GGZ Volwassenen Ambulante zorg
Over deze brochure Deze brochure geeft informatie over het hulpaanbod voor volwassenen (+18 jaar) binnen de ambulante zorg van Eleos. Wij verwijzen u voor meer informatie graag naar onze website www.eleos.nl.
Hulp zoeken bij Eleos
p. 2
Eleos in het kort - Soort problemen - Wat is ambulante zorg? Onze identiteit - Verwijzing - Wachtlijsten - Plaats van behandeling - Telefonisch spreekuur - Cliënttevredenheid.
Van verwijzing naar behandeling
p. 5
Wat gebeurt er als u een verwijzing heeft naar Eleos?
Behandelingsvormen
p. 7
Over de duur van de behandeling en de verschillende behandelingsvormen die Eleos biedt.
Overig hulpaanbod van Eleos
p. 11
Een overzicht van het hulpaanbod (behandeling en begeleiding) van Eleos.
Overige informatie
p. 13
Over de rechten en plichten van onze cliënten - De kosten van de behandeling en uw verzekering.
Adressen en telefonisch spreekuur
p. 14
Ontmoeting met...
p. 15
Hulp zoeken bij Eleos Bij ambulante hulpverlening komt u voor uw behandeling op afspraak naar Eleos
Eleos in het kort
2
Eleos is een landelijk werkende instelling voor gereformeerde geestelijke gezondheidszorg. Wij bieden behandeling en begeleiding aan mensen met psychiatrische of ernstig psychosociale problemen. Kenmerkend voor Eleos is onze identiteit. Wij richten ons op zorgvragers die willen dat de geboden zorg aansluit bij hun christelijke geloofsovertuiging. De grondslag van Eleos is de Bijbel als Gods Woord en
veroorzaakt worden door lichamelijke
de daarop gebaseerde gereformeerde
stoornissen of letsel. Het kan ook voort-
belijdenisgeschriften.
komen uit jeugdervaringen, schokkende
Eleos is het bijbels Griekse woord voor
gebeurtenissen of gespannen verhoudin-
barmhartigheid en ontferming. Vanuit
gen in het heden. Voor meer informatie
deze grondhouding bieden medewerkers
over ziektebeelden verwijzen wij u naar
op professionele wijze zorg.
www.eleos.nl.
Soort problemen
Wat is ambulante zorg?
Eleos behandelt zorgvragers met psychia-
Het woord ambulant komt uit het Latijn
trische of ernstig psychosociale problematiek.
en betekent ‘in staat (zijn) om te lopen’.
De aard van de klachten en problemen
Voor uw behandeling komt u op afspraak
waarmee hulpvragers bij Eleos komen
naar de vestiging waar de hulp wordt
loopt sterk uiteen. Het kan gaan om een
geboden. Indien noodzakelijk maakt uw
depressie, angsten of dwanggedachten,
hulpverlener een afspraak bij u thuis.
een ontwikkelings- of persoonlijkheids-
De zorg bestaat uit het voeren van hulp-
stoornis, een onverwerkte traumatische
verleningsgesprekken, eventueel in
ervaring, relatie- of seksualiteitsproble
combinatie met het voorschrijven van
matiek, schizofrenie, enz.
medicijnen. De gesprekken zijn individueel
Een probleem kan erfelijk bepaald zijn of
of kunnen met meerdere personen tegelijk
3
plaatsvinden, zoals bij echtpaar- en gezins-
in aanmerking te komen, heeft u een
gesprekken en bij groepstherapie.
verwijzing nodig van een officiële verwijzer.
Onze identiteit
Gewoonlijk is dat uw huisarts. Wanneer u zich zelf aanmeldt bij Eleos,
Eleos biedt zorg vanuit een gereformeerde
noteren wij uw gegevens, maar vragen u
geloofsovertuiging. De hulpverleners bij Eleos
vervolgens contact op te nemen met uw
zijn christen en werken vanuit waarden en
huisarts voor een verwijzing. Hetzelfde
normen die aangereikt worden in de Bijbel.
geldt wanneer u wordt aangemeld door
Binnen de hulpverlening kan ook gesproken
een persoon uit uw directe omgeving. Na
worden over de beleving van het geloof
ontvangst van de verwijzing nodigt Eleos
in relatie tot de problemen die er zijn.
u in principe uit voor een eerste gesprek.
In bepaalde gevallen wordt er samengewerkt met het pastoraat van de eigen
Wachtlijsten
kerkelijke gemeente.
Wij doen ons best om uw behandeling zo
Verwijzing
snel mogelijk te beginnen. Tot onze spijt kan het voorkomen dat er een wachtlijst is.
Eleos is een tweedelijns instelling voor
Informatie over de wachtlijst vindt u op
geestelijke gezondheidszorg. Dat betekent
onze website www.eleos.nl
dat we hulp bieden bij complexere psychische problemen. Om voor deze hulp
Plaats van behandeling Eleos is een landelijk werkende instelling. De vestigingen waar Eleos behandeling aanbiedt, vindt u op pagina 14 van deze brochure.
Telefonisch spreekuur Voor adviesvragen over psychische
4
problematiek, verwijzing en aanmelding, wachtlijsten, de intake en onze behandelingen, kunt u gebruik maken van ons telefonisch spreekuur. Op pagina 14 van deze brochure vindt u de telefoon nummers en de spreekuurtijden.
Cliënttevredenheid Wij vinden het erg belangrijk van u te horen wat u van onze behandeling vindt. Uw open aanmerkingen stellen ons in staat onze hulpverlening te verbeteren. Daarom gebruiken we bij Eleos twee korte vragenlijsten om deze informatie van u te krijgen. De eerste vragenlijst ontvangt u voorafgaand aan ieder gesprek; de tweede aan het einde van het gesprek. Het invullen kost u per lijst niet meer dan 1 à 2 minuten. Na afloop van de totale behandeling vragen wij u een enquête - de cliëntthermometer in te vullen. Deze enquête geeft ons zicht op uw waardering voor o.a. de informatievoorziening, uw inspraakmogelijkheden en uw behandelaar. Ook horen we graag of u tevreden bent over de manier waarop onze identiteit in de hulpverlening tot uitdrukking is gekomen.
Van verwijzing naar behandeling Voordat uw behandeling begint, heeft u al een aantal stappen achter de rug.
Intakegesprek
Advies behandeling
Om in aanmerking te komen voor behan-
De hulpverlener stelt op grond van het
deling heeft u een verwijzing nodig van
onderzoek een intakerapport op dat
een officiële verwijzer. Meestal is dat uw
uitloopt op een diagnose. Dit is een
huisarts. Als uw verwijzing geaccepteerd
samenvattende omschrijving van uw
wordt, nodigt Eleos u uit voor een intake-
probleem. Ook wordt er een hypothese
gesprek. Dit gesprek wordt zo snel als
gemaakt over het ontstaan van de
mogelijk gepland na de acceptatie van
klachten en van de factoren waardoor
uw verwijzing. Op internet vindt u een
ze in stand worden gehouden. In het team
overzicht van de wachttijden per locatie.
Onderzoek & Advies worden de overwe-
In spoedgevallen (ter beoordeling van uw
gingen van de behandelaar besproken en
huisarts) kunt u overigens eerder geholpen
waar nodig aangevuld. Op grond daarvan
worden. Voorafgaand aan het gesprek
geeft de hulpverlener een advies voor de
vullen u en uw verwijzer een vragenlijst in.
behandeling van uw klachten of problemen.
Tijdens het gesprek wordt ingegaan op de aard en de oorzaken van uw klachten. U
Behandelingsovereenkomst
kunt ook aangeven wat u van Eleos ver-
Iedere behandeling vindt plaats op basis
wacht. De hulpverlener maakt op zijn
van een behandelingsplan. Dit plan wordt
beurt duidelijk wat u van ons kunt ver-
vastgelegd in een behandelingsovereen-
wachten. Indien nodig wordt na het
komst. Hierin staat aangegeven wat u
intakegesprek een tweede gesprek
denkt te bereiken met de behandeling en
gevoerd of een psychiatrisch of psycholo-
welke behandelingsmethode er gevolgd
gisch onderzoek gedaan om meer duide-
wordt. Ook wordt aangegeven hoe lang de
lijkheid te krijgen over de problematiek.
behandeling gaat duren. De overeenkomst
Ook een gezinsdiagnostisch onderzoek en
komt in nauw overleg tussen u en de
echtpaargesprekken behoren tot de moge-
behandelaar tot stand. Na ondertekening
lijkheden bij een vervolgonderzoek.
hiervan kan de behandeling van start gaan.
5
6
Voortgang behandeling
uw mening aangeven over het verloop van
Elke hulpverlener is verbonden aan een
de behandeling. Ook kunt u uw eigen
behandelingsteam. In het team zitten
wensen ten aanzien van de behandeling
verschillende hulpverleners, zoals psychiaters,
kenbaar maken.
artsen, gezondheidszorgpsychologen,
Tijdens de voortgangsbespreking kan het
psychotherapeuten en sociaal psychiatrisch
besluit worden genomen de behandeling
verpleegkundigen en relatie- en gezins
voort te zetten, aan te passen of af te
therapeuten.
ronden. In het geval van een belangrijke
Binnen het behandelingsteam wordt de
aanpassing is er sprake van een herindicatie.
voortgang van uw behandeling besproken.
Dit betekent dat er een nieuwe behande-
Daarbij evalueren de hulpverleners uw
lingsovereenkomst gesloten moet worden.
situatie en het behandelingsplan.
Uw hulpverlener informeert u over het
Voorafgaand aan deze bespreking
verloop van de vergadering en de
ontvangt u een vragenlijst. Hierop kunt u
genomen besluiten.
Behandelingsvormen Eleos biedt groepsbehandelingen, echtpaar- en gezinsbehandelingen en individuele behandelingen. De behandelingen kunnen kort- of langdurend zijn.
Duur van de behandeling
Groepsbehandeling
Als uitgangspunt heeft Eleos dat een
Bij groepsbehandeling worden cliënten
behandeling voor u zo weinig belastend,
met vergelijkbare problematiek gezamenlijk
en zo kort als mogelijk moet zijn. Eleos maakt
behandeld. Deze behandelingsvorm maakt
daarbij vooral gebruik van behandelingen
herkenning mogelijk en stelt cliënten in
waarvan wetenschappelijk is aangetoond
staat van elkaar te leren. De hulpverleners
dat ze effectief zijn. Voor uw behandeling
zien er op toe dat u als individuele cliënt
van start gaat, krijgt u te horen hoe lang
voldoende tot uw recht komt.
deze gaat duren.
Voor een overzicht van onze groeps behandelingen verwijzen wij u naar
• Kortdurende behandeling (tot tien gesprekken)
www.eleos.nl.
is aangewezen als u met een beperkt
Echtpaar- en gezinsbehandeling
aantal gesprekken en een afgebakend
Uw huwelijksrelatie kan door een schokkende
doel in staat bent de draad weer op te
gebeurtenis ontwricht raken of door ern-
pakken. Er is sprake van een eenduidige
stige scheefgroei verstoord zijn. Tijdens de
of milde problematiek.
echtpaarbehandeling komen uw relatie-
• Middellange behandeling
problemen aan de orde. De behandeling is
(11 tot 20 gesprekken)
er op gericht u en uw echtgeno(o)t(e) op
komt in aanmerking als er sprake is van
een andere manier met elkaar om te leren
een ernstiger psychisch probleem. U
gaan. De gesprekken vinden plaats met
volgt een (geprotocolleerde) behandeling
een of twee hulpverleners. De behandeling
volgens vaststaande richtlijnen.
is meestal kortdurend.
• Langdurende behandeling
Bij problemen binnen uw gezin wordt een
(meer dan 20 gesprekken)
gezinsbehandeling voorgesteld.
is aangewezen als voor bepaalde
Gezinsgesprekken kunnen nieuw licht
problemen een kortdurende of middel-
werpen op vastgelopen relaties en bieden
lange behandeling onvoldoende zal
mogelijkheden om het onderlinge contact
zijn of is gebleken.
te verbeteren. Een gezinsbehandeling
7
wordt meestal door twee hulpverleners
therapievorm worden de omstandigheden
gegeven en is vaak kortdurend.
in beeld gebracht die er toe hebben geleid dat uw klachten zijn ontstaan. U leert uw
De ambulante zorg van Eleos kent zoge-
gedachten en gedrag te veranderen, zodat
naamde systeemteams. Een systeem is bij-
u meer grip krijgt op uw klachten.
voorbeeld uw gezin of uw werkomgeving.
8
De therapeuten in deze teams zijn gespe
3) Psychotherapie
cialiseerd in echtpaar- en gezinsgesprekken.
Psychotherapie is een gespecialiseerde en
Bij deze vormen van behandeling vinden
methodische vorm van behandelen. In
er onder andere gesprekken plaats waarbij
gesprekken met een psychotherapeut
meerdere hulpverleners betrokken zijn.
bespreekt u uw klachten en problemen.
Individuele behandeling
Daarbij lost de therapeut geen problemen op, maar helpt u om negatieve ervaringen
Bij een individuele behandeling vinden er
of gebeurtenissen anders te bekijken. Ook
gesprekken plaats tussen u en uw hulp-
wordt bekeken hoe pijnlijke gevoelens
verlener. Deze behandeling wordt gegeven wanneer er sprake is van een specifieke problematiek en de bovengenoemde behandelingsvormen niet passend zijn. De meest voorkomende vormen van individuele behandeling zijn:
1) Ultra korte behandeling Deze vorm van behandeling wordt voorgesteld wanneer u door een veranderde situatie het spoor bijster bent geraakt, terwijl u in het verleden in staat was op een gezonde manier moeilijkheden op te lossen. U zoekt samen met de hulpverlener naar geslaagde oplossingsstrategieën uit het verleden om die ook nu weer toe te passen. Er worden maximaal tien gesprekken gevoerd. Afhankelijk van de aard van de problematiek kan overwogen worden de behandeling via OptiMent (zie p.11) te laten plaatsvinden.
2) Kortdurende individuele therapie Voor de behandeling van depressies en angsten wordt meestal een kortdurende individuele therapie voorgesteld. In deze
kunnen worden verwerkt of moeilijke
problematiek verergert. Het is hierbij van
situaties anders kunnen worden aangepakt.
belang dat u eventuele blijvende beperkingen
Het doel van de therapie is om uw psychische
leert accepteren. De duur van de behande-
klachten en problemen op te heffen, of
ling en de frequentie van de gesprekken is
zodanig te doen verminderen dat u er minder
afhankelijk van de aard van uw klachten.
last van ondervindt.
In overleg met u wordt gezocht naar de meest passende behandeling.
4) Sociaal-psychiatrische behandeling Sociaal-psychiatrische behandeling wordt
5) Crisishulpverlening
gegeven wanneer u chronische psychiatrische
Wanneer u gedurende uw behandeling
klachten heeft of ernstige psychiatrische
klachten of problemen heeft, die zo ernstig
problemen van tijdelijke aard. Het behan-
zijn dat u binnen 24 uur hulp nodig heeft,
delingsaanbod bestaat uit voorlichting over
dan kunt u telefonisch contact opnemen
uw ziektebeeld, het leren omgaan met de
met uw hulpverlener of een collega-hulp-
problemen en het voorkomen dat de
verlener. Tijdens kantooruren heeft Eleos een team acute zorg. Medewerkers van dit team worden ingeschakeld wanneer u zeer dringend hulp nodig heeft. Soms bezoekt een medewerker van Eleos de cliënt dan in de thuissituatie en schat ter plekke in wat er moet gebeuren. Dit kan leiden tot opname in een psychiatrisch ziekenhuis. De ambulante zorg van Eleos biedt geen acute hulp buiten kantoortijden. Op die momenten moet u of een naastbetrokkene een beroep doen op de huisarts. Deze zal, indien nodig, de acute dienst van een andere instelling voor geestelijke gezondheidszorg inschakelen.
6) Medicamenteuze behandeling Het voorschrijven van medicijnen is voor veel mensen met psychiatrische problemen een belangrijk onderdeel van de behandeling. Bij het voorschrijven van medicatie bespreekt de psychiater of arts samen met u het gebruik, de werking en de voor- en nadelen van de medicijnen. Eleos verstrekt zelf geen medicijnen, maar geeft een recept af.
9
7) Psychosociale mantelzorg Psychiatrische klachten brengen vaak
8) Overige individuele behandelings- vormen
eenzaamheid en inperking van sociale
Naast de genoemde vormen van individuele
activiteiten met zich mee. Met psychosociale
behandeling worden er nog andere behan-
mantelzorg worden vrienden en leden van
delingen geboden, zoals behandeling bij
de kerkelijke gemeenten bij de hulp aan
problemen op het terrein van seksualiteit.
de cliënt betrokken. Het doel is om het contact tussen de cliënt en zijn omgeving
Meer informatie over de individuele
te bevorderen.
behandelingen die Eleos biedt, vindt u op
Psychosociale mantelzorg is een aanvullende
www.eleos.nl.
vorm van zorg die gegeven wordt naast
10
de behandeling van de psychiatrische
Naastbetrokkenen
problematiek.
Wanneer iemand lijdt aan een psychische stoornis, heeft dat vaak invloed op de mensen om hem of haar heen, zoals gezinsleden en vrienden. De stemming in huis kan verslechteren, er heerst onbegrip of men ontloopt de betreffende persoon. Eleos vindt het belangrijk om ook naastbetrokkenen een plaats in de behandeling te geven. Meer hierover kunt u lezen in de folder Rechten en plichten in de hulpverlening. Deze folder krijgt u bij aanvang van de hulpverlening aangereikt. U vindt de informatie ook op www.eleos.nl.
Overig hulpaanbod van Eleos De ambulante behandeling van Eleos is niet los te zien van de andere mogelijkheden die de instelling biedt.
(Dag)klinische zorg volwassenen
Arbeidstrainingscentra
Kliniek de fontein in Bosch en Duin biedt
In een arbeidstrainingscentrum (ATC) biedt
klinische en dagklinische behandeling aan
Eleos activiteiten aan voor mensen die op
patiënten voor wie ambulante zorg niet
zoek zijn naar een zinvolle dagbesteding,
(meer) volstaat. Bij een klinische behande-
arbeidsintegratie of scholing. Afhankelijk
ling worden patiënten opgenomen in de
van hun wensen en mogelijkheden kunnen
kliniek. Bij een dagklinische behandeling
deelnemers meedoen aan uiteenlopende
komt de patiënt één of meerdere (dag)delen
activiteiten. Individuele trajectbegeleiding
per week naar de fontein. Eleos biedt ook
is persoonlijke begeleiding gericht op het
dagklinische behandeling in Zwolle.
vinden van een opleiding of passend werk
Jeugd GGZ Eleos biedt twee vormen van hulpverlening die gericht zijn op kinderen en jongeren: ambulante zorg en deeltijdbehandeling. Meer informatie hierover vindt u op www.mindguide.nl.
OptiMent OptiMent is een onderdeel van Eleos dat zich richt op het bieden van kortdurende psychologische hulp, preventieve cursussen en dienstverlening aan kerken, scholen, bedrijven en instellingen. Kijk voor meer informatie op www.optiment.eu of vraag de folder van OptiMent aan.
buiten het centrum.
11
12
Ambulante woonbegeleiding
Beschermd wonen
Wanneer een cliënt moeite heeft om
Eleos biedt beschermd wonen voor mensen
zelfstandig te wonen, biedt Eleos de
die vanwege psychische problemen (tijdelijk)
mogelijkheid om aan huis begeleiding te
niet meer in staat zijn om zelfstandig te
krijgen. Deze ambulante woonbegeleiding
wonen. Bewoners krijgen persoonlijk bege-
houdt in dat de cliënt geholpen wordt om
leiding in dagelijkse woon- en leefsituatie.
activiteiten te ondernemen en leert zich zelfstandig te handhaven.
Bij Eleos kunt u diverse brochures opvragen over bovengenoemd zorgaanbod. Dit kan ook via www.eleos.nl.
Overige informatie Glazenhuisregeling
aandacht aan de wensen, ideeën en ver-
Personen die vanwege een maatschappelijke
langens van de cliënten. De cliëntenraad is
functie, kerkelijk ambt of andere bijzondere
er niet voor klachten van persoonlijke aard.
omstandigheden behoefte hebben aan
Bij aanvang van de hulpverlening ontvangt
extra privacybescherming kunnen een
u een folder over de cliëntenraad.
beroep doen op bepaalde privacy beschermende maatregelen. Uw hulpverlener kan
Kosten
u hierover nadere informatie verstrekken.
De bekostiging van de hulp die door Eleos
Cliëntinformatie
wordt gegeven, valt onder uw basisverzekering. Bij aanmelding dienen cliënten de
Als cliënt heeft u een aantal algemene
gegevens van hun ziektekostenverzekering
wettelijke rechten en plichten. Deze
en hun burgerservicenummer (BSN) door te
zijn onder meer vastgelegd in de Wet
geven. Bij het eerste contact vragen wij
Bescherming Persoonsgegevens (WBP)
bovendien om een geldig legitimatiebewijs.
en de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Ze
Wie geen basisverzekering heeft, bijvoor-
hebben betrekking op de relatie tussen u en
beeld vanwege gemoedsbezwaren, moet
de hulpverleners, op het klachtrecht en op
zelf de kosten van de hulpverlening betalen.
de manier waarop Eleos moet omgaan met
Voor meer informatie over de kosten van
uw privacy en persoonsgegevens. Meer
de hulpverlening verwijzen wij u naar
informatie hierover vindt u in de folder
www.eleos.nl.
Rechten en plichten in de hulpverlening. Deze folder kunt u ook aanvragen of downloaden vanaf www.eleos.nl.
Cliëntenraad De cliëntenraad behartigt de belangen van de cliënten van Eleos. De raad toetst de kwaliteit van de zorg, adviseert over voor cliënten belangrijke zaken en schenkt
13
Adressen Voor meer informatie over aanmelding en behandeling kunt u contact opnemen met de vestiging die het dichtst bij u in de buurt ligt.
14
Regio Noordoost
Eleos werkt ook vanuit een aantal
Meeuwenlaan 6
nevenvestigingen (Almelo, Ede, Goes,
8011 BZ Zwolle
Groningen).
tel. (038) 423 03 00 fax (038) 423 02 40
Regio Midden
Hoofdkantoor Eleos Villawal 7 3432 NX Nieuwegein
Printerweg 21/23
Postbus 306
3821 AP Amersfoort
3430 AH Nieuwegein
tel. (033) 457 17 17
tel. (030) 600 85 40
fax (033) 455 98 36
fax (030) 600 85 45
Regio Zuidwest
[email protected] www.eleos.nl
Spuiboulevard 364/368 3311 GR Dordrecht tel. (078) 631 69 60 fax (078) 631 76 19
Telefonisch spreekuur Zwolle/Almelo/Groningen U kunt bellen op maandag t/m donderdag van 14.00-15.00 uur, tel. (038) 423 03 00. Amersfoort/Ede U kunt bellen op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 09.00-10.00 uur. Op woensdag van 08.45-09.45 uur, tel. (033) 457 17 17. Dordrecht/Goes U kunt bellen op maandag en dinsdag van 13.00-14.00 uur, tel. (078) 631 69 60.
Ontmoeting met:
Marina, voormalig cliënte rouwtherapie* Het overlijden van een gezinslid veroorzaakte diepe rouw in het leven van Marina. Ze slaagde er niet in het verdriet te verwerken. De impact ervan op haar leven was groot. Marina raakte depressief: “Alles wat bij een depressie hoort, vertoonde zich bij mij. Ik had mijn ups en downs. Ik kreeg huilbuien en viel uit op mijn werk. Op een gegeven moment zag ik de zin van het leven niet meer.” Twee jaar na het overlijden van het gezinslid klopte Marina op advies van haar huisarts aan bij het RIAGG in haar woonplaats. Ondanks de behandeling trad er geen verbetering op. Marina: “Ik voelde er me niet op mijn plek. Mijn rouwprobleem werd gescheiden van mijn geloof. Ik had de indruk dat mijn hulpverlener niet begreep wat ik bedoelde.” Teleurgesteld wendde ze zich af van de hulpverlening. Toch wilde ze verder. “Het was echt nodig om hulp te zoeken. Ik moest dan wel het vertrouwen terugkrijgen in therapieën en hulpverleners. Ik heb me toen aangemeld bij Eleos. Ik dacht: ‘Eerst maar het begingesprek voeren, dan zie ik wel of het me aanstaat.’” Het bleek te klikken. Er volgden intakegesprekken en een adviesgesprek. Marina kreeg twee keuzes voorgelegd: een langdurige therapie van minimaal een half jaar of een intensieve, kortdurende therapie. Beide gericht op rouwverwerking. Marina: “We hebben gekozen voor de kortdurende. Ik was al zo lang bezig. Ik wilde verder met mijn leven. Tegelijk vertoonde ik echter ook ‘vluchtgedrag’. De kortdurende behandeling was daarom raadzaam.” De twee weken durende behandeling was confronterend. Marina moest het hele verhaal uit de doeken doen. Ze moest een foto van het gezinslid meenemen en de rouwkaart. Het mondde uit in het schrijven van een
15
16
afscheidsbrief aan de overledene. Marina: “We kwamen er achter dat ik geen afscheid had genomen. Ik kon dat niet.” Tijdens de behandeling besefte ze echter dat ze zo echt niet verder wilde en ook niet mocht gaan. Toen ging de knop om. Op de behandeling volgde nog een aantal gesprekken. Inmiddels is Marina weer aan het werk. Met waardering kijkt ze terug op de inzet van de hulpverlener. Een ding springt er voor haar in het bijzonder uit: “Ik heb het geweldig gevonden dat mijn geloof niet werd gescheiden van mijn rouwproblematiek.” * Om privacyredenen is de naam van de cliënte gewijzigd.
versie oktober 2010
