geïntegreerd werken aan geletterdheid

geïntegreerd werken aan geletterdheid “If there are no easy answers, there are still available and discoverable hard answers, and it is these that we can learn to make and share.”

Studienamiddag CBE Antwerpen en Huis van het Nederlands Antwerpen 6 oktober 2014 Elzenveld, Antwerpen

geletterdheid in Vlaanderen pijlers Vlaams geletterdheidsbeleid geïntegreerde opleidingstrajecten


geletterdheid? IALS – plan geletterdheid “De kennis en vaardigheid die nodig is om via geschreven taal te communiceren en informatie te verwerken, de vaardigheid om met numerieke en grafische gegevens om te gaan en de vaardigheid voor het gebruik van ICT”

geletterdheid? PIAAC

 “De vaardigheid om geschreven teksten te begrijpen, te evalueren, te gebruiken en er zich op zo’n

manier mee in te laten dat men kan deelnemen aan de maatschappij, de eigen doelen te realiseren en de eigen mogelijkheden en kennis kan ontwikkelen.” (geletterdheid)  “De vaardigheid om toegang te krijgen tot wiskundige informatie en ideeën en deze te gebruiken, interpreteren en erover te communiceren zodat men zich kan engageren met de verschillende wiskundige verwachtingen in het dagelijkse leven en ermee kan omgaan.” (gecijferdheid)  “De vaardigheid om digitale technologie, communicatiemiddelen en netwerken te gebruiken om informatie te verzamelen en te evalueren, zodat men met anderen kan communiceren en praktische taken kan uitvoeren.” (probleemoplossen in technologierijke omgevingen)

geletterdheid (2012) 300

290

280

270

260

250

240

230

220

Bron: PIAAC - Universiteit Gent – Faculteit psychologie en pedagogische wetenschappen

geletterdheid (2012)

Niveau 5 Niveau 4 Niveau 3 Niveau 2 Niveau 1 < niveau 1

> 375 punten 326 tot 375 punten 276 tot 325 punten 226 tot 275 punten 167 tot 225 punten <167 punten

VLAANDEREN 0,4 12,6 41,0 31,2 11,9 2,9

OESO-gem 0,7 11,5 38,9 33,6 12,1 3,2


gecijferdheid (2012) 300

290

280

270

260

250

240

230

220


gecijferdheid (2012)

Niveau 5 Niveau 4 Niveau 3 Niveau 2 Niveau 1 < niveau 1

> 375 punten 326 tot 375 punten 276 tot 325 punten 226 tot 275 punten 167 tot 225 punten <167 punten

VLAANDEREN 1,7 16,2 38,8 29,2 11,0 3,1

OESO-gem 1,1 11,7 35,0 33,4 14,0 4,8


probleemoplossend vermogen (2012) 300 290 280 270 260 250 240 230 220


probleemoplossend vermogen (2012)

Niveau 3 Niveau 2 Niveau 1 < niveau 1

276 tot 325 punten 226 tot 275 punten 167 tot 225 punten <167 punten

VLAANDEREN 7,3 36,3 37,7 18,7

OESO-gem 7,6 37,1 38,9 16,4


Geletterdheid

Gecijferdheid

Probleemoplossen

0%

-40%

-27%

16-24 0% 35-44 0% 45-54 +81% 55-65 +130% Opleiding (ref: diploma secundair onderwijs)

0% 0% +79% +114%

-45% +74% +96% +420%

Geen diploma secundair onderwijs

+145%

+95%

Geslacht (ref: vrouw) Man Leeftijd (ref: 25-34 jaar)

+137%

Diploma hoger onderwijs -78% -79% -70% Migratiestatus (ref: autochtoon) Migrant, 1ste generatie +282% +192% +158% Migrant, 2de generatie 0% 0% 0% SES (ref: tenminste één ouder diploma SO) Beide ouders geen diploma SO. +72% +55% +50% Tenminste één ouder diploma HO -45% -50% -40% Thuistaal (ref: Nederlandstalig) Anderstalig +125% +103% +110% Bron: PIAAC - Universiteit Gent – Faculteit psychologie en pedagogische Activiteitstatus (ref: tewerkgesteld of in onderwijs/opleiding) wetenschappen Niet tewerkgesteld en niet in +39% +60% 0% onderwijs/opleiding

IALS  PIAAC (enkel geletterdheid)

VLAANDEREN IALS Niveau 4 & 5 15 Niveau 3 43 Niveau 2 25 Niveau 1 10 < niveau 1 5

PIAAC 13 41 31 12 3

<25 jaar

>54 jaar

IALS PIAAC 22 15 52 50 22 27 4 8 1 1

IALS PIAAC 4 5 25 31 34 39 24 21 12 5

WERKEND IALS 17 48 26 7 3

PIAAC 15 43 30 10 2

WERKZOEKEND IALS PIAAC 5 10 36 37 37 37 17 12 5 4


enkele, te onthouden conclusies      

doen het zeer goed (numeracy) tot goed (literacy) op het vlak van geletterdheid probleemoplossend vermogen in TO is matig globaal negatieve impact van SES, migratie-achtergrond en thuistaal negatieve impact leeftijd voor probleemoplossend vermogen globaal status-quo t.o.v. IALS, maar verontrustende achteruitgang bij jongvolwassenen groep die minimumniveau niet haalt blijft groot: 14,8% geletterdheid, 14,1% gecijferdheid en 18,7% probleemoplossend vermogen in TO

impact op tewerkstelling Jaren onderwijs

Geletterdheid

25% 20% 15% 10% 5% 0%


bescherming werkloosheid en duurzaamheid diploma

Bron: Steunpunt Studie- en Schoolloopbanen, Jeroen Lavrijsen & Ides Nicaise

enkele, te onthouden conclusies  impact van aantal jaren deelname aan onderwijs is groter dan mate van geletterdheid voor

kansen op de arbeidsmarkt  jongeren met een beroepskwalificatie op niveau SO zijn op korte termijn beter beschermd tegen werkloosheid dan jongeren met diploma ASO, maar op langere termijn neemt die bescherming sneller af  DUS: belang van algemene vorming, basisvorming, sleutelcompetenties en geletterdheid i.f.v. duurzame kansen op de arbeidsmarkt is groot


mijlpalen in strijd tegen laaggeletterdheid       

‘80: alfabetisering ‘90: oprichting sector basiseducatie ‘95: IALS  nieuw concept geletterdheid 2005: plan geletterdheid I 2007: integratie BE in volwassenenonderwijs 2012: plan geletterdheid II 2013: PIAAC

analfabetisme

functionele geletterdheid

geletterdheid? IALS – plan geletterdheid “De kennis en vaardigheid die nodig is om via geschreven taal te communiceren en informatie te verwerken, de vaardigheid om met numerieke en grafische gegevens om te gaan en de vaardigheid voor het gebruik van ICT”

maatschappelijk deficit-denken

individuele empowerment

maatschappelijk deficit-denken

individueel empowerment

 vertrekkend van maatschappelijke

 vertrekkend vanuit individuele

   

normering technisch-instrumentele benadering 1 op 1-relatie tussen leren en doel focus op participatie aan formele vormen van leren focus op groep en subgroepen

participatie aan samenleving  holistische benadering  focus op wegnemen van drempels om competenties te versterken  focus op individuele noden, maar ook individuele verantwoordelijkheid

geletterdheid? PIAAC

 “De vaardigheid om geschreven teksten te begrijpen, te evalueren, te gebruiken en er zich op zo’n

manier mee in te laten dat men kan deelnemen aan de maatschappij, de eigen doelen te realiseren en de eigen mogelijkheden en kennis kan ontwikkelen.” (geletterdheid)  “De vaardigheid om toegang te krijgen tot wiskundige informatie en ideeën en deze te gebruiken, interpreteren en erover te communiceren zodat men zich kan engageren met de verschillende wiskundige verwachtingen in het dagelijkse leven en ermee kan omgaan.” (gecijferdheid)  “De vaardigheid om digitale technologie, communicatiemiddelen en netwerken te gebruiken om informatie te verzamelen en te evalueren, zodat men met anderen kan communiceren en praktische taken kan uitvoeren.” (probleemoplossen in technologierijke omgevingen)

ook vanuit Europa European Agenda for Adult Learning

 “enhance the possibilities for adults, regardless of gender and their personal and family

circumstances, to access high-quality learning opportunities at any time in their lives, in order to promote personal and professional development, empowerment, adaptability, employability and active participation in society“

 “develop a new approach to adult education and training which focuses on learning outcomes and

learner responsibility and autonomy”

 “promote the role of social partners and civil society in articulating training needs and developing

learning opportunities for adults, as well as optimise the involvement of central, regional and local authorities”

wat betekent dit in praktijk?        

sterkere focus op zogenaamde transversale skills in alle opleidingen (bv. in VET) meer trajectmatige benadering van leren meer aandacht voor oriëntering, begeleiding en ondersteuning geletterdheid verantwoordelijkheid van vele stakeholders  netwerken/samenwerken non-formele en informele + EVC meer flexibele organisatievormen op maat nauwere aansluiting leerinhouden bij leefwereld geïntegreerde opleidingstrajecten

en in plan geletterdheid 2.0 ? Innovatie en ontwikkeling Professionalisering & expertiseuitbouw Trajectmatige benadering – begeleiding - oriëntering Samenwerking en netwerking stakeholders Verhoging deelname aan formele opleidingen Inzetten op geïntegreerde trajecten Eenvoudige taal hanteren en promoten


ontwikkeling geïntegreerd aanbod  NT2 (2005 – 2008): duaal of geïntegreerd leren  als antwoord op heterogeniteit publiek  flexibilisering van het aanbod  problemen met opleidingsduur voor alfa-cursisten  projectmatige aanpak bottom-up  platformtekst NT2 (2008)  beleidsmatige vertaling vanaf 2007  opdracht voor consortia volwassenenonderwijs  via projectfinanciering (bv. EIF, school & ouders, …)  ingrepen in structuur aanbod (bv. geletterdheidsmodules  structurele samenwerking (bv. VWO – VDAB)

en vandaag? Vaststelling:  geïntegreerd leren is nog altijd de uitzondering, niet de norm  sterk projectmatig & ad hoc-karakter  heel afhankelijk van bereidheid bij organisaties & personen om hier op in te zetten

Mogelijke oorzaken?  wordt veelal als kost en niet als baat aanzien  organisatorische beslommeringen wegen door  vraagt verandering, innovatie en doorbreken van vertrouwde aanpak  weinig ‘evidence’ en ‘kennis’ ter ondersteuning

werkt het? Onderzoek Sue Grief in Groot-Brittannië naar effecten op leeruitkomsten via ‘embedded learning’ bij 1.916 lerenden in 79 VET-opleidingstrajecten:  cursus volledig doorlopen: +16%  succesratio: +26%  geletterdheidskwalificatie behaald?  literacy: 93% bij embedded learning en 50% bij non-embedded learning  numeracy: 93% bij embedded learning en 70% bij non-embedded learning

werkt het?  hoe groter integratie van LLN en VET, hoe lager vroegtijdige uitval en

hoe hoger succesratio, maar grootste sprong tussen niet-embedded en klein beetje embedded  positieve leereffecten vallen wel volledig weg wanneer men kiest voor 1 leraar die én VET én LLN opneemt

vastgestelde voordelen  positieve effecten op leeruitkomst en volhouden  vooral positieve effecten op het LLN-gedeelte van het opleidingstraject en meer voor    

geletterdheid dan gecijferdheid negatieve stigma rond LLN valt grotendeels weg lerenden (h)erkennen noden op vlak van LLN beter en niet-schools leraren verhoogt acceptatie van LLN-leerinhouden meer aandacht bij werkgevers voor LLN kortere doorlooptijd van opleidingen: efficiëntiewinst voor lerende, instelling en overheid/samenleving

belangrijke randvoorwaarden Curriculum en pedagogische aanpak:  LLN wordt bekeken vanuit de context van VET (bv. stukadoor moet ook materiaal kunnen bestellen)  volledige integratie doorheen het hele traject, dus al van bij de oriëntering & intake  LLN-competenties zijn sleutelcompetenties nodig om met succes VETkwalificatie te behalen  LLN-luik is er voor alle lerenden en niet alleen voor zwaksten

belangrijke randvoorwaarden Lesgevers:  continue afstemming van planning en organisatie tussen VET, LLN en trajectbegeleiding  kan alleen in teamwerk  aparte leraren voor LLN en voor VET, maar wel mits er wederzijds inzicht, belangstelling en openheid is voor elkaar domein  VET-leraren moeten zelf LLN-competenties voldoende beheersen

belangrijke randvoorwaarden School- of centrumleiding:  voorzien in maximale ondersteuning van de leraren  de organisatie volledig (en dus niet projectmatig) instellen op geïntegreerde leertrajecten  belang van de lerende voorop stellen, niet belang van de eigen instelling  vakgroepoverleg LLN + VET samen organiseren  werken aan cultuur van geïntegreerd leren  meer investeren in planning van tijd en ruimte met één duidelijke verantwoordelijke

Uitdagingen in de nabije toekomst…  van geïntegreerd leren de norm maken en niet de uitzondering  een holistische benadering en de volledige organisatie van afstemmen op geïntegreerd leren  investeren in onderzoek  praktijkonderzoek i.f.v. ontwikkeling leermiddelen, innovatieve didactische methodes

en pedagogische inzichten  effectonderzoek naar leeruitkomsten in Vlaanderen  professionele ontwikkeling stimuleren bij centrumleiding en leraren

geïntegreerd werken aan geletterdheid

Recommend Documents