17/06/2014 GEOHEAT‐app Toelichting Activiteit 1 ‐ Geologische potentieel
D. Lagrou, S. Loveless, V. Harcouët‐Menou, B. Rombaut, B. Laenen (VITO) J.C. (H.) Doornenbal, M.P.D. Pluymaekers, J. ten Veen, L. Kramers, (TNO)
Geologisch potentieel geothermie aquifers Aanpak 1. 2. 3. 4. 5.
Bepalen van geschikte aquifers (watervoerende lagen) Correlatietabel stratigrafie Vlaanderen ‐ Nederland 3D modellering laagvlakken voor aanmaken van dieptekaarten Temperatuursberekening Geothermisch potentieel
Output 1. 2.
ArcGIS bestanden binnen DOV – geologisch 3D model; ThermoGIS (Nl) Figuren in rapporten
17/06/2014 © 2012, VITO NV
2
1. Bepalen van geschikte aquifers Bepalen van geschikte aquifers (Pluymaekers et al., 2012)
» Komen voor over een groter gebied (>10km²) » Temperaturen 25° – 35°C (intermediaire geothermie + warmtepomptoepassing); > 40°C voor directe verwarmingstoepassingen » Reservoirdikte > 20m » Diepte‐interval: 500 – 4000 m
17/06/2014 © 2012, VITO NV
3
1. Bepalen van geschikte aquifers Zelfde aquifers die ook potentieel hebben voor andere diepe toepassingen, o.a. CCS, ondergrondse gasopslag, geothermie Serie
Stage
Gesteente
Soort porositeit
Boven‐Krijt / Paleoceen
Maastrichtiaan / Daniaan
Korrelkrijt – krijt (‘chalk’)
Spleten Intergranulair
Trias (Midden/Onder)
Anisiaan (“Buntsandstein”)
Zandsteen
Intergranulair
Pennsylvaniaan (Boven‐Carboon)
(“Westfaliaan”)
Zandsteen
Barsten & spleten Intergranulair
Mississippian (Onder‐Carboon)
Viseaan + Tournaisiaan (“Dinantiaan”)
Kalksteen
(Karst)spleten
17/06/2014 © 2012, VITO NV
4
2. Correlatietabel stratigrafie VL ‐ NL Serie
Stage
NL
VL
Boven‐Krijt / Paleoceen
Maastrichtiaan / Daniaan
Krijtkalk Groep “Chalk Group”
Krijt (incl. Houthem Fm)
Trias (Midden/Onder)
Anisiaan (“Buntsandstein”)
“Onder Germaanse Bullen‐ Bree & Trias Groep” Gruitrode Fm (‘Buntsandstein’)
Pennsylvaniaan (“Westfaliaan”) (Boven‐Carboon)
Limburg Groep
Westfaliaan (‘Neeroeteren + eq.’)
Mississippian Viseaan (Onder‐Carboon) (“Dinantiaan”)
Kolenkalk Groep “Carboniferous Limestone Group”
Kolenkalk Groep
17/06/2014 © 2012, VITO NV
5
2. Correlatietabel stratigrafie VL ‐ NL Schematische doorsnede “Noordelijk grensgebied VL‐NL” S
N
17/06/2014 © 2012, VITO NV
6
2. Correlatietabel stratigrafie VL ‐ NL Schematische N‐Z doorsnede van “Zuid‐Limburg”
17/06/2014 © 2012, VITO NV
7
2. Correlatietabel stratigrafie VL‐NL
17/06/2014 © 2012, VITO NV
8
3. 3D modellering laagvlakken: de dieptekaarten 1. 2. 3. 4. 5.
6.
Top van het reservoir wordt gekarteerd Celgrootte 250x250 m Meest recente en meest accurate dieptekaarten van NL en VL worden resp. aangeleverd door VITO en TNO VITO combineert bestaande kaarten in eenzelfde GIS‐bestand VITO voert “aanpassingen” door langs grens waar zich belangrijke verschillen manifesteren (o.b.v. van betrouwbaarheid van omliggende data) ‐ in overleg met TNO Breuken correleren over landsgrenzen
17/06/2014 © 2012, VITO NV
9
3. 3D modellering laagvlakken: de data
17/06/2014 © 2012, VITO NV
10
3.A. 3D modellering laagvlakken: de dieptekaarten Krijtkalk Groep 1.
Voor Vlaanderen: Matthijs J., Lanckacker, T., De Koninck, R., Deckers, J., Lagrou, D., Broothaers, M., 2013. Geologisch 3D lagenmodel van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – versie 2. VLAKO‐studie (VITO‐rapport 2013/R/ETE/043). https://dov.vlaanderen.be/dovweb/html/2geologisch3Dmodel.html
2.
Voor Nederland: Nederlands Olie‐ en Gasportaal: http://www.nlog.nl/nl/pubs/maps/geologic_maps/NCP2.html
3.
H3O‐project: De nieuwste data werden in de Krijt‐kaart geïntegreerd Deckers J., Vernes R., Dabekaussen W., Den Dulk M., Doornenbal H., Dusar M., Hummelman J., Matthijs J., Menkovic A., Reindersma R., Walstra J., Westerhoff W. en Witmans N., (te verschijnen). Geologisch en hydrogeologisch 3D model van het Cenozoïcum van de Roerdalslenk in ZO‐Nederland en Vlaanderen. Mol/Utrecht: VITO/TNO. 17/06/2014 © 2012, VITO NV
11
Voor VLA: Ho + Ma Fm’s
3.B. 3D modellering laagvlakken: de dieptekaarten Lower Germanic Trias Group / Buntsandstein 1.
Voor Vlaanderen: Nieuwe kaart aangemaakt voor dit project Geen enkele boring doorsnijdt volledig pakket Aantal boringen “gecompileerd” Dikte van “Buntsandstein” gemodeleerd o.b.v. ‘fictieve boringen’ Nederlands model NL boringen Dikte model van bestaand model ‘Top Westfaliaan’ afgetrokken JURA
Kempens Bekken Kempens Bekken NL
geschatte diktes max diktes Langenaeker Nederweert
KEUPER MUSCHELK BREE
BULLEN GRUITRODE PERM
totaal
Jura tot Muschelkalk
Bree tot Perm
483
85
85
220
220
60
25
1178
653
525
483
86
85
250
230
100
39
1273 1035
654 432
619 603
17/06/2014 © 2012, VITO NV
13
3.B. 3D modellering laagvlakken: de dieptekaarten Lower Germanic Trias Group / Buntsandstein 2.
Voor Nederland: ‐ Data afkomstig van Nederlands Olie‐ en Gasportaal: http://www.nlog.nl/nl/pubs/maps/geologic_maps/NCP2.html ‐ Samengesteld uit voornamelijk de dieptekaart basis Boven Germaanse Trias Groep en andere dieptekaarten van jongere intervallen
NL NL Lower Germanic Trias Group Main BST
Lower BST
NL Hardegsen Detfurth Volpriehausen Rogenstein Nederweert
17/06/2014 © 2012, VITO NV
VL
VL Buntsandstein
Top Lid van Bree Basis Lid van Bree Lid van Bullen Lid van Gruitrode
14
3.C. 3D modellering laagvlakken: de dieptekaarten Limburg Groep / Westfaliaan D 1.
Voor Vlaanderen: Matthijs et al., 2013. Geologisch 3D lagenmodel van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – versie 2. VLAKO‐studie (VITO‐rapport 2013/R/ETE/043).
2.
Voor Nederland: Data afkomstig van Nederlands Olie‐ en Gasportaal: http://www.nlog.nl/nl/pubs/maps/geologic_maps/NCP2.html Samengesteld uit voornamelijk de dieptekaart basis Boven Rotliegend Groep en andere dieptekaarten van jongere intervallen
17/06/2014 © 2012, VITO NV
16
3.D. 3D modellering laagvlakken: de dieptekaarten Kolenkalk Groep 1.
Voor Vlaanderen: Matthijs et al., 2013. Geologisch 3D lagenmodel van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – versie 2. VLAKO‐studie (VITO‐rapport 2013/R/ETE/043).
2.
Voor Nederland: Data afkomstig van TNO.
3.
Uitbreiding van de studie: seismische kartering van de top in het noordelijk grensgebied:
17/06/2014 © 2012, VITO NV
18
4. Temperatuursberekening » Dieptekaarten via geothermische gradiënt naar temperatuurskaarten » 28°C/km voor Cenozoïcum » 32,2°C/km voor Mesozoïcum
17/06/2014 © 2012, VITO NV
20
17/06/2014 © 2012, VITO NV
23
5. Geothermisch potentieel » Diktekaarten x permeabiliteit = transmissiviteit (Darcy*m) » 3 potentieel klassen gedefinieerd: 1. Minimum temp°>25°C <2 Dm: > 2 Dm < 10 Dm > 10 Dm
Geen Gemiddeld Hoog
17/06/2014 © 2012, VITO NV
24
Vragen? Partners:
Met de financiële steun van:
17/06/2014 © 2012, VITO NV
27
