Getraind tegen de kou

December 2012

GEZONDHEIDSMAGAZINE

Getraind tegen de kou

Baksteen op de maag? Bekamp winterdepressie met visolie Rokers verkorten hun leven 7 jaar

SANA nr 29

1

COLOFON I-SANA MAGAZINE Web-Gezondheidsmagazine Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw O.L.Vrouwstraat 53 B-3570 Alken [email protected] www.isana.eu Redactieadres: O.L.Vrouwstraat 53 B-3570 Alken [email protected] Uitgave: Maandelijks elektronisch nummer (behalve de maanden juli en augustus)

Verantwoordelijk uitgever: Monique Kmita Gedelegeerd bestuurder: Danny Zeegers Verantwoordelijke marketing, promotie en advertenties België: [email protected] Verantwoordelijke regie Nederland: Kees Martens Hoofdredacteur: Jan van Bercken Art-Director: Ellen Drenth Artistiek advies: Alvin Bamps

Bestellen? www.nutribell.be

Documentatie & secretariaat: Klaudia Pauwels Abonnementen: Losse nummers : € 3,20 Jaarabonnement: € 32,00 Copyright 2012 Alle in de advertenties en redactionele stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s door derden aangeleverd, vallen onder verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, instelling of dienst die aanlevert aan Advies Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de rechten van die gegevens kan de uitgever niet aansprakelijk worden gesteld. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud (teksten en advertenties) van I-sana is geen medisch advies en kan een consult bij een arts niet vervangen. Bij medische problemen of twijfel moet altijd een geneesheer worden geraadpleegd.

2

SANA nr 29

i-sana een uitgave van Advies Media

E

Voorwoord

Gelukkiger en langer leven

igenlijk zit in de mens de wens voor een eeuwig leven ingebakken. Ondanks de realiteit van de dagelijkse ervaring, de confrontatie met ziekte en dood, verdringen we allemaal de gedachte dat vandaag of morgen de laatste dag kan zijn. Velen hebben er een aparte filosofie over ontwikkeld en raden hun omgeving stoer aan te leven alsof het overmorgen gedaan kan zijn. Epikoeros heeft dat meer dan tweeduizend jaar geleden al voorgedaan en zijn lijfspreuk „pluk de dag” staat al zoveel eeuwen model voor mensen die graag de leuke kant van het leven als leidraad willen volgen. Iets verkeerd aan? Want ondanks deze dramatische realiteit dat het aftellen start vanaf de geboorte, terwijl het lichaam en de geest zich nog volop moeten ontwikkelen, is de hoop dat het morgen nog altijd beter kan worden een drijfveer die de dag van vandaag aangenamer maakt. Hebben we niet geleerd dat hoop doet leven? Van de alchemisten tot dieetgoeroes, ze hebben één ding voor ogen: het verkopen van geloof om de hoop te doen leven, want zonder geloof is er geen hoop. En zonder kennis kan geloof niet bestaan. Die kennis wordt met de dag groter, maar daardoor ook ervaren we hoe beperkt we zijn om kennis te verwerven en hoe relatief die kennis ook is. De wetenschap is trouwens niet zo exact als we graag zouden willen, want

ernstige ziekten nemen toe. Het wonderpoeder is er dus nog lang niet. Tijdens de Franse revolutie bedroeg de gemiddelde levensverwachting ongeveer 32 à 35 jaar. Een eeuw later kon je daar al 13 jaar bijdoen en kon men hopen gemiddeld 45 jaar te worden. Mensen die vandaag 40 jaar zijn, hebben het gevoel dat ze nog niet halfweg zijn. Er worden steeds meer honderdjarigen geboren, zou je kunnen zeggen, want tegen de tijd dat de baby’s van vandaag honderd jaar kunnen zijn, zal de gemiddelde levensverwachting misschien negentig zijn. Je kan niet alles op de rug van het toeval schuiven: genetica, het gedrag van ouders en voorouders, het heeft er allemaal mee te maken, want zowel karaktertrekken, gezondheid en ziekten beantwoorden aan een wetmatigheid, dat wisten de auteurs van het oudste boek ter wereld al. Wie dacht dat de levenswijze geen invloed had op het gedrag van de mens, zal andere conclusies moeten trekken. De kennis neemt toe, de hoop ook en het is deze hoop die ons steeds langer zal laten leven. Maar dan moeten we ook aanvaarden dat die langere toekomst enkel het gevolg kan zijn van respect voor onze natuurlijke habitat en natuurlijk en gezond voedsel. Er is dus altijd een nieuwe reden om steeds gelukkiger te worden.

Jan van Bercken Hoofdredacteur SANA nr 29

3

NHOUD

06

32

Maak je weerstand wintervast

Competitiesport is de vriend van vrije radicalen

10

34

Hoe voorkom je indigestie en leveraandoeningen tijdens feestweken?

Ontstoken tanden maken de darmen ziek

14

40

Sneller oud door harde sport

Baksteen op de maag?

Train je immuniteit door beweging

Heilzame plantenextracten en hun toepassing

Een dagelijks wandelingetje is ideaal om de weerstand te verhogen

Citroenmelisse: voor een rustig, lang leven

18

42

Zeepkruid: wasmiddel uit de kloostertuin

Onzekere tijden en tekort aan zonlicht maken mensen depressief

20

44

Planten met een doel in de Abdijsite Herkenrode

Licht in de winter maakt vrolijker en gezonder

Bekamp winterdepressie met visolie

Lekker en gezond koken met Dominique Vreven

Luminotherapie: het zonnetje van het donkere seizoen

Broccolisoep met linzenscheutjes tegen kanker

22

50

Kurkuma

Tips voor een heerlijke, herstellende slaap

De oplossing voor diabetes?

Beste slaaphouding: je linkerzijde

26

52

Breek ermee: het kan echt!

Tekort aan co-enzym Q 10 veroorzaakt lusteloosheid

Rokers verkorten hun leven 7 jaar

4

Slecht gebit oorzaak van veel kwalen

SANA nr 29

Burn out

SANA nr 29

5

Maak je weerstand wintervast

Getraind tegen de kou

Bedorven kamer- of kantoorlucht maakt ziek Te droge lucht Natuurlijk zal bij wie een goede algemene weerstand heeft opgebouwd, griep en verkoudheid minder gemakkelijk toeslaan. Maar er is toch een tweede belangrijke oorzaak van verkoudheidsziekten: te droge lucht. Vooral in ruimten met centrale verwarming, of waar elektrisch verwarmd wordt, moet meer water aan de lucht worden toegevoegd. Waterverdampers bij de radiators, of een speciaal luchtbevochtigingstoestel zijn geen overbodige luxe. Virussen gedijen beter bij een droge warmte, dan in ruimten waar de luchtvochtigheid ideaal is, en die ligt om en nabij de zestig percent relatieve vochtigheid. In veel woningen is de lucht bedorven. Ook heel wat kantoren worden te weinig

verlucht. Ramen kunnen vaak niet meer open, terwijl kieren zijn dicht gespoten, om energie te besparen. Keelpijn, hoofdpijn, zijn niet de enige gevolgen, want het is ook bewezen dat bedorven lucht moeilijker opwarmt dan frisse lucht. Hou er rekening mee dat de mens elk uur dertig kubieke meter frisse lucht nodig heeft. Kou en verkoudheid Ook in de winter blijft bewegen belangrijk, voor bloedsomloop, ademhaling en spieren. Via de ademhaling speelt het lichaam heel wat afvalstoffen kwijt. Een goede ademhaling helpt ziekten voorkomen. Veel patiënten zijn bang van de koude buitenlucht. Van de koude krijg je een verkoudheid menen ze. Niets is

Voldoende vitaminerijke kost is onontbeerlijk om in de winter gezond te blijven

D

ecember is duidelijk wintertijd. De ene dag droog, de volgende dag sneeuw, of regen, maar de mooie kant van de winter is zelden bij ons te zien of te voelen. Wel integendeel. Want met december breekt ook het risicoseizoen aan voor verkoudheden, griep, ontsteking aan de luchtwegen, vermoeidheid, depressies en zenuwziekten, zelfs... hartziekten. Merkwaardig genoeg is de winter niet gunstig voor heel wat mensen. Toch kan je er iets aan doen: je wapenen tegen de agressies van de winter.

Wie deze winter gezond wil blijven kan best beginnen met een training van het organisme, een boost geven aan de weerstand. Omdat bij plotse temperatuurschommelingen de weerstand op de proef wordt gesteld, krijgen bij gebrek aan training, verkoudheidsziek-

6

SANA nr 29

ten en griep meer kans. Als de weerstand verzwakt is, kunnen verkoudheid of ontsteking van de luchtwegen met keelpijn, hoest, neusvalling, sinusitis, zelfs conjunctivitis en oorontsteking het lichaam ondermijnen.

SANA nr 29

7

Sauna is uitstekend om afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen

minder waar. Het is niet de koude die je ziek maakt, maar wel virussen en bacteriën die vrij spel krijgen in een verzwakt organisme. Kou heeft er dus rechtstreeks niets mee te maken. Wel zijn grote bijeenkomsten en verzamelingen van mensen niet bevorderlijk voor de gezondheid. Er is altijd iemand die de anderen aansteekt. In deze periode kan je beter hoestende en niezende mensen uit de weg gaan en ook geen hobby maken van handjes schudden. Als je zou zien wat er allemaal op iemands handen kleeft, zou de beleefdheid tot handen schudden snel afgeschaft worden. Ook saunabezoek is voor wie zich wil voorbereiden op de winter een uitstekende methode. De afwisseling van hoge en lage temperaturen is een prima training voor de vasomotoren, het elimineert afvalstoffen van de stofwis-

8

SANA nr 29

seling en verhoogt de weerstand tegen infectieziekten. Een goede saunabeurt helpt de nieren haast evenveel als een dialyse. Ben je al verkouden of voel je je grieperig dan is dit niet het ogenblik om naar de sauna te gaan: het verschil tussen sterke opwarming en afkoeling tast te veel in de weerstand van het organisme. Uiteraard is vitaminerijke kost erg belangrijk. Vooral voedsel met vitamine C en vitamine A is aan te bevelen: fruit, vooral citrusfruit, maar ook appelen, kiwi en alle groene groenten en wortelen vanwege de provitamine A. Mijd geraffineerde suiker, het heeft hypoglycemie tot gevolg, met een vermoeid gevoel. Bovendien belast suiker de slijmvliezen. Ook veel zuivel is niet aan te bevelen, het belast de slijmvliezen eveneens.

Vermoeid en depressief... Wie een dagje ouder wordt, moet voorzichtiger zijn tijdens de winter, want alles gaat dan wat langzamer: de opbouw van de weerstand, het herstel na ziekte, de bloedsomloop. Precies daarom ook worden long- en hartpatiënten van tevoren gewaarschuwd: zij behoren tot de risicogroep die preventieve inenting kan overwegen. Veel patiënten zien het ook in de winter minder goed zitten: ze voelen zich chronisch vermoeid, zijn landerig, voelen zich eenzaam en onbegrepen, gaan als het ware door een depressie die ook in de hand wordt gewerkt door gebrek aan licht. Lichttherapie kan een uitkomst zijn. Vaak worden deze vermoeidheidsverschijnselen en depressieve gevoelens door artsen niet ernstig genomen. Vaak krijgen patiënten te horen „het zijn toch maar de zenuwen”, terwijl ze zich nochtans echt ellendig voelen. Niet zelden worden ze als een soort „ingebeelde zieken” beschouwd, krijgen een placebo of een cafeïnetabletje waarmee ze het maar moeten doen. Men kan beter de weerstand op peil brengen bijvoorbeeld met Echinabell van Fytobell. Daarin zitten naast Echinacea die de weerstand een boost geven o.m. ook vitamine C, Sambucus nigra (vlier), ginseng en bèta-glucanen, allemaal uitermate geschikt voor de versterking van de weerstand en perfect natuurlijke middelen zonder bijwerkingen. Het zal de mobiliteit van de witte bloedlichaampjes vergroten, waardoor deze soldaten van ons immuunsysteem actiever zijn en beter in staat zijn ziekte de pas af te snijden. Bij verkoudheid is tijm (Tussabell) erg

interessant omdat het de slijmvliezen een steuntje geeft en slijmen vloeibaarder worden, zodat ze kunnen worden opgehoest. Ook acetyl-cysteïne is daarvoor een prima receptvrij verkrijgbaar middel. Omdat verkoudheid soms voorafgegaan wordt of begeleid wordt door neusverstopping, worden heel vaak decongestiva gebruikt, middelen die de zwelling van de slijmvliezen ongedaan maken, zodat ademen door de neus gemakkelijker wordt. Deze mogen niet te lang zonder dokterscontrole worden genomen, omdat ze symptomatisch werken en eigenlijk de ziekte niet genezen. Ze staan trouwens op de dopinglijst. Decongestiva werken op de bloedplaatjes: ze laten ze samentrekken zodat de zwelling van het slijmvlies afneemt. Wie ze te lang gebruikt kan last krijgen met de reukzin en bij gevoelige personen kan onregelmatige hartslag het gevolg zijn. Wie het toch veiliger wil houden, kan neusdruppels kiezen op basis van zeezout. Het vermindert de zwelling wel niet, maar het slijm wordt verdund en dus gemakkelijker afgevoerd. Wie langer dan een week hoest en zijn verkoudheid na tien dagen niet ziet verdwijnen, moet zeker een arts raadplegen. Maar je kan zelf al veel ellende voorkomen door het lichaam winterhard te maken en de weerstand te trainen. Stress uit de weg gaan of toch voldoende ontspannen, zal je ook al een goed gevoel geven en de virussen en bacteriën minder speelruimte geven en dat is ook al wat! Jan van Bercken SANA nr 29

9

Hoe voorkom je indigestie en leveraandoeningen tijdens de feestweken?

De glazen vol, de borden overvol, de koelkast lekker volgestouwd, hoe vettiger, hoe zoeter, hoe geestrijker, des te beter het feest. Tot we tot de vaststelling komen dat het allemaal zo gezond niet is. Hoe moet je dan wel gezellige dagen doorbrengen en toch gezond blijven? Merkwaardig genoeg kunnen wij geen feest vieren zonder gedekte, of liever overladen feesttafels. Gezond feesten is niet zo moeilijk, maar het vraagt wel wat goede wil en een klein beetje gezond verstand. Een organisme dat niet fit is door verkeerde voeding of overbelaste lever en maag, is ook sneller vatbaar voor griep, verkoudheid en de typische winterziekten. Dus: vieren met mate en ... maten!

Grootste flaters De grootste fouten die de meeste tijdens de feestweken kunnen begaan op een rijtje: - te weinig slaap - op onregelmatige uren in bed - te veel alcohol en soms dranken van mindere kwaliteit - te vaak eten, te vet en te zoet eten - te veel snoepen - onregelmatige maaltijden, te laat eten en te veel drinken tijdens de maaltijden - een pak stress omdat het werk niet wegloopt, een hoop bezoeken moeten worden afgelegd, cadeautjes moeten worden gekocht en het is al bij al toch een dure aangelegenheid.

∆

Baksteen op de maag?

Vooral veel vet, zoet en alcohol belasten het lichaam enorm

D

e zomer is de tijd van slaatjes, fruit, lichte picknicks. De winter is de tijd van gulzig slokken, de tijd verdoen met gezellige, zoete koffietafels boordevol gebak, taart, koekjes, aperitieven en behoorlijk lekker, maar vettig eten. De tijd ook van feesten, vrienden, familie, bijeenkomsten, vieringen allerhande. Dus... de tijd ook van indigesties, overlaste maag, beladen lever, ontregelde spijsvertering. Want de tol voor ons “goed leven”, betalen we vaak met onze gezondheid. Gelukkig zijn er ook uitstekende natuurlijke middelen om ons te helpen, als een baksteen op de maag onze dagen en onze feestvreugde dreigt te verpesten.

10

SANA nr 29

SANA nr 29

11

Gratis indigesties De meest gehoorde klacht in het dokterskabinet handelt over problemen met de spijsvertering. Niet alleen volwassenen die de kunst van het gezellig tafelen verstaan, maar zelfs jongeren en ook al kleuters hebben last van dit eindejaarssyndroom. Pakken snoep voor kinderen, chocolade, koekjes, allerlei mooi gekleurde zoetigheden die meteen de spijsvertering verstoren. Bij volwassenen is het al niet veel beter. Wat krijg je gemakkelijk als cadeau: pralines, flessen likeur, wijn, sterke drank. Natuurlijk moet de kurk eraf... je wil toch beleefd blijven. Kinderen zitten ’s anderendaags, of na een paar dagen met maagoverlast en een ontregelde lever geplaagd. Volwassenen zijn in hetzelfde bedje ziek. De mens is niet gemaakt om in één keer zoveel zoetigheid te verwerken, chocolade te eten, alcohol te gebruiken. Afgezien van allerlei additieven zoals bewaarmiddelen, kleurstoffen, smaakversterkers en pure suiker, is de hoeveelheid, en de frequentie van knabbelen hoogst ongewoon voor het lichaam dat zich altijd instelt op een zekere regelmaat en vooral gezond voedsel nodig heeft. Blijf niet smullen Wat doe je er aan? In elk geval moet je dat tussendoor-gedoe stop zetten. Je kan de maag niet de hele dag volproppen, je kan de lever niet constant aan het werk zetten. Driemaal per dag eten, is en blijft het ideaal. Dat je daarbuiten eens een snoepje gebruikt nog aan toe, maar sommigen vreten echt kilo’s snoepgoed. Als je dan toch ziek geworden bent, of je niet zo lekker meer voelt, moet je de maag en de lever dan maar tijdelijk op rust zetten. Eerst een dagje vasten voor volwassenen en vooral geen snoep meer gedurende drie dagen. Dat laatste geldt ook voor kinderen. Geef aan de kinderen liever fruit tussendoor. Schrap ook koffie en zwarte thee, maar vervang deze dranken door water en kruidenthee. Muntthee bevordert de galafscheiding en helpt de vertering bijzonder. Voor patiënten die wat te veel

12

SANA nr 29

lever sparen. Dus is alles wat overlast kan berokkenen aan de lever, een beetje te mijden: - Op tijd rust en ontspanning. - Niet overdrijven met voedsel dat men niet gewoon is. - Wees voorzichtig met sterk gezoete spijzen. - Snoep niet tussendoor en mijd de dagelijkse porties chocolade en pralines. - In de tussendagen dat er geen feest is, alcohol compleet bannen.

snoepgoed en chocolade hebben gegeten is dit een prima tip. Een preparaat op basis van Silymarinum helpt de overlaste lever. En de maag is gebaat met een goed middel op basis van Nasturtium zoals Nasturan. Beter gezonde producten Snelle koolhydraten zijn wel lekker en gemakkelijk naar binnen te werken, maar volkorenproducten en langzaam absorbeerbare suikers belasten het spijsverteringssysteem veel minder, brengen minder snel lege suikers in circulatie en stoppen het hongergevoel. Liever volkorenbrood dan boterkoeken of koffiekoeken en beter fruit dan zoete smeersels op de boterham. Begin elk ontbijt ’s morgens met verse vruchten. Kinderen moeten als ze zich wat minder lekker voelen, extra vroeg naar bed, zodat ze uitgerust zijn en ze niet bedreigd worden door allerlei virale of bacteriële aandoeningen, want in de donkerste periode van het jaar zijn griepjes en verkoudheden goedkoop. Zorg daarom ook dat ze extra vitamines toegediend krijgen. Extra porties uit het potje zijn niet nodig als je gevarieerde, natuurlijk, gezonde kost op tafel zet, waar uiteraard vruchten en groenten, vooral ook rauwkost bij horen. Kater weg Voor volwassenen gelden eigenlijk dezelfde richtlijnen. Wat kun je dan doen om de feestdagen vreugdevol maar ook gezond te beleven? Je moet vooral de

De lever krijgt het trouwens lastiger als hij dagelijks een kleine portie alcohol moet verwerken, dan dat hij één enkele maal, of toevallig tijdens een feestje, een grote portie moet afbouwen. Veel alcoholgebruik belast ook enorm de bloedsomloop en het hart. Het hartritme versnelt, de bloeddruk stijgt en het is een gekend feit dat rond de feestperiode meer hartinfarcten voorkomen dan in de rest van het jaar. Heb je toch eens doorgedouwd en zit je met een kater, probeer die dan niet te verjagen met opnieuw alcohol te gaan drinken, zoals algemeen wordt aangenomen en voorgeschreven, je krijgt daardoor enkel uitstel van executie. De alcohol heeft je bloedvaten vernauwd waardoor je met pijn in de haren zit. Dat is onrechtstreeks het gevolg van het feit dat alcohol vocht aan het lichaam onttrokken heeft. Remedie: weer drinken, maar natuurlijk niet opnieuw alcohol. Probeer met een paar glazen lauw water, of muntthee. De ideale manier om zich op feestelijke bijeenkomsten voor te bereiden, is door te zorgen voor een goede conditie. Doe aan sport, ga wandelen of zwemmen. Wees matig met voedsel en vooral met zoetigheden en snoep. Trek veel naar buiten in de gezonde lucht, maar kleed je voldoende. Eet veel fruit en groenten en volkorenproducten. En heb je toch last: vast een dagje, drink veel water en muntthee, gebruik Nasturan en Cardubell, dat ontlast de lever en helpt de maag. Je voelt je weer herboren. Jan van Bercken

SANA nr 29

13

Een dagelijks wandelingetje is ideaal om de weerstand te verhogen

V

ooral in de winter kunnen we een goede immuniteit best waarderen. Deze natuurlijke veiligheidstroepen van ons lichaam beletten dat bacteriën en virussen, de gevaarlijke indringers, ons parten kunnen spelen. Hoe beter de weerstand, des te beter de bescherming, des te beter de gezondheid. Veel factoren spelen een rol in een goede immuniteit: gezond voedsel, voldoende antioxidanten, vitamines en mineralen, voldoende slaap, maar ook genoeg beweging. Een stukje dagelijkse sport, hoe eenvoudig ook, zelfs wandelen, is een weldaad voor de immuniteit en dus belangrijk om de winter gezond door te komen. Ook in de winter blijft bewegen belangrijk, voor bloedsomloop, ademhaling en spieren. Via de ademhaling speelt het lichaam heel wat afvalstoffen kwijt. Een goede ademhaling helpt ziekten voorkomen. Veel patiënten zijn bang van de

koude buitenlucht. Van de koude krijg je een verkoudheid, menen ze. Niets is minder waar. Het is niet de koude die je ziek maakt, maar wel virussen en bacteriën die vrij spel krijgen in een verzwakt organisme.

Train je immuniteit door beweging 14

SANA nr 29

SANA nr 29

15

Bereid u voor op de winter!

WIN 10 winterpakketten van

FYTOBELL®

Typisch voor de wintermaanden: je niet lekker voelen, verkouden, prikkelhoest en keelpijn. Fytobell heeft drie 100 percent natuurlijke hulpmiddelen die in elke huisapotheek thuis horen. Vermoeid en depressief... Wintertijd is grieptijd en snottertijd. Je kan niet tweemaal per jaar naar de andere helft van de wereld reizen om de zon en de warmte op te zoeken en dus moeten we het doen met wat de natuur ons geschonken heeft: onze immuniteit, onze elitetroepen van het lichaam, de vesting waar we moeten op rekenen. We hebben er alle belang bij die vesting zo sterk mogelijk te maken. Met andere woorden, een stevige immuniteit kan weerstand bieden aan bedreigingen allerhande, daar kunnen geen virussen en bacteriën tegen op. En hoe merk je dat je immuniteit verzwakt is? Als je snel moe bent en je ellendig gaat voelen. Weerstand opbouwen Men kan beter de weerstand op peil brengen met geschikte natuurlijke middelen zonder bijwerkingen. Het zal de mobiliteit van de witte bloedlichaampjes vergroten, waardoor deze soldaten van ons immuunsysteem actiever zijn en beter in staat zijn ziekte de pas af te snijden. Een goed product op basis van Echinacea en bèta-glucanen komt daarvoor in beeld. Denk aan Echinabell van Fytobell. Maar er zijn ook algemeen hygiënische maatregelen die een belangrijke invloed hebben op de weerstand. -Stress vermijden is daar een eerste en essentieel deel van. Wie zich steeds bij

16

SANA nr 29

de minste gelegenheid opwindt en emotioneel overstuur is, kan er van op aan dat de deur voor schadelijke indringers op een kier staat. Ook ontstekingsziekten vooral van de bovenste luchtwegen zullen gemakkelijker ingang vinden bij mensen die emotioneel labiel en onderhevig zijn aan stress. Geef alles een plaats, onthecht je van problemen die toch niet te veranderen zijn en geniet van de mooie dingen van het leven. -Voldoende slaap is daarom even belangrijk en essentieel. Slaap is een radicalenvanger en heeft sterk antioxidatieve eigenschappen. -Vitamines zijn van groot belang: vooral vers fruit en dagelijks verse groenten mogen niet ontbreken. En als de neus verstopt zit, gebruik dan geen patentsprays, maar liever een spray op basis van zeezout. Die zijn beslist te verkiezen. Maar je kan zelf al veel ellende voorkomen door het lichaam winterhard te maken en de weerstand te trainen. Dagelijkse beweging hoort daar absoluut bij. Door beweging worden antioxidanten aangemaakt en in de hersenen endorfines: men voelt zich zeker beter worden. Ook de bloedsomloop van wie sportief is, is beter en de vasomotoren werken meer accuraat. De winter geeft je minder hinder! Hans de Groot

•

Echinabell, met als belangrijkste bestanddeel Echinacea purpurea, stimuleert het afweersysteem bij verkoudheden, griep en helpt om snel weer beter te worden. Ook bèta-glucanen versterken het immuunsysteem.

•

Tussabell forte siroop is je eerste hulp bij droge hoest en kriebelhoest

•

Fytobell keelspray verzacht de geïrriteerde en pijnlijke keel.

i-Sana geeft tien winterpakketten van Fytobell ter waarde van € 50,00 per stuk cadeau. In elk pakket vind je de drie bovenstaande producten. Wil je winnen? Stuur een e-mail naar [email protected] en beantwoord de volgende vraag: Welke plant is het belangrijkste ingrediënt van Echinabell? Vergeet vooral niet uw naam en volledig adres door te geven. Succes! SANA nr 29

17

Zeepkruid: wasmiddel uit de kloostertuin

H

et belevingscentrum Herkenrode gunt inzicht in leven en werken van eeuwen kloosterleven geleid door de cistercienzerinnen. Daarbij ook hun kleine kantjes, zoals het koppig besluit van deze dames om geen scapulier te dragen over hun habijt. Dat zou de mooie vrouwelijke vormen van jonge zusters verbergen, zo heet het. Maar ooit afgevraagd hoe ze erin slaagden hun uit ruwe wol vervaardigd wit habijt proper te houden? Het geheim: zeepkruid en dan vooral de saponinen die in dat kruid opgeslagen zitten.

Gemakkelijke tuinplant In de tuin toont zeepkruid zich erg gemakkelijk. Ze stelt amper eisen aan

18

SANA nr 29

de bodem en is tevreden met zowel een plaatsje in halfschaduw als zon. Hou er wel rekening mee dat de plant een kruipende wortelstok heeft en dus steeds meer terrein wil veroveren. In volle zomer tooit de ongeveer 60 cm hoge plant zich met een veelheid aan witte, rozerode of zachtlila bloemen. Meestal zijn ze sober en open van vorm. Bij uitzondering komen er echter ook planten met gevulde bloemen voor. Vooral ’s avonds verspreiden deze bloemen een zachte geur waar flink wat nachtvlinders op afkomen. Overdag laten ze de eer aan hommels en bijen. Plant 6 tot 9 planten per vierkante meter. Informatie Abdijsite Herkenrode. Herkenrodeabdij 4, B 3511 Hasselt. Het belevingscentrum en de shop van de Abdijsite Herkenrode zijn open van dinsdag tot zondag van 10 tot 17 uur. De inspiratietuinen zijn open van 1 april tot 31 oktober van dinsdag tot zondag van 10 tot 17 uur. Tel: 32/ 11/ 23 96 70 of www.abdijsiteherkenrode.be Tekst en illustraties: Marc Verachtert

De Inspiratietuin van Herkenrode is een hedendaags kruidenpark: exclusief en origineel, aantrekkelijk voor een gevarieerd publiek van professioneel geïnteresseerden en individuele bezoekers, ontspannend en educatief. Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij 4 3511 Hasselt Tel.: 011 23 96 70 Fax: 011 33 46 45 E-mail: [email protected]

Ontdek natuur- en stedenschoon vanuit...

Hotel ’t Buskruid

Advertentie

Witter dan wit! In zowat alle kruidentuinen was steeds een ruime hoeveelheid zeepkruid of Saponaria oficinalis aangeplant. In voorjaar en zomer gebruikten de zusters het vers, in herfst en winter de wortel of gedroogde delen van de plant. Natmaken en wrijven en voor het droge materiaal ook koken, volstaan om de saponinen die rijkelijk in de plant zitten, vrij te maken. In aanvang manifesteert zich dat door de vorming van zacht schuim, daarna kleurt het waswater lichtgroen en is het sopje klaar om alle vuil en vet los te weken waar het maar in contact mee komt of met wrijf- en kneedbewegingen mee wordt geconfronteerd. Vandaag is het kruid nog in gebruik voor de meest delicate wasjes zoals het restaureren van schilderijen en wandtapijten. Het loont de moeite om de plant ook zelf terug te ontdekken, en dat niet alleen voor het wassen van wol en ander delicaat textiel. Opgelost in badwater of gebruikt als douchezeep weekt het ook U proper en zorgt het - zelfs dagenlang - voor een babyzachte huid. Let wel op dat u de zeep niet in de ogen krijgt.

Advertentie

Inspiratietuinen Herkenrode

Planten met een doel in de Abdijsite Herkenrode

Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg

Erkend fietshotel vlakbij knooppunt 312 Hotel ’t Buskruid Dr. Vanderhoeydonckstraat 64 3560 Lummen Tel 013/53 22 94 Fax 013/53 22 95 E-mail: [email protected] www.tbuskruid.be

SANA nr 29

19

Luminotherapie: het zonnetje van het donkere seizoen

Licht in de winter maakt vrolijker en gezonder

W

e voelen ons beter in de zomer dan in de winter. Niet dat de warmte er zo veel mee te maken heeft, maar wel het licht. Mocht het enkel om de temperatuur gaan, dan zouden Finnen die zich te goed doen aan dagelijkse saunabeurten, zich kiplekker voelen. In Finland kent men trouwens het hoogste percentage zelfmoorden van Europa. Dat heeft alles te maken met licht, of tenminste de afwezigheid ervan. In de winter is het in de noordelijke streken amper vijf tot zes uur daglicht en dat heeft zijn invloed op het gemoed, op de hormonen met inwendige secretie. In de zomer voelen we ons ook energieker, in de winter meer lusteloos, onprettig. Er is zelfs een naam voor: winterblues. Men heeft er ook een therapie voor: luminotherapie, of anders gezegd: lichttherapie.

Mensen slapen minder vast en minder goed in het najaar. Ze hebben ook een ander levensritme dan in de zomer, eten anders, bewegen anders. Door afwezigheid van licht in deze donkere dagen veranderen biochemische processen in

20

SANA nr 29

buiten vertoeven, voelen veel mensen zich sneller moe, landerig, passief en depressief. Studenten hebben meer last van concentratieproblemen, worden besluitelozer. In het gezin wordt men meer geconfronteerd met prikkelbaarheid, agressiviteit. In de maatschappij komt meer marginaliteit en criminaliteit voor. Een groot aantal mensen gaat het compenseren door meer te eten, vooral zoetigheid. Na de winter zie je dat op de weegschaal. Het goede humeur zal evenwel pas terugkeren als de lentezon weer opduikt. Dat neemt niet weg dat je ook in de winter maximaal kan profiteren van het licht en als dat afwezig blijft, kan je het ook maken. Meer licht In de lente en zomer leven we meer buiten. We voelen ons aangetrokken door het groen, de kleur in de natuur, de warmte van de zon. Dat heeft beslist gevolgen voor het humeur. Want regendagen en het eeuwige grijs maakt op den duur landerig en humeurig, zelfs depressief. Men spreekt van de winterblues. Er bestaan tegenwoordig speciaal ontwikkelde lampen om het natuurlijke licht een beetje na te bootsen. Het heeft beslist effect, want mensen die zich aan deze lichttherapie begeven, worden vro-

lijker, praktischer, werklustiger, levenslustiger. De mate waarin men zich goed gaat voelen, hangt evenredig af van de intensiteit en de duur van de “lichtbestraling”. Dit proces speelt zich af ter hoogte van de epifyse of pijnappelklier nadat het van het netvlies in het oog een signaal gekregen heeft dat er licht is waargenomen. Vanaf 2500 lux wordt een mechanisme in gang gezet dat kenmerkend is voor de ochtend: men wordt actiever en de slaap houdt op ook omdat de melatonineproductie stopt tot het weer donker wordt en de secretie van cortisol, het stresshormoon verloopt regelmatiger. Men voelt zich fitter, en de landerigheid verdwijnt. Deze lichttherapie komt ook goed van pas voor mensen die in ploegen moeten werken en bij wie het dagen nachtritme vaak verstoord is. Het heeft geen zin om wat extra TL-buizen aan te schaffen of een halogeenstraler, want de frequentie van het licht heeft ook belang. Deze lampen voor luminotherapie zijn wel te koop in de gespecialiseerde handel. En natuurlijk heeft de natuur ons ook planten verschaft die gunstig inwerken op het gemoed: preparaten op basis van Sint-janskruid zijn in deze periode erg gewaardeerd. Jan van Gendt

ons lichaam, wat gevolgen heeft voor het zenuwstelsel. Meer vermoeid en depressiever Door het veranderende licht, de afwezigheid van zon, het meer binnen dan SANA nr 29

21

Advertentie

Su ikt vo

k oo

h

sc

ge

KURKUMA: De oplossing voor diabetes?

Over kurkuma komen steeds meer nieuwe berichten de lijst van voordelen vergroten. Het was al bekend dat het een zeer sterk antioxidant is die helpt bij de preventie van kanker. Vooral borstkankerpatiënten zouden er voordeel mee doen. Dit maakt momenteel voorwerp van onderzoek uit aan de universitaire ziekenhuizen van Jette en Luik. In de USA zijn er al positieve resultaten bekend. Het is ook een sterke natuurlijke ontstekingsremmer die nuttige diensten bewijst bij spierpees- en gewrichtsontstekingen en pijn veroorzaakt door artrose. Maar uit recent onderzoek is ook gebleken dat het een goede preventie kan worden in verband met de ziekte van Alzheimer. Ook bij suikerziekte lijkt het een interessant middel te worden.

Maakt dede Maakt

dingen verteerbaar dingen verteerbaar Dills is een heerlijk fris muntje dat lekker smaakt en elke maaltijd vederlicht afrondt. Dankzij etherische oliën en kruiden geeft het niet enkel een lichter gevoel na het eten, het geeft pit aan elk moeilijk moment van de dag. Een lastige file, een druk programma op kantoor, een moeilijke afspraak: Dills geeft de ziel vleugels en balsemt de sfeer. Een belangrijke ontmoeting? Een frisse adem nodig? Op Dills kun je rekenen. Gezond, lekker, digestief, verfrissend, pittig, heerlijk langdurig van smaak ... Dills is een vriend die van elke last een lust maakt. Ook Ook verkrijgbaar in in verkrijgbaar de apotheek met met de apotheek cnk-bestelcode: 2161-149 cnk-bestelcode: 2161-149

22 Voor SANA nr 29 meer info: www.dills.be Voor meer info: www.dills.be

Waar een klassieke ontstekingsremmer voor spieren en gewrichten van pas kwam, kan curcumine een gecondenseerd extract uit de geelwortel of kurkuma beslist goede diensten bewijzen, zonder de nadelen van de klassieke anti-inflammatoire middelen. Bovendien is het ook leversparend en tegelijk een krachtige antioxidant. Bij diabetes Aan de Annamalai universiteit in India werden proeven gedaan met drie controlegroepen patiënten van wie vaststond dat ze diabetes hadden. Een van de controlegroepen kreeg ook kurkuma of geelwortel toegediend. Het is een plant die al eeuwenlang bekend staat vanwege haar cholesterol verlagende en galdrijvende kwaliteiten. De proef liep over een periode van meer dan drie weken. Door de curcumine in de geelwortel, de actieve stof, daalde de bloedglucosespiegel aanzienlijk. Een vermindering van 204 naar 143 en 140 mg per dl werd gevonden. Terzelfder tijd steeg de hemoglobine van 10,75 naar 13,6 gram per dl. Het geglycosyleerd hemoglobine, een indicerende factor voor suikerziekte, daalde significant in bepaalde gevallen zelfs met 30 percent. Tegelijker tijd daalde het aantal vrije radicalen. Hieruit bleek dat curcumine en geelwortel een beschermende werking hebben op de problemen die kunnen veroorzaakt worden door suikerziekte. Jos van Landuyt

Curcu-FlamForte

Advertentie

i

c eti ij rvr diab ike or

Onmisbaar voor soepele gewrichten en gezond kraakbeen Curcumine wordt al langer in de natuurgeneeskunde gebruikt, terwijl nu door wetenschappelijk onderzoek de grote waarde wordt aangetoond.

Houdt de gewrichten soepel en sterk Ondersteunt het behoud van het kraakbeen

Vrij bewegen Soepele gewrichten 100% natuurlijk Snelle werking

Bioeq. 4800 mg curcuma extract

20 Tabletten CNK2694-404 60 Tabletten CNK2694-420 Enkel verkrijgbaar in de apotheek.

www.curcu-flam.be [email protected]

SANA nr 29

23

Advertentie

Laat de winter je huid niet verschralen!

W

ie wil er niet mooi en jong uitzien? Iedereen toch? Het probleem is meestal dat de huidverzorging pas tegen het voorjaar of de zomer wordt aangevangen, maar het is vooral in de winter dat de huid verzorging nodig heeft, zodat die in optimale conditie is tegen de zomer. De huid moet je van binnenuit verzorgen door aangepaste voeding, voldoende water drinken en natuurlijk ook uitwendig verzorgen zodat vervuilende stoffen, zon en agressieve hygiënische maatregelen niet te veel schade aanrichten. Hoe moet je je huid in de winter verzorgen?

Aloë vera crème (met Aloë vera)

Als je de huid mooi wil houden dan moet die van binnenuit gevoed worden. Wat je in de mond stopt, komt uiteindelijk ook in de huid terecht. - Om te beginnen gebruik je best vitaminerijke kost. Aangezien vitamine E de vitamine van de jeugd is, kan je best voedsel gebruiken met vitamine E: scharreleieren, volkorenproducten, tarwekiemolie. - Vitamine C is een sterke antioxidant en bindt de strijd aan tegen vrije radicalen die je doen verouderen. Daarom minstens zeven porties fruit en groenten per dag. Een deel daarvan moet rauw zijn. Ook soepen en slaatjes horen hier in thuis. - Vermijd tabak en alcohol. Het zijn bijzonder slechte zaken voor de huid. Ze veroorzaken rimpels, uitdroging en scheurtjes in de oppervlakkige bloedvaten. Niet erg sierlijk dus. Alcohol doet ook de huid uitdrogen en veroudert fel. - Zorg voor gezonde oliën: visolie, tarwekiemolie, olijfolie. Vermijd absoluut transvet en suiker. - Gebruik een goede hydraterende crème om schrale huid te voorkomen en te behandelen: op basis van Aloë Vera, Echinacea en kamille. Dat is een weldaad voor de huid en een winterse verjongingskuur.

Bij droge en gevoelige huid De unieke formule van deze crème met de natuurlijke en waardevolle actieve bestanddelen van Aloë Vera is uitermate geschikt voor dagelijks gebruik, in het bijzonder bij de droge en gevoelige huid. De crème verzacht en zorgt voor een optimale vochtbalans, waardoor de huid een frisse en gezonde uitstraling krijgt. Bovendien wordt ze toegepast bij een door de zon beschadigde huid, striae en littekens.

Potje 100 ml Cnk-bestelcode:2885-390 Prijs € 5,95

Monique van Hasselt

24

SANA nr 29

SANA nr 29

25

Breek ermee: het kan echt!

Rokers verkorten hun leven

7

jaar

R

oken is levensgevaarlijk. Het wetenschappelijk bewijs daarvan staat onomstotelijk vast. Talrijke ziekten zijn gerelateerd aan roken: kanker, hart- en vaataandoeningen, maag- en darmziekten, blaasziekten, prostaat- en borstkanker, astma, Alzheimer, verminderde immuniteit, longziekten, vroegtijdige veroudering, rimpels, oogkwalen, tandvleesaandoeningen, ontkalking enz... Je kan er niet naast kijken. Verhaaltjes over grootvaders die rookten als een schouw en bijna honderd werden, zijn fabels of uitzonderingen die de regel bevestigen. Rokers hebben ook tekorten aan essentiële vitamines en antioxidanten. Ze moeten hun dieet aanpassen, maar beter nog is het om te stoppen. Er zijn argumenten genoeg en in deze eindejaarstijd is dat misschien het mooiste cadeau voor je gezinsleden en collega’s.

Vitamine C Roken is sterk oxidatief en zadelt het lichaam op met vrije radicalen die alle lichaamscellen nadeel berokkenen. De verklaring is eenvoudig: door tabaksrook worden heel wat antioxidanten vernietigd en is er een tekort aan vitamines vooral vitamine C. Deze vitamine speelt nochtans een heel belangrijke rol zowel bij de groei, als bij de celvernieuwing,

26

SANA nr 29

de bloedvaten, het tandvlees, de botten en tanden. Daarnaast werkt de vitamine bevorderend op het immuunsysteem. Zonder voldoende vitamine C is er ook moeilijke absorptie van ijzer, waardoor deze patiënten af te rekenen krijgen met bloedarmoede. Rokers zien er ook dikwijls bleekjes uit. Rokers hebben ook grotere vatbaarheid voor ontstekingsziekten, vooral van de luchtwegen: long-

ziekten, verkoudheden en griep. Extra inname van vitamine C zorgt ervoor dat een verkoudheid minder ernstig en minder lang verloopt. Rokers hebben een grotere behoefte aan deze vitamine en zullen dus meer citrusvruchten, aardappelen, groene bladgroenten en tomaten moeten eten om eventuele tekorten op te vangen. Een tekort verhoogt ook de kans op bloedingen. Beschadigt hersenen van kinderen Kinderen van rokende ouders lopen extra gevaar. Volgens de Acamedie voor Wetenschappen in de Verenigde Staten wist men al dat er een hoger sterfterisico bestond onder kinderen van rokende moeders. Nu kent men ook de oorzaak: men ontdekte een element in tabaksrook dat van invloed is op het ademhalingsritme tijdens de slaap. Dr. Jean-Pierre Changeux van het Institut Pasteur heeft samen met zijn collega’s de resultaten van tabaksrook op de ademhaling gemeten. Men ontdekte een proteïne in tabak die tijdens de zwangerschap van de vrouw de hersenen van de baby beïnvloedt, wat later na de geboorte nog altijd actief is en oorzaak is van een gestoorde ademhaling en tekort aan zuurstof. Passief rokers leven zeven jaar korter Verdraagzaam zijn tegenover rokers helpt niet, je wordt er door gestraft! Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt dat passief-rokers meer koolmonoxide naar binnen krijgen dan de koolmonoxide die de lucht bevat die rokers zelf inhaleren. Voortdurend in een „berookt lokaal” moeten meeroken, is even schadelijk voor de gezondheid als zelf roken, soms schadelijker. Men heeft berekend dat in een kantoor waar gerookt wordt de niet-roker gemiddeld zeven jaar van zijn leven moet afstaan. De densiteit van koolmonoxide in sommige lokalen en kantoren overschrijdt vaak ruim de SANA nr 29

27

Advertentie

EL GEHE SITE! E D W IEU VERN

Uw online gezondheidsadviseur BOVERTE is een moderne internetwinkel. Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd en een goede service.

U koopt bij Boverte omdat… toegelaten norm voor de buitenlucht. Moest de buitenlucht zo sterk vervuild zijn als in sommige lokalen, dan gaan we allemaal dood. Tabak is eveneens gerelateerd aan Alzheimer en vervroegde menopauze. Ook passief-rokers betalen dus hun prijs voor de rooklust van anderen. Tabak en borstkanker Er wordt eigenlijk te weinig bij stilgestaan, maar borstkanker kan rechtstreeks te maken hebben met roken. Er is zelfs weinig onderscheid tussen passief roken en echt actief roken. Wie vaak in een lokaal vertoeft waar verschillende anderen roken, vergroot haar kansen op borstkanker enorm. Volgens studies verzameld door het ANSR in Groot-Brittannië, zou tabaksrook voor ongeveer 60 percent mee oorzaak zijn van borstkanker. Daarvan wordt 40 percent veroorzaakt door actief roken en 20 percent door meeroken. De gifstoffen in tabaksrook vinden ook hun weg naar de vrouwelijke borst. Ze komen uiteindelijk via de borstvoeding ook bij de baby terecht.

28

SANA nr 29

Rokers hebben niet alleen een tekort aan vitamine C, maar ook aan selenium, een antioxidant die kanker helpt voorkomen. Tekort aan selenium in het voedsel bijvoorbeeld lijkt borstkanker in de hand te werken en een suppletie met selenium kan borstkanker helpen voorkomen. Breek ermee Het ontbreekt beslist niet aan wetenschappelijke argumenten om te breken met tabak, meestal wel aan motivering bij gebrek aan moed en daadkracht. De beslissing nemen is het allerbelangrijkste. De rest kan moeilijk zijn, maar er zijn goede hulpmiddelen: Denk aan Fumexit als een natuurlijk middel dat de rookhonger stopt. Maar stoppen heeft beslist zin: je merkt het al na een paar weken, als je over de moeilijkste periode heen bent. Die beslissing zal van jou een ander mens maken!

• U toegang heeft tot het complete assortiment producten van Fytobell®, Nutribell®, Ellen Dee® en Kilonorm®. • U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt. • U met korting op uw bestelling kan aankopen. • De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd. • U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft. • Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze klantenservice terecht. • Wij garant staan voor een optimale service. • Wij u helder en duidelijk over de producten informeren via de website, per telefoon en via e-mail.

www.boverte.com De beste zorgen uit de natuur!

Hans de Groot

e-mail: [email protected] - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48

SANA nr 29

29

WeetjesWeetjesWeetjesWeetjesWeetjes Welke verhouding EPA en DHA moet een goede visolie hebben? In Omega-3 zijn vooral 2 vetzuren actief: EPA en DHA die in een bepaalde verhouding voorkomen. De kwaliteit van een supplement kan vooral afgelezen worden van deze verhouding. Hoe dichter ze de ideale verhouding 2/3 EPA voor 1/3 DHA benadert, des te meer profijt zal het organisme er uit halen. EPA is vooral van belang voor hart- en bloedvaten

en DHA voor zenuwen en hersenen. EPA en DHA werken in feite voor al hun functies samen en al naargelang de functie zelf wordt een van beide meer actief. Zo is de Omega-3 visolie van Nutribell een ideale visoliesupplement met de goede verhouding DHA en EPA.

Gekibbel rond scheiding ondermijnt emoties van kinderen vier jaar Aan de rijksuniversiteit van Mansfield, Ohio in de Verenigde Staten, is een bijzonder uitgebreide studie afgerond met betrekking tot de emotionele en psychische schade bij kinderen en jongvolwassenen als gevolg van de scheiding van hun ouders. Bij het project waren meer dan 10.000 kinderen en adolescenten betrokken. Volgens Prof. Dr. Sun, professor in de sociologie viel op dat de schade al drie jaar voor de scheiding van de ouders, bij kinderen merkbaar is, als gevolg van het gekibbel en de verziekte atmosfeer in het gezin. De studie hield zich dan ook bezig met het opmeten van de schade bij deze jeugdigen drie jaar voor de scheiding, tot een jaar na de scheiding. Volgens de studie die door het Nationaal Instituut voor het welzijn van het Gezin werd bevolen,

30

SANA nr 29

is de schade al meetbaar drie jaar voor de scheiding, met een piek in de periode van de scheiding zelf. De emotionele storingen in de psyche van het kind en de adolescent zijn het hoogst in de periode van één jaar voor de scheiding tot rond de scheiding zelf. Naarmate het tijdstip van de scheiding komt, is de schade het meest opvallend. Van zodra de scheiding achter de rug is, merkt men een verbetering van het emotioneel welzijn van het kind op en kan het herstel van de schade beginnen. Het welzijn neemt zienderogen weer toe en een jaar na de scheiding is er weer sprake van een behoorlijk tot een normaal functioneren. Het Nationaal Instituut pleit dan ook voor een betere opvang en begeleiding van kinderen en jongeren precies in deze moeilijke piekmomenten.

Hoop voor diabetespatiënten groeit: levercellen vervangen defecte pancreas Aan de universiteit van Florida zijn onderzoekers er in geslaagd om levercellen van ratten om te vormen in insulineproducerende pancreascellen. Uit de proefnemingen en de begeleidende studie blijkt dat de lever een potentiële insulineproducent kan worden ter ondersteuning of vervanging van een defecte pancreas, waarbij de eilandjes van Langerhans te weinig of geen insuline meer produceren. Uit vroegere proefnemingen die trouwens ook aan onze Leuvense universiteit zijn gebeurd, evenals aan een paar Duitse universiteiten, bleek dat wanneer de pancreas geïnjecteerd werd met stamcellen die genetisch voorbereid waren op insulineproductie, en die buiten het lichaam werden aangemaakt en gekweekt,

ze in staat bleken om diabetes van het type 1 te verbeteren of om te keren. Omdat gebleken is dat de lever en de pancreas opgebouwd zijn uit gelijkaardig celmateriaal van dezelfde origine, kan een volwassen lever, als een celdonor fungeren waarbij de cellen geherprogrammeerd kunnen worden om te functioneren als pancreascellen. Uit vorige proefnemingen bleken de geïmplanteerde cellen bij muizen in staat om het bloedsuikergehalte drastisch naar beneden te halen, doordat ze zelfstandig insuline begonnen te produceren. De auteurs van de studie suggereerden ook dat de lever van een diabetespatiënt progenitieve cellen bevat die de pancreas kunnen regenereren.

Eén op zes hospitalisaties gevolg van verkeerd medicijngebruik Eén op de zes hospitalisaties van patiënten in de geïndustrialiseerde wereld is het gevolg van verkeerd gebruik van medicijnen. Dr. Gerald Cable van de dienst Volksgezondheid in de Verenigde Staten was verrast van dit hoge aantal. De helft van deze opnamen was bovendien te wijten aan het nemen van medicijnen die ver over datum waren. En nog eens de helft daarvan het gevolg van een verkeerde reactie door een verkeerde combinatie van verschillende middelen,

zoals pijnstillers en stimulerende middelen door elkaar. Veel mensen gebruiken ook medicijnen die aan anderen zijn voorgeschreven en sommigen lopen verschillende apotheken af om aan middelen te komen waarvan de verpakking voor vrije verkoop te klein is om te voorzien in hun, „hoog gebruik”. Overleg met de apotheker en een betere relatie tussen apotheker en patiënt zou veel van deze problemen kunnen voorkomen, zo werd vermeld in de studie.

SANA nr 29

31

Competitiesport is de vriend van vrije radicalen

W

Sneller oud door harde sport

ie beweegt leeft langer. Dat hebben we al in alle toonaarden horen zingen. Het is ook juist dat lichaamcellen beter van bloed worden voorzien na inspanningen. Waar bloed komt, is er ook zuurstof en dat is van vitaal belang voor de gezondheid van de cel en dus ook van het lichaam. Beweging helpt kanker voorkomen, is preventief belangrijk in verband met hart- en vaatziekten, spierziekten, beroerte, obesitas, suikerziekte, longziekten, slapeloosheid en depressies. Bewegen brengt antioxidanten op gang in de strijd tegen vrije radicalen en is dus gunstig tegen vroegtijdige veroudering. Niets dan goeds over beweging dus... tenzij je gaat overdrijven, want competitiesporten, en erg intensief sporten, urenlang joggen en krampachtig fietsen is dan weer pro-oxidatief en helpt de vrije radicalen in het lichaam. Kortom: verstandig bewegen is goed, maar overdreven sporten is schadelijk. We hebben het de jongste tijd behoorlijk veel gehoord: plotse dood tijdens een sportwedstrijd. Zelfs jonge kinderen van amper zeven werden als door de bliksem geveld en overleden tijdens hun sportwedstrijd. Van een aantal van hen werd bekend dat ze aan een genetische hartkwaal leden en dus was de verklaring geruststellend voor anderen die wel graag aan duursport doen. Maar het blijft een delicate oefening om het risico op plotse dood

32

SANA nr 29

in te schatten. Vandaar dat stemmen opgaan om vanaf jonge leeftijd sportbeoefenaars te screenen op de grootste risico’s. Vrije radicalen Bij sport moet je niet alleen omwille van de onderliggende mogelijkheid van hartfalen voorzichtig zijn, maar ook omdat het lichaam niet gemaakt is voor dergelijke langdurige extreme belasting. Extreme sportbeoefening vermeerdert

het aantal vrije radicalen in het lichaam in de plaats van ze te bestrijden. Vrije radicalen zijn kleine maar bijzonder gevaarlijke reactieve deeltjes in het organisme. Ze ontstaan door chemische reacties in het lichaam. Als hun aantal te groot wordt, kunnen ze schade aanrichten. Ze moeten dus onschadelijk worden gemaakt door middel van antioxidanten. Als dat niet gebeurt, dan veroorzaken deze radicalen schade aan het DNA en die schade wordt van de ene cel naar de andere doorgegeven. Het is dus belangrijk dat we deze radicalen proberen te vangen. Dat kan op vele manieren gebeuren: door verstandige beweging zoals wandelen, zwemmen, roeien, fietsen, maar niet in competitieverband. Op die manier wordt zuurstof aan de cellen gegeven en dat helpt de radicalen te liquideren. Een van de bekendste antioxidanten is vitamine C, vitamine E, bètacaroteen, en enzymen als SOD, catalase en glutathion. Pro-oxidant Het onschadelijk maken van vrije radicalen is een ingewikkeld proces. Gezonde voeding is er een essentieel onderdeel van: groenten, fruit, natuurlijke pro-

ducten zoals volkoren. Sterk oxidatief is roken, de allerslechtste dienst die je aan je organisme kan bewijzen. Suiker en alcohol zijn vrienden van de radicalen. Daarentegen is dagelijkse matige beweging dan weer een antioxidant: een half uurtje stappen, een uurtje fietsen, zich ontspannen in de natuur. Stress is een belangrijke pro-oxidatieve factor, evenals competitiesporten, uithoudingssporten. Het is niet verstandig dagelijks de halve marathon te gaan lopen. Bovendien beschadigt het op termijn de gewrichten van knie en heup. Ook geoxideerde vetten zijn uitermate schadelijk: ranzige visolie, verouderd frituurvet, transvet. De oxidatieprocessen zie je trouwens al op de huid: men veroudert sneller. Matigheid in alles is de beste deugd!

Jan van Bercken SANA nr 29

33

Slecht gebit oorzaak van veel kwalen

Ontstoken tanden maken de darmen ziek

H

oe gezonder de darm, des te gezonder het hele lichaam! Vroeger zei men: de dood huist in de darm... want als je darmen ziek waren, dan was het lichaam vaak niet bij machte de problemen te overwinnen. Ook de lever niet meer en.. met een gezonde lever blijf je lang en gezond leven, krijg je geen kanker. Als je darmen goed functioneren kan je lever alles aan. De vraag is, waarmee maak je de darmen ziek. Vaak ligt de oorzaak op een heel klein plaatsje: in de mond. Niet alleen wat we in de mond stoppen, is belangrijk, maar wat er in de mond zit: de tanden!

Deze toxines kunnen ook hartkleppen beschadigen tigend voor de gezondheid. Dergelijke problemen moeten meteen worden aangepakt. Zo kan een darmziekte zijn oorzaak vinden in een probleem ergens anders in het lichaam. Een van de weinig bekende oorzaken van darmziekten is een ontsteking aan de tanden. Darmproblemen kunnen veroorzaakt worden door verborgen ontstekingen aan de tandkassen. Voortdurende problemen aan het tandvlees verraden ook dat er iets mis is met de darmen. Darmproblemen kunnen complexe oorzaken hebben. Heel vaak is diarree of hardnekkige verstopping terug te voeren tot voedingsfouten, tot een verandering van eetgewoonte, of kan verband houden met besmet of bedorven voedsel. Hygiëne is een belangrijke vereiste om gezond te blijven. Als de darmen protesteren, is dit eigenlijk een goed teken, er zit namelijk voldoende reactie in het organisme om het pro-

bleem te liquideren. Het feit dat het lichaam diarree ontwikkelt, betekent dat het lichaam voor de veiligste manier kiest om een probleem te verwijderen. Je moet voorzichtig zijn en escalatie van het probleem voorkomen. Dat betekent niet dat meteen stoppende middelen moeten worden genomen, want op die manier hou je het probleem in het lichaam. Je moet enkel observeren dat er geen dehydratatie ontstaat, dat het lichaam dus over voldoende vocht blijft beschikken. Vooral voor baby’s kan dat levensbedreigend zijn. Een paar uur te weinig vocht kan al fataal zijn. Maar ook volwassenen moeten diarree niet laten aanslepen, want op die manier verspelen ze noodzakelijke mineralen. Let op je tanden Het is niet voldoende het symptoom te bestrijden, het is beter de oorzaak aan te pakken. Je kan maanden- of jaren-

Darmproblemen kunnen een volledige hypotheek leggen op je gezondheid. Als de darm gezond is, is ook je gezondheid in orde. Via de darm kan het lichaam aan de nodige vitamines, mineralen en voedingsstoffen voor de cellen komen. Langdurige verstopping of diarree die een hele tijd blijft aanhouden, zijn derhalve vernie-

34

SANA nr 29

SANA nr 29

35

Advertentie

observatie kan verzekeren, kan eventueel tot ontzenuwen worden overgegaan. Natuurartsen zijn doorgaans tegenstander van ontzenuwen. Is er toch een ontsteking, dan moet geprobeerd worden de ontsteking te overwinnen. Versterking van de natuurlijke weerstand door middel van Echinacea zal tot de basisbehandeling behoren. Je ziet meestal dat na genezing van de ontsteking aan de tandkassen, de problemen met de darmen vanzelf verdwijnen. En aangezien onze gezondheid in grote mate afhankelijk is van de goede functie van de darmen, moeten deze problemen prioriteit krijgen.

50 net.be www.50net.be

Verborgen ontstekingen aan de tanden kunnen oorzaak zijn van problemen met de darmen

De site voor de dynamische 50plusser!

Bezoek de website

36

SANA nr 29

lang met verstopping of diarree sukkelen, terwijl de darm wordt behandeld met wisselend succes, doordat de oorzaak in ontstoken tandkassen zit. Het gebeurt meer dat men tandpijn „oplost” door tanden te ontzenuwen. Als dit niet correct gebeurt, of als er resten van wortels blijven zitten na extractie van slechte tanden, kan het gebeuren dat ze maanden later voor verborgen ontstekingen zorgen die niet altijd pijn doen en niet op het goede moment voor alarmsignalen zorgen. Met ontzenuwde tanden ben je noodzakelijke informatie kwijt. Bovendien zijn ontzenuwde tanden dood materiaal in het lichaam, worden mercaptanen gevormd die het lichaam vergiftigen. Ontzenuwde tanden kunnen onbekende ontstekingen vormen die zowel voor gewrichtsproblemen, maar ook voor hartklepproblemen zorgen, om over de darmproblemen maar te zwijgen. Als langdurige diarree, of verstopping niet reageert op verandering van dieet, moet de arts onderzoek laten doen naar verborgen ontstekingshaarden. Tanden zijn vaak ideale broedhaarden, maar ook sinussen en amandelen. De tandarts kan door middel van een röntgenbeeld nagaan of een ontzenuwde tand geen etterhaard heeft ontwikkeld. Vandaar dat je altijd moet laten controleren of het niet wenselijk is een tand te laten trekken in de plaats van hem te laten ontzenuwen. Pas als je voldoende en blijvende

Het gevaar van antibiotica De klassieke truc bij tandontstekingen is antibiotica voorschrijven. Gemakshalve kiest men voor een breedspectrum, zodat men geen cultuur en antibiogram hoeft te maken waaruit blijkt welke bacterie verantwoordelijk is voor het probleem. Het gevolg is dat de patiënt voor de zoveelste keer geconfronteerd wordt met een giftig en sterk werkend medicament. Dat heeft weliswaar al verschillende levens gered, want in geval van hoge nood zal de arts soms geen andere keuze overblijven, maar er schuilt ook een gevaar in. Als antibiotica voor de minste kwaal wordt geslikt, neemt men een hypotheek op het reactievermogen van de patiënt. Er ontstaat een resistentie waardoor het middel niet meer werkzaam is, mocht het ooit absoluut levens-

reddend en dus noodzakelijk worden. De bacteriën hebben zich gewapend tegen het middel. Grote ziekenhuizen kennen het probleem. Het verplicht de farmaceutische industrie steeds nieuwe en sterkere antibiotica te ontwikkelen. Slik daarom nooit antibiotica op eigen houtje en neem ook die niet die voor andere huisgenoten werden voorgeschreven. Voor elk nieuw probleem moet je een nieuw voorschrift afwachten en ook een arts raadplegen. De darmflora zijn bij veel patiënten beschadigd door roekeloos voorschriftgedrag, want antibiotica vernietigt ook de nuttige bacteriën. Er ontstaat gisting, malabsorptie en er volgen automatisch gezondheidsproblemen. De darmflora moeten zo spoedig mogelijk worden hersteld. Daartoe is het belangrijk een darmsparend dieet te volgen. Beperk vlees en ongefermenteerde zuivel, geen wittebrood, geen suiker, geen geraffineerde producten. Wel zuurkool, echte yoghurt, melkwei opgelost in water (drie soeplepels op een glas) als dorstlesser. Wekelijks een sapdag inlassen waarop enkel groentesappen worden gedronken, doen vaak wonderen. Ook acidophilus, bifidus en termofilus, drie bacteriën zoals in Digesbiose, een ideaal probioticum, zijn van belang om de darmflora te herstellen en weer gezond te worden. Wie de darmen gezond maakt en gezond houdt, zal helemaal gezond worden of blijven.

Jos van Landuyt SANA nr 29

37

STOP STRESS

Advertentie

Nieuw boek van Dr. Marcel Verheyen

Column

Allergie: Nooit symptomen behandelen, maar oorzaken!

H

in luxe editie met harde kaft met stofwikkel en leeslint in fullcolour met meer dan 200 illustraties

“Verbeter de kwaliteit van je leven door stress en nervositeit efficiënt aan te pakken” Dr. Marcel Verheyen

38

Bestellen? Gebruik de bestelkaart in de i-Sana SANA nr 29

Uit de natuurgeneeskundige praktijk van Dr. Marcel Verheyen

et aantal mensen met allergische problemen stijgt schrikbarend. De oplossingen liggen niet voor de hand, want het is, zoals we al hebben gezien, een heel complex probleem. Zo is er ook de rol van de lymfocyten. Daarin zijn de T-lymfocyten en de Blymfocyten belangrijk. De lymfocyten of witte bloedcellen worden geboren in het beenmerg en ook de lever speelt een ongelooflijk belangrijke rol. Op dat moment zijn het als het ware nog geen rijpe cellen. Die moeten nog een functie krijgen, komen in het bloed en ook in de thymus terecht. De lymfocyten die daar worden vastgehouden worden getuned tot T-lymfocyten. Andere cellen worden opgevangen in de milt en in de lymfeknopen en worden daar gevormd tot B-lymfocyten. Dat zijn de twee grote elementen in de immuniteit. Als de T-lymfocyten geactiveerd zijn en in contact komen met een vreemde stof, een antigen, ontwikkelt daaruit de celimmuniteit. Dat zijn cellen die ons verdedigen. Als de B-lymfocyten in contact komen met een antigen, veranderen ze in plasmacellen. Binnen in die plasmacellen worden antilichamen gevormd, specifiek tegen dat antigen en die worden daarop naar buiten gestoten. Die plasmocyten produceren antilichamen specifiek tegen dat antigen en dat wordt de humorale immuniteit genoemd. Eenvoudig geschetst zijn dat dus twee grote groepen. Maar je kan de immuniteit nooit los zien van de totaliteit, want anders maak je fouten als je alleen maar kijkt naar de T-lymfocyten of die B-

lymfocyten, omdat het maar een heel klein deeltje van de werkelijkheid is. Op die manier zou je nooit oorzakelijk kunnen werken en nooit een goede therapie kunnen voorstellen. We kunnen het daarom zowel anatomisch, als energetisch bekijken, ook fysiologisch of biochemisch. Als je het anatomisch bekijkt, is de mens een holle buis met aan de buitenkant de huid. De ingang is de mond en de neus. Verder heb je de darmen, en in feite is de holte van de darmen eigenlijk ook de buitenkant en tenslotte heb je de anus. Daarmee wil ik aangeven dat als allergieën zichtbaar zijn op de huid en op de slijmvliezen, dit eigenlijk ook de buitenkant is. Dat is de eerste soort. Maar als er aan de binnenkant een allergische reactie optreedt, is dat veel gevaarlijker; dan gaan weefsels stuk, terwijl je dat niet goed kan observeren. Bijvoorbeeld gaan bloedvaten stuk en cellen worden vernietigd. Als er binnenin iets gebeurt, heb je serieuze schade. Als je aan de buitenkant iets ziet, krijg je roodheid, tranende ogen, enz... De buitenkant is het minst erge: bvb. eczeem. Daarom is het ook gevaarlijk om een eczeem op basis van een allergie dicht te maken, dan duw je het probleem echt naar binnen, dat is veel gevaarlijker, dan krijg je er minder greep op. Vandaar het uitzonderlijk belang oorzakelijk te werken en niet symptomatisch. Door een probleem op de huid zichtbaar op te lossen, kan je een veel erger probleem binnenin krijgen en dat is niet de bedoeling. Dr. Marcel Verheyen SANA nr 29

39

Heilzame plantenextracten en Plant van de maand: hun toepassing

Door Kees Martens Kruidenkundige

Melissa officinalis L.

CITROENMELISSE:

voor een rustig, lang leven

C

itroenmelisse is een van de vriendelijkste kruiden in het natuurassortiment. Het kalmeert, brengt rust en in de middeleeuwen voegde men er een mirakel aan toe, want volgens sommigen kon citroenmelisse iemand weer tot leven wekken. In elk geval zijn bijen er dol op, werd het al bij de Grieken gebruikt en Paracelsus benoemde het tot levenselixir. In de vroege middeleeuwen was er zelfs een Angelsaksische prins die elke ochtend thee van citroenmelisse dronk en 108 jaar werd. Het kruid wordt heden ten dage nog altijd met succes gebruikt in de kruidengeneeskunde.

Geschiedenis van de plant Het Griekse woord ‘melisse’ betekent ‘bij’ (insect). De aromatische plant wordt druk door bijen bezocht. Opmerkelijk is dat de geur van deze plant andere insecten, zoals muggen, op afstand houdt. Reeds lang staat citroenmelisse erom bekend dat ze “het hart vrolijk maakt”. Galenus beval de plant aan tegen slapeloosheid en hartkloppingen; hij moet dus al op de hoogte zijn geweest van het rustgevende effect van de plant. Paracelsus noemde melisse

40

SANA nr 29

kalmeert en ontspant. De plant revitaliseert het zenuwstelsel en is slaapbevorderend, vooral bij inslaapmoeilijkheden. Bovendien verbetert ze het denkvermogen, is psychisch stimulerend en kalmeert het hart. Melisse is bovendien krampstillend op maag, darmen en galwegen. Ook bevordert ze de maagsapafscheiding, de spijsvertering en de vorming van gal, en werkt ze tegen winderigheid. Uitwendig is de plant o.a. antiviraal, vooral tegen herpesvirussen. En bovendien houdt ze veel insecten op afstand, terwijl ze bijen juist aantrekt! Toepassing: Niet alleen voor het zenuwstelsel is melisse een waardevolle plant. Maagaandoeningen in relatie met nervositeit kunnen er goed mee worden behandeld. Ze heeft ook een goede invloed op onze nachtrust. Bovendien ondersteunt de plant de spijsvertering en wordt ze uitwendig toegepast bij die bekende zogenaamde koortsblaasjes. Verwerking: De topjes en de bladeren van de plant worden vers verwerkt.

Om zelf te doen: Melissethee, bij nervositeit, spijsverteringsstoornissen: Giet op 20 gram melisse een halve liter kokend water en laat het geheel 10 minuten koken. Drink hiervan dagelijks een paar kopjes van op, het beste een tijdje na de maaltijden. Melissewijn, bij duizeligheid, misselijkheid: Giet op 50 gram gesneden bloeiende toppen 0,7 liter rode wijn. Desgewenst op smaak brengen met nootmuskaat en koriander. Elke dag hiervan 1 tot 2 likeurglaasjes opdrinken. Verse melisseblaadjes, bij slechte adem: Kauw enige tijd op een vers melisseblaadje.

Voor meer informatie zie www.boverte.com

een “levenselixer” dat nieuwe levenskracht kon geven. In kloostertuinen was melisse een belangrijke plant, mede omdat Karel de Grote de aanplant ervan op veel domeinen gebood. En de bekende fytotherapeut, Prof. Dr. R.F. Weiss, schrijft dat de werking van citroenmelisse kalmerend en krampstillend is. Eigenschappen Citroenmelise is zeer veelzijdig. Ze wordt wel eens een ‘fytotranquillizer’ genoemd omdat ze SANA nr 29

41

Onzekere tijden en tekort aan zonlicht maken mensen depressief

Bekamp

winterdepressie met visolie

H

et is voor veel mensen een erg moeilijke tijd. De onzekerheid neemt toe, velen zien het niet meer zitten. Het aantal depressieve patiënten is nog nooit zo hoog geweest. De grote baas van het RIZIV verklaarde dat depressies altijd volgen op tijden van grote crisis. Het verontrustende is dat er geen eind lijkt aan te komen. Door de crisis hebben mensen schrik hun job te verliezen, de werkdruk verhoogt, de concurrentie wordt bitsig. Daar bovenop komt nog het tijdstip van het jaar met een vergrote kans op winterdepressie. Neem de twee samen en je hebt de perfecte omstandigheden om depressief te worden. Preventie is van groot nut en dat kan door middel van een heel eenvoudig natuurlijk product: visolie. Steeds meer werknemers zitten thuis voor depressies en burn-out. Dat kost zowel de werkgevers als de staatskas enorm veel geld. Vooral vrouwen zijn het slachtoffer van depressies, vooral winterdepressies, omdat ze met dezelfde werkdruk en onzekerheid te maken hebben, doorgaans een dubbele taak heb-

42

SANA nr 29

ben en bovendien ook nog last hebben van winterblues doordat ze te weinig zon, te weinig licht, te weinig vitamine D hebben kunnen opslaan. Hoe merk je winterdepressie? -Voel je je lusteloos en somber? - Heb je een negatief zelfbeeld en ge-

voelens van nutteloosheid? - Ben je vermoeid en prikkelbaar en verlies je je humeur? - Is bovendien ook je slaapritme verstoord? - Heb je uitzonderlijk veel trek in zoet eten en snoep en keert dit elk jaar terug bij het begin van de winter? Als je deze symptomen bemerkt dan heb je wellicht een winterdepressie. Tijd om er over te praten. Want een sombere stemming, moeheid, lusteloosheid en prikkelbaarheid doen zich voor als de dagen korter worden en de nachten langer. Deze gevoelens worden vaak gecompenseerd met koolhydraatrijk voedsel en suikers. Ongeveer 6% van onze bevolking heeft ieder jaar weer last van een winterdepressie. De meeste van deze patiënten zijn vrouwen. Overdag meer in de buitenlucht vertoeven en dus meer licht „ondergaan” is van belang voor de behandeling. Soms kan lichttherapie een vervangingsmiddel zijn. Door meer licht overdag verbetert het slaappatroon als eerste, waardoor de vermoeidheid overdag verdwijnt. Winterdepressie ontstaat vooral door gebrek aan daglicht, waardoor het bioritme (biologische klok) verstoord raakt. Het slaaphormoon melatonine in de pijnappelklier speelt een belangrijke rol in het

bioritme. De hoeveelheid melatonine neemt ’s avonds toe om vervolgens ’s ochtends weer af te nemen onder invloed van daglicht. Vaak is de hoeveelheid van andere hormonen zoals serotonine en dopamine, bij deze mensen ook verstoord. Vandaar dat ze dat willen compenseren met veel suikergoed te eten: chocolade, koekjes, zoetigheden... Visolie helpt Britse wetenschappers denken de oorzaak of een van de oorzaken van deze winterse vermoeidheidsziekte te hebben gevonden. Zij vermoeden dat een verstoorde balans in de hersenen tussen bepaalde fosfolipiden, fosfaat bevattende vetachtige stoffen, verantwoordelijk is voor de ziekte, die patiënten in een staat van uitputting en depressie brengt. Door het verstoorde metabolisme raken zenuwcellen beschadigd. Bepaalde vetzuren uit visolie zouden die schade kunnen voorkomen, aldus dr. Basant Puri van het Hammersmithziekenhuis in Londen, die het onderzoek leidde. Zet dus wat meer vis op het menu en maak gebruik van een goed supplement Omega-3, de werkzame stof in visolie.

Jan van Gendt SANA nr 29

43

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

Broccolisoep met linzenscheutjes tegen kanker

B

roccoli is eigenlijk een nog gesloten bloemknop van een koolsoort waaruit later, als we deze niet oogsten, mooie en lekkere naar kool smakende bloemetjes verschijnen. U vindt ze tegenwoordig niet enkel als groene groente maar er zijn ook varianten verkrijgbaar van paars tot groene torentjes en uiteraard onze vertrouwde witte bloemkool die ook van dezelfde familie afkomstig is. Broccoli is oorspronkelijk een Italiaanse groente en werd reeds gegeten door de Romeinen. Het is een veelzijdige groente met tal van toepassingen zoals wokken, stoven, koken, pureren, soepen, enz… Omdat deze groente een vrij lang groeiseizoen kent en dient te overwinteren in de moestuin wordt broccoli ook wel eens winterbloemkool genoemd. De soep garneren we met uiterst voedzame en heerlijke scheutjes van linzen. In de winter is het in ons klimaat moeilijk om nog groenten buiten te zaaien. Daarom zien we deze maand een heel makkelijke en vooral goedkope manier om toch wat eigen gekweekte groenten te telen in een gewoon plastic schaaltje in de keuken. Boodschappenlijstje voor 4 personen : • 2 kleine stukken broccolikolen of één grote • 5 middelgrote ajuinen • 1 dikke prei in ringen gesneden • 3l. groentebouillon of kippenbouillon • 150 g linzen (rode, groene en/of beige) • peper en zout • een klontje hoeveboter of een eetlepel olijfolie Bereidingswijze Zet de linzen, 4 dagen op voorhand, een nachtje te week in koud water. Giet de dag erna het vocht af door een zeefje en doe de geweekte en natte scheutjes in

44

SANA nr 29

een plastic bakje. Sluit deze zorgvuldig af met plasticfolie en prik hierin enkel gaatjes. Deze zorgen voor een goede verluchting van het geheel. Je loopt anders risico op schimmelvorming. Laat de linzen 4 dagen staan op het aanrecht van je keuken. Controleer wel dagelijks de vochtigheidsgraad van de linzen en besproei ze eventueel met wat water. De linzen mogen niet zwemmen in water maar ze mogen ook niet uitdrogen. U zal zien dat de zaadjes heel snel gaan kiemen en op deze manier genietbaar en bruikbaar worden voor zowel warme bereidingen en als slacomponent. Nu maken we de soep. We snijden voorzichtig de bovenste “roosjes” van de

broccoli los en houden deze apart voor de garnering. Gooi de stengels niet weg maar snij ze in grove stukken van 2cm. Schil de uien en snij ze in reepjes. Doe een klontje hoeveboter in een kookpot en laat de uien stoven tot deze glazig zien. Dit kookproces van uien geeft uw soep een heerlijke, bijna zoete uiensmaak die altijd de basis uitmaakt van elke lekkere soep. Voeg er de prei en de stukken broccolistengels aan toe, samen met de bouillon. Laat dit geheel zachtjes gedurende één uur koken tot de stengels gaar zijn. Mix in een mixerblender (2 min.) of met een staafmixer (5 min.) tot de soep een mooi smeuïg geheel vormt. Wok de broccoliroosjes kort in een soeplepel olijfolie of stoom ze kort gedurende enkele minuutjes. Laat de linzenscheutjes (rauw) en de broccoliroosjes kort even mee warmen en serveer dit winters soepje terwijl op de achtergrond het haardvuur knettert en het buiten sneeuwt.

zijn uiterst interessante kruideninhoudsstoffen. Broccoli en spruitjes zijn zowat de koplopers qua hoeveelheden en beschikbaarheid van deze glucosinolaten. Omdat de glucosinolaten nogal stevig ingekapseld zitten in de celstructuren van kolen dient u deze ook steeds goed te kauwen. Nu is er wel een probleem naar de opneembaarheid van deze stoffen door ons lichaam. Sommige aanwezige enzymen breken de werkzame stof af bij kamertemperatuur. Dat betekent dus dat je best je broccoli opwarmt om die vorming vlot te kunnen laten verlopen. Anderzijds wordt die werkzame stof (sulforafaan) ook afgebroken als de bereidingstemperatuur te hoog oploopt. Praktisch wil dit dus zeggen dat je broccoli best in een niet te warme bereiding klaarmaakt zoals bijvoorbeeld kort stoven, lichtjes wokken of stomen. Dit zijn trouwens de beste bereidingstechnieken voor de meeste groenten naar behoud van geur, kleur, smaak en actieve inhoudsstoffen. Broccoli en spruitjes bevatten ook veel, snel afbreekbare, vitamine C en hebben dus dubbel nood aan een niet te warme bereiding. Spruitjes zijn trouwens veel lekkerder als u ze rauw zijnde en fijngesneden kort wokt. Broccoli is gekend om zijn anti-kanker werking zowel preventief als bij reeds bestaande kankers. Ook is er een interactie naar maagzweren en hart- en vaatziekten. Meer hierover lees je meer in het schitterende boek : “over zinnen prikkelende oesters en verslavende chocolade” van Dr. Ir. Eric De Maertleire.

Natuurlijk smakelijk! Gooi stengels en bladeren van broccoli en bloemkool nooit weg maar gebruik ze als bindmiddel voor soepen en sauzen. Ze zorgen voor een heerlijk zachte, romige, fluwelige en smeuïge consistentie. Waar het goed voor is Alle koolsoorten bevatten in min of meerdere mate glucosinolaten en dit

‘t Vlierhof Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected] www.vlierhof.be

SANA nr 29

45

De groene vingers van Ivo Pauwels Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal schitterende rubrieken in i-Sana.

PLANT VAN DE MAAND

ZURING: FEL ONDERGEWAARDEERD LEKKERNIJ VOOR LIEFHEBBERS VAN PALING IN ‘T GROEN

Z

uring is een beetje in onbruik geraakt, behalve bij de liefhebbers van paling in het groen, maar het is een kruid dat al van in de oudheid gebruikt werd, zelfs al bij de Romeinen bekend stond. In de kruidengeneeskunde stond het in verband met de spijsvertering, problemen met de darmen en de huid. Nu weten we dat die aan elkaar gelieerd zijn. Je mag gewone zuring niet verwarren met veldzuring en mensen die gemakkelijk nierstenen vormen, moeten er voorzichtig mee zijn omdat het rijk is aan oxaalzuur. Toch verdient zuring een bijzondere plaats in onze leefgewoonten. Ondanks de uitgesproken zure smaak van zuring, een smaak die vooral bij vis en schaaldieren past, wordt zuring nog weinig gewaardeerd. Zuringsoorten die spontaan in de tuin komen, vertellen je vaak wat over de toestand van de bodem. Omdat zuring haast uitsluitend op zure of verzuurde bodems voorkomt, zul je best een handje kalk strooien. In hooilanden en weiden over heel Europa komt de veldzuring voor, Rumex acetosa. De breedbladige zuring die in kruiden- en moestuinen wordt gekweekt, is een ondersoort van de veldzuring en heet Rumex acetosa var. hortensis. Omdat hij nooit of bijna nooit bloeit, wordt hij maagdenzuring genoemd. De bladeren ervan zijn groot, veel groter dan die van de veldzuring. Maagdenzuring vormt dus geen zaad, maar is gemakkelijk te vermeerderen uit wortelstek of

46

SANA nr 29

door scheuren. Bij gespecialiseerde kwekerijen is zaad van een zeldzame zuringsoort te verkrijgen, de zogenaamde spinaziezuring, Rumex patientia. Deze doorlevende plant kan meer dan manshoog worden en heeft tot 30 centimeter lange bladeren die als spinazie kunnen worden bereid. Het is een steppeplant uit Oost-Europa, Turkije, Noord-Azië en Noord-Afrika. De Franse of Spaanse zuring, Rumex scutatus, groeit in alpenweiden en puinhellingen in Midden- en Zuid-Europa. Hij heeft een fijne citroensmaak.

hun lange marsen op zuringstelen. Van dat gebruik zou de geslachtsnaam Rumex zijn afgeleid. ‘Rumo’ betekent immers ‘ik zuig’. Zuring legt paling in het groen en heeft een urinedrijvende en bloedzuiverende werking. Bovendien bevat de plant veel vitamine C. Een kompres van zuringblad zou jeugdpuistjes kunnen verdrijven. Met het sap van de plant kan aanslag op zilverwerk worden verwijderd en met aluin geeft het een fraaie gele tot groene natuurlijke verf. Zuring moet altijd vers verwerkt worden, want het blad laat zich slecht drogen.

Super purgeerkuur: veldzuring In de volksmond zegt men „hij zit met een vuil kot”. Dat betekent zoveel als dat de binnenkant van het lichaam helemaal vervuild is en dat kan omdat er geen ontlasting is geweest. Niet naar het toilet kunnen gaan, het slachtoffer zijn van een hardnekkige verstopping, is niet plezierig. Je voelt je opgeblazen, gezwollen, je komt als het ware onder druk te staan. En elke dag dat je niet naar het toilet kon, wordt het een beetje moeilijker om dat ’s anderendaags wel te kunnen. Sommigen mensen nemen hun toevlucht tot sterke synthetische laxeermiddelen, maar dat mag je niet op eigen houtje doen. Want op die manier kan het lichaam belangrijke elektrolyten kwijt spelen zoals kalium, wat wel nadelig is voor de spieren, ook voor de hartspier. Maar gelukkig is er veldzuring die ons in deze hoge nood ter hulp komt. Wil je een veilig, superwerkend en doeltreffend paardenmiddel om de verstopping te overwinnen? Kook 40 g jonge zuringblaadjes met 20 g sla, evenveel prei, 10 g spinazie en 5 g kervel met wat olijfolie. Drink hier een paar kopjes van uit... en haast je naar het toilet. Je zal je nog nooit zo opgelucht en tevreden hebben gevoeld. Een last is van je afgevallen... letterlijk!

Dorstlessend Zuring heeft een frisse smaak en staat sinds lang bekend om zijn dorstlessende eigenschappen. Romeinse soldaten op oorlogspad zogen om die reden tijdens SANA nr 29

47

Tuinsprokkels Postelein en winterpostelein

P

ostelein, Portulaca oleracea, wordt al duizenden jaren gekweekt. Het is een halfwinterharde, eenjarige plant die zich in de vrije natuur heel gemakkelijk uitzaait en dat vooral op lichte, goed afwaterende gronden in de volle zon. Postelein vormt kruipende stengels met dikke, vlezige blaadjes. Vooral in Frankrijk wordt postelein vaak aan soepen toegevoegd, een gebruik dat van de Romeinen werd overgenomen. Postelein is een zacht waterafdrijvend en laxerend middel. Bovendien is postelein een grote bron van vitamine C en bevatten de blaadjes ook ijzer, calcium, caroteen, thiamine, riboflavine en niacine. Onlangs heeft wetenschappelijk onderzoek uitgewezen dat postelein vetzuren bevat die hartkwalen zouden voorkomen. Winterpostelein, Claytonia perfoliata (ook nog bekend als Montia perfoliata), vertelt een soortgelijk verhaal. Het plantje schiet spontaan in talloze tuinen op, want het zaad verschuilt zich in potten van vaste planten en struiken. Mooi is dit kruid alleszins, met bloemtrosjes boven 48

SANA nr 29

het grappige blad. Het kleine sappige plantje met de bijna ronde blaadjes die fraai geschikt uit een rozet opschieten, is een veel voorkomend onkruidje langs de westkust van NoordAmerika. Het groeit er op beschaduwde plaatsen die ’s winters vochtig zijn en doet dat zelfs in koele kloven in de meest onherbergzame streken. Met die voorkeur voor lommerrijke plekjes verschilt het overduidelijk van postelein dat eerder een zonneklopper is. Winterpostelein versiert het bord en wordt daarom zeer gewaardeerd in de Nouvelle Cuisine.

De aromatische kalmoes

V

ijverliefhebbers kennen kalmoes ongetwijfeld. Acorus calamus is een prima moerasplant waarvan het blad sterk lijkt op dat van de gele lis waarmee het vaak samen voorkomt. Kalmoes is afgeleid van het Griekse ‘calamus’ wat riet betekent. Kalmoes behoorde in de oudheid tot de belangrijkste ingrediënten van geurzalven. De bloemkolf van kalmoes verschijnt

aan de zijkant van het blad. Bij ons geeft kalmoes nooit zaad omdat de juiste insecten in ons koele klimaat ontbreken. De etherische olie die de aangename geurstoffen bevat, zit voornamelijk in de wortelstok. Ook bij het kneuzen van het blad komt het aroma vrij. De gemalen wortel wordt gebruikt in potpourri’s en geurzakjes, de etherische olie is bestanddeel van parfums.

van Ivo Pauwels

kruidenazijnen voegt Agastache foeniculum zijn fijne smaak toe. De Cheyenne-indianen gebruikten een aftreksel van de dropplant tegen verkoudheid en ziekten van de ademhalingswegen. Andere stammen zoals de Dakota, de Cree, de Omaha, de Lakota, de Ponca en de Pawnee zetten thee van dit heerlijke kruid.

De dropplant

A

gastache foeniculum is een prima tuinplant die het ongeluk heeft een sprekende gelijkenis te vertonen met een netel en daarom door onervaren tuinlieden vaak in een jong stadium wordt doodgeschoffeld. Twijfel je, neem dan het blad even tussen duim en wijsvinger. Geurt je duim naar drop dan heb je met een dropplant te doen. Deze winterharde vaste plant geeft mooie blauwe bloemen en er is zelfs een steriele cultivar, die zoals het een onvruchtbare plant betaamt, een lange bloeitijd heeft: Agastache ‘Blue Fortune’. Heel recent verscheen ook een steriele cultivar met rode bloemen op de markt: Agastache ‘Red Fortune’. Het blad van de dropplant levert een lekkere thee en ook aan SANA nr 29

49

Tips voor een heerlijke, herstellende slaap

- Bespuit de onderbenen met de koude douchestraal. - Drink een rustgevende thee: kamille, passiebloem, valeriaan, Escholtzia. - Gebruik wat honing in de thee. - Vermijd alcoholische dranken om te slapen: je slaapt wel gemakkelijker, maar de slaap is minder diep. - Vermijd heftige discussies voor het slapen gaan. - Lees wat en praat wat, dat brengt rust.

Niet iedereen heeft hetzelfde slaappatroon en het ritueel dat de slaap voorafgaat verschilt evenveel als het aantal mensen dat gaat slapen: de een heeft behoefte aan lectuur, de andere aan televisie, nog een andere aan een rustgevende thee of een wandeling.

Beste slaaphouding: je linkerzijde

H

et belang van slaap wordt vaak onderschat. Het heeft een bijzonder grote invloed op onze gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Concentratie en geheugen werken niet naar behoren als er niet voldoende slaap is. Men herstelt ook niet van de vermoeienis van de dag zonder gezonde diepe en natuurlijke slaap. Sommige artsen zijn daarom radicaal tegen de wisseling van zomeren wintertijd omdat de biologische klok in de war wordt gestuurd. Het is maar een uurtje verschil, maar het slaapritme is voor twee maanden uit de haak. Van zomer- naar wintertijd is iets minder belastend en dan volstaat anderhalve maand om weer in de plooi te vallen. De kunst is dus goed te kunnen slapen. Daar bestaan gelukkig goede natuurlijke middelen voor, maar ook de slaaphouding en het slaapritueel zijn van belang.

50

SANA nr 29

Oorzaken van slapeloosheid Slapeloosheid is bij volwassenen meestal het gevolg van emotionele problemen, stress en overdruk op het werk of in het gezin. Een nachtje liggen piekeren is geen drama. Ga daarom niet meteen zoeken naar sterke slaapmiddelen, want de volgende nacht zal het gemakkelijker lukken. Door sterke slaapmiddelen beland je in een vicieuze cirkel: op de duur kan je niet meer zonder. Tips De slaap wordt ingeleid door het slaaphormoon melatonine. Het is tegelijk een sterke antioxidant en nuttig bij de preventie van kanker. Het lichaam begint melatonine aan te maken van zodra het donker begint te worden. Daarom is het niet verstandig om net voor het slapengaan nog in een hel verlichte ruimte te vertoeven, televisie te kijken of naar de computer. Verduistering van de kamer is trouwens ook essentieel. Daarom deze tips: - Maak elke avond een korte wandeling. - Ga blootsvoets in het gras lopen om te “aarden”. Spanningen worden afgeleid.

Op je linkerzijde Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat mensen die ’s nachts op hun rechterzij slapen een grotere kans op schade door de terugvloeiing van maaginhoud naar de slokdarm hebben. In een slaaplabo werd de invloed van vier slaaphoudingen onderzocht op de terugvloed van maaginhoud naar de slokdarm gedurende de nacht. Tijdens het onderzoek werd onder andere de zuurgraad net onder de slokdarm gecontroleerd. De 10 patiënten die aan het onderzoek meededen kregen een maaltijd met veel vet voorgeschoteld en later op de avond een tussendoortje. De onderzoekers ontdekten dat tussen 11 uur ’s avonds en 7 uur ’s ochtends meer maagzuur naar boven kwam wanneer patiënten op hun rechterzij sliepen dan in de andere drie posities. De zuurgraad in de slokdarm daalde hierbij tot onder de 4. Onderzoekers denken dat in deze positie maagzuur minder goed wordt afgebroken. Vandaar dat het beter is laat op de avond niet te veel te eten, of helemaal niet te eten na zeven uur ’s avonds. Zwaar tafelen bemoeilijkt trouwens het inslapen, of leidt tot hazenslaapjes die ook weer het normale slaapritme ’s avonds verstoren.

Jos van Landuyt SANA nr 29

51

Burn-out zit in het hoofd, maar ook in de chemie van ons lichaam

Tekort aan co-enzym Q10 veroorzaakt lusteloosheid

I

n ons land heeft één op de duizend mensen last van een ernstige depressie of burn-out en zitten daarom meer dan een jaar thuis met ziekteverlof. Dat getal lijkt niet te verminderen, want in tijden van crisis hebben mensen met een dun vel en een gevoelig zenuwstelsel meer last van depressieve gevoelens dan anderen. Dat zijn geen plantrekkers, maar mensen die echt gebukt gaan onder de problemen, of de problemen niet op tijd hebben zien aankomen en er hun levenswijze niet hebben op afgestemd. Burn-out treft men vooral onder mensen met een verantwoordelijke functie, ook in het onderwijs, als gevolg van onmogelijke taken en opdrachten, weinig waardering van de omgeving en voortdurend gevaar lopen stank voor dank te krijgen. Afstand nemen, op tijd ontspanning, “neen” durven te zeggen en zijn problemen uitpraten, zijn belangrijke factoren om problemen te voorkomen. Daarnaast zijn antioxidanten erg belangrijk waaronder vooral vitamine C, magnesium en CO-enzym Q10. Stress is een modewoord geworden waar alle moderne kwalen worden aan opgehangen. Vaak worden externe en emotionele factoren ten onrechte als schuldige aangeduid, omdat ook scheikundige elementen die afkomstig zijn uit een ontoereikende voeding of absorptiegebrek even goed verantwoor-

52

SANA nr 29

delijk kunnen zijn. Zo hebben steeds meer mensen last van lusteloosheid en gebrek aan energie. Met andere woorden, ze voelen zich niet goed in hun vel, kunnen hun werk, hun gezin, zelfs het leven amper nog aan. In veel gevallen is de oorzaak hiervan een gebrek aan het co-enzym Q10. Dit speelt namelijk een

belangrijke rol in de energiestofwisseling in onze cellen. Uiteraard kunnen andere stoffen zoals lithium en chroom ook een belangrijke rol spelen. Maar het is niet juist alles op anderen te willen steken of zichzelf als mislukkeling te beschouwen om burn-out en depressie te kunnen kaderen. Er is dus wel degelijke ook iets te bereiken en vooral; ook aan preventie te doen door anders te gaan denken, maar ook anders te gaan eten en de tekorten zoals Q10, aan te vullen. CO-enzym Q10 Co-enzym Q10 komt van nature voor in de voeding, o.a. in sojabonen en vette vissoorten. Het lichaam kan deze stof ook zelf aanmaken. Naarmate we ouder worden, neemt de eigen aanmaak én het vermogen om Q10 uit de voeding om te zetten af. Met als gevolg: vermoeidheid, lusteloosheid en een minder krachtig immuunsysteem. Aanvulling kan dus helpen. En naarmate de leeftijd vordert mag het aandeel van de suppletie ook toenemen. Een belangrijke taak van het co-enzym Q10 is ook het voorkomen van bloedstolsels die de zuurstoftoevoer naar het hart hinderen. Daarnaast kan deze stof in combinatie met vitamine E de oxidatie van de slechte cholesterol (LDL) voorkomen. Ook blijkt Q10 in combinatie met vitamine E en selenium effectief bij aderverkalking. Bovendien is coenzym Q10 ook van nut bij de preventie van paradentose en het voorkomen van tandvleeslijden. Patiënten die veel last hebben van ontstekingen aan het tandvlees, hebben baat bij het toedienen van Q10. Maar ook bij hartlijden en vooral bij slapte, vermoeidheid en emotionele overdruk heeft co-enzym Q10 zijn nut bewezen. Emotioneel welzijn, zich goed voelen in zijn vel heeft dus meer met voeding en scheikunde te maken, dan men op het eerste gezicht geneigd is te denken.

Lusteloosheid, zich emotioneel niet goed voelen en gebrek aan fitheid hebben vaak te maken met een tekort aan co-enzym Q10

Hans de Groot

SANA nr 29

53

Advertentie

Advertentie

Mosa Nostra

DE MARETAK

Dromen en ontwaken in een sprookjeswereld of gewoon blijven dromen? Kuuroord Mosa Nostra is meer dan een sprookje. Het is jouw biotoop van herbronnen en schoonheid. Stress glijdt van je lichaam en rust wordt je tweede huid. Relaxen wordt een belevenis, in jouw eigen droom en pure luxe. Mooi worden vanbinnen en vanbuiten. Elk mens is uniek en heeft andere wensen. Onze wellness arrangementen betoveren elkeen.

Openingsuren Behandelingen: Alle dagen: van 9 u tot 18 u Vrijdag: van 9 u tot 20 u Bathing & Sauna: van 9 u tot 18 u Basic Evening: tot 22 u Woensdag & zondag: sluitingsdag

natuur- en dieetvoeding, lichaamsverzorging De Merodelei 36 - 2300 Turnhout Tel.: 014/42 47 63 Openingsuren: van maandag t/m zaterdag 09u30 - 18u00

Korspelsesteenweg 86 - 3581 Beverlo Tel.: 011/40.14.07 www.brouwland.com Openingsuren :

Maandag - vrijdag:

Zaterdag:

9u tot 18u

9u tot 17u

Zwaar gevoel na het eten? Cardubell helpt!

Openingsuren: ma: di: wo: do: vrij: za:

9.30 9.30 9.30 9.30 9.30

12.30 12.30 12.30 12.30 12.30

13.30 13.30 13.30 13.30 13.30 13.30

18.00 18.00 18.00 18.00 18.00 18.00

Kempenstraat 31 - 3650 Dilsen-Stokkem 089 75 23 30 - [email protected]

www.mosanostra.be

Bijzondere eigenschappen: * Ondersteunt de vertering van vetten * Goed voor de leverfunctie * Helpt bij een vol gevoel in de maag * Goed voor de galfunctie * 100% natuurlijk / 15% alc.

Voel je wel met fytobell! Meer info op: www.fytobell.be E-mail: [email protected] Tel:011/37.19.24

54

SANA nr 29

SANA nr 29

55

Advertentie

56

SANA nr 29