STATIONAIRE EN AMBULANTE ZORG

STATIONAIRE EN AMBULANTE ZORG IN DE EUREGIO GRONAU/ENSCHEDE Samenvattende rapportage (November 2006)

Auteurs:

Thomas Schäfer en Jochen Beck (TecMedic)

Opdrachtgever:

Euregionaal Servicecentrum voor Gezondheid (ESG)

Euregionaal Servicecentrum voor Gezondheid (ESG)

Technology & Medicine (TecMedic)

Hengelosestraat 705

Labor für Empirische Markt- und Sozialforschung am

7521 PA Enschede

Standort Bocholt der Fachhochschule Gelsenkirchen Münsterstraße 265

Leiding: drs. Annette Dwars

D-46397 Bocholt Leiding: Prof. dr. Thomas Schäfer

ESG-Zorgatlas Euregio

Inhoud • Het EUREGIO-gebied • Achtergrond en doel van de samenvattende rapportage • De database van de „Zorgatlas“ • Ambulante medische zorg in de Euregio • Stationaire medische zorg in de Euregio - Structuur van de specialismen - Kerncijfers betreffende de structuur en de geleverde zorg - Problemen bij het doorsturen van patiënten na ontslag - Grensoverschrijdende zorg • Geavanceerde medische apparatuur en speciaal zorgaanbod • Appendix - Aangeschreven ziekenhuizen - Brief aan de Nederlandse ziekenhuizen - Vragenlijst Nederlandse versie

ESG, Hengelosestraat 705, 7521 PA Enschede, tel. 053-4836316, www.esg.org


Afbeelding 1: Euregio ingedeeld naar Kreise (DE) en regio’s (NL)

Het EUREGIO-gebied Geografisch gezien bestrijkt de EUREGIO (ca. 13.000 km²; ca. 3,37 miljoen inwoners) de volgende gebieden: in Duitsland

•

•

Nedersaksen: - Landkreis Grafschaft Bentheim - Landkreis Osnabrück - Stadt Osnabrück - De gemeenten Emsbüren, Spelle en Salzbergen (Landkreis Emsland) Noordrijn-Westfalen: - Kreis Borken - Kreis Coesfeld - Kreis Steinfurt - Kreis Warendorf - Stadt Münster

In Nederland

•

Provincie Gelderland: - Regio Achterhoek - GemeenteWarnsveld

•

Provincie Overijssel: - Regio Twente - delen van Noordoost-Overijssel (de gemeenten Dalfsen, Hardenberg en Ommen)

•

Provincie Drenthe: - de gemeente Coevorden

Ongeveer tweederde van de oppervlakte en de bevolking behoren tot het Duitse deel van de EUREGIO. Momenteel telt de EUREGIO 130 Duitse en Nederlandse leden (gemeenten en "Kreise").



Achtergrond en doel van de samenvattende rapportage Met het doel de burgers een zo uitgebreid mogelijk overzicht van het ambulante en stationaire zorgaanbod in de Euregio aan te bieden en aldus de grensoverschrijdende medische zorg voor de inwoners van de Euregio te stimuleren heeft de werkgroep “Gezondheidspolitiek – stationaire en ambulante zorg“ van het Euregionaal Servicecentrum voor Gezondheid (ESG) te Enschede een omvangrijke database opgebouwd, die zowel primair als secundair verzamelde gegevens bevat. Op basis van deze gegevens is het mogelijk het medische zorgaanbod, maar ook eventuele accenten of tekortkomingen in het behandelingsaanbod in detail te analyseren, waarbij in het Duitse deel van de Euregio een resolutie tot het niveau van de vijfcijferige postcodes is bereikt. De ruimtelijke spreiding van de zorginstellingen en het zorgaanbod kan bij voorkeur worden weergegeven door middel van speciaal hiervoor samengestelde thematische kaarten. Dergelijke kaarten zijn inmiddels in opdracht van het ESG vervaardigd. U kunt ze op de ESG website op http://www.esg.org/verzorgingsatlas (Nederlandse versie) en http://www.esg.org/Versorgungsatlas (Duitse versie) inzien en ook downloaden. Behalve via de kaarten wordt het gegevensmateriaal op deze internet pagina’s zodanig aangeboden dat het ook in de tabelvorm op het maximaal beschikbare detailniveau weergegeven kan worden. Het doel van deze samenvattende rapportage is het nader beschrijven van de ten grondslag liggende database en het demonstreren van de toepassings- en presentatiemogelijkheden daarvan aan de hand van een aantal voorbeelden. Daarmee wordt beoogd de belangstelling van de lezer te wekken en deze te motiveren de genoemde internet pagina’s te raadplegen, waarmee hij een gedetailleerd beeld van het medische zorgaanbod in de Euregio verkrijgt. Het rapport en de aangeboden informatie zijn bedoeld voor een breed geïnteresseerd publiek in de Euregio, waaronder patiënten, die een passende vorm van zorg zoeken, in de zorg werkzame artsen, ziekenhuispersoneel, vakinhoudelijk deskundige overheidsmedewerkers, journalisten, studenten, scholieren etc. De projectpartners hopen dat zoveel mogelijk mensen uit deze doelgroep op alle mogelijke manieren van het tot stand gebrachte informatieplatform gebruik zullen maken.



De database van de “Zorgatlas“ De kern van de database berust op een primaire inventarisatie van gegevens omtrent de structuur en het aanbod van de ziekenhuizen. In het kader van deze inventarisatie werden alle ziekenhuizen in de Euregio aangeschreven met het verzoek om een vragenlijst in te vullen en te retourneren ten behoeve van een inventarisatie van de door de ziekenhuizen in de Euregio aangeboden zorg (rapportagejaar: 2004). Deze vragenlijst was vooraf door de werkgroep “Gezondheidspolitiek – stationaire en ambulante zorg“ van het Euregionaal Servicecentrum voor Gezondheid (ESG) samengesteld en wel in een Duitse en een Nederlandse versie, die op grond van de uiteenlopende systemen enigszins van elkaar verschilden (zie appendix). In het kader van de inventarisatie zijn in totaal 66 ziekenhuizen benaderd: 5 in het Nederlandse en 61 in het Duitse deel van de Euregio (zie overzicht in de bijlage en afb. 2). Deze 66 ziekenhuizen vormen de onderzoekspopulatie. 42 ziekenhuizen hebben de vragenlijst ingevuld en teruggestuurd (39 Duitse en 3 Nederlandse). Dit betekent een respons van 63,6%. Daarnaast was het mogelijk de gegevens uit de vragenlijst van nog eens 20 Duitse ziekenhuizen uit de onderzoekspopulatie grotendeels over te nemen uit de zgn. kwaliteitsrapporten (deze “Qualitätsberichte” zijn in Duitsland wettelijk verplicht en via een website van de zorgverzekeraars voor iedereen toegankelijk). (www.g-qb.de).1 De aan de hand van de enquête onder de ziekenhuizen tot stand gekomen gegevensverzameling werd op het gebied van de ambulante zorg uitgebreid met een van de “Kassenärztlichen Vereinigung Westfalen-Lippe” afkomstige lijst van vrijgevestigde artsen (“niedergelassene Ärzte”) en gespecialiseerde zorgaanbieders (gerangschikt naar postcode). Voor het Nederlandse deel van de Euregio stelde de zorgverzekeraar “Menzis” de projectgroep een lijst van huisartsen ter beschikking. Voor het in Niedersachsen gelegen gedeelte van de Euregio zijn aan de werkgroep geen gegevens over de ambulante medische zorg beschikbaar gesteld. De inwoneraantallen naar Kreis werden ontleend aan de officiële statistische gegevens.

1

De „Qualitätsberichte“ zijn ingedeeld in een basis- en een systeemgedeelte. Het basisgedeelte geeft een systematisch overzicht van de structuur en het zorgaanbod, terwijl het systeemgedeelte algemene informatie over het kwaliteitsmanagement bevat.



Afbeelding 2: Ziekenhuizen in de Euregio

2: St. Agnes-Hospital Bocholt 3: Clemenshospital Münster 4: Westfälische Klinik Münster 5: Nieders. Landeskrankenhaus Osnabrück 6: St. Antonius-Hospital Gronau 7: Christliches Krankenhaus Quakenbrück 8: Schüchtermann Klinik Bad Rothenfelde 9: Krankenhaus Lengerich 10: Westfälische Klinik Lengerich 11: Josephs-Hospital Warendorf 12: St. Marien-Krankenhaus Ahaus 13: St. Josef-Stift Sendenhorst 14: St. Rochus-Hospital Telgte 15: St. Marien-Hospital Vreden 17: St.Vinzenz-Hospital Rhede 18: St.Gerburgis-Hospital Nottuln 19: St. Vinzenz-Hospital Coesfeld 20: Hedon-Klinik Lingen 21: Grafschafter Klinikum Nordhorn 23: Marienkrankenhaus Nordhorn 24: Alexianer-Krankenhaus Münster

25: 26: 27: 28: 29: 30: 31: 32: 33: 34: 35: 36: 37: 38: 39: 40: 41: 42: 43: 44: 45:

Augenklinik Ahaus St. Marien-Hospital Lüdinghausen Fachklinik Hornheide Münster Augustahospital Isselburg-Anholt Mathias-Spital Rheine Pius-Hospital Ochtrup Herz-Jesu-Krankenhaus Hiltrup Marienhospital Oelde Lukas-Krankenhaus Gronau St. Antonius-Krankenhaus Hörstel Kinderhospital Osnabrück St. Elisabeth-Hospital Beckum Evang. Krankenhaus „Johannisstift“ Münster St. Marien-Hospital Borken Universitätsklinikum Münster Paulinenkrankenhaus Bad Bentheim St. Franziskus-Hospital Münster Christliches Klinikum Melle Marienhospital Ankum-Bersenbrück Diakonie-Krankenhaus Georgsmarienhütte Krankenhaus Maria-Hilf Stadtlohn



46: Klinikum Osnabrück 47: Franz-Hospital Dülmen 48: Klinikum St. Georg - Franziskus-Hospital Harderberg 49: Raphaelsklinik Münster 50: Paracelsusklinik Osnabrück 51: Johanniter-Krankenhaus Bramsche 52: Clemens-August-Jugendklinik Neuenkirchen 53: Clemens-August-Klinik Neuenkirchen 54: Marienhospital Osnabrück 55: Klinikum St. Georg - Krankenhaus St. Raphael

Ostercappeln 56: Marienhospital Emsdetten 57: Marienhospital Steinfurt-Borghorst 59: St. Franziskus-Hospital Ahlen 60: Augenklinik Dr.Erhardt Bad Rothenfelde 61: Diakonie-Klinikum Osnabrücker Land Dissen 62: Klinikum Ibbenbüren 63: St. Bonifatius-Hospital Lingen 64: Slingeland Ziekenhuis Doetinchem 65: Medisch Spectrum Twente Enschede 66: Ziekenhuisgroep Twente (Almelo und Hengelo)

Ambulante medische zorg in de Euregio Dat in de Euregio twee, qua organisatie en financiering van de medische zorg, verschillende zorgsystemen bestaan, blijkt nergens duidelijker dan op het gebied van de ambulante zorg. Terwijl specialistische zorg in Duitsland doorgaans wordt aangeboden door specialisten met een eigen praktijk, zijn in Nederland de specialisten uitsluitend werkzaam in de ziekenhuizen, waar poliklinieken voor de diverse vormen van specialistische ambulante zorg verantwoordelijk zijn. Ook in Duitsland is het in bijzondere gevallen mogelijk dat een ziekenhuisarts wordt ingeschakeld bij de ambulante medische zorg, voor zover de verantwoordelijke “Kassenärztliche Vereinigung” (KV) hem of haar hiertoe machtigt. Maar dit doet de KV alleen in de situatie dat de betreffende vorm van zorg als gevolg van een ontoereikend zorgaanbod niet door vrijgevestigde specialisten kan worden gewaarborgd. Dergelijke machtigingen hebben altijd een beperkte geldigheidsduur en zullen worden ingetrokken indien de behoefte aan specialistische zorg in het betreffende vakgebied kan worden gedekt door vrijgevestigde specialisten. Het systeem van huisartsenzorg verschilt tussen beide landen eveneens. In Nederland bestaat het systeem van primaire artsenzorg. De eerstelijnszorg wordt hoofdzakelijk door de huisartsen verleend. Patiënten moeten zich laten registreren bij een huisarts in hun woonplaats. Daardoor wordt hun vrije artsenkeus sterk beperkt. De huisartsen hebben een leidende taak met het gevolg dat – behalve in noodgevallen – geen specialistische of stationaire behandeling mag plaatsvinden zonder een doorverwijzing van de huisarts. In Duitsland kan de patiënt de arts vrij kiezen. De taak van de huisarts wordt meestal vervuld door een algemeen arts (“Allgemeinmediziner”) of door een als huisarts werkzame internist (dus ook door volledig opgeleide specialisten). In het Noordrijn-Westfaalse deel van de Euregio zijn in totaal 977 huisartsen werkzaam, waarvan 59,0 procent met de kwalificatie “algemene geneeskunde” en 23,8 procent met de kwalificatie „interne geneeskunde“. Een overzicht van de structuur van de huisartsenzorg, ingedeeld naar Kreis (inclusief de “kreisfreie” stad Münster) in 2006 is weergegeven in tabel 1. ESG, Hengelosestraat 705, 7521 PA Enschede, tel. 053-4836316, www.esg.org


Het aantal potentiële patiënten per arts varieert. Het gemiddeld kleinste aantal potentiële patiënten, gemeten naar inwoneraantal, heeft een huisarts in de “kreisfreie” stad Münster, het hoogste aantal een arts in de Kreise Borken en Coesfeld, die overwegend een plattelandskarakter hebben (zie tabel 1). Tabel 1

Huisartsen in het jaar 2006 in het Noordrijn-Westfaalse deel van de Euregio, naar Kreis van vestiging Kreis / stad

Specialisme

Borken

Coesfeld

Münster

Steinfurt

Warendorf

Totaal

118

84

97

166

111

576

7

4

9

5

0

25

Praktijkarts

36

13

19

49

26

143

Internist

36

27

69

64

37

233

197

128

194

284

174

977

1.874

1.728

1.399

1.564

1.628

1.627

Alg. geneeskunde Arts

Alle huisartsen Inwoners per huisarts



In het Nederlandse gedeelte van de Euregio zijn 515 huisartsen verantwoordelijk voor de primaire artsenzorg voor de inwoners. Dit betekent een verhouding van gemiddeld ca. 2.150 inwoners per huisarts (zie tabel 2). Hierbij bestaat tussen de gemeenten een bandbreedte van gemiddeld 1.868 (Borne) tot 2.943 (Tubbergen) patiënten, gemeten naar inwoneraantal, per huisarts (met een standaardafwijking van 237,3). Tabel 2

Huisartsen in het Nederlandse deel van de EUREGIO naar gemeente*)

Gemeente Aantal inwoners Aalten 27.476 Almelo 72.048 Berkelland 45.294 Borne 20.547 Bronckhorst 37.700 Coevorden 36.135 Dalfsen 26.439 Dinkelland 26.092 Doesburg 11.539 Doetinchem 56.755 Enschede 154.377 Haaksbergen 24.344 Hardenberg 57.909 Hellendoorn 36.152 Hengelo 81.299 Hof van Twente 35.041 Losser 22.489 Montferland 35.190 Oldenzaal 31.297 Ommen 17.303 Oost Gelre 30.006 Oude IJsselstreek 40.214 Rijssen-Holten 36.417 Tubbergen 20.601 Twenterand 33.438 Wierden 23.540 Winterswijk 29.137 Zutphen 46.642 Totaal 1.115.421 *) Zonder de gemeenten Rheden en Zevenaar.

Aantal huisartsen 14 36 20 11 19 15 11 11 6 27 70 11 25 16 42 17 10 14 14 9 15 18 16 7 17 9 13 22 515

Aantal inwoners per arts 1.963 2.001 2.265 1.868 1.984 2.409 2.404 2.372 1.923 2.102 2.205 2.213 2.316 2.260 1.936 2.061 2.249 2.514 2.236 1.923 2.000 2.234 2.276 2.943 1.967 2.616 2.241 2.120 2.166

Voor de vrijgevestigde specialisten in het Duitse gedeelte van de Euregio is tussen de stad Münster en de Kreise met plattelandskarakter sprake van een nog groter verschil in het gemiddelde aantal patiënten per arts dan bij de huisartsen (zie tabel 3). De meest vertegenwoordigde specialismen zijn „gynaecologie en verloskunde“ en „kindergeneeskunde“. Artsen uit deze vakgebieden zijn werkzaam in de primaire zorg (net als uit de overige in tabel 3 genoemde specialismen) aangezien patiënten ertoe neigen deze specialisten ook rechtstreeks, dus zonder doorverwijzing van de huisarts, te consulteren. Het grootste aantal vrij gevestigde speciale praktijken (inclusief gemachtigden) – namelijk 312 – is gevestigd in het Noordrijn-Westfaalse deel van de Euregio, zij het op het gebied „psychologie/psychotherapie“, hetgeen erop duidt dat er een relatief grote vraag naar deze vorm van ESG, Hengelosestraat 705, 7521 PA Enschede, tel. 053-4836316, www.esg.org


zorg bestaat (binnen dit specialisme zijn speciaal opgeleide psychologen werkzaam binnen de “kassenärztliche” zorg). Tabel 3

Vrijgevestigde specialisten en gemachtigde artsen uit specifieke specialismen in het Noordrijn-Westfaalse gedeelte van de Euregio, 2006, naar Kreis van vestiging Kreis / stad

Specialisme

Borken

Coesfeld

Münster

Oogheelkunde

19

12

34

22

16

103

Chirurgie

29

11

28

28

16

112

Gynaecologie en verloskunde

37

26

59

52

27

201

KNO

15

8

21

14

10

68

Dermatologie

10

6

30

16

8

70

7

8

14

16

7

52

25

19

40

29

20

133

330

199

709

391

262

1891

66

27

98

67

34

292

1.119

1.112

383

1.136

1.081

840

Interne Geneeskunde Kindergeneeskunde Alle vrijgevestigde specialisten en gemachtigden Waarvan gemachtigden Inwoners per specialist / gemachtigde arts

Steinfurt Warendorf

Totaal

De patiënt die een arts met een bepaald specialisme zoekt, wordt met enige regelmaat geconfronteerd met het probleem dat sommige specialismen meerdere benamingen kennen, terwijl het aangeboden zorgpakket vergelijkbaar is. In tabel 4 zijn als voorbeeld de cijfers van specialisten op het gebied van „radiotherapie“ en „radiologie“ enerzijds, en anderzijds „longgeneeskunde “ en „pneumologie“ weergegeven. Tabel 4

Vrijgevestigde specialisten en gemachtigden binnen twee specialismen met meerdere benamingen in het Noordrijn-Westfaalse deel van de Euregio, 2006, naar Kreis van vestiging Kreis / stad

Specialisme

Borken

Coesfeld

Münster

Steinfurt Warendorf

Totaal

Radiologie

6

2

13

6

4

31

Radiotherapie

2

0

2

2

0

6

Pneumologie

3

0

6

2

2

13

Longgeneeskunde

0

1

1

2

0

4

In het Nederlandse gedeelte van de Euregio vindt de specialistische zorg in de ziekenhuizen plaats. In de Nederlandse versie van de vragenlijst is daarom in dit verband gevraagd naar het aantal uitgevoerde poliklinische behandelingen. Als men zich beperkt tot de antwoorden, waarbij – een van het cijfer nul afwijkend aantal poliklinische behandelingen zijn aangegeven, dan blijkt dat de drie ziekenhuizen, die de vragenlijst hebben ingevuld, ten aanzien van hun specialismen zeer homogeen antwoorESG, Hengelosestraat 705, 7521 PA Enschede, tel. 053-4836316, www.esg.org


den. Met uitzondering van het specialisme „neurochirurgie“ hebben ofwel alle drie de ziekenhuizen voor ieder van de in de vragenlijst genoemde specialismen aangegeven dat zij behandelingen hebben uitgevoerd, ofwel geen van de ziekenhuizen. Aldus zijn in de gemeenten Doetinchem, Enschede en Hengelo in 2004 poliklinische behandelingen binnen de volgende specialismen verricht: anesthesie, allergologie, oogheelkunde, mondziekten en kaakchirurgie, revalidatiegeneeskunde, chirurgie, gynaecologie en verloskunde, geriatrie, KNO, dermatologie, interne geneeskunde, longgeneeskunde, reumatologie, cardiologie, kindergeneeskunde, neurologie, orthopedie, plastische chirurgie en urologie. Ambulante neurochirurgische behandelingen werden alleen in de gemeenten Doetinchem en Enschede in de vragenlijst vermeld. In de vragenlijst genoemde specialismen, die niet werden ingevuld: bijzondere tandheelkunde, hartrevalidatie, kinderchirurgie, kindercardiologie, nucleaire geneeskunde, psychiatrie, kinderpsychiatrie, klinische psychologie, radiotherapie, radiologie, interventie radiologie. Bij deze resultaten dient er echter rekening mee te worden gehouden dat de ziekenhuizen wellicht het aantal poliklinische behandelingen niet exact konden aangeven en daarom geen cijfers hebben genoemd. Bovendien zijn er in het Nederlandse deel van de Euregio nog twee andere ziekenhuizen, die de vragenlijst niet hebben teruggezonden, maar die in 2004 wel poliklinische behandelingen binnen één van de als “ontbrekend” genoemde specialismen verricht kunnen hebben. Een geografische kaart die de zorg door vrijgevestigde specialisten in het Duitse gedeelte van de Euregio weergeeft, is i.v.m. de technische ontwikkeling nog niet als printversie beschikbaar. Dit overzicht is binnenkort wel te vinden op http://www.esg.org/verzorgingsatlas. In de volgende printuitgave van de zorgatlas wordt deze kaart opgenomen.



Stationaire medische zorg in de Euregio Structuur van de specialismen2 De ziekenhuizen in de Euregio bieden medische zorg binnen een groot aantal (deel)specialismen aan. Uiteraard is niet ieder specialisme, zoals bijvoorbeeld thoraxchirurgie, orthopedie en oogheelkunde, in ieder ziekenhuis van de Euregio vertegenwoordigd aangezien de onderling concurrerende ziekenhuizen zich doelgericht specialiseren en binnen hun behandelingsspectra eigen accenten zetten. Bovengenoemde vaststelling wordt vooral duidelijk bij beschouwing van de verdeling van de specialistische afdelingen over de Kreise van de Euregio (zie tabel 5 voor het Duitse deel van de Euregio).3 Zo blijkt zelfs een zo oud en gevestigd specialisme als huid- en geslachtsziekten/dermatologie in slechts vier gevallen als specialistische afdeling in een ziekenhuis in de Euregio vertegenwoordigd te zijn (en in slechts drie van de negen Kreise). Specialistische afdelingen voor “Zahnchirurgie” en voor psychosomatiek zijn ieder in slechts één ziekenhuis in de Euregio (en daarom ook in slechts één Kreis) te vinden. Het meest frequent komen de afdelingen interne geneeskunde of een daaronder vallend deelgebied voor. Van de 59 ziekenhuizen, waarvan wij over gegevens beschikken, is dit specialisme in 44 ziekenhuizen vertegenwoordigd (d.w.z. in 74,6% van deze ziekenhuizen). Om de afzonderlijke ziekenhuizen ten aanzien van de structuur van hun specialismen met elkaar te kunnen vergelijken, hebben wij in iedere Kreis een ziekenhuis geselecteerd. Deze ziekenhuizen kunnen voor wat betreft de structuur van de specialismen onderling vergeleken worden (tabel 6), maar ook met de Nederlandse ziekenhuizen (tabel 7). Op het eerste gezicht valt op dat de tabel met de Nederlandse ziekenhuizen (tabel 7) opvallend minder vaak het antwoord „nee“ bevat dan de tabel met de Duitse ziekenhuizen (tabel 6). Dit is in ieder geval voor een deel te verklaren uit de verschillen in organisatie met betrekking tot de overgang ambulant/stationair. Voor een aantal specialismen zouden inwoners van de Euregio profijt kunnen hebben van een grensoverschrijdende stationaire behandeling. Zo beschikken slechts vijf van de negen Kreise in het Duitse deel van de Euregio over een specialistische afdeling geriatrie (zie tabel 5), terwijl twee van de drie Nederlandse ziekenhuizen dit specialisme aanbieden. Laatstgenoemde ziekenhuizen missen echter bijvoorbeeld weer het specialisme kinderchirurgie (zie tabel 7). Voorts zijn sommige (deel)specialismen slechts in één van de twee deelgebieden van de Euregio voorhanden.

2

Een aantal specialismen is niet vertaald, aangezien ze qua inhoud en definitie van elkaar afwijken. In dit geval is de Duitse terminologie gehandhaafd.

3

Om ervoor te zorgen dat de aanduidingen van de negen Kreise van de Euregio in de kopregel van de tabel passen, hebben wij gebruik gemaakt van afkortingen, afgeleid van de afkortingen die gebruikt worden op autonummerborden, nl.: Kreis Borken: BOR, Kreis Coesfeld: COE, Stadt Münster: MS, Kreis Steinfurt: ST, Kreis Warendorf: WAF, Kreis Emsland: EL, Grafschaft Bentheim: NOH, Landkreis Osnabrück: LK OS, Stadt Osnabrück: ST OS



Tabel 5

Aantal specialistische afdelingen in het Duitse deel van de Euregio naar Kreis

Anesthesie Oogheelkunde „Zahnchirurgie“ Chirurgie Alg. chirurgie „Visceralchirurgie“ „Unfallchirurgie“ Thoraxchirurgie Vaatchirurgie Gynaecologie/Verloskunde Gynaecologie Verloskunde Geriatrie Plaatsen dagkliniek KNO Huid- en geslachtsziekten/ dermatologie Interne geneeskunde Alg.interne geneeskunde „Angiologie“ Endokrinologie Gastro-Enterologie Hematologie Oncologie Cardiologie Nefrologie Longgeneeskunde Reumatologie Kinderchirurgie Kindergeneeskunde Kindercardiologie „MKG-Chirurgie“ Neurochirurgie Neurologie Nucleaire geneeskunde Orthopedie Reumatologie Plastische Chirurgie Psychiatrie Plaatsen dagkliniek „Psychoth./Neuros./Psychosom.“ Kinderpsychiatrie Plaatsen dagkliniek Psychosomatiek „Psychother. Medizin“ Plaatsen dagkliniek Radiologie Interventie Radiologie Urologie

BOR 7 2 0 6 5 1 4 0 2 5 5 5 2 2 4

COE 1 1 0 3 3 0 1 0 0 2 2 2 0 0 3

MS 5 3 0 6 6 2 4 2 2 6 4 4 1 1 4

ST 1 1 0 5 5 1 2 1 1 3 1 1 1 1 5

WAF 3 0 0 4 3 1 1 0 1 4 2 2 0 0 3

EL 1 0 0 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 1

0 6 3 1 1 2 1 1 2 0 1 1 0 1 0 0 0 2 2 1 0 8 2 2 0 0 0 0 0 0 4 1 3

0 4 2 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0

2 8 5 0 0 4 1 2 2 3 2 1 1 3 1 2 3 3 2 3 1 4 3 3 0 1 1 0 1 0 4 3 3

0 6 6 1 1 2 0 0 2 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 2 0 4 4 1 1 1 0 0 2 1 0 0 2

1 5 3 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 2 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 2 0 3

0 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1

NOH LK OS ST OS 2 2 1 0 1 2 1 0 0 2 8 3 1 4 2 1 0 1 1 1 2 1 1 1 0 2 2 2 5 2 2 0 0 2 0 0 0 0 1 0 0 0 1 5 2 0 2 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 2 1 3 1 1 1 1 0 1 1 0 1 1 1

0 9 1 0 0 0 0 0 2 0 1 0 0 0 0 0 1 1 0 3 0 9 1 1 0 0 0 0 1 1 0 0 1


1 3 3 0 0 1 2 2 2 0 0 0 0 2 0 1 1 2 1 0 0 1 1 1 0 1 1 0 0 0 0 0 2

Σ 23 10 1 38 30 8 17 6 11 30 17 17 6 4 28 4 44 24 3 3 10 5 6 14 5 4 3 2 11 2 5 5 12 8 13 3 33 13 10 3 4 2 1 5 2 12 5 16


Tabel 6

Structuur v.d. specialismen in een aantal geselecteerde Duitse ziekenhuizen

Anesthesie Oogheelkunde „Zahnchirurgie“ Chirurgie Alg. chirurgie „Visceralchirurgie“ „Unfallchirurgie“ Thoraxchirurgie Vaatchirurgie Gynaecologie/Verloskunde Gynaecologie Verloskunde Geriatrie Plaatsen dagkliniek KNO Huid- en geslachtsziekten/ dermatologie Interne geneeskunde Alg.interne geneeskunde „Angiologie“ Endokrinologie Gastro-Enterologie Hematologie Oncologie Cardiologie Nefrologie Longgeneeskunde Reumatologie Kinderchirurgie Kindergeneeskunde Kindercardiologie „MKG-Chirurgie“ Neurochirurgie Neurologie Nucleaire geneeskunde Orthopedie Reumatologie Plastische Chirurgie Psychiatrie Plaatsen dagkliniek „Psychoth./Neuros./Psychosom.“ Kinderpsychiatrie Plaatsen dagkliniek Psychosomatiek „Psychother. Medizin“ Plaatsen dagkliniek Radiologie Interventie Radiologie Urologie

ZH A

ZH B

ZH C

ZH D

ZH E

ZH F

ZH G

ZH H

ja nee nee ja ja nee ja nee ja ja ja ja nee nee ja

ja nee nee ja ja ja ja ja nee ja ja ja nee nee ja

ja nee nee ja ja ja ja nee ja ja ja ja nee nee nee

ja nee ja ja ja ja ja ja nee ja ja ja nee nee ja

nee nee nee ja ja nee nee nee nee ja nee nee nee nee ja

ja ja nee ja ja nee ja nee nee ja ja ja nee nee ja

ja ja nee ja ja ja ja nee ja ja nee nee nee nee ja

nee nee nee ja nee nee nee nee ja nee nee nee nee nee nee

nee ja nee nee nee ja nee nee ja nee nee nee nee ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja nee ja

nee ja ja nee nee nee nee nee nee nee ja nee nee ja nee nee ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja ja nee

nee ja ja nee nee nee nee nee ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja

nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee nee nee ja ja ja ja nee nee nee ja nee nee ja ja ja ja nee ja ja nee ja ja nee

nee ja ja ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja nee nee nee nee

nee ja ja nee nee nee nee nee ja nee nee nee nee ja nee nee nee nee ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja nee nee

nee ja ja nee nee ja nee nee ja nee nee nee nee ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee

nee ja nee nee nee nee nee nee ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee



Tabel 7

Structuur v.d. specialismen van de drie Nederlandse ziekenhuizen

Anesthesie Allergologie Oogheelkunde Bijzondere tandheelkunde Mondziekten en kaakchirurgie Revalidatiegeneeskunde Hartrevalidatie Chirurgie Alg. chirurgie Oncologie/Gastro-enterologie Traumatologie Thoraxchirurgie Vaatchirurgie Gynaecologie/Verloskunde Neonatologie Geriatrie KNO Dermatologie Interne geneeskunde Alg. interne geneeskunde Endocrinologie Gastro-enterologie Hematologie Oncologie Nefrologie Infectieziekten Longgeneeskunde Reumatologie Cardiologie Kinderchirurgie Kindergeneeskunde Kindercardiologie Neurochirurgie Neurologie Neurofysiologie Radiotherapie Orthopedie Plastische chirurgie Psychiatrie Psychotherapie Kinderpsychiatrie Klinische psychologie Radiotherapie Radiologie (diagnostisch) Radiologie (interventioneel) Urologie

Slingeland Ziekenhuis Doetinchem ja nee ja nee ja ja nee ja nee nee nee nee nee ja nee ja ja ja ja ja nee ja nee nee nee nee ja ja ja nee ja nee ja ja nee nee ja ja nee nee nee ja nee ja ja ja

MST Enschede ja nee ja ja ja ja nee ja ja nee ja ja ja ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja ja nee ja nee ja ja ja ja ja ja ja nee nee ja ja ja nee ja

Ziekenhuisgroep Twente Almelo/Hengelo ja ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee ja nee nee ja ja ja ja ja ja ja nee ja nee ja ja ja



Kerncijfers betreffende de structuur en de geleverde zorg Aan de ondervraagde ziekenhuizen is verzocht via de vragenlijst onder meer gegevens aan te leveren betreffende de omvang van de geleverde zorg naar specialisme c.q. deelspecialisme. Daarbij verschilde de aard van de gevraagde aantallen behandelingen van de beide versies van de vragenlijst op karakteristieke wijze van elkaar (zie de kop van de tabellen 8 en 9). Overigens leek het erop dat de ziekenhuizen moeite hadden de betreffende vragen (voor het jaar 2004) te beantwoorden. Dit is merkbaar doordat de drie Nederlandse ziekenhuizen vrijwel uitsluitend alleen de vragen hebben beantwoord voor het specialisme „chirurgie“ (zie tabel 9), maar niet voor de deelspecialismen. Wanneer tabel 8 naast het deel van tabel 5, dat op chirurgie betrekking heeft, naast elkaar wordt gelegd, komt er voor de Duitse ziekenhuizen een vergelijkbaar resultaat naar voren: slechts een klein deel van de ziekenhuizen, die voor de deelspecialismen gegevens hebben ingevuld, bleek in staat te zijn in de vragenlijst de gevraagde parameters voor de verrichte zorg te vermelden. (Ook in de kwaliteitsrapporten waren slechts het aantal beschikbare bedden en het totale aantal behandelingen weergegeven.) Tabel 8

Deelspecialismen chirurgie in het Duitse deel van de Euregio naar het aantal antwoorden alsmede gemiddelde kerncijfers betreffende de structuur en de geleverde zorg

Deelspecialisme

Alg. chirurgie „Visceralchirurgie“ „Unfallchirurgie“ Thoraxchirurgie Vaatchirurgie

Aantal behande- daarvan „teil- daarvan ambulant lingen (Fallzah- stationär“ len = stationär + teilstationär)

Aantal maan- Aanwezige bedden den met een benutte capaciteit > 90% n

x

n

x

n

x

n

x n

8 0 4 1 1

2,6

23 1 12 4 6

62,5 78,0 50,0 39,3 30,7

21 1 12 4 6

1.970,5 1.697,0 1.652,6 805,8 1.487,2

2 0 0 0 0

0

3,3 1,0 1,0

8 1 5 1 2


x 1.964,0 1.271,0 3.818,8 517,0 315,5


Tabel 9

Specialisme „chirurgie“ in de drie Nederlandse ziekenhuizen naar kerncijfers betreffende de structuur en de geleverde zorg

Ziekenhuis

Aanwezige Aantal beAantal bedden handlingen maanden met een benutte capaciteit > 90%

Slingeland Ziekenhuis Doetinchem

12

61,5

MST Enschede Ziekenhuisgroep Twente

119

daarvan klinisch

daarvan poliklinisch

daarvan dagbehandeling

47.510

2.789

43.131

1.590

37.244

5.933

29.426

1.885

84.847

6.714

75.419

2.714

Problemen bij het doorsturen van patiënten na ontslag In de vragenlijst is onder meer gevraagd naar de belangrijkste problemen, die optreden wanneer patiënten na ontslag uit het ziekenhuis doorgestuurd worden naar andere zorginstellingen. Daarbij zijn de problemen gespecificeerd naar de “ontvanger”: verpleeghuis, revalidatie, vrijgevestigde arts, tehuis, ander ziekenhuis. Deze vraag mocht met een vrije formulering worden beantwoord. Het resultaat is verhelderend. Met betrekking tot het doorsturen van patiënten bij ontslag werden de volgende punten genoemd: a) naar het verpleeghuis: • gebrek aan capaciteit voor kortdurende opname in verpleeghuis en in bejaardentehuizen; verschil van opvatting tussen ziekenhuis en medische dienst van de zorgverzekeraar over de noodzaak van verpleging; • 1) de zorgverzekeraar erkent de verklaringen van de ziekenhuisarts voor thuiszorg (volgens § 37 SGBV) niet 2) na ontslag worden patiënten door de medische dienst van de zorgverzekeraar in het kader van de “Pflegeversicherung” in een lagere categorie of niet ingedeeld; • 1) erbij betrekken van de patiënt voor zover het ziektebeeld of de storing dit toelaat 2) erbij betrekken van familieleden, rekening houdende met eventuele eigen verklaringen van de patiënt; • vertragingen ontstaan door onduidelijkheid over de kostendekking; er zijn niet altijd voldoende plaatsen beschikbaar; bij de patiënt ontbreekt soms een adequate contactpersoon; • onvoldoende c.q. onvoldoende geschikte plaatsen die tegemoet komen aan de behandelingsbehoefte van de patiënt;



• onvolledige of ontbrekende gegevens in de doorverwijzing naar verpleeghuis; brief van de arts komt met vertraging aan; • ambulante zorg ontoereikend gefinancierd; • vaak ontbrekende beschikbaarheid van hulpmiddelen; deze is niet gerelateerd aan de verzekeraar en de aard van de aandoening, maar meer aan de vraag of en in welke categorie de patiënt is ingedeeld (verplegingscategorie 1-3); treedt bijv. op indien de patiënt niet in een categorie is ingedeeld; • bureaucratische belemmeringen; niet tijdige erkenning van kosten; • onduidelijkheid over de kosten bij patiënten, die geen verstrekkingen uit de “Pflegeversicherung” ontvangen, maar nog voor een korte tijd verpleging behoeven; • niet in een categorie indelen van alleenstaande patiënten met neiging tot flauwvallen door de medische dienst van de zorgverzekeraar; • minder problematisch sinds een bureau voor het doorverwijzen van te verplegen patiënten is opgericht; • problemen wanneer een categorie-indeling voor verpleging niet wordt goedgekeurd; patiënten roepen vaak geen hulp in wanneer zij daarvoor hun spaargeld moeten inzetten, bijvoorbeeld senioren die een arm breken;

uit de Nederlandse vragenlijst: • onvoldoende plaats op de verpleegafdelingen; patiënten, die op een plaats wachten, worden op de schakelafdeling opgenomen; • de ziekenhuizen zijn vaak overvol; er liggen vele patiënten in ons ziekenhuis die op een plaats wachten.

b) naar de revalidatie: • deels lange afhandelingsprocedures bij de pensioen- en zorgverzekeraars; steeds minder mogelijkheden om zelf een revalidatiekliniek te kiezen; problemen om plaatsen voor de revalidatiefase “B” (vroegtijdige neurologische revalidatie) te vinden, vooral voor patiënten die worden beademd; • door het grote aantal sterk verschillende aanvraagprocedures bij de verzekeraars ontstaan bij de praktische afwikkeling duidelijke verschillen; • 1) erbij betrekken van patiënten; 2) erbij betrekken van familieleden; • vertragingen ontstaan door onduidelijkheid over de kostenvergoeding; er zijn niet altijd voldoende plaatsen beschikbaar; • problemen m.b.t. afspraken; • doorverwijzingsbrief van de arts komt te laat aan; brief van de arts wordt als niet uitvoerig genoeg beoordeeld; • de beslissingsspeelruimte over het al dan niet verlenen van vergoedingen/verstrekkingen aan patiënten wordt, afhankelijk van de verzekeraar, verschillend toegepast, hetgeen uiteraard resulteert in verschillen bij het verlenen van vergoedingen/verstrekkingen; • afspraken over het definitieve tijdstip van ontslag; • alleen bij patiënten wanneer moet worden beslist of deze in aanmerking komen voor revalidatie of voor blijvende opname in een verpleeghuis; • wachten op de toezegging van de zorgverzekeraar over de vergoeding; wachten op opnaESG, Hengelosestraat 705, 7521 PA Enschede, tel. 053-4836316, www.esg.org


me in de revalidatiekliniek; • een toezegging van de verzekeraars verkrijgen;

uit de Nederlandse vragenlijsten: • is niet vaak het geval; vaak zijn ook hier de instellingen voor verpleging overvol.

c) naar de vrijgevestigde arts: • beschikbaarheid van hulpmiddelen en verbandmateriaal, vooral in het weekeinde; speciale zorgtechnieken (bijv. vacuumverpakking); • 1) beperkte openingstijden van de praktijk op woensdag en vrijdag hebben gevolgen voor de uitgifte van recepten; knelpunt bij de verstrekking van medicijnen 2) ofschoon noodzakelijk schrijft de arts niet altijd thuiszorg en medicamenteuze therapie voor; • voor nieuwe patiënten nauwelijks nog vrije capaciteit; • overdracht van laboratoriumuitslagen en gegevens medicatie; • problemen bij de financiering van sommige soorten psychofarmaca; • geen noemenswaardige problemen maar in sommige gevallen onbegrip bij de arts dat de stationaire zorginstelling slechts in beperkte mate geneesmiddelen aan de patiënt mag meegeven, maar verantwoordelijk is voor de zorg na de stationaire behandeling;

uit de Nederlandse vragenlijsten: • is geen probleem; zodra de patiënt naar huis komt, lukt dit altijd.

d) naar een tehuis: • vaak ontbreekt het de tehuizen aan vrije capaciteit of is deze in de directe omgeving niet beschikbaar; problemen bij de kostenvergoeding door de zorgverzekeraars (beperkt indicatiebereik); • 1) te weinig stationaire tehuizen ter plaatse 2) beschikbare behandelingsplaatsen zijn niet erkend 3) zorgverzekeraar vergoedt de kosten slechts in uitzonderingsgevallen, duurt erg lang; • 1) erbij toereikende diagnostiek vooraf 2) betrekken en voorbereiden van de patiënt 3) erbij betrekken en voorbereiden van de familieleden; • verklaring van kostenvergoeding is niet voor iedere diagnose eenvoudig; • te lange wachttijden; • te weinig plaatsen in de directe omgeving; • zowel patiënten als artsen willen niet accepteren hoe beperkt de levensverwachting is.

e) naar andere ziekenhuizen: • vergoeding van kosten bij transportritten, met name bij overbrenging naar een ziekenhuis in de directe woonomgeving; • afnemende bereidheid tot samenwerking door de stationaire sector, verschuiving naar de ambulante sector.

uit de Nederlandse vragenlijsten: • de afdelingen intensive care van andere ziekenhuizen zijn vaak overvol en hebben niet altijd plaats. ESG, Hengelosestraat 705, 7521 PA Enschede, tel. 053-4836316, www.esg.org


Grensoverschrijdende zorg Aan de ziekenhuizen zijn tevens vragen voorgelegd over problemen bij de grensoverschrijdende zorg, over inzicht in het zorgaanbod in het ene deel van de Euregio dat in het andere gedeelte ontbreekt alsmede over de informatiebehoefte op het gebied van de organisatie- en financieringsstructuren binnen de gezondheidszorg in het betreffende andere deel van de Euregio. Hier wordt de blik over de grens gericht, waarbij men kan aangeven welke elementen men zich ook in het eigen systeem zou wensen. A) Als voorbeeld van de problemen, die in de vragenlijst bij het punt grensoverschrijdende zorg al als voorbeeld waren genoemd, waren “taal”, „MSRA“4 en “financiering”. In de antwoorden werden vervolgens de volgende punten genoemd: • fundamentele problemen met betrekking tot de verzekering (kostenvergoeding); • taal, documentatie van de behandeling, financiering; • veel bureaucratische beslommeringen; • taalprobleem, kostendekking bij niet-Europese patiënten; • MRSA: gedeeltelijke kostendekking; • taal (bij Nederlandse patiënten doorgaans geen probleem omdat hetzij de patiënt het Duits beheerst, hetzij een deel van de medewerkers het Nederlands machtig is; overigens bestaat een overzicht van de kennis van vreemde talen bij de medewerkers); • verstrekking van recepten aan buitenlandse patiënten (in het buitenland andere medicijnen); • inzet van tolken, contracten met Nederlandse zorgverzekeraars zijn afgesloten, plan voor maatregelen bij het optreden van MRSA bevindt zich in de uitwerkingsfase.

uit de Nederlandse vragenlijsten: • wij missen de mogelijkheid om een tolk in te zetten; • project Fitrage: dure medicijnen voor thuismedicatie worden in het buitenland niet vergoed; patiënten, die in het buitenland worden geopereerd, komen voor nabehandeling naar Nederland.

B) „Welk aanbod van zorg signaleert u in Nederland, dat u in Duitsland mist?“ • gate-keeper-principe (huisarts); • ambulante MRSA-screening ter plaatse; • gezondheidszorg voor reizigers; • verstrekking van hulpmiddelen door het „Groene Kruis” bij ambulante revalidatie • nationaal dementieprogramma.

Uit de Nederlandse vragenlijsten: MRSA-preventie. 4

MRSA is een afkorting van „Methicilline-resistente Staphylococcus aureus“.



C) „Welk aanbod van zorg signaleert u in Duitsland, dat u in Nederland mist?“ • brede specialistische ambulante zorg; • zorg voor de bevolking via geografisch volledig dekkend systeem van noodartsen.

uit de Nederlandse vragenlijsten: • geen wachtlijsten PET/CT-scan (in Münster); • wachtlijsten voor orthopedie zijn korter.

D) „Wat zou u willen weten over de organisatie- en financieringsstructuur van de gezondheidszorg in Nederland resp. Duitsland?” • aanbod aan grensoverschrijdende zorg; • veel belangstelling; • grote behoefte aan informatie; • een beknopt overzicht van de structuur en de financiering van de zorg; mogelijkheden voor zorgaanbieders om te werven; • de Nederlandse gezondheidszorg is grotendeels onbekend.

uit de Nederlandse vragenlijsten: • Wat zijn de betreffende verschillen tussen Duitsland en Nederland? • Wat zijn de voordelen van de in Duitsland gehanteerde werkwijze? • Wat kunnen wij daarvan leren?

E) „Het ESG wil grensoverschrijdende activiteiten stimuleren. Welke rol kan het ESG daarnaast naar uw mening nog vervullen?“ • communicatie, bemiddeling, • moderatie, back-office; • bemiddeling van patiënten; • informatietransfer; • organiseren van vergoedingensysteem; • ervaringsuitwisseling om op grond van ervaringen van anderen fouten te vermijden; • openstellen van grensoverschrijdend patiëntenverkeer, ook voor stationaire patiënten, alsmede een werkelijk functionerend systeem van grensoverschrijdend patiëntenverkeer voor ambulante behandelingen.

Tenslotte kon in de vragenlijst een vrije tekst worden ingevoerd voor opmerkingen en commentaar. Slechts enkele ziekenhuizen hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Twee ziekenhuizen wijzen erop dat uit de kwaliteitsrapporten informatie over de ziekenhuizen vanaf 2004 is af te leiden. Een ander ziekenhuis dankt voor de goede organisatie van de enquête.



Geavanceerde medische apparatuur en speciaal zorgaanbod Terwijl in Nederland grootschalige medische apparatuur en speciale zorg uitsluitend in de ziekenhuizen worden aangeboden, kan een Duitse patiënt voor dergelijke diagnostische en therapeutische zorg, waarvoor geavanceerde medische technologie nodig is, bij een vrijgevestigde arts terecht. Uit een vergelijking van de tabellen 10 en 14 blijkt bijvoorbeeld dat in het Noordrijn-Westfaalse deel van de Euregio in de praktijken van vrijgevestigde artsen meer MRI-apparatuur staat dan in alle ziekenhuizen in het Duitse deel van de Euregio samen. Naast de in tabel 9 genoemde apparatuur konden de ziekenhuizen in het antwoord op de vraag “Welke technische apparatuur is in uw ziekenhuis aanwezig?” via een vrije tekst maximaal 5 andere apparaten of medische voorzieningen aangeven. Daarbij zijn, gedeeltelijk meermaals, de volgende speciale medisch-technische voorzieningen genoemd: angiografie, angiokamer in de OK, argonplasma-beamer, bestralingsapparaat (lineaire versneller), brachytherapie-eenheid (inbrengen van stralingsbronnen in organen) , Da Vinci Surgical System (navigatiegestuurde prostatectomie), digitale mammografie, digitale subtractieangiografie (DSH), DSA, EEG/EMG, ECG-apparaat, emissie-computertomograaf, endoscopie, HIFU-apparaat (verwijderen van een prostaatcarcinoom door middel van pulserend ultrageluid), complete oogchirurgische voorzieningen, conventionele röntgendiagnostiek, laboratoriumdiagnostiek, laser, lichttherapie (UV-A, UV-A1, UVB) , longfunctiediagnostiek, mammografieapparaat, mammotoom, meerlaagse CT, MR-angiografie, navigatiecomputer t.b.v. implantatie van endoprothesen in knie- en heupgewricht, operatiemicroscoop, röntgen-thorax-apparaat, low-dose-röntgentherapieapparaat, slaaplaboratorium, echografie, spirograaf (longvolumemeting), niersteenvergruizer (ESWL), 3D-echografie, urodynamische onderzoeksfaciliteit, cyclotron.

Tabel 10

Medisch-technische voorzieningen in de ziekenhuizen in het Duitse deel van de Euregio naar Kreis van vestiging van het ziekenhuis

Medisch-technische voorziening

BOR

COE

MS

ST

WAF

EL

Computertomografie (CT) Magnetic Resonance Imaging (MRI)

5 4 0 2

3 2 1 1

6 5 2 3

6 3 1 2

5 3 0 1

2 2 1 1

Positronemissietomografie (PET) Hartcatheterisatie links

NOH LK OS ST OS 3 2 0 1

8 4 0 3


3 3 0 2

Σ 41 28 5 16


Tabel 11

Speciaal zorgaanbod naar soort zorg en Kreis van vestiging van het ziekenhuis

Speciaal zorgaanbod Oncologie (kindergeneesk.) Oncologie (interne geneeskunde) „Laboratoriumsmedizin“ Pathologie Kinische Farmacie Intensive care unit (bedden) „Frührehabilitation“ „Palliativmedizin“ (plaatsen) Pijnpolikliniek (plaatsen) Gerontopsychiatrie Verslavingszorg daarvan gekwalificeerde verslavingszorg (drugs) „Perinatalzentren/gebh.-neonat. Schwerpunkte“ „Frühgeborenenbehandlungspl.“ Transplantatiegeneeskunde Stamceltransplantatie (plaatsen) „Herzchirurgie“ Stroke Unit „Infektionsbetten“ Slaaplaboratorium Landingsplaats helicopter

NOH LK OS ST OS 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 1 0 0 2 0 0 3 1 0 1 1 1 1 0 1

Σ

BOR 0 5 3 2 3 6 2 0 3 1 1

COE 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0

MS 1 3 4 3 2 5 2 1 3 2 1

ST 0 1 2 1 1 3 1 0 0 1 2

WAF 0 1 4 0 1 4 0 1 2 1 1

EL 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

1

0

1

2

1

0

0

0

0

5

0 2 0 0 0 3 5 2 2

1 1 0 0 0 0 2 0 1

2 3 1 1 1 2 3 3 2

0 1 0 0 0 1 1 1 2

0 0 0 0 0 0 2 0 2

0 0 0 0 0 0 0 1 1

1 1 0 0 0 1 1 0 1

0 0 0 0 1 1 1 1 1

1 0 0 0 0 0 0 0 0

5 8 1 1 2 8 15 8 12

1 11 14 6 7 23 7 4 12 8 7

Na een hartinfarct, beroerte of een ernstig trauma als gevolg van een verkeersongeval vormt de tijdsduur tot het moment dat de patiënt in het ziekenhuis aankomt vaak een kritische factor. De aanwezigheid van een helicopterlandingsplaats op of in de onmiddellijke omgeving van het ziekenhuis dient daarom te worden beschouwd als een belangrijke voorziening. In totaal bleken er tijdens het onderzoek 13 landingsplaatsen5 voor helicopters in de Euregio te bestaan. De precieze plaats daarvan is weergegeven in de kaart in afbeelding 3.

5

Het gaat hierbij om gegevens m.b.t. een volgens de EU wetgeving goedgekeurde helicopterlandingsplaats die door de ziekenhuizen zelf zijn ingevuld – onder voorbehoud.



Tabel 12

Medisch-technische voorzieningen in de ziekenhuizen in het Nederlandse deel van de Euregio, die de vragenlijst hebben beantwoord

Medisch-technische voorziening

Slingeland Ziekenhuis Doetinchem

MST Enschede

Ziekenhuisgroep Twente Almelo/Hengelo

nee ja ja nee nee

ja nee ja nee nee

Ja Ja Ja nee nee

CT Spiraal CT MRI FMRI PET-scan

Tabel 13

Speciaal zorgaanbod van de drie Nederlandse ziekenhuizen

Hemodialyse Laboratorium Klinische Chemie Laboratorium Pathologie Laboratorium Microbiologie Klinische Farmacie Magnetocardiografie Echografie Intensive Care Unit Coronary Care Unit Hartfunctielaboratorium Laboratorium neurofysiologie Slaaplaboratorium Longfunctielaboratorium Pijnpolikliniek Gerontopsychiatrie Verslavingszorg Transplantatiegeneeskunde Stamceltransplantatie Psychiatrische afdeling alg. Ziekenhuizen Stroke Unit Helicopterlandingsplaats

Slingeland Ziekenhuis Doetinchem ja nee nee ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee nee nee nee nee ja nee

MST Enschede ja nee nee ja ja nee ja ja ja nee nee nee nee nee nee nee nee ja ja ja ja

Ziekenhuisgroep Twente Almelo/Hengelo ja nee nee ja ja nee ja ja ja ja ja ja ja ja nee nee nee nee ja ja nee



Tabel 14

Speciaal zorgaanbod van de praktijken van vrijgevestigde artsen in 2006 in het Noordrijn-Westfaalse deel van de Euregio (inclusief het aanbod van gemachtigde artsen) naar Kreis van vestiging BOR COE MS

Endoscopie Gastroscopie Coloscopie preventief Coloscopie curatief Cardiologie Duplex-Doppler incl. kleurcodering (volwassenen) Duplex-Doppler incl. kleurcodering (kinderen) Uitsluitend hartcatherisatie links Hart catheterisatie links + therapeutische catheteringrepen Neurologie Ademhalingsstoornissen tijdens de slaap (polygrafie) Ademhalingsstoornissen tijdens de slaap (polygrafie + polysomnografie) Duplex-Doppler (hersenarteriën) Radiologie Computertomografie MRI (algemeen) MRI (mamma) Mammografie Lineaire versneller (radiotherapie) Ambulante operaties Ambulante operaties (algemeen) Cataractoperaties o.b.v. structureel contract Artroscopie (vervanging heupgewricht) Artroscopie (arthroscopie schoudergewricht) Artroscopie (geen differentiatie mogelijk) Hemato-oncologie Internisten met accent hemato-oncologie

ST

WAF

Σ

46 5 10

34 7 8

24 11 14

29 7 9

21 7 9

154 37 50

10 1 1 1

8 1 0 1

14 1 1 2

13 2 0 0

8 1 0 1

53 6 2 5

6

2

7

6

4

25

0 17

0 6

2 18

2 16

2 10

6 67

12 7 1 9 3

5 4 0 6 1

19 11 2 17 6

14 7 2 10 3

4 4 0 6 0

54 33 5 48 13

107 15 0 14 0

45 9 0 0 4

121 26 0 0 12

112 16 0 0 14

66 14 0 14 0

451 80 0 28 30

2

1

4

1

0

8



Afbeelding 3: Helicopterlandingsplaatsen in de Euregio



Appendix Aangeschreven ziekenhuizen

Duitsland Kreis Borken Augenklinik Ahaus Augustahospital Isselburg-Anholt Krankenhaus Maria-Hilf Stadtlohn Lukas-Krankenhaus St. Agnes-Hospital Bocholt St. Antonius-Hospital Gronau St. Marien-Hospital Borken St. Marien-Krankenhaus Ahaus St. Marien-Krankenhaus Vreden St. Vinzenz-Hospital Rhede Kreis Coesfeld Franz-Hospital Dülmen St. Gerburgis-Hospital Nottuln St. Marien-Hospital Lüdinghausen St. Vincenz-Hospital Coesfeld Stift Tilbeck Kreis Emsland Hedon-Klinik Lingen St. Bonifatius-Hospital Lingen Kreis Grafsch. Bentheim Grafschafter Klinikum Nordhorn Marienkrankenhaus Nordhorn Paulinenkrankenhaus Bad Bentheim Münster Alexianer-Krankenhaus Münster Clemenshospital Münster Evangelisches Krankenhaus "Johannisstift" Münster Fachklinik Hornheide Herz-Jesu-Krankenhaus Hiltrup Raphaelsklinik Münster St. Franziskus-Hospital Münster Universitätsklinikum Münster

Osnabrück (Stadt und Landkreis): Ns. Landeskrankenhaus Osnabrück Paracelsusklinik Osnabrück Marienhospital Osnabrück Klinikum Osnabrück Kinderhospital Osnabrück Christliches Klinikum Melle Diakonie-Krankenhaus Georgsmarienhütte Klinikum St. Georg - Franziskus-Hospital Harderberg Johanniter-Krankenhaus Bramsche Clemens-August-Jugendklinik Neuenkirchen Clemens-August-klinik Neuenkirchen Marienhospital Osnabrück Christliches Krankenhaus Quakenbrück Klinikum St. Georg - Krankenhaus St. Raphael Diakonie-Klinikum Osnabrücker Land Dissen Augenklinik Dr. Ehrhardt Bad Rothenfelde Schüchtermann-Klinik Bad Rothenfelde Kreis Steinfurt: Krankenhaus Lengerich Klinikum Ibbenbüren Maria-Josef-Hospital Greven Marienhospital Emsdetten Marienhospital Steinfurt-Borghorst Mathias-Spital Rheine Pius-Hospital Ochtrup St. Antonius-Krankenhaus Hörstel Westfälische Klinik Lengerich Kreis Warendorf: Josephs-Hospital Warendorf Marienhospital Oelde St. Elisabeth-Hospital Beckum St. Franziskus-Hospital Ahlen St. Josef-Stift Sendenhorst St. Rochus-Hospital Telgte

Nederland Slingeland Ziekenhuis Doetinchem Streekziekenhuis Koningin Beatrix Winterswijk Medisch Spectrum Twente Enschede

Saxenburgh Groep Ziekenhuisgroep Twente



Brief aan de Nederlandse ziekenhuizen

Aan alle ziekenhuizen in de Euregio januari 2006 Vragenlijst klinische en poliklinische zorg in de Euregio Geachte dames en heren, Welke geneeskundige zorgcapaciteiten zijn er binnen de Euregio? Voor welke specialismen hebben de ziekenhuizen een bovenregionale functie en hoe kan men mogelijk grensoverschrijdend samenwerken? Dit zijn maar enkele vragen over de klinische en poliklinische zorgsituatie in de Euregio waar de werkgroep “gezondheidspolitiek – stationaire en ambulante zorg” van het Euregionale Servicecentrum voor Gezondheid (ESG), Enschede, zich mee bezig houdt. Het ESG is een Interreg project met als doel de grensoverschrijdende gezondheidszorg binnen de Euregio te bevorderen. Het ESG is een samenwerkingsverband van universiteiten, ziekenhuizen, artsen, verzekeringen, industrie, politiek en overheid en heeft meer dan 30 leden aan beide zijden van de grens (www.esg.org). Met de bijgevoegde vragenlijst, die aan alle ziekenhuizen in de Euregio gestuurd wordt, zal de klinische en poliklinische zorg in deze regio geïnventariseerd worden. Hierbij wordt ook met de verschillen in de structuur van de poliklinische zorg aan beide zijden van de grens rekening gehouden. De gegevens worden alleen verzameld om een overzicht over vraag en aanbod van geneeskundige zorgaanbiedingen in de Euregio samen te stellen. Als hieruit blijkt dat er knelpunten bestaan, kunnen aansluitend in samenwerking met zorgaanbieders grensoverschrijdende oplossingen uitgewerkt worden. Om een zo compleet mogelijk beeld van de klinische en poliklinische zorgsituatie in de Euregio te verkrijgen, vragen wij u om de ingevulde vragenlijst vóór 1 maart 2006 per fax (053-4836318) of per bijgevoegde retourenenvelop aan ons terug te sturen. Uiteraard ontvangen alle deelnemers aan de enquête een rapport met de resultaten. Hartelijk dank voor uw medewerking! Met vriendelijke groeten

Dr. Paul Wolters Voorzitter van de ESG werkgroep gezondheidspolitiek – stationaire en ambulante zorg P.S. Uw ontvangt de vragenlijst tevens per e-mail als pdf-file.


STATIONAIRE EN AMBULANTE ZORG

Recommend Documents