Goed nieuws: Prostaatkanker: chocolade tegen hoge bloeddruk. Migraine: Borstkanker voorkomen met isoflavonen uit groenten

Mei 2010

GEZONDHEIDSMAGAZINE

Borstkanker voorkomen met isoflavonen uit groenten Luchtvervuiling doodt 50.000 mensen per jaar

Migraine:

’n Bom in je hoofd

Goed nieuws: chocolade tegen hoge bloeddruk

Prostaatkanker: de grootste vijand van de man

ed Een go en geheug tot op eftijd hoge le

Welke ziekten veroorzaakt slapeloosheid?I-SANA nr4 · 1

Advertentie

COLOFON De beste zorgen uit de natuur! I-SANA MAGAZINE Web-Gezondheidsmagazine

Zuivere en natuurlijke OMEGA 3 - VETZUREN in grote familieverpakking!

DING E I B g kortin AAN N I 0,00 2 U € N et

Laat zuivere visolie uw gezondheid beschermen!

0 0 , 9 €7

Nu m

via eilig e v l e t Bes utribell.b .n www

Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw O.L.Vrouwstraat 53 B-3570 Alken [email protected] www.isana.eu Redactieadres: O.L.Vrouwstraat 53 B-3570 Alken [email protected] Uitgave: Maandelijks elektronisch nummer (behalve de maanden juli en augustus)

• Goed voor hart en vaten, tegen hoge cholesterol. • Verbetert geheugen en concentratievermogen. • Bevordert een positieve instelling, vermindert stress. • Helpt de spieren en gewrichten soepel te houden. • Ondersteunt de weerstand. • Helpt vroegtijdige veroudering en geheugenverlies te voorkomen. • Past in het dieet voor diabetici. Capsules met 1000 mg visolie. Bevat per capsule: 400 mg OMEGA 3 polyonverzadigde vetzuren (250 mg EPA - 150 mg DHA), 10 mg vitamine E (dl-alpha-to-coferrol acetaat). Streng gecontroleerd op pcb’s, dioxines en zware metalen. Voor kinderen van 3 tot 16 jaar is er een aangepaste versie, namelijk Nutribell Junior.

1 CAPSULE BEVAT 1000 MG VISOLIE Bevat een hoog gehalte aan OMEGA 3 polyonverzadigde vetzuren EPA en DHA. Deze spelen een belangrijke rol bij het gezond houden van het lichaam doordat ze een gunstig effect hebben op onder andere het hart en vaatstelsel, een goede cholesterol, het hormonale stelsel, het afweersysteem, het zenuwstelsel, de ogen, de huid en de lichaamscellen.

OM TE BESTELLEN OF INFO:

NUTRIBELL-DRENCO N.V. Stationsstraat 110/b2 3570 Alken Tel: 011/37.19.24 Fax: 011/37.19.26 Je kan ook een e-mail sturen: [email protected] Bezoek onze website: www.nutribell.be verkrijgbaar in de betere natuurwinkel 2 · I-SANA nr4

Verantwoordelijk uitgever: Monique Kmita Gedelegeerd bestuurder: Danny Zeegers Verantwoordelijke marketing, promotie en advertenties België: Peter Kmita Verantwoordelijke regie Nederland: Kees Martens Hoofdredacteur: Jan van Bercken Art-Director: Alvin Bamps Documentatie & secretariaat: Ellen Drenth

Copyright 2010 Alle in de advertenties en redactionele stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s door derden aangeleverd, vallen onder verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, instelling of dienst die aanlevert aan Advies Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de rechten van die gegevens kan de uitgever niet aansprakelijk worden gesteld. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud (teksten en advertenties) van I-sana is geen medisch advies en kan een consult bij een arts niet vervangen. Bij medische problemen of twijfel moet altijd een geneesheer worden geraadpleegd.

Voorwoord i-sana een uitgave van Advies Media

Een zwak voor zwakke vrouwen?

olgens Einstein was het gemakV kelijker atoomkernen te splijten, dan vooroordelen. Hij kon het weten,

want als iemand de relativiteit van alles inzag, was hij het wel. Hij kreeg er een Nobelprijs voor. Einstein heeft nooit het vooroordeel dat vrouwen het zwakke geslacht zouden zijn, weerlegd, maar hij was dan ook meer geïnteresseerd in de snelheid van het licht en de massa van energie, dan in de rondingen van mooi verpakte vrouwelijke hormonen. De kennis daarvan zal hem ongetwijfeld ontgaan zijn, en misschien was dat niet helemaal ongewild, want Goethe had de wereld al gewaarschuwd voor het feit dat hoe meer kennis je verwerft, hoe groter de twijfel wordt. Een waarheid die vandaag nog niet ontdekt is, hoewel Goethe ze in Weimar al Urbi et Orbi had verkondigd. Vrouwen hebben de geschiedenis beheerst, van Eva tot Jezebel, van Xantippe tot Cleopatra, van Maria van Bourgondië tot Margareth Thatcher, van madame de Pompadour tot Jacqueline Kennedy, van Eva Braun tot moeder Theresa. Telkens in een andere rol, telkens in een andere gedaante, telkens met een andere context en uitleg. Soms als heks, soms als heldin. Soms werden ze bewierookt, soms werden ze verbrand. Soms werden ze gehaat, soms werden ze bemind. Maar ze bleven vrouw en als de mannen iets hadden beheerst, dan moest je eerst achter hen de drijfveer zoeken... en dat bleek dan een vrouw te zijn: cherchez la femme! We doen wel stoer, we weten het beter, we duwen op de knop, maar de route wordt door vrouwen gekozen, ondanks het betonnen vooroordeel dat ze geen kaart kunnen lezen, dat ze niet over het navigatietalent van de duiven beschikken, maar de kunst der omwegen, de sierlijke bochten waarmee een rechte lijn poëtisch wordt gemaakt, de dartele uitleg over kunstzinnige zijwegen en trage omzwervingen zijn er niet voor de uitleg en het excuus, maar om het leven rijker en draaglijker te maken. Recht voor de raap is niet de taal van de vrouw. Zij houdt van zachtheid, van milde zalvingen, van tederheid en erbarmen, van mededogen en gulheid, van liefde en overgave. We hebben nog wat te leren als man. We hebben geen migraine en geen maandelijkse moeilijke momenten. Geen slome lever en geen zeurende maag. Geen depressieve stemmingen en geen landerig gevoel als je de gordijnen opentrekt. Geen emotionele katers en geen gemis aan poëzie. Geen hoofdpijn s’avonds en geen onbestemde heimwee. Maar we hebben ook geen overschot

aan vrouwelijke hormonen en geen zevende zintuig, geen aanvoelen en empathie, geen intuïtie en hartelijk aanvoelen, geen warme menselijkheid en geen wereldmoederschap, geen verfijnde manier om omwegen te maken en geen kunstzinnigheid om het leven aangenaam te maken. En misschien is dat maar goed ook, want waarvoor hadden we anders onze hormonen kunnen bestemmen. En zo wil de ene geborgenheid en de andere blijken van dapperheid. De ene logisch doorzicht, de andere het sfeervolle krulletje in de uitleg en het denken. De ene een kom pittige soep, de andere een streling over het hoofd en de schouders. We kunnen niet zonder elkaar, ondanks de vooroordelen, de sociale en culturele beperkingen, de voorschriften van de gewoonte. Maar gewoon doen wat de ander graag heeft en in liefde en genegenheid streven naar elkaars geluk is iets wat van in de oudheid en de eerste geschriften van de mensheid werd opgesloten: „geef om elkaar, opdat ge lang en gelukkig zoudt leven”. „Bemin uw vrouw als uw eigen bloed, en geef haar alle toewijding en bescherm haar als de zwakkere helft”. Die zwakheid is uiteindelijk haar sterkte geworden. Haar zwakheid heeft ook betekenis, een oorzaak en een zin. Ze krijgt geen hoofdpijn omdat ze listig is, ze krijgt geen last van licht omdat ze aanstellerig is, ze krijgt geen last van een mensenmassa omdat ze een fobie heeft, maar haar constitutie bepaalt dat ze gekoesterd moet worden en een beetje warmte en begrip kan gebruiken om zich beter te voelen en zich te warmen aan de liefde die haar volledig tot vrouw maakt. De wetenschap noemt het hormonen, Einstein noemt het relatief, Goethe noemt het twijfel, en sommigen noemen het zwakheid. De tere emoties van een vrouw, haar moeilijke momenten, haar drang naar genegenheid en bescherming, haar migraines en golvende stemmingen zijn zoveel manieren voor een man om zijn eigen hormonen zin te geven en meer mens te worden. Veel vrouwen zouden daar veel gelukkiger mee zijn, met plezier migraine hebben, last hebben van de lente en de menopauze, maar ze hebben soms meer last van een onmens dan van hun migraine. Jammer dat sommige mannen enkel hormonen en geen verstand en daardoor sommige vrouwen alleen verstand en geen hormonen meer hebben. Het evenwicht zal toch wel ergens hersteld moeten worden.

Jan van Bercken Hoofdredacteur

I-SANA nr4 · 3

INHOUD

Donkere chocolade kan bloeddruk helpen verlagen

Verkeerslucht de stille killer!

blz

06

blz

18

Goed nieuws voor snoepers: Donkere chocolade kan bloeddruk helpen verlagen..........06 Een goed geheugen tot op hoge leeftijd Wie langer actief blijft, kan beter onthouden........................10 Hoe prostaatproblemen voorkomen? Elke man krijgt er ooit mee te maken......................................14 Borstkanker voorkomen met isoflavonen uit groenten Fyto-oestrogenen hebben grote preventieve waarde.........18

blz

32

Verkeerslucht de stille killer! Alleen al in Engeland: 50.000 doden per jaar door luchtvervuiling...............................................................................................22

Slapeloosheid bedreigt uw gezondheid

Migraine: ’n Bom in je hoofd Aura kondigt vaak aanval van tevoren aan..........................26

26 Migraine: ’n Bom in je hoofd blz

Uit de natuurgeneeskundige praktijk van Dr. Marcel Verheyen Allergie, een ontregelde verdediging......................................31 Slapeloosheid bedreigt uw gezondheid Welke ziekten worden veroorzaakt door te weinig slaap?.......32 Moeten melktanden gepoetst worden? Alles wat je moet weten over een mooi en gezond gebit.....36 Steeds ziek door gestoorde spijsvertering Als kinderen slecht studeren...................................................38 De groene vingers van Ivo Pauwels BIESLOOK: het fijnste van de snipperkruiden.........................42 In de schatkamer van de natuur Rozemarijn houdt van droge voeten.....................................44 Tuinsprokkels van Ivo Pauwels ....................................................................................................47

Hoe prostaatproblemen voorkomen?

14

blz

10

blz 4 · I-SANA nr4

Een goed geheugen tot op hoge leeftijd

13

blz

Borstkanker voorkomen met isoflavonen uit groenten

blz

38

Last van te hoge cholesterol? Wat mag je eten?....................................................................49 Steeds ziek door gestoorde spijsvertering

I-SANA nr4 · 5

: s r pe

e erlagen o n s lpen v r o o he v k s u r d w d e u o l e kan b i n d olade e o G e choc

e g o h e j k ? a n p a e a k Ho u r d d e o l b nker

Do

D

e meest levensbedreigende ziekten zijn nog steeds hartaandoeningen en kanker. Stress en verkeerde voeding werken deze problemen in de hand maar ook te hoge bloeddruk en dat merk je niet tot het te laat is: een stille killer dus. Dus wordt de bevolking terecht aangezet een gezonder dieet te volgen met minder hard vet, geen of zo weinig mogelijk transvet, vooral geen geraffineerde suikers, want die

doen de triglyceriden stijgen, wel visolie en... verbazing, nu blijkt ook chocolade (maar zonder suiker en zonder toegevoegde vetten, de donkere dus), wel een gunstig effect te hebben op de bloeddruk. Hopeloos worden om gezond te blijven is dus niet meer nodig.

Laat je bloeddruk geregeld controleren Laat dit gedurende dezelfde dag een paar keer doen, of je kan tegenwoordig zelf voor weinig geld een degelijk toestel aanschaffen. Het mag je niet in de plaats van de dokter stellen, maar het kan alleen maar een hulpmiddel zijn om te achterhalen hoe het met de bloeddruk gesteld is. Die verschilt trouwens nogal wat, afhankelijk van wat je op dat moment aan het doen bent. Lichaamshouding, ademhaling, lichaamsgewicht, slaap of opwinding, koude of warmte, kleding, vermoeidheid, spanningen, het kan allemaal een invloed hebben op de bloeddruk. In feite zou die moeten genomen worden op een moment dat je helemaal rustig en ontspannen bent, pas dan heb je een betrouwbare indicatie.

Opgepast met keukenzout Zout heeft een belangrijke functie in het lichaam, speelt een rol bij de warmtehuishouding, bij de functie van spieren en andere processen in het lichaam. Te veel is gevaarlijk, te weinig ook. Te veel zout kan de bloeddruk naar omhoog stuwen. Het verminderen van de hoeveelheid zout helpt de bloeddruk zakken. Door minder zout te gebruiken bij het koken zal de smaakzin zich aanpassen. Voeg aan tafel ook nooit zout aan de spijzen toe en vermijd zouterige tussendoortjes. Kies voeding uit blik met weinig zout of gebruik verse of diepgevroren groenten die van nature arm zijn aan sodium.

Controleer je lichaamsgewicht Wie te veel weegt, kan zijn bloeddruk normaliseren door zijn gewicht naar omlaag te brengen. Daar helpt slechts één zaak voor: minder eten, dat wil zeggen aangepaster eten en calorieën tellen. Het vermijden van vettig voedsel, helpt het gewicht te verlagen, wat op zijn beurt helpt om de bloeddruk te

6 · I-SANA nr4

verlagen. Als bijkomend voordeel, leidt gewichtsverlies ook tot een verlaging van het risico op diabetes, hartproblemen, gewrichtsproblemen, sommige kankers, en andere aandoeningen.

Opgepast met plaspillen Er wordt tegenwoordig gemakkelijk misbruik gemaakt van plaspillen. Het zijn middelen die via de urine het zout in het lichaam verlagen, waardoor de bloeddruk gaat dalen. Ze zijn goed als ze onder medische controle worden genomen. Wie echter onbesuisd misbruik maakt van deze pillen kan levensbelangrijke elektrolyten verspillen en zo zelfs zijn leven in gevaar brengen. Wie te weinig kalium heeft, b.v. die loopt risico op een hartstilstand.

Voldoende bewegen Wie hoge bloeddruk heeft, hoeft niet noodzakelijk af te zien van lichaamsbeweging, integendeel. Je kan op die manier zelfs bloeddrukregulerend werken. Het spreekt vanzelf dat deze beweging goed gedoseerd moet worden en de soort sport goed moet worden gekozen. Te veel schaadt; zoals met alles, hangt alles van de dosering af. Beweging helpt om de bloeddruk te verlagen. Een typisch gezond bewegingsprogramma zou een stevige wandeling van een half uur per dag bevatten, of drie keer per week een stevige wandeling van een uur.

Niet roken en matig met alcohol Roken vernauwt de bloedvaten, wat dus onrechtstreeks een verhoging van de bloeddruk tot gevolg heeft. Rokers moeten weten dat ze een enorm risico lopen op hart- en vaatziekten en beroerte. Als je matig bent met alcoholische dranken heeft het niet meteen een negatieve invloed op de bloeddruk. Maar overdrijven is uit den boze. Het helpt om niet meer dan één of twee drinks per dag te gebruiken. I-SANA nr4 · 7

Hart- en vaatziekten en beroerte publieke vijand nummer één Mijd stress en overwerk Er zijn patiënten die nooit gedaan hebben, altijd aan het werk. Een meer systematische leefwijze, waar alles op zijn plaats staat, is van belang. Probeer meer ordentelijk en georganiseerd te leven, onrust, haast en ergernis te vermijden, dat schaadt werkelijk de gezondheid. Conflictsituaties moeten meteen of zo gauw de sfeer het toelaat worden uitgepraat, anders vreet het aan je ziel en kan het ook hoge bloeddruk veroorzaken. Psychische overdruk moet worden vermeden. Treedt het toch op, dan moet je naar een noodventiel zoeken.

Voorzichtig met temperatuurschommelingen Sauna is erg gezond, maar patiënten met hoge bloeddruk moeten er voorzichtig mee zijn. In de zon zitten kan zalig zijn, maar het is niet goed voor hypertensiepatiënten. Snelle klimaatswijzigingen zijn ook een gevaar, vooral als die zo bruusk komen door van een air-geconditioneerde ruimte in de volle hitte over te stappen of via een vliegtuigreis plots van klimaatsgordel te veranderen. Verschillende weken in de bossen doorbrengen is de beste vakantie voor de patiënt die lijdt aan hoge bloeddruk. Voor het hooggebergte moet je ook de arts raadplegen.

Slaap en ontspanning Alles moet van het voedsel en de slaap komen. Daardoor kan het lichaam zich herstellen van de schade van het leven. Verwaarloos geen van beide. Een middagdutje lijkt ook verlagend te werken op de bloeddruk. Ontspanning is erg belangrijk. Wie hoge bloeddruk wil behandelen of voorkomen moet grote aandacht schenken aan de manier waarop hij zijn werk- en ontspanningstijd indeelt. Doorgaans nemen deze patiënten veel te weinig ontspanning.

8 · I-SANA nr4

Advertentie

Chocolade mag weer

Natuurlijk heeft het belang wat je eet. Je gezondheid begint in de keuken.

Gebruik meer vegetarische voeding. Mensen die een vegetarisch dieet volgen hebben typisch een lagere bloeddruk waarschijnlijk omdat door het weglaten van vlees, zuivelproducten en toegevoegde vetten de viscositeit van het bloed verlaagt, wat op zijn beurt de bloeddruk naar omlaag haalt. De omega 3-vetzuren in vis hebben een gunstige uitwerking op de bloeddruk. Plantaardige producten bevatten gewoonlijk minder vet en sodium, en hebben helemaal geen cholesterol. Groenten en fruit zijn ook rijk aan kalium, wat de bloeddruk ook helpt verlagen. Ruwe vezels in het voedsel, of cellulose, verlagen eveneens de bloeddruk, doordat ze ook de bloedvetwaarden doen dalen: bruine rijst, volkorenbrood of volkorenpasta, ongezoete warme of koude cereals, gierst, gerst, boekweitgrutten, witte (bruine) bonen, linzen, kikkererwten, sojamelk, tofu. Verder meer groenten en fruit. Op die manier ga je de killer nummer één vermijden.

Sommigen zijn wanhopig bij de gedachte dat ze hun snoepje moeten laten. Uit recent onderzoek blijkt het tegendeel. Een paaseitje of een stuk donkere chocolade kan zelfs goed zijn voor de bloeddruk. Daaromtrent verscheen onlangs een onderzoek gehouden onder 19.000 mensen in de European Heart Journal. De studie bracht aan het licht dat wie een reep chocolade per week eet een lagere bloeddruk had. Ze hadden daardoor ook een 39 percent kleinere kans op hart en vaatziekten. Hartspecialisten waarschuwen er echter voor voorzichtig te zijn bij de keuze, want gewone chocolade bevat veel vetten, ook transvet en veel toegevoegde suikers. Het onderzoek duurde niet minder dan acht jaar. Men vergeleek ook de gezondheid van grote en kleine chocolade-eters. Het verschil in volume verorberde chocolade tussen beide groepen was niet groot: amper 6 gram per dag. De specialist die het onderzoek leidde, de Duitser Dr. Brian Buysse, van het Duitse instituut voor menselijke voeding zei daaromtrent: We gingen uit van de Chocolade, vooral donkere chocolade heeft een gunstig effect als die met mate wordt geconsumeerd. hypothese dat chocolade, gezien het bloeddrukverlagend effect, ook een vermindering van hartaandoeningen en beroerte tot gevolg zou hebben. Maar Dr. Buysse waarschuwde er wel voor dat het dagelijks aantal calorieën toch niet verhoogd mag worden door het eten van chocolade. Wie meer chocolade at, verlaagde wel zijn risico met een kwart, maar de goede eigenschappen gingen toch wel voor een deel verloren in vergelijking met de groep die matiger was. De conclusie was dus dat een matig gebruik van donkere chocolade een gunstig effect had op voorwaarde dat dit andere snoepjes en snacks van hoge calorische waarde verving. Donkere chocolade heeft een beter effect, omdat er ook meer pure cacao in verwerkt is. Hartspecialisten zijn evenwel nog altijd van oordeel dat chocolade slecht is voor de gezondheid als je er teveel van eet. Het moet dus echt met mate worden geconsumeerd.

Hans de Groot

Openingsuren: Maandag – vrijdag: 9u00 – 18u00 Zaterdag: 8u30 – 18u00 Zondagen gesloten (met uitzondering van Hasseltse koopzondagen) t Calorietje bvba Havermarkt 27 3500 Hasselt tel/fax: 011/222643 email: [email protected]

I-SANA nr4 · 9

Advertentie

Wie lang actief blijft, kan beter onthouden

Een goed geheugen tot op hoge leeftijd

50 net.be www.50net.be

A

De site voor de dynamische 50plusser!

Bezoek de website

10 · I-SANA nr4

f actie g n a Wie l ich goed nz n e t f j i l b zal zij t r e e is organ even lang hele l n goed ee n over unne k n e ug gehe chikken. bes

ls we jong zijn, werkt ons geheugen haast als een kopieerapparaat: snel, efficiënt en perfect. Hoe ouder we worden, hoe minder vanzelfsprekend om veel informatie op korte tijd perfect te memoriseren. Het vermogen om snel informatie op te slaan verloopt wat langzamer en soms komen er ook wel “gaten” in het geheugen, vooral voor recent gestockeerde dingen. Misschien is het je ook al overkomen dat je naar de keuken stapt en dat je je daar niet meer kan herinneren wat je er eigenlijk kwam doen. En vroeger was het niet nodig een agenda met je afspraken bij te houden, je kon immers tot in de details uur en plaats van afspraak opslaan in je geheugen. Probeer dat twintig jaar later maar eens zonder agenda. Sommigen vrezen dat ze misschien dement gaan worden of geconfronteerd worden met de ziekte van Alzheimer omdat ze niet meer over dezelfde geheugencapaciteit beschikken van in hun jonge jaren. Geheugenverlies is inderdaad niet normaal maar vaak niet te wijten aan grote problemen, maar eerder aan functionele storingen, aan gebrek aan organisatie van het brein en natuurlijk ook onze hersenen worden er niet jonger op en hebben wat meer moeite met snel verwerken van cognitieve processen. Deze veranderingen kunnen wat frustrerend zijn, maar ze hoeven niet meteen alarmerend te worden, want we kunnen de hersenen en ons geheugen wat helpen door training en organisatie. Daarom deze zeven tips voor een beter geheugen en een scherpe geest tot op hoge leeftijd.

I-SANA nr4 · 11

Zeven geheimen om je

geheugen lang scherp te houden

1

4

Blijf kennis verzamelen

Hoe hoger de opleiding die we hebben genoten, des te beter zullen de hersenen en het geheugen blijven functioneren tot op hoge leeftijd. Volgens experts zijn langere studies behulpzaam om de hersenen gezwind te houden, doordat men de gewoonte heeft aangenomen veel informatie te stockeren. Altijd opnieuw informatie tot zich nemen, met andere woorden blijven studeren, spoort de hersencellen aan tot onderlinge communicatie en het in stand houden van een soepel geheugen. Gelukkig zijn veel mensen door hun job verplicht om dagelijks nieuwe informatie op te nemen en oordelen te vellen. Als je job je daartoe niet verplicht kan een hobby die taak even goed overnemen. Je kan lid worden van een schaakclub, een boekenclub, kruiswoordraadsels oplossen, dagelijks de krant lezen, aansluiten bij een discussiegroep, kunsttentoonstellingen bezoeken, ontwerpen maken voor je tuin, boeken over interieurinrichting lezen om het huis op te fleuren enz... Nieuwe verbindingen maken in de hersenen is een permanente activiteit en uitdaging.

2

Maak van al je zintuigen gebruik Je hebt het vroeger ongetwijfeld ook al gemerkt: sommige leerlingen konden de leerstof beter onthouden als ze ook iets op papier of een bord schreven, als ze de stof luidop lazen, als er prentjes bij de inhoud stonden. Dat doe je best ook nu nog: schakel zoveel e d e mogelijk zintuigen in, om go ard is de a r e iets te memoriseren. t i U zon en ge g en Het bleek duidelijk in voed iloba uit proeven die oB g k e n i t G werden gedaan aan an teress de universiteit van een in r wie zijn o o v g n p i Cambridge. Zo werd t la ugen aren. bij een bepaald situatie e h e g ew t wil b c a een geur verspreid onder t n i

12 · I-SANA nr4

aan de vergrijzing, aan de slechte gevolgen van veroudering, aan de achteruitgang van het geheugen met de jaren, zal zich minder inspannen en de overtuiging omzetten in een slecht geheugen. Wie daarentegen gelooft in zichzelf en zijn mogelijkheden en er niet morgen, maar vandaag al werk van maakt, plannen maakt, programma’s op papier zet, zal tot op hoge leeftijd plezier kunnen hebben van een goed functionerend geheugen.

Blijven studeren en dingen memoriseren, zijn van kapitaal belang voor het goed functioneren van het geheugen.

Organiseer je

We doen een aantal dingen automatisch, zonder er bij na te denken. Niet te verwonderen dat er nadien problemen ontstaan. Als je je bril onachtzaam telkens op een andere plaats neerlegt waar het je uitkomt, dan hoeft het je niet te verwonderen dat je een half uur mag zoeken eer je die weervindt. Hetzelfde met autosleutels, of het onthouden van feestjes voor je kinderen of neefjes en nichtjes. Dat mag geen probleem zijn, want er bestaan agenda’s, kalenders, en kastjes en muurhaken om sleutels en GSM’s altijd op dezelfde plaats te leggen. Als je je een beetje organiseert zal je dat veel ellende, ergernis en onrust besparen.

de toehoorders. Nadien werd een andere groep mensen met hetzelfde verhaal geconfronteerd, maar zonder dat er een geur werd aan gekoppeld. Opvallend was dat de groep met de geur zich veel beter en meer details kon herinneren over het verhaal dan de groep zonder geur. Vooral prettige geuren leken het geheugen te stimuleren. Bij geuren wordt een groter gedeelte van de cortex in de hersenen actief. Zo zul je bijvoorbeeld een recept gemakkelijker herinneren als je de geuren goed hebt opgenomen, maar ook bij bezoeken aan musea, aan een atelier, aan boeken zelfs, speelt dat een rol.

3

Herhaal zorgvuldig wat je moet onthouden Om het geheugen te activeren moet je ook wat moeite doen. Het is niet voldoende iets te horen, opdat het in het geheugen zou opgesloten worden. Je moet het bewust opslaan en daarbij memotechnische trucjes gebruiken: herhaal wat je wil onthouden, schrijf het een keer op, want op die manier kunnen verbindingen in de hersenen definitief gevormd worden. Als je bijvoorbeeld afgeweken bent van een routinehandeling, herhaal je dit bij jezelf luidop, zodat het goed in het geheugen wordt opgenomen.

6

Neem je tijd

We wisten het al van in onze schooltijd: herhaling is de beste manier om iets te onthouden en dat blijft het hele leven lang gelden. Je hoeft niet meer zoals vroeger op korte tijd alles willen herhalen, net zoals voor een examen, maar je spreidt het beter wat in de tijd: eerst een keer per uur, nadien een keer per dag, en later een keer per week. Op die manier blijft het gegrift in het geheugen. Als het over belangrijke materie gaat voor een nieuw werk, dan kan je beter wat tijd nemen tussen de herhalingen. Onderzoek heeft aangetoond dat herhaling over een langere periode niet enkel goed is voor gezonde mensen, maar ook bij mensen met een handicap zoals multiple sclerose.

7

Gebruik memotechnische en natuurlijke middeltjes

Geloof in jezelf

Sommige mensen hebben nog een actief geheugen, zelfs al zijn ze tachtig, terwijl anderen op veertig jaar al alle moeite van de wereld hebben: ze zijn ongeïnteresseerd, kniezen altijd en vluchten in zelfbeklag. De oplossing is: stop met zeuren en geloof in jezelf. De invloed van de omgeving is daarin cruciaal. Wie voortdurend herinnerd wordt

5

Een goed geheugen tot op hoge leeftijd is mogelijk voor wie er werk van maakt.

Je moet een beetje creatief omspringen met het geheugen. Zo kan je bijvoorbeeld beter onthouden als je namen associeert met eenvoudige dingen: de plaatsnaam van een reisdoel vergelijken met de eerste letter van jezelf, je vrouw, van je kinderen enz... Op die manier zal je gemakkelijker iets kunnen onthouden. En vooral: sla niet in paniek als je wat gemakkelijker vergeet. Training zal veel oplossen. Natuurlijk zijn er ook hulpmiddeltjes in de natuur, die de hersenen voldoende stof geven en de kleine haarvaten in de hersenen vrij houden. Ginkgo Biloba of Japanse tempelboom staat er voor bekend de hersenen tot op hoge leeftijd actief te kunnen houden door de doorbloeding te verbeteren. Je vindt deze producten op basis van Ginkgo in apotheek of reformwinkels. Jos van Landuyt. I-SANA nr4 · 13

Elke man krijgt er ooit mee te maken...

x

Hoe prostaatproblemen voorkomen? Problemen met de urinewegen komen bij vrouwen vaker voor dan bij mannen. Blaasontsteking is een typisch vrouwelijke kwaal, maar ook mannen kunnen last krijgen met het urineren: ofwel moeilijk plassen, soms onmogelijk kunnen -wat gevaarlijk is- tot stotterend urineren. Het duidt erop dat er problemen zijn met een vergrote prostaat. Als de plasbuis vernauwt doordat de prostaat groter is geworden kan de blaas niet volledig worden geledigd waaruit een infectie van de urinewegen kan volgen. Bovendien kan uit een niet tijdig verzorgde prostaatvergroting ook kanker ontstaan. Vergroting van de prostaat is een normaal verouderingsverschijnsel van de man, maar men kan tijdig aan preventie doen. En vergeet vooral niet: prostaatkanker is de tweede meest voorkomende kankervorm bij de man. Hoe kan je het voorkomen of er iets aan doen?

D

e prostaat of voorstanderklier ligt in het bekken onder de blaas en rondom de urinebuis. Het is een orgaan dat een grote rol speelt bij de voortplanting, omdat hier vloeistoffen worden geproduceerd die bij het sperma worden gevoegd, waardoor spermatozoïden op hun tocht naar een afspraak met een eicel, langere tijd kunnen overleven. Bij de veroudering van elke man neemt de prostaat in volume toe. Daardoor kan het moeilijker worden urine te lozen. De eerste alarmsignalen van een vergrote

14 · I-SANA nr4

prostaat zijn frequenter moeten plassen. De hoeveelheid urine is kleiner, maar men heeft vaker aandrang. De plas komt ook moeilijk op gang en de straal is minder krachtig. Bovendien moet de patiënt ook ’s nachts vaker naar het toilet en heeft hij soms last van nadruppelen. Dit is een evolutief verschijnsel dat eerst niet opgemerkt wordt, maar dag na dag een beetje duidelijker wordt tot... de patiënt helemaal geen urine meer kan lozen. Dit is een alarmerend verschijnsel waarvoor meteen medische hulp moet worden ingeroepen. In

afwachting kan de patiënt in een warm bad plaats nemen waardoor de spieren relaxeren en wellicht toch urine kan worden vrijgemaakt, zoniet zal de arts of chirurg door middel van een catheter, of een buisje dat via de penis tot in de blaas wordt gebracht, de blaas ledigen en op die manier gevaar voor zelfvergiftiging en bedreiging van de nieren voorkomen. Maar als het zover is gekomen moet onderzocht worden of medicamenteus dan wel chirurgisch moet worden ingegrepen, want het lichaam moet geregeld de toxische stoffen via de nieren kunnen kwijt geraken, anders vergiftigt het lichaam zichzelf.

Meer tumoren Prostaataandoeningen nemen over heel de wereld sterk toe. Zowel de hypertrofie of

gewone zwelling van de prostaat, evenals prostaatkanker. Na longkanker is dit trouwens de tweede belangrijkste doodsoorzaak. Doordat de gemiddelde leeftijd - ook van de man - voortdurend stijgt, neemt de kans op prostaataandoeningen ook sterk toe. Een goede reden om vooral op tijd met preventie te beginnen. Prostaatkanker kan je voorkomen als je er tijdig aan begint, want anders krijgt elke man -als hij oud genoeg wordt- vroeg of laat te maken met een probleem aan de prostaat. Zoals in de miljarden cellen van het gehele lichaam, kunnen ook cellen van de prostaat aangetast worden door tumoren, zowel goedaardige als kwaadaardige. Als de cellen beperkt blijven tot een afgebakende zone en geen andere cellen aantasten, spreekt men van goedaardige tumoren. Ze kunnen evenwel ook de lymfe, het bloed en dus andere organen binnendringen. In dat geval spreekt men van metastasen.

Hoe herken je problemen?

ingsd e o V enten m e l supp elpen h n e kunn reventie p bij de anker. van k

Denk niet dat prostaatproblemen beginnen op zeer hoge leeftijd. Je moet geen tachtig zijn om er last te kunnen van krijgen. Veel mannen krijgen al na hun veertigste last met vergroting van de prostaatklier. Wetenschappelijk heet dat benigne prostaathypertrofie. Benigne betekent goedaardig en wijst erop dat het niet over kanker gaat. Hypertrofie betekent vergroting. Dit verschijnsel staat vrijwel elke man te wachten, soms iets vroeger, soms veel later. Dit fenomeen doet eigenlijk geen pijn en dus moet je op een andere manier worden gewaarschuwd. Sommigen merken dit al op middelbare leeftijd, omdat er een onplezierig bijverschijnsel is: Ze ondervinden problemen bij het plassen. Als de prostaat vergroot, - en dat hoeft niet eens kwaadaardig te zijn - wordt de ruimte voor de plasbuis nauwer en gaat het urineren moeilijker, soms stotterend, soms helemaal niet! Sommigen hebben er ook moeite mee hun plas te controleren en die tijdig op te houden. Anderen hebben dan weer last van nadruppelen, allemaal typische kenmerken van prostaatproblemen. Op latere leeftijd kan ook nog prostaatkanker voorkomen. De grens tussen goedaardige tumoren en kanker is niet altijd heel zuiver te trekken. Volgens professor Comhère is prostaatkanker de snelst toenemende kankervorm bij mannen I-SANA nr4 · 15

Rood vlees en weinig vezels:gevaarlijk! in het Westen. Op 50 jaar heeft één man op drie een latente prostaatkanker en op 80 jaar is dat meer dan de helft. Wereldwijd sterft om de vijftien minuten een man aan de gevolgen van prostaatkanker. Bij hen is het de tweede doodsoorzaak door kanker.

Waar moet je op letten? Als de prostaat in volume toeneemt kan de man dat merken aan volgende symptomen: -Behoefte om vaak te urineren, vooral ’s nachts. -Moeilijkheden om te beginnen urineren, of om de plas in te houden. -Helemaal niet kunnen urineren. -Zwakke of onderbroken (stotterende) urinelozing. -Pijn of stijfheid aan de onderzijde van de rug, de heupen en de bovenzijde van de dijen. Als één van deze symptomen optreden, is het tijd om een arts te raadplegen. Die kan de toestand van de prostaat controleren door middel van rectaal toucheren, een bloedonderzoek van het PSA, omdat prostaatkanker kan worden opgespoord via een bloedonderzoek op eiwit dat wordt geproduceerd door de prostaat. Het wordt dan ook Prostate-Specific-Antigen genoemd. Ook door middel van een biopsie, het wegnemen van enkele prostaatcellen onder echografie. De weggenomen cellen kunnen dan onder de microscoop worden

16 · I-SANA nr4

gecontroleerd. Een verhoogd PSA wijst op een toegenomen risico op prostaatkanker. Men raadt aan een van deze tests, vooral het rectaal toucher al toe te passen bij alle mannen ouder dan 50 jaar. Prostaatkanker komt heel frequent voor bij Europeanen en Amerikanen, maar beduidend veel minder bij Aziaten. Als deze laatste evenwel naar Amerika emigreren, dan stelt men ook bij hen -zelfs al in de eerste generatie- een enorme toename van prostaatkanker vast. Ook in Japan is de laatste jaren prostaatkanker enorm toegenomen als gevolg van het invoeren van Westerse eetgewoonten. Westerse voeding is namelijk heel

Advertentie

om zelf tijdig en preventief in te grijpen. Naast ouderdom en genetische factoren wijst onderzoek er op dat vooral voedselgewoonten de belangrijkste rol spelen in de ontwikkeling van prostaatkanker. Als 1,8 Chinezen uit Taiwan aan prostaatkanker sterven, dan is de aandoening de dood voor 50 Europeanen en voor 90 zwarte Amerikanen. Toch worden ook bij Chinezen een even groot aantal latente (sluimerende of verborgen) kankers aangetoond. De oorzaak dat de kanker zich niet ontwikkelt moet worden gezocht bij de voedingsgewoonten. Voedingscomplementen zoals fyto-oestrogenen w.o. de isoflavonen, blokkeren de receptoren van de xenooestrogenen en dus remmen ze de ontwikkeling van kanker. Ook vitamine E en selenium zijn heel belangrijke anti-

Isoflavonen uit soja, selenium en vitamine E helpen bij preventie rijk aan eiwitten, en vetten van dierlijke oorsprong en zeer arm aan vezels. Bij de Aziatische voeding is dat precies andersom. Die is zeer rijk aan zetmeel, groenten, fruit en vezels en tegelijk arm aan dierlijke vetten.

Zinvolle preventie Ruim 80 percent van alle mannen tussen 50 en 60 jaar heeft al prostaatproblemen, gelukkig meestal goedaardig. Bij slechts één op tien is operatief ingrijpen om de prostaat te verkleinen of te verwijderen nodig. Maar de natuur geeft heel wat middelen

oxidanten die de ontwikkeling van prostaatkanker remmen, en zelfs metastasering tegengaan. Isoflavonen zijn vooral terug te vinden in soja, maar ook in hop. In Aziatische landen worden dagelijks 50 tot 100 mg isoflavonen gebruikt (vooral genisteïne, daidzeïne en glyceteïne.) De westerling gebruikt amper een paar milligram. Uit onderzoek bij 30.000 mannen bleek dat bij wie dagelijks 50 mg vitamine E nam, de prostaatkanker met 32 percent verminderde. Bij mannen die dagelijks 200 microgram selenium innamen, verminderde de kans op

Bespaar tot 70% en bottel uw eigen water!

Prostaatkanker neemt toe bij mannen. Daarom is preventie van zeer groot belang. prostaatkanker zelfs zesmaal. Een uitstekend middel ter preventie van prostaatkanker is Proflabell van Fytobell. De prof verwijst ook beschuldigend naar dierlijke vetten en vooral rood vlees dat rechtstreeks betrokken is bij de ontwikkeling van prostaatkanker.

Soja-isoflavonen tegen kanker Het is niet abnormaal dat de prostaat vergroot bij het ouder worden. Verandering in het oestrogeen-testosteron evenwicht kan aanleiding geven tot benigne prostaathyperplasie (vermeerdering van cellen) en prostaatkanker. Het mannelijke hormoon testosteron begint al te dalen vanaf de leeftijd van 35 à 40 jaar, terwijl oestrogenen met het verouderen toenemen. Merkwaardig is dat zowel prostaatkanker als borstkanker uiterst zelden voorkomen in China, Japan en andere Oosterse gebieden. Het gaat dus niet zozeer om genetische oorzaken, dan wel om omgevingsfactoren, waarbij voeding een niet te onderschatten invloed heeft.

In 1993 werd bewezen dat genisteïne uit soja de groei van menselijke prostaatkankercellen verhindert. In het onderzoek van Kyl werd dat in 1997 bevestigd. Als Wistar-ratten die drager waren van menselijke kanker uitsluitend met soja werden gevoed, kon de groei van prostaatkanker beduidend afgeremd en geblokkeerd worden. Dit was niet het geval met de controlegroep die een even calorierijke voeding, maar dan zonder soja toegediend kreeg. Vanuit wetenschappelijk oogpunt zou het dus sterk aan te raden en verstandig zijn deze stoffen als dagelijkse aanvulling als voedingssupplement te gebruiken. Prostaatkanker is een ernstige en gevaarlijke aandoening, maar als men er tijdig aan begint is er heel veel kans dat men ze niet krijgt. Bovendien is het innemen van vitamine E, selenium, isoflavonen altijd nuttig omdat het de kankergroei remt en uitzaaiing of metastasering voorkomt. Op die manier blijf je als man ook tot op hoge leeftijd gezond. Jos Van Landuyt

Aquacare is in België marktleider in waterbehandeling. Met de AquaDrink® bieden wij de oplossing voor goedkoop, gemakkelijk en gezond drinkwater. Onze waterkoelers worden rechtstreeks aangesloten op de waterleiding en filteren het leidingwater. U beschikt permanent over gekoeld plat, bruisend tot licht bruisend water. Bovendien is dit concept 30 keer milieuvriendelijker dan flessenwater. Aquacare laat u zelfs drinken uit uw eigen gepersonaliseerde flessen en glazen. Het AquaDrink®-concept vindt u terug in verschillende topbedrijven, zorgcentra, ziekenhuizen en horecazaken. Aquacare draagt zorg voor zuiver, gezond en lekker water. Ook waterontharders Dorstig naar meer info?

Aquacare nv/sa

Industrieweg Daelemveld 1026 B-3540 Herk de Stad (Belgium) T 0800 22002 - F +32(0)13 55 29 36 W www.aquacare.be - E [email protected]

I-SANA nr4 · 17

Fyto-oestrogenen hebben grote preventieve waarde

Borstkanker voorkomen met isoflavonen uit groenten

en die rogen ezig t s e o aanw Xeno beeld gsmidder o o v bij din en bestrij rucht zijn in planten, v een n len op oenten, zij orgat e h r en gr voo g uw. in t e vro d belas n a v nisme

18 · I-SANA nr4

Het aantal vrouwen dat ooit met borstkanker en baarmoederhalskanker te maken krijgt, is erg hoog. In ons land en de geïndustrialiseerde wereld is dat bijna één op de acht vrouwen. De helft daarvan zal na verloop van tijd overlijden. Vijftien jaar geleden werd slechts 1 op 15 vrouwen getroffen, terwijl dat nu al 1 op acht is. Elk jaar komen er 5000 nieuwe patiënten bij. Volgens het Nationaal Kankerregister overlijden er daarvan gemiddeld 2390 vrouwen, dat is bijna de helft van het aantal dat er elk jaar aan toegevoegd wordt. Een van de oorzaken is dat ze pas laattijdig ingrijpen, nadat het kwaadaardig gezwel naar het omringende weefsel is doorgegroeid. De vraag naar de oorzaak wordt weer gesteld, nu ook de politiek ingrijpt in het preventieproces: hormonale behandelingen tijdens en na de menopauze zijn volgens sommigen niet enkel nutteloos, maar soms ook gevaarlijk. In Amerika werd een onderzoek naar het nut van hormonale behandeling tijdens en na de menopauze trouwens stopgezet vanwege de alarmerende uitslag. Wat kunnen vrouwen doen? Kunnen ze zichzelf beschermen en hoe?

N

iet elk knobbeltje is kanker. Er zijn haast geen vrouwen die niet af en toe een verdikking, een korreligheid, een knobbeltje voelen in de borst. Gelukkig is de grote meerderheid daarvan goedaardig. Want goedaardige gezwellen kunnen ook gevoeld worden en pijn doen. Als men een korrelige structuur voelt, zijn dat meestal gewoon de melkklieren. Pas als er kleurverschil, vormverandering, een echte knobbel, een oneffenheid die niet los zit, een ingetrokken tepel, een bloedende tepel, schilferende uitslag wordt waargenomen moet men alert zijn en best op controle kan gaan bij de gynaecoloog.

Te vroeg de pil nemen: niet gunstig Over kanker en het ontstaan ervan is lang nog niet alles gekend, maar toch worden een aantal merkwaardige vaststellingen gedaan. Prof. Dr. Leopold de Thibbault de Boesinghe, kernspecialist en arbeidsgeneeskundige aan het universitair ziekenhuis te Gent, stelt vast dat steeds meer jonge vrouwen het slachtoffer worden van borstkanker. Vooral vrouwen in het geïndustrialiseerde westen zijn er het slachtoffer van, want in China en Japan komt veel minder of haast geen borstkanker voor. Als deze vrouwen migreren naar onze streken of naar Australië stijgt hun kans op borstkanker foudroyant, vooral bij Japanse vrouwen. Chinese vrouwen daarentegen blijken hun bescherming te bewaren en vertonen haast geen verhoging van borstkankers. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat de Chinese gezinnen die migreren naar het westen, hun klassiek voedingspatroon bewaren, terwijl de Japanse vrouwen zich gemakkelijker integreren in hun

Oestrogene hormonen die te vroeg worden toegepast , ook tijdens de puberteit leggen een hypotheek op de toekomst van de gezondheid van de vrouw. nieuwe thuisland en de westerse voedingsgewoonten overnemen. Hieruit concludeert prof. De Thibbault dat de verschillen over de hele wereld vooral toe te schrijven zijn aan gedragspatronen, waarbij de voeding signifikant is. Merkwaardig is ook bijvoorbeeld dat sedert het moment dat Spanje bij de Euromarkt kwam, er ook daar veel meer borstkanker gediagnostiseerd wordt. Men zingt de triomf van onverzadigd vet zoals olijfolie en dat is ongetwijfeld terecht en zeer goed, maar als men zijn klassieke eetpatronen verlaat om ook onze koekjesgewoonten over te nemen die gemaakt worden met verzadigd vet of transvet, dan krijg je ook daar ziekten inherent aan onze „beschaafde” manier van leven. Ook de carcinogenen stapelen zich op in het vetweefsel en de borst loopt dan bij uitstek gevaar. Hormonale invloeden spelen mee, zegt hij, want toen we proeven deden bij ratten van een zuiver ras en via de staartvenen rechtstreeks hormonen in de bloedbaan binnenbrachten, steeg het aantal borsttumoren aanzienlijk rond de periode die bij de mens overeenkomt met de menopauze. Toen we die tumoren

opstuurden naar de anatoompatholoog, bleek dat ze heel goed leken op menselijke tumoren van borstcellen. Het leerde ons dat hormonen of hormone-like-stoffen een invloed kunnen hebben bij het ontstaan van borstkanker. Oestrogenen konden ze stimuleren, terwijl progesteron ofwel een stimulerende ofwel een remmende invloed kon hebben. In elk geval zijn tumoren beïnvloedbaar door hormoonachtige stoffen. Het leert ons heel voorzichtig om te springen met allerlei stoffen in voeding en medicijnen.” Prof. Dr. De Thibbault: „Zo is het bekend dat in de industriële landbouw erg veel gebruik wordt gemaakt van hormone-like-stoffen. Men noemt ze dan ook xenooestrogenen. Men zou denken dat men gezonder woont op het platteland in de plaats van in de stad, maar als je het op die manier bekijkt, komt men gauw tot andere conclusies. Vandaar dat het onderzoek naar soja-isoflavonen die als fyto-oestrogene remmers van tumoren erg belangrijk is. Men zou ook jonge meisjes voor en tijdens de puberteit enorm moeten beschermen, omdat precies dan een hypotheek gelegd wordt op de gezondheid voor de rest van I-SANA nr4 · 19

De voeding en het gedrag van het jonge meisje in de puberteit is van vitaal belang in de preventie van borstkanker op latere leeftijd.

hun leven. Rond en tijdens de puberteit zou een jong meisje of jonge vrouw helemaal niet mogen roken en geen alcohol gebruiken. De pil zou ze eigenlijk pas mogen beginnen nemen na haar 25ste levensjaar. Gebeurt dat vroeger dan wordt de natuurlijke hormonenbalans verstoord en door de piek van oestrogene hormonen maakt ze op latere leeftijd meer kans op trombose en borstkanker. Daarnaast zijn er nog heel veel onbekende factoren. De volksmond zegt dat l e e een omt v nk ooste nker In het er borstka mind r, dankzij als zo voo enen g o r t s in soe fyto-o aanwezig om ar jk rijkeli ucten. Da an d japro het eten v en n ook is e vruchte al d n it e p a voldo en van ka t groen belang.

20 · I-SANA nr4

borstkanker sneller gaat in de zomer en trager in de winter. Dat blijkt volgens onderzoeken juist te zijn. We hebben dat ook vast moeten stellen bij laboproeven. De opbrengst van tumoren bij ratten was hoger in de zomer. Een verklaring hebben we nog niet.”

Hoe borstkanker voorkomen? Professor Jaak Janssens verklaarde onlangs op een kankercongres, dat er nog altijd mensen zijn die moeilijk te overtuigen zijn van het feit dat kanker kan worden voorkomen. Maar de feiten bevestigen dat op overtuigende wijze. Aziatische volkeren hebben veel minder borstkanker dan West-Europese! De impact van leefgewoonten op de kankerdynamiek is heel groot. Prof. Janssens: „We kunnen heel

zeker aan kankerpreventie doen. Een van de conclusies van de bevolkingsvergelijkingen is, dat waar fyto-oestrogenen de plaats innemen van xeno-oestrogenen, het optreden van borstkanker fel vermindert. In Aziatische landen wordt veel meer soja gegeten dan bij ons. Soja staat er voor bekend veel fyto-oestrogeen te bevatten: isoflavonen. Het omschakelen naar een meer plantaardige voeding krijgt daarom aanbeveling: Sojabonen, linzen, bonen en rode klavers voor de isoflavonen en daarnaast volle granen, vruchten en zaden voor de lignanen. Men is er van overtuigd dat als oestrogeen niet in de hand gehouden wordt, het borstkanker kan veroorzaken. Enorme hoeveelheden oestrogeen komen in ons milieu terecht: pesticiden en herbiciden, en PCB’s hebben een oestrogeen effect. Ook detergenten hebben een oestrogeen effect en de aromaten worden er eveneens van verdacht. Ook weinig beweging en alcohol hebben een invloed op de oestrogenenbalans. Al deze xenooestrogenen die in onze leefwereld terecht komen, hebben een agressieve instelling tegenover het borstweefsel”.

Meer groenten: minder kanker De vetconsumptie en vooral het soort vet heeft beslist iets te maken met de incidentie van kanker, maar het effect van groenten en fruit op het ontstaan van kanker is veel groter dan het belang van vet. In landen waar veel soja en sojaproducten worden gegeten komt weinig of geen borstkanker voor. Het effect daarvan is des te groter naarmate jonge meisjes

Opgelet met oestrogenen De hormonale behandeling van vrouwen in en na de menopauze staat nu fel ter discussie. Hormonen zijn geen snoepjes, zo blijkt. Het nut om hart- en vaatziekten te voorkomen blijkt niet te bestaan, terwijl de voordelen om osteoporose te voorkomen fel overrroepen zijn. Wat staat ons nog te wachten? Prof. Daels: „Het aantal borstkankers zal nog toenemen, want: men krijgt steeds later baby’s, steeds minder kinderen en men ziet af van borstvoeding: een ideaal gegeven voor borstkanker, want op jonge leeftijd kinderen krijgen en borstvoeding geven is de ideale bescherming van de vrouw tegen borstkanker. Wie borstvoeding heeft gegeven, krijgt beschermende stoffen in de borst. Die vrouwen hebben veel minder kans op kanker. Men weet nu dat borstkanker meer voorkomt bij nietgehuwde vrouwen.” „We kunnen heel zeker aan kankerpreventie doen. Een van de conclusies van de bevolkingsvergelijkingen is, dat waar fytooestrogenen de plaats innemen van xenooestrogenen, de incidentie van borstkanker fel vermindert. Gezond eten is derhalve een belangrijke factor, maar bepaalde voedingssupplementen kunnen ook helpen. Het kan een belangrijke aanvulling zijn van gezonde voeding in de preventie van borstkanker. Maar er is meer: sport, stoppen met roken, matig zijn met alcohol en voorzichtig zijn met bepaalde medicijnen is cruciaal in de preventie. Daarover volgende maand meer. Jan van Bercken

Advertentie

Hormonentherapie in opspraak

in de puberteit - een heel gevoelige periode in het leven van de toekomstige vrouw omdat hier het hormonaal stelsel wordt ontwikkeld - meer sojaproducten gebruiken. Het gunstige effect van fyto-oestrogenen is dus veel groter tijdens de puberteit dan op volwassen leeftijd. Prof. Janssens: „De grote fout die onderzoekers maken en maakten is dat onderzoek in beperkte leeftijdscategorieën plaats vindt. Zo is men er thans achter gekomen dat als een meisje op 13-jarige leeftijd bestraald wordt op de borst, ze gegarandeerd borstkanker krijgt. De kans op borstkanker is bij haar 41 maal groter!!!!” De preventie moet dus hoofdzakelijk in de periode van de puberteit worden gezien. Op dat moment moet de adolescent meer groenten, meer fruit, minder vet en vooral meer soja-isoflavonen gebruiken, wil ze haar gezondheid in de toekomst meer dan veilig stellen.”

De vriend van uw gezondheid !

De vriend van uw gezondheid !

• Bach Bloesems, essentiële oliën, wierookstokken... • 300 kruiden en uitgebreide keuze voedingssupplementen. • Suikerarme confituren, chocolade, koekjes, ! De vriend van uw gezondheid snoep... • Zoutarme en glutenvrije voeding. • Bach Bloesems, • Gedroogde vruchten,essentiële noten... oliën, wierookstokken... • Haarkleuringen zonder ammoniak, • 300 kruiden en uitgebreide keuze natuurlijke cosmetica... voedingssupplementen. • Huidverzorgingsproducten. • Suikerarme koekjes, • Ruime keuze aanconfituren, theeën en chocolade, accessoires. snoep... • Afslankproducten. • Zoutarme en glutenvrije voeding. • Ginseng en omega-3. • Gedroogde vruchten, noten... • Haarkleuringen zonder ammoniak, • Bach Bloesems, essentiële oliën, natuurlijke cosmetica... wierookstokken... • Huidverzorgingsproducten. • 300 kruiden en uitgebreide keuze voedingssupplementen. • Ruime keuze aan theeën en accessoires. • Suikerarme confituren, chocolade, koekjes, • Afslankproducten. snoep... • Ginseng en omega-3. • Zoutarme en glutenvrije voeding. • Gedroogde vruchten, noten... • Haarkleuringen zonder ammoniak, natuurlijke cosmetica... • Huidverzorgingsproducten. • Ruime keuze aan theeën en accessoires. • Afslankproducten. • Ginseng en omega-3.

Openingsuren

maandag t.e.m vrijdag: 9u tot 18u zaterdag: 9u tot 17u Korspelsesteenweg 86, B-3581 Beverlo-België Tel. 011-40.14.07 Openingsuren Fax. 011-34.73.59 maandag t.e.m vrijdag: 9u tot 18u zaterdag: 9u tot 17u Korspelsesteenweg 86, B-3581 Beverlo-België Tel. 011-40.14.07 Openingsuren Fax. 011-34.73.59 maandag t.e.m vrijdag: 9u tot 18u zaterdag: 9u tot 17u Korspelsesteenweg 86, B-3581 Beverlo-België Tel. 011-40.14.07 Fax. 011-34.73.59

I-SANA nr4 · 21

Advertentie

SLECHTE CIRCULATIE? GINKGOSAN HELPT! ondersteunt de doorstroming Goed voor de circulatie en verbetert het geheugen.

Koude handen en voeten? Concentratiestoornissen? Geheugenzwakte? Problemen met je evenwicht? Suizingen in de oren? Hoge lichaamsdruk? Oog- en huidproblemen? Problemen met je interne circulatie? Het heeft allemaal te maken met de doorstroming in het vaatstelsel. Zit die goed? Dan zal je van bovenstaande kwalen geen last hebben. Loopt de circulatie niet naar wens? Dan duiken er allerlei kwaaltjes op, die je heel wat last en problemen kunnen bezorgen.

Een goed geheugen is een rijkdom! Studenten weten dat, maar ook mensen van een jaartje ouder kunnen dat erg waarderen. Ginkgo biloba staat er voor bekend de microcirculatie in de hersenen te stimuleren. Ginkgosan heeft een gunstig effect op de doorstroming en de stofwisseling in het brein, het geheugen en de concentratie, suizingen, en is ook een sterke antioxidant.

Schonere lucht kan veel levens sparen in geïndustrialiseerde landen

Verkeerslucht: de stille killer !

I

Druppels 100 ml Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode 1744-432. Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.

Voe l je w el m et fytobell!

n het Britse parlement is onlangs een verhit debat gevoerd over het feit dat er te weinig ondernomen wordt om te beletten dat er in het Verenigd Koninkrijk elk jaar 50.000 mensen sterven als gevolg van de luchtvervuiling. Doordat er zo weinig voor wordt gedaan om de lucht schoon te houden, wegen de enorme boetes door de Europese verordeningen erg zwaar op de Britse schatkist. Engelse parlementsleden vonden het dan ook beschamend dat men gemakkelijker de boetes betaalde dan iets te doen aan de vervuiling waardoor zoveel mensen last kregen met astma, hartziekten en kanker. Merkwaardig genoeg ging de regering ermee akkoord dat er meer moet gedaan worden. De vraag is hoe en wanneer.

Meer info op: www.fytobell.be E-mail: [email protected] Tel:011/37.19.24

22

Voedingssupplementen · I-SANA nr4zijn geen vervanging voor gevarieerde voeding.

I-SANA nr4 · 23

De luchtvervuiling is misschien wel uitgevonden in Groot-Brittannië waar op het einde van de negentiende eeuw de industriële revolutie het begin van een nieuw tijdperk inluidde. Erg vervuilende industrie, gemengd met uitlaten van schoorstenen, het wegverkeer en fabrieken zorgde in de Britse lucht voor een nieuw fenomeen en een nieuw woord: de smog!

Onzichtbare moordenaar Erg vervuilende stoffen zoals ozon, stikstofoxide, en fijn stof afkomstig van de industrie, de elektriciteitsproducenten en het verkeer met dieselmotoren krijgen de schuld voor de vroegtijdige dood van tienduizenden Britten. Uit onderzoek blijkt dat fijn stof verantwoordelijk moet worden gesteld voor het verkorten van het leven met gemiddeld zeven tot acht maanden. In sterk vervuilde gebieden kunnen kwetsbare mensen zoals bijvoorbeeld patiënten met longziekten en astma, hun leven met negen jaar bekort zien. Luchtvervuiling is ook verantwoordelijk voor schade aan fauna en landbouw, terwijl ozonvervuiling verantwoordelijk is voor de vermindering van de graanproductie in het Zuiden van Engeland met niet minder dan 5 tot 15 percent. EAC voorzitter Tim Yeo zei daarover dat de luchtvervuiling wellicht voor meer doden en zieken verantwoordelijk was dan passief roken, verkeersongevallen en zwaarlijvigheid samen. Toch kreeg hij weinig aandacht in de media en in de politiek. “In de meest vervuilde gebieden gedraagt de vervuiling zich als een gevaarlijke killer ten opzichte van mensen met astma en problemen aan de luchtwegen en die hen jaren van hun leven berooft.“

Enorme kosten De kostprijs van de vervuiling, de gezondheidszorg en het economisch verlies dat ermee gepaard gaat, wordt in Engeland geschat tussen 8,5 en 20 miljard pond. Daar zijn nog niet de enorme boetes bijgeteld die hen opgelegd worden door Europa. Er moet dus dringend werk worden gemaakt van het schoon maken van het wegverkeer dat voor 70 percent verantwoordelijk is voor de luchtvervuiling in de grote steden en agglomeraties. In een rapport

24 · I-SANA nr4

werd ook gepleit om na te gaan wat de impact is van andere stofdeeltjes die door het wegverkeer in omloop worden gebracht: stof van remmen, van banden, van olieverbranding evenals de slijtage van de wegen waarvan ook deeltjes in de lucht worden verspreid. Volgens beleidsverantwoordelijken wordt het tijd om mensen meer te sensibiliseren om meer het openbaar vervoer te nemen en nieuwe wagens te kopen die minder brandstof verbruiken. Men heeft sinds 1986 de zwaveldioxide kunnen terugdringen met 86 percent, waarop wacht men om even vervuilende en gevaarlijke stoffen ook uit de lucht te halen?

Jan van Gendt

Het wegverkeer is de grote leverancier van vervuilende stoffen in de lucht. Mensen met astma en longproblemen lopen erg groot risico.

Advertentie

Alleen al in Engeland: 50.000 doden per jaar door luchtvervuiling

Nutriënten De beste nutriënten uit de natuur!

junior

Zuivere en natuurlijke

OMEGA 3-VETZUREN in grote verpakking, speciaal voor kinderen en tieners van 3 tot 16 jaar Kinderen voelen en ontwikkelen zich beter met OMEGA 3-visoliecapsules.

Minder ziek, fitter, rustiger en beter studeren !

! w u e i N

in aliteit hilt w k t h c c De lu annië vers ze t t i o r B in n tGroo el van die werd r e niet v . Maar daa akt: a n stede tudie gem jaar een s oden per or 0d do 50.00 en alleen t. l enke uilde luch verv

OMEGA 3-vetzuren met hun belangrijke bestanddelen EPA en ductie o r t n i e l DHA spelen een grote Specia ,00 korting €11 rol bij de ontwikkeling Nu met van de hersenen en de €44,505,0 00 groei van kinderen. i.p.v. € Ook het afweersysteem, de circulatie, het zenuwstelsel, het gezichtsvermogen en de huid van uw kind hebben deze belangrijke bouwstoffen nodig om zich goed te ontwikkelen. De vetzuren hebben een gunstig effect op de concentratie en het geheugen van uw kind, en daarmee op hun leerprestaties, en ze kunnen rust brengen bij drukke, rusteloze kinderen. Ca. 365 capsules Verdeeld door: DRENCO NV - Stationsstraat 110 / 2 - 3570 Alken Tel. + 32 (0)11 37 19 24 - Fax + 32 (0)11 37 19 26 www.drenco.be - [email protected] I-SANA nr4 · 25

Aura kondigt aanval vaak van tevoren aan...

Migraine: ’n Bom in je hoofd Er zijn beroemde voorbeelden in de geschiedenis van mannen die leden aan migraine. Napoleon verloor er zelfs de oorlog in Waterloo door. Sinds Julius Caesar door heftige hoofdpijn werd geplaagd en hij de geschiedenis inging als de historische migrainepatiënt, samen met de grondlegger van de psychoanalyse Sigmund Freud, wordt nog steeds naar het wonderpoeder gezocht. Genetisch onderzoek lijkt te bevestigen dat er een gen-factor in het spel is. Vooraleer men in staat zal zijn de genetische codes die tot migraine leiden te corrigeren, zullen we wellicht weer een paar honderd jaar verder

I

n ons land lijdt vermoedelijk een half miljoen mensen aan echte migraine. Het precieze aantal is moeilijk te bepalen, zelfs niet helemaal te schatten, omdat een aantal van deze patiënten met zijn klachten nooit naar de arts stapt. Bovendien is een groot deel van hen niet geïnformeerd over wat migraine precies is. Ze denken dat ze last hebben aan de maag, de ogen, het hoofd, de nek, maar niet dat ze het slachtoffer zijn van migraine. Dit komt vooral voor bij

26 · I-SANA nr4

lft van e h e d ft Ruim g hee n i k l o v de be eld hoofd t g ercen gere p g i t win pijn. T rvan heeft . e daa igrain m e g ernsti

zijn. Voorlopig is het dus nog zoeken naar fenomenen, omstandigheden die aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van migraine. Omdat geen twee patiënten identiek zijn, kan je ook geen schets maken van de typische migrainepatiënt. Vroeger dacht men dat het iets te maken had met intelligentie, of met hormonen, of met eetgewoonten, of met stress... en het kan daar wel allemaal een factor van herbergen, maar naar de hoofdoorzaak van migraine wordt nog steeds gezocht. Migraine is trouwens wel te onderscheiden van gewone hoofdpijn, want ook hiervan bestaan ontelbare varianten.

mensen die storingen hebben in het gezichtsveld, de zogenaamde aura: stervormige flitsende contouren knabbelen delen uit het gezichtsbeeld weg. Een doorlopende lijn wordt bijvoorbeeld op die manier onderbroken en opgevuld met „niets”. Kijk je naar een opschrift op de muur, een affiche, een langere zin, dan vallen stukken daarvan weg. Je moet wegkijken van de kwestieuze zone, om door een plaats ernaast te fixeren, het ontbrekende deel te kunnen aanvullen. Soms volgt op zo’n storing in het

gezichtsveld sterke eenzijdige hoofdpijn. Soms dacht men dat enkel vrouwen last konden hebben van migraine, omdat de aanvallen sterk geconcentreerd leken op de periode: vlak voor de maandstonden en vlak voor de eisprong. Maar ook dit verhaal is maar een klein deeltje van de waarheid, want soms kon een tekort aan oestrogene hormonen een aanval uitlokken, soms ook een teveel: er zijn vrouwen die vreselijke last hebben van migraine tijdens hun vruchtbare periode, terwijl ze na de menopauze

helemaal bevrijd zijn, maar het omgekeerde komt ook voor. In elk geval hebben neurotransmitters er wat mee te maken en hormonen spelen daar ongetwijfeld in mee. Bovendien hebben driemaal meer vrouwen dan mannen last van migraine, wat de link met hormonale factoren natuurlijk spontaner maakt.

Vele soorten hoofdpijn De verschijnselen zijn in elk geval complex. Er is een vernauwd bewustzijn, geluid wordt als pijnlijk ervaren, delen van het gezichtsveld vallen weg, er is een flitsend aura, in stervorm uitgeknabbelde beelden, wat in de Middeleeuwen aanleiding gaf te veronderstellen dat men visioenen had. Een van de beroemde vrouwelijke voorbeelden is dat van Hildegard von Bingen, later heilig verklaard, een kloosternon die zich bovendien fel bezig hield met „geneeskunde en kruiden” en die uit haar „visioenen” talrijke recepten meende te mogen aflezen. Hoofdpijn kan vele oorzaken hebben, want de wetenschap houdt rekening met een tweehonderdtal soorten. Je kan ze echter wel in twee grote groepen indelen: echte migraine en spanningshoofdpijn, die zowel chronisch als acuut kan zijn. Natuurlijk kan hoofdpijn ook te maken hebben met de spijsvertering, met ontstekingen van de bovenste luchtwegen, met de ogen, met het zenuwstelsel, maar ook met de stofwisseling.

individuele verschillen. Maar migraine heeft een uitsproken karakter: de aanval duurt tussen de vier en de 72 uur, er is een kloppende, bonzende of borende pijn, en vooral: is gesitueerd aan één kant van het hoofd. Daarvan is trouwens de naam afkomstig: hemicrania (de helft van de schedel). Migraine is dus iets heel anders dan de kater daags na de onvergetelijke fuif, ook niet de band rond het voorhoofd nadat je een hele avond hebt zitten internetten, ook niet de pijn in de hals nadat je friet met mayonaise en mosselen, plus een chocolademousse en een paar glazen wijn hebt gedronken, ook

Hormonen of stress? Voeding of genetische oorzaak?

Een aantal soorten is heel gemakkelijk te behandelen: het volstond sommige patiënten een hogere dosis magnesium te geven om het probleem op te lossen. Het zou dus derhalve jammer zijn zo lang te wachten met een exacte diagnose als de pijn zo eenvoudig te behandelen is. Natuurlijk geldt dit niet voor alle soorten hoofdpijn en migraine, want heb je al heel veel soorten, dan heb je nog meer I-SANA nr4 · 27

Soms helpt ’n kop sterke koffie

niet de hoofdpijn nadat je een emotioneel gesprek had met de kinderen of met de wederhelft. Migraine moet wel onderscheiden worden van spanningshoofdpijn. Ouders kunnen bij hun kinderen die gemakkelijk over hoofdpijn klagen, testen of het om echte migraine gaat. Als ze met de vingers achteraan in de hals duwen op de plaats waar de spieren aangehecht zijn aan de schedel, en... er treedt hoofdpijn op, dan gaat het om spanningshoofdpijn en niet om migraine. Een dergelijke test kan ook bij de kaken worden uitgevoerd. Soms speelt hier een pijnlijk kaakgewricht in mee. Stress speelt bij kinderen een zeer grote rol in het hoofdpijnpatroon: overbelasting op school, emotionele conflicten, plagerijen, maar ook het vele werk dat ze na schooltijd op te knappen hebben, want veel ouders verplichten hun kinderen nog tot heel wat naschoolse activiteiten: sport, muziek, tekenen, computerlessen enz... Soms is een ontsteking van de sinussen oorzaak van hoofdpijn, maar dit kan je gemakkelijk herkennen: als de pijn verergert bij het voorover bukken, dan

28 · I-SANA nr4

lijkt het eerder om een hoofdpijn door de ontsteking van de voorhoofdsholten te gaan. Natuurlijk kunnen tumoren hoofdpijn veroorzaken, maar dit is slechts in 1 op 10.000 keren het geval. Bij kinderen moet je ook altijd alert zijn als braken in combinatie met hoofdpijn optreedt, want dit kan een symptoom zijn van hersenvliesontsteking. Kinderen die in hun jeugd last hebben van migraine kunnen op volwassen leeftijd gemakkelijker het slachtoffer worden van spanningshoofdpijn. Soms treden zelfs mengvormen op: men krijgt een migraineaanval waaraan zich nadien spanningshoofdpijn vasthecht... een nog moeilijker kluwen om te ontwarren. En met kinderen moet je ook altijd uitkijken, want buikpijn en hoofdpijn zijn twee populaire kwaaltjes waarmee ze de aandacht van hun ouders opeisen. En wie heeft eens geen last van hoofdpijn nadat een of ander gerecht hem of haar niet is bevallen. Zelfs het snel eten van een heel koud gerecht, zoals ijskreem kan al het plots optreden

zo groot is het aantal mensen dat er af en toe, zeg maar zeker, éénmaal in de maand last van heeft.

Hoe wordt een aanval uitgelokt?

van heel scherpe hoofdpijn tot gevolg hebben.

En de echte migraine dan? En toch is dit een heel nare ervaring voor de patiënt want het onbegrip is vaak nog moeilijker om dragen dan de pijn van de migraine zelf. Velen beschouwen migraine nog voor een deel als een emotionele aandoening, een ziekte voor vrouwen vooral. Anderen denken dat sommigen hun migraine nodig hebben en koesteren, maar dat het hoofdpijntje wel zou overgaan met een paar flinke happen zuivere buitenlucht. Maar migraine grijpt in werkelijkheid zo erg in het leven in dat de slachtoffers alles zouden willen geven om van deze vreselijke pijn voorgoed verlost te zijn. Over het echte fenomeen van migraine zijn niet alle specialisten het eens. Volgens sommigen begint migraine met een vernauwing van de bloedvaten in de hersenen. Die vernauwing heeft tot gevolg dat er een te laag zuurstofgehalte in de weefsels

Gezonde ontspanning, warmte en genegenheid zijn van belang voor de migrainepatiënt.

Twee van de drie migrainepatiënten zijn vrouwen. Zij lijden er ook het meest onder. ontstaat. De bloedsomloop is slim en compenseert dat met een verwijding van de bloedvaten in de halsslagaders en de hersenen. Die vaatverwijding zou oorzaak zijn van de pijn. Maar recenter onderzoek heeft aan het licht gebracht dat de veranderingen in de bloedsomloop eigenlijk niet de oorzaak zijn, maar dat de pijn in feite het gevolg is van ontregelingen in het zenuwstelsel, vooral gestuurd door de drietakzenuw aan beide zijden van het aangezicht. Als gevolg van de informatie van het zenuwstelsel komen in de bloedbaan stoffen vrij die de uitzetting van de bloedvaten veroorzaken. Lokaal ontstaat dan een soort ontstekingsreactie in het hersenvlies met pijn als gevolg. Volgens recent onderzoek zouden snelle golven van hersencellen activiteit in de cortex de migraineaanval uitlokken. Ergotamine zou daar een oplossing voor zijn. Maar mocht zo’n mirakelmiddel bestaan dan zou de helft van de Belgen juichend omhoog springen, want

Het is wellicht geen eenvoudig te beantwoorden vraag, maar hoe ontstaat zo’n migraine eigenlijk? We vroegen het aan een gespecialiseerd arts. „Hoewel het onderzoek toeneemt en in sommige landen de resultaten in kaart gebracht zijn zoals in Nederland, is er nog geen eensluidend antwoord. Er zijn haast zoveel migrainesoorten als patiënten. Geen twee mensen kan je met elkaar vergelijken. Sommigen hebben baat bij het drinken van een kop sterke koffie, anderen verergeren daar hun probleem mee. In ons land is geen research verricht zoals bij onze noorderburen, maar de ervaringen daar lopen toch parallel met de bevindingen die dokters in hun praktijk opdoen. Er zijn patiënten die erg goed geholpen zijn met acupunctuur, terwijl het bij anderen helemaal niet helpt. Sommigen zweren bij homeopathie, maar bij anderen verandert er niets in hun hoofdpijnpatroon. Bij kinderen lijken deze therapieën wel meer aan te slaan, omdat ze energetisch gemakkelijker te bereiken zijn vanwege het feit dat hun lichaam nog niet zo sterk door toxines is vervuild. De energetische impuls van homeopathie heeft daar meer succes op.”

En waarom meer bij vrouwen dan bij mannen?

„Ook hier is geen zuiver algemeen antwoord voor. Het is wel gebleken dat oestrogenen een aanval kunnen versterken, zelfs uitlokken. Vrouwen die de pil nemen, lijken gevoeliger, terwijl

vrouwen in de menopauze soms plots miraculeus genezen van hun migraineprobleem waaraan ze heel hun vruchtbaar leven hebben geleden. Anderzijds heeft stress zeker een invloed en omdat vrouwen een drukker bestaan hebben dan vele mannen is het logisch dat op die manier de migraines van vrouwen te verklaren zijn. Sommigen hebben op vakantie helemaal geen last van migraine.”

Volgens sommigen heeft de lever er mee te maken?

„Bij hoofdpijn kunnen alle organen

van het lichaam betrokken zijn: de ogen, de oren, de bloedsomloop, de nieren, de maag en de lever. Maar er is wel vastgesteld dat mensen die vaak migraine hebben ook een middel kunnen gebruiken om de ontgiftende werking van de lever te stimuleren. Er zijn daarnaast ook mensen die heel gezond eten en toch migraine krijgen. In feite weten we het nog niet. Wel kennen we begunstigende factoren, niet de echte oorzaken die misschien later zullen ontcijferd worden als genetisch onderzoek vordert. Wel kan stress een bevorderende of uitlokkende factor zijn en dus kan je concluderen dat mensen die heel precies en nauwkeurig met hun werk omgaan gemakkelijker het slachtoffer worden van migraine.”

Er is dus een individuele drempel, die voor iedereen verschillend kan zijn?

„De hoogte van de drempels

verschilt niet enkel, er zijn ook verschillende drempels te nemen. Je zou kunnen spreken over een soort migrainegenerator in de hersenstam waar op bepaalde prikkels over-gereageerd wordt. Neurotransmitters zijn bij zo’n migraine-aanval altijd bij de zaak I-SANA nr4 · 29

betrokken. En hierin kunnen tekort aan slaap, misbruik van alcohol, tabak, prikkelende stoffen, maar ook hormonale schommelingen, en stress een definitieve rol spelen. Van zodra de individuele drempel overschreden wordt, worden zenuwcellen in de hersenen geprikkeld die elektrische impulsen uitsturen naar de zenuwuiteinden. Er komen ontstekingsstoffen vrij en de bloedvaten gaan uitzetten. De zenuwen rondom die bloedvaten worden geprikkeld en zenden signalen terug naar de hersenstam, nadien naar de tussenhersenen en tenslotte naar de hersenschors en dan begint pas de pijn erg te worden. Maar vooraleer die prikkels de hersenschors bereiken, zijn andere zenuwen in het gezichtsgebied geprikkeld en dat legt uit waarom veel migrainepatiënten een uur of wat voor een echte migraine-aanval al een aura hebben. Bij sommigen zijn andere motorische systemen betrokken: spreken gaat moeilijker, voelen is anders, denken is vertraagd. Sommigen voelen zelfs een soort verlamming, waarbij de omgeving niet zelden denkt aan een beroerte. Of ze krijgen stijve nekspieren of stijve schouderspieren en bij anderen zijn de kauwspieren als het ware verlamd. Maar migrainepatiënten moeten wel weten dat zo’n aanval zeer erg kan zijn, heftige pijn kan veroorzaken, maar helemaal niet gevaarlijk is.”

Hoe genezen?

Omdat migraine zo’n complexe ziekte is - om dan nog niet over clusterhoofdpijn te spreken die niet enkel de buitenkant van het hoofd, ook de binnenkant aantast zodat de patiënt de indruk heeft dat zijn hoofd op barsten staat - kan men ook niet over één enkele remedie spreken. Maar het is als met alle andere ziekten: liever dan naar een goede remedie te kijken, is het beter naar een goede levenswijze te kijken en na te gaan of daarmee de aanvallen niet verminderen of in duur, of in intensiteit. De lever gezond maken, zo weinig mogelijk toxische stoffen gebruiken, biogene aminen uit de voeding verwijderen (wijn, gefermenteerde kaas, chocolade, en bier schrappen) en uiteraard voldoende rust en ontspanning nemen. Gezonde buitenlucht, dagelijks een wandeling maken, niet te laat gaan slapen en stress vermijden zijn maatregelen die bij een aantal mensen zeker al tot successen moeten leiden. Preventief gezond leven en denken zijn hulpmiddelen die zeker de gezondheid ten goede komen en ook in geval van migraine nuttig zijn.

Jan van Bercken

30 · I-SANA nr4

BOVERTE is een moderne internetwinkel (voorheen onder de naam Fytobellshop) die de merken Fytobell en Nutribell voert. Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd en een goede service.

Advertentie

Een groot deel van de migrainepatiënten voelt een aanval komen door de zogenaamde aura: er vallen delen uit het gezichtsveld weg.

Uw online gezondheidsadviseur

U koopt bij Boverte omdat… •

• • • • •

• •

U toegang heeft tot het complete assortiment producten van Fytobell® en Nutribell®. U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt. U vanaf 40 euro automatisch kortingen kan verdienen op de bestelling. De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd. U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft. Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze Klantenservice terecht. Wij garant staan voor een optimale service. Wij u helder en duidelijk over de producten informeren via de website, per telefoon en via e-mail.

www.boverte.com De beste zorgen uit de natuur!

e-mail: [email protected] tel.: 00/31 (0)40 254 30 48

Column

Uit de natuurgeneeskundige praktijk van Dr. Marcel Verheyen

Allergie, een ontregelde verdediging

de ingang van de luchtwegen. Daarom is ook onze keel beveiligd door de keelamandelen en de neus door de neuspoliepen. Ook die organen bestaan uit lymfatisch weefsel met vele lymfeklieren. Ook Allergie is een ontregeling van de immuniteit. daar spelen de mondflora Niezen, snotteren, rode ogen, jeuk, diarree, ademnood, urticaria, een rol in het goed functioneren van onze immuniteit. het zijn allemaal mogelijke uitingen van overdreven of verkeerde De toestand van precies reacties van ons immuunsysteem op stoffen, micro-organismen, of déze organen bepalen zelfs onze eigen eiwitten. De eerste vraag die onze immuniteit als voor een deel de gezondsysteem moet oplossen is, of een cel of een stof van onszelf is of heid van onze afweer. Bij allergie gaat ons imniet. Bij allergische personen is soms daar al een foutief antwoord. muunsysteem fel reageren Dit resulteert dan in een auto-immuunziekte. op stoffen tegen dewelke wij in feite niét moet reagentihistaminica zijn vaak gebruikte ren en reageren we vaak te zwak op micro-orgamiddelen bij allergische aandoeninnismen (virussen, bacteriën en parasieten) tegen gen. Maar antihistaminica zijn in feite dewelke wij dat wél moeten doen. maar tijdelijke oplossingen. Hiermee Allergie behandelen is niet zo gemakkelijk. worden enkel symptomen onderdrukt en wordt er in wezen niets gedaan aan het probleem zelf. Het is duidelijk dat het gebruik van antibiotica, Er zijn natuurlijk ernstige vormen van allergie die hetgeen ook de mondflora en de darmflora erg niet anders behandeld kunnen worden. Maar hoe kan storen, allergieën eerder kan bevorderen dan zouden we een oorzakelijke oplossing of toch verminderen. een diepgaandere behandeling kunnen vinden Het is zéker de moeite waard de darmflora te corvoor de minder ernstige vormen van allergie rigeren en te verzorgen. Heel wat mensen hebwaarmee toch velen geplaagd zitten? ben schimmels en parasieten. Die ontstaan onder Zeker niet door de immuniteit te onderdrukken. andere door een nauwe omgang met huisdieren. Onze immuniteit is het resultaat van zeer comDit vraagt om een specifieke behandeling. Bijplexe mechanismen waarvan we absoluut nog voorbeeld dat de huisdieren én de huisgenoten niet alles kennen. De darm blijkt een grote rol te tegelijkertijd ontwormd worden. Ook amalgaamspelen in de efficiëntie van ons afweersysteem. vullingen kunnen een toestand creëren waardoor Logisch, want daar wordt ons lichaam in grote de slijmvliezen vatbaar worden voor schimmelinmate geconfronteerd met vreemde stoffen. Alfecties. Dit brengt op zijn beurt weer immuniteitsles wat we eten moet het darmslijmvlies passestoornissen mee. Bij heel wat mensen uit zich dat ren. Gelukkig worden alle stoffen afgebroken tot door verschillende vormen van allergie. kleine bouwsteentjes zodat het immuunsysteem Als u lijdt aan een of andere vorm van allergie, ze wél binnenlaat in ons lichaam. Ter hoogte van is het van belang ten minste op uw voeding te de darmen bevinden zich vele lymfeklieren; onletten. Suiker en snoep, gesuikerde frisdranken der andere het appendixsysteem dat zorgt voor en lightproducten zijn te mijden. Soms moet de onze afweer in die zone. Ook ter hoogte van de voeding specifiek aangepast worden als er een darmslijmvliezen zelf ( de ‘binnenhuid’ van de gevoeligheid is voor gluten of lactose. De darmdarm) daar waar al onze voeding moet passeren flora herstellen kan door middel van probiotica. is er een speciale verdedigingslijn opgetrokken, Die kunnen er voor zorgen dat de juiste kolonies namelijk grote hoeveelheden bacteriën en micro- micro-organismen op de slijmvliezen aanwezig organismen. Dit wordt onze darmflora genoemd. zijn. Hiervoor kan bijvoorbeeld Digesbiose van Die darmflora beschermen ons tegen ziekmaken- grote invloed zijn. de infecties en helpen om ons immuunsysteem in stand te houden. Deze verdedigingsring heeft ons lichaam ook aan Dr. Marcel Verheyen

A

I-SANA nr4 · 31

Advertentie

ESCHOLCIN

Welke ziekten worden veroorzaakt door te weinig slaap?

VAN FYTOBELL...

voor een goede nachtrust De helft van de volwassenen slaapt slecht. Dat bedreigt de complete gezondheid, ook van de tikker. Een goede nachtrust is van levensbelang. Een natuurlijk middel op basis van ondermeer Eschscholtzia, Passiflora en Tilia veroorzaakt geen gewenning maar heeft wel een positief effect op het natuurlijke ritme en de belangrijke Druppels 100 ml REM-slaap: Escholcin en je slaapt weer als een roos!

Slapeloosheid bedreigt uw gezondheid D

Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 1744-309 of vraag ernaar in de betere natuurwinkel. Meer info? www.fytobell.be 32 · I-SANA nr4je wel met fytobell! Voel

einig w e t Wie ort k r e v t slaap ven. zijn le

ezer dagen werd het nieuws beheerst door een belangrijk gezondheidsitem: slapeloosheid kan u jaren van uw leven kosten. Onderzoekers van de universiteit van Warwick in Groot-Brittannië zijn na een groot bevolkingsonderzoek tot de conclusie gekomen dat het absoluut nadelig is te weinig te slapen. Minder dan zes uur is een absoluut risico, zeggen ze. Wie zich daaraan bezondigt, loopt 12 percent meer kans op vroegtijdige dood. Ook te lang slapen, is volgens deze studie een reden tot bezorgdheid, omdat het een symptoom van een ernstige ziekte kan zijn. De studie werd uitgevoerd in GrootBrittannië, de Verenigde Staten, Oost-Azië

en verschillende andere Europese landen. In totaal namen 1,3 miljoen mensen, die 25 jaar lang gevolgd werden, deel aan het onderzoek. “Een te korte slaap kan de oorzaak zijn van een ziekte, terwijl een te lange nachtrust een symptoom van een ziekte kan vertegenwoordigen”, aldus professor Francesco Cappuccio van de universiteit van Warwick. “Een nachtrust van 6 à 8 uur per nacht is ideaal voor de gezondheid”, zo luidt het verder. Ook Harvard heeft aan het probleem van te weinig slaap en vooral slapeloosheid heel wat onderzoekswerk verricht. Te weinig of niet goed slapen, bedreigt echt uw gezondheid en de risicofactoren zetten we hier op een rijtje. I-SANA nr4 · 33

Een goed natuurproduct kan helpen de gezonde slaap te herstellen Weinig mensen realiseren zich dat goed slapen echt belangrijk is voor een goede gezondheid. Gebrek aan slaap heeft levensbedreigende consequenties: van gewichtstoename tot hart- en vaatziekten. Maar ook andere problemen kunnen er het gevolg van zijn.

Virale infecties Er is wetenschappelijk en anekdotisch bewijs dat wie moe en uitgeput is, veel gemakkelijker ziek kan worden. In 2009 werd in Archives of Internal Medicine een studie gepubliceerd waarin daarvoor bewijs werd geleverd. Onderzoekers volgden gedurende twee weken de slaapgewoonten van 153 mannen en vrouwen, waarna ze in quarantaine werden geplaatst voor vijf dagen en werden blootgesteld aan kou en virussen. Mensen die gemiddeld minder dan zeven uur per nacht sliepen, hadden een driemaal grotere kans om ziek te worden als degenen die gemiddeld ten minste acht uur hadden geslapen.

Hartkwalen Een aantal studies hebben een duidelijk verband aangetoond op korte termijn tussen te weinig slaap en risicofactoren voor hart- en vaatziekten, waaronder een hogere cholesterol, hogere triglyceriden, en een hogere bloeddruk. Een van deze rapporten betrof een studie gehouden in Japan en werd gepubliceerd in het vakblad Sleep in 2009 en betrof een onderzoek onder meer dan 98.000 Japanse mannen en vrouwen in de leeftijd van 40 tot en met 79 jaar, die gedurende meer dan veertien jaar werden gevolgd. Vergeleken met vrouwen die meer dan zeven uur per nacht sliepen, hadden diegenen die minder dan vier uur sliepen een dubbel zo grote kans te sterven aan hart- en vaatziekten, zegden de onderzoekers. Een veel voorkomende oorzaak van slecht slapen is de zogenaamde slaap-apneu. Dat is een levensbedreigende aandoening waarbij de ademhaling honderden keren per nacht stopt. Ook dat geeft aanleiding tot een vergroting van het risico op hart- en vaatziekten. In de Wisconsin Sleep Cohort Study werd aangetoond dat mensen met slaap-apneu driemaal meer

Ook depressie kan te maken hebben met een ernstige verstoring van het normale slaappatroon.

Suikerziekte Een rapport van 2009 in het blad Diabetes Care, vermeldt een duidelijk verband tussen gebrek aan slaap en een sterk verhoogd risico op diabetes type 2. Mensen die jarenlang te kampen hadden met slapeloosheid en minder dan vijf uur per nacht sliepen hadden een driemaal hoger risico

34 · I-SANA nr4

Uit een studie bij ongeveer 1000 volwassenen in de leeftijd van 21 tot 30 jaar, is gebleken dat de kortslapers in vergelijking met de normale slapers, een viermaal hogere kans op depressie vertoonden in een periode van amper drie jaar. Bovendien hebben twee studies waarbij 300 paar tweelingen werden betrokken, samen met een andere studie gehouden onder 1000 teenagers, aangetoond dat vooraleer deze jongelui ernstige depressie gingen vertonen, zich van tevoren ernstige tekenen van slapeloosheid of slaapproblemen manifesteerden. Slaapproblemen bij de tieners gingen een depressie vooraf in 69% van de gevallen en angststoornissen in 27% van de gevallen.

Uit de hierboven reeds vermelde Japanse hartstudie kwam naar voren dat kortslapers van beide geslachten een 1,3 maal hoger risico liepen op vroegtijdige dood in vergelijking met de mensen die voldoende slaap hadden. Ernstige slaap-apneu vergroot het risico op vroegtijdige dood met 46 percent volgens een studie uit 2009 bij 6400 vrouwen en mannen die gedurende acht jaar werden gevolgd. Slechts acht percent van de mannen tussen 40 en 70 jaar had last van slaap-apneu maar ze hadden dubbel zoveel risico vroegtijdig te sterven vergeleken met de mensen die een normaal slaappatroon vertoonden.

op diabetes type 2 in vergelijking met wie geen klachten had en minstens zes uur of meer per nacht sliep. Net zoals met obesitas of overgewicht, die eveneens nauw verbonden zijn met diabetes type 2 is de onderliggende gedachte, dat de hormonale verstoring door slaapgebrek aan de basis ligt van diabetes type 2.

Hoge bloeddruk De onderzoekers die bij deze studie betrokken waren, evalueerden eveneens het risico op hoge bloeddruk bij kortslapers. Een groep van 1700 mannen en vrouwen van het platteland van Pennsylvania werden willekeurig uitgekozen voor de proef. Ze publiceerden daarover uitgebreid in het vaktijdschrift Sleep. Volgens de onderzoekers is het risico op hoge bloeddruk met drieëneenhalve keer vergroot bij mensen die routinematig minder dan zes uur sliepen in vergelijking met hen die minstens zes tot zeven uur sliepen.

Mentale storingen

Vroegtijdige dood

Zwaarlijvigheid Volgens Harvard hebben mensen die niet genoeg slapen meer kans om zwaarlijvig te worden. Dat wordt aangetoond in the Journal of Obesity. Daarin werden de resultaten geanalyseerd van 36 verschillende studies over slaapduur en de relatie tot lichaamsgewicht. Die relatie lijkt bijzonder sterk te zijn bij kinderen. Gebrek aan slaap lijkt het hormonenpatroon te verstoren dat verantwoordelijk is voor de controle op honger en appetijt. Ze voelen zich ook meer vermoeid, waardoor ze geen zin hebben om oefeningen te doen of te bewegen. Dat resulteert dan weer in andere gezondheidsproblemen zoals we verder zullen zien.

kans hadden te sterven aan een hartziekte, dan diegenen die ongestoord doorsliepen ‘s nachts. De studie verliep over een periode van achttien jaar. Als de onderzoekers iedereen uitsloot die een apneu-machine gebruikte, dan vergrootte het risico zelfs vijfmaal. Apneu kan namelijk aanleiding geven tot het optreden van hartritmestoornissen terwijl de kans op beroerte en hartfalen toeneemt.

Te weinig slaap kan oorzaak zijn van diabetes en hart- en vaatziekten.

Hieruit blijkt nogmaals duidelijk dat voldoende gezonde slaap van even vitaal belang is als gezonde voeding, voldoende beweging en een goede tandhygiëne. Voldoende slaap is evenwel geen luxe, maar echt een noodzaak, voor wie lang en gezond wil blijven leven. Wie daarmee problemen heeft, kan best een beroep doen op een goed natuurproduct zoals op basis van Escholtzia, dat de natuurlijke slaap zal bevorderen.

Jan van Bercken I-SANA nr4 · 35

Moeten melktanden gepoetst worden? tekorten in hun voeding. t e h Wie levenslang gezond Door n a v n wil blijven verzorgt ege toevo den aan zijn gebit, van jongsaf he n zoetig les kunne aan. igf de zu deren de bij kin tandjes Hoe jong jonge gd raken. i d a moet je besch

W

at is er aantrekkelijker dan een lief gezicht met een rij mooie, stralende, witte, lachende tanden? Dat krijg je van de natuur, maar dat verlies je vanzelf. Hoewel: je kan er alles aan doen om dat te verhinderen. Gezonde tanden? Het hangt o.m. af van je tandenborstel! Ons gebit bepaalt in belangrijke mate onze gezondheid. Hebben we een stevig, goed, gezond gebit, dan kunnen we alles kauwen en dat is noodzakelijk om gezond te blijven. Mensen met een slecht gebit verliezen niet enkel hun kauwcomfort, ze worden nadien ook gehinderd door een kunstgebit en zijn beperkt in de keuze van hun voedsel, hebben zelfs moeite met spreken. Veel ouderen hebben daarom naast tandproblemen ook maag- en darmstoringen en

36 · I-SANA nr4

beginnen poetsen?

Ouders denken vaak dat een melkgebit toch maar voorlopig is en niet moet verzorgd worden. Maar een melkgebit is nog meer kwetsbaar en kan ook de gezondheid van het kind beïnvloeden. Daarom moet van zodra de eerste tandjes doorkomen, na zo’n zes maanden, de verzorging beginnen en dus ook het poetsen worden gestart. De baby heeft trouwens van bij de geboorte eigenlijk al een compleet gebit. Je ziet het natuurlijk niet, het zit verborgen in de kaken. De volgende twee jaren komt de rest van het gebit langzaam door. Verzorg je het gebit van je kind goed, dan is de kans op gaatjes klein en hoeft het kind niet bang te zijn voor de tandarts. In totaal krijgen kinderen 20 melktanden en kiezen. Blijft dit melkgebit gezond dan is er minder kans op problemen met het definitieve gebit. De zorg voor een gezond gebit begint dus al bij de geboorte, maar zeker actief van zodra de eerste tandjes komen en dat is meestal rond

Nieuw fenomeen: cariës door de zuigfles? Je zou denken dat baby’s die pas tanden krijgen geen cariës en dus ook geen bedorven tanden kunnen krijgen. Integendeel. Artsen zien steeds meer zuigflescariës, een fenomeen dat de laatste vijftien jaar de kop opsteekt. Het ontwikkelt zich kort na de doorbraak van de boventanden bij peuters en kleuters en breidt zich daarna verder uit in de volgorde van doorbraak. Zuigflescariës is meestal het gevolg van het geven van zoete vloeistof in een zuigfles, op een leeftijd dat het kind eigenlijk al uit een bekertje kan drinken. Moeders gebruiken het als een oplossing voor een kind dat te veel huilt en dan als troost een flesje sap mee naar bed krijgt. De suikers in de vloeistof veroorzaken zuurgolven die het gebit aantasten en gaatjes maken. Het feit dat deze zuuraanvallen dan ’s nachts vrij spel hebben, versnelt het cariësproces.

PROBLEMEN MET DE MANNELIJKE KLIER?

Advertentie

Alles wat je moet weten over een mooi en gezond gebit

de 5-8 maanden. Het doorkomen van tandjes gaat gepaard met pijn. Die kan worden verlicht door het tandvlees van het kind te masseren met je vinger. Zijn de eerste tandjes doorgebroken dan moet je gaan poetsen, ook al is het in het begin maar eventjes. Hiervoor bestaan vingertop-tandenborstels of speciale babyborstels met zachte haren om irritatie van het tandvlees te voorkomen. Er bestaat ook speciale peutertandpasta. Deze bevat minder fluoride dan tandpasta voor volwassen, want kinderen durven tandpasta wel eens doorslikken en fluor is wel goed voor de tanden, maar niet voor het organisme. Teveel fluoride in het kinderlichaam kan fluorose veroorzaken.

PROFLABELL HELPT! Elke man wordt er vroeg of laat mee geconfronteerd: problemen met de plas, omdat de mannelijke klier groter of harder wordt wat de plasbuis onder druk zet. Wie moeite heeft om te plassen (of als de plas stotterend komt), kan beter spoedig maatregelen nemen. De natuur levert verschillende planten om dat probleem aan te pakken: wilgenroosje, zaagtandpalm en pompoenpitten. Samen met soja-isoflavonen in Proflabell hebben ze een positieve invloed bij een vergroting van de mannelijke klier. Ook ideaal voor de preventie, om het niet zo ver te laten komen.

Jos de Groot

Capsules 60 stuks Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode 2223-196. Of vraag ernaar in de beter natuurwinkel..

Voe l je w el m et fytobell! Meer info op: www.fytobell.be E-mail: [email protected] Zelfs jonge kinderen moeten aan de verzorging van hun gebit werken, om later problemen te voorkomen.

Tel:011/37.19.24 Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor gevarieerde voeding.

I-SANA nr4 · 37

Als kinderen slecht studeren...

Steeds ziek door gestoorde

SPIJSVERTERING De spijsvertering is eigenlijk een goede barometer van de gezondheid en ook een gevoeligheidsmeter van emoties en stress. Toch is het niet altijd meteen duidelijk dat de spijsvertering andere ongemakken kan veroorzaken, waarbij de schuld niet meteen bij de spijsverteringsorganen gelegd wordt. Wie denkt bij allergische reacties aan darmproblemen, of bij een vale gezichtshuid aan de lever? In het voorjaar komt het veel voor dat het metabolisme is verstoord als gevolg van een ontregelde spijsvertering.

38 · I-SANA nr4

O

rganen die wat dit betreft verstoppertje spelen, zijn de darmen. Zij kunnen gemakkelijk ziek worden, zelfs al bij kleine kinderen ongemakken veroorzaken, terwijl de klachten zich op zeer verschillende wijzen kunnen voordoen. Wie denkt er bij een allergie aan darmstoornissen. Bij heftige acné aan problemen met de darmen. Hetzelfde met concentratiestoornissen, slapeloosheid, sinusitis, niezen, onrust... allemaal darmproblemen. Het is dus goed als je kind met slechte schoolrapporten blijft zitten, zich moeilijk kan concentreren en bovendien huidproblemen heeft en doorslaapmoeilijkheden, alleszins de arts om een controle van het darmmilieu te vragen. De darmen

kunnen namelijk voor veel ongemakken verantwoordelijk worden gesteld. De darmen zijn zowat de barometer van onze gezondheid, want er zijn maar weinig organen en weinig levensfuncties waar ze niet bij betrokken zijn. Als er ergens een probleem opduikt, is het de moeite van het nadenken waard of een gestoord darmmilieu er niet verantwoordelijk moet voor worden gesteld. Dat is bijvoorbeeld het geval met een patiënt die lijdt aan langdurige neusverkoudheden. Als je permanent neusverkouden bent, moet niezen en zelfs last hebt van allergieën, denk dan in de richting van darmvervuiling. Via de darmen worden namelijk stofwisselingsvergiften in omloop gebracht, langs de bloedvaten om.

Slechte schoolrapporten Sommige ouders vragen zich soms bang af wat er toch gebeurt met hun kind. Het heeft voortdurend slechte rapporten op school, kan nooit stilzitten, krabt zich voortdurend op de huid. Ze denken misschien aan een zenuwachtige afwijking, terwijl het kind bij hoog en bij laag blijft beweren dat het hele lichaam zo erg jeukt. Het kan in de klas niet stilzitten, is hypernerveus, kan zich moeilijk concentreren, moet voortdurend met wat anders bezig zijn, heeft daardoor uiteraard slechte rapporten. Bij dat alles komt nog dat het kind slecht slaapt en last heeft van acné die op geen enkel middel gunstig reageert. Grote rode vlekken ontsieren ook nog het gezicht en de rug. Bovendien is het kind gemakkelijk ziek en moet om de haverklap om een of andere reden van school thuis blijven. Bij dit onrustige kind zullen de oorzaken niet gemakkelijk worden gevonden, tot zich eens grote spijsverteringsmoeilijkheden zullen voordoen. Die oorzaken moeten worden gezocht in een gestoord darmmilieu. Het zou een zegen zijn voor ouders en kind, mocht het eens een paar dagen niets eten, alleen drinken, om alles weer in de plooi te laten vallen. I-SANA nr4 · 39

Men neemt in de geneeskunde aan dat meer dan vijftig, zelfs tot zestig percent van alle ziektesymptomen die in een dokterskabinet worden aangetroffen, veroorzaakt worden door slecht werkende darmen. Dertig percent van alle zogenaamd onnaspeurbare ziekteverwekkers zetelen in de sinussen. Wie zijn darmen en sinussen gezond weet te houden, zal gemakkelijker helemaal gezond worden of het blijven. De darmen zijn wel de grootste stoorzender van allemaal. Door een verkeerde voeding vanaf de kinderleeftijd hopen gifstoffen zich in het lichaam op die gelijk waar in het organisme een ziekte kunnen veroorzaken. Door beschadiging van de slijmhuid waarin de darmflora gezond aanwezig zou moeten zijn, wordt uiteindelijk heel het organisme vergiftigd. Zelfs de artsen worden daardoor vaak in de maling genomen en het kan jaren duren vooraleer een arts de echte oorzaak van een aantal problemen op het spoor kan komen. Kinderen die bijvoorbeeld altijd last hebben van verkoudheden, zelfs volwassenen die steeds verkouden zijn, zouden er niet slecht aan doen van hun darmmilieu te laten die n onderzoeken. Steeds e r e Kind uderen een verstopte neus, t s t slech stig zijn, met aanvallen van ru en on aak zieke niesbuien, of ontstekingen en v hebb armen. van de sinussen naast d huidproblemen, zijn dikwijls toe te schrijven aan een

40 · I-SANA nr4

Ook depressies en zenuwachtigheid kunnen te maken hebben met zieke darmen. worden deze patiënten gemakkelijk prikkelbaar en moe en lijden ze onder slaapstoornissen. U merkt meteen dat het in dergelijke gevallen geen zin heeft om slaaptabletten te slikken. De darm moet worden gezond gemaakt. Bij kinderen kan dit ernstig zijn, doordat hun groeien herstelvermogen vooral van de slaap afhangt. Maar bij volwassenen zijn de darmen ook heel vaak oorzaak van doorslaapmoeilijkheden. Heel wat mensen zijn erg prikkelbaar en snel vermoeid, hebben last van depressies, moedeloosheid en concentratiestoornissen als gevolg van zieke darmen.

Darm als stoorzender

Snelle verbetering Geen enkele ziekte kan zo snel en doeltreffend behandeld worden als deze. Van zodra de patiënt overschakelt op goede voeding, betert het probleem meteen. De huid wordt frisser, de blik stralender, de niesbuien en hoestbuien vallen weg en er kan meteen beter geslapen worden. Wat echter nog het snelst van al reageert op een omschakeling van dieet zijn de depressieve stemmingen. De patiënt voelt zich meteen beter worden, wat dan ook weer aanleiding geeft tot een nog snellere vooruitgang. Eet geregeld yoghurt, dat is een weldaad voor de darmen, want vooral de bifidus- bulgaricus- en acidophilusbacterie verbetert het darmmilieu. Ook goede bacteriën zoals in digesbiose kunnen snel uitkomst brengen.

Gezonde voeding en de juiste bacteriën kunnen dat snel weer in orde brengen.

Advertentie

Slapeloosheid, depressie, sinusitis, allergieën, langdurige verkoudheden, slechte schoolrapporten worden vaak veroorzaakt door verziekte darmen

verziekte darm. Allergische reacties komen meestal vanuit een zieke darm. Doordat in de darm vergiften worden opgestapeld die niet worden geëvacueerd, kan het zenuwstelsel er ook onder lijden. Daardoor

Jos van Landuyt

Maakt de

dingen verteerbaar Dills is een heerlijk fris muntje dat lekker smaakt en elke maaltijd vederlicht afrondt. Dankzij etherische oliën en kruiden geeft het niet enkel een lichter gevoel na het eten, het geeft pit aan elk moeilijk moment van de dag. Een lastige file, een druk programma op kantoor, een moeilijke afspraak: Dills geeft de ziel vleugels en balsemt de sfeer. Een belangrijke ontmoeting? Een frisse adem nodig? Op Dills kun je rekenen. Gezond, lekker, digestief, verfrissend, pittig, heerlijk langdurig van smaak ... Dills is een vriend die van elke last een lust maakt. Ook verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 2161-149

Voor meer info: www.dills.be I-SANA nr4 · 41

De groene vingers van Ivo Pauwels Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal schitterende rubrieken in i-Sana.

BIESLOOK: HET FIJNSTE VAN DE SNIPPERKRUIDEN

Zelfs op het balkon of op vensterbank in de keuken groeit het “vanzelf” en potgrond kun je ook al halve mirakels verrichten die je alleen maar grote vreugde zullen verschaffen. En zelfs op de vensterbank van de keuken kun je al de natuur in huis halen, want tuinkruiden gebruikt iedereen en als je ze zelf kan kweken en zien groeien, ze verzorgen en nadien plukken en proeven, dan is het plezier dubbel zo groot. Denk maar aan bieslook, dat waardeert iedereen en groeit haast vanzelf.

E

en tuintje, hoe klein ook is altijd een verademing. Vooral in de lente is het een paradijselijke ervaring om weer naar buiten te kunnen en te gaan wroeten in de grond om een paar weken later de vruchten van zijn arbeid te plukken: van een krop heerlijke sla, tot wat tuinkruiden of bloemen. Niet iedereen heeft het geluk over een stuk grond, een tuin, een hoekje te beschikken waar men de natuur een beetje naar zijn hand kan zetten. Dan maar op het balkon, want met wat bloempotten

42 · I-SANA nr4

Het boek “Composteren en kringlooptuinieren” van Ivo Pauwels, kan je extra voordelig ook via i-Sana bestellen.

ZACHTE SMAAK PAST IN ALLE GERECHTEN

A

ls het meezit overleven tijm en rozemarijn de winter. Bieslook doet dat altijd. Daarvoor maakt het slanke ondergrondse knollen. Heel vroeg in de lente loopt bieslook al uit. De naam is trouwens raak gekozen. De dunne, ronde bladeren gelijken wel op die van de mattenbies, al zijn ze veel fijner.

Zelfs in de schaduw Sommige vertegenwoordigers van de uienfamilie groeien van nature in de schaduw. Dat is onder andere het geval voor daslook, Allium ursinum, en bieslook, Allium schoenoprasum. Bieslook kan dus met goed gevolg op een overschaduwde plek groeien of in de schaduw van robuuste planten in de kruidentuin. Op een koele plek in nooit helemaal uitdrogende en toch goed ontwaterende grond zijn ze gemakkelijk te telen. Wanneer je ze op een rek in pot houdt, doe je er goed aan een voldoende grote pot te nemen en door het grondmengsel een afgestreken koffielepeltje waterkristallen toe te voegen.

Rond of plat, fijn en stevig Bieslook is bestand tegen erg lage temperaturen. De plant is inheems in de bergen van Europa en Azië, van Ierland tot Siberië. In Japan en de koude delen van de Nieuwe Wereld. Zelfs in Alaska, komt de ondersoort Allium schoenoprasum var. laurentianum voor en in het hooggebergte groeit een forsere vorm die als Allium sibericum wordt aangeduid. Bieslook heeft roze bloempjes die alleraardigst zijn en even smakelijk als de pijpjes. Verwant is Chinese bieslook, Allium tuberosum. Planten van Chinese bieslook hebben niet alleen witte bloemen, maar ook platte pijpjes. Chinese bieslook vormt dichte pollen net als de nauwelijks te onderscheiden Allium ramosum die in Siberië groeit. De bloemen van deze laatste bieslooksoort gaan niet helemaal open. Ook zit er een fijn rood lijntje aan de buitenzijde van de bloemblaadjes.

In de Chinese keuken

zie blz 46

De Chinese culinaire beschaving is eerbiedwaardig oud en mysterieus. Bieslook wordt langs de Gele Rivier al minstens 5000 jaar als toekruid gebruikt. Ook als tegengif en als bloedstelpend middel was het in zwang. Wisten zij al dat bieslook rijk is aan ijzer en dus goed voor het bloed? De smaak van bieslook is delicaat en uitstekend

te combineren met roereieren, aardappelen en tomaten. Bovendien snipperen de fijne pijpjes zo handig. Bieslook verliest alle smaak en structuur bij het drogen. Je kunt de pijpjes wel invriezen. Gelukkig is dit subtiele toekruid zowat het hele jaar door in potjes te koop. De zachte smaak bevalt ook aan wie zijn neus ophaalt voor uien . Tranen bij het snipperen en verwerken komen zelden of nooit voor. In tegenstelling tot de pijpjes zijn de bloemen en hun stevige stengels prima te drogen. Bloembinders zijn van deze eigenschap goed op de hoogte...

Een blijver Sinds de vroegste Chinese dynastieën bieslook waardeerden, heeft dit uitje stand gehouden. In de middeleeuwen mocht het in de kloostertuinen groeien en de eerste kolonisten namen het culinaire gebruik van deze gemakkelijk groeiende uiensoort mee naar de Nieuwe Wereld. Ook in de tuin is bieslook een overblijvend bolgewasje. Bovendien is het een van de weinige toekruiden die een plekje in de schaduw verdragen en liever in rijke grond wortelen dan in arme. Plantjes die in de volle grond staan, kunnen telkens tot op een zevental cm van de grond worden teruggeknipt, wanneer je de pijpjes wilt oogsten. Af en toe een pijpje plukken en tussen de tanden steken, mag uiteraard ook. Misschien is het dat wel wat bieslook bij vele tuiniers zo populair maakt. Een blaadje is zo geplukt en ook kinderen houden van de zachte uiensmaak. Bieslook laat zich gemakkelijk zaaien. Doe het in het voorjaar in een zaaiteiltje en plant de zaailingen als ze een 12-tal cm hoog zijn in plukjes van een 10-tal exemplaren uit. Je wint echter veel tijd wanneer je een paar plantjes in pot koopt en in de tuin uitplant. Je vindt ze zowel bij kwekers, in tuincentra als op de wekelijkse markt. I-SANA nr4 · 43

In de schatkamer van de natuur met Ivo Pauwels

ROZEMARIJN

Verschillende cultivars In het wild zijn rozemarijnstruikjes meestal opgaand met vrij stijve takken. Er bestaan echter cultuurvariëteiten met een meer kruipende of afhangende groeiwijze, gedrongen cultivars en cultivars met roze of wit gekleurde bloemen. Rosmarinus officinalis ‘Arp’ heeft meer en mengt citroenaroma’s door zijn typische rozemarijngeur. Bij ‘Albiflorus’ zijn de bloemen wit, terwijl de cultivar ‘Tuscan Blue’ fraaie diepblauwe bloemen heeft. Alle rozemarijnstruiken zijn door snoei in vorm te houden. Oogst er dus van naar believen.

houdt van droge voeten In het vroege voorjaar - en dit jaar hebben we er lang op mogen wachten leveren nog slechts de doorlevende kruiden pittige blaadjes of, zoals de mierikswortel, sterk smakende stukjes wortel. De meeste kruiden zijn voor de winter afgestorven of hebben zich onder de grond teruggetrokken. Dat laatste is onder meer het geval voor bieslook. Op een heuveltje in de kruidentuin blijft tijm overeind en als alles meezit is dit kruidje nauwelijks geschonden de winter doorgekomen.

D

e jongste winters waren erg nat en dan hebben vele zuiderse kruiden het moeilijk. Dat geldt ook voor rozemarijn. In principe kun je stellen dat hoe verder de tuin van de kust ligt, hoe moeilijker deze lage struik met de naaldachtige en sterk geurende blaadjes het heeft om de lente te halen.

Van natuurlijk parfum tot heerlijk keukenkruid 44 · I-SANA nr4

In de rotstuin Je kunt hem wel helpen, onder meer door hem op een oordeelkundige wijze te planten op een plek die hem zint. Rozemarijn, Rosmarinus officinalis, houdt van een warme, droge en beschutte plek. De struik is immers afkomstig uit het Middellandse Zeegebied. Een reden waarom hij al sinds de antieken als

Ideaal als specerijkruid

Geurtjesbestrijder

keuken- en geneeskruid wordt toegepast. Ook in een mediterraan klimaat gedijt hij het best in de buurt van de kust. Rosmarinus betekent immers ‘dauw van de zee’. Geef de struik in jouw tuin een uiterst zonnig tuinplekje in een wat verhoogde rotstuin waarvan de bodem goed gedraineerd is en waar het overtollig water snel en accuraat wordt afgevoerd.

Omdat rozemarijn immer groen is, was het een gewaardeerd dodenkruid dat eeuwig leven symboliseerde. Het is gevonden bij Egyptische mummies en bij de Romeinen was het de gewoonte olijf- en rozemarijntakken te leggen op de plek waar een lijk was verbrand. Ook als geurtjesbestrijder was het in het oude Rome in trek, het was een goedkoop surrogaat voor de wierook waarvan Romeinse hoogwaardigheidsbekleders gebruik maakten om zich te wapenen tegen de rioolstank van de stad.

Rozemarijn past in vele potjes Ook in de prille lente kun je verse blaadjes van rozemarijn oogsten. Snij de jonge toppen af met een lengte van ongeveer 10 cm. Vers is rozemarijn beter in gerechten te verwerken dan gedroogd en overdrijf er niet mee, want het kruid is fel en pittig. Als specerijkruid past het vooral in Provençaalse en Italiaanse stoofpotjes, in flessen met kruidenazijn en tussen ingelegde augurken. Schapen knabbelen graag van rozemarijn. Schapenvlees en rozemarijn zijn dan ook voor elkaar geschapen. De honing van de blauwe rozemarijnbloemen is uiterst aromatisch en heet Narbonnehoning. I-SANA nr4 · 45

Advertentie

Spijsverteringsstoornis?

CARDUBELL helpt! De belangrijkste lichaamsfilter onder de rechter ribbenboog is een echt laboratorium dat in zijn ontgiftingswerk en de vertering van vetten best een steuntje kan gebruiken. Cardubell bevat ondermeer Mariadistel en artisjok, bekend vanwege hun bijzondere kracht om onze lichaamsfilter in optimale staat te brengen en te houden. Gebruik het ook als je een vol gevoel na de maaltijd hebt, zo bekom je een goed ontgiftingsorgaan en houdt je je lichaamslaboratorium optimaal!

Voel je wel met FYTOBELL www.fytobell.be Voor infobrochure: E-mail: [email protected] Tel: 011/37.19.24 [email protected] Tel: 011/37.19.24 Bestellen in Nederland? www.boverte.com www.boverte.com

Composteren en kringlooptuinieren: nu ook in het Frans Bij Uitgeverij Lannoo liep onlangs het boek Composteren en kringlooptuinieren van de persen. De ingenieurs van Vlaco (de Vlaamse compostorganisatie) en Ivo Pauwels bundelen er hun ervaring met het kringlooptuinieren. Tuinafval wordt nuttig en de kringlooptechnieken zijn in alle types siertuinen, kruidentuinen en moestuinen toe te passen. Het is een boek dat zich binnen de kortste keren terugbetaalt. Het boek verschijnt nu ook in het Frans, specifiek voor het Waalse landsgedeelte. Ongetwijfeld wordt het ook daar een groot succes. Ivo Pauwels schreef ruim 60 boeken, is hoofdredacteur van Groene Vingers (VTM) en werkt voor tijdschriften als Seasons en Bloemen & Planten. Ook als Radio2-tuinman in het programma De Madammen geniet hij ruime bekendheid.

Bestel via i-Sana: extra voordeel!

Druppels 100 ml Verkrijgbaar bij de apotheek in 100 ml met CNK bestelcode: 1744-267. ernaar 46Of·vraag I-SANA nr4in de betere natuurwinkel.

Het succesboek Composteren en kringlooptuinieren, uitgegeven bij Lannoo is verkrijgbaar in de betere boekhandel en kost 17,50 Euro. Bij i-Sana kun je het bestellen tegen de voordeelprijs van €15 door overschrijving van dit bedrag op rekening nummer IBAN BE65 7310085772-96 met vermelding Boek Kringlooptuinieren Ivo. U krijgt het dan binnen de kortste keren franco thuisgestuurd. Op die manier hoef je geen verplaatsing te maken en bovendien krijg je een extra voordeel van € 2,5. En... U heeft er een heel leven plezier van!

Tuinsprokkels van Ivo Pauwels

Planten wisselen gegevens uit!

V

olgens vorsers olgens vorsers van de Universiteit van van de de Japanse Universiteit keizersstad Kyoto kunnen planten keizersstad Kyoto kunnen met elkaar elkaar communiceren. communiceren. met Van sommige sommige plantensoorten plantensoorten Van zouden de de individuen individuen elkaar zouden kunnen waarschuwen waarschuwen voor kunnen gevaar en zenden ze chemische gevaar en zenden ze impulsen uit uit die die de de individuen impulsen van de de soort soort in in staat staat stellen van zich tegen tegen aanvallen aanvallen van zich insecten te te verweren. verweren. Sommige insecten bonenplanten bleken bleken in de bonenplanten proefopstelling in in staat een proefopstelling secretie af af te te scheiden scheiden die hen secretie minder aantrekkelijk maakte voor minder aantrekkelijk maakte mijten. Alle Alle planten planten scheidden mijten. deze stof uit, terwijl slechts enkele deze stof uit, terwijl slechts door mijten waren aangetast… door mijten waren aangetast…

Bomen zijn bijna helemaal dood!

H

eb je er eens bij stil eb je er eens bij stil gestaan dat minder minder dan dan 1% 1% van het dat hout hout van van een een levende levende boom uit levende cellen bestaat! De rest is levende cellen bestaat! het dode hout en de al evenzeer het dode hout en de al dode schors. dode schors.

Wieren als snuffelpaal

I

n vervuilde n vervuilde waters waters en vijvers lijden wieren lijden wieren aan aan stress. Ze produceren daarbij daarbij een eiwit produceren dat veel veel gelijkenis gelijkenis vertoont dat met een een eiwit eiwit dat dat ook ook bij de met mens in in stresssituaties stresssituaties wordt mens aangemaakt. Op Op dit dit ogenblik aangemaakt. zoeken wetenschappers zoeken wetenschappers naar een een middel middel om om wieren in naar bodemmonsters te te onderzoeken onderzoeken bodemmonsters

en zo het gehalte aan zware metalen en dus de vervuiling te meten. Over enkele jaren kunnen de blauwgroene wieren in aarde en vijvers tuinliefhebbers misschien een perfect beeld geven van de gezondheid van hun tuinbodem.

Obamia?

Z

owel George Washington als Thomas Jefferson, allebei ooit president van de Verenigde Staten, hadden interesse voor botanie. De naam Jefferson vinden we nog terug in het geslacht Jeffersonia, een mooi plantje voor de schaduw dat met frisse witte bloempjes bloeit boven teer blad en de jeffersonpruim, zoals je hoort een pruimenras dat trouwens nog steeds populiar is. Washington leende zijn naam voor een bekende palmengeslacht, Washingtonia. Wie een hoopvolle nieuwe plant met donkere bloemen ontdekt zou in deze tijd van Obamania misschien de naam Obamia kunnen kiezen.

Magnolia snoeien na de bloei

D

e bloeiende magnolia is echt wel een bewijs van de lente. Natuurlijk gebeurt het wel eens, dat de nachtvorst deze bloemenpracht vernietigt. In de plaats van de prachtige bloemende weelde, zie je bruin bevroren bloemen. Dat is dan een grote teleurstelling. Maar ja, de magnolia is vorstgevoelig, en ieder jaar is het weer spannend, hoe het met de bloei

zal aflopen. Maar er zijn ook zomerbloeiende magnolia’s. De meeste soorten verliezen in het najaar hun blad en komen in het voorjaar met prachtige bloemen tot leven, voordat de bladeren verschijnen. Magnolia’s horen bij een boomfamilie met 12 geslachten en 220 soorten. De meeste daarvan groeien in de tropen. Het zijn allemaal kleine of middelgrote bomen. De meeste hebben opvallende, prachtige bloemen. Magnolia’s zijn inheems in China, Japan en NoordAmerika. Zij groeien daar in bossen en langs rivieroevers. Het gaat hier om een plantenfamilie die vermoedelijk 100 miljoen jaar oud is. Boeddhistische monniken plantten al ruim voor de jaartelling Magnolia denudata bij hun tempels als symbool van reinheid. Bloemen van Magnolia denudata en Magnolia lilliflora zie je vaak in de oude Chinese schilderkunst. In de 18e eeuw ontdekte de Engelse botanicus Plukenett tijdens een reis door Florida de Magnolia en was zeer onder de indruk. Hij benoemde hem ter ere van de botanicus Magnol magnolia. Magnol was directeur van de botanische tuin in Montpellier. In 1755 werden in de koninklijke tuinen van Parijs voor het eerst magnolia’s geplant. Normaal moet je magnolia niet snoeien, maar om de uitbundige groei wat in toom te houden, kan je dat doen onmiddellijk na de bloei. Dan ontstaan er nieuwe knoppen die je voor volgend jaar weer bloemen zullen garanderen. I-SANA nr4 · 47

Advertentie

Wandel van de natuur door cultuur en geschiedenis

HERKENRODE: Win 20 vrijkaarten voor de abdijfeestenvan Herkenrode te Hasselt op 5 en 6 juni Wie kent Herkenrode niet? Een historische site in Limburg vlakbij Hasselt, waar het verleden herleeft en de toekomst al begonnen is. Veel cultuur en ontspanning, een wandeling door het verleden met zicht op de toekomst... natuur, geschiedenis, cultuur, gezondheid, kruiden en bloemen, wandelen en rustig genieten van water en groen omkaderd door prachtig gerestaureerde historische gebouwen. En om dat alles mooi te omkaderen en iedereen een goed alibi te geven om Herkenrode niet te missen, worden in de late lente van dit jaar Abdijfeesten georganiseerd.

En natuurlijk ook Fytobell: Al jaren is Fytobell sponsor van cultuur, geschiedenis en natuur op en rond Herkenrode. Vandaar dat trouwe bezoekers ons zullen herkennen: onze stand met het uitgebreide gamma natuurlijke preparaten van Fytobell trekt altijd de aandacht. Bovendien kan je via de kruidenwandelingen en natuurvoordrachten heel wat vernemen ook over de ingredienten die bij de productie van de preparaten van Fytobell gebruikt worden. Je bent er van harte welkom... Een bezoek brengen aan de stand van Fytobell op Herkenrode is een verwenning voor uw welbevinden!

Meer weten? Surf naar www.fytobell.be Meer weten over de geschiedenis, de abdij en de functie in het verleden, de prachtige moderne kruidentuin met georganiseerde wandelingen, over gezondheid en natuur, over lucht en water... dan is Herkenrode een niet te missen afspraak, want op zaterdag 5 en zondag 6 juni staat de late lentezon pal boven de abdijsite Herkenrode. Ze laat haar stralen schijnen op alles wat je nodig hebt om van de nakende zomer één lang, zinderend feest te maken. Het wordt een lifestyle event met als thema “sweet summer feelings"! Bovendien kan je op ontdekking door de prachtige abdijsite. Bekende kruidenexperten nemen je mee op wandeling door het kruidenpark dat wemelt van gekruide verhalen en weetjes. Er hangt letterlijk muziek in de zomerlucht. En breng zeker de kinderen mee, want ook voor hen valt er heel wat te beleven. Het wordt een vrolijke zomerhappening voor jong en oud, waar zoals gebruikelijk ook Fytobell zal opvallen met een uitgebreide stand en programma.

48 · I-SANA nr4

En natuurlijk is er nog zoveel meer moois en ook veel lekkers te ontdekken en te ervaren.... Wilt u graag meer weten over dit evenement?

Surf dan naar

www.gilclaes.be/abdijfeesten/ Dankzij 50net zijn er 20 vrijkaarten te winnen. Stuur een email met naam, adres en woonplaats en beantwoordt

de wedstrijdvraag: de hoeveelste editie zijn deze abdijfeesten? Verstuur het antwoord naar [email protected] U ontvangt via email een bericht of u bij de winnaars behoort.

Last van te hoge cholesterol? Wat mag je eten? Bij een te hoog cholesterolgehalte is een uitgebalanceerd en gezonder dieet van belang. Dat is niet altijd voor iedereen duidelijk. Men is geneigd alle vetten te schrappen, terwijl dat eigenlijk geen optie is. Men moet wel kieskeurig zijn met vetten en vooral met suikers en geraffineerde producten. Maar wat moet je eten en doen om het cholesterolgehalte of liever de slechte cholesterol, de LDL in toom te houden en dus je hart en bloedvaten een dienst te bewijzen?

W

ie te zwaarlijvig is, belast zijn hart en bloedvaten en dus ligt het antwoord voor de hand: de patiënt moet vermageren. Regelmatige beweging is vitaal. Bij een cholesterolverlagend dieet passen volgende producten: Brood: Volkorenbrood, bruin brood, roggebrood. Boter op brood: Margarines zijn geen oplossing aangezien ze vaak transvetten creëren en die zijn gevaarlijker dan dierlijk vet. Ideaal is als je gewoon olijfolie op je brood doet. Als je het gewoon wordt, wil je niets anders meer. Broodbeleg: Magere kaas en in beperkte mate magere vleessoorten zoals, rookvlees, rosbief, tong, kip of kalkoen, kipfilet, kalkoenham. Notenpasta’s kunnen, als ze niet te veel gezoet werden en als ze niet verhit zijn, want opnieuw ontstaan dan transvetten. Honing en ongezoete jam mag. Ook magere kaassoorten zijn toegestaan. Groenten en fruit kunnen onbeperkt worden genoten. Vanwege de vezels doen ze het cholesterolgehalte dalen. Aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten: Gekookte aardappelen, aardappelpuree, volkorenpasta, zilvervliesrijst en alle peulvruchten zijn toegestaan. Vetten voor het koken: weinig vetten verdragen verhitting, want dan ontstaat weer eens transvet. Je kan beter olijfolie gebruiken en

nooit verhitten boven de 150 graden. Kokosvet is al een verzadigd vet en is van dat standpunt uit veilig. Vis: alle vissoorten behalve schaaldieren zijn interessant vanwege de Omega 3-vetzuren. Hoe vetter de vis, des te beter. Makreel, haring, sardien en zalm zijn daarom goede vissoorten. Vlees: Mager rundvlees, biefstuk, rosbief, magere ham, kip en kalkoen zonder vel, varkenshaas, konijn en haas. Je kan ook eens proberen met vegetarische vleesvervangers. Producten zoals Quorn, tahin, tempeh, groenteburger, vegetarische hamburger en vegetarische steaks kunnen een lekkere en gezonde afwisseling betekenen. Sauzen: kan je beter zelf maken en niet vertrekken van dierlijke vetten. Een vinaigrette op basis van olijfolie en citroen met wat mosterd is lekker en tegelijk veilig en gezond. Zoetigheid en gebak kan je beter laten staan. Vaak zitten hier verborgen vetten en suikers in. In de meerderheid van de koekjes zit transvet verscholen. Snoep kan je beter in gedroogde vruchten of fruit zoeken. Jos van Landuyt

Een gezond en uitgebalanceerd dieet is van kapitaal belang voor wie wil letten op zijn cholesterol en zijn hart en bloedvaten een plezier wil doen.

I-SANA nr4 · 49

In deze lessenreeks wordt daarom ook nader ingegaan op de vraag hoe men de juiste kruiden kan combineren, welke samen horen en welke elkaar tegenwerken en waarom bepaalde plantencombinaties in de producten van Fytobell efficiënter werken en hoe ze van groot nut kunnen zijn voor de gezondheid van jezelf en je hele gezin.

Kruiden en specerijen

De Papaver Bio is gelegen in de Sint-Jacobsstraat 12-14 te Ieper. Naast de zaak bevindt zich parking De Kolve, met een capaciteit van 60 wagens.

Naamsestraat, 14 3800 Sint-Truiden Openingsuren 9.00 - 12.15 - 13.15 - 18.00 maandag gesloten

Contact & Bestellingen Tel : +32(0)57/21.85.00 Fax : +32(0)57/21.89.00 Email: [email protected]

Tel 011/68 18 23 Fax 011/68 18 28

Openingsuren Van maandag t.e.m. zaterdag, doorlopend (ook over de middag!) van 9u30 tot 18u00. Gesloten op zon- en feestdagen.

Wie de reeks helemaal gevolgd heeft en dus kennis heeft van de wereld van planten en kruiden, ontvangt een getuigschrift en wordt ook uitgenodigd voor natuurlijke activiteiten en vervolglessen. Wil je meer weten waar en wanneer je kan deelnemen aan deze cursus? Kijk dan op www.fytobell.be onder <> U kan ook altijd bellen: 011/37 19 24

Herba Natuur en Dieetvoeding

sen volgt Wie de les ift getuigschr krijgt een

Markt 48 - Mol Tel. 014/31.05.16 Nieuwsstraat 85 - Geel Tel. 014/58.34.32 Openingsuren: ma. 13.30-18.00 uur Dinsdag t/m vrijdag: van 9.00-12.30 14.00 -18.00 uur. Zaterdag tot 17.00 uur

DE VLIER

Advertentie

F

ytobell is van huis uit bekend met kruiden en geneeskrachtige planten en heeft voor de belangrijkste problemen veilige en doeltreffende middelen ontworpen die in de natuurgeneeskundige artsenpraktijk zijn ontwikkeld en getoetst. Uiteraard moet je in ernstige omstandigheden een arts raadplegen, maar het is plezierig en geruststellend als je zelfs met een beperkte maar essentiële kennis op een doeltreffende manier kan ingrijpen en veel ellende kan voorkomen. Zeker in een gezin met kinderen is een goede basiskennis van kruiden en planten en hun genezend vermogen een absoluut pluspunt. Fytobell wil die kennis met je delen in een boeiende, interessante reeks van vier lessen door Kees Martens. Titel: „De plant als geneesmiddel”.

Clockempoortje

Advertentie

Wetenschappelijk onderzoek bewijst steeds meer de grote waarde van natuurlijke behandelingen en preparaten voor de gezondheid. Moderne middelen zijn trouwens vaak afgekeken van natuurlijke moleculen. Kennis van planten en kruiden is dan ook essentieel. Daar kan Fytobell u bij helpen, want op verschillende plaatsen in het land en ook in de mooie vergaderzaal van de administratieve zetel van Fytobell in Alken worden boeiende en voor iedereen toegankelijke en begrijpelijke cursussen gegeven door een ervaren lesgever en kruidenkundige: Kees Martens.

Fytobell is anders

Natuurzaak

Advertentie

„De plant als geneesmiddel”

aangename en begrijpelijke manier kennis met de natuurlijke producten van Fytobell, de unieke samenstelling, de bijzondere wijze van extractie. Je leert hoe je ze best kan gebruiken en er veilig en effectief mee kan omgaan. Deze informatie wordt ook geïllustreerd met talrijke voorbeelden, audiovisueel lesmateriaal en toepassingen uit de artsenpraktijk.

Advertentie

Unieke cursus voor iedereen

KONING ALBERTLAAN 30 3630 MAASMECHELEN tel : 089-76 51 53 Openingsuren: ma: di: wo: do: vrij: za:

9.30 9.30 9.30 9.30 9.30

12.30 12.30 12.30 12.30 12.30

13.30 13.30 13.30 13.30 13.30 13.30

18.00 18.00 18.00 18.00 18.00 18.00

Boeiende lessen In een reeks van vier lessen maak je op een

50 · I-SANA nr4

I-SANA nr4 · 51

Juni 2010

Wat mag je o.a in het volgend nummer verwachten

•

Noten verlagen uw cholesterol

•

Vermageren vermindert kans op borstkanker

•

Donkere chocolade ook tegen stress en depressie

•

Suiker vergroot kans op hartziekten

•

Warme voeten voorkomen blaasontsteking

•

Speeksel van rokers is kankerverwekkend

uw maandelijks gezondheidsmagazine

Lees uw favoriete blad in alle rust op uw computerscherm

www.i-sana.be

Geef je vrienden een nuttig en uitzonderlijk cadeau: een abonnement op i-sana Gratis! Schrijf hen hier in:

www.i-sana.be

52 · I-SANA nr4