Gezondheidsleer: Deel 1 Hoofdstuk 1 1. Geef de definitie van gezondheid en ziekte Gezondheid = Toestand van volledig welbevinden, zowel op fysisch, als mentaal en maatschappelijk vlak. Is niet slechts de afwezigheid van een ziekte. Ziekte = Afwijking/Onderbreking in de normale functie of structuur van een deel, orgaan of systeem van een lichaam, gekenmerkt door gekarakteriseerde symptomen en tekens en etiologie, prognose, pathogenese enz… Is verschillend van abnormaliteit (bv. Groter dan 1.90m of kleiner dan 1.50) Het is dus een belangrijke afwijking van de normale functie van het lichaam en zijn organen. 2. Wat is BMI? BMI = Body mass index Formule: Gewicht / (lengte)² < 20 = Ondergewicht 20-25 = Normaal 25-30 = Overgewicht 30 of hoger = Obesitas -> risico’s op hart- en vaatziektes! 3. Wat zijn de gevolgen van osteoporose? Osteoporose = botaandoening (Is een ziekte met afwijking in de structuur) Met botaandoening bedoelt men dus botontkalking. Dit komt extreem veel voor bij mensen die teveel cortisone nemen en bij postmenopauzale vrouwen. Dit zijn dus vrouwen na de menopauze, die een tekort aan oestrogeen hebben. De complicaties die men hiervan kan krijgen is een wervelindeuking ( skelet trekt krom) of een femurhalsfractuur (bv. Men gaat duizelen door het nemen van slaappillen en dan gaat men vallen en zo een fractie van de femurhalsfractuur oplopen) De remedie hiervoor is een pin insteken in het femur of calcium geven (bron = melk). De opname van calcium kan men bevorderen door het geven van vitamine D ( bron = levertraan of zon )
4. Geef de definiëring van het normale Het normale kan men indelen in statisch normaal en normatief normaal. Statisch = (Zie grafiek in verband met bloeddruk) Bij die grafiek kan men zien dat er een indeling is van 2,5%-95%-2,5% Die 2,5% (zowel links als rechts) zijn statisch afwijkend of “abnormaal”. Voorbeeld hier is dus de meting van de systolische bloeddruk Normatief = Bv Obesitas. Dit is een probleem bij de douane airport in Amerika waar vrouwen een gemiddeld gewicht hebben van 110 kg. Het gemiddelde is niet normaal. 5. Hoe neemt men de BD en met welke waarden drukt men ze uit? Bloeddruk wordt gemeten met een machete. Men legt de stethoscoop op de Arteria Brachialis (slagader) en voert de druk op tot bv 200.Daarna word de machete terug afgelaten. Hierdoor krijgt men terug een bloedstroom en begint men geruis te horen. Nu kan de bloeddruk gemeten worden. Men spreekt hier van de systolische bloeddruk of bovendruk. Er zijn 2 types: Systolische bloeddruk = bovendruk (risico vanaf >160) Diastolische bloeddruk = onderdruk (risico vanaf >100) Bij een te hoge bloeddruk heeft men meer risico op hart- en vaatziektes. Een ziekte waarbij bloeddruk verstoord is noemt men arteriële hypertensie. 6. Wat zijn maagzweren? In ziektemodel: Etiologie -> Gekend Maagzweren zijn infectieziekten. Men noemt ze ook ulcera. Het zijn dus kraters in het slijmvlies van organen. 7. Geef 2 vormen van maagzweren + leg uit. Eerste vorm = Gastridis (tekening) Na alcohol + roken Bloed spuwen door maagbloeding. Bloed wordt verteert in darm en stoelgang is zwart (Melena) Remedie: zuurremmer + antibiotica Tweede vorm = Bulberi Ulcera De klachten zijn pijn in het epigastrum. (Niet tijdens het eten want dan word het zuur geneutraliseerd)
8. Wat is de oorzaak van een diabetische voet? De oorzaak is een slechte verzorging van diabetes mellitus. Doordat die niet goed werd verzorg gaat men een zweer krijgen op de voet. Als die niet goed verzorgd word moet men overgaan tot amputatie. Bv. Men koopt nieuwe schoenen, maar door deze ziekte voelt men niet dat de schoenen knellen. Dan krijgt men sneller trauma’s en gaat de voet kapot, amputatie is het gevolg. Dit noemt men ook wel een voetulcera. Het is een voorbeeld van polyneuropathie.( = een symptoom van diabetes mellitus) 9. Pathogenese = ontstaansmechanisme van een ziekte. Ziekte ontstaat door een verwikkeling van bepaalde factoren, namelijk schadelijke invloed, terrein en reactiemechanismen (Deze kunnen uitleggen!) 10. Geef een vb van acute intoxicatie 2 Types: Accidenteel en crimineel Accidenteel: vb. CO Crimineel: vb. Vergiftiging 11. Wat is een depressie? (welke soorten/vormen) Depressie is het gevolg van mentale overbelasting. Men heeft hier ook 2 types : endogeen en reactief. Reactief : reactionele depressie door bijvoorbeeld een plots trauma (verkeersongeval). Gaat over na een lange tijd (jaren) Endogeen: Daling van het libido, slaapstoornissen, triestig en men gaat minder eten. 12. Wat bepaald de vatbaarheid van een persoon voor een ziekte? Verschillende factoren: 1. Genetische factoren : Familiaal 2. Omgevingsfactoren : bv asbestose = longen zijn zwart (mijnwerkers) 3. Leeftijd : Hepatitis A is niet zo erg bij jongeren, maar wel bij ouderen. De leeftijd bepaalt dus hoe je reageert op een ziekte. 4. Stress 5. Immuunsysteem: HIV = Opportunistische infecties ( op zich niet zo erg, maar bij HDV wel erg.) Immunosupressie: vatbaarder voor ziektes
13. Wat zijn de gevolgen van inflammatie? Inflammatie behoort onder de reactiemechanismen ( hooikoorts en andere vormen van allergie). Bij inflammatie kan men rood worden, en men gaat dan bijgevolg opzwellen. Dit wijst op een ontsteking. Als de inflammatie te sterk is kan men hier aan sterven. -> HBV : 0,2% Word overgedragen door bloed + seksueel contact. Dit kan ook chronisch zijn, dan spreekt men van chronische hepatitis B -> chronische inflammatie -> cirrose. ( 10% kans dat je het niet weet, en 15 jaar later krijg je leverkanker.) -> HCV : 0,7% Overgedragen door bloed d.m.v. intraveneus druggebruik ( inspuiting) (80%).Er is geen vaccinatie mogelijk. Als de afweer niet sterk genoeg is kan het virus aantal jaar in je lichaam blijven zitten. Het gevolg is dat de cellen kapot gaan en je littekenweefsel krijgt in de lever. Dit wijst op cirrose.(= verdwijnen van lervercellen).Hard weefsel komt in de plaats ( zonder weefsel -> dood). 14. Wat is icterus en hoe ontstaat geelzucht? Icterus : Wit van de ogen = geel , dus men spreekt van geelzucht. Bij heel erge gevallen kan de huid ook geel uitslaan, héél zelfs soms groen. De oorzaak hiervan is het vrijkomen van kleurstof dat in het bloed terecht komt. Hierdoor krijgt men een ontsteking van de lever en kan bilirubine (bestanddeel van RBCL) niet meer afgebroken worden. 15. Wat is cataract? Wat zijn de oorzaken? Cataract = lensvertroebeling of ook wel kokerzicht genoemd. Blindheid kan optreden.( Lens = ondoorzichtig ) Oorzaak : De lens bestaat uit eiwitten en water. De eiwitten zijn zodanig gerangschikt dat de lens doorzichtig is. Maar bij cataract worden deze eiwitten in stukjes afgebroken. De stukjes klonteren samen in de lens. Daardoor verkleurt de lens naar geel, groen en verder tot oranje en bruin. Aanvankelijk hinderen ze het invallende licht nauwelijks. Naarmate ze groter en dikker worden, verstrooien ze dat licht echter steeds meer. Ook oogtrauma’s, diabetes en sommige geneesmiddelen (indien ze zeer lang worden ingenomen) kunnen bijdragen aan het ontstaan van cataract. Ook de leeftijd speelt een rol. Kinderen met galactosemie worden geboren met katarakt
16. Geef de verschillende behandelingen van ziekte en voorbeelden. Er zijn 2 types : volgens het doel en volgens de methode. Volgens het doel: Causale behandeling (bv. Antibiotica voor een cystitis) Symptomatische behandeling: gericht op het stillen van symptomen Bv . Palliatieve radiotherapie bij longcarcinoom Organotrope behandeling: Functie van het orgaan wordt overgenomen door een machine. Bv. Kunstmatige beademing Proefbehandeling: is een behandeling met een diagnostisch doel d.w.z. om uit te maken of de aandoening geneest onder ingestelde behandeling als diagnostische test. Bv. Bronchuscarcinoom VS longtuberculose Experimentele behandeling: een behandeling waarvan het nut niet aangetoond is met wetenschappelijke studies. Toepassen hiervan moet aan zeer strikte regels gebonden zijn. Volgens de methode: Heelkundige behandeling: Herstellen van een lichaamsdeel,verwijderen van een lichaamsdeel, overplanten van organen. Bv. Nier Medicamenteuze behandeling: door toedienen van chemische stoffen Gentransfer Fysische behandeling: door kinesitherapie, radiotherapie Psychotherapie: via gesprek. (belang hiervan neemt toe)
17. Wat is evidence based medicine? Geneeskunde kan gedefinieerd worden als “evidence based medicine” Dit zijn welbepaalde act die bewezen zijn ( en worden gedaan).Zelfs de kleinste act is uitgetest of gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. 18. Hoe komt het dat er tegenstellingen zijn in wetenschappelijk onderzoek? Veel verschil in studies: Significantie: Product A is beter dan B, dus A is significant tegenover B. A VS B = p<0,05 (bv) Als we zeggen dat A beter is dan B dekken we ons in voor het toeval. Want in 5% van deze gevallen is B beter dan A. Vb. Selder goed voor de potentie? P<0,01 , dus in 1% van de gevallen is dit niet het geval. Studiepopulatie: Vb. Japanners missen een welbepaald enzyme in de lever waardoor ze alcohol niet kunnen afbreken. Bij het drinken van alcohol worden die mensen dus meteen geïntoxiceerd en gaan ze rood uitslaan. -> kan ook wel eens fout zijn = ongewild -> maar soms is het wel gewild! Bv In Amerika is loon afh. Van de outcome, daarom kan het zijn dat men gaat frauderen. Effect van ongekende factoren: Bv. B-blokken -> pols vertragen -> bloeddruk daalt (kan ook nog andere mechanismen beïnvloeden) Verbanden zoeken die er niet zijn: Vb. Februari is er smogalarm. En er zijn geen bladeren aan de bomen. -> Iedereen zet de verwarming op, doordat iedereen dat doet zijn er geen bladeren aan de bomen. = Verkeerd causaal verband -> smogalarm hangt niet samen met bladeren aan de bomen = schijnverband ( vooral in de media )
19. Wat zijn psycho- somatische aandoeningen? Psycho - sommatique = mensen die onder stress bepaalde verschijnselen gaan veroorzaken. Gevolg -> Hyperventilatie : te snel ademen, dus gaat men teveel CO uitdrijven. Hierdoor krijgt men tintelingen in de vingers en een tekort aan lucht. De oplossing is in een plastieken zak ademen.
20. Waarom is er nood aan homeostase? Er is nood aan omdat zo het interne mileu van het lichaam constant word gehouden. Als dit het geval is, kunnen onze processen steeds optimaal functioneren. Te koud = bibberen Te warm = zweten Reden hiervan : Enzymatische processen renderen het best in bepaalde omstandigheden. Maakt organisme onafhankelijk van de buitenwereld ( niet voor lagere diersoorten) Aan de basis van de homeostasis liggen de mechanismen : Positieve feedback controle ( kunnen uitleggen ) Negatieve feedback controle ( kunnen uitleggen ) -> Kan bijvraag zijn!
21. Hoe verouderen we? Dit proces van waarom we verouderen kunnen we uitleggen aan de hand van defecten. 1. Slijtagetheorie: = toename van de DNA – schade. Hierdoor krijgt men een slijtage van cellen. Vervolgens worden er nieuwe cellen gemaakt en word DNA overgeschreven in AZ Zo kunnen er dan fouten ontstaan, zoals celbeschadiging of oncogene veranderingen. 2. Apoptose: = geprogrammeerde celdood. Lichaam vindt dat de cel zijn functie genoeg heeft uitgeoefend. Maar die cellen zijn niet altijd slecht, daarom word er momenteel gezocht naar geneesmiddelen om apoptose tegen te gaan. Dit noemt men apoptosemakers. Verouderen is dus een geprogrammeerd proces. (Tegenovergestelde van apoptose is necrose. Dit is niet geprogrammeerd. Een voorbeeld hiervan is een wonde) 22. Hoe kloont men mensen of dieren? Hiervoor maken we een schema. Schaap A : uiercel ( = volwassen cel van volwassen dier en is gedifferentieerd) Schaap B : eicel ( = primitief en niet gedifferentieerd) Stap 1 : Kopie van A maken. (Tekening geven),dus genetisch materiaal word overgebracht. Wat we willen: Schaap A behouden. Dus we moeten het genetisch materiaal uit de uiercel halen en inbrengen in de eicel. Hierdoor heeft men dus de kern van de uiercel in het cytoplasma van de eicel. Dus uit B komt A. Hoe ouder het genetisch materiaal, hoe meer fouten. Dus er is geen perfect kopij want het cytoplasma is van B. = MANIPULATIE Probleem: Gevorderde schaap heeft oud DNA en kan ziektes overbrengen.
23. Wat is cardiovasculaire dood? = = = =
Geen Geen Geen Geen
ademhaling circulatie –> organen gaan kapot en beginnen te rotten hartslag orgaantransplantatie meer mogelijk
Soms is het maar een schijndood! Het leven kan dan terug in geroepen worden d.m.v. reanimatie. Vb. Kind is “verdronken” -> onderkoeling -> schijndood 24. Wat is het principe van veronderstelde toestemming? Organen mogen vanaf 18 jaar worden gebruikt voor transplantatie. Dit kan je enkel tegengaan door verzet aan te tekenen. Dit kan door naar het stadhuis te gaan. = VERZET (zonder dit mogen organen geleend worden) België en Oostenrijk zijn de koplopers van orgaandonatie. Als men verzet aantekent zijn er wel 2 problemen minder: 1. Men moet de toestemming niet vragen aan de familie 2. Er is geen nood aan een donorkaart.
Deel 1 Hoofdstuk 2 1. Verschil tussen erfelijke en congenitale aandoeningen + vb van congenitale aandoening die niet erfelijk is. Conginentale aandoening: Is al aanwezig vanaf de geboorte. Het is ook erfelijk en door ontstaat omdat door middel van milieufactoren het embryo word aangetast of door combinatie van milieufactoren en genetische factoren. Erfelijke aandoening: ? 2. Wat is de incidentie van erfelijke aandoeningen? Chromosale afwijkingen -> afwijkingen in de genen. Oorzaken: chemicalia, virussen, geneesmiddelen en ioniserende stralen Numerieke afwijkingen: - Monosomie = 1 chromosoom ontbreekt. Autosomale chromosomen : De cel is meestal niet leefbaar, en komt daardoor ook niet in klinieken voor. Sekschromosomen: Bv XO Syndroom, Turnersyndroom. - Trisomie 21 = 1 chromosoom teveel Bv. Downsyndroom = mongolisme (Meestal bij zwangere vrouwen op oudere leeftijd) Structurele afwijkingen: -Deletie = missen van een deel van het chromosoom Translatie = deel van het chromosoom is overgeplaatst van het één naar het ander chromosoom -> deze 2 gaan samen! 3. Wat is het turnersyndroom? Het Turnersyndroom kan men classificeren onder monosomie. Het is een syndroom waarbij 1 chromosoom ontbreekt. Mannen hebben XY en vrouwen hebben XX. Bij het turner syndroom ontbreekt deze X. Het gevolg is dat men mensen krijgt van klein gestalte, secundaire geslachtskenmerken en ze zien eruit als vrouwen. Ook brede borstkas met tepels ver uit elkaar en laaghangende oren zijn symptomen. Ook zwelling van handen en voeten en een lage haarlijn.
4. Pathofysiolgie + symptomen van galactosemie? 1. Wanneer Single gen defect aanleiding geeft tot een stoornis bij de aanmaak van enzymen kan dit aanleiding geven tot : 1.1.Opstapenling van precursor Bv. Galactosemie Lactose wordt omgezet tot galactose + Glu GAL + ATP geeft Gal - 1 – P + ADP GAL – 1 – P + UDPG geeft UDPGal + G-1-P De afwezigheid van het enzyme bij de laatste reactie geeft galactosemie. Enkele dagen na melkvoeding krijgt de zuigeling de volgende symptomen: 1.Braken 2.Diarree 3.Icterus 4.Hepatomegalie = opstapeling galactose 1-P in de lever 5.Mentale achterstand = opstapeling galactose 1-P in de hersenen 6.Cataract = opstapeling galactose 1-P in de ooglens 5. Is een hoogplasme HDL cholesterol gunstig of ongunstig? Gunstig. HDL staat namelijk voor goede cholesterol. LDL is het tegengestelde en dit staat voor slechte cholesterol of Low density lipoproteïne. 6. Hoe kan men congenitale rubella voorkomen? Conginentale rubella = rode hond (op zich niet schadelijk, maar wel gevaarlijk als men zwanger is. Het kind kan dom, doof en met cataract geboren worden. Door het bepalen van antistoftiter bij iedere jonge vrouw en eventueel een vaccinatie ( voor eventuele zwangerschap ) indien geen immuniteit tegen Rubella aanwezig is. 7. Wat is een bacteriofaag? Dit bevat een virus. Bacteriofagen zijn ook zelf virussen die bacteriën (die voor ons schadelijk zijn) vernietigen.
8. Wat zijn bacteriën? + voorbeelden Een bacterie is een organisme met een primitieve kern, waarvan de cel gekenmerkt word door: -
Het ontbreken van een membraam Het ontbreken van mitochondriën Het ontbreken van endoplasmatisch reticulum Ribosomen zijn verschillend dan die van eukaryotische cellen
Bacterie kunnen in het lichaam terecht komen door Bv. Jeugdpuistjes open te krabben. Zo word staphlyococcus schadelijk en krijgt men een abces. Wanneer staphlyococcus in bloed komt kan het aanleiding geven tot sepsis en septische shock ( 2 types hiervan kan ook vraag zijn !) Bv. Staphylococcus areus, meningococcus, streptococcus (= bolvormig) Syfilis, Leptospirosis en Lymfe Borreliosis ( = Spiraal vormig ) E. Coli ( = staafvormig ) 9. Geef voorbeelden van SOA. Syfilis = word door bacterie veroorzaakt (treponema pallidum) Gevolg uritritis = ontsteking urinebuis = “druiper” Herpes labialis = DNA Virus Aids/ HIV : door seksueel contact (bloed) = Retrovirus Chlamydia trachomatis (mycoplasma bacterie)= Micro organisme in de vagina. Kan bij seks worden overgedragen. Veroorzaakt jeuk, bloedingen. 10. Wat is een shock?( Types/ontstaan + uitleg ) 2types: Warme shock: Bacterie komt in het bloed terecht, waardoor de bloedvaten gaan verlammen. Het bloed wordt dan niet naar de juiste plaats gevoerd en hierdoor krijgen de hersenen niet voldoende zuurstof. De meest kanale organen worden dan uitgeschakeld om terug meer zuurstof te krijgen. Het gevolg hiervan is lage bloeddruk, hoge koorts en rood door endotoxines. = cardiogeen (weinig bloed in hersenen -> hart moet hard pompen -> lage bloeddruk. Remedie: antibiotica of infectie onder controle houden Koude shock: Bv. Door aspirine krijgt men een maagzweer en het lichaam krijgt dan te weinig bloed en dus ook te weinig zuurstof. De bloedvaten gaan toetrekken waardoor de patiënt helemaal wit word. Remedie: bloed toevoegen Bij shock is er steeds een hemodynamische instabiliteit!
11. Wat is een veroorzaker van een leverabces? Entamoeba hystolitica: Kletterende diarree -> dysenterie, maar dit is niet zo erg, het gaat na een aantal maanden weg. MAAR enkele maanden nadien voel je je niet zo goed. Dan krijgt men koorts en even later een leverabces (chocoladecysten) De verdedigingscellen van de lever gaan kapot, men krijgt dan een “gat in de lever” en krijgt men vervolgens ongemakken in de rechterbovenbuik. (Vooral bij jongeren) 12.Wat is hoogteziekte?Hoe ontstaat het en hoe kan men het voorkomen? 2 types: Acute en chronische Acute hoogziekte: >2500m : Misselijk, kortademig en hoofdpijn >3000m : hersenoedeem/longoedeem Door een berg op “te lopen” heeft het lichaam geen tijd voor aanpassing. Als je dit meer dan 1000m per dag doet kan het erg gevaarlijk worden. Longoedeem: Vocht dat normaal in bloedvaten terechtkomt, komt nu in de longen terecht. Het gevolg is schuim. Hersenoedeem: Bloed komt uit bloedvaten in hersenen. De hersenen worden dan platgedrukt (subduraal hematoom) en geraakt men in coma. Men moet dan zo snel mogelijk naar beneden gaan. Remedie : Diamox. Hierdoor moet men veel gaan plassen. Dit stimuleert de diurese en beschermt dus tegen long-en hersenoedeem omdat het vocht afdrijft. DUS : Berg beklimmen: voldoende drinken, progressief naar omhoog gaan, zodat het lichaam zich kan aanpassen aan de hoogte. Chronische hoogziekte: RBCL stijgt, maar zuurstof daalt. Dit moet men dus continu krijgen. Nieren gaan EPO produceren, dit zorgt voor meer RBCL. Dit is op grote hoogte belangrijk, want er is weinig zuurstof -> Hematocriet: als EPO op kunstmatige wijze wordt toegediend gaat RBCL stijgen en de viscositeit dalen. Het bloed wordt dan een soort siroop en gaat klonteren. Zo krijgt men dan een trombose of embolie.
13. Wat is EPO? EPO = Erythroproteïne (Zie chronische hoogziekte, vraag 9) -> Hematocriet: als EPO op kunstmatige wijze wordt toegediend gaat RBCL stijgen en de viscositeit dalen. Het bloed wordt dan een soort siroop en gaat klonteren. Zo kan men dan een trombose of embolie krijgen. 14. Wat zijn oxy-uren? Behoort tot de meercellige organismen. Dit zijn witte wormpjes in de farces en ze veroorzaken jeuk in de anus. Ze komen in het lichaam terecht door het eten van rauw vlees. Gevolg is dus anale jeuk. Men kan ook spreken van hemonhoïeden -> speen: door hard te moeten persen bij de stoelgang, komen er veneuze trosjes mee uit. Remedie: Sclerotherapie= veel meer bruin brood en groenten eten. 15. Gevolgen van roken? Respiratoire complicaties: -
Chronische bronchitis: hoesten en opgeven van sputa gedurende 3 maanden per jaar en gedurende 2 opeenvolgende jaren. Emfyseem: dilatatie van luchthoudende holtes, distaal van respiratoire bronchiolen, gepaard met destructie van bloedvaten en alveolaire septa. Bronchuscarcinoom en keel-mond-slokdarmkanker en blaaskanker Maagulcera: bloeding (melena) / Remedie: zuurremmers (omeprasole)
Cardiovasculaire complicaties: - Myocardinfarct via artheriosclerose of trombose (toename bloedplaatjes aggregatie) - CVA= cerebro vasculair accident. Is verder in de hand gewerkt door “pil” gebruik. - Perifere artheriosclerose: Bv. Claudicatio intermittens ( zie vraag 16 ) - Nadelige invloed op zwangerschap - Depressies - Afname efficiënte medicatie
16. Wat is claudicatio intermittens? Een benaming voor pijn in de benen ten gevolge van een vernauwing of afsluiting van een slagader naar of in de benen. Het is dus ter hoogte van de onderste ledematen. Bv. Bij wandelen Na tijdje wandelen, krijgt men pijn, men gaat rusten en pijn gaat weg. Men gaat terug wandelen en men krijgt terug pijn, men rust weer en pijn gaat weer weg..enz. Dit is een hoge oorzaak van amputatie! 17. Wat is het basisprobleem van verslaving? - Intrinsieke kracht van de stoffen onderschat Bv. Het is maar voor één keer. - Eigen kracht overschat Bv. Ik kan daar tegen - Producten met een kort en sterk effect leiden het snelst tot verslaving. -> halfwaarde tijd. 18. Welke vormen van verslaving zijn er (leg uit + vb) 1. Onderdrukking van het psychisch functioneren = psycholeptica bv. Slaapmiddelen, kalmeermiddelen, alcohol en opiaten(pijnstillers) 2. Stimuleren van het psychisch functioneren = psycho – analeptica -> basisprobleem: vanaf een bepaalde dosis gaat de concentratie niet meer stijgen maar veeleer dalen. bv. Amfetamines, cocaïne 3. Hallucinogene stoffen = geestverruimend bv. XTC, cannabis, LSD
19. Controle hemachromatose (hoe?) Controle door hemoglobine A1C. Als bij onderzoek dit te hoog is, dan is het niet goed ingespoten. Behandeling: Glycemie -> < 120 of prikken 21. De risicofactoren van artheriosclerose? -
Arteriële hypertensie Roken Hyper Cholesterolemie Obesitas (BMI = groter dan 30)-> ook BMI uitleggen! Verzadigde vetzuren Onvoldoende beweging
Deel 1 Hoofdstuk 4 1. Geef het clinisch beeld van een onsteking + symptomen Tekening geven. Door emigratie, diapedes en transudatie van vocht en proteïnen, ontstaat er een inflammatoir exsudaat. Dit exsudaat bestaat uit: vocht, proteïnen, celresten en leucocyten. De functie hiervan is: 1.dilutie van toxische of irriterende substanties 2.aanvoer van antimicrobiële substanties en antilichamen 3.de aanvoer van fibrinogeen dat word omgezet in fibrine, dat zodanig instaat voor het vormen van een barrière, het bevorderen van fagocytose en het voorzien van substantie. Ook nog: Viscositeit stijgt, stoffen komen vrij (=mediatoren) en er is een hoge lymfentoevoer. Symptomen: Rubor: rood Calor: warm, opzwellen Dolor: pijn -> prostaglandines komen vrij Tumor: zwelt Functio Laesa: functieverlies t.g.v. pijn, weefselbeschadiging 2. Definitie van dysplasie? = een verandering in grootte, vorm en organisatie van gedifferentieerde cellen, waarbij het normale weefselverband verloren gaat. Cellen beginnen dus woest te zien = voorbode Bv. Slijm van baarmoeder halen en onderzoeken op baarmoederhalskanker 3. kwaadaardige tumoren, onder welke grote histologische groepen kan je dat onderbrengen? Uitgaande van mesoderm = sarcoma bv. Fibro – sarcoma Uitgaande van epitheliaal weefsel = carcinoma bv. Bronchus – carcinoma Uitgaande van hematopoïetisch weefsel = leukemie Bv. Lymfatische leukemie: uitgaande van de lymfatische reeks Bv. Myeloide leukemie: uitgaande van granulocytaire reeks Bv. Lymfomen: uit lymfocyten
4. Oorzaken van kanker? 2 types: oncogenen en carcinogenen + Genetische factoren en milieufactoren. 1. Carcinogenen - Chemicalia: Nitrosamine, alcohol, dioxines polycyclische KW (aromatische amines -> blaaskanker) - Bestraling: Melanoom (zonlicht), Leukemie (beenmerg) - Virussen: Epstein Barr HCV -> HCC ( drugs) Herpes -> Baarmoederhalskanker = mogelijkheid 2. Oncogenen: - Virale oncogenen: Virussen bezitten genen die verantwoordelijk zijn voor de neoplastische transformatie. - Cellulaire of proto - oncogenen: Zelfde sequenties komen ook in menselijk DNA voor. Het zijn genen die proliferen. Ze gaan van inactief naar actief. - Suppresor genen: Soms zijn duidelijke erfelijke factoren aanwezig in ontstaan van kanker Bv. Retinoblastoma. Is in 30% van de gevallen autosomaal dominant erfelijk. -> 5% v/d borstkankers Factoren die een rol spelen: Leeftijd en sekse, dieet en voeding, raciale en geografische factoren. 3. Incidentie: In UK: 30% van de populatie ontwikkelt kanker tijdens zijn leven. 70% hiervan sterft. Bij man: 1.long, 2.huid, 3.colon, 4.prostaat Bij vrouwen: 1.borst, 2.colon, 3.huid, 4.long 4.Prognose Afhankelijk van: typte tumor, leeftijd en uitgebreidheid tumor (TNM)
5. Behandeling - Chirurgie: Indien het gaat om een gelokaliseerd letsel - Radiotherapie x chemotherapie ( niet zo selectief ): Gaat genetisch materiaal kapot maken. De meeste profilerende cellen zijn kankercellen en ook beencellen -> rode bloedcellen -> witte bloedcellen -> plaatjes Gevolg = alopecia ( haarverlies ) en verminderde fertiliteit (ook darmepitheel gevoelig) -Hormonen: Remedie: Nolvadex (tekening) Nolvadex blokt de dingen die daar juist in passen (zie tekening) = receptorblok. Het blokkeert dus de werking van normaal circulerende hormonen. 5.Geef voorbeelden van Oncogene virussen. -
Epstein Barr Herpes simplex HCV cervix kanker
Deel 1 Hoofdstuk 5
1. Wat is primaire preventie? Ingrijpen op uitlokkende factoren die de ziekte veroorzaken om zo te vermijden dat een individu door de ziekte wordt aangetast. Vorm: Preventie door algemene maatregelen: door het verbeteren van de socio – economische status, voeding en hygiëne. Preventie door specifieke maatregelen: genomen om specifiek bepaalde ziektes voor zowel individu als maatschappij te voorkomen
2.Voordeel/nadeel van immunoglobulines? Immunoglobines = eiwitten die we toedienen Voordeel= Snelle bescherming door de specifieke antistoffen Nadeel= bescherming is maar tijdelijk
3. Verschil primaire, secundaire, tertiaire preventie? Primaire = Ingrijpen op uitlokkende factoren die de ziekte veroorzaken om zo te vermijden dat een individu door de ziekte wordt aangetast. Secundaire = Vroegtijdig dingen doen (als ziekte er al is) om te vermijden dat ziekte nog verder uitbreidt. Tertiair = revalidatie
4. Fasen van medicatie vooraleer ze op de markt komen? Synthese van substantie Dierstudies: farmacologie en toxicologie Klinische trials: Fase 1: Gezonde vrijwilligers, waarbij de farmacologie van het product bestudeerd word. Fase 2: Beperkte studie bij patiënten waarbij de veiligheid en de ideale dosis aangetoond wordt. Dit gebeurt meestal door een gerandomiseerde dubbeltrial. Fase 3: grotere studies bij waarbij de veiligheid en de doeltreffendheid wordt onderzocht en vergeleken met andere gelijkaardige substanties. Fase 4: Studie op zeer grote populatie patiënten na het op de markt brengen van een geneesmiddel om effecten op langere termijn te kunnen beoordelen.
5. De risico's van heelkundige ingrepen - Infectie: Als de barrière die de weefsels normaal volgen door een operatie word verbroken, is het hoofdprobleem dat een eventuele infectie in de diepte van de weefsels word gebracht. De verdediging tegen zo een infectie is veel minder. Het heeft dikwijls desastreuze gevolgen. Daarom moet men steriel tewerk gaan. (van kiemen ontdoen) - Dood: Mislukken van een operatie 6.Wat zijn de voordelen van endoscopische therapie? - Het is minder traumatiserend en invaliderend voor de patiënt - Men kan het orgaan behandelen via endoscopische weg en men moet dus geen incisies maken in het lichaam doorheen de huid.
