Stadsenquête Leiden 2002
Hoofdstuk 20. Gezondheid en informatie
Samenvatting Bijna de helft van de Leidenaren heeft in de afgelopen 12 maanden wel eens informatie gezocht over gezondheid. Het meest wordt informatie gezocht over lichamelijke gezondheidsklachten of over een bepaalde ziekte, gevolgd door opvoeding/verzorging, milieu/wonen en gezondheid, groei en ontwikkeling, werk of school en gezondheid, zwangerschap, voeding en psychische problemen. De mensen blijken hun gezondheidsinformatie met name te zoeken via internet en de huisarts, op afstand gevolgd door de bibliotheek, kranten en tijdschriften en het consultatiebureau. Jongeren tot 35 jaar, hoger opgeleiden en mensen met een hoger inkomen maken relatief vaker gebruik van internet, ouderen relatief vaker van de huisarts of iemand anders. Voor lichamelijke gezondheidklachten bezoekt men het vaakst de huisarts, terwijl men voor informatie over een bepaalde ziekte relatief vaak op internet kijkt. Van de mensen die naar informatie over gezondheid hebben gezocht vindt negen op de tien wat ze zoeken. Een op de vijf mensen die zoeken geeft aan dat het verkrijgen van informatie beter kan. Het zoeken naar concretere onderwerpen zoals zwangerschap gaat veelal gemakkelijk, informatie over meer globalere onderwerpen als opvoeding, handicaps en sociale veiligheid zijn moeilijker te vinden. Voor wat betreft de gebruikte informatiebronnen is men het meest tevreden over de verkregen informatie van de verloskundige en zijn er verbeteringen mogelijk bij het zoeken naar gezondheidsinformatie bij de GGD of de gemeente.
1
Stadsenquête Leiden 2002
Vragenlijst De volgende vragen gaan over informatie en gezondheid. 1. Op de u toegestuurde lijst stond een aantal onderwerpen, die te maken hebben met de gezondheid van u of mensen om u heen. Kunt u aangeven over welke onderwerpen u in de afgelopen 12 maanden wel eens informatie heeft gezocht of aan iemand gevraagd? Bij welke persoon of organisatie heeft u naar deze informatie gezocht/gevraagd? Heeft u de informatie gevonden? Beoordeelt u ’t verkrijgen van Waarom matig/slecht informatie bij deze instantie als.. goed redelijk ______ nr: …. matig _________________ slecht ja goed een beetje redelijk ______ nr: …. _______________ nee matig slecht goed ja redelijk een beetje ______ nr: …. ________________ matig nee slecht * is er over een onderwerp vaker informatie gezocht of gevraagd, dan gaat het om de laatste keer Onderwerpen
Waar of bij wie?
Gezochte info gevonden? ja een beetje nee
Bijlage: ONDERWERP A. Groei en ontwikkeling B. Opvoeding / verzorging C. Lichamelijke gezondheidsklachten D. Handicaps E. Een bepaalde ziekte F. Psychische problemen G. Voeding H. Verslaving of genotmiddelen I. Milieu, wonen en gezondheid J. Werk of school en gezondheid K. Seksualiteit L. Stervensbegeleiding / rouwverwerking M. Sociale veiligheid (bv. pesten, agressie, burenruzie) N. Wetgeving en gezondheid O. Zwangerschap en bevalling
ORGANISATIE 1. arbodienst 2. bibliotheek 3. bureau jeugdzorg 4. collega’s 5. consultatiebureau 6. consumentenbond 7. diëtist 8. familie, vrienden, bekenden 9. gemeente 10. GGD 11. huisarts 12. internet 13. kranten /tijdschriften /boeken 14. maatschappelijk werk 15. opvoedbureau 16. Parnassia / CAD 17. patiëntenvereniging 18. politie 19. psycholoog / psychiater 20. radio, tv 21. rechtswinkel 22. Riagg 23. school 24. schoolbegeleidingsdienst 25. sociaal pedagogische dienst 26. thuiszorg 27. verloskundige 28. zorgnet 29. iets of iemand anders
2
enz.
Stadsenquête Leiden 2002
Uitkomsten Eén van de taken van de GGD Zuid-Holland Noord is ervoor zorgen dat de bevolking toegang heeft tot goede informatie over gezondheid, ziekte en gezondheidszorg zodat zij in staat zijn om hun eigen gezondheid te bevorderen en zij de weg kunnen vinden in het zorg- en welzijnsaanbod. Kortom, (gezonde) burgers moeten op hun vragen over gezondheid op een voor hen makkelijke wijze antwoord kunnen krijgen. In een conferentie die de GGD in 2001 organiseerde over het onderwerp “publieksinformatie” kwam naar voren dat er weinig bekend is over de informatiebehoefte van de bevolking en de wijze waarop zij informatie over gezondheid zoekt. Om deze reden wilde de GGD door middel van de Stadsenquête in Leiden een antwoord krijgen op de volgende vragen: over welke gezondheidsonderwerpen hebben inwoners van Leiden de afgelopen tijd informatie gezocht, via welke bronnen hebben zij deze informatie gezocht, is de informatie ook daadwerkelijke gevonden en is men hier tevreden over.
20.1 Zoeken naar gezondheidsinformatie Om het zoeken naar informatie over gezondheid te kunnen meten zijn vijftien onderwerpen voorgelegd met de vraag of men hierover informatie heeft gezocht. Bijna de helft van de Leidenaren heeft in de afgelopen 12 maanden wel eens informatie gezocht over gezondheid. 50-minners, vrouwen, hoger opgeleiden en de hogere inkomensgroepen zoeken relatief vaker naar gezondheidsinformatie. 65-plussers zoeken hier het minst vaak naar. Tabel 20.1a: Naar gezondheidsinformatie gezocht totaal 47% sekse man vrouw leeftijd 18-24 51% 25-34 53% opleiding 35-49 50% lager 50-64 38% middelbaar 65-74 30% hoger
45% 49%
inkomen < €1.400 €1.400 - €3.000 > €3.000
48% 49% 54%
36% 48% 54%
Van de 15 onderscheiden onderwerpen wordt het vaakst informatie gezocht over lichamelijke gezondheidsklachten of over een bepaalde ziekte. 18-24 jarigen zoeken relatief vaker naar informatie over de combinatie werk/school en gezondheid, 25-34 jarigen naar informatie over zwangerschap en bevalling. Tabel 20.1b: Gezochte gezondheidsinformatie (alle Leidenaren)
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
lichamelijke gezondheidsklachten een bepaalde ziekte opvoeding/verzorging milieu, wonen en gezondheid groei en ontwikkeling werk of school en gezondheid zwangerschap en bevalling voeding psychische problemen handicaps wetgeving en gezondheid sociale veiligheid stervensbegeleiding/rouwverwerking verslaving of genotmiddelen seksualiteit
totaal 18% 11% 8% 8% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 2% 1% 1% 1%
18-24 0 0 0 + 0 ++ 0 + 0 0 0 0 0 0
leeftijd 25-34 35-49 + 0 0 0 + 0 0 + 0 0 0 +++ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
* iedere ‘+’ of ‘-‘ staat voor 3% meer respectievelijk minder vaak genoemd door leeftijdsgroep
3
50-64 0 0 -0 0 0 0 0 0 0 0
65-74 0 ----0 0 0 0 0 0 0
Stadsenquête Leiden 2002
20.2 Informatiebronnen Door middel van een bijlage zijn de respondenten een groot aantal informatiebronnen voor gezondheidsinformatie voorgelegd. De mensen blijken hun gezondheidsinformatie met name via internet en de huisarts te betrekken. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de gebruikte informatiebronnen. Grafiek 20.2a: Gebruikte informatiebronnen over gezondheid (in % informatiezoekers) 46%
internet 36%
huisarts 12%
bibliotheek
11%
kranten/tijdschriften/boeken
10%
consultatiebureau 8%
GGD
7%
gemeente familie, vrienden, kennissen
5%
school
5% 4%
verloskundige thuiszorg
3%
collega's
2%
arbodienst
2%
In mindere mate (≤ 1%) worden genoemd: politie, psycholoog/psychiater, RIAGG, dietist, bureau jeugdzorg, maatschappelijk werk, Consumentenbond, Zorgnet, sociaal pedagogische dienst, patientenvereniging, opvoedbureau, schoolbegeleidingsdienst, rechtswinkel, Parnassia/CAD en radio/TV. Onderstaande tabel geeft voor de vijf meest gebruikte informatiebronnen een overzicht van de verschillen per doelgroep. Jongeren tot 35 jaar, hoger opgeleiden en mensen met een hoger inkomen maken relatief vaker gebruik van internet, ouderen relatief vaker van de huisarts. Het consultatiebureau wordt logischerwijs het meest geraadpleegd door 25-34 jarigen. Tabel 20.2b: Gebruikte informatiebronnen per doelgroep internet huisarts
18-24 25-34 35-49 50-64 65-74
46% ++ + 0 -----
36% 0 0 0 + +++
12% + 0 0 0 --
kranten/ tijdschriften/ boeken 11% 0 0 0 0
opleiding
lager middelbaar hoger
--0 ++
+ 0 0
0 0 0
0 0
0 0 0
inkomen
< €1.400 €1.400 - €3.000 > €3.000
0 0 +++
0 0 -
0 0 0
0 0 0
0 0
totaal leeftijd
bibliotheek
consultatiebureau 10% ++ 0 ---
* iedere ‘+’ of ‘-‘ staat voor 5% meer respectievelijk minder vaak geraadpleegt ten opzichte van het gemiddelde van betreffende informatiebron
4
Stadsenquête Leiden 2002
20.3 Waar zoekt men welke informatie? Vervolgens geeft onderstaande tabel per onderwerp een overzicht van waar de gewenste informatie wordt gezocht. Hierbij is per onderwerp de rangorde gegeven van de gebruikte informatiebronnen (mits een informatiebron in minimaal 10% van de gevallen is genoemd). Te zien is bijvoorbeeld dat voor lichamelijke gezondheidklachten het vaakst de huisarts wordt geraadpleegd, voor zwangerschap de verloskundige en voor de sociale veiligheid de politie.
wetgeving en gezondheid
sociale veiligheid
20%
handicaps
iets of iemand anders
psychische problemen
3% 2% 2% 1% 1%
voeding
thuiszorg collega’s arbodienst politie psycholoog/psychiater
zwangerschap en bevalling
8% 7% 5% 5% 4%
1. 2.
werk of school en gezondheid
GGD gemeente familie/vrienden/kennissen school verloskundige
2. 1.
groei en ontwikkeling
46% 36% 12% 11% 10%
milieu, wonen en gezondheid
18% 11% Gebruikte informatiebronnen: internet huisarts bibliotheek kranten/tijdschriften/boeken consultatiebureau
opvoeding/verzorging
een bepaalde ziekte
lichamelijke gezondheidsklachten
Tabel 20.3: Waar zoekt men welke informatie (door informatiezoekers)(n≥25) Gezochte gezondheidsinformatie:
8%
8%
8%
7%
6%
5%
4%
3%
2%
2%
2.
1.
2.
1.
3. 2.
1.
1. 2.
2. 3.
1.
4.
3. 1.
3. 1.
4. 4.
2. 3.
3. 3.
3.
2.
2. 1.
1. 3. 3.
1.
5
3.
3.
1.
2.
2.
Stadsenquête Leiden 2002
20.4 Tevredenheid met informatie Van de mensen die naar informatie over gezondheid hebben gezocht vindt 91% wat ze zoeken, 6% vindt het deels en 2% kan de gewenste informatie niet vinden. Onderstaande tabel geeft per onderwerp een beoordeling van het verkrijgen van de gewenste informatie. Over informatie over zwangerschap zijn de mensen het best tevreden en over sociale veiligheid is men het minst tevreden. Tabel 20.4a: Tevredenheid verkrijgen informatie over bepaald onderwerp (n≥25) goed kan betera totaal 79% 21% 100% 1. zwangerschap en bevalling 94% 6% 100% 2. een bepaalde ziekte 84% 16% 100% 3. voeding 82% 18% 100% 4. werk of school en gezondheid 80% 20% 100% 5. lichamelijke gezondheidsklachten 80% 20% 100% 6. groei en ontwikkeling 77% 23% 100% 7. wetgeving en gezondheid 77% 23% 100% 8. psychische problemen 77% 23% 100% 9. milieu, wonen en gezondheid 76% 24% 100% 10. opvoeding/verzorging 74% 26% 100% 11. handicaps 70% 30% 100% 12. sociale veiligheid 57% 43% 100% a
slecht+matig+redelijk
Vervolgens is dezelfde vraag gesteld voor de gebruikte informatiebronnen. Over de verkregen informatie van de verloskundige is men het meest tevreden, over de GGD en de gemeente bij informatie over de gezondheid het minst tevreden. Tabel 20.4b: Tevredenheid verkrijgen informatie per informatiebron (n≥25) goed kan betera 79% 21% 1. verloskundige 96% 4% 2. huisarts 84% 16% 3. consultatiebureau 82% 18% 4. school 82% 18% 5. iets of iemand anders 81% 19% 6. internet 80% 20% 7. bibliotheek 78% 22% 8. kranten/tijdschriften/boeken 73% 27% 9. familie, vrienden, kennissen 72% 28% 10. GGD 67% 33% 11. gemeente 63% 37% a
slecht+matig+redelijk
6
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
