Memo aan onderwerp
van datum
gemeenteraad Op weg naar 1 miljoen bezoekers, stand van zaken College van burgemeester en wethouders 16 juni 2015
Op weg naar 1 miljoen bezoekers. Stand van zaken juni 2015. Van 707.000 in 2012 naar 1 miljoen bezoekers in 2017 is de ambitie voor toerisme in Gouda. Hoe staat het er na 2 jaar voor? We slagen erin om tegen de landelijke trends in te groeien. De groei hebben we vooral weten te bereiken door groeiversnellers. Dit zijn nieuwe of bestaande activiteiten en evenementen die door uitbreiding meer bezoekers trekken. In de bijlage zijn de groeiversnellers toegelicht. Hoewel de toeristische markt aantrekt en verdere groei mogelijk is binnen de bestaande kaders door het optimaliseren van het aanbod en de randvoorwaarden in Gouda, is er meer nodig om 1 miljoen bezoekers te kunnen trekken; - extra grote trekker / toeristische topattractie die rond de 100.000 bezoekers kan trekken; - extra hotel met 150 kamers; - ontwikkelen zakelijke markt. Welke bezoekers
Nulmeting 2012 482.000
Doel bezoekers 2017* 600.000
Svz bezoekers 2013 433.500
aandeel groei versnellers 2013 + 20.500 (=a t/m c nationaal)*
Svz bezoekers 2014 457.910
aandeel groei versnellers 2014 + 79.910 (=a t/m e nationaal)
individueel lokaal, regionaal en landelijk internationaal, individueel*
200.000
350.000
215.000
+ 15.000 (+ a internationaal en b internationaal) + 1000 (+ a internationaal)
234.000
+ 34.000 (= at/m d internationaal)
13.600
+ 3.600 (a+c+d)
14.100
+ 4.100 ( a+c+d)
5.000
er is groei bij charter - nog geen cijfers
internationaal, 11.000 10.000 20.000 touroperator (aanname 50 pers per bus) Regionaal en 12.000 + 2000 10.000 20.000 landelijk, (+ a nationaal) groepen Watertoerisme 5000 gelijk 5.000 10.000 (charter en individueel) TOTAAL 676.500 707.000 1.000.000 Tabel; stand van zaken bezoekers aan Gouda * in bijlage 2 zijn de met de letters aangeduide groeiversnellers toegelicht
724.610
Toelichting tabel De nulmeting komt uit het rapport Bosscher en Klein “Op weg naar 1 miljoen bezoekers per jaar” en is gemaakt op basis van het onderzoek “toeristisch bezoek aan steden” van het NBTC/NIPO 2011 en schattingen uit het werkveld. De cijfers uit de kolom “stand van zaken” s zijn opgebouwd uit cijfers uit het onderzoek “toeristisch bezoek aan steden” van het NBTC/NIPO van het betreffende jaar, schattingen uit het werkveld en de bezoekcijfers van de groeiversnellers. Ontwikkelingen bezoekerscijfers toeristisch bezoek aan steden NBTC/NIPO Er is nog steeds landelijk een trend van dalende bezoeken aan steden. Maar liefst 21 steden hebben al drie jaar te maken met krimp, Gouda is er daar éen van. Amsterdam is de enige stad met al 3 jaar groei van bezoekers. Gezien over een periode van 2011 tot 2014 doet Gouda het relatief goed ten opzichte van referentiesteden als Leiden en Delft. Gouda is gedaald van 482.000 naar 378.000 bezoekers. Delft is van 904.000 naar 597.000 bezoekers gedaald in dezelfde periode. De terugkomfrequentie is gelijk gebleven in Gouda, met 2,3. Bezoekers bevalt hun dagje uit in Gouda, want bezoekers verwachten meestal even vaak terug te komen (79%). Opvallend weinig mensen (2%) verwachten minder vaak te komen en13% verwacht vaker te komen. Ter vergelijking, in Zoetermeer verwacht 9% minder vaak te komen. Het bezoek uit regio is iets gedaald naar 60% (Zuid-Holland). Daarnaast zijn Utrecht, Gelderland (beide 10%) en Noord-Brabant (6%) belangrijke herkomstprovincies. Verder is er in 2013 een groei van 8% geweest van bezoekers uit Duitsland en België naar Nederland (bron CBS, bewerking NBTC). Dit zijn voor Gouda belangrijke herkomstlanden en de interesse voor Gouda bij touroperators uit deze landen is ook zeker gestegen, bleek op de beurs in Berlijn dit voorjaar. We kunnen ervan uitgaan dat Gouda daar iets van meepikt, in 2014 was dit al zichtbaar, maar zeker in 2015 verwachten we meer. Herstel funshoppers De daling van bezoekers in steden heeft te maken met het feit dat mensen door de crisis minder uitgeven en funshoppen en veel meer mensen online kopen. Bij alle steden is al 4 jaar een daling van funshoppen als bezoekmotief te zien (nu 5% gemiddeld), maar funshoppen blijft wel het belangrijkste motief om een stad te bezoeken (bron NBTC/NIPO). De Erasmus Universiteit laat in onderzoeken zien dat de omzet in retail met vijftien tot twintig procent afneemt, terwijl internetwinkels alleen maar scoren. Schoenenwinkels melden een teruggang van veertig procent, maar Zalando.nl beleeft toptijden. In Gouda is er een daling van 48% funshoppers in 2011 naar 30% in 2013. In 2014 is weer een groei van 5%, wat meteen te zien is in een hogere gemiddelde besteding. In 2014 gemiddeld € 44,- per bezoeker, dit was in 2013 € 32,-. Gemiddeld wordt 39% uitgegeven aan winkelen en 47% aan horeca. Voor winkels in binnensteden is cross channel shopping (offline en online) van groot belang, net als het hebben van gevarieerde winkelstraten (de grote ketens en de leuke kleine winkeltjes). In Gouda zijn het meest bezocht; kledingzaken (68%), winkels in huishoudelijke artikelen (28%) en drogisterijen / parfumerieën (26%). Dit laatste is meer dan gemiddeld landelijk gezien. Bezoekers aan Gouda vinden het vooral belangrijk dat er een compleet en gevarieerd winkelaanbod is (61%). Sfeer en gezelligheid zijn ook veel genoemd (58%). Gratis wifi in winkels is met 3% ook veel genoemd ten opzichte van andere steden als iets wat bezoekers graag willen.
pagina 2
De rol van de VVV in Gouda In 2013 is de VVV nieuwe stijl voor het eerst een volledig jaar aan de slag geweest om Gouda weer op de toeristische kaart te zetten. In februari 2013 is ook een coördinator toeristische promotie aangenomen om de toeristische promotie (vooral business tot business) goed op te pakken. Er zijn belangrijke stappen gezet om het aantal bezoekers te vergroten. Vooral succesvol waren de touroperatordagen in 2013 en 2014. Hierdoor is Gouda voor dit 2014 al meer opgenomen in hun programma’s. Maar de resultaten zullen pas op zijn vroegst in 2015 zichtbaar zijn. Ook deelname op diverse beurzen zorgt dat Gouda heel goed op de kaart is gezet bij touroperators. 2013 was ook het eerste volle jaar voor de VVV nieuwe stijl in de Waag. In het hoogseizoen (april t/m oktober) is de VVV 7 dagen per week open. Bijna 24.000 bezoekers hebben in 2013 de balie van de VVV in de Waag bezocht. In 2014 is dit gegroeid naar bijna 32.000. Daarnaast heeft de VVV in 2014 iets meer dan 135.000 bezoekers online op welkomingouda/ welcometogouda gehad. De meerwaarde van een VVV is trouwens opmerkelijk; na een bezoek van een VVV-vestiging wordt gemiddeld € 5,26 euro extra besteed in de stad (bron: Erasmus Universiteit).
Wie bezoekt Gouda Profiel Nederlandse bezoekers: Gouda wordt relatief vaak bezocht door oudere bezoekers, 42% is 50+ en 29% tussen de 25-49 jaar blijkt uit onderzoek NBTC/NIPO Het zijn vaak stellen die zonder kinderen een bezoek brengen. Het grootste deel van de bezoekers is vrouw (58%), zij zijn vooral de funshoppers. De groei van bezoekers uit Zuid- Holland is iets gedaald van 66% naar 60%. Daarnaast komen bezoekers ook uit Utrecht, Noord-Brabant en Gelderland. Deze groep komt veelal om te funshoppen (35%) lunchen/dineren (12%) of voor de terrasjes (7%). De spreiding van het aantal bezoekers is door het jaar heen redelijk stabiel, in april - juni is er een kleine piek en in de zomervakantie een kleine daling. Opvallend is dat het aantal bezoekers dat met de auto komt is gegroeid van 48% naar 60%. Profiel buitenlandse bezoekers: Bezoekers uit het buitenland komen vooral uit Groot Brittannië (29%) en Duitsland (24%). 29% komt uit de rest van Europa en 18% zijn intercontinentale bezoekers. Opvallend is dat bezoekers aan Gouda voor 26% ook een bezoek aan Amsterdam brengen. Gouda blijkt hieruit toch een bijprogramma te vormen, net als veel steden in Zuid- en Noord-Holland. De kaassteden trekken allen nagenoeg alleen toeristische bezoekers en geen zakelijke bezoekers, Gouda maar liefst 93% toeristen. De zakelijke bezoekers aan Gouda zijn vooral individuele zakelijke bezoekers (68%), 32% hangt samen met een MICE bezoek (meetings, incentives, conferencing & exhibitions). De bezoekers aan Gouda zijn op steden/cultuur vakantie en toeren veelal door Nederland. Een buitenlandse gast in Nederland geeft gemiddeld € 214,- uit per dag. Hiervan is € 76,- voorafgaand aan het verblijf uitgegeven (bijvoorbeeld voor verblijf en vervoer) en € 135,- is gemiddeld dagelijks per persoon in Nederland uitgegeven. Van de € 135,- die in Gouda wordt uitgegeven is € 47,- voor overnachtingen, € 43,- eten en drinken en € 19,- winkelen en souvenirs. De bezoekers zijn 65% volwassen zonder kinderen erbij en 19% gezinnen. Het gemiddelde opleidingsniveau van de internationale verblijfsgasten is hoog. 77% van de gasten heeft hoger onderwijs (hogeschool of universiteit) genoten. 53% van de bezoekers aan Gouda is man. (bron; onderzoek inkomend toerisme 2014, NBTC)
pagina 3
Bijlage groeiversnellers Groeiversnellers per jaar Groeiversnellers 2013 a
b
c
a
b c
d
e f
totaal
Best Western in augustus 2012 geopend, aantallen op basis gegevens hotel kaarsjesavond groei door kaarsjesavond op vrijdag vanaf 2013 Punselie In 2013 geopend voor bezoekers TOTAAL
30.000
Nationaal individueel 14.500
Nationaal groepen 500
Internationaal individueel 14.000
Internationaal groepen 1000
5.000
4.000
0
1.000
0
3500
2000
1500
0
0
35.000
20.500
2000
15.000
1000
Groeiversnellers 2014
totaal
Best Western in augustus 2012 geopend, aantallen op basis gegevens hotel Campers* vanaf 2014 (eind 2013 geopend) kaasmarkten **- vanaf 2014 groei door 11 extra kaasmarkten, minimaal 6000 bezoekers per markt Kaarsjesavond – schatting groei door kaarsjesavond op vrijdag vanaf 2013. In 2014 ook groei touringcars van 25 naar 33 = 400 bezoekers (cijfers stichting) Punselie Landelijke intocht Sinterklaas – 10.000 extra bezoekers tov normale intocht TOTAAL
35.000
Nationaal individueel 16.700
Nationaal groepen 800
internationaal individueel 16.100
Internationaal groepen 1.400
28.300
19.810
0
8.490
0
66.000
29.400
600
34.000
2.000
5.400
4.000
200
1.000
200
5000 10.000
2500 10.000
2500 0
0 0
0 0
144.700
79.910
4.100
59.590
3.600
* schatting op basis van waarnemingen Klein Amerika groei door campers = 28.300 (70% internationaal 19.810 / 30% nationaal 8490) 7.300 (= minimaal 10 campers per dag met 2 personen) 15.000 (= 5 maanden 50 campers per dag met 2 personen) 6.000 (= 30 dagen 100 campers per dag met 2 personen) ** schatting op basis van bezoekerscijfers stichting 110.000 (=gemiddeld 10.000 bezoekers per dag - 50% nationaal / 50% internationaal, aanname 20 extra touringcars) 55.000 nationaal (54.500 individueel / 500 touroperator) 55.000 internationaal (54.500 individueel / 500 touroperator)
pagina 4
Bijlage Tabellen / cijfers onderzoek “toeristisch bezoek aan steden” NBTC/NIPO en Gouda bezoekersaantallen museum Gouda Sint Janskerk stadhuis
2011 29.620
2012 32.383 35.000
2013 34.000 35.000
2014 40.000 45.000
10.000
kaas- en ambachtenmuseum 6.023 7.839 9.911 9.453 Molens * 1.867 1.840 2.374 2.460 verzetsmuseum 11.303 10.491 10.316 stadswandelingen door GGG geen 6.915 / 7.684 (aantal personen)*** volledig jaar groepsdagtochten via de VVV / 1.631 1.461 1.916 (aantal personen) baliebezoek VVV Gouda / 12.346 24.322 31.988 schouwburg 141.778 126.118 119.704 123.081 Arcade bioscoop 88.879 85.064 71.539 106.974 Hotels** (aantal personen) / 26.798 59.510 64.344 Tabel1; bezienswaardigheden en toeristische attracties in Gouda (Bron: jaarverslagen instellingen) * 2013 Mallemolen, Roode Leeuw, ’t Slot en Haastrechtse molen. 2014 zonder molen t Slot. ** 2012 Campanile, Utrechtse Dom en Keizerskroon / 2013 Campanile, Utrechtse Dom, Keizerskroon en Best Western City Plus / 2014 Campanille, Utrechtse Dom en Best Western
*** stadswandelingen: 720 Duits-taligen, 1240 Engels-taligen en 140 Frans-taligen. Samen 2.100 mensen: Dit getal is dus onderdeel van de 7.684. Museum extra activiteiten Fantin Latour en Rembrandt zwart wit hebben gezorgd voor een groei in bezoekers, 6000 extra totaal. Naar aanleiding van een steekproef door middel van een enquête blijkt ongeveer 13% buitenlandse bezoekers te zijn.
Aantal bezoekers
Bezoek frequentie
Aantal bezoeken
2011
482.000
2,50
1.183.000
€ 40,20
€ 47.556.600
2012
452.000
2,97
1.343.000
€ 31,50
€ 42.304.000
2013
413.000
2,30
956.000
€ 32,00
€ 30.592.000
2014
378.000
2,30
874.000
€ 44,00
€ 38.456.000
Gouda
Gemiddelde besteding
Totale omzet
Tabel 2; aantal bezoekers uit Nederland aan Gouda, aantal bezoeken, bezoekfrequentie en bestedingen, 2011-2014 (bron: NBTC / NIPO)
pagina 5
2014 Gouda Leiden Delft Dordrecht
bezoekers 378.000 806.000 597.000 696.000
bezoeken 874.000 1.544.000 1.698.000 1.505.000
frequentie 2,3 1,9 2,8 2,2
uitgave p.p. € 44,00 € 35,00 € 32,00 € 35,00
totaal € 38.456.000 € 54.040.000 € 54.336.000 € 52.675.000
2013 Gouda Leiden Delft Dordrecht
bezoekers 413.000 881.000 670.000 656.000
bezoeken 956.000 1.735.000 1.975.000 1.558.000
frequentie 2,3 2,0 2,9 2,4
uitgave p.p. € 32,00 € 38,00 € 32,00 € 41,00
totaal € 30.592.000 € 65.930.000 € 63.200.000 € 63.878.000
2012 Gouda Leiden Delft Dordrecht
bezoekers 452.000 879.000 784.000 752.000
bezoeken 1.343.000 1.827.000 2.094.000 2.298.000
frequentie 2,97 2,08 2,67 3,06
uitgave p.p. € 31,50 € 38,00 € 30,80 € 40,00
totaal € 42.304.000 € 62.426.000 € 64.495.200 € 91.920.000
2011 Gouda Leiden Delft Dordrecht
bezoekers 482.000 918.000 904.000 818.000
bezoeken 1.183.000 1.869.000 2.322.000 2.372.000
frequentie 2,5 2,0 2,6 2,9
uitgave p.p. € 40,20 € 33,90 € 28,90 € 45,10
totaal € 47.556.600 € 63.359.100 € 67.105.800 € 106.977.200
Tabel 3a, 3b, 3c en 3 d; aantal bezoekers uit Nederland aan Gouda, Leiden, Delft en Dordrecht, aantal bezoeken, bezoekfrequentie en bestedingen, 2011-2014 (bron: NBTC / NIPO)
jaar
bezoekers
% funshopper
2011 2012 2013 2014
482.000 452.000 413.000 378.000
48% 38% 30% 35%
Absoluut funshopper 231.360 171.760 123.900 132.300
Tabel 4; aantal funshopper in Gouda 2011-2014 (bron: NBTC / NIPO)
pagina 6
Krimp funshoppers / 59.600 107.460 99.060
