Hoge bloeddruk in de zwangerschap Verloskunde
mca.nl
Inhoudsopgave
Het meten van de bloeddruk
3
Wanneer spreekt men van hypertensie?
3
Wat zijn de gevaren van hypertensie?
4
Soorten en ernst van hypertensie
4
Wie loopt er risico op zwangerschapshypertensie?
5
Kan zwangerschapshypertensie voorkomen worden?
5
Klachten en verschijnselen
6
Onderzoek
6
Poliklinische controle
7
Opname in het ziekenhuis
8
De bevalling bij lichte vormen van zwangerschapshypertensie
9
Na de bevalling
9
Ernstige vormen van zwangerschapshypertensie; complicaties Medicijnen De bevalling bij ernstige vormen van zwangerschapshypertensie
11
Overplaatsing naar een ander ziekenhuis
12
Na de bevalling
12
Emotionele aspecten
13
Na het ontslag
13
De volgende zwangerschap
14
Tot slot
14
Om verder te lezen
14
Patiëntenorganisaties
15
Belangrijke telefoonnummers
15
Woordenlijst
16
Aanvullende informatie MCA Deze brochure geldt als aanvulling op het persoonlijk gesprek met uw arts of andere hulpverleners van MCA. De informatie is van toepassing op alle ziekenhuizen in Nederland. Daar waar de gang van zaken verschillend kan zijn per ziekenhuis, wordt dit aangegeven in de tekst. Uw arts of andere hulpverleners geven graag toelichting op de gang van zaken in Medisch Centrum Alkmaar. Mocht u na het lezen van deze brochure 2
9 10
nog vragen hebben, stelt u ze dan gerust.
Deze brochure geeft informatie over hoge bloeddruk en zwangerschap. Van de vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, krijgt zo’n tien tot vijftien procent een hoge bloeddruk (hypertensie). Bij een volgende zwangerschap komt dat minder vaak voor. Hypertensie is vaak een reden om u naar de gynaecoloog te verwijzen. In deze brochure bespreken we welke controles meestal plaatsvinden bij lichte hypertensie, welke extra zorg mogelijk is in het geval van ernstiger hypertensie, en welke zeldzame complicaties kunnen optreden. De verloskundige, de huisarts of de gynaecoloog informeert en adviseert u verder.
Het meten van de bloeddruk
inspanning kan zij stijgen. Bij sommige vrouwen stijgt de bloeddruk tijdens
Doorgaans wordt bij iedere
het spreekuur, soms ook door de
zwangerschapscontrole uw bloeddruk
bloeddrukmeting zelf. Het is normaal dat
gemeten. U krijgt een band om
de waarden van de bloeddruk wisselen.
uw bovenarm. Omdat deze wordt
Bij de ene meting kunnen andere waarden
opgeblazen, ontstaat even een knellend
gevonden worden dan bij de andere.
gevoel. De band is via een slangetje verbonden met de bloeddrukmeter. Terwijl de lucht de band uitloopt,
Wanneer spreekt men van hypertensie?
luistert de verloskundige of arts met de stethoscoop in de elleboogplooi: daar
Bij zwangere vrouwen wordt over het
zijn kloppende tonen van de slagader
algemeen de meeste waarde gehecht aan
hoorbaar. Op de bloeddrukmeter wordt
de onderdruk (de diastolische bloeddruk).
bij de eerste hoorbare toon de bovendruk
Onderzoek laat zien dat er bij een
afgelezen en bij de laatste hoorbare
onderdruk tot 90 geen verhoogde kans
toon de onderdruk. Bij automatische
op complicaties voor moeder en kind
bloeddrukmeters is luisteren met de
bestaat.
stethoscoop niet nodig. Deze apparaten
Vanaf een bloeddruk van 90-95 kan er
vinden zelf de boven- en onderdruk.
een kans bestaan op complicaties. In deze
De bloeddruk kan wisselen: bij angst of
situaties wordt extra controle geadviseerd. 3
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
Als er aanwijzingen zijn van mogelijke
Soorten en ernst van hypertensie
complicaties of als de onderdruk 95 of hoger wordt, is er een reden voor overleg
Een hoge bloeddruk die het
met de gynaecoloog.
gevolg is van de zwangerschap, wordt zwangerschapshypertensie genoemd. Vroeger sprak men wel
Wat zijn de gevaren van hypertensie?
van zwangerschapsvergiftiging, maar deze term raakt in onbruik. Er is sprake
Bij een hoge bloeddruk kunnen
van zwangerschapshypertensie als bij
complicaties bij moeder en kind
een vrouw die tevoren een normale
optreden. Uw nieren en lever kunnen
bloeddruk had in de tweede helft van de
tijdelijk slechter gaan werken en er
zwangerschap hypertensie optreedt. De
kunnen afwijkingen in de bloedstolling
oorzaak van zwangerschapshypertensie
ontstaan. De bloedtoevoer naar de
is onbekend. Waarschijnlijk spelen
placenta (moederkoek) kan afnemen. Dit
de aanleg en de ontwikkeling van
kan tot gevolg hebben dat het kind in
de placenta in de eerste helft van de
groei achterblijft of dat de conditie van de
zwangerschap een rol.
baby achteruitgaat.
Een ernstiger vorm van zwangerschaps
De kans op deze complicaties is over het
hypertensie wordt preeclampsie
algemeen niet verhoogd bij een lichte
genoemd. Hierbij is er eiwitverlies in
verhoging van de bloeddruk (zoals een
de urine of zijn er andere tekenen van
onderdruk tot 90 mmHg), maar zij neemt
tijdelijke orgaanbeschadiging.
toe naarmate de bloeddruk hoger wordt
Een zeer ernstige vorm is eclampsie.
(zoals bij een onderdruk van 120 mmHg).
Hierbij ontstaan stuipen (insulten of
Ook is van belang wanneer tijdens de
convulsies). Een speciale vorm van
zwangerschap de hypertensie optreedt.
ernstige zwangerschapshypertensie is
Tegen het einde van de zwangerschap is
het HELLP-syndroom. Deze vormen van
de kans op complicaties van een hogere
ernstige
bloeddruk meestal veel kleiner dan vroeg
zwangerschapshypertensie worden later
in de zwangerschap.
in deze brochure apart besproken. Ze komen gelukkig weinig voor: bij minder dan 2% van de vrouwen die voor de
4
eerste keer zwanger zijn. In een volgende
een volgende zwangerschap wel een
zwangerschap zijn ernstige vormen
grotere kans op het opnieuw optreden
van zwangerschapshypertensie nog
van zwangerschapshypertensie, al is het
zeldzamer.
verloop vaak minder ernstig.
Hypertensie die al vóór de zwangerschap
Bij de meeste vrouwen is niet duidelijk
bestaat, wordt chronische of pre-existente
waardoor zwangerschapshypertensie
hypertensie genoemd. Waarschijnlijk heeft
optreedt. Bij een aantal ziekten is de kans
ongeveer eenderde van de zwangeren
op zwangerschapshypertensie verhoogd.
met hoge bloeddruk deze vorm van
Voorbeelden zijn suikerziekte (diabetes
hypertensie. Als de bloeddrukverhoging
mellitus), vaat- en nierziekten, sommige
al vóór de zwangerschap bestaat
auto-immuunziekten of al eerder
adviseert de huisarts of de verloskundige
bestaande hoge bloeddruk.
over het algemeen controle van de
Ook bij een meerlingzwangerschap is
zwangerschap door de gynaecoloog.
de kans op zwangerschapshypertensie
De adviezen bij een chronische
toegenomen. Vermoedelijk spelen ook
hypertensie worden in deze brochure niet
erfelijke factoren een rol. Vrouwen die een
besproken. Wel hebben sommige extra
moeder of zuster hebben die een ernstige
onderzoeken hetzelfde doel als die bij
vorm van zwangerschapshypertensie
zwangerschapshypertensie.
doormaakten, lopen zelf ongeveer
Uw gynaecoloog kan u hierover
vijfmaal zoveel kans ook een hoge
informeren.
bloeddruk tijdens de zwangerschap te krijgen.
Wie loopt er kans op zwangerschapshypertensie?
Kan zwangerschapshypertensie voorkomen worden?
Zwangerschapshypertensie treedt vooral op tijdens de eerste zwangerschap.
Voor gezonde vrouwen die voor hun
Bij lichte vormen verloopt een
zwangerschap geen ziekten hadden, zijn
volgende zwangerschap doorgaans
geen zinvolle maatregelen bekend om
normaal. Bij een ernstige vorm van
zwangerschapshypertensie te voorkomen.
zwangerschapshypertensie bestaat in
Vroeger werd een zoutloos of zoutarm 5
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
dieet geadviseerd. Inmiddels is gebleken
vocht vasthouden waardoor zwellingen
dat hiermee zwangerschapshypertensie
(oedeem) kunnen ontstaan. Oedeem van
niet voorkomen kan worden. Ook in het
de handen en de voeten komt echter
geval van zwangerschapshypertensie is
ook vaak voor bij zwangeren die geen
een dieet zonder zout niet zinvol. U mag
zwangerschapshypertensie hebben.
dus een normale, dat wil zeggen matige hoeveelheid zout gebruiken. Of u door rust zwangerschapshypertensie
Onderzoek
kunt voorkomen, is nooit goed onderzocht. Maar als de bloeddruk
Als uw bloeddruk in de tweede helft van
verhoogd is, adviseert de verloskundige
de zwangerschap verhoogd is, wordt hij
of arts vaak rust zoals het verminderen
vaak na korte tijd opnieuw gecontroleerd.
of stoppen van werk buitenshuis of het
Soms blijkt hij dan toch normaal
regelen van extra hulp thuis.
te zijn. Maar als de onderdruk bij
Wanneer eerder bestaande ziekten van
herhaling verhoogd is, of als er eiwit
uzelf een rol spelen bij de hypertensie,
in de urine aanwezig is, kan er sprake
krijgt u soms medicijnen.
zijn van zwangerschapshypertensie. Bij een verhoogde bloeddruk wordt doorgaans de urine gecontroleerd op
Klachten en verschijnselen
de aanwezigheid van eiwit. De kans dat er bij een onderdruk van 90 mmHg
6
Veel vrouwen met lichte zwangerschaps
eiwit in de urine zit, is heel klein. Bij een
hypertensie hebben geen klachten. Bij
hogere waarde ziet men vaker eiwit
de ernstiger vormen komen meestal
in de urine. Wat afscheiding of een
wel klachten voor. Hoofdpijn is een
blaasontsteking geeft soms ook wat eiwit
gebruikelijk verschijnsel. Soms treden
in de urine. Dit is dus niet altijd een teken
hierbij gezichtsstoornissen op zoals vaag
van zwangerschapshypertensie. Bij een
zien, lichtflitsen of sterretjes zien. Andere
bloeddruk die bij herhaling 95 mmHg
mogelijke klachten zijn tintelingen in
of hoger is, bij eiwit in de urine en/of
de vingers, pijn of een knellend gevoel
bij klachten verwijst de verloskundige
boven in de buik, misselijkheid en braken.
of de huisarts u meestal naar de
Ook kan het lichaam in korte tijd veel
gynaecoloog. Eventuele complicaties van
de hypertensie bij u en de baby kunnen
echoscopisch onderzoek de doorstroming
zo op tijd herkend worden. Meestal vindt
van de bloedvaten in de navelstreng
bloedonderzoek plaats op het aantal
gemeten (Doppler-onderzoek). Meer
bloedplaatjes en het functioneren van
informatie vindt u in de folder Echoscopie
lever en nieren. Eiwit in de urine vertelt
tijdens de zwangerschap: http://www.
ook iets over het functioneren van de
nvog.nl , rubriek voorlichting. Vaak wordt
nieren en de ernst van de hypertensie.
een hartfilmpje van de baby gemaakt (een
Bij ernstige hypertensie kan de
CTG: cardiotocogram).
kniepeesreflex gecontroleerd worden.
Deze onderzoeken vinden poliklinisch
Met een soort hamertje geeft de
plaats. Afhankelijk van de situatie krijgt u
gynaecoloog dan een tikje op de
een vervolgafspraak op korte termijn of
kniepees. Zo wordt gezien of het
bespreekt de gynaecoloog alle uitslagen
zenuwstelsel extra prikkelbaar is. Als dat
al tijdens het eerste bezoek met u. In
het geval is, is opname in het ziekenhuis
dat geval duurt het nogal eens enige
verstandig. Uw gewicht kan worden
uren voordat alle gegevens bekend zijn.
gecontroleerd om te bezien of u veel
Bij ernstige hypertensie wordt u soms
vocht vasthoudt.
meteen opgenomen.
Meestal verzamelt vocht (oedeem) zich in de onderbenen. U kunt dan putjes in de benen drukken die maar langzaam
Poliklinische controle
verdwijnen. Soms zwellen ook het gezicht en de handen op als gevolg van oedeem.
Hoe uw zwangerschap verder begeleid
Voor de beoordeling van de conditie
wordt, hangt af van de uitslagen van het
van de baby wordt de grootte van de
onderzoek. Als de bevindingen meevallen
baarmoeder nagegaan. De gynaecoloog
kan de gynaecoloog u terugverwijzen
schat of de baby groot genoeg is voor de
naar de verloskundige of de huisarts.
duur van de zwangerschap. Echoscopisch
In andere gevallen neemt de gynaecoloog
onderzoek kan ook informatie over de
als regel de begeleiding over.
grootte van de baby geven.
Poliklinische controles zijn voldoende
De hoeveelheid vruchtwater wordt
als u geen klachten hebt, uw bloeddruk
daarbij bekeken. Bij ernstiger vormen
slechts matig verhoogd is (onderdruk
van hypertensie wordt soms tijdens het
onder 100 mmHg), er geen eiwit in de 7
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
urine wordt gevonden, uw bloeduitslagen
u klachten hebt. De bloeddruk wordt
normaal zijn, en de baby normaal van
vaak meerdere malen per dag gemeten,
grootte lijkt en goed beweegt. De kans
en bloed- en urineonderzoek vindt
op complicaties voor u en de baby is dan
regelmatig plaats.
klein.
Ook de conditie van de baby wordt in
Opname in het ziekenhuis of bloeddruk
de gaten gehouden. Leven voelen is
verlagende medicijnen zijn dan niet
een belangrijk teken. Vaak maakt de
nodig. Wel moet u geregeld terugkomen
verpleegkundige dagelijks een CTG, en
voor controle. Als de hypertensie ernstiger
wordt echoscopisch onderzoek herhaald.
wordt kan alsnog een ziekenhuisopname
Soms blijkt na enkele dagen dat de
geadviseerd worden. Doorgaans herhaalt
ernst van de zwangerschapshypertensie
de gynaecoloog bij elke controle de
meevalt, zodat u weer naar huis kunt.
verschillende onderzoeken. Als u tussen
In ernstiger gevallen blijft u langer
de controles door meer of nieuwe
opgenomen, vaak tot na de bevalling.
klachten krijgt of minder leven voelt, is het
Over het algemeen wordt in het
verstandig contact op te nemen met het
ziekenhuis bedrust geadviseerd. Meestal
ziekenhuis.
mag u wel uit bed om naar de wc te gaan of te douchen.
Opname in het ziekenhuis
Ernstige zwangerschapshypertensie kan echter niet genezen door bedrust. Veel
8
Opname wordt meestal
vrouwen met zwangerschapshypertensie
geadviseerd bij klachten, ernstige
voelen zich niet ziek. Eventuele
zwangerschapshypertensie (onderdruk
medicijnen kunnen bijwerkingen geven,
hoger dan 100 mmHg), eiwit in de urine,
maar worden doorgaans goed verdragen.
afwijkende bloeduitslagen, een duidelijke
Toch is een opname vaak een moeilijke
groeiachterstand van de baby, of andere
tijd van wachten, spanning, onzekerheid
complicaties.
en ongerustheid.
Het doel van de ziekenhuisopname is
Het is daarom belangrijk dat u aan artsen
bewaking van uw gezondheid en die
en verpleegkundigen uitleg vraagt
van de baby. Als u in het ziekenhuis ligt
over uw toestand en de verwachtingen.
wordt dan ook regelmatig gevraagd of
Toch kunnen ook zij niet altijd precies
voorspellen wat er zal gebeuren: dat is
hoger worden. Daarna wordt hij als regel
afhankelijk van de ontwikkeling van de
uit zichzelf lager. Eventuele afwijkende
hypertensie, uw klachten en de conditie
bloeduitslagen verbeteren dan ook
van uw baby.
spontaan.
De bevalling bij lichte vormen van
Na de bevalling
zwangerschapshypertensie Bij lichte vormen van hypertensie krijgt De gynaecoloog probeert over het
u na de bevalling soms het advies nog
algemeen de baby zolang mogelijk in
een of twee dagen in het ziekenhuis te
de baarmoeder te laten. Dat kan bij een
blijven voor controle van de bloeddruk.
goede conditie van uzelf en de baby
Hierbij speelt een rol of u al voor
betekenen dat men wacht tot de bevalling
de bevalling opgenomen was, of er
spontaan begint. In andere gevallen,
laboratoriumafwijkingen gevonden waren,
bijvoorbeeld als de bloeddruk hoger
en natuurlijk ook hoe hoog de bloeddruk
wordt, als bloeduitslagen afwijkend zijn,
tijdens en na de bevalling was. U krijgt u
als er meer eiwit via de urine verloren
nog een afspraak voor nacontrole bij de
wordt of als de conditie van de baby
verloskundige, huisarts of gynaecoloog
achteruit lijkt te gaan, kan de gynaecoloog
na zes weken. Voor controle van een
adviseren de bevalling in te leiden.
eventuele volgende zwangerschap na een
Daarvoor is het meestal nodig dat
lichte hypertensie kunt u gerust weer naar
de baarmoedermond al een beetje
de verloskundige of huisarts gaan, omdat
openstaat en week geworden is. Meer
de kans op zwangerschapshypertensie in
informatie vindt u in de folder Het inleiden
een volgende zwangerschap heel klein is.
van de baring: http://www.nvog.nl, rubriek voorlichting. Het is bekend dat zwangerschaps
Ernstige vormen van zwangerschaps
hypertensie spontaan geneest na de
hypertensie; complicaties
bevalling. In de eerste twee dagen na de bevalling is vaak nog extra waakzaamheid
Gelukkig zijn ernstige vormen en
geboden. De bloeddruk kan dan nog
complicaties van zwangerschaps 9
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
hypertensie zeldzaam. Wanneer er
gevallen stuipen (insulten of convulsies)
naast de hoge bloeddruk ook een
op. Er wordt dan gesproken van
abnormale hoeveelheid eiwit in de urine
eclampsie. Stuipen zijn trekkingen van
aanwezig is, spreekt men niet meer van
de armen en benen. Soms wordt er op
zwangerschapshypertensie maar van
de tong gebeten, en kan er sprake zijn
pre-eclampsie. De kans op complicaties
van urineverlies. De vrouw merkt er zelf
neemt dan toe. Het is dan beter dat
niets van doordat zij even in coma raakt.
u wordt opgenomen. De ernst en het
De gynaecoloog geeft medicijnen om de
verloop van pre-eclampsie kunnen sterk
stuipen te stoppen en nieuwe insulten te
wisselen. Sommige vrouwen hebben
voorkomen.
lange tijd weinig of geen klachten, andere
Zeer intensieve bewaking is noodzakelijk,
worden in korte tijd ernstig ziek.
soms op een intensive care afdeling.
Het HELLP-syndroom is een ernstige
Eclampsie is een zeer ernstige situatie,
vorm van pre-eclampsie. HELLP staat
die in enkele gevallen levensbedreigend
voor Hemolyse (afbraak van de rode
kan zijn door bijkomende complicaties
bloedcellen), Elevated Liver enzymes
als hersenbloeding, lever- of nier
(verhoogde leverenzymen) en Low
beschadiging of problemen met de
Platelets (een laag aantal bloedplaatjes).
bloedstolling. Gelukkig herstellen de
Vrouwen met het HELLP-syndroom voelen
meeste vrouwen uiteindelijk helemaal.
zich meestal ziek.
Wel is er meer risico voor de gezondheid
Vaak hebben zij ernstige pijn in de
van de baby.
bovenbuik, soms met uitstraling naar
Complicaties zoals het loslaten van de
de zijkant van de buik of de rug. Ook
placenta komen vaker voor.
misselijkheid en hoofdpijn komen veel voor. De klachten kunnen in aanvallen optreden: ze verdwijnen vaak na enige
Medicijnen
tijd (uren tot dagen) om later weer terug
10
te komen. Het HELLP-syndroom is dan
De gynaecoloog kan medicijnen geven
ook een ernstig ziektebeeld waarvoor
om te proberen complicaties van ernstige
ziekenhuisopname noodzakelijk is.
zwangerschapshypertensie voor moeder
Bij ernstige zwangerschapshypertensie
of kind te voorkomen. Vaak begint men
en pre-eclampsie treden in zeer zeldzame
met tabletten; bij ernstiger vormen van
zwangerschapshypertensie worden
voor. Dit is vervelend, maar kan geen
medicijnen via een infuus toegediend.
kwaad. Diazepam veroorzaakt vaak
• Bloeddrukverlagende middelen. Als
• Medicijnen die de longrijping van de
slaperigheid. de onderdruk bij herhaling te hoog
baby versnellen. Als er een kans is dat
is, kunnen bloeddrukverlagende
de baby voor 33-34 weken geboren
medicijnen worden gegeven.
wordt, geeft men vaak corticosteroïden
Er zijn verschillende middelen:
(bijnierschorshormonen) om de longen
alfamethyldopa (Aldomet®), labetolol
van de baby sneller te laten rijpen. Deze
(Trandate®) en nifedipine (Adalat®)
medicijnen worden via een injectie (prik)
en ketanserine (Ketensin®) zijn in
aan de moeder toegediend.
tabletvorm beschikbaar. De laatste twee middelen kunnen ook per infuus worden toegediend, evenals
De bevalling bij ernstige vormen van
dihydralazine (Nepresol®). De
zwangerschapshypertensie
belangrijkste bijwerkingen van deze bloeddrukverlagende middelen zijn
De enige manier om de oorzaak van
hoofdpijn, slaperigheid, duizeligheid,
zwangerschapshypertensie te behandelen
hart- kloppingen, misselijkheid en
is het beëindigen van de zwangerschap.
braken.
Alle andere behandelingen bestrijden
• Medicijnen die stuipen voorkomen
alleen symptomen en proberen
en stoppen. Om stuipen te stoppen
complicaties te voorkomen.
en nieuwe stuipen te voorkomen
Bij ernstige pre-eclampsie, HELLP-
geeft de gynaecoloog via een infuus
syndroom en eclampsie wordt daarom
magnesiumsulfaat of diazepam
vaak overwogen de zwangerschap te
(Valium®). Magnesiumsulfaat kan aan
beëindigen. Daarbij zijn de duur van de
het begin van de behandeling even
zwangerschap, de groei en de conditie
een sterk warmtegevoel, misselijkheid,
van het kind en de conditie van de
braken en een raar gevoel in de
moeder van belang. Bij voorkeur wordt de
keel en op de tong veroorzaken.
bevalling ingeleid.
Ook een brandend gevoel in de
Als inleiden niet mogelijk is, of als de
arm waarin het infuus zit komt vaak
conditie van de baby of de moeder 11
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
dit niet toelaat, wordt een keizersnede
altijd adviseert de gynaecoloog om
overwogen. Vaak is een ruggenprik
na de bevalling een aantal dagen in
mogelijk. Soms, bijvoorbeeld bij
het ziekenhuis te blijven. Naarmate de
afwijkende bloedstolling, is narcose
hypertensie ernstiger was, kan het herstel
veiliger. Als de geboorte plaatsvindt
langer duren. Als u bloeddrukverlagende
vóór 36-37 weken of als de baby te licht
medicijnen hebt gekregen moet u
is, is opname op de couveuse-afdeling
deze na de bevalling meestal nog
noodzakelijk.
enige tijd blijven gebruiken. Verreweg de meeste vrouwen die een ernstige vorm van zwangerschapshypertensie
Overplaatsing naar een ander ziekenhuis
hebben gehad, zijn binnen twee weken na de bevalling weer thuis en genezen
Soms is zeer intensieve zorg voor
uiteindelijk weer volledig.
de moeder noodzakelijk, zoals
Behalve de ernst van de zwangerschaps
bij zeer ernstige vormen van
hypertensie is voor het herstel ook
zwangerschapshypertensie en bij
van belang hoe u bevallen bent. Een
complicaties.
kraamvrouw knapt na een gewone
De gynaecoloog verwijst u dan naar een
bevalling sneller op dan na een
ziekenhuis dat deze intensieve zorg voor
keizersnede.
de zwangere kan bieden. Dit gebeurt
Meestal kunt u ook bij ernstige
ook vaak als verwacht wordt dat de baby
zwangerschapshypertensie uw baby
na de geboorte verzorgd moet worden
borstvoeding geven. Als u veel te vroeg
op een gespecialiseerde afdeling voor
bevallen bent, moet u de eerste tijd de
pasgeborenen.
voeding afkolven. Baby’s die veel te vroeg geboren zijn, kunnen de eerste tijd nog niet zelf drinken omdat zij te zwak zijn.
Na de bevalling
Ze krijgen de voeding via een sonde, een dun slangetje dat in de maag wordt
12
Ook bij ernstige vormen van zwanger
ingebracht.
schapshypertensie zoals preeclampsie
Als u na de bevalling medicijnen in
en HELLP-syndroom treedt na de
verband met de bloeddruk gebruikt,
bevalling spontane genezing op. Vrijwel
bespreekt de gynaecoloog of kinderarts
met u of uw baby borstvoeding mag
er alleen voor te staan. U kunt te maken
krijgen. Bij de meeste middelen wordt
krijgen met een langdurige opname van
borstvoeding afgeraden, maar de indruk
de baby op een couveuse-afdeling met
bestaat dat methyldopa, nifedipine,
de bijbehorende zorgen.
labetolol en magnesiumsulfaat slechts in
Het is voor het verwerkingsproces
kleine hoeveelheden in de moedermelk
belangrijk dat u zo goed mogelijk
terechtkomen en onschadelijk zijn voor de
geïnformeerd wordt over wat er met u
baby. Over ketanserine zijn (in 1998) geen
gebeurt of is gebeurd. Bedenk daarom
gegevens bekend; daarom kan dit middel
voordat u voor nacontrole komt bij de
bij borstvoeding waarschijnlijk beter (nog)
gynaecoloog welke vragen u nog hebt
niet gebruikt worden.
of welke stukken in uw herinnering nog onduidelijk zijn.
Emotionele aspecten Na het ontslag Welke naam er ook aan gegeven wordt: ernstige zwangerschapshypertensie, pre-
Als u een ernstige vorm van
eclampsie, eclampsie, HELLP-syndroom,
zwangerschapshypertensie hebt gehad
het is voor u een emotioneel zware tijd.
kan het vele weken, zo niet maanden
Vaak is er een plotselinge overgang van
duren voordat u zich lichamelijk weer fit
een normale, gezonde zwangerschap
voelt. Ook emotioneel moet u herstellen
naar een periode met angst en zorgen.
van de zwangerschap, de bevalling en alle
Het is vaak moeilijk te accepteren dat het
spanning daaromheen. De huisarts, de
lichaam ‘faalt’. Sommige vrouwen voelen
gynaecoloog of de kinderarts kan u hierin
zich hier ten onrechte! soms zelfs schuldig
begeleiden. Contact met lotgenoten die
over. Door het ernstig ziek zijn kunt u zich
iets dergelijks hebben meegemaakt biedt
soms niet alles herinneren.
vaak goede steun. De patiëntenvereniging
Anderzijds maakt een opname op een
Stichting HELLP-syndroom kan hierin
intensivecare-afdeling vaak diepe indruk.
bemiddelen.
Uw partner maakt zich in deze periode
Enige weken na het ontslag uit het
vaak ernstige zorgen over moeder en kind
ziekenhuis komt u terug bij de gynae—
en heeft tegelijkertijd vaak het gevoel
coloog op de polikliniek. De gynaecoloog 13
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
controleert de bloeddruk en laat soms
Tot slot
nog aanvullend bloedonderzoek naar de stolling en de stofwisseling doen.
In deze brochure worden de gevolgen van een lichte en een ernstige zwangerschapshypertensie beschreven.
De volgende zwangerschap
Gelukkig komt dat laatste zelden voor, en bij de meeste vrouwen is de afloop
Bij zeer ernstige zwangerschaps
van de zwangerschap ondanks eventuele
hypertensie of eclampsie is er een kleine
complicaties gunstig.
kans op herhaling in een volgende
Mocht u naar aanleiding van deze
zwangerschap. Het verloop is dan
brochure nog vragen hebben, aarzel dan
vaak minder ernstig. Een gesprek met
niet ze met uw gynaecoloog, huisarts of
de gynaecoloog voorafgaand aan
verloskundige te bespreken.
een volgende zwangerschap geeft u informatie over wat u in een volgende zwangerschap kunt verwachten.
Om verder te lezen
De begeleiding van een volgende zwangerschap gebeurt door de
De Stichting HELLP-syndroom geeft
gynaecoloog.
onder andere een folder, brochure en
Na een zwangerschap waarbij
syllabus uit met informatie over het
er sprake was van een lichte
HELLP-syndroom en een brievenbundel
preeclampsie, en waarbij u na 37 weken
met ervaringen van lotgenoten.
zwangerschapsduur bevallen bent van
Tevens verschijnt driemaal per jaar
een baby met een normaal gewicht,
het donateursblad Inzicht, dat actuele
bestaat er een overlegsituatie.
medische informatie bevat, evenals
De verloskundige of de huisarts kan
ervaringsverhalen, vragen en antwoorden,
dan met de gynaecoloog overleggen of
reacties van lezers en informatie over
controle door de gynaecoloog tijdens
activiteiten van de Stichting.
de zwangerschap gewenst is. Als u een keizersnede hebt gehad, hebt u echter bij een volgende bevalling altijd een medische indicatie voor de bevalling. 14
Patiëntenorganisaties
polikliniek gynaecologie, verloskunde en voortplantingsgeneeskunde
• Stichting HELLP-syndroom, Postbus 636,
huisnummer 122
3800 AP Amersfoort;
tel.: (072) 548 29 00
tel: (0529) 42 70 00, website: www.
(op werkdagen van 8.30 uur - 16.30 uur)
stghellpsyndroom.nl Deze stichting is in 1994 opgericht en
functieafdeling gynaecologie,
heeft onder meer als doelstellingen
verloskunde en
het geven van informatie over ernstige
voortplantingsgeneeskunde
vormen van zwangerschapshypertensie,
huisnummer 123
en de organisatie van lotgenoten
tel.: (072) 548 22 40
contacten. • Vereniging van Ouders van
verpleegafdeling verloskunde
Couveusekinderen,
huisnummer 370/338
Landelijk secretariaat V.C.O.,
tel.: (072) 548 29 40 / (072) 548 29 25
Postbus 1024, 2260 BA Leidschendam, tel: (070) 386 25 35,
verpleegafdeling gynaecologie
fax: (070) 386 48 43,
huisnummer 370
website: www.couveuseouders.nl
tel.: (072) 548 29 40
• Vereniging Keizersnede-ouders (VKO), Postbus , 233, 2170 AE Sassenheim,
Andere folders en brochures op het
tel: (0252) 23 07 12.
gebied van verloskunde, gynaecologie
Bereikbaar van maandag t/m vrijdag van
en voortplantingsgeneeskunde zijn te
10.00-21.00 uur.
vinden op de website van de NVOG: www.nvog.nl>voorlichting.
Belangrijke telefoonnummers Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar tel.: (072) 548 44 44 15
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
woordenlijst
hypertensie: hoge bloeddruk
auto-immuunziekte: ziekte waarbij het eigen afweersysteem de
infuus:
weefsels of organen beschadigt
slangetje in een bloedvat van de arm of hand voor het toedienen van medicijnen,
conditie van baby:
bloed of vocht
van de baby) een woord dat gebruikt wordt om aan te geven hoe de baby het maakt
mmHg millimeter kwik: een maat voor het weergeven van de
corticosteroïd:
bloeddruk
bijnierschorshormoon dat toegediend wordt aan de moeder om voor de ge
oedeem:
zboorte de longrijping bij de baby te
zwelling door ophoping van vocht
versnellen placenta: CTG cardiotocogram:
moederkoek
hartfilmpje, registratiemethode om de conditie van de baby in de gaten te houden
pre-eclampsie: een ernstige vorm van zwangerschaps
diastolische bloeddruk:
hypertensie waarbij er eiwit in de urine
onderdruk
wordt gevonden of andere tekenen van tijdelijke orgaanbeschadiging zijn
eclampsie: stuipen die optreden als complicatie van
stuipen:
zeer ernstige zwangerschapshypertensie
trekkingen van de armen en benen; soms wordt er op de tong gebeten en er kan
HELLP-syndroom:
urineverlies optreden
ernstige vorm van zwangerschaps hypertensie met afbraak van rode
systolische bloeddruk:
bloedcellen, schade aan de lever en een
bovendruk
laag aantal bloedplaatjes 16
Notities ..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
17
Hoge bloeddruk in de zwangerschap
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
18
Colofon Redactie:
NVOG, versie 1998
Het copyright van deze brochure berust bij de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) te Utrecht Vormgeving:
beeldgroep MCA
Oplage:
300 stuks
Druk:
Ricoh
Artikelnummer: 18049 / 2013.06 Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting 19
Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T (072) 548 44 44 mca.nl/verloskunde
mca.nl
