Good practices in de psychomotorische therapie voor ouderen met depressie Cindy Teixeira Mota 25 april 2013
Inhoud • Depressieve ouderen • Bewegen, maar hoe? • Bij ons, in Kortenberg
Bij depressieve ouderen (1/3) Valkuilen o o o o o o
Uitnodigen Apathie, anhedonie, vermoeidheid Sociaal isolement Lichamelijke klachten Levenskwaliteit Valrisico
o Therapietrouw
Bij depressieve ouderen (2/3) Extra aandacht voor: o o o o o o o o o o
Structuur Duidelijkheid Aanmoediging Tijdsinvestering Individuele aanpak vs. groep Succeservaring Laagdrempelig Verwachtingen patiënten Variatie Multidisciplinair
Bij depressieve ouderen (3/3) Voordelen van bewegen bij ouderen met depressie o o o o o
Verbetering van de VO2 Max en van de spierkracht Lagere mortaliteit Een hogere botdensiteit Verbetering van de cognitie (Buchman et al., 2008) Minder risico op cardiovasculaire aandoeningen (Ahlskog et al. 2011, Vogel et al. 2009)
o Gunstig effect naar preventie van depressie, angststoornissen, darmkanker, osteoporose, diabetes (Vogel et al., 2009) o Verbeteren van het functioneren en sociale voordelen (Fox et al., 2007)
✔ Levenskwaliteit verbeteren o Verbetering van de uithouding, evenwicht, spiersterkte, lenigheid, behendigheid, coördinatie
✔ Valrisico verminderen
Individuele noden • Binnen 24u na opname – Valrisico: Tinetti, mobiliteit en evenwicht, gebruik van hulpmiddelen, valgeschiedenis, valangst, schoeisel, zicht, gehoor, cognitie, gemoedsgesteldheid
– Belang van valpreventie: • Gevolgen op fysiek, psychosociaal en op economisch vlak
• Informatie! • • • • •
Eerste kennismaking met therapeut Wat is PMT? Belang van bewegen Psycho-educatie, Gezond Leven Gestructureerd en geïndividualiseerd programma samenstellen (Bridlet al., 2012)
FITT Frequentie: - dagelijks, ‘s morgens - min. 2-3x/week Intensiteit: laag tot matig Tijd: 45’/sessie Type: gevarieerd - aëroob, kracht, balans, flexibiliteit, - in groep
Bij ons, in Kortenberg • • • •
Een vast therapieprogramma en andere mogelijkheden Groepssessies Persoonlijke contactname Dagelijks (9u15 – 10u) – Dagelijkse aanbevolen beweging – Structuur – Dagbord Wat, soort, duur, naam therapeut
– Verwachtingen patiënten
• Variatie • Informeren
Hoe? Wat? Wanneer? … • Een vast schema: o Maandag: Ochtendgymnastiek o Dinsdag: Wandelen o Woensdag: Vaardigheidstraining o Donderdag: Relaxatie o Vrijdag: Spelvorm
• En andere mogelijkheden…
Maandag: Ochtendgymnastiek •
Na het weekend o Stretching, spieren laten werken, bewegen, …
• •
In zit / in stand / combinatie Analytische oefeningen o Licht tot matig intensiteit o Verschillende reeksen, 8-15 herhalingen…
• •
Spiertonificatie, balans, lenigheid, coördinatie (valpreventie) Met of zonder materiaal o
• • •
ballen, rubbere ringen, Thera-banden, zandzakjes, gewichtjes, stokken, …
Therapeut vs. patiënten Tai-Chi, Yoga Met of zonder muziek
Dinsdag: Wandelen • • • • • •
30-45’ wandeling Variatie in routes Rolstoel(en) meenemen Goed én slecht weer Multidisciplinair Opbouwen
Woensdag: Vaardigheidstraining • •
In zit of in stand Fijne en grove motoriek –
• • •
Gooien, vangen, mikken, krachtsregulatie en -beheersing, handmotoriek, samenwerken, coördinatie…
Doel: nauwkeurigheid, verbetering Meestal per 2 of in groep (in een cirkel) Mogelijkheden touwen, velcroracketjes, mouche hockeystokken, zandzakjes, bol wol, ballonnen, ballen, Duploblokjes …
Donderdag: Relaxatie • Progressieve relaxatie van Jacobson o o o o o o o
• • •
Wat? Setting Evaluatie spanning voor en na Ademhaling Verschillende spiergroepen, aantal afbouwen Take-home message Doel: verschil laten voelen tussen spanning en ONTspanning en zelf kunnen toepassen wanneer nodig
Autogene training van Schultz Fantasiegeleide oefeningen Mindfulness
• Nabespreking • Frequentie
• Na de relaxatie – Mogelijkheid tot wandeling naar de markt • Multidisciplinair • Aanbevolen dagelijkse beweging • Sociale interactie
Vrijdag: Spelvorm • Heel de groep, 1 spel – 2 of meer ploegen – 1 einddoel: een (groep) winnaar – Succeservaring
• Doelen: – beweging – lachen, heel veel motiveren, supporteren, … – Plezierbeleving
• Oneindig veel mogelijkheden Mouche hockeystokken, grote basket goal, punten scoren met ‘4 op 1 rij’, dobbelsteen, (aangepaste) balspelen,…
Andere Maar ook andere mogelijkheden, activiteiten, bewegingsvormen buiten vast therapieprogramma
PMT in het water (1/4) • Kleine groepen • Opwarming • Individuele doelstellingen / groepsgebeuren – – – –
Techniek Samenwerking Watergewenning …
• Relaxatie
Dansnamiddagen (2/4) • Maandelijks, alle gerontopsychiatrische afdelingen samen • Reminiscentie • In stand, in de rolstoel, per 2, of met meer: in een cirkel, in een rij… • Plezierbelving, succeservaring
Steunpunt (3/4) • Wat? – – – –
Afdelingsoverschrijdend Fitnessruimte, cardio en krachttraining Individueel / in groep Begeleiding steeds aanwezig
• Bekend maken bij patiënten? – – – – –
Rondleiding Poster Psycho-educatie Individueel Regelmatig herhalen
⇨ drempelverlagend
Buitenactiviteiten (4/4) Multidisciplinair • • • • • •
Kubb Petanque Baloefeningen, -spelen Relaxatie Ochtendgymnastiek …
Invloed van licht, zon op depressie
Besluit (1/2) • Minimum aanbevolen beweging bij ouderen > 65 jaar • 150 minuten matig intensieve lichaamsbeweging per week – – – –
2-3x/week 30’/sessie Minimaal 15-30’ per dag bewegen Inclusief aërobe training
• Indien reeds actief: 75 minuten intensiteit • Spierversterkingsoefeningen – min. 2x/week – 8-15 herhalingen voor elke grote spiergroep
• Sedentair leven vermijden • Indien hoog valrisico – balans- en coördinatietraining actief 2x/week – Min. 10’/sessie Start Active, Stay Active, DoH, 2011
Besluit (2/2) • Belang van individuele aanpak, waardevolle tijdsinvestering • Beweging = een stijging van het calorieverbruik en van de hartslag – Sport (zwemmen, fitness, team sporten, …) – Actieve recreatie (dansen, wandelen, …) – Maar ook dagdagelijkse activiteiten (fietsen, stappen, tuinieren, …)
Bedankt voor jullie aandacht
Zijn er nog vragen?
