 9 Kapel van het Catharina Gasthuis
sing
ade te K
K
2 Kapel bij de Theodorusstichting
ns
de
Eers
Tw e e
1 Jeruzalemkapel
te
G oo rs tr aa
ar
u rc h ka d
g ur
De
10 St. Janskerk 11 Stadhuis 12 Voormalige synagoge Turfmarkt
l a Reylaa
n
13 Turfmarktkerk 14 Vrouwetoren
s tr a a t
15 Agnietenkapel
Kijk voor meer informatie over de activiteiten op pagina 19-21.
erstal
Op zaterdag 8 september vindt in diverse bovenstaande kerken het Gouds Korenfestival plaats. G ou de ra ks
ed ijk
12.1095/2
9
Voormalige TU Bibliotheek, Delft
10
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Delft Herbestemmingsroute 8 en 9 september In Delft gaat de route door de stad langs gebouwen met of op zoek naar een nieuwe bestemming, zoals de voormalige TU-Bibliotheek, de Pastoor van Arskerk, studentenhuisvestingen en brugwachtershuisjes. Maak kennis met gebouwen die u misschien nog niet kent en ontdek hun verhaal. Een aantal gebouwen is speciaal geopend, andere kunt u slechts van de buitenkant bezichtigen. Speciaal voor dit weekend is een activiteitenprogramma voor jong en oud samengesteld dat het verschil illustreert tussen het gebruik van vroeger en nu. Kijk voor het volledige overzicht van de route en activiteiten op de overzichtskaart van Delft. Op pagina 19-21 vindt u een toelichting op de activiteiten. De QR-code van Delft geeft informatie over alle gebouwen en het herbestemmingsverhaal. Deze informatie is ter plaatse ook schriftelijk beschikbaar.
11
Watertoren Zaterdag - Abseilen 12.00 - 16.00u Zaterdag en zondag - Restaurant
9
en
Wat
.
so
ijk
ftln
nt
sd
nix
Del
oe str
we eu Ni ndi ge O an
Ho
t
g
L
aa
we
t- en es so W lant p
iale
f v an
l
la
ge
tp
in
os
ts
O
os
er
r.
de
st
ein
inc
ck
Ph
ov
6
rou
rw
ord
Pr
R u y s de B e e r e b
1
Ve
No
7
O
er in ve gs st e-
8
W
es
tla
n
ole 1000m
fdre
750
enho
500
Buit
n
250
ef
activiteit 12
open voor bezichtiging
bezichtiging buitenkant
we
g
h
a
st
i dw
Zu
t
e ds
e
eg
ot
eind
ew
n
oo
nw
lo
em
Ho
s orn
ite
rsl
ite
rs
Ga
Zuid
Bu
te wa
Bu
e at
rkt ma t orn ft es Ko l stv De We de
Ou
Pastoor van Arskerk Zaterdag en zondag - Optredens conservatorium Den Haag - Korte rondleiding herbestemming kerken (architectenbureau Zeeuwse Jongens) elk heel uur - Fototentoonstelling kerken Zondag - Modeshow 13.00 en 15.00u
Oli
0
Koninklijke Gist brocades Zaterdag - Rondleidingen 12.00 - 17.00u (Rondleiding start zodra een groep vol is) Zaterdag en zondag - Restaurant
K
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Voormalige TU Bibliotheek Delftse Zaterdag - Feestelijk moment met Statenlid Rosa van der Tas en wethouder Milène Junius 14.00u - Familie dansvoorstelling Out of the box! (Jeugdtheaterhuis) 14.00 u, 15.30u Zondag - Themabus Over-Levende Monumenten! (ProBiblio) 2 Zaterdag en zondag e jk - Tentoonstelling educatieproject Oo ‘Out of the Box!’ (Erfgoedhuis ZH) ste ind Informatiebalie e isl
n aa
lfg
au
g
-
2 Brugwachtershuisje Koepoortbrug 3 Studentenhuisvesting Mijnbouwplein* 4 Studentenhuisvesting
Michiel de Ruyterweg*
5 Nederlandse Kabelfabriek
Nassaul
7 Koninklijke Gist brocades ew
eg
aa n
na
4
wou nb Mij traat s 3
ws
8 Watertoren 9 Brugwachtershuisje Reineveldbrug
lia
* Zaterdag open voor bezichtiging Zondag bezichtiging buitenkant
Ju
K
1 Voormalige TU bibliotheek
an
al
we al
Algemene openingstijden Zaterdag 10.00 -17.00u, Zondag 12.00 -17.00u
6 Pastoor van Arskerk De
a an
Delft
la
hu
Hout
Kijk voor meer informatie over de activiteiten op pagina 19-21.
Sc hie we
Nederlandse Kabelfabriek Herbestemmings programma Popunie met singer-songwriters Zaterdag 13.00 - 02.00u Zondag 13.00 - 21.00u
g
5 12.1095/3
13
Biesboschhal, Dordrecht
14
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Dordrecht Herbestemmingsroute 8 en 9 september In Dordrecht vindt de route plaats in een voorbeeldstellend herbestemminggebied, de Stadswerven. Maak een wandeling onder leiding van een gids door het gebied Stadswerven langs oude gebouwen die herbestemd moeten worden of al herbestemd zijn. De Biesboschhal is het centrum van activiteiten met een bowlingbaan, semi-akoestische optredens, een expositie en voorstellingen. In het gebied staan de bekende Villa Augustus, de Molen Kyck over den Dyck en het Energiehuis, dat dit jaar een herbestemming krijgt. Bovendien zijn er bijzondere activiteiten in de Bonifatiuskerk en in de Centrale Bibliotheek. Kijk voor het volledige overzicht van de route en activiteiten op de overzichtskaart van Dordrecht. Op pagina 19-21 vindt u een toelichting op de activiteiten. De QR-code van Dordrecht geeft informatie over alle gebouwen en het herbestemmingsverhaal. Deze informatie is ter plaatse ook schriftelijk beschikbaar.
15
Biesboschhal Zaterdag - Feestelijk moment door gedeputeerde Han Weber en wethouder Harry Wagemakers 13.00u - Themabus Over-Levende Monumenten! (ProBiblio) Zondag - Familie dansvoorstelling Out of the box! (Jeugdtheaterhuis) AS 13.00u, MA 14.00u, 16.00u E D OU- Singer-songwriters (Popunie) 12.00u, 13.30u, 15.00u, 16.30u
Zaterdag en zondag - Tentoonstelling educatieproject ‘Out of the Box!’ (Erfgoedhuis) ep to S - Gebiedswandeling met gids Stadswerven za/zo: 13.15u - Bowlingbanen - Informatiebalie - Expositie kunstenaars s bu (Dordtyart) er t a - Korte films W (Erfgoedcentrum DiEP) M e r w ekad
n
e
st
r
at ra
ad
e
W ijn
Vo
or
st
nk
stra
at
Wijn
an
ke
ns
tra
N ie u b ru g w -
No
Vr
De
tra
ver
3
ra
d a's
Si st
at
Jo
ris
w
eg
n e d ij
k
Ve
nt
ten
st
ard
n
Ma
uw
16
ot
Kr
ie
activiteit
o u le v
aa
-pa
N
Centrale bibliotheek Zaterdag - Lezing en stadswande ling ‘Dordtse kleuren’ 15.00u S p u ib
slo
ho
ego
nb
4
at
k ar
Ste
om
nm
Lij
ijk
ut
g
oe
end
sts
aa
Gr
7
Ve
W
6
W i br jnug
ord
0
100
open voor bezichtiging
500
bezichtiging buitenkant
Groe
Ku
ip
Bonifatiuskerk Zaterdag en zondag - Fototentoonstelling kerken - En vele andere activiteiten Zondag - Modeshow 15.30u t
Ta a
at
en av sh er
we
5
en
t
ol
ha
ve
To r
aa
W
ve
rs
v ha
en
meter
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Dordrecht Algemene openingstijden Zaterdag 10.00 -17.00u, Zondag 12.00 -17.00u
WEDE EN-MER
BENED
1 Biesboschhal 2 Villa Augustus 3 Energiehuis* 4 Molen Kyck over den Dyck Maass
5 Bonifatiuskerk tr a a t
6 Centrale bibliotheek
1
7 Het Hof*
* Zaterdag open voor bezichtiging Zondag bezichtiging buitenkant
Or
an
jel
aan
Wantij
2
Vi
Vl
ijw
jv
er
we
Ba
dw
eg
Kijk voor meer informatie over de activiteiten op pagina 19-21.
g
eg
Villa Augustus Café-restaurant
aa
en di
jel
rd
Or
jk
an
oo
n
N
12.1095/1
17
Themabus, ProBiblio
18
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Toelichting activiteiten In de verschillende herbestemmingsroutes is een activiteitenprogramma voor jong en oud samengesteld dat het verschil illustreert tussen het gebruik van vroeger en nu. Hieronder achtergrondinformatie over deze activiteiten. Educatieprogramma
Themabus - ProBiblio
ProBiblio en Erfgoedhuis ZuidHolland hebben een educatie programma ontwikkeld voor bibliotheken en scholen. Dit programma bestaat uit het educatie project Out of the Box! en de Themabus Over-Levende Monumenten!.
In de interactieve themabus van ProBiblio leren scholieren alles over monumenten en hun herbestemming en worden zij opgeleid tot mediawijze monumentenwachters. De bus kan gecombineerd worden met het educatieproject Out of the Box! of apart worden gereserveerd via de lokale bibliotheek of via ProBiblio. De bus reserveren of meer weten? Lees alles over de Themabus op www.probiblio.nl.
Out of the Box! - Erfgoedhuis Zuid-Holland Het educatieproject Out of the Box! van Erfgoedhuis Zuid-Holland nodigt scholieren op basisscholen uit om voorstellen te doen voor een nieuwe functie voor een monument dat herbestemd moet worden in de buurt van hun school. Op 8 en 9 september worden de 1e resultaten van het project gepresenteerd. Inschrijven of meer weten? Lees alles over het project op www.erfgoedhuis-zh.nl.
Familie dansvoorstelling Out of the Box! - Jeugdtheaterhuis In deze dansvoorstelling van Jeugdtheaterhuis geven acht jongeren vanuit hun eigen creativiteit een nieuwe bestemming aan cultureel erfgoed. Bijvoorbeeld wonen, eten, werken of ontspannen. Een voorstelling met nieuwe belevenissen, nieuwe relaties en nieuwe interacties tussen jongeren. Lees alles over het project op www.jeugdtheaterhuis.nl.
19
Muziekprogramma - Popunie
Modeshows
De Popunie heeft een speciaal muziekprogramma samengesteld voor het herbestemmingsprogramma. Laat u inspireren door optredens van singer-songwriters en bands, in verrassende locaties. Kijk voor het volledige programma op www.popunie.nl.
In Delft en Dordrecht zijn er modeshows van eigentijdse designers op bijzondere locaties.
Rondleidingen Tijdens de verschillende routes worden er diverse unieke rondleidingen georganiseerd die ingaan op het fenomeen herbestemming van cultureel erfgoed.
Overige activiteiten
Abseilen van een watertoren Wilt u de Watertoren van Delft vanuit een ander perspectief zien? Maak dan een afdaling van de toren.
Muziekoptredens Studenten van het Conservatorium Den Haag zorgen voor verschillende optredens op bijzondere locaties.
Fototentoonstelling kerken In Gouda, Dordrecht en Delft kunt u tijdens de herbestemmingsroutes een fototentoonstelling bekijken over herbestemde kerken in Zuid-Holland.
20
Op verschillende locaties van de herbestemmingsroutes vinden activiteiten plaats die door Open Monumentendag en andere organisaties worden georganiseerd, zoals het Gouds Korenfestival in Gouda, CarArtfestival in Delft, Lezing en stadswandeling ‘Dortse kleuren’ van de Dordtse Centrale Bibliotheek, expositie kunstenaars van Dordtyart en films van Erfgoedcentrum DIEP in Dordrecht.
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten!
Recreatie Voor wie op eigen gelegenheid kennis wil maken met de mogelijkheden van herbestemming in de provincie heeft het Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme een reeks interessante fietsroutes langs bijzonder cultureel erfgoed samen gesteld. Ook zijn er verrassende dag- en verblijfsarrangementen die voor elk wat wils bieden.
Fietsroutes - Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme Vier fietsroutes in de omgeving van Dordrecht, Gouda, Delft en de Bollenstreek laten u kennismaken met herbestemd erfgoed van Zuid-Holland. Kerken, kastelen en woonhuizen zijn omgetoverd tot winkels, musea en vergadercentra of nog op zoek naar een bestemming. De fietsroutes zijn verkrijgbaar bij de toeristische informatiepunten, in de themabus en via www.fietsen inzuidholland.nl.
dagarrangementen bieden voor elk wat wils. Tijdens de verblijfsarrangementen overnacht u op een bijzondere plek en maakt u tevens kennis met de vele herbestemde monumenten in Zuid-Holland. De arrangementen zijn te vinden op www.zuid-holland.com.
Volg de routes digitaal Met andere ogen – Kunstgebouw Met het project ‘Met andere ogen’ produceert Kunstgebouw een digitale versie van de drie herbestemmingsroutes, met extra informatie, 3D modellen en multimedia content van kunstenaars. Via de UAR app wordt u in Delft, Gouda en Dordrecht meegenomen in de wereld van herbestemming. Lees alles over het project op www.kunstgebouw.nl/ metandereogen.
Dag- en verblijfsarrangementen - Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme Tijdens diverse arrangementen Herbestemmingsroute Over-Levende Monumenten maakt u kennis met historische Zie, hoor en beleef andere dimensies van Gouda! Iedereen met een smartphone kan deze fantasieprikkelende wandelroute lopen met monumenten zoals kerken, kastelen de gratis UAR (urban augmented reality app van het NAi. In de app kom je bij elk gebouw iets bijzonders te weten over het verleden, enheden woonhuizen een nieuwe of de (mogelijke) toekomstdie van de plek. Geluidskunstenaars lieten zich inspireren door enkele gebouwen en maakten hiervoor geluidscomposities die je ter plekke een bijzondere geluidservaring functie hebben gekregen. Of u nu geven. Met een 3D-model kun je een onverwacht fantasiebeeld van de toekomst van alle kanten bekijken. Tijdens de of Met andere ogen wilt fietsen, wandelen varen, de wandeling beleef je Gouda werkelijk op een andere manier! De identiteit van een gemeente wordt zichtbaar Met andere ogen is één van de vijf typen cultuurparticipatieprojecten
Wandelroute Over-Levende Monumenten
Breng een bezoek aan www.zuid-holland.nl/herbestemming voor programmadetails. APP RATIS MET G
die Kunstgebouw onder de noemer Hartslag aanbiedt. Wat betekent de plek waar je woont voor jou? Waarom woon je er? Kunstenaars vertaalt verhalen en beeldmateriaal van bewoners in bijvoorbeeld een film, theaterstuk of fantasieprikkelende route. Meer informatie over Met andere ogen:
www.kunstgebouw.nl/metandereogen
DORD
RECH
T
21
Adreslijst alle monumenten Gouda
Dordrecht
Delft
Agnietenkapel,
Biesboschhal,
Brugwachtershuisje
Nieuwe Markt 100
Maasstraat 11
Reineveldbrug,
Barbaratoren,
Bonifatiuskerk,
Nieuwe Plantage 114-115
Kuiperstraat 42
Wijnstraat 117
Brugwachtershuisje
Gouwe kerk,
Centrale bibliotheek,
Koepoortbrug,
Hoge Gouwe 41
Groenmarkt 153
Tussen de Nieuwe Langedijk
Jeruzalemkapel,
Energiehuis,
en de Maria Duystlaan
Jeruzalemstraat 11
Noordendijk 148
Koninklijke Gist
Kapel van het
Het Hof,
brocades,
Catharina Gasthuis,
Hof 5-12
Alexander Fleminglaan 1
Achter de kerk 14
Molen Kyck over
(ingang via Lepelbrug)
Kapel bij de
den Dyck,
Nederlandse
Theodorusstichting,
Noordendijk 144
Kabelfabriek,
Westhaven 33
Villa Augustus,
Schieweg 15
Kleine kerk,
Oranjelaan 7
Pastoor van Arskerk,
Peperstraat 128
Kappeyne van de
Remonstrants poortje,
Copellostraat 4
Keizerstraat 2
Studentenhuisvesting,
Sacramentskerk,
Michiel de Ruyterweg 2-448 /
Jacob van Lennepkade 3
Mijnbouwplein 11 t/m 135
Stadhuis,
TU bibliotheek,
Markt 1
Raam 180
St. Janskerk,
Watertoren,
Achter de Kerk 16
Kalverbos 22
Turfmarktkerk, Turfmarkt 60 Voormalige synagoge, Turfmarkt 23-25 Vrouwetoren, Vrouwesteeg 34 Westerkerk, 1e Potgieterstraat 37
22
Met dank aan Aan het publieksprogramma werken mee: gemeenten Delft, Dordrecht en Gouda, ProBiblio, Erfgoedhuis Zuid-Holland, Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland, Popunie, Kunstgebouw, Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme, Prins Bernard Cultuur Fonds afdeling Zuid-Holland en HVR Group. Wij danken de diverse locatie-eigenaren, beheerders en de organisaties van Open Monumentendag Delft, Dordrecht en Gouda voor hun medewerking.
Ontwerp Haagsblauw, Den Haag
Productiebegeleiding Bureau Mediadiensten, provincie Zuid-Holland, PZH 216383
Beeldmateriaal Provincie Zuid-Holland
Druk OBT
De activiteiten in dit programmaboekje zijn onder voorbehoud. Kijk voor het actuele programma op www.zuid-holland.nl/herbestemming
23
Herbestemmingsroutes Over-Levende Monumenten! De provincie Zuid-Holland organiseert op 8 en 9 september 2012, tijdens de Open Monumentendag, drie herbestemmingsroutes door Gouda, Dordrecht en Delft. Deze routes nemen u mee op ontdekkingstocht langs en door gebouwen die al herbestemd zijn of die nog herbestemd kunnen worden. De herbestemmingsroutes worden georganiseerd in het kader van het provinciale themajaar 2012 Over-Levende Monumenten!. In dit jaar krijgt herbestemming van cultureel erfgoed, in het bijzonder van religieus erfgoed, extra aandacht. Meer informatie over het themajaar vindt u op www.zuid-holland.nl/herbestemming.