Gemeentelijk Milieujaarprogramma 2014 Milieudienst, stadsbestuur Sint-Niklaas
Algemeen infokader
Oppervlakte:
8.818 ha
Aantal inwoners op 1 januari 2014:
73.660 inwoners
Adres:
Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas
Telefoonnummer milieudienst:
03 778 31 91 (Veerle Stuer) 03 778 31 97 (Marte Vandevyvere)
Fax:
03/766 08 82 (fax stadhuis)
E-mail:
[email protected] [email protected]
Website:
www.sint-niklaas.be
Burgemeester: Lieven Dehandschutter
Stadssecretaris: Johan Verhulst
Schepen voor duurzaamheid en natuur: Wout De Meester
Schepen voor stadsreiniging en groen: Christel Geerts
Schepen voor waterbeheersing: Gaspard Van Peteghem
Afdelingschef milieudienst: Veerle Stuer
Duurzaamheidsambtenaar: Bart Roels en Helena Bonne
2
1.
Thema INSTRUMENTARIUM .................................................................................................... 7 1.1. BASIS ............................................................................................................................ 7 1.1.1. Gemeentelijke diensten............................................................................................ 7 1.1.2. Handhaving ............................................................................................................ 9 1.1.3. Logistieke ondersteuning ........................................................................................11 1.1.4. Milieu Management Informatie Systeem ..................................................................11 1.1.5. Gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur.......................................................12 1.1.6. Gemeentelijk milieubeleid .......................................................................................13 1.2. ONDERSCHEIDINGSNIVEAU ...........................................................................................13 1.2.1. Duurzaamheidsambtenaar ......................................................................................13 1.2.2. Gemeentelijk milieubeleidsplan (GMBP) ...................................................................13 2. Thema AFVAL ........................................................................................................................15 2.1. BASIS ...........................................................................................................................15 2.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................15 3. Thema MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK .................................................................17 3.1. BASIS ...........................................................................................................................17 3.1.1. Implementatie van milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen .....................17 werking .................................................................................................................................17 3.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................19 3.2.1. Milieuverantwoord productgebruik eigen diensten ....................................................19 3.2.2. Milieuverantwoord productgebruik stimuleren bij burgers..........................................21 3.2.3. Aannemers/ leveranciers aansporen CoC aan te vragen ............................................27 4. Thema WATER ......................................................................................................................29 4.1. BASIS ...........................................................................................................................29 4.1.1. Pesticidenreductie ..................................................................................................29 4.1.2. Passieve sensibilisatie rond water ............................................................................29 4.1.3. Ruimen baangrachten en waterlopen .......................................................................30 5. Thema HINDER .....................................................................................................................32 5.1. BASIS ...........................................................................................................................32 5.1.1. Digitaal opvolgen van (milieu)klachten: MKROS ........................................................32 5.1.2. Passieve sensibilisatie rond 2 hinderthema‟s.............................................................32 5.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................33 5.2.1. Doorlichting van de hinderklachten ..........................................................................33 5.2.2. Beleidskader geluidshinder ......................................................................................33 5.2.3. Beleidskader geurhinder .........................................................................................34 5.2.4. Beleidskader lichthinder ..........................................................................................34 5.2.5. Actieve sensibilisatie rond hinderthema‟s .................................................................35 5.2.6. Opstellen van een handhavingsbeleid rond hinder niet gerelateerd aan ingedeelde inrichtingen ...........................................................................................................................36 5.2.7. Opstellen en bijhouden van een hinderinventaris ......................................................36 6. Thema ENERGIE ....................................................................................................................38 6.1. BASIS ...........................................................................................................................38 6.1.1. Implementatie van de energieprestatie-regelgeving door aan te sluiten op het elektronisch opvolgsysteem voor bouwaanvragen (via VEA) .....................................................38 6.1.2. Uitvoering energieboekhouding ...............................................................................38 6.1.3. Passieve sensibilisatie .............................................................................................39 6.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................40 6.2.1. Uitbreiden van de energieboekhoudingen naar andere gebouwen .............................40 6.2.2. Opmaak energieprestatiecertificaten EPC (< 1000 m²) .............................................40 6.2.3. Actieve sensibilisatie ...............................................................................................40 6.2.4. Aankoop minimum percentages groene stroom ........................................................42 6.2.5. Opleiding energie ...................................................................................................42 6.2.6. Uitvoering duurzame energiescan (DE-scan) ............................................................42 6.2.7. Opmaak van een gemeentelijk plan van aanpak voor duurzame energie ahv DE-scan.42 6.2.8. Het opnemen van energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten ................42 6.2.9. Lager energieverbruik .............................................................................................43 6.2.10. Stimuleren van kleine energiebesparende maatregelen .............................................43 7. Thema MOBILITEIT ...............................................................................................................45 3
7.1. BASIS ...........................................................................................................................45 7.1.1. Passieve sensibilisatie .............................................................................................45 7.1.2. Deelname duurzaamheidambtenaar aan gemeentelijke beleidingscommissie (GBC) ....47 7.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................48 7.2.1. Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag van het gemeentepersoneel ............................48 7.2.2. Sneltoets ...............................................................................................................48 7.2.3. Luchtverontreiniging door verkeer ...........................................................................48 7.2.4. Actieve sensibilisatie ...............................................................................................48 c. Fietscampagne Sint-Niklaas Fietst! ..................................................................................49 7.2.5. Milieuvriendelijke voertuigen ...................................................................................51 7.2.6. Bedrijfsvervoerplannen: evaluatie woon-werkverkeer en opmaak actieplan voor milieuvriendelijker woon-werkverkeer .....................................................................................52 8. Thema Natuur .......................................................................................................................54 8.1. BASIS ...........................................................................................................................54 8.1.1. Bermbeheer ...........................................................................................................54 8.1.2. Promotie streekeigen soorten en autochtoon plantmateriaal .....................................54 8.1.3. Code van goede natuurpraktijk ...............................................................................54 8.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................54 8.2.1. Subsidiereglement opstellen en promoten. ...............................................................54 8.2.2. Vorming personeel .................................................................................................55 8.2.3. Deelname Dag van het Park of Dag van de Natuur ...................................................55 8.2.5. Actieplan KLE‟s .......................................................................................................56 8.2.6. Andere sensibiliseringsacties ...................................................................................56 9. Thema Bodem .......................................................................................................................61 9.1. BASIS ...........................................................................................................................61 9.1.1. Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige met subsidie van OVAM ......61 9.1.2. Gebruik maken van de Code van goede praktijk van OVAM, voor tijdelijke grondopslagplaatsen (TOP) ....................................................................................................61 9.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................61 9.2.1. Acties en maatregelen binnen het Vlaams bodembeleid ............................................61 9.2.2. Bodemerosie: actieve sensibilisatie erosiebestrijding .................................................61 10. Thema Duurzame ontwikkeling ..........................................................................................64 10.1. BASIS ...........................................................................................................................64 10.1.1. Passieve (en actieve) sensibilisatie rond duurzame ontwikkeling ................................64 10.2. ONDERSCHEIDING ........................................................................................................70 10.2.1. Participatieve en sensibiliserende initiatieven voor duurzame ontwikkeling .................70 10.2.2. Duurzaam bouwen en wonen ..................................................................................71 10.2.3. Ondersteuning van maatschappelijk verantwoord ondernemen .................................73 10.2.4. Duurzame ontwikkeling in Noord-Zuid context..........................................................76 10.2.5. Educatie voor duurzame ontwikkeling ......................................................................77 10.2.6. Vlaams implementatieplan educatie voor duurzame ontwikkeling ..............................77
4
Inleiding De Vlaamse regering heeft op 21 december 2007 de Samenwerkingsovereenkomst Gemeenten 20082013 goedgekeurd. De overeenkomst kon door lokale besturen afgesloten worden met het Vlaams Gewest voor de periode van zes jaar, 2008-2013. Gemeenten en provincies konden echter ook ieder jaar beslissen of ze al dan niet toetreden tot de overeenkomst. Op 25 april 2008 heeft de stad Sint-Niklaas de Samenwerkingsovereenkomst Gemeenten 2008-2013 ondertekend met het Vlaamse Gewest op basis- en onderscheidingsniveau. De contracttekst van deze overeenkomst is beschikbaar op www.samenwerkingsovereenkomst.be. Via de Samenwerkingsovereenkomst engageert de stad zich om een duurzaam milieubeleid uit te werken. Een aantal acties zijn verplicht uit te voeren (= basis), andere acties zijn optioneel (= onderscheidingsniveau). Op onderscheidingsniveau moet een totaal van 35 punten verzameld worden. Via het milieujaarprogramma (MJP) rapporteert de stad aan het Vlaams Gewest over de uitvoering van deze overeenkomst. Het MJP geeft een overzicht van de acties en realisaties inzake leefmilieu en duurzaamheid voor het dienstjaar 2013. De structuur van het MJP steunt op het model opgenomen in de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013. Volgende thema‟s komen aan bod:
Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema Thema
Instrumentarium Afval Milieuverantwoord productgebruik Water Hinder Energie Mobiliteit Natuur Bodem Duurzame ontwikkeling
Aan de realisatie van het Milieujaarprogramma 2014 werkten onder meer volgende diensten mee: milieudienst, dienst logistiek, dienst communicatie, technische dienst, dienst mobiliteit, dienst gebouwen, groendienst jeugddienst en de personeelsdienst. Het document werd ter advies voorgelegd aan STRAMIN (stedelijke raad voor advies van milieu en natuur) op 11 maart 2014 en ter goedkeuring aan het college van burgemeester en schepenen op 17 maart 2014.
5
thema INSTRUMENTARIUM
6
1. Thema INSTRUMENTARIUM 1.1. BASIS 1.1.1. Gemeentelijke diensten In het kader van artikel 1 over gemeentelijke diensten moet de stad tweemaal rapporteren over de gemeentelijke diensten, namelijk over het eerste jaar van de ondertekening en over het jaar 2012. Volgende hoofdstukken komen aan bod: samenstelling milieudienst opname van de functie milieuambtenaar in het personeelsbehoeftenplan meldpunt klachtenbehandeling door de intercommunale uitgevoerde taken 1.1.1.1.
Samenstelling milieudienst
In het kader van artikel 1 over gemeentelijke diensten moet de stad tweemaal rapporteren over de gemeentelijke diensten, namelijk over het eerste jaar van de ondertekening en over het jaar 2012. Overzicht van de personeelsbezetting op de milieudienst in 2013: Naam medewerker STUER Veerle Deskundigen BONNE Helena CLAERHOUT Bart ROELS Bart TIMMERS Jo
Functie Afdelingschef milieudienst
% VTE 100%
opmerkingen
B B B B
100% 100 % 100 % 100 %
In dienst sinds 18-02-2013 In dienst tot 6-01-2013
VAN BOXELAER Filip Deskundige milieu – VLAREM VAN BULCK Pieter Deskundige milieu - VLAREM VERHEYDEN Jan Deskundige milieu – natuur Administratieve medewerkers MEERSMAN Conny Administratief diensthoofd BUYLE Heidi Administratief chef LOQUET Caroline Administratief medewerker
B B B
100 % 100% 100%
A C C
100 % 80 % 80%
NOTENBAERT Sven VAN DAMME Marleen VANDEVYVERE Marte
C C C
100 % 80 % 100 %
Deskundige Deskundige Deskundige Deskundige
niveau A
milieu - duurzaamheid milieu – VLAREM milieu – duurzaamheid milieu – water
Administratief medewerker Administratief medewerker Administratief medewerker
Interne mutatie naar de technische dienst op 1-03-2013 In dienst sinds 7-01-2013 In dienst sinds 4-03-2013
Interne mutatie naar dienst huisvesting op 3-12-2013
In dienst sinds 01-01-2013
Milieuambtenaar in personeelsbehoeftenplan Zowel de toezichthoudende ambtenaren (deskundige milieu – VLAREM) als de afdelingschef milieu zijn opgenomen in het personeelsbehoeftenplan. 1.1.1.2.
Meldpunt klachtenbehandeling
Milieuklachten kunnen op verschillende manieren gemeld worden. 1) aan de klantendienst (vnl. niet dringende meldingen) 2) aan de milieudienst (telefonisch, per mail of via het loket) 3) aan de dienst Bijzondere Wetten van de politie (voormalige milieupolitie) Alle klachten en meldingen afkomstig van burgers met betrekking tot milieu worden gecentraliseerd bij de klantendienst. De inwoners kunnen tijdens de openingsuren van het stadhuis aan de infobalie en telefonisch (03 760 91 00) terecht bij de klantendienst. Buiten de openingsuren worden de mensen met dringende meldingen doorverwezen naar de politie. Per mail (
[email protected]) kan men de klantendienst 24/24u bereiken. De meldingen worden opgenomen in een databank en onmiddellijk doorgestuurd naar de betrokken dienst voor verdere afhandeling. Er wordt een ontvangstmel-
7
ding naar de melder gestuurd. Na afhandeling wordt teruggekoppeld naar de melder. In 2013 werd er een heel artikel in de Stadskroniek gewijd aan de werking van de klanten- en ombudsdienst. De klantendienst staat bovendien in voor algemene communicatie en taken ten dienste van de bevolking, zoals de organisatie van de ophaling van het grofvuil (tot 1 juli 2013), inschrijvingen voor projecten zoals „Durf vergelijken‟ en infosessies, de verdeling van huisvuilzakken en gft-labels, informeren van de burgers over de gemeenteraadsverkiezingen, wedstrijden,… Sinds 01-07-2006 is de online module van MKROS operationeel voor het beheer van milieuklachten. In MKROS worden voornamelijk meldingen geregistreerd die gelinkt zijn aan bedrijven, geurhinder of geluidshinder. Deze klachten worden specifiek behandeld door de VLAREM-deskundigen. Niet alle meldingen worden in MKORS vermeld, vermits bepaalde meldingen onmiddellijk (telefonisch of aan het loket) worden afgehandeld. Er wordt echter getracht de opvolging zo nauwkeurig mogelijk bij te houden. De meldingen die bij de politie binnenkomen worden in het registratiesysteem van de politie ingevoerd. Wekelijks wordt overleg gepleegd met de schepen van milieu, de dienst Bijzondere Wetten van de politie (voormalige milieupolitie), de afdelingschef milieu en het administratief diensthoofd milieu. De milieuklachten die werden geregistreerd worden overlopen. Bij problemen worden oplossingen en bijhorende acties voor de betrokken diensten of toezichthoudende ambtenaren besproken. Bijlage 1: Stadskroniek juni 2013, p. 4 1.1.1.3.
Milieutaken van de intercommunales
MIWA (Afvalintercommuncale Midden-Waasland) MIWA is de opdrachthoudende vereniging voor huisvuilverwerking in het Midden-Waasland en staat in voor de implementatie van het Vlaamse afvalstoffenbeleid in de volgende gemeenten: Sint-Gillis-Waas, Sint-Niklaas, Stekene, Temse en Waasmunster. MIWA staat in voor het uitbaten van het containerpark. Op dit containerpark kunnen inwoners vijf dagen in de week terecht met voorgesorteerde huishoudelijke afvalstoffen die worden ingezameld met het oog op recyclage. Het containerpark biedt ook de mogelijkheid aan KMO‟s en zelfstandigen om hun met huishoudelijke afvalstoffen vergelijkbare bedrijfsafvalstoffen, zoals bepaald in het VLAREMA, tegen marktconforme prijzen kwijt te raken. MIWA verzorgt de afvoer van de ingezamelde afvalfracties naar erkende verwerkingsbedrijven. MIWA organiseert de werking van de brenghoeken en staat in voor het beheer van de glasbolsites. MIWA stelt de aankoopdossiers in verband met inzamelrecipiënten (huisvuilzakken, gft-containers, gftprijslabels, compostbakken en –vaten,…) op en behandelt deze volgens de wetgeving inzake overheidsopdrachten. Daarnaast behoort het indienen en beheren van allerlei subsidiedossiers bij OVAM, onder andere met betrekking tot afvalpreventiematerialen, tot het takenpakket van MIWA. Communicatie over het afvalbeleid wordt vanuit MIWA georganiseerd. Viermaandelijks wordt een magazine uitgebracht, met aandacht voor de geldende regelingen voor afvalophaling en het containerpark, de sorteerregels en afvalpreventie. MIWA verspreidt jaarlijks de afvalkalender, waarop de inwoners de correcte ophaaldata en –voorschriften terugvinden. Daarnaast wordt een website uitgebaat waarop alle informatie over afval gebundeld wordt en waarop eveneens de ophaaldata geraadpleegd kunnen worden. MIWA organiseert of participeert in allerlei campagnes met de bedoeling de bevolking te sensibiliseren voor afvalpreventie. Verschillende doelgroepen worden daarbij beoogt, onder andere scholen, jeugdbewegingen, de bedrijfswereld,… . In dit kader verzorgt MIWA ook rondleidingen op het containerpark, gekoppeld aan workshops rond afval.
8
Interwaas Interwaas is het intergemeentelijk samenwerkingsverband voor streekontwikkeling in het Waasland. In samenwerking met Beveren, Kruibeke, Lokeren, Sint-Gillis-Waas, Sint-Niklaas, Stekene, Temse en Waasmunster wil Interwaas vanuit een lokale sturing de ontwikkeling van het Waasland actief bevorderen via dienstverlening, projectwerking en belangenbehartiging. Het project 'Bepaling van de oppervlaktewaterkwaliteit in het Waasland' telt intussen de tiende meetcampagne. De opdracht van deze tweejaarlijkse meetcampagne omvat 32 staalnamepunten voor fysico-chemisch onderzoek (35 monsternamepunten voor een bedrag van 11.131 EUR) en 16 staalnamepunten (voor een bedrag van 3.200 EUR) voor de biologische waterkwaliteit. De gegevens worden door Interwaas verzameld en aan de gemeente overgemaakt. De analyseresultaten van de biologische waterkwaliteit werden op 31 juli overgemaakt aan het stadsbestuur. In 2014 zal Interwaas de resultaten van het fysico-chemische onderzoek voorleggen. Interwaas is erkend als lokale entiteit voor het verschaffen van goedkope leningen in het kader van FRGE (Fonds Ter Reductie van de Globale Energiekost). Sinds mei 2010 kan bij Interwaas aan een zeer lage rentevoet (2%) een lening aangaan worden van maximaal 10.000 euro om energiebesparende investeringen uit te voeren aan de woning. Kandidaat-kredietnemers die tot een bijzondere doelgroep behoren, kunnen via Interwaas een renteloze energielening verkijgen. Daarnaast kunnen zij beroep doen op extra begeleiding bij de aanvraag van offertes en premies, de opvolging van de werkzaamheden, e.d. Verder wordt beroep gedaan op Interwaas voor het reinigen van de rioolkolken. 1.1.2. Handhaving 1.1.2.1
Aanstelling personeel - samenwerkingsovereenkomst - natuurvergunning en vrije velddelicten.
Er was in 2013 1 gemeentelijk toezichthouder aanwezig op de milieudienst (Filip Van Boxelaer) en 1 bij de dienst Bijzondere Wetten van de politie (Wim Van Brouck). Door de inwerkingtreding van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2008 tot uitvoering van titel XVI van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid treden deze personen op als gemeentelijke toezichthouders in de milieuhandhaving. Zij werden hiertoe aangesteld door het college van burgemeester en schepenen op 7 december 2009. Pieter Van Bulck volgde in 2013 de opleiding bij de OBAC voor gemeentelijk toezichthouder. Op 2 december 2013 slaagde hij en op 24 februari 2014 werd hij erkend als toezichthouder door LNE. Er werd geen samenwerkingsovereenkomst met een aangrenzende gemeente of met een intergemeentelijke vereniging of politiezone waarvan de stad deel van uitmaakt, opgesteld. Er is immers een goede samenwerking tussen de milieudienst en de dienst Bijzondere Wetten van de politie, zodat er geen behoefte is aan een protocol. Tevens zijn er flowcharts ter beschikking met procedures voor het behandelen van diverse milieuproblemen en wie hiervoor verantwoordelijk is. Wekelijks is er een technisch overleg tussen de VLAREM-cel van de milieudienst en een vertegenwoordiger van de politiedienst Bijzondere Wetten. Hierbij worden o.a. de klachten, problemen of controles besproken die kaderen in de Vlarem-wetgeving. Er worden afspraken gemaakt over wie zal optreden. Vaak worden controles door de milieudeskundigen van de politie en de milieudienst samen uitgevoerd. De Vlaremopleiding van de milieudeskundige van de politie heeft ervoor gezorgd dat meer expertise aanwezig is zodat de samenwerking tussen de milieudienst en politie nog werd verbeterd. Toezicht op naleving van het Bosdecreet, de Wet op het natuurbehoud en optreden tegen velddelicten gebeuren door de stedelijke natuurambtenaar. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de dienst Bijzondere Wetten van de politie, de beleidswachter van het Agentschap voor Natuur en Bos en de diest Ruimtelijke Ordening van de stad.
9
Toezichtacties milieudienst In 2013 werden volgende taken uitgevoerd: -
-
-
controles op basis van klachten of meldingen van het meldpunt; nacontroles van het verlenen van milieuvergunningen; nacontroles na aktename meldingen klasse 3; controles in het kader van campagnes, zowel van andere controlerende instanties (OVAM, milieuinspectie) als eigen opgerichte campagnes. In 2009 werd een uitgebreide controle van de industrieparken opgestart. Het eerste industriepark dat gecontroleerd werd, is „Entrepot‟ en de omliggende straten. In 2011 werd deze controle voltooid. In 2012 werd een aanvang genomen met de controle van een tweede industriepark, nl. „Europark-Noord‟. Deze controle werd voltooid in 2013. In 2013 werden geluidsmetingen uitgevoerd op 14 muziekactiviteiten (Crazy Dating Party, Dag-en Nachtvrienden, Krankenhaus, Wouterland, WK Kwalificatiewedstrijd (Grote Markt), Miss SintNiklaas, optreden 't Verschil, Openluchtfuif (OLF), de Parkies (verschillende dagen), de Spiegeltent (Grote Markt), Statie West, Villa Pace (2 verschillende dagen op 3 verschillende locaties), Viva Lola (gedurende 2 dagen), Zomerkermis Sint-Niklaas (gedurende 2 dagen)). Er werd gemeten volgens de nieuwe geluidsnormen die sinds 01-01-2013 van kracht zijn. Er is een daling van het aantal klachten tegenover 2012. Er zijn meer klachten over verschillende inrichtingen, waarbij er slechts 1 klacht/inrichting was. De som van de top 7 van het hoogste aantal klachten is echter flink afgenomen. Dit heeft tot gevolg dat er finaal een daling is met circa 100 klachten. De ontlening van de fuivenkoffer met een geluidsmeter in samenwerking met de dienst jeugd werd verder gezet.
De cel Vlarem behandelde 21 milieuvergunningsaanvragen klasse 1, 28 klasse 2-aanvragen, 0 bodemsaneringsprojecten en 151 bouwvergunningen. Er werden 77 erkenningen voor niet-ingedeelde muziekactiviteiten toegekend. Er werden 36 controles uitgevoerd om na te gaan of de milieuwetgeving werd nageleefd (zie onderstaande tabel). In het totaal werd door de gemeentelijke toezichthouder van de milieudienst 10 processen-verbaal van inbreuk opgesteld. Door de dienst Bijzondere Wetten werden 126 aanvankelijke pv's opgesteld die milieu- of stedenbouwkundig gerelateerd zijn en 211 navolgende pv's. Volgende tabel geeft een overzicht van de controles die door de gemeentelijke toezichthouder van de stedelijke dienst milieu werden uitgevoerd. Ambtshalve Afvalwater Lekkende mazouttank/olievervuiling/bodem Geluidshinder Ontoereikende/geen vergunning Vraag brandweer Stopzetting activiteiten Weigering vergunning Sluikstort (gevaarlijk) afval Lichthinder Groenscherm Overtreding vergunningsvoorwaarden Geurhinder/verbranden afval/stofhinder Allerlei Opvolging TOTAAL: 36
4
Calamiteit
Klacht 1
13 1
5 1
1
1
1 7 1
1 19
10
17
Vraag parket
1.1.2.2.
Proactieve en reactieve controles
Proactieve controles: planmatige aanpak en eigen initiatieven en plannen In 2013 werden geluidsmetingen uitgevoerd op 14 muziekactiviteiten (Crazy Dating Party, Dag-en Nachtvrienden, Krankenhaus, Wouterland, WK Kwalificatiewedstrijd (Grote Markt), Miss Sint-Niklaas, optreden 't Verschil, Openluchtfuif (OLF), de Parkies (verschillende dagen), de Spiegeltent (Grote Markt), Statie West, Villa Pace (2 verschillende dagen op 3 verschillende locaties), Viva Lola (gedurende 2 dagen), Zomerkermis Sint-Niklaas (gedurende 2 dagen)). Er is een daling van het aantal klachten tegenover 2012. Er zijn meer klachten over verschillende inrichtingen, waarbij er slechts 1 klacht/inrichting was. De som van de top 7 van het hoogste aantal klachten is echter flink afgenomen. Dit heeft tot gevolg dat er finaal een daling is met met circa 100 klachten. Tevens worden controles uitgevoerd op vraag van het Parket. Meestal kadert dit wel in één of andere melding- of vergunningsprocedure. De milieudienst wil de bedrijven controleren die deel uitmaken van een industriepark. Ondanks het feit dat een industriepark duidelijk bekend staat als een groepering van bedrijven, is de identiteit en uitgevoerde activiteiten niet steeds gekend of accuraat omwille van overnames en stopzettingen. Een juiste weergave van de aanwezige bedrijven met een actualisatie van de bestaande en nieuwe activiteiten in het industriepark is het doel van deze campagne. In 2011 werd gestart met de controle van het industriepark Europark-Noord. Deze actie werd voltooid in 2013. In 2013 werden ism Toezicht Volksgezondheid de vergunde zwembaden op het grondgebied gecontroleerd. In totaal werden 4 inrichtingen gecontroleerd. Geen enkele inrichting voldeed aan de opgelegde voorwaarden. Er werden 3 processen-verbaal opgesteld en 1 aanmaning gegeven. Alle inrichtingen hebben gunstig gevolg gegeven aan de opmerkingen. Deelname aan initiatieven van de afdeling Milieu-inspectie Er werd door de afdeling geen vraag tot deelname aan nieuwe initiatieven gesteld. Overzicht uitgevoerde proactieve controles
Bijlage 2: Overzicht proactieve controles
Overzicht uitgevoerde actieve controles Bijlage 3: Overzicht reactieve controles 1.1.3. Logistieke ondersteuning De toezichthoudende ambtenaren kunnen beschikken over het vereiste materiaal voor het uitvoeren van hun toezicht. Zo zijn er recipiënten aanwezig om stalen te kunnen nemen van afvalwater, twee sonometers bij de milieudienst om geluidsmetingen uit te voeren en de nodige kledij. De dienst Bijzondere Wetten van de politie beschikt ook over een sonometer. De geluidsmeters worden jaarlijks gekeurd. 1.1.4. Milieu Management Informatie Systeem 1.1.4.1.
Internetverbinding / Inventarissen en MMIS
In de vorige Milieujaarprogramma‟s werd reeds gerapporteerd over de internettoegang, de invoer van gegevens en de organisatie van het meldpunt milieuklachten. 1.1.4.1.
Databanken
Milieuvergunningenloket: eMIL
11
De stad beschikt over het programma CEMOS waarin op heden alle milieuvergunningen en meldingen worden ingevoerd en beheerd. Volgens CEVI voldoet CEMOS aan de vereisten van artikel 5.1.2.1.3.6 van de samenwerkingsovereenkomst. Milieuklachten-, registratie – en opvolgingssysteem: MKROS De stad draagt bij tot het gegevensinvoer in de databank MKROS. Sinds 1 juli 2006 is MKROS operationeel voor de registratie van milieuklachten van de stad. Inventaris pesticidenreductieprogramma Zie thema water Inventaris risicogronden De inventaris van risicogronden vormt een onderdeel van CEMOS. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de OVAM-module die werd ontwikkeld door CEVI. De gegevens uit de gemeentelijke inventaris werden op 13-12-2013 ingeladen in het webloket van OVAM. Alle Vlarem-vergunningen en het overgrote deel van de ARAB-vergunningen werd ingegeven in de gemeentelijke inventaris. De resterende ARAB-vergunningen worden stelselmatig ingevoerd. Energieprestatiedatabank Hierbij de data waarop de EPB-gegevens van de bouwdossiers werden doorgestuurd aan het VEA (Vlaams EnergieAgentschap) 2013: 10-01-2013 04-02-2013 04-03-2013 04-04-2013 07-05-2013 07-06-2013 08-07-2013 06-08-2013 06-09-2013 04-10-2013 04-11-2013 02-12-2013 09-01-2014 1.1.5. Gemeentelijke adviesraad voor milieu en natuur 1.1.5.1.
Jaarverslag STRAMIN (Stedelijke Adviesraad voor Milieu en Natuur)
Het jaarverslag wordt in mei 2014 opgemaakt. Net zoals vorige jaren zal het later doorgestuurd worden. De statuten werden in 2013 niet aangepast. Het stadsbestuur geeft zowel logistieke als inhoudelijke ondersteuning: - De vergaderingen van STRAMIN gaan door in zalen op het stadhuis van Sint-Niklaas, in één van de deelgemeentehuizen of andere stadsgebouwen. - De secretaris van de milieuraad is het administratief diensthoofd van de milieudienst. - Betrokken ambtenaren geven toelichting rond bepaalde thema’s, indien dit gevraagd wordt door de milieuraad. In STRAMIN zitten 21 stemgerechtigde leden en 13 niet-stemgerechtigde leden. De 1/3 regel geslachtverhouding voor de milieuraad werd ondanks inspanningen niet bekomen. Het is heel moeilijk om vrouwen te vinden die in STRAMIN willen zetelen. Er wordt ook mondeling reclame verspreid door de leden en het dagelijks bestuur.
Bijlage 4: jaarverslag STRAMIN (wordt later nagestuurd)
12
1.1.6. Gemeentelijk milieubeleid Meer uitleg over het gemeentelijk milieubeleid staat vermeld bij ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 1.2.2. Gemeentelijk milieubeleidsplan (GMBP).
1.2. ONDERSCHEIDINGSNIVEAU 1.2.1. Duurzaamheidsambtenaar Gelet op het inwonersaantal heeft de stad recht op subsidies voor de aanstelling van twee duurzaamheidsambtenaren. Deskundige milieu (duurzaamheid) (niveau B, 100%): Bart Roels Bart Roels is in dienst sinds 1 september 2007. De functiebeschrijving, de arbeidsovereenkomst en het takenpakket zijn ongewijzigd gebleven t.o.v. MJP 2009. Deskundige milieu (duurzaamheid) (niveau B, 100%): Helena Bonne Helena Bonne is in dienst sinds 18-02-2013. De functiebeschrijving, de arbeidsovereenkomst en het takenpakket worden als bijlage bijgevoegd. Gedurende de maanden januari en februari werden de taken gedeeltelijk overgenomen door de afdelingschef.
Bijlage 5: Functiebeschrijving en takenpakket deskundige duurzaamheid Bijlage 6: Arbeidsovereenkomst deskundige duurzaamheid
1.2.2. Gemeentelijk milieubeleidsplan (GMBP) Het Milieubeleidsplan 2007-2013 werd principieel goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen op 4 december 2007. Op 21 december 2007 werd het definitief GMBP goedgekeurd door de gemeenteraad. Het GMBP werd nadien ter kennisgeving bezorgd aan het Vlaams Gewest. Het milieubeleidsplan volgt de structuur van de Samenwerkingsovereenkomst. 1.2.3. Milieubarometer n.v.t. 1.2.4. Open milieuraad In 2013 werd er een open milieuraad georganiseerd, namelijk op 28 mei 2013. Hierop werd het jaarverslag van 2012 overlopen. Verder werden er ook verschillende toelichtingen gegeven, o.a. over rootputten en trage wegen. In bijlage vindt u de uitnodiging, met daarop het volledige programma.
Bijlage 7: Uitnodiging Open Jaarvergadering STRAMIN
1.2.5. Vergunde sloopwerken m.b.t. selectief slopen n.v.t.
13
thema AFVAL
14
2. Thema AFVAL 2.1. BASIS 2.2. ONDERSCHEIDING De rapportering van het thema afval werd volledig opgenomen in de afvalenquête van OVAM. Vandaar dat dit thema niet meer wordt behandeld in het Milieujaarprogramma.
15
thema MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK
16
3. Thema MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK 3.1. BASIS 3.1.1. Implementatie van milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen werking 3.1.1.1.
Gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout binnen de werking van de eigen gemeentelijke diensten: standaard in elk bestek opnemen
Het stadsbestuur implementeert het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout in de werking van de eigen gemeentelijke diensten. Het stadsbestuur engageert zich om, afhankelijk van de beschikbaarheid, duurzaam geëxploiteerd hout aan te kopen. Zo wordt in de bestekken van hout en houtproducten het voorschrift/ de voorwaarde van duurzaam geëxploiteerd hout standaard opgenomen. Alle bestekken die door de dienst logistiek worden opgemaakt, worden vooraf steeds voor advies en aanvulling overgemaakt aan de dienst milieu zodat de milieuvereisten indien nodig opgenomen kunnen worden. Voorbeelden: In 2013 werden er bestekken uitgeschreven voor - drukwerk (jubileumboek SASK, agenda‟s en kalenders, folders toerisme,…) - leveren bureaumateriaal (papier, karton, hout) Concrete realisaties: Concrete realisaties met betrekking tot het gebruik van duurzaam geëxploiteerd hout zijn o.a.: - FSC-gelabeld drukwerk en printpapier - Bureaumateriaal uit FSC-gelabeld papier, karton en hout - Aankoop klimtoestel kinderdagverblijf Hermelijn In bijlage een aantal facturen en bestekken.
Bijlage 1: Bestek kopieerpapier Bijlage 2: Bestek bureelmateriaal Bijlage 3: Toewijzing aankoop klimtoestel kinderdagverblijf Hermelijn
3.1.1.2.
Gekeurd breekpuin standaard opnemen in bestekken
Het stadsbestuur neemt het gebruik van COPRO-gekeurd breekpuin op in de werfbestekken. De technische dienst werkt steeds met het Standaardbestekboek 250 versie 2.2. Hieraan moet elke aannemer zich houden. In dat bestek staan de producten waarvoor een COPRO-merk vereist is, wat onder andere voor breekpuin het geval is. Soms worden er nog bijkomende voorwaarden opgelegd. 3.1.2. Passieve sensibilisatie rond één of meerdere productgroepen a. Compost In de MIWA-nieuwsbrieven, via de activiteiten van de compostmeesters en de milieudienst, wordt thuiscomposteren en het gebruik van compost aangemoedigd. Geïnteresseerde burgers kunnen bij de milieudienst, de afvalintercommunale MIWA en op activiteiten van de compostmeesters (infostanden, marktjes,…) heel wat brochures en informatie bekomen over composteren. Op die manier kunnen ze de info over composteren nalezen.
17
Op de website van de intercommunale MIWA wordt ook verwezen naar de website van www.thuiscomposteren.be. Hierop vinden burgers heel wat nuttige info om zelf aan de slag te kunnen gaan. Ook de compostcursussen die MIWA organiseert, waren in 2013 erg in trek. Meer dan de helft van de ingeschreven deelnemers kwam dit jaar uit Sint-Niklaas! Daarnaast organiseerde MIWA in samenwerking met VLACO ook een infoavond over de biologische kringloop. Op 27 november 2013 kon iedereen die graag z‟n steentje wil (leren) bijdragen aan de biologische kringloop om 19u30 terecht bij MIWA. Het stadsbestuur gebruikt eigen geproduceerde, VLACO-gekeurde groencompost voor het groenonderhoud. In het openbaar groen in de stad (o.a. in de open graszone van het begraafbos Heimolen, de volkstuintjes in de Kolenventerstraat en de Lindenstraat) werden kleine bordjes geplaatst met de vermelding dat er VLACO-compost wordt gebruikt.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
4: 5: 6: 7: 8:
MIWA magazine maart 2013, p. 3 MIWA magazine juni 2013, p. 3 Stadskroniek mei 2013, p. 12 Stadskroniek september 2013, p. 9 Stadskroniek november 2013, p. 14
b. Duurzaam geëxploiteerd hout - Posters Het gebruik van duurzaam FSC-hout wordt gepromoot bij de milieudienst via posters, flyers en informatiebrochures. Aan het loket liggen er flyers over duurzaam geëxploiteerd hout. Een overzicht van de documentatie werd meegestuurd bij het MJP 2010. - Subsidiereglement duurzaam bouwen In het subsidiereglement duurzaam bouwen staan een aantal verwijzingen naar websites over FSCgelabeld hout en andere bio-ecologische materialen (www.vibe.be, www.milieuadvieswinkel.be, …)
Bijlage 9: Subsidiereglement duurzaam bouwen
c. Natuurverven Het tijdschrift “Wonen met de Natuur” van het Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen (VIBE) publiceerde in zijn uitgave van maart 2008 een heleboel informatie over natuurverven. De milieudienst bestelde een pakket van deze tijdschriften om aan het loket te verdelen. d. Fairtrade Gemeente Sint-Niklaas draagt sinds 2008 de titel van FairTradeGemeente. In 2013 besloot de trekkersgroep dat het tijd was voor nieuwe impulsen, en werden er enkele brainstormavonden georganiseerd. Geïnteresseerde burgers konden komen meedenken over de toekomst van Sint-Niklaas als FairTradeGemeente. Daarnaast was de FairTrade trekkersgroep op verschillende evenementen aanwezig om meer zichtbaarheid aan het initiatief te geven. Tijdens de Dag van het Park konden geïnteresseerde burgers een FairTrade Picknickpakket bestellen, en ook op de Langste Veggietafel was FairTrade Sint-Niklaas present met een veggie-schotel. Ook de Week van de FairTrade ging in oktober niet onopgemerkt voorbij: de trekkersgroep deelde tijdens de wekelijkse marktdag boterhammen met FairTrade chocopasta uit.
Bijlage 10: Uitnodiging Brainstormavond FairTradeGemeente Bijlage 11: Flyer FairTrade Picknick Bijlage 12: Flyer Smeer-ze actie
18
3.2. ONDERSCHEIDING 3.2.1. Milieuverantwoord productgebruik eigen diensten 3.2.1.1.
Gebruik van compost met VLACO label of gelijkwaardig
Het stadsbestuur gebruikt zelfgeproduceerde, VLACO-gekeurde groencompost. De groendienst bevestigt dat het geen producten meer aankoopt in relatie tot het onderhoud van openbaar groen, die turf bevatten. Momenteel wordt compost gebruikt om de kwaliteit van de bodem te verbeteren. Dit bevestigde het college van burgemeester en schepenen in zitting van 22-09-2008. Een uittreksel van dit college werd meegestuurd in het MJP 2010. 3.2.1.2.
Gebruik van gekeurd breekpuin ter vervanging van nieuwe materialen
Hierbij een overzicht van werken waar Copro-gekeurde steenslag gebruikt werd, zoals beschreven in het Standaardbestek 250. Eigen ontwerp: Grote Heimelinckstraat - aansluiten van 3 woningen op de riolering Clement Heirmanstraat - aanleg van een kus- en rijzone Vermorgenstraat - heraanleg voetpad Hulstbaan - vernieuwen van een gedeelte van de riolering Kokkelbeekstraat - heraanleg Valk - aanleggen van een plateau Vinkenlaan - aanleg van een wegversmalling Studiegroep Irtas/Ibeo: Rioproject Lange Rekstraat - Van Landeghemstraat Verkaveling Heidebaan Rioproject Nijverheidsstraat - Gasmeterstraat Verkaveling Populierenwijk fase 2 Rioproject Begijnenstraat - Heistraat - Vijfstraten Verkaveling Vlasstraat Verkaveling Boomezelstraat fase 2: aanleg voetpaden Studiebureau Grontmij: Rioproject Stationsstraat Verkaveling Clementwijk Collector Nieuwkerken-West Fase B Verkaveling Meulhof Studiebureau Jouret: Verkaveling Watermolenwijk fase 2, deel B (waterloop + groen) Studiebureau Omgeving: Verkaveling VTS Studiebureau SWBO: Rioproject Luitentuitstraat 3.2.1.3.
Gebruik van milieuverantwoorde materialen in gerecycleerde kunststoffen
In 2013 werden er rubberen tegels, vervaardigd uit gerecycleerde rubbers van vaatwassers en wasmachines, aangekocht voor de aanleg van terrassen in de stedelijke kinderdagverblijven. De factuur van de tegels vindt u bij de bijlagen.
Bijlage 13: Factuur tegels kinderdagverblijven
19
3.2.1.4.
Gebruik milieuverantwoorde kantoormaterialen
In 2010 werd een nieuw bestek opgesteld voor kantoormateriaal voor de administratieve diensten, de scholen en de Academies. In overleg met de dienst logistiek en de dienst milieu werden milieuvoorwaarden overlopen en waar mogelijk maximaal toegepast. Als basis werden de milieucriteria van de milieukoopwijzer (www.milieukoopwijzer.be) gebruikt. Dit bestek liep verder in 2013. In de eigen drukkerij wordt uitsluitend op 100% post consumer gerecycleerd papier met Blaue Engel (of gelijkwaardig) of FSC-gelabeld papier gedrukt. Externe drukopdrachten in opdracht van de stad worden uitgevoerd op 100% post consumer gerecycleerd papier met een Blauwe Engel label of gelijkwaardig of FSC-gelabeld papier. Dit laatste wordt enkel toegestaan wanneer kwalitatief zeer hoogwaardig drukwerk wordt vereist.
Bijlage 2: Bestek bureelmateriaal Bijlage 1: Bestek kopieerpapier
3.2.1.5.
Gebruik van milieuverantwoorde cateringproducten
Tijdens vergaderingen in het stadhuis wordt fairtrade koffie en fairtrade thee afkomstig van biologische teelt aangeboden met suiker in hervulbare, glazen vulkannetjes en halfvolle melk uit glazen flessen in hervulbare melkkannen. Op recepties, in opdracht van het stadsbestuur, wordt steeds fairtrade fruitsap uit glazen flessen geschonken. Broodjes voor vergaderingen en hapjes voor recepties worden standaard besteld bij catering De Wilg, een lokaal sociaal tewerkstellingsproject van het OCMW. Op deze manier kan gemakkelijk met herbruikbare materialen (plateaus,…) gewerkt worden. Catering De Wilg beschikt over een aanbod vegetarische broodjes. In verschillende stadsgebouwen staan drinkwaterbars op leidingwater voor het personeel. Er worden bewust geen (plastic) bekertjes bijgeplaatst, zodat de personeelsleden zelf een herbruikbaar recipiënt dienen te voorzien. Ook in de vergaderzalen wordt sinds 2013 geen flessenwater meer voorzien. Er staan glazen kannen, die men zelf kan opvullen met plat of bruisend water uit de waterbars. Bij de lunchgesprekken voor het personeel wordt steeds geopteerd voor een duurzame lunch: vegetarische broodjes, biologische producten (biologisch brood en broodbeleg), lokale producten (kaasschotel van lokale geitenboer), fairtrade drank en koekjes,….
Bijlage 14 a-b-c-d: Flyers kraantjeswater in de vergaderzalen
3.2.1.6.
Gebruik van milieuverantwoorde houtverduurzamingsmiddelen
Bij Longerstaey, PPG (sigma), Verhelst,… kopen de stadsdiensten op regelmatige basis kwalitatieve houtveredelingsproducten om het te behandelen hout van een lange duurzaamheid te garanderen. De producten hieronder opgesomd zijn milieuvriendelijke producten om het hout (buiten) langdurig te beschermen. De technische fiches werden toegevoegd bij het MJP 2011. -
Toll‟ Azur Opaque Toll‟Azur Imprim Lucite Contact primer …
3.2.1.7.
Gebruik van milieuverantwoorde verven en vernissen
Bij de aankoop van producten trachten de schilders zoveel mogelijk rekening te houden met mens en milieu. De schilders werken bijna uitsluitend met watergebaseerde producten (plamuren, muurverven, lakken, vernissen, vloerverven, acrylaatkitten,...). Een aantal van de verven die de schilders gebruiken hebben een Eco-label of een ander milieulabel.
20
Om te kijken hoe milieuvriendelijk de gebruikte producten zijn, werd voor een aantal producten de producttest van OVAM uitgevoerd in samenwerking met de schilderdienst. Sommige verven scoorden heel goed. De fiches werden toegevoegd bij het MJP 2012. -
Formule 12 (Standaard muur- en plafondverven binnen): 96,11 % (gem: 79,66 % (21)) Sigmatex Superlatex (Standaard muur- en plafondverven binnen): 96,11 % (gem: 79,66 % (21)) Tigron Aqua Satin (Hout- en metaallak voor binnen): 76,11 % (gem: 58,86 (5)) …
3.2.1.8.
Gebruik van milieuverantwoorde schoonmaakproducten
In het laatste bestek voor schoonmaakproducten (toegewezen in 2011 voor een periode van drie jaar) werd uitdrukkelijk gevraagd naar producten die beter zijn voor het milieu en voor de gezondheid van de gebruikers. Er werden gedetailleerde milieugerelateerde gegevens opgevraagd over de opgegeven producten, verpakkingen,… om een objectieve beoordeling mogelijk te maken. Om te kijken hoe milieuvriendelijk de gebruikte producten zijn, werd voor een aantal producten, die in 2011 aangekocht zijn, de producttest uitgevoerd. Volgende producten werden beoordeeld: -
Dagelijkse vloerreiniger Eco Floor 11: 76 % (gemiddelde score: 62,34 % (256)) Dagelijkse sanitairreiniger Eco Sanitary 4: 84,17 % (gemiddelde score: 65,29 (167))
De fiches werden als bewijs toegevoegd bij het MJP 2012. Bijlage 15: Bestek schoonmaakmiddelen Bijlage 16: Bijlage bij bestek schoonmaakmiddelen 3.2.2. Milieuverantwoord productgebruik stimuleren bij burgers 3.2.2.1.
Actieve sensibilisatie rond één of meerdere productgroepen
FSC-gelabeld hout + natuurverven
Inwoners worden aangespoord om natuurverven en FSC-gelabeld hout (of gelijkwaardig) te gebruiken via het stedelijk subsidiereglement duurzaam bouwen. Voor het gebruik van FSC-gelabeld hout voor daktimmerwerk en buitenschrijnwerk krijgen inwoners een forfaitaire premie van 250 EUR. Voor het gebruik van natuurverven en aanverwante afwerkingproducten voor binnen- en/of buitentoepassingen krijgt men 15% op hun aankoopbedrag met een maximum van 250 EUR. Voor beide premies werden er in 2013 aanvragen ingediend en uitbetaald. Hierover wordt gecommuniceerd via de website www.sint-niklaas.be, de woonwinkel, het loket „duurzaam bouwen‟ van de milieudienst,… Bijlage 9: Subsidiereglement duurzaam bouwen
Compost
Thuiscomposteren is helemaal niet moeilijk: om mensen te overtuigen om zelf te composteren, organiseerde de afvalintercommunale MIWA, samen met VLACO en de milieudienst, een compostbasiscursus waar inwoners gratis de knepen van het composteren konden leren. De cursus bestond uit drie „lesdagen‟ in mei: een theorieles, een bezoek aan bezoekerscentrum Hof ter Winkelen in Londerzeel en een praktijkles in de demotuin onder begeleiding van een deskundige. Bekendmaking gebeurde o.a. via het MIWA magazine van maart dat verdeeld wordt in alle brievenbussen van Sint-Niklaas. De cursussen in 2013 waren een groot succes: meer dan de helft van de deelnemers was afkomstig uit Sint-Niklaas!
21
De compostmeesters waren in 2013 erg zichtbaar in de stad. Zo bemanden ze een informatiestand in het Waasland Shopping Center in april. Bezoekers konden er hun kennis rond composteren testen en kregen er uitgebreid uitleg op al hun afvalvragen. Ook op verschillende evenementen van de stad stonden de compostmeesters klaar in hun infostand: op de Dag van het Park, Villa Pace,… Op de Lentemarkt hadden zij zelfs een wedstrijd ingericht, waarmee deelnemers een zakje verse compost uit de demotuin konden winnen.
Bijlage 4: MIWA magazine maart 2013, p. 3 Bijlage 5: MIWA magazine juni 2013, p. 3 Bijlage 6: Stadskroniek mei 2013, p. 10
Ondanks dat VLACO sinds dit jaar het evenement „Juni Compostmaand‟ niet meer ondersteunde, organiseerden de compostmeesters in samenwerking met de milieudienst naar jaarlijkse gewoonte een fietstocht. De tocht stond dit jaar in het teken van „Natuurlijk Groen, Gewoon Doen‟, de stedelijke campagne in het teken van de internationale groenwedstrijd Entente Florale. Deelnemers konden op 1 juni 2013 op eigen houtje fietsen tussen verschillende interessante, ecologisch groene plekjes in de stad.
Bijlage 17: Flyer Kringloopfietstocht Bijlage 18: Routeboekje Kringloopfietstocht
Hebruikbare luiers
Hoewel herbruikbare luiers over de hele luierperiode bekeken goedkoper zijn dan wegwerpluiers, vergen ze van de ouders een grote investering aan het begin van de luierperiode. Daarom wil MIWA in het kader van haar afvalpreventiebeleid een financieel duwtje in de rug geven aan ouders die milieuen afvalbewust kiezen. Wie herbruikbare luiers gebruikt, kan een premie aanvragen die de helft van de aankoopsom van de luiers bedraagt (met een maximum van 125 euro). In 2013 werden er in SintNiklaas 13 aanvragen gedaan voor de premie herbruikbare luiers, goed voor een totaal premiebedrag van 1.489,11 EUR.
Bijlage 19: MIWA magazine november 2013
Biologische producten
a. Villa Pace: bio- en fairtrade brunch Zondag 8 september van 10.30 tot 13.00u was jong en oud naar jaarlijkse traditie welkom in de Broederschool voor een (h)eerlijke biologische en fairtrade brunch, georganiseerd door Oxfam Wereldwinkels Sint-Niklaas, Voedselteams en de stad Sint-Niklaas. Op het menu: wortel-, pompoen-, courgette-, prei- en broccoliquiche, gemengde salades, pastasalade, hummus, tzatziki, soep van de Soepkar, eitjes, melk en yoghurt van de Voedselteams en uiteraard de zoete specialiteiten van Oxfam. Dit jaar kon er zelfs met bubbels gebruncht worden! Communicatie gebeurde via de website www.sint-niklaas.be, www.villapace.be, de Stadskroniek, UITinSint-Niklaas, ,… b. Villa Trade Van vrijdag 13 tot zondag 15 december vond de jaarlijkse alternatieve kerstmarkt plaats. Naar jaarlijkse gewoonte was het een drukte van jewelste op de Grote Markt. Enerzijds werd er gezellig gekeuveld bij een hapje en een drankje, anderzijds werd er in de twee kiosken voor muzikale omkadering gezorgd. Een derde luik waren de standen van solidariteitsorganisaties. Zij gaven informatie over hun werking en verkochten hebbedingen voor het goede doel. Tijdens het kerstmarktweekend kon je kennis maken met Soweto Connection, De Zwaluw, Amnesty International Sint-Niklaas, het VLOS, Ti Soley Leve en vele anderen. Om de kinderen kennis te laten maken met deze organisaties was er – net
22
zoals tijdens Villa Pace – een rode draadspel. Wie dit spel tot een goed einde bracht, leerde bij over solidariteit en kreeg er nog een leuk cadeautje bovenop! Tot slot waren er ook nog de Cadeaudagen van Oxfam Wereldwinkel. Wie nog geen geschikt geschenkje voor de feestdagen vond, kon hier zeker zijn gading vinden. En nog fairtrade ook! Bekendmaking gebeurde via www.sint-niklaas.be en www.sintniklaaswintert.be. c. Donderdag Veggiedag Gevarieerd eten is belangrijk en houdt in dat we niet elke dag vlees hoeven te eten. Door aan te sluiten bij de campagne Donderdag Veggiedag wil Sint-Niklaas haar inwoners stimuleren om één dag per week te kiezen voor een lekker vegetarisch alternatief voor vlees en vis. Een eenvoudige keuze met een minimale inspanning. Het is dé ideale manier om tegelijk iets voor je eigen gezondheid te doen als voor het klimaat. Bovendien zorg je meteen ook voor een betere voedselverdeling in de wereld en voor gelukkigere dieren. En dat allemaal door gewoon één dag in de week anders te eten. Geëngageerde inwoners vinden alle info op www.facebook.com/donderdag.veggiedag.sintniklaas en kunnen een engagementsverklaring invullen op www.sint-niklaas.be/donderdag-veggiedag. De Langste Veggietafel Ook in 2013 organiseerde de veggiedag-werkgroep De Langste Veggietafel op de Grote Markt. Het werd opnieuw een groot succes: meer dan 300 mensen trotseerden het wisselvallige weer om erbij te kunnen zijn. De meeste mensen brachten eigen hapjes mee. Wie geen picknick bij zich had, kon een hapje of drankje kopen bij de stands van Oxfam, Veggieboem!, Fairtrade, EVA vzw, Bioshop, VELT en Vegabites. DJ Stijn Van de Voorde zorgde voor de beats, terwijl de kinderen zich intussen in een aparte speelzone van de Pretcamionet vermaakten op de trampoline en het springkasteel. EVA vzw bracht met de Veggielympics een eigen ludieke versie van de Olympische Spelen mee naar Sint-Niklaas.
Bijlage 20 a-b-c-d: postkaartjes Veggiepicknick Bijlage 21: poster Donderdag Veggiedag Bijlage 7: Stadskroniek september 2013, p. 9
Veggieplan Sint-Niklaas Tijdens de Langste Veggietafel op 19 september 2013 lanceerden Stad Sint-Niklaas en EVA vzw het Veggieplan Sint-Niklaas. Het plan is een handige survivalgids voor vegetariërs, sympathisanten, lekkerbekken, nieuwsgierigaards en andere gewone mensen. Het toont horecazaken in Sint-Niklaas die een degelijk vegetarisch aanbod hebben op hun menu. Een mooie 30 restaurants haalden het Veggieplan Sint-Niklaas dankzij hun gevarieerde kaart. Burgers kunnen het Veggieplan Sint-Niklaas gratis meenemen uit één van de meer dan 20 UiTfolderrekken in de stad. Ook bij de infobalie van het stadhuis, het toeristisch infokantoor en de drie deelgemeentehuizen is het Veggieplan verkrijgbaar.
Bijlage 22: Veggieplan Sint-Niklaas Bijlage 23: Krantenartikel Veggieplan
d. Villa Pace – Thema en duurzaam productgebruik Villa Pace wil een warm, sfeervol stadsfestival zijn voor iedereen, met een zo laag mogelijke impact op de aarde waarop we leven. Sinds enkele jaren worden initiatieven en inspanningen ondernomen om de milieudruk van Villa Pace te verlagen. Afval, catering, energie, mobiliteit zijn jaarlijks onze aandachtspunten. Standhouders worden aangespoord om hun afval zelf te verzamelen en naar een centraal afvalpunt te brengen. Voor bezoekers wordt het aantal vuilbakken op het terrein verdubbeld, zodat we properder kunnen feesten. Elke standhouder ontvangt hiervoor de nodige vuilniszakken. Reeds voor de tweede maal kan je op de wereldmarkt, in de Castrodreef, genieten van een smakelijke hap op een „echt‟ bord met „echt‟ bestek. De borden worden ter plaatse afgewassen door vrijwilligers van het VLOS en opnieuw gebruikt. Op vlak van mobiliteit wordt promotie gemaakt voor de 4 extra
23
fietsenstallingen die tijdens de feesten in de stadskern worden geplaatst en wordt het gebruik van het openbaar vervoer extra aangemoedigd. Het derde jaar op rij reeds dragen de 800 vrijwilligers van de Vredefeesten t-shirts die gemaakt zijn van biologisch katoen, volgens de principes van eerlijke handel. Confectie en verkoop van de kledij wordt gecontroleerd door de internationale „Fair Wear Foundation‟. Fair Wear Foundation (FWF) is een internationale organisatie die werkt aan de verbetering van de arbeidsomstandigheden van werknemers over de hele wereld. Hiermee steunen we tevens de „Schone Kleren Campagne‟. De t-shirts zijn ontworpen en vervaardigd door een bedrijf dat de principes van deze campagne volgt. Aan bedrijven die deelnemen, wordt gevraagd om een gedragscode te ondertekenen. Ze garanderen hiermee dat ze alleen kleding verkopen die gemaakt is in correcte omstandigheden: leefbare lonen, het recht op organisatie, geen gedwongen overwerk, geen discriminatie, veilige en gezonde werkomstandigheden, geen dwangarbeid en geen kinderarbeid. Deze basisvoorwaarden stemmen overeen met internationaal erkende arbeidsnormen. Alle informatie is te vinden via de website www.vredefeesten.be/wereldmarkt/solidair e. Theatervoorstelling ‘Koe in Blik’ De milieudienst en Velt Waasland haalden op 30 april 2013 het theatergezelschap Kip van Troje naar Sint-Niklaas voor de duurzame theatervoorstelling „Koe in Blik‟. Helaas moest de voorstelling de avond zelf geannuleerd worden. Aangezien het te laat was om alle ingeschreven toeschouwers te verwittigen, werden de biologische hapjes en drankjes die voor achteraf voorzien waren vroeger aangerukt en genoten de aanwezigen toch nog van een gezellig, duurzaam avondje. Uitstel is in Sint-Niklaas gelukkig geen afstel: Koe in Blik gaat in 2014 alsnog door. Bijlage 24: Flyer Koe in Blik 2013 f.
Milieubewuste fuif ‘Trash!’
Traditioneel zorgen fuiven voor een hoop afval en een grote ecologische voetafdruk. Maar het kan ook anders: Jeugdcentrum De Galjaar organiseerde in samenwerking met de jeugddienst van Sint-Niklaas „Trash!‟, een milieubewuste fuif. Met een reeks maatregelen zoals flyers en posters gedrukt op gerecycleerd papier en minder in aantal, recycleerbare drankbekers, T-shirts van bio-katoen, energiezuinige licht- en geluidsinstallatie,… beperkten de organisatoren van „Trash!‟ de ecologische voetafdruk, zonder de kwaliteit van het fuiven naar beneden te halen. Fuifgangers die met de fiets kwamen maakten bovendien kans om in de prijzen te vallen. Bijlage 25a: Persbericht Trash! JC De Galjaar Bijlage 25b: Persmap Trash! JC De Galjaar 3.2.2.2.
Actieve sensibilisatie voor gebruik van milieuverantwoorde producten bij bouw of renovatie
a. Subsidiereglement duurzaam bouwen Inwoners van Sint-Niklaas kunnen bij renovatie van hun woning genieten van een financiële tegemoetkoming via het subsidiereglement duurzaam bouwen. Ook voor nieuwbouw gelden een aantal van de tegemoetkomingen. Wie ervoor kiest om duurzaam te bouwen of te verbouwen krijgt via het subsidiereglement een extra duwtje in de rug. Het reglement geeft onder andere subsidies bij renovatie van de woning voor: het vervangen van enkel of dubbel glas door superisolerende beglazing het plaatsen van (bijkomende) vloer -, wand -, en dakisolatie met gebruik van gewone isolatiematerialen
24
Het reglement geeft subsidies bij renovatie van de woning en bij nieuwbouw voor: het plaatsen van (bijkomende) vloer -, wand -, en dakisolatie met gebruik van isolatiematerialen uit nagroeibare grondstoffen het plaatsen van een zonneboiler het plaatsen van een (combi)warmtepompsysteem het gebruik van FSC-gelabeld hout voor daktimmerwerk en buitenschrijnwerk het gebruik van natuurverven en aanverwante afwerkingproducten voor binnen- en/of buitentoepassingen Bekendmaking van het reglement gebeurt o.a. via de website van Sint-Niklaas, via Premiezoeker, op infoavonden, op de seniorenbeurs, in de woonwinkel,… b. Subsidiereglement voor het realiseren van een passiefwoning en een laag energiewoning Sinds 1 april 2011 kunnen inwoners van Sint-Niklaas ook een premie bekomen voor een laag energiewoning en een passiefwoning. Voor passiefwoningen bedraagt de premie 5.000 EUR. Voor laagenergiewoningen bedraagt de premie 1.500 EUR. In 2013 werd 1 aanvraag gedaan voor een laagenergiewoning en 1 voor een passiefwoning. Bekendmaking van het reglement gebeurt o.a. via de website van Sint-Niklaas, via Premiezoeker, , in de woonwinkel, via de stadskroniek,… -
Bijlage 26: Subsidiereglement voor het realiseren van een passiefwoning Bijlage 27: Subsidiereglement voor het realiseren van een laagenergiewoning
c. Plaatsen van fotovoltaïsche zonnepanelen op het politiehuis/ ’t Bauhuis Om een voorbeeld te stellen naar de burgers toe, liet het stadsbestuur netgekoppelde fotovoltaïsche zonnepanelen installeren en exploiteren op twee gebouwen: - het Politiehuis (operationeel sinds 22/03/2012; 40,32 kWp geïnstalleerd vermogen) - ‟t Bauhuis (operationeel sinds 30/06/2012; 11,52 kWp geïnstalleerd vermogen). De stad koos bewust voor deze twee nieuwe gebouwen die voldoende geïsoleerd zijn, vermits energie-efficiëntie prioriteit heeft op de productie van hernieuwbare energie. 3.2.2.3.
Actieve sensibilisatie rond milieuverantwoord productgebruik van catering en bioproducten bij (groot)keukens in scholen, rusthuizen, ziekenhuizen, OCMW’s,…
a. Wase speelpleinenwerking Zoals elk jaar werden de Wase Speelpleinen in Sint-Niklaas aangemoedigd om deel te nemen aan enkele duurzame acties tijdens hun werkingsperiode. Dit jaar stond er „Duurzaamheid op het Menu‟: de speelpleinen konden uit verschillende „menugangen‟ acties kiezen. Wie minstens vier acties tot een goed einde bracht, kreeg z‟n onkosten vergoed door het stadsbestuur. Op het menu stonden onder andere het gebruik van herbruikbare bekers en milieuvriendelijke afwasmiddelen, en de aankoop van lokale, biologische of FairTradeproducten als vieruurtje. Deze actie werd via de coördinator bekend gemaakt aan de speelpleinen. Bijna alle werkingen van de Wase Speelpleinen zetten deze zomer „duurzaamheid‟ op hun „menu‟.
Bijlage 28: Engagementsverklaring speelpleinwerking 2013 Bijlage 29: Collegenota speelpleinwerking 2013 Bijlage 30: Duurzaamheid op het Menu
b. Projecten 2013 Internationale Samenwerking Projectdag duurzaamheid H. Familie in samenwerking met FairTradeGemeente
25
De H. Familie organiseerde voor de vijfdejaars uit het secundair onderwijs (107 leerlingen) op 17/10/2013 een projectdag rond duurzaamheid i.s.m. de stad. De leerlingen konden doorheen vijf workshops kennismaken met enkele lokale, duurzame initiatieven: bezoek aan de bioboerderij van JOMI, een workshop van Vredeseilanden over duurzame landbouw, een workshop rond water van Protos en een interactieve workshop over de zes criteria van FairTradeGemeente. In deze laatste workshop werden de leerlingen bewust gemaakt van het belang van lokale en fairtrade producten. Aan de hand van opdrachten liet men de leerlingen kennismaken met het Max Havelaar logo en met seizoensgebonden groenten. Traject over fair trade Dit traject werd in het najaar 2013 aangeboden aan 4 e leerjaren in Sint-Niklaas i.s.m. vzw Djapo, Oxfam Wereldwinkels Sint-Niklaas en Theater Hutsepot. 174 leerlingen (in 10 klassen op 6 verschillende scholen) werden aan de hand van het rollenspel „chocola(f)FAIR(e)‟ in de wereld van de cacaoboeren ondergedompeld. ze ondervonden de voordelen van een coöperatie en maakten kennis met eerlijke handel. Verder brachten ze een bezoek aan de wereldwinkel en lazen ze het boek „de bienoboon‟ in de klas. Als afsluiter van dit traject woonden ze het poppentheaterstuk „Sproetenkop‟ bij, een voorstelling die verder bouwt op het boek en eerlijke handel centraal stelt. Voor de leerkrachten werd een start- en evaluatiemoment georganiseerd waar zij alle kneepjes van eerlijke handel leerden kennen. c. Milieuverantwoord productgebruik in scholen Donderdag Veggiedag in de Klas Sint-Niklase scholen werden in 2013 aangemoedigd om aan de slag te gaan rond het thema „Gezonde en vegetarische voeding‟. De stad bood de scholen daarom een gratis educatief pakket rond Donderdag Veggiedag aan in het schooljaar 2012 – 2013. Het pakket werd speciaal voor scholen ontwikkeld door EVA vzw (Ethisch Vegetarisch Alternatief) uit Gent, dat op Vlaams niveau de expertise bundelt rond vegetarische voeding en tevens de promotor is van de campagne Donderdag Veggiedag. Het aanbod voor het lager onderwijs en de 3de kleuterklas bestaat uit een map „Donderdag veggiedag in de klas!‟ met kant-en-klaar materiaal dat perfect aansluit bij het gezondheidsbeleid en de MOSwerking van de school. De map werd ondersteund met een workshop voor leerkrachten met tips om concreet aan de slag te gaan. Bovendien konden de scholen ook een workshop voor leerlingen bestellen, waar kinderen stil leerden staan bij hun eigen eetgedrag en dit konden vergelijken met een gezond voedingspatroon. Voor het secundair onderwijs bestond het aanbod uit de „PlanEet‟ workshop voor leerlingen, waarin de impact van voeding op onze planeet, de mensen in het Zuiden, de gezondheid en de dieren wordt bekeken, en een basis vegetarische kookworkshop voor leerlingen.
Bijlage 31: Fotocollage vegetarische kookworkshop Sint-Isidorus
Duurzaamheid op School Duurzaamheid en milieu zijn de dag van vandaag erg belangrijke thema‟s: daarom geeft het stadsbestuur graag alle Sint-Niklase scholen een duwtje in de rug om de leerlingen hiermee vertrouwd te maken. Scholen die deelnemen aan het MOS-project (Milieuzorg Op School) van de provincie konden de afgelopen jaren steeds rekenen op de stedelijke premie en de brooddozenactie. Beide ondersteuningen maakten vanaf schooljaar 2013-2014 plaats voor een nieuw concept. De stedelijke MOSpremie werd in het najaar voor het laatst uitbetaald, en ook de brooddozenactie was aan z‟n laatste ronde toe. Vanaf 2013-2014 worden duurzame projecten op school gerichter ondersteund door de stad. Aan zowel basis- als middelbare scholen wordt de mogelijkheid geboden om een toelage te vragen voor
26
hun eigen duurzaam project. Basisscholen zullen ook beroep kunnen doen op trajectbegeleiding. Deze ondersteuning vergt een andere aanpak. Per schooljaar zullen de basisscholen en middelbare scholen afwisselend bediend worden. Tijdens schooljaar 2013-2014 komen de basisscholen aan bod. Het volgend schooljaar (2014-2015) worden duurzame projecten voor middelbare scholen ondersteund. Het aanbod voor de basisscholen draaide in 2013 rond het thema „duurzame voeding‟. Klassen konden kiezen uit enkele leuke workshops, zoals „Ecosmossen met Pim Pompoen‟ en „Lievelings(w)eten‟. Ook de leerkrachten konden aan de slag met bijscholingen rond duurzame voeding en de opstart van een schoolmoestuin. Wie voor die schoolmoestuin koos, kon rekenen op een flinke steun in de rug en hulp op maat. Ook scholen die zelf met een leuk project op de proppen kwamen, konden in 2013 op steun rekenen.
Bijlage 32: Schoolbrief deel 1 Bijlage 33: Schoolbrief deel 2 Bijlage 34: Aanbodboekje Duurzaamheid op School
3.2.3. Aannemers/ leveranciers aansporen CoC aan te vragen In bestekken voor de aankoop van houten speeltoestellen, houten zitbanken,… wordt standaard FSC- of PEFC-gelabeld hout gevraagd. Daarnaast probeerden we aannemers ook op andere manieren aan te sporen om een label aan te vragen, o.a. via het subsidiereglement duurzaam bouwen, waarbij burgers gestimuleerd worden om naar houtzaken te gaan waar ze FSC-gelabeld hout of PEFC-gelabeld hout verkopen. In de jaarlijkse “Gids van PEFC-gecertificeerde bedrijven”, dat burgers aan het loket van de milieudienst kunnen raadplegen, staan inmiddels vier Sint-Niklase bedrijven: Houthandel Vandewalle (groothandel en import), Halux nv (houtverwerking), Van Hoecke nv (houtverwerking) en Drukkerij Van Lijsebetten (drukkerij).
Bijlage 35: Gids van PEFC-gecertificeerde bedrijven (uitlichting)
27
thema WATER
28
4. Thema WATER 4.1. BASIS 4.1.1. Pesticidenreductie 4.1.1.1.
Risico-evaluatie
Via de internettoepassing „online inventaris pesticidengebruik‟ op www.zonderisgezonder.be werd gerapporteerd over de gebruikte chemische en niet-chemische bestrijdingsmiddelen in 2013 binnen de stad. Sinds 2009 worden geen chemische bestrijdingsmiddelen meer gebruikt voor het regulier onderhoud en beheer van openbare verhardingen en groenzones. De stad houdt de verhardingen proper dankzij de organisatie van een intensief veegplan. Bij de uitvoering van de veegbeurt wordt zowel aandacht besteed aan kruidbeheersing, het reinigen van kolken, zwerfvuil en bladruiming (voornamelijk in het najaar). In heel uitzonderlijke gevallen wordt een kleine hoeveelheid Roundup gebruikt (in totaal ongeveer 3 liter/jaar voor het ganse grondgebied) voor het onderhoud van halfopen verhardingen (zie rapportering). 4.1.1.2.
Pesticidentoets
Vermits Sint-Niklaas een nulgebruik toepast op verhardingen, is het uitvoeren van een pesticidentoets niet verplicht bij heraanleg. De groendienst en de milieudienst streven er echter naar dat deze toets door aannemers en (stedelijke) ontwerpers wordt toegepast tijdens de ontwerpfase om de aanleg van verhardingen te evalueren en te verbeteren. Bij het ontwerp van verkavelingsprojecten (vnl. inbreidingsprojecten) wordt dit al voorzien, maar bij heraanleg van wegenis kan dit nog verbeterd worden. Er werd afgesproken met de dienst openbare werken om een pesticidenvrij beheerplan op te nemen in de ontwerpen.
Bijlage1: pesticidentoets verkavelingsproject Vlasstraat
4.1.2. Passieve sensibilisatie rond water -
Op de website www.sint-niklaas.be kunnen burgers info vinden over de premie voor een IBA, een hemelwaterinstallatie en een infiltratievoorziening, die de stad aanbiedt aan haar inwoners.
-
Aan het loket liggen talrijke brochures over water en waterbesparing voor particulieren en architecten.
-
Het stadsbestuur houdt de straten en pleinen proper volgens een veegplan. Elke straat wordt hierbij twee tot vier keer per jaar onder handen genomen. Tijdens een veegbeurt wordt het kruid verwijderd op een ecologische manier, zonder chemische bestrijdingsmiddelen. Het zand wordt opgeveegd. Op die manier kan men de kruidgroei beperken. Zwerfvuil wordt opgeruimd. Eventueel wordt ook bladafval ingezameld en de kolken gereinigd. De uitvoering is een samenspel van verschillende stedelijke diensten, externe partners en de politie. Vooraf krijgen mensen van de straten met parkeerverbod uit het veegplan een bewonersbrief over de aankondiging van de veegbeurt. Hierin wordt gecommuniceerd over milieuvriendelijke kruidbeheersing van verhardingen en mensen worden gewezen op hun eigen verantwoordelijkheden. Na de veegbeurt krijgen bewoners af en toe ook een kaartje in hun brievenbus met heel wat weetjes en tips over pesticidenvrij onderhoud van verhardingen.
29
-
In de stadskroniek werden verschillende artikels gepubliceerd over water. Stadskroniek januari 2013: uitgebreid artikel over het veegplan
-
Project Loop naar de Pomp?!: een watertraject voor Sint-Niklase lagere en secundaire scholen. Vanaf september 2012 gingen 13 secundaire scholen en 9 lagere scholen uit Sint-Niklaas aan de slag rond „water‟. Dit educatief project zoomt in op „water‟ in al zijn aspecten en er wordt op alle mogelijke manieren aan gewerkt. Zo plaatsen we ons binnen het verhaal van educatie voor duurzame ontwikkeling. De centrale thema‟s zijn „eigen waterverbruik‟ en „water in het Zuiden‟. Het hoogtepunt van het project ging door op wereldwaterdag, op 22 maart 2013. Zo‟n 5.000 leerlingen van Sint-Niklase scholen maakten een waterwandeltocht door de stadskern. Ze sloten zo aan bij de wereldwijde actie „Walk for Water‟, die de waterproblematiek in de kijker zet. Hun tocht stond symbool voor de vaak lange weg die waterdragers in het Zuiden moeten afleggen.
-
Tot 1 januari 2014 verschafte de stad gratis beerruiming aan burgers. In de aanloop naar de afschaffing van deze dienstverlening, werd in de stadskroniek van september 2013 een artikel opgenomen waarin de werking van een septische put duidelijk wordt uitgelegd. Op deze manier werden burgers bewust gemaakt van het belang van een goede werking ervan.
Bijlage 2: Bewonersbrief veegplan Bijlage 3: Stadskroniek januari 2013, p 13 – 15 Bijlage 4: Stadskroniek september 2013, p 8
4.1.3. Ruimen baangrachten en waterlopen Elk jaar worden de belangrijkste afvoerassen in Sint-Niklaas gerijt (= maaien van talud en bedding). De kleine waterlopen, die omwille van hun smalle bedding niet gerijt kunnen worden, worden in principe elke drie jaar geruimd. Indien noodzakelijk geacht op basis van terreinkennis, wordt deze frequentie opgevoerd. Beddingen met vervuild slib worden in principe enkel gerijt, om het dure transport van vervuild slib te vermijden. Enkel indien de waterafvoer in het gedrang dreigt te komen, of na de afkoppeling van afvalwater na een rioleringsproject, zal vervuild slib verwijderd worden.
30
thema HINDER
31
5. Thema HINDER 5.1. BASIS 5.1.1. Digitaal opvolgen van (milieu)klachten: MKROS Alle klachten en meldingen afkomstig van burgers worden gecentraliseerd bij de klantendienst. De medewerkers van de klantendienst registreren de klachten en meldingen en sturen ze door naar de betrokken ambtenaar. Er wordt een ontvangstmelding naar de melder gestuurd. De verdere afhandeling gebeurt op de betrokken dienst. Na behandeling wordt teruggekoppeld naar de melder. Voor de registratie van milieuklachten, voornamelijk over geluid, geur en bodemverontreiniging, los van het feit of ze al dan niet een vergunningsplichtige inrichting betreffen, wordt gebruik gemaakt van MKROS.
Bijlage 1: Overzicht milieuklachten MKROS
5.1.2. Passieve sensibilisatie rond 2 hinderthema’s Sensibilisatie over lichthinder -
Earth Hour
WWF organiseerde op zaterdag 23 maart al voor de vijfde keer de internationale actie Earth Hour in België. Deze actie wil burgers aansporen om op die dag wereldwijd tussen 20u30 en 21u30 de verlichting te doven als symbolische oproep om klimaatverandering tegen te gaan. Het stadsbestuur Sint-Niklaas ondersteunde Earth Hour. Al vanaf vrijdagavond werden de lichten tot maandagochtend gedoofd op het middenplein van de Grote Markt. Ook de monumentverlichting van het stadhuis, de cipierage en de Witte Molen bleef het hele weekend uit. Burgers werden hiervan op de hoogte gebracht via de website en sociale mediapagina‟s van de stad. -
Nacht van de Duisternis
Op zaterdag 12 oktober 2013 organiseerden Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen (BBL) en vzw Preventie Lichthinder de 18e editie van de Nacht van de Duisternis. Met deze jaarlijks weerkerende campagne wordt de impact van lichtvervuiling op mens en milieu in de kijker gesteld. Sint-Niklaas dooft, net als tientallen andere steden en gemeenten, ook tijdens deze editie een deel van de openbare verlichting. Overmatige belichting wordt immers als hinderlijk ervaren door burgers, het verstoort de rust en kan een negatieve impact hebben op de gezondheid. Bovendien duwt onnodige verlichting ook de gemeentelijke energierekening omhoog. Sint-Niklaas besliste dit jaar om van vrijdagavond 11 oktober tot maandagochtend 14 oktober de monumentverlichting van het stadhuis, de Cipierage en de Witte Molen te doven. Van zaterdagavond 12 oktober tot maandagochtend 14 oktober gingen ook de lichten op het evenementenplein uit.
Bijlage 2: collegenota Nacht van de Duisternis Bijlage3: Stadskroniek september 2013, p. 8
-
Sensibilisatie over rookhinder, met name sluikstoken
In het MIWA-magazine van november 2013 publiceerde de milieudienst een artikel over gezond en verstandig stoken. Naast tips om roet-, reuk- en rookhinder te vermijden of beperken, werd ook aandacht besteed aan milieuvriendelijkere alternatieven om van snoei- en tuinafval af te geraken.
Bijlage 4: MIWA-magazine november 2013, p. 3
32
5.2. ONDERSCHEIDING 5.2.1. Doorlichting van de hinderklachten 5.2.1.1.
Analyseren en rapporteren van hinderklachten
In 2013 zijn er geen ingrijpende verschuivingen te noteren in vergelijking met de vorige jaren. De belangrijkste klachten die ontvangen worden op de milieudienst zijn klachten of opmerkingen over problemen met huisvuil, rioolkolken en sluikstorten gelinkt aan particulieren. Klachten over geluid- en geurhinder komen minder frequent voor, maar toch nog in een belangrijke mate. Voor de registratie van milieuhinderklachten, voornamelijk over geluid, geur en bodemverontreiniging wordt gebruik gemaakt van MKROS. Ook de opvolging wordt in MKROS genoteerd. Daarnaast houdt de Vlarem-cel zelf een inventaris bij van alle controles die worden uitgevoerd in het kader van de Vlarem-wetgeving. Meestal wordt er i.v.m. geur- en geluidshinder contact opgenomen met de klager en/of beklaagde om meer gegevens te vernemen over het probleem. Indien het probleem nog steeds aanwezig is, wordt ter plekke gegaan. Hierbij gaat men na of er zich wel degelijk een probleem stelt en wat er aan kan verholpen worden. Er wordt gecommuniceerd met de betrokkenen, de wetgeving wordt meegedeeld, er wordt een verslag opgesteld en de betrokken instanties worden gecontacteerd (o.a. OVAM, VMM, Milieu-inspectie,…). Controle en opstellen van een proces-verbaal zijn delen van de oplossingsmogelijkheden die vaak gehanteerd worden. Er wordt naar gestreefd om de betrokkenen zoveel mogelijk op de hoogte te houden tijdens de zoektocht naar een oplossing. In bijlage een overzicht van alle klachten die in 2013 gemeld werden. De milieuklachten kunnen op een eenvoudige manier geselecteerd worden uit het algemeen meldpunt. Het jaarverslag wordt aan de bevolking gerapporteerd door publicatie op de website.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
5.2.1.2.
5: Jaarverslag 2013 (wordt later nagestuurd) 6a: Grafiek milieuklachten MKROS per jaar (via rapporteringsmodule MKROS) 6b: Grafiek milieuklachten MKROS per maand (via rapporteringsmodule MKROS) 1: Overzicht milieuklachten MKROS Analyse van de opvolging van de hinderklachten
Bij gegeven aanmaningen over o.a. hinder wordt een termijn vooropgesteld waarbij de veroorzaker de inbreuken dient weg te werken. De controle van het naleven van deze aanmaningen wordt ingevoerd als taak bij de ambtenaren van de Vlarem-cel, waardoor de opvolging verzekerd wordt. 5.2.2. Beleidskader geluidshinder 5.2.2.1.
Opstellen van een geluidshinderreglement
In 2009 werden een aantal bestaande politieverordeningen geïntegreerd in een allesomvattend nieuw politiereglement. Zo werden ook de bepalingen inzake de strijd tegen het lawaai opgenomen in het nieuwe algemene politiereglement dat werd vastgesteld in de gemeenteraad van 27-03-2009. Het APR werd laatst gewijzigd door de gemeenteraad van 25-11-2011. Hierin zaten geen nieuwe bepalingen over lawaai. Communicatie over het algemeen politiereglement gebeurt via de website www.sint-niklaas.be (http://www.sint-niklaas.be/over-de-stad/beleidsinfo/politiereglement)
33
De bepalingen van het modelreglement geluidshinder werden nooit letterlijk overgenomen in het politiereglement van de stad, maar er werd een eigen invulling aan gegeven. Het nieuwe politiereglement bouwt immers verder op vorige reglementen die werden samengevoegd en verbeterd. - het politiereglement is enkel van toepassing op openbaar domein en privaat domein van de stad en privaat domein die toegankelijk zijn voor publiek, in tegenstelling tot het modelreglement dat ook bepalingen bevat voor uitsluitend privaat domein. - artikel 2 van het modelreglement werd ingevoerd in hoofdstuk 2, afdeling 1, artikel 1, § 1+2 en artikel 7 - de bepalingen inzake het geluidsniveau van artikel 2 worden vastgelegd door Vlarem en het KB inzake elektronische muziek en dienen niet te worden vermeld in het politiereglement - artikel 3 en 4 van het modelreglement werd ingevoerd in hoofdstuk 2, afdeling 1, artikel 3 en hoofdstuk 4, afdeling 1, artikel 2 - de bepalingen van 2.2 van het modelreglement werden opgenomen in hoofdstuk 4, afdeling 2, onderafdeling 3, artikel 9 - artikel 6 van het modelreglement werd ingevoerd in hoofdstuk 2, afdeling 1, artikel 6 - artikel 7 en 8 van het modelreglement werden ingevoerd in hoofdstuk 2, afdeling1, artikel 2 - artikel 9 van het modelreglement werd niet als dusdanig overgenomen en bevat enkel bepalingen over geluid voortgebracht door muziekinstallaties in voertuigen (hoofdstuk 2, afdeling 1, artikel 6) - artikelen 10 en 11 van het modelreglement werden niet overgenomen aangezien het vooral het produceren van geluid op privaat terrein betreft - artikelen 12 en 13 van het modelreglement werden opgenomen in hoofdstuk 2, afdeling 3, artikel 23 - artikel 14 van het modelreglement werd ingevoerd in hoofdstuk 2, afdeling 1, artikel 4 - artikel 15 en 16 van het modelreglement werden niet in het politiereglement opgenomen; dit veroorzaakt zelden grote overlast en kan ook via andere wetgeving geregeld worden. - artikel 17 van het modelreglement wordt geregeld door hoofdstuk 5, afdeling 3, artikel 8 §2 - artikel 18 van het modelreglement wordt geregeld door hoofdstuk 2, afdeling 1, artikel 5 - de strafbepalingen van het modelreglement worden in het politiereglement uitvoerig besproken in hoofdstuk 8 en 9 5.2.2.2.
Opleiding geluid meten en beoordeling
n.v.t.
5.2.3. Beleidskader geurhinder 5.2.3.1.
Opstellen van een geurhinderreglement
n.v.t. 5.2.3.2.
Opleiding geur meten en beoordelen
n.v.t. 5.2.4. Beleidskader lichthinder 5.2.4.1.
Opstellen van een lichthinderreglement
In het VLAREM staat onder hoofdstuk 6.3 het volgende vermeld:
“ Beheersing van hinder door licht Art. 6.3.0.1. Onverminderd andere reglementaire bepalingen moet men de nodige maatregelen treffen om lichthinder te voorkomen. Art. 6.3.0.2. Het gebruik en de intensiteit van lichtbronnen in open lucht zijn beperkt tot de noodwendigheden inzake uitbating en veiligheid. De verlichting is dermate geconcipieerd dat nietfunctionele lichtoverdracht naar de omgeving maximaal wordt beperkt.
34
Art. 6.3.0.3. Klemtoonverlichting mag uitsluitend gericht zijn op de inrichting of onderdelen ervan. Gewijzigd art. 247 B.Vl.Reg. 19 januari 1999, B.S. 31 maart 1999, eerste editie. Art. 6.3.0.4. Lichtreclame mag de normale intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen.” Een apart lichthinderreglement zou aldus overlappen met de bepalingen van het VLAREM. 5.2.5. Actieve sensibilisatie rond hinderthema’s 5.2.5.1.
Fuivenkoffer
Door het invoeren van de fuivenkoffers is de uitvoering van de geluidshinderbestrijding nog verbeterd. In deze fuivenkoffers zit immers een geluidsmeter vervat waardoor de verenigingen die een muziekactiviteit organiseren een notie krijgen van het geproduceerde geluidsniveau en hierop anticiperen. De werking van de geluidsmeter staat genoteerd op een bijgevoegde infokaart maar sowieso wordt aan het loket van uitlening duidelijke info gegeven over het doel van de geluidsmeters en de werking ervan. De uitlening van de fuivenkoffer is opgenomen op het evenementenformulier van de stad. De website van de stad vermeld eveneens deze fuivenkoffers. Bovendien werden er ook in 2013 heel wat geluidsmetingen uitgevoerd op fuiven. Door de aanwezigheid van een toezichthoudende ambtenaar van de milieudienst of de dienst bijzondere wetten van de politie met een geluidsmeter wordt een verhoogde aandacht geschonken aan het geluidsniveau van de muziekactiviteit. De jeugdverenigingen en organisatoren worden vaak ook actief begeleid bij de organisatie en vooraf uitgenodigd om het aspect geluidshinder te bespreken, afbouwscenario‟s voor te stellen en de werking van de geluidsmeters nog eens toe te lichten. Door een intense begeleiding bij al deze muziekactiviteiten werd het geluidshinderbeleid verder op punt gesteld en werden in 2013 nauwelijks klachten inzake geluidshinder gemeld. Muziekactiviteiten die toch een groot aantal klachten kenden in 2013 worden automatisch geselecteerd voor een controle in 2014. 5.2.5.2.
Sensibilisatie over geluidshinder
Gehoorschade is een niet te onderschatten probleem dat steeds meer in onze samenleving opduikt en steeds meer jonge mensen treft. Organisatoren wordt gewezen op deze problematiek aan de hand van gesprekken en voorwaarden die opgelegd worden in het kader van de aanvragen voor muziekactiviteiten. Oordopjes dienen bij grote fuiven steeds voorhanden te zijn. Via een interview met Filip Van Boxelaer, gemeentelijk toezichthouder milieuwetgeving, in het gratis magazine „Sint-Niklaas Lifestyle‟ werden ook de nieuwe geluidsnormen voor muziekactiviteiten (in voege sinds 1 januari 2013) bij het grote publiek bekend gemaakt. Tijdens een overlegmoment met de Vlaamse en Nederlandse overheid op 23 april 2013 gaf Filip Van Boxelaer toelichting over de nieuwe regelgeving rond geluidsnormen. Daarnaast werden er praktische ervaringen uitgewisseld.
Bijlage 7: Artikel Decibels aan Banden
5.2.5.3.
Nacht van de Duisternis
Op zaterdag 12 oktober 2013 organiseerden Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen (BBL) en vzw Preventie Lichthinder de 18e editie van de Nacht van de Duisternis. Met deze jaarlijks weerkerende campagne wordt de impact van lichtvervuiling op mens en milieu in de kijker gesteld. Sint-Niklaas dooft, net als tientallen andere steden en gemeenten, ook tijdens deze editie een deel van de openbare verlichting. Overmatige belichting wordt immers als hinderlijk ervaren door burgers, het verstoort de rust en kan een negatieve impact hebben op de gezondheid. Bovendien duwt onnodige verlichting ook de gemeentelijke energierekening omhoog. Sint-Niklaas besliste dit jaar om van vrijdagavond 11 oktober tot maandagochtend 14 oktober de monumentverlichting van het stadhuis,
35
de Cipierage en de Witte Molen te doven. Van zaterdagavond 12 oktober tot maandagochtend 14 oktober gingen ook de lichten op het evenementenplein uit.
Bijlage 2: collegenota Nacht van de Duisternis
5.2.5.4.
Dag van de Stilte
Elk jaar op de laatste zondag van oktober gaat in heel Europa de wintertijd in. Overal draaien we die dag de klok één uur terug. Dit jaar zetten we met z‟n allen de wijzers één uur stil: even wat meer tijd om te genieten van de stilte, rust en ruimte die we in onze omgeving terugvinden. De stedelijke bibliotheek organiseerde op zondag 27 oktober een „stiltelezing‟ in het bibfiliaal van Sinaai. Een spreker van de vzw Durme kwam er vertellen over stilte en stiltegebieden. Daarna was het tijd om ook echt van die stilte te gaan genieten, met een begeleide wandeling in het stiltegebied van de Fondatie van Baudelo in Sinaai. Wie er niet bij kon zijn, kan via de website de wandelkaart met de uitgestippelde stiltewandeling downloaden: http://bib.sint-niklaas.be/nieuws/lezing-en-wandeling-dag-van-de-stilte-zondag-27-oktober-om-10ufiliaal-sinaai 5.2.6. Opstellen van een handhavingsbeleid rond hinder niet gerelateerd aan ingedeelde inrichtingen n.v.t. 5.2.7. Opstellen en bijhouden van een hinderinventaris n.v.t.
36
thema ENERGIE
37
6. Thema ENERGIE 6.1. BASIS 6.1.1. Implementatie van de energieprestatie-regelgeving door aan te sluiten op het elektronisch opvolgsysteem voor bouwaanvragen (via VEA) Het EPB-nummer van de bouwaanvraag wordt door de dienst ruimtelijke ordening elektronisch doorgegeven aan het Vlaams EnergieAgentschap (VEA). 6.1.2. Uitvoering energieboekhouding Publiek toegankelijke gebouwen met een oppervlakte groter dan 1000m² Een energieprestatiecertificaat (EPC) voor publieke gebouwen is verplicht voor gebouwen waarin publieke organisaties gevestigd zijn die aan een groot aantal personen overheidsdiensten verstrekken. De invoering van het EPC in het Vlaamse Gewest verloopt gefaseerd afhankelijk van de bruikbare vloeroppervlakte van het publieke gebouw. Sinds 2009 is het verplicht voor gebouwen groter dan 1000 m² een EPC op te maken en zichtbaar uit te hangen in het gebouw. In Sint-Niklaas is dat het geval in deze gebouwen: 1) 2) 3) 4) 5)
Stadhuis (Sint-Niklaas) Sporthal De Witte Molen (Sint-Niklaas) Sporthal De Klavers (Belsele) Sporthal Ter Beke (Sinaai) Sporthal De Mispelaer (Nieuwkerken) en Basisschool De Droomballon (Nieuwkerken): samen op één teller 6) Stedelijk Zwembad Sinbad (Sint-Niklaas) 7) Hoofdbibliotheek H. Heymanplein (Sint-Niklaas) 8) Stedelijke Academie voor Schone Kunsten (Sint-Niklaas) en Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans (Sint-Niklaas): samen op één teller 9) Stadsschouwburg (Sint-Niklaas) 10) Basisschool Gavertje Vier (Belsele) 11) Kinderdagverblijf Driekoningen (Sint-Niklaas) 12) Vrije Ateliers (Sint-Niklaas): in voorbereiding 13) Stedelijk Museum STEM (Sint-Niklaas) 14) Mercatormuseum (Sint-Niklaas) 15) Autonoom Gemeentebedrijf ‟t Bauhuis (Sint-Niklaas): in voorbereiding 16) Politiegebouw Onze-Lieve-Vrouwstraat (Sint-Niklaas) 17) Salons voor Schone Kunsten (Sint-Niklaas) Gebouwen met een energieboekhouding Van volgende gebouwen wordt een energieboekhouding bijgehouden: 1) Stadhuis (Sint-Niklaas) 2) Sporthal De Witte Molen (Sint-Niklaas) 3) Sporthal De Klavers (Belsele) 4) Sporthal Ter Beke (Sinaai) 5) Sporthal De Mispelaer (Nieuwkerken) 6) Basisschool De Droomballon (Nieuwkerken) 7) Stedelijk Zwembad Sinbad (Sint-Niklaas) 8) Hoofdbibliotheek H. Heymanplein (Sint-Niklaas) 9) Stedelijke Academie voor Schone Kunsten (Sint-Niklaas) 10) Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans (Sint-Niklaas) 11) Stadsschouwburg (Sint-Niklaas)
38
12) Basisschool Gavertje Vier (Belsele) 13) Kinderdagverblijf Driekoningen (Sint-Niklaas) 14) Vrije Ateliers (Sint-Niklaas) 15) Stedelijk Museum STEM (Sint-Niklaas) 16) Mercatormuseum (Sint-Niklaas) 17) Autonoom Gemeentebedrijf ‟t Bauhuis (Sint-Niklaas) 18) Brandweer en tafeltennis (vzw, niet publiektoegankelijk) 19) Politiegebouw Onze-Lieve-Vrouwstraat (Sint-Niklaas) 20) Salons voor Schone Kunsten (Sint-Niklaas) 6.1.3. Passieve sensibilisatie
Energiescans
Om sociale doelgroepen tips bij te brengen om te besparen op hun energiefactuur van hun (huur)woning, kunnen ze een gratis energiescan aanvragen. Dit aanbod wordt bekend gemaakt via de milieudienst, woonwinkel, sociale dienst, OCMW, sociale tewerkstellingsprojecten,… De scan wordt uitgevoerd door het energiesnoeiersbedrijf Den Azalee vzw.
Uitlenen van energiemeters aan burgers
De energiemeter wordt gratis uitgeleend voor een periode van twee weken, mits betaling van een waarborg. Via de meter krijgt de ontlener een goed beeld van welke huishoudelijke toestellen energieverslinders zijn. De uitleen wordt kenbaar gemaakt via het loket van de milieudienst en op infoavonden over energie. Het uitleenformulier werd toegevoegd bij het MJP 2011.
FRGE fonds
In de gemeenteraad van 27 november 2009 werd de samenwerkingsovereenkomst tussen de lokale entiteit, intercommunale Interwaas enerzijds en de stad Sint-Niklaas en het OCMW anderzijds betreffende het FRGE goedgekeurd. In 2012 werden de FRGE-energieleningen aan 2% uitgebreid tot renteloze leningen, enkel voor de bijzondere, sociale doelgroep. De leningen werden bekend gemaakt via flyers, … In Sint-Niklaas staat voornamelijk de woonwinkel, de sociale dienst en de milieudienst in voor de informatieverlening omtrent de goedkope energieleningen. De geïnteresseerden worden doorverwezen naar de lokale entiteit Interwaas.
Bouwteams in Sint-Niklaas
Het Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen Oost-Vlaanderen organiseerde in samenwerking met het stadsbestuur een tweedaagse Bouwteam-cursus in Sint-Niklaas. Tijdens 2 zaterdagen kregen deelnemers de nodige technische en praktische bagage rond energiezuinig en comfortabel bouwen. Voorkennis is voor de cursus niet vereist en de informatie is neutraal: zo wordt de drempel bewust zo laag mogelijk gehouden voor iedereen die wil bouwen – of hij nu zelf de handen uit de mouwen gaat steken of niet. Tijdens de Bouwteam-cursus leerden cursisten de voor- en nadelen kennen van de verschillende bouwmaterialen en installaties. Zo zijn ze optimaal geïnformeerd om actief gesprekken te kunnen voeren met architecten, aannemers en verkopers. Ook de geheimen van een doorgedreven isolatie, een aangepaste ventilatie en een efficiënte verwarmingsinstallatie kwamen aan bod. Bovendien weten deelnemers nu ook zeker hoe hun woning kan voldoen aan de wettelijke verplichtingen, zowel op het vlak van thermische isolatie, energieprestatie als binnenklimaat. Sint-Niklaas zorgde voor de logistieke ondersteuning van het project, door de leszaal en catering te voorzien. De tweedaagse cursus was ook in onze stad een succes: 25 deelnemers staken op beide zaterdagen heel wat op over energiezuinig bouwen. Bijlage 1: uitnodiging Bouwteams in Sint-Niklaas
39
Bijlage 2: flyer Bouwteams 2013
Verwijzing op de website van Sint-Niklaas en in het subsidiereglement duurzaam bouwen naar websites over energie (www.energiesparen.be, www.vibe.be, www.premiezoeker.be, www.milieuadvieswinkel.be)
Overzicht van de premies duurzaam bouwen op de website van Sint-Niklaas.
6.2. ONDERSCHEIDING 6.2.1. Uitbreiden van de energieboekhoudingen naar andere gebouwen Sint-Niklaas moet, gelet op het aantal inwoners, een energieboekhouding bijhouden voor 12 gebouwen om in aanmerking te komen voor het basisniveau van de samenwerkingsovereenkomst. Zoals aangegeven in punt 6.1.2. wordt er voor 20 gebouwen een energieboekhouding bijgehouden. 6.2.2. Opmaak energieprestatiecertificaten EPC (< 1000 m²) Een energieprestatiecertificaat (EPC) voor publieke gebouwen is verplicht voor gebouwen waarin publieke organisaties gevestigd zijn die aan een groot aantal personen overheidsdiensten verstrekken. Sinds 1 januari 2013 is dat ook het geval voor gebouwen 500m²: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)
Huis van het Kind (Sint-Niklaas) Cipierage (Sint-Niklaas) Deelgemeentehuis Belsele (Belsele) Deelgemeentehuis Sinaai (Sinaai) Deelgemeentehuis Nieuwkerken (Nieuwkerken) Kinderdagverblijf ‟t Mispeltje (Sint-Niklaas) Kinderdagverblijf Hermelijn (Sint-Niklaas)
Tegen 1 januari 2015 is het verplicht om een EPC voor de publieke gebouwen groter dan 250m² op te maken. In deze gebouwen werd hier al mee gestart: 1) BuurTThuis Reynaertpark (Sint-Niklaas) 2) Sport- en cultuurzaal De Kouter (Belsele) 3) Tinelsite (Sinaai) 6.2.3. Actieve sensibilisatie a. Infoavond + zitdagen ‘Samenaankoop Groene Stroom’ Sint-Niklaas organiseerde in 2013, in samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen, een groepsaankoop van 100% groene stroom en aardgas voor alle geïnteresseerde inwoners. Er werden door de milieudienst zitdagen voorzien om burgers in te schrijven. In samenwerking met de provincie werd er een infoavond georganiseerd om de samenaankoop toe te lichten. Deze ging door op 8 mei 2013 om 20u in de trouwzaal van het stadhuis. Er waren een 50-tal aanwezigen. De samenaankoop werd bekend gemaakt via de stadskroniek, flyers, posters,… In mei volgde de eerste zitdagen waarop geïnteresseerde burgers zich voor de samenaankoop konden inschrijven. Omwille van organisatorische problemen bij de provincie werd vervolgens de periode van de samenaankoop verlengd, en organiseerde de milieudienst van Sint-Niklaas voor de tweede maal zitdagen in november. Eind december 2013 werden de ingeschreven burgers verwittigd van het resultaat van de veiling.
40
Vanaf dat moment konden er opnieuw afspraken gemaakt worden voor de zitdagen voor de definitieve inschrijving. Deze gaan door eind januari 2014. Tussendoor stond de milieudienst burgers met vragen en opmerkingen rond de samenaankoop met raad en daad bij. Bijlage 3: Stadskroniek mei 2013, p. 12 Bijlage 4: Stadskroniek september 2013, p. 8 Bijlage 5: Stadskroniek november 2013, p. 14 b. Subsidiereglement duurzaam bouwen In 2006 werd het subsidiereglement duurzaam bouwen voor het eerst opgesteld. Het reglement bevat subsidies voor hoogrendementsbeglazing, vloer-, dak- en wandisolatie, zonneboilers, warmtepomp, gebruik van FSC-hout voor daktimmerwerk en buitenschrijnwerk en natuurverven- en vernissen. Het reglement is te raadplegen op de website www.sint-niklaas.be of te verkrijgen op de milieudienst van Sint-Niklaas. c. Subsidiereglement voor het realiseren van een passiefwoning en een laagenergiewoning Sinds 1 april 2011 kunnen inwoners van Sint-Niklaas ook een premie bekomen voor een laagenergiewoning en een passiefwoning. Voor passiefwoningen bedraagt de premie 5.000 EUR. Voor laagenergiewoningen bedraagt de premie 1.500 EUR. In 2013 werd 1 aanvraag gedaan voor een laagenergiewoning en 1 voor een passiefwoning. Bekendmaking van het reglement gebeurt o.a. via de website van Sint-Niklaas, via Premiezoeker, in de woonwinkel,… -
Bijlage 6: Subsidiereglement voor het realiseren van een laagenergiewoning Bijlage 7: Subsidiereglement voor het realiseren van een passiefwoning
d. Duurzaam bouwadvies Om inwoners te ondersteunen duurzaam te (ver)bouwen, biedt de stad elke eerste dinsdag van de maand (ver)bouwers tweemaal anderhalf uur gratis duurzaam planadvies aan door een architect van de MilieuAdviesWinkel (MAW). Een planadviseur-architect van de Milieuadvieswinkel (MAW) overloopt alle onderdelen van het bouwproject en bekijkt waar energiezuinige of milieuvriendelijke aanpassingen op vlak van energie, water en materialen haalbaar en nuttig zijn. Voor een persoonlijk planadvies moet vooraf een afspraak gemaakt worden via de milieudienst van Sint-Niklaas. Dit advies is enkel voor personen met bouw- of verbouwplannen op het grondgebied van Sint-Niklaas. In 2013 kende het advies opnieuw succes. Verschillende inwoners van Sint-Niklaas tekenden in en kregen interessante informatie van een deskundige van de MilieuAdviesWinkel. Het Steunpunt duurzaam Bouwen en Wonen van de provincie Oost-Vlaanderen startte ook met het organiseren van duurzaam planadvies aan de burgers, met de steden en gemeenten als tussenpersoon. De stad SintNiklaas tekende hierop in. Communicatie hierover gebeurde via flyers, de MilieuAdviesWinkel, de website,... Bovendien wordt hiervoor ook reclame gemaakt op infoavonden en aan het loket van de milieudienst. Door de extra communicatiecampagne vanuit de provincie, werden burgers via nog meer kanalen gesensibiliseerd en gemobiliseerd om zich in te schrijven voor een sessie duurzaam planadvies.
Bijlage 8: Folder bouwadvies Bijlage 3: Stadskroniek mei 2013, p. 12 Bijlage 4: Stadskroniek september 2013, p. 9
41
6.2.4. Aankoop minimum percentages groene stroom Sinds januari 2011 koopt het stadsbestuur 100% groene elektriciteit aan, voor een periode van drie jaar.
Bijlage 9: bewijs aankoop 100% groene stroom 6.2.5. Opleiding energie Het Oost-Vlaams Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen organiseerde in samenwerking met het Passiefhuisplatform de opleiding „Duurzame Overheidsgebouwen – energieneutraal bouwen‟ op 8 oktober 2013. NAAM
DIENST
FUNCTIE
Van Acker Kristof
Technische Dienst
Stadsarchitect
Van Bogget Kristof
Technische Dienst
Coördinator onderhoud en keuringen
De Boeck Ellen
Technische Dienst
Stadsarchitect
Schaekers Lena
Technische Dienst
Stadsarchitect
OPLEIDING Duurzame Overheidsgebouwen – energieneutraal bouwen Duurzame Overheidsgebouwen – energieneutraal bouwen Duurzame Overheidsgebouwen – energieneutraal bouwen Duurzame Overheidsgebouwen – energieneutraal bouwen
ORGANISATIE Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen i.s.m. Passiefhuisplatform Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen i.s.m. Passiefhuisplatform Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen i.s.m. Passiefhuisplatform Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen i.s.m. Passiefhuisplatform
DATUM 8 oktober 2013
8 oktober 2013
8 oktober 2013
8 oktober 2013
6.2.6. Uitvoering duurzame energiescan (DE-scan) n.v.t. 6.2.7. Opmaak van een gemeentelijk plan van aanpak voor duurzame energie ahv DEscan n.v.t. 6.2.8. Het opnemen van energie-efficiëntie als criterium bij overheidsopdrachten -
Adviezen energiecoördinator en duurzaamheidsambtenaar
Renovatiedossiers gebouwen Energie-efficiëntie wordt opgenomen in alle renovatiedossiers. Een aantal dingen zitten in raamovereenkomsten, zoals bv. renoveren en/of vervangen van stookketels (raamcontract met Eandis). In bijlage een drietal dossiers van vervanging van stookketels. Het gaat steeds over zeer energiezuinige, goed gedimensioneerde ketels (stooktechnisch rendement minimaal 98%), waarbij het terugverdieneffect op het vlak van energie steeds wordt meegenomen (zie o.a. vervanging stookketel stadhuis, sporthal Ter Beke – dossiers opgestart in 2013). Aankoop van voertuigen Energie-efficiëntie van voertuigen is opgenomen in de ecoscore (hoe hoger de ecoscore, hoe zuiniger de wagen). Sinds 2013 hebben we een algemene richtlijn omtrent de gewenste ecoscore bij aankoop van nieuwe voertuigen. Hier wordt geopteerd om een zo hoog mogelijke ecoscore op te leggen bij elke aankoop, bv. personenwagens: minimale ecoscore 70. In bijlage de collegenota.
42
Elektrische toestellen Voor de aankoop of huur van grote elektrische toestellen wordt gewerkt met langer lopende overeenkomsten waarbij energie-efficiëntie meestal als één van de aspecten wordt opgenomen in het bestek. Voorbeeld „Raamcontract multifunctionals en beheerssystemen‟ in bijlage (criterium van een spaarstand) en bestek „huur van 2 kopieertoestellen voor de reprografie stadhuis‟ (minimaal energieverbruik mee opgenomen in de milieuvereisten). Beiden zijn bestekken van eind 2012 met aanbesteding en toewijzing in 2013.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
10: Advies stookplaats stadhuis 11: Advies stookplaats Ter Beke 12: Lastenboek stookplaats Ter Beke 13: Collegenota vervangen dienstwagens 2013 14: Bestek multifunctionals 15: Bestek kopieermachines
6.2.9. Lager energieverbruik n.v.t. 6.2.10. Stimuleren van kleine energiebesparende maatregelen a. Sinterklaasactie In december 2013 werden personeelsleden die de thermostaatkraan van de dichtstbijzijnde radiator of hun computerscherm uitgezet hadden, beloond door de sint met een fairtrade chocolade sinterklaas. Met de aankoop van de chocoladefiguren werden meteen duurzame landbouwprojecten in het zuiden ondersteund. Ze werden gesensibiliseerd door middel van affiches, flyers, interne mededelingen,… Op de flyers stond bv. onderstaande tekst: - Door elke avond het scherm van uw computer uit te zetten, bespaart u heel wat energie. Het -
scherm 1 uur/dag op stand-by laten staan, verbruikt immers gemiddeld 90 kWh per jaar. Door elke avond de radiator in de buurt van uw bureau zelf uit te zetten, bespaart u extra energie, ook al wordt de verwarming centraal geregeld.
Met deze actie wou het Stadsbestuur Sint-Niklaas van energiebesparing een gespreksonderwerp maken en de bewustwording van het personeel vergroten.
Bijlage 16 a-b-c-d-e-f: flyers verwarming/computer 1-2-3
b. Energiescans In 2013 werden in Sint-Niklaas 243 energiescans uitgevoerd door het Energiesnoeiersbedrijf van Den Azalee, waarvan 147 (60,5%) bij de prioritaire (sociale) doelgroep. Het aanbrengen van de adressen gebeurde via doelgroepgerichte sensibilisatie door volgende partners: milieudienst, dienst huisvesting (de Woonwinkel), het OCMW, het Sociaal Verhuurkantoor, de sociale huisvestingsmaatschappij (SNMH) en Interwaas (Lokale Entiteit voor de FRGE-leningen). In 2012 werd ook ingestapt in het sociale dakisolatieproject van de Vlaamse Regering, waarbij in woningen van kwetsbare huurders aan een zeer lage kost dakisolatie wordt aangebracht. Energiesnoeiersbedrijf Den Azalee treedt op als promotor van het traject. Toeleiding gebeurt via de basisenergiescans en eventuele opvolgingsscans.
43
thema MOBILITEIT
44
7. Thema MOBILITEIT 7.1. BASIS 7.1.1. Passieve sensibilisatie a. Gratis bussen + korting op Buzzy Pazz Ook in 2013 bleef het stadsbestuur fors investeren in het openbaar vervoer. In samenwerking met De Lijn werden heel wat maatregelen uitgewerkt om het gebruik van de bus te stimuleren. Het gaat ondermeer om: -
-
Gratis busvervoer op zaterdag, voor alle diensten van De Lijn op heel het grondgebied. Een korting van 50% voor jongeren van Sint-Niklaas bij aankoop van een Buzzy Pas (jongerenabonnement van De Lijn voor -26-jarigen). Gratis laatavond- en/of nachtbussen bij grote evenementen: openluchtfuif Nieuwkerken 28 juni door De Lijn, i.s.m. de provincie Oost-Vlaanderen. Laatavond- en/of nachtbussen van privé-busfirma‟s voor na-tourcriterium en enkele kleinere evenementen: crazy dating party (1 EUR/rit). Gratis lijnkaart voor de nieuwe inwoners.
Deze initiatieven zijn bedacht om de auto zo veel mogelijk thuis te laten. Mensen worden aangespoord om de auto thuis te laten en het openbaar vervoer te gebruiken om op die manier minder CO 2 uit te stoten. Hierover wordt uitgebreid gecommuniceerd via het loket van de dienst mobiliteit. b. Korting op Siniscoopparking Burgers die regelmatig met de trein of met de bus reizen, kunnen hun wagen voordeliger parkeren op de Siniscoopparking. Ze kunnen rekenen op een stedelijke tussenkomst van ongeveer 60% op hun parkeerabonnement. c. Autodelen/Cambio in Sint-Niklaas Cambio In 2011 ging het stadsbestuur van start met het aanbieden van de Cambio-autodeelservice op drie locaties in Sint-Niklaas: op het Hendrik Heymanplein, in de Noordlaan aan het station en aan het Koningin Fabiolapark. Van meet af aan was het project een groot succes. Er waren heel wat stadsgenoten die met de Cambio-wagen om boodschappen of op daguitstap gingen. Intussen hebben zich meer dan 100 Cambio-fans geregistreerd. Cambio biedt heel wat voordelen aan de gebruikers. Een eigen auto kost veel geld, ook als hij stilstaat. Bij Cambio betaalt de gebruiker een bescheiden maandelijks abonnement en de kilometers die hij of zij met de auto rijdt. Wie minder dan 10.000 kilometer per jaar rijdt, is goedkoper af met Cambio. Elke Cambio-wagen kan tot 14 particuliere auto‟s vervangen. Dat zijn pakken minder auto‟s op en langs de weg in de stad, meer ruimte voor fietsers en meer ademruimte op straat. Ook de Cambiowagens zelf hebben natuurlijk een impact. Bij de keuze van de modellen houdt Cambio rekening met diverse milieufactoren zoals CO²-uitstoot, ecoscore en brandstofverbruik. Bovendien worden de wagens na maximaal 3 tot 4 jaar vervangen. Er komen dus steeds nieuwe en milieuvriendelijkere Cambio-wagens bij. Geïnteresseerde Sint-Niklazenaars konden op 19 september naar een infosessie op het stadhuis komen. Verder startte in het najaar ook een publiciteitscampagne via website en Stadskroniek: de 125 ste Cambiogebruiker rijdt één jaar gratis, ter waarde van 500 EUR! Bijlage 1: Stadskroniek mei 2013, p. 11 Bijlage 2: Stadskroniek september 2013, p. 5
45
Autopia Het stadsbestuur kiest voor duurzame mobiliteit. Nu het Cambio autodelen al een aantal jaar stevig ingeburgerd is, wordt sinds 2013 ook het particulier autodelen gepromoot. De campagne Autopia wordt door de Vlaamse overheid aangeboden aan de centrumsteden in het kader van „Thuis in de Stad‟. Bij particulier autodelen delen buren, familie en/of kennissen een eigen wagen voor private verplaatsingen onder strikte voorwaarden en duidelijke afspraken, die vooraf worden vastgelegd. Autodelen biedt heel wat voordelen: verhoging van de leefbaarheid van de stad door minder autogebruik, vermindering van de CO²-uitstoot, meer duurzame verplaatsingen, minder parkeerdruk, financieel voordeel en bevordering van het sociaal contact. Autopia is de trekker en coördinator van dit project in de centrumsteden, zorgt voor communicatie op maat, begeleidt infosessies en autodeelparty‟s en ondersteunt de autodeelgroepen. Het stadsbestuur engageert zich onder meer om een vaste standplaats te voorzien voor autodeelwagens, om gratis parkeerkaarten ter beschikking te stellen van leden van een autodeelgroep en om de promotie te ondersteunen vanuit de stedelijke mediamix. Voor 2013 werden twee wijken geselecteerd waar particulier autodelen intensief gepromoot wordt, met een infosessie als startmoment. In de Elisabethwijk ging de sessie door op woensdag 26 juni in het Masereelhuis, in de Clementwijk op woensdag 18 september in het buurthuis in de wijk.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
3: Affiche Autopia Sint-Niklaas 4: Flyer Autopia Sint-Niklaas 5: Folder Autopia Sint-Niklaas 2: Stadskroniek september 2013, p. 5
d. Autohandtekening Autohandtekening van de medewerkers van de milieudienst (juli): -
Energiezuinig op vakantie? Alle tips om zuinig te rijden: www.ecodriving.be
e. Openbare fietspompen Om burgers te stimuleren om meer de fiets te nemen en onze stad leefbaar te houden, kunnen burgers sinds 2011 gratis gebruik maken van 3 openbare fietspompen. Deze fietspompen staan op door fietsers drukbezochte knooppunten, namelijk ter hoogte van het stadhuis en aan de bewaakte fietsenstalling van het station. In 2012 kwam er nog een derde fietspomp bij ter hoogte van de hogeschool KaHo Sint-Lieven. f.
Laadpunten elektrische voertuigen
Elektrische wagens zijn (zonder uitlaatgassen en motorgeluid) erg geschikt voor het stadsverkeer. Om het gebruik ervan in Sint-Niklaas te stimuleren, heeft het stadsbestuur twee oplaadpunten voor elektrische voertuigen voorzien: één op het Hendrik Heymanplein en één op het Schouwburgplein. Ook elektrische fietsen en scooters kunnen op deze twee locaties terecht om hun voertuig op te laden. Op elk „oplaadeiland‟ kunnen sinds september 2012 tegelijk 2 auto‟s en 6 fietsen of scooters opladen. Dat kan via sms of met een „Blue Corner‟-kaart (voor auto‟s, verkrijgbaar bij autodealers of via www.bluecorner.be) of een fietslaadkaart (verkrijgbaar bij de infobalie van het stadhuis, het toeristisch infokantoor en fietspunt De Versnelling aan het station). Met dit pilootproject ondersteunt het stadsbestuur de klimaatdoelstellingen en het innovatieproject EVA (Elektrische Voertuigen in Actie). g. Voetgangerszone Stationsstraat
46
In 2013 werd de vernieuwde winkelstraat in het hart van de stad feestelijk ingehuldigd. De voorbije maanden trok de prachtig vernieuwde Stationsstraat heel wat bezoekers aan. Om de straat nog aantrekkelijker te maken, werd de straat vanaf 21 december 2013 een voetgangerszone. Een voetgangerszone is een gebied waar enkel voetgangers en fietsers toegelaten worden. Voetgangers krijgen er altijd voorrang en kunnen zich vrij bewegen over heel de breedte van de straat. Wanneer het erg druk is, moet de fietser afstappen om de voetgangers niet te hinderen. Auto‟s en bromfietsen worden niet toegelaten in de voetgangerszone. De zone wordt aangeduid met een specifiek verkeersbord. Informatie over de voetgangerszode werd via een infofolder verspreid in de omgeving van de Stationsstraat. Ook op de stedelijke website werd hierover informatie verschaft.
Bijlage 6: folder voetgangerszone Stationsstraat Bijlage 7: Stadskroniek november 2013, p. 5
7.1.2. Deelname duurzaamheidambtenaar aan gemeentelijke beleidingscommissie (GBC) Het gemeentelijk mobiliteitsplan werd conform verklaard op 15 april 2002. Door de omzendbrief MOW/2007/3 werd het jaarlijks voortgangsverslag vervangen door de evaluatie (sneltoets) en bijsturing van het gemeentelijke mobiliteitsplan. De sneltoets werd besproken tijdens de GBC op 5 februari 2008. De interne auditor mobiliteitsplannen van de provinciale auditcommissie heeft op 21 april 2008 gunstig advies uitgebracht over de sneltoets. De keuze van de stad Sint-Niklaas voor spoor 2 „verbreding en verdieping‟ werd door de auditor als juist gezien. Het bestaande plan voldoet qua basis nog steeds, maar behandelt niet (meer) de meest actuele thema‟s. Nieuwe thema‟s moeten worden toegevoegd, of bestaande thema‟s moeten grondiger bekeken worden. Doel is onder meer een stap verder te gaan richting duurzame mobiliteit. In de sneltoets geeft de auditor aan om de milieutoets toe te passen op het mobiliteitsplan. In het voorjaar van 2014 wordt een studiebureau aangesteld voor de verdere uitwerking van het mobiliteitsplan (uitwerkingsnota en beleidsplan) en de uitwerking van een verkeerscirculatieplan. Het nieuw mobiliteitsplan wordt verwacht in het najaar van 2014. De GBC nam bij de aanvang van de nieuwe legislatuur een nieuwe start. De nieuwe samenstelling werd goedgekeurd in de gemeenteraad van 26 april 2013. Een vertegenwoordiger van de stedelijke milieudienst werd opgenomen als adviserend lid in de GBC. Het huishoudelijk reglement van de (I)GBC werd bij consensus vastgesteld door de GBC op 15 mei 2013. Volgende (I)GBC‟s hadden plaats in 2013: 15-05-2013 Raapstraat-Bellestraat 27-06-2013 Raapstraat-Bellestraat 17-10-2013 IGBC Fietsfondsdossier Koebrugstraat-Weimanstraat In 2013 is er goede en frequente samenwerking geweest tussen de dienst mobiliteit en de milieudienst. Beide diensten werkten onder meer samen voor: -
-
„Sint-Niklaas fietst‟: stadsbrede en langlopende campagne met een sterk participatief luik om SintNiklaas als fietsstad op de kaart te zetten, met o.a. in 2013: ontwikkeling slogan + logo „De fiets heeft iets‟ (via wedstrijdoproep), reizende fototentoonstelling van de „Sint-Niklase fietser‟ (15 panelen), rondetafelgesprek met de „burger‟ waarbij frisse ideeën werden aangebracht als input voor het stedelijk fietsactieplan dat in 2014 zal worden opgesteld… Autodelen: Cambio. De taken werden evenredig verdeeld. De milieudienst staat in voor het communicatieluik, de mobiliteitsdienst voor de administratieve afhandeling en het terreinwerk. De infoavonden worden verdeeld over beide diensten. Met in 2013 een wedstrijd om de 125e gebruiker in de bloemetjes te zetten.
47
-
-
-
-
Autodelen: Overeenkomst met Autopia om in 2013 te komen tot minstens 2 nieuwe autodeelgroepen in Sint-Niklaas. De taken werden evenredig verdeeld. De milieudienst staat in voor het communicatieluik, de mobiliteitsdienst voor de administratieve afhandeling en het terreinwerk. De infoavonden worden verdeeld over beide diensten. Openbare fietspompen: hierbij deed de milieudienst de administratieve opvolging, de bestelling,… De dienst mobiliteit zorgt voor de installatie op het terrein. Trage wegenplan: in 2013 werd via een participatief traject i.s.m. verenigingen, betrokkenen en burgers het Trage Wegenplan voor Belsele opgemaakt. Het plan werd voorgelegd aan de gemeenteraad op 28-02-2014. In navolging hiervan zal het Trage Wegenplan voor Nieuwkerken opgemaakt worden in 2014 en het plan voor Sint-Niklaas in 2015. Veegplan: het plaatsen, opvolgen en optimaliseren van parkeerverbod. De aanduiding van het parkeerverbod, het noteren van de nummerplaten, het wegslepen van wagens,... gebeurt steeds in overleg tussen beide diensten. Met Belgerinkel naar de Winkel
7.2. ONDERSCHEIDING 7.2.1. Stimuleren milieuvriendelijk rijgedrag van het gemeentepersoneel a. Ecodriving Autohandtekening van de medewerkers van de milieudienst (juli): Energiezuinig op vakantie? Alle tips om zuinig te rijden: www.ecodriving.be b. Dienstfietsen personeelsleden In 2013 werden er nieuwe dienstfietsen aangekocht voor de personeelsleden van de dienst mobiliteit en de stedelijke kinderdagverblijven. Door meer en betere fietsen ter beschikking te stellen, worden de personeelsleden aangemoedigd om zich duurzaam in het verkeer te verplaatsen, in plaats van te kiezen voor de auto. Bijlage 8: toewijzing aankoop dienstfietsen 7.2.2. Sneltoets n.v.t. 7.2.3. Luchtverontreiniging door verkeer 7.2.3.1.
In kaart brengen van knelpunten van luchtverontreiniging door verkeer
n.v.t. 7.2.3.2.
Uitbreiden van knelpuntenanalyse van luchtverontreiniging door verkeer
n.v.t. 7.2.3.3.
Opmaak van een actieplan luchtverontreiniging door verkeer
n.v.t. 7.2.4. Actieve sensibilisatie a. Met Belgerinkel naar de Winkel
48
Het Stadsbestuur van Sint-Niklaas nam in 2013 opnieuw deel aan de campagne „Met Belgerinkel naar de Winkel‟. De bedoeling van de deelname was om inwoners van Sint-Niklaas te stimuleren om hun boodschappen meer met de fiets te doen en de auto thuis te laten. Wie fietst, heeft geen last om een parkeerplaats te vinden in het centrum van de stad. Door de auto thuis te laten wordt het milieu gespaard. Concreet verloopt de actie als volgt: handelaars, die meedoen aan de actie, geven een stempel elke keer een klant met de fiets komt. Volle stempelkaarten worden ingezameld en komen in aanmerking voor de prijzenpot. De milieudienst zorgde voor de inschrijving bij de Bond Beter Leefmilieu en het aanschrijven van de handelaars. Daarnaast zorgde de milieudienst voor de bekendmaking van de actie via de stadskroniek, via brieven,… Handelaars werden dit jaar voor het eerst aangespoord om ook zelf een bijdrage aan de prijzenpot te leveren. Zo vielen er in 2013 meer deelnemers in de prijzen: maar liefst 72 fietsers konden hun deelname verzilveren.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
9: Brief aan de Sint-Niklase handelaars: Met belgerinkel naar de winkel 2013 10: Bijlage aan de Sint-Niklase handelaars: Met belgerinkel naar de winkel 2013 11: Stadskroniek maart 2013, p. 6 12: Prijswinnaars Belgerinkel
b. Sensibilisatieactie Bike to Work Het hele jaar door kunnen personeelsleden van de stad via het ingeven van woon-werkverplaatsingen met de fiets via de website van Bike to Work fietspunten sparen via het unieke fietspuntensysteem. Punten kunnen worden omgeruild voor uiteenlopende prijzen en voordelen uit een permanent aanbod. Elk jaar wordt er ook een zomer- en winteractie georganiseerd. Het stadsbestuur nam in 2013 deel aan beide acties. In het kader van de zomeractie plande de cel duurzaamheid van de milieudienst, in samenwerking met de Fietsersbond regio Sint-Niklaas, een sensibiliseringsactie voor personeelsleden die duurzaam naar het werk komen. De personeelsleden die met de fiets naar het werk kwamen kregen een ontbijt met fairtrade producten en informatie over de wedstrijd aangeboden. De milieudienst zorgde steeds voor de bekendmaking naar het stadspersoneel toe en de nodige ondersteunende sensibiliseringsacties (ontbijt, informatie,…). De Fietsersbond zorgde voor het nodige campagnemateriaal (folders, affiches,…) en de website.
Bijlage 13: Interne nota Bike to Work Zomertrophy Bijlage 14: Aankondiging fietsersontbijt Bijlage 15: Oproep Bike to Work Wintertrophy
c. Fietscampagne Sint-Niklaas Fietst! Tijdens de week van de mobiliteit (16-22 september 2013) plaatste het stadsbestuur de fietser volop in de kijker. Het was de start van een campagne om Sint-Niklaas als echte fietsstad op de kaart te zetten, door een mix van maatregelen en initiatieven. Participatie loopt als een rode draad door het geheel. De fiets… heeft iets In het voorjaar werden de inwoners betrokken bij het bedenken en selecteren van een slogan voor de fietscampagne. „De fiets… heeft iets‟ kon de meeste stadsgenoten bekoren. Deze slogan werd verwerkt in een campagnebeeld, dat voortaan alle acties en initiatieven rond het fietsbeleid zal begeleiden. Openluchttentoonstelling op de Grote Markt Heel de zomer maakte fotograaf Paul De Malsche beelden van fietsende inwoners. 15 foto‟s werden geselecteerd om uit te vergroten en af te drukken op grote sokkels. Ze waren te zien op de Grote
49
Markt tijdens de week van de mobiliteit, langsheen het traject van de Stationsstraat naar de Nieuwstraat, dat door heel veel fietsers en voetgangers gebruikt wordt. Daarna werden ze in het najaar nog verspreid opgesteld op vijf locaties: Stationsplein, Sint-Nicolaasplein, Hendrik Heymanplein, Parklaan en Sinbad. Uitgangspunten bij de selectie van de beelden waren de diversiteit van de bevolking en de verschillende types van fietsers: sportfietser, recreatiefietser, woonwerkfietsers, ligfiets, BMX,… Onder elke foto staat een uitspraak van de geportretteerde fietser over de band met zijn of haar rijwiel. Rondetafelgesprek Het stadsbestuur deed een warme oproep aan iedereen die de fiets een prominente plaats wil geven in de stad, om deel te nemen aan een rondetafelgesprek onder het motto „op zoek naar frisse ideeën voor een fietsvriendelijke stad‟. Het startgesprek vond plaats op zaterdag 21 september in de Stadsschouwburg. Het rondetafelgesprek vormde voor het stadsbestuur de eerste aanzet om individuele burgers en vertegenwoordigers van het middenveld (advies- en dorpsraden, wijkcomités, fietsersbond en lokale middenstand) samen te brengen rond een specifiek verkeersthema. In die zin kan het initiatief als proefproject gelden voor een verder participatietraject rond mobiliteit in de stad. Deelnemers voor het rondetafelgesprek werden geworven met maximale inzet van de stedelijke communicatiekanalen: Stadskroniek, persbericht, website, nieuwsbrief en stadstelevisie. Daarnaast werd van het logo „De fiets… heeft iets‟ een fietslabel gemaakt, met op de keerzijde een uitnodiging voor het gesprek. Zo‟n 5.000 fietsers, zowel in de stadskern als in de deelgemeenten, vonden deze uitnodiging aan hun rijwiel. Ook verenigingen, scholen en organisaties zoals de Fietsersbond ontvingen een aparte uitnodiging. Een 60-tal inwoners deed uiteindelijk mee aan het rondetafelgesprek. Tijdens drie debatmomenten brachten de deelnemers tal van frisse ideeën aan voor een fietsvriendelijke stad, op vlak van fietsinfrastructuur, fietsbeleid, fietsveiligheid en fietspromotie. Op elk van deze thema‟s kwamen ook tal van concrete meldingen en verbeterpunten aan bod. In november 2013 werd de eerste concrete actie gestart en werden er in de stadskern vier fietsstraten ingericht. De komende maanden en jaren timmert het stadsbestuur samen met de inwoners verder aan de weg om van Sint-Niklaas een echte fietsstad te maken.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
1: Stadskroniek mei 2013, p. 8-9 2: Stadskroniek september 2013, p. 11 7: Stadskroniek november 2013, p. 9 16: Rapport Rondetafelgesprek fietsvriendelijke stad
d. Fietsstraten Sinds de herfstvakantie van 2013 kregen vier straten in de binnenstad een inrichting als „fietsstraat‟. Het gaat om de Grote Peperstraat, de Kleine Peperstraat, de Walburgstraat en de Kalkstraat. Daarmee werd een nieuwe stap gezet voor een fietsvriendelijk Sint-Niklaas. Een fietsstraat is een straat waar fietsers de belangrijkste weggebruikers zijn, maar waar toch ook auto‟s zijn toegelaten. Fietsers mogen de ganse breedte van de rijbaan (bij eenrichtingsverkeer) of de helft van de rijbaan langs de rechterzijde (bij tweerichtingsverkeer) gebruiken. Auto‟s mogen de fietsers niet inhalen en de snelheid mag nooit hoger liggen dan 30 km per uur. Het fietsverkeer geniet er absolute voorrang en de auto‟s zijn er als het ware te gast. In de binnenstad is meestal de ruimte niet beschikbaar om vrijliggende fietspaden aan te leggen. Fietsstraten bieden dan een uitkomst. De fietser krijgt er meer comfort door en de ondergeschikte plaats van de auto tegenover de fietser ligt er duidelijk vast. De fietsstraten worden aangeduid met speciale verkeersborden, en op de rijbaan ligt een rode coating met een pictogram van een fietser erop. Bekendmaking van de fietsstraten gebeurde via de website van de stad en het verdelen van folders.
Bijlage 17: Folder Fietsstraten Bijlage 7: Stadskroniek november 2013, p.9
50
e. Doorlopende straat Het stadsbestuur verving in 2013 een groot aantal verkeersborden „doodlopende straat‟ door een nieuw bord: „doorlopende straat‟. Na de inrichting van vier fietsstraten is dit een nieuwe maatregel om het fietsverkeer te stimuleren in de fietsstad die Sint-Niklaas wil zijn. De Wegcode heeft er recent een nieuw verkeersbord bij: F45b, doodlopende weg, uitgezonderd voor voetgangers en fietsers. Het aanwijzingsbord moet voetgangers en fietsers duidelijk maken dat een doodlopende weg voor hen doorlopend is. Het nieuwe bord moet bijdragen tot een beter gebruik van onze wegen, in het bijzonder om het stappen en fietsen als duurzaam vervoermiddel te bevorderen als alternatief voor het autogebruik. Fietsers en voetgangers die een buurt niet kennen, zullen immers geneigd zijn om wegen die zijn aangeduid als doodlopend niet te gebruiken, terwijl er voor hen toch vaak een doorgang is. Sint-Niklaas wil nog meer inwoners, nog vaker op de fiets krijgen. Om duidelijk aan te geven dat een fietser – en ook een voetganger – zijn weg kan vervolgen in een straat die doodlopend is voor voertuigen, werd het nieuwe bord op heel het grondgebied van Sint-Niklaas aangebracht. In totaal werden daarvoor maar liefst 97 straten geselecteerd op basis van een grondige inventarisatie die door de Fietsersbond werd uitgevoerd. Het gaat zowel om straten in de deelgemeenten als in de stadsrand en de stadskern. Belangrijk is ook dat het stadsbestuur de talrijke nieuwe wooninbreidingsgebieden die momenteel op stapel staan, standaard ook doorwaadbaar maakt voor fietsers en voetgangers om op die manier korte routes door de binnenstad te ontwikkelen.
Bijlage 18: lijst doorlopende straten
7.2.5. Milieuvriendelijke voertuigen 7.2.5.1.
Opmaak inventaris en evaluatie wagenpark door middel van Milieutoets voertuigenpark
n.v.t. 7.2.5.2.
Actualisatie inventaris en evaluatie van het wagenpark door middel van programma milieutoets
n.v.t. 7.2.5.3.
Opmaak actieplan om te komen tot een milieuvriendelijk voertuigenpark
n.v.t. 7.2.5.4.
Aankoop milieuvriendelijk voertuig ter vervanging in het kader van het actieplan (niet via MTV) Bart
In 2013 werden er 5 bestelwagens voor verschillende diensten aangekocht. Deze kwamen er in vervanging van andere voertuigen. Via de aangekochte voertuigen proberen we de gemiddelde ecoscore van het wagenpark te verbeteren.
Bijlage 19: Bestek voertuigen 2013 Bijlage 20: Toewijzing voertuigen 2013
7.2.5.5.
Opname milieuaspecten in bestek (niet via MTV)
In 2013 werden een aantal bestekken opgemaakt voor de aankoop van milieuvriendelijke wagens. In de bestekken komt het aspect milieu uitgebreid aan bod. Zo wordt er onder meer bepaald dat de mo-
51
tornorm minimum euro-5 moet zijn (en bij voorkeur euro-6), en wordt er ook een minimum ecoscore gevraagd.
Bijlage 21: Bestek anoniem politievoertuig Bijlage 22: Advies vervangen dienstvoertuigen Bijlage 23: Bestek vrachtwagen feestelijkheden
7.2.5.6.
Resultaatsverbintenis over de hele vloot (via MTV)
n.v.t. 7.2.6. Bedrijfsvervoerplannen: evaluatie woon-werkverkeer en opmaak actieplan voor milieuvriendelijker woon-werkverkeer n.v.t.
52
thema NATUUR
53
8. Thema Natuur 8.1. BASIS 8.1.1. Bermbeheer Net als de voorbije jaren werden 270 km straat- en trage wegbermen beheerd, zoals opgenomen in het door het Agentschap voor Natuur en Bos goedgekeurde bermbeheersplan. 8.1.2. Promotie streekeigen soorten en autochtoon plantmateriaal Bij het verlenen van stedenbouwkundige vergunningen wordt steeds opgelegd dat heraangeplant moet worden met bij voorkeur streekeigen, inheemse soorten. Een lijst van streekeigen inheemse bomen en struiken wordt bij de vergunning toegevoegd (zie bijlage). Tevens is in de brochure omtrent de subsidie voor aanplant en onderhoud van een klein landschapselement (KLE) een lijst opgenomen van betoelaagbare streekeigen loofbomen en struiken. Er wordt ook enkel maar subsidie verleend voor de aanplant en onderhoud van soorten die opgenomen zijn in deze lijst.
Bijlage 1: Lijst streekeigen inheemse bomen en struiken
8.1.3. Code van goede natuurpraktijk -
-
-
In het stedelijke subsidiereglement voor aanplanting, aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen zijn de bepalingen inzake manier van aanplanting, aanleg en onderhoud, gebaseerd op de Code van goede natuurpraktijk. Bij de controle van de subsidieaanvragen wordt steeds de nodige aandacht besteed aan het naleven van die code. Bij het afleveren van stedenbouwkundige vergunningen voor het oprichten van bedrijven en loodsen wordt, indien een groenscherm opgelegd wordt, opgenomen op welke wijze de aanplanting en het latere onderhoud dient te gebeuren. Deze zijn gebaseerd op de Code van goede natuurpraktijk. In het kader van de zorgplicht wordt standaard in vergunningen voor het vellen van bomen een heraanplant als verplicht opgenomen. Bij het verlenen van vergunningen voor het aanplanten van een bos (Veldwetboek) en voor het aanplanten van KLE‟s (Natuurdecreet) worden voorwaarden opgelegd inzake wijze van aanplanten en soortenkeuze. Deze zijn gebaseerd op de Code van goede natuurpraktijk en de lijst van streekeigen inheemse bomen en struiken.
8.2. ONDERSCHEIDING 8.2.1. Subsidiereglement opstellen en promoten. In totaal zijn er in Sint-Niklaas voor het thema natuur 4 subsidiereglementen. 1. 2. 3. 4.
Aankoop van natuurgebieden door erkende natuurverenigingen; Natuurinrichtings- en herstelprojecten voor natuurverenigingen; Aanbrengen van particuliere groendaken; Aanplanting, aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen.
Een overzicht met het aantal ingediende en goedgekeurde aanvragen, het verbruikte budget en de initiatieven die de stad nam voor de promotie van het reglement werd in bijlage toegevoegd.
Bijlage 2: Overzicht subsidies
Promotie
54
Groendaken hebben tal van voordelen: ze dragen ondermeer bij tot waterbeheersing, lucht- en waterzuivering – vooral in stedelijke gebieden. Bovendien hebben ze ook een geluiddempende werking, vormen ze een uitstekende isolatie en dragen ze bij tot een groenere woonomgeving. Op de infoavond „extensieve groendaken‟ op 2 oktober 2013 in het stadhuis vernamen geïnteresseerden alles over de bouw van groendaken, onder meer de kostprijs en de mogelijke subsidiëring. Bijlage 3: Stadskroniek september 2013, p. 9 8.2.2. Vorming personeel Jan Verheyden, natuurambtenaar, volgde volgende opleidingen in 2013: 24/04/2013 en 29/05/2013 : kwaliteitsvol openbaar groen 17/05/2013 Harmonisch park – en groenbeheer: recreatieve infrastructuur 19/06/2013: studiedag kruidachtigen 22/10/2013: water in transitie 8.2.3. Deelname Dag van het Park of Dag van de Natuur Op zondag 26 mei 2013 nam het stadsbestuur Sint-Niklaas deel aan de Dag van het Park. Dit jaar werd gekozen voor een andere aanpak. De activiteiten startten om 11u in het Romain De Vidtspark met een concert van harmonie De Toekomst en een afvalarme bio- en fairtradepicknick. Vanaf 13u30 konden deelnemers vertrekken op een wandelzoektocht, die jong en oud van het Romain De Vidtspark langs het park aan het Mercatormuseum en de tuin van de Salons voor Schone Kunsten naar het Casinopark bracht. Op elke locatie viel er heel wat te beleven: -
Natuurinfostandjes van o.a. Vogelbescherming Vlaanderen, VELT vzw, de compostmeesters,… Muzikale animatie van wandelende fanfares, muzikaal vieruurtje met de reuzengilde,… Kinderanimatie, o.a. een circusinitiatie, Mercatorspelen, vertellingen in de woonwagen,… Workshops en initiaties zoals boomklimmen, cupcakes versieren, reuzenpunnik,… Huifkartochten tussen het Casinopark en het stadspark
De wandelzoektocht werd afgesloten met een officiële prijsuitreiking, en daarna konden bezoekers genieten van de kick off van Parklife 2013, een reeks concerten in het Casinopark. Communicatie hierover gebeurde via de stadskroniek, flyers, posters,…
Bijlage 4: Folder Dag van het Park 2013 Bijlage 5: Wandelzoektocht Dag van het Park 2013 Bijlage 6: Stadskroniek mei 2013, p. 13
8.2.4. Aanplanten streekeigen/autochtone plantensoorten In 2013 werd een bebossing uitgevoerd in het kader van de ontwikkeling van een geboortebos. Hierbij werd uitsluitend streekeigen bosgoed en beschikbaar autochtoon plantmateriaal aangeplant. Nog in 2013 werd op het recreatiedomein De Ster een Keltische bomenhoroscoop aangeplant. Sinds mensenheugenis geldt de boom op alle continenten als symbool van de schepping en het leven. Waar astrologie tekens van de dierenriem als symbool gebruikt, maakten de Kelten op grond van hun diepe band met de natuur bomen tot symbool van hun jaarkalender. Ze verdeelden het kalenderjaar in periodes en wijdden deze aan verschillende bomen. Op basis van deze kalender ontstond een boomsymboliek. De hiermee verbonden eigenschappen werden als indelingsmodel gebruikt voor menselijke karaktereigenschappen. Op donderdag 21 maart werden op De Ster de 21 verschillende boomsoorten van de Keltische bomenhoroscoop aangeplant, met een korte toelichting bij elke boom. Ze kregen een plaats langsheen de grote vijver.
Bijlage 7: lijst van aangeplant bosgoed geboortebos 2013
55
Bijlage 8: folder Keltische Bomenhoroscoop
8.2.5. Actieplan KLE’s Er wordt omtrent het behoud van KLE‟s in samenwerking met de dienst Bijzondere Wetten van de politie en het Agentschap voor Natuur en Bos een handhavingsbeleid gevoerd. In 2010 begon STRAMIN met het inventariseren van poelen en root– en hoekputten op het grondgebied van Sint-Niklaas. Tegen december 2013 werden 36 van deze KLE‟s geïnventariseerd. 8.2.6.
Andere sensibiliseringsacties
a) Natuurlijk Groen, Gewoon Doen Natuurlijk Groen, Gewoon Doen We kunnen niet zonder groen. Bomen en planten zuiveren de lucht en de bodem, houden water vast bij hevige regenval en geven het weer af bij droogte. Groen draagt ook bij aan onze gezondheid, is een bron van ontspanning en zorgt voor sfeer en welbehagen. Daarom maakt de stad steeds meer werk van een ecologisch groenbeleid. Met de campagne Natuurlijk Groen, Gewoon Doen! wil het stadsbestuur dit beleid in de kijker plaatsen en tegelijk alle inwoners er toe aanzetten hun steentje bij te dragen. Het groenbeheer in de stad is de voorbije jaren langzaam maar zeker veranderd. Al sinds 2009 worden geen pesticiden meer gebruikt bij het onderhoud van groen en verhardingen. Zo wordt vermeden dat giftige stoffen in de bodem en dus in ons drinkwatercircuit belanden. De winst voor mens en milieu is daardoor aanzienlijk. De kruidgroei wordt aangepakt met alternatieve, milieuvriendelijke technieken zoals vegen, branden en maaien. Op tal van plaatsen zijn nieuwe, waardevolle groenelementen geïntegreerd in het stadsbeeld. In nieuwe woonprojecten krijgt het openbaar groen een prominente plaats. Zo is in de uitbreiding van de Clementwijk een parkgebied van liefst 4ha gepland. Ook de begraafplaatsen worden aangepakt. De begraafplaats Tereken is de voorbije jaren langzaam maar zeker omgevormd tot een begraafpark, waar de natuur opnieuw een kans krijgt. Verdwenen gewaande bloemen, grassen, insecten en dieren verschijnen er weer. Bij de heraanleg van het R. De Vidtspark werd gekozen voor een gevarieerde vegetatie van bomen, struiken en planten. Verder wordt het bomenbestand in onze stad geleidelijk uitgebreid en gaat er veel aandacht uit naar het ecologisch onderhoud ervan. Het snoeien wordt zoveel mogelijk beperkt om de bomen meer groeikansen te geven. Tegelijk kunnen insecten en vogels volop profiteren van bijkomende nestgelegenheid en voedsel. De traditionele zomerbloemperken met éénjarige planten hebben plaats gemaakt voor meer duurzame combinaties van vaste planten, grassen en bolgewassen. Als gevolg van dit ecologisch beheer bezorgt de natuur ons op verschillende plaatsen echte verassingen. Zo doken er o.a. in de bermkant op het domein Puitvoet en op de begraafplaats Tereken wilde orchideeën op. Entente Florale Sint-Niklaas werd door de Vereniging voor Openbaar Groen uitgeroepen tot “Groen- en Bloemenstad 2013”, op basis van de deelname aan de jaarlijkse wedstrijd „Groene Lente‟. Met deze titel werd SintNiklaas ook afgevaardigd als Vlaamse kandidaat voor de Europese leefmilieuwedstrijd Entente Florale 2013. De internationale wedstrijd Entente Florale wordt in 12 Europese landen gehouden met het oog op het promoten van een groener en aangenamer leefmilieu. In totaal namen 18 Europese steden deel aan de wedstrijd. In juli 2013 bezocht en beoordeelde een internationale groenjury verschillende projecten in onze stad.
56
De begeleidende brochure, die voor de jury werd gemaakt, is als het ware een nieuwe „groene stadswandeling‟, een wandeltip voor inwoners en bezoekers van onze stad. In de aanloop naar de wedstrijd werd er gewerkt in verschillende stappen: - Een kleine werkgroep werd opgericht als motor achter de actie - Een interne oproep onder de personeelsleden leverde een 30-tal mogelijke slogans op voor deze actie. Hieruit werd de slagzin “Natuurlijk Groen, Gewoon Doen!” gekozen, die werd verwerkt in een logo dat de boodschap uitstraalt. Dit logo werd opgenomen in een groenwijzer en een vier meter hoge 3D-uitvoering die gedurende het verdere seizoen opdook op allerlei evenementen in verband met groen. - De Stadskroniek van maart stond in het teken van “Natuurlijk Groen, Gewoon Doen!” met 2 pagina‟s inhoudelijke toelichting en voorstelling van de verschillende acties. Een ganzenbord zette spelenderwijs de principes van harmonisch park- en groenbeheer in de kijker. - Verschillende acties werden en worden op touw gezet om aandacht te vestigen op het groenbeleid in onze stad: Op 14 maart werd de actie bekend gemaakt tijdens de wekelijkse markt. Geïnteresseerden konden een plantje met groenwijzer afhalen en kregen meteen uitleg over harmonisch groenbeheer. Op 21 maart werd de Keltische bomenhoroscoop aangeplant op Recreatiepark De Ster, in samenwerking met verschillende scholen en een afvaardiging van het bestuur van Hoogstraten, de vorige winnaars van de wedstrijd. Bij deze gelegenheid werd de vlag van Entente Florale door het schepencollege van Hoogstraten officieel overgedragen aan Sint-Niklaas. Hiermee werd het startschot gegeven voor de deelname en de acties die hier rond georganiseerd werden. Ook de acties Verbijsterende Bijen, Lentemarkt en Dag van het Park werden aan hetzelfde thema gekoppeld. Sinds april 2013 wordt gedurende een jaar, in samenwerking met lokale milieuverenigingen, de buurtwerking en tal van vrijwilligers in de Westerbuurt en de Elisabethwijk de aanleg van tegeltuinen intensief gepromoot, met aandacht voor het principe „de juiste plant op de juiste plaats‟. De groene wandeling werd een van de thema‟s voor de wedstrijd Entente Florale. Deze wandeling doet verschillende, al dan niet verborgen groene parels in de stadskern aan. In functie van Entente Florale werden verschillende brochures opgemaakt die een beeld geven van leefbaarheid, groen en natuur in de stad. In Sint-Niklaas werden twee werkgroepen opgericht: een inhoudelijke en organisatorische werkgroep. Hieraan werkten zeer diverse stadsdiensten mee: groendienst, diensten milieu, ruimtelijke ordening, communicatie, toerisme, welzijn en vele anderen. Gedurende vele maanden werd door hen het jurybezoek voorbereid, gepland en uitgewerkt. De oorspronkelijke bedoeling van de wedstrijd was om rijk bebloemde steden en gemeenten in Europa te belonen en toeristisch te promoten. De laatste jaren wordt dit ruimer gezien en worden ook de inspanningen om het leefklimaat te verbeteren aan het oordeel van de vakjury onderworpen. De 10 wedstrijdcriteria handelen over: - Ruimtelijke actieplannen en stadsontwikkeling - Leefomgeving - Landschapsplanning - Beheer van de open ruimte - Beplantingen - Bloemeninitiatieven - Milieu-educatie - Participatie van bevolking en verenigingen - Toerisme en recreatie - Algemene presentatie Sint-Niklaas nam het in de wedstrijd op tegen een select gezelschap Europese Steden, waaronder Zagreb (Kroatië), Dresden (Duitsland), Cork (Ierland) en Spello (Italië). Op het einde van de juryron-
57
des werd een einddeliberatie gehouden en werd de definitieve rangschikking opgemaakt. Het resultaat werd bekendgemaakt op een plechtige slotmanifestatie, die ieder jaar in een ander land wordt georganiseerd. Op vrijdag 27 september 2013 mocht een delegatie van het stadsbestuur de zilveren medaille in ontvangst nemen. Groene Lente Sint-Niklaas kan terugblikken op een geslaagd en groen 2013, want naast de zilveren medaille in de internationale groenwedstrijd Entente Florale, viel Sint-Niklaas opnieuw in de prijzen in de wedstrijd Groene Lente van de Vereniging voor Openbaar Groen. In 2012 viel Sint-Niklaas al in de prijzen, waardoor de stad zich een heel jaar Groen- en Bloemenstad 2013 mocht noemen. De inspanningen die werden geleverd om deze titel eer aan te doen, bleven zeker niet onopgemerkt en zo viel de stad in 2013 opnieuw in de prijzen. Sint-Niklaas ontving twee bloemensymbolen in de algemene bebloemingswedstrijd van de VVOG, en daarnaast werd de stad ook laureaat voor twee andere groenprojecten. In de categorie „Zonder is Gezonder‟, waarin pesticidenvrije projecten worden beloond, werd de prairiebeplanting in de plantvakken in de Dendermondse Steenweg bekroond. De parkzone rond de Belselebeek in de Populierenwijk werd tweede laureaat in de categorie „Omgevingsgroen‟.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
9: Stadskroniek maart 2013, p. 2-3 8: Folder Keltische Bomenhoroscoop 10: Juryboekje Entente Florale 11: Ganzenbord Natuurlijk Groen
b) Klimopjegevel Voldoende groen in een stad is van levensbelang. De beschikbare ruimte hiervoor is echter niet altijd in overvloed aanwezig. Het openbaar domein dient immers met verschillende gebruikers te worden gedeeld en het aantal private tuinen in een stad is beperkt. ABBLLO vzw en het stadsbestuur (een samenwerking tussen de dienst buurtwerk, milieudienst en groendienst) denken dat tegeltuinen een oplossing kunnen bieden om bepaalde straten en buurten in de stad een groener uitzicht te geven. Met het project „Klimopjegevel‟ wilden we het aantal tegeltuinen in het centraal stedelijk gebied van Sint-Niklaas sterk uitbreiden. Er werd hierbij specifiek gefocust op de Westerbuurt en de Elisabethwijk, twee buurten die in het stedelijk groenplan van Sint-Niklaas opgenomen zijn als „arm aan groen‟. 100 extra tegeltuinen in deze straten tegen eind 2013: dat is de doelstelling van het project „Klimopjegevel‟. Alle buurtbewoners werden in mei uitgenodigd op een infoavond. Daar kregen ze antwoord op al hun praktische vragen in verband met de aanleg van een tegeltuintje. Er was meteen al heel wat interesse. Wie in één van deze buurten woont, kon genieten van een flinke ondersteuning bij de aanleg van een tegeltuin: -
-
Een financiële ondersteuning van 20 EUR voor de aanleg (toegekend op basis van de goedkeuring van de aanvraag + na controle van de effectieve realisatie van de aanleg) Een (vrijblijvend) gratis aanbod van een plantenpakket. Keuze uit een pakket voor (half)schaduw (Ajuga reptans/Kruipend zennegroen, Leonorus cardiaca/Hartgespan), Anemone hongorine jobert/Herfstsanemoon + Luzula sylvatica/Grote veldbies) of voor een zuidgerichte gevel (Verbena bonariensis/Ijzerhart, Origanum laevigatum/Marjolein, Fesuca glauca/Blauw schapengras, Echinacea alba/Zonnehoed). Meer dan de helft van de aanvragers deed beroep op dit het plantenpakket. Een brochure „Klimopjegevel: Samen werken aan een groene buurt‟ met info omtrent het project en tips omtrent aanplant en onderhoud van een geveltuin. Hulp bij het aanvragen van de stedelijke vergunning
58
Op zaterdag 15 juni konden deelnemers aan de actie in de Elisabethwijk het gratis plantenpakket komen afhalen. Het buurtcomité zorgde voor taart en koffie, en naast de buurtwerkster was er ook iemand van ABBLO vzw en iemand van de groendienst aanwezig om vragen te beantwoorden. De deelnemers uit de Westerbuurt konden hun plantjes ophalen op 21 juni in hun vertrouwde buurthuis. Er gebeurden in totaal meer dan 100 aanvragen. Het grootste deel van deze geveltuintjes werd reeds gerealiseerd in 2013, hoofdzakelijk in de wijken van de Westerbuurt en de Elisabethwijk. Het resterende deel zal worden aangelegd in het voorjaar van 2014.
Bijlage 12: Folder Klimopjegevel Bijlage 9: Stadskroniek maart, p. 6
c) Trage Wegen In 2012 werd het Tragewegenplan voor Sinaai opgemaakt door Trage Wegen vzw. In 2013 was Belsele aan de beurt. Tijdens de inventarisatie (her)ontdekten lokale vrijwilligers bekende en minder bekende wegeltjes en paden. Geïnteresseerden gingen op pad om alle trage wegen in Belsele in kaart brengen. Daarna vroeg de stad aan organisaties (scholen, landbouwers, jeugdbewegingen, wandelen andere sportclubs, socio-culturele verenigingen,…) en geïnteresseerden om hun opmerkingen en suggesties te formuleren. Deze bevraging leverde een lange lijst voorstellen en ideeën op. Tijdens een evaluatieavond op 5 september in Belsele werden alle verschillende voorstellen gewikt en gewogen, en waar nodig werden er compromissen gezocht. Op deze avond werd een tragewegenplan uitgewerkt, dat de basis vormt voor het stedelijk beleid in de toekomst. In de gemeenteraad van 28 februari 2014 werd de adviesnota en wenselijkheidskaart Trage Wegen Belsele goedgekeurd. d) Filmvoorstelling: De Nieuwe Wildernis Het stadsbestuur en Natuurpunt Waasland-Zuid organiseerden op 7 november een filmvoorstelling in de Siniscoop. Er werd gekozen voor de prachtige natuurdocumentaire „De Nieuwe Wildernis‟, waarin een filmploeg twee jaar lang het wel en wee van konikpaarden, ijsvogels, aalscholvers en vossen in de Oostvaardersplassen (NL) volgde. Tickets kostten 6 EUR, waarvan telkens 1 EUR rechtstreeks naar Natuurpunt ging. De voorstelling was een enorm succes, de hele bioscoopzaal zat afgeladen vol met geïnteresseerde natuurliefhebbers.
Bijlage 13: flyer De Nieuwe Wildernis Bijlage 14: Stadskroniek november 2013, p. 15
59
thema BODEM
60
9. Thema Bodem 9.1. BASIS 9.1.1. Inschakelen van een erkend bodemsaneringsdeskundige met subsidie van OVAM In 2006 werd een erkend bodemsaneringsdeskundige aangesteld door het college voor het uitvoeren van de vaststellingen bij een acuut geval van bodemverontreiniging en indien nodig om verdere maatregelen in het kader van het bodemsaneringsdecreet te laten voorstellen. Deze saneringsdeskundige was Soresma. In 2009 werd echter het contract door Soresma opgezegd wegens het weinig aantal gevallen waarin wij hen konden inschakelen. De strategie is nu dat de milieudienst, in samenspraak met de brandweer, OVAM en dienst Bijzondere Wetten van de politie beslist wat er verder dient te gebeuren. Indien het nodig wordt geacht en conform de vigerende wetgeving wordt een bodemsaneringsdeskundige alsnog aangesteld. 9.1.2. Gebruik maken van de Code van goede praktijk van OVAM, voor tijdelijke grondopslagplaatsen (TOP) Bij het vergunnen van tijdelijke grondopslagplaatsen wordt rekening gehouden met de code van goede praktijk van OVAM.
9.2. ONDERSCHEIDING 9.2.1. Acties en maatregelen binnen het Vlaams bodembeleid 9.2.1.1.
Inventarisatiestudie uitvoeren voor woonzones gelegen op potentieel verontreinigde grond
In opdracht van OVAM werd door het studiebureau TEC nv een aanvang genomen met een inventarisatiestudie voor woonzones gelegen op potentieel verontreinigde grond. De inventarisatie gebeurde in eerste instantie, in samenwerking met de stedelijke milieudienst, op basis van fiches, registers en vergunningdossiers. Op basis van het studiewerk werden vijf potentieelverontreinigde woonzones geselecteerd. Hiervoor zal in 2014 een bodemonderzoek voor worden opgestart vanuit OVAM, i.s.m. de stad. 9.2.1.2.
Inzamelplaats inrichten voor het verzamelen van klein partijen verontreinigde grond vnl. afkomstig van schadegevallen bij particulieren en deze inzamelplaats uitbaten
n.v.t. 9.2.1.3.
Inventaris uitvoeren van alle gronden waarvan de gemeente eigenaar is en waarop een historische risico-evaluatie plaatsvond
n.v.t. 9.2.1.4. n.v.t.
Inventarisatie uitvoeren inzake andere bodemproblemen, bv. bodemverdichting
9.2.2. Bodemerosie: actieve sensibilisatie erosiebestrijding 9.2.2.1.
Infovergadering
n.v.t. 9.2.2.2.
Individueel benaderen van 4 landbouwers
61
n.v.t.
62
thema DUURZAME ONTWIKKELING
63
10.
Thema Duurzame ontwikkeling
10.1. BASIS 10.1.1. Passieve (en actieve) sensibilisatie rond duurzame ontwikkeling a. Duurzaamheid in de bibliotheek De werking van de in 2012 opgerichte Werkgroep Duurzaamheid werd in 2013 verder gezet. Met de Werkgroep Duurzaamheid wil de bibliotheek: 10.1.1.1. bezoekers en personeel sensibiliseren; 10.1.1.2. voorbeeldfunctie uitoefenen; 10.1.1.3. consuminderen; 10.1.1.4. bewust omgaan met materialen. Concrete acties naar de bezoekers toe: Een tweede leven voor afgevoerde boeken: - geregeld boekenverkopen in de hoofdbib en filialen - gratis boeken voor scholen en academies Bike to work Bibliotheekcollega‟s werden aangemoedigd om deel te nemen aan de Zomerwedstrijd van Bike to Work. 17 collega‟s namen deel, verspreid over 4 ploegen Boekenruilrek: Bib-bezoekers kunnen in het boekenruilrek elke zondagochtend eigen boeken (die ze niet meer willen houden) ruilen voor andere. Er zijn wel enkele regels, zo mogen het geen kinderboeken of afgevoerde boeken zijn. Het boekenruilrek is een initiatief van de vzw Solied en werkt met vrijwilligers. Duurzame collectie: In de collectie van de bib wordt meer aandacht geschonken aan ecologie, duurzaamheid, vegetarisme, natuur,… Het aanbod van tijdschriften met deze thema‟s werd uitgebreid en er zijn themastanden met beschikbaar folder- en infomateriaal. GoPress Digitaal krantenarchief – papier minderen door het digitaal raadplegen van kranten Groene Apen De bibliotheek nam in 2013 als piloot deel aan het project Groene Apen. Doel van het project is het sensibiliseren rond en het implementeren van milieuzorg in de cultuursector. Er zal informatie over ecologie en milieuzorg op maat van de sector verzameld en (online) beschikbaar gesteld worden, instrumenten ontwikkeld om impact te meten, etc. In 2013 was de bibliotheek betrokken bij het geven van feedback bij enkele door het project ter beschikking gestelde instrumenten (een ecochecklist en ecogedragsscan). In de loop van 2014 zullen deze instrumenten in de bibliotheek uitgerold worden. Met Belgerinkel naar de Bib: Ook wie met de fiets naar de bib komt, krijgt een stempel op zijn spaarkaart. De bibliotheek maakte tevens een themastand naar aanleiding van de Belgerinkelcampagne. Sensibiliseren bezoekers en personeel - Het plaatsen van vuilbakken voor het sorteren van afval doorheen de bibliotheek en het aanbrengen van aangepaste signalisatie - Nieuwjaarsbrief vanuit de werkgroep duurzaamheid naar het personeel, met aandacht voor duurzaamheid
64
-
-
Stappentellers: personeelsleden konden een stappenteller afhalen, met als doel zowel gezondheid (10.000 stappen) als minder de lift en meer de trap gebruiken. Elke week werd er een doel vooropgesteld, en telkens werd de lat wat hoger gelegd. Uiteindelijk telde het bibpersoneel in totaal 2.062.374 stappen! Trappenactie: bibliotheekbezoekers konden deelnemen aan een „trappenzoektocht‟ waarbij ze vragen juist moesten beantwoorden. Er werden uiteindelijk 5 winnaars getrokken. Teambuildingsactiviteit: tragewegenwandeling in Belsele
Repair Café in de bib Op 21 september zette de bib zijn deuren open voor een Repair Café. De zogenaamde herstel- of kluscafés zijn gratis toegankelijke bijeenkomsten die draaien om (samen) repareren. Materiaal en know-how zijn aanwezig, bezoekers brengen hun kapotte voorwerp mee naar de reparateurs. Op de locatie waar het Repair Café wordt gehouden, is gereedschap en materiaal aanwezig om alle mogelijke reparaties uit te voeren op kleding, meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed, … Ook vrijwillige reparatiedeskundigen zijn aanwezig, zoals elektriciens, naaisters, timmerlieden en fietsenmakers. Bezoekers nemen van thuis kapotte spullen mee. In het Repair Café gaan ze samen met de deskundigen aan de slag. Zo valt er altijd wel wat te leren. Wie niets heeft om te repareren, neemt een kop koffie of thee, of gaat helpen bij een reparatie van iemand anders. Je kunt ook altijd inspiratie opdoen aan de leestafel, waar boeken over repareren en klussen ter inzage liggen. Het Repair Café in Sint-Niklaas is een initiatief van Transitie Sint-Niklaas, LETS Sint-Niklaas, Solied vzw met de steun van Netwerk Bewust Verbruiken en Stichting Repair Café. Stiltelezing en aansluitende wandeling in het Stiltegebied De Fondatie Lezing rond stilte en stiltegebieden door vzw Durme met een begeleide wandeling in het stiltegebied de Fondatie van Baudelo. Zadenbib Onderzoek opstart zadenbib en zoeken van mogelijke partners (milieudienst van de Stad en lokale verenigingen Velt en Transitie). b. Medewerking aan Zuiddag Op donderdag 17 oktober 2013 was het Zuiddag. 10 000 scholieren uit Vlaanderen en Brussel werkten één dag in plaats van naar school te gaan. Hun vergoeding van 40 euro voor het geleverde werk gaat dit jaar naar een project van Vredeseilanden. Vredeseilanden ondersteunen in Peru jongeren die een toekomst als koffieboer willen. Het zijn die boeren die Zuiddag een hart onder de riem wil steken. De doelstelling van de Zuiddag is tweeledig. Enerzijds zamelt Zuiddag geld in voor een project in het Zuiden. Door op zoek te gaan naar een job voor één dag leren scholieren anderzijds ondernemen en solliciteren. Vaak komen ze voor het eerst in contact met de werkvloer. Ook het stadsbestuur van Sint-Niklaas droeg z‟n steentje bij, en stelde 15 jobs ter beschikking, waaronder een aantal topjobs bij burgemeester en schepenen.
Bijlage 1: Jobflyer Zuiddag 2013 Bijlage 2: Zuiddag Magazine 2013 Bijlage 3: Stadskroniek september 2013, p. 12 c. Villa Pace Villa Pace is een festival met een boodschap, gebracht door het stadsbestuur en meer dan 100 lokale verenigingen die actief zijn op vlak van milieu en Noord-Zuid of met een sociale doelstelling. Naast de muziekconcerten is er ook een uitgebreid inhoudelijk programma met de succesvolle wereldmarkt, de grote leermarkt, enkele fototentoonstellingen, een bio- en fairtrade brunch, een sociaal-cultureel project van de armoedepartners en thematische stands en workshops. Milieumaatregelen
65
Villa Verde, de milieuwerkgroep van het stadsfestival tracht ieder jaar de ecologische voetafdruk van Villa Pace te verlagen. Villa Pace wil een warm, sfeervol stadsfestival zijn voor iedereen, met een zo laag mogelijke impact op de aarde waarop we leven. Afval, catering, energie, mobiliteit worden één voor één getoetst. Standhouders werden aangespoord om hun afval zelf te verzamelen en naar een centraal afvalpunt te brengen. Voor bezoekers werd het aantal vuilbakken op het terrein verdubbeld, zodat er properder kon worden feesten. Voor enthousiaste bekerverzamelaars werd een fairtrade beloning voorzien. Mensen konden op de wereldmarkt ook genieten van een smakelijke hap op een „echt‟ bord met „echt‟ bestek. De borden werden ter plaatse afgewassen door een enthousiaste vrijwillige afwasploeg en hergebruikt. Ook in 2013 droegen de 800 vrijwilligers van de Vredefeesten T-shirts die gemaakt zijn van biologisch katoen, gefabriceerd volgens de principes van eerlijke handel. Confectie en verkoop van de kledij werd gecontroleerd door de internationale „Fair Wear Foundation‟. Over dit evenement werd uitgebreid gecommuniceerd op milieuvriendelijke drukwerk via de verschillende kanalen (affiches, flyers,…). Ook op de website www.villapace.be stond alle info vermeld. d. FairTradeGemeente (FTG) Op 5 december 2008 ontving Sint-Niklaas de titel van FairTradeGemeente. Op basis van de activiteiten in 2013 werd de titel herbevestigd voor 2014. Ook in 2013 zat de trekkersgroep niet stil. Een lijst van de activiteiten die in 2013 werden gerealiseerd: Datum
Activiteit
06-01-2013 24-01-2013 07-03-2013 27-03-2013 15-04-2013 20-04-2013 16-05-2013 21-05-2013 26-05-2013 17-06-2013 29-08-2013 06 tot 08-09-2013
Nieuwjaarsreceptie stad aan bevolking: FT-frisdrank en fruitsap FTG trekkersgroepvergadering Verkoopstand FT-paaseieren op de donderdagmarkt FTG trekkersgroepvergadering FTG trekkersgroepvergadering FT-receptie openingsfilm Mooov FT@work stadhuis: chocoladeproeverij en quiz FTG denkmoment – open vergadering FT-biopicknick + FT-bar op Dag van het Park FTG trekkersgroepvergadering FTG trekkersgroepvergadering Villa Pace met FT-bars op verschillende pleinen en duidelijke OWW aanwezigheid + uitdelen gratis appel Fairtrade- en biobrunch in kader van Villa Pace Donderdag Veggiedag picknick op Grote Markt -: FTG-vlaggen + drankenstand + aanbod FT-hapjes Smeer-ze actie aan Grote Markt focus secundaire scholen Officiële opening FT-café in Den Egelantier Wereldwinkeldag (opendeurdag OWW in heel Vlaanderen) FT-café met Kook van Woede-soep Kerstmarkt met ruim FT-aanbod geschenkartikelen + FT bar
08-09-2013 19-09-2013 09-10-2013 11-10-2013 12-10-2013 25-10-2013 13 tot 15-12-2013
e. Villa Trade Zie thema 3, 3.2.2
66
Van vrijdag 13 tot zondag 15 december vond de jaarlijkse kerstmarkt plaats. Naar jaarlijkse gewoonte was het een drukte van jewelste op de Grote Markt. Enerzijds werd er gezellig gekeuveld bij een hapje en een drankje, anderzijds werd er in de twee kiosken voor muzikale omkadering gezorgd. Een derde luik waren de standen van een aantal solidariteitsorganisaties. Zij geven eer informatie over hun werking en verkochten hebbedingen voor het goede doel. Tijdens het kerstmarktweekend kon je kennis maken met Soweto Connection, De Zwaluw, Amnesty International Sint-Niklaas, het VLOS, Ti Soley Leve en vele anderen. Om de kinderen kennis te laten maken met deze organisaties was er – net zoals tijdens Villa Pace – een rode draadspel. Wie dit spel tot een goed einde bracht, leerde bij over solidariteit en kreeg er nog een leuk cadeautje bovenop! Tot slot waren er ook nog de Cadeaudagen van Oxfam Wereldwinkel. Wie nog geen geschikt geschenkje voor de feestdagen vond, kon hier zeker zijn gading vinden. En nog fairtrade ook! Bekendmaking gebeurde via www.sint-niklaas.be en www.sintniklaaswintert.be. f.
Geboortebos
Het gezamenlijk plantmoment voor alle kinderen van Sint-Niklaas, geboren in 2012, vond plaats op 17 maart 2013. Voor elk kindje konden de ouders en familieleden een boom planten met een naamlabel. Naarmate de kinderen groeien, groeit ook hun boom en is het een toffe plek om met oma en opa te gaan wandelen, de natuur te ontdekken en te respecteren,… Het bos wordt volledig natuurlijk beheerd. Foto‟s van de succesvolle editie 2013 zijn te bekijken op www.facebook.com/sintniklaas. g. Parkbegraafplaats Tereken Het stadsbestuur wil de begraafplaats Tereken verder ontwikkelen als parkbegraafplaats. Naast de hoofdfunctie van begraafplaats moeten ook nevenfuncties zoals natuur, spelen, het cultureelhistorisch aspect en educatie een plaats krijgen. Op deze manier kunnen niet alleen nabestaanden, maar ook buurtbewoners en mensen op zoek naar rust en groene ruimte hier terecht. Het beheerplan, goedgekeurd door de gemeenteraad van 24 mei 2013, dient als leidraad voor het beheer. h. Patersbos Op 26-10-2009 werd door het ANB het uitgebreid bosbeheersplan Patersbos goedgekeurd voor een periode van 20 jaar. In 2012 zijn, conform het beheerplan, bosbeheermaatregelen uitgevoerd cfr. het bosbeheerplan, onder meer herbebossing van een deel van het Patersbos. In 2013 werd opslag van Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik verwijderd uit het bos. i.
Andere openbare bossen
Begin 2009 is een studiebureau in opdracht van de stad Sint-Niklaas begonnen met de opmaak van een uitgebreid bosbeheerplan voor alle openbare stedelijke bossen. Tevens doen een paar private boseigenaars mee met dit bosbeheerplan (gezamenlijk bosbeheerplan). In 2010 is de opmaak van dit beheerplan afgerond. Daaraan gekoppeld is in 2011 een toegankelijkheidsregeling voor al deze bossen opgemaakt. Het beheerplan „Bossen van Puitvoet, Heimolen, Nieuwe Molenwijk, Parkbos Nieuwkerken-Waas, de Ster & de Mierennest‟ werd goedgekeurd door de provinciaal directeur van de provinciale dienst Oost-Vlaanderen van het Agentschap voor Natuur en Bos bij besluit d.d. 18-06-2012. In het kader van dit bosbeheerplan werden in 2013 dunningen uitgevoerd in speelbos Puitvoet en recreatiedomein De Ster. Deze dunningen grepen in op de naaldbosbestanden en de populatie van Amerikaanse eik. Met het snoei – en kroonhout werden takkenwallen en takkenhopen geconstrueerd. In de speelbossen de Mierennest en Puitvoet werd Amerikaanse vogelkers bestreden. Met het kroonhout van de Amerikaanse vogelkers werd een grote takkenwal van ongeveer 200 meter gebouwd in speelbos de Mierennest. Deze takkenwal fungeert tevens als spelprikkel (beschutting, verstopplaatsen, …). j.
Natuurlijk speelterrein Waterschootstraat
67
In 2013 werd een natuurlijk en avontuurlijk speelterrein ingericht op twee percelen gelegen aan de Waterschootstraat, nabij het fiets- en wandelpad ter hoogte van de oude spoorwegbedding. Op 23 maart organiseerde jeugdhuis De Galjaar in samenwerking met het stadsbestuur een aanplantmoment op de site. Alle inwoners van Belsele en sympathisanten waren welkom om een kijkje te komen nemen of om zelf een boom of struik aan te planten. De percelen werden ingericht als een speel- en verblijfsbosje met houthakbeheer en natuurlijke speelelementen. Met een wilgenhut als kamp in elke uithoek van de site, worden de kinderen en jongeren uit de wijk en jeugdbewegingen uit het dorp alvast geprikkeld om te spelen in het buurtgroen en mét natuurelementen. k. Speelbos Heihoek Het stadsbestuur kocht in 2013 een perceel van zo‟n 6.225 m² aan achter de Heihoekstraat in Nieuwkerken. Met deze stap startte de gefaseerde aankoop voor het speelbos Heihoek, een avontuurlijk en bereikbaar speelbos voor alle kinderen en jongeren uit het zuidelijke deel van Nieuwkerken. De plannen voor het speelbos kaderen in een groter ruimtelijk uitvoeringsplan waarin in projectgebied Heihoek ook ruimte wordt vrijgemaakt voor extra bedrijvigheid en een containerpark. De keuze voor een speelbos in deze zone berust enerzijds op beleidsdoelstellingen van het stadsbestuur rond groene speelruimte en wordt anderzijds grondig gemotiveerd door een omgevingsanalyse en een locatieonderzoek. Rondom belangrijke voorzieningen (scholen, jeugdsites en woonwijken) werd in een straal van 750m een redelijke verplaatsingsafstand voor kinderen en jongeren uitgezet. Zo ontstonden voor Nieuwkerken twee behoeftezones voor groene speelruimte die samenvallen met de twee dorpsdelen. Een speelbos op de site Heihoek kan alvast de behoefte aan groene speelruimte voor het dorpsdeel onder de spoorweg, met ondermeer de recente verkavelingen achter de Heihoekstraat en de jeugdsite De Schakel invullen. Met de aankoop van dit perceel startte de eerste fase van de realisatie van het speelbos. Er wordt nu werk gemaakt van de opmaak van een avontuurlijk inrichtingsplan voor dit perceel en voor de aanpalende percelen die ook ingekleurd zijn als speelbos en in een latere fase ontwikkeld kunnen worden. Op het huidige perceel zal alvast snel kunnen gespeeld worden, daarop staan immers al verschillende groenvoorzieningen en ook de bestaande bunker kan eventueel behouden blijven als speelprikkel. Voor het verdere inrichtingsplan zal het stadsbestuur de Nieuwkerkse jeugd het woord geven. Via een participatietraject waarin zowel de deeljeugdraad, de jeugdbewegingen als de kinderen en jongeren uit de buurt zullen betrokken worden, moet het speelbos ook echt hun speelplek worden. Voor het andere dorpsdeel rond de dorpskern valt het groengebied van de Wallenhofwijk mooi in de zoekzone voor avontuurlijk speelgroen. Het stadsbestuur begon in 2013 met onderzoeken of de aankoop van deze zone voor parkbos financieel haalbaar is. Voor de aankoop van het perceel aan de Heihoekstraat werd alvast een projectvoorstel ingediend bij het Agentschap voor Natuur en Bos om aanspraak te maken op subsidies uit het bossencompensatiefonds. l.
Stedelijk groenplan
In 2009 werd een studiebureau aangesteld voor de opmaak van een groenplan voor het stedelijk gebied Sint-Niklaas. De opdracht werd afgerond eind 2011. Het groenplan vormt de basis voor advisering, selectie van projecten en locaties,... m. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme Een regionaal landschap is een streek met een eigen identiteit: mooie landschappen, bijzondere natuur en een eigen cultuurgeschiedenis. Een regionaal landschap is ook een samenwerkingsverband dat een groot publiek wil sensibiliseren voor de natuurlijke, de landschappelijke en de cultuurhistorische waarden van de streek. Dit door het streekeigen karakter en de typische natuur- en landschapswaarden van de regio te beschermen.
68
Regionaal Landschap Schelde-Durme wordt gekenmerkt door rivieren met schorren, slikken en rietkragen, dijken, bloemrijke hooilanden, knotwilgen, populierenbossen en weidse vergezichten. In 2013 werd een traject gelopen om toe te treden tot het Regionaal Landschap Schelde-Durme. Op 2 september 2013 ging het college akkoord met de toetreding. Vooraf werden al de betrokken diensten ingelicht over de mogelijke projecten en samenwerkingsverbanden die zouden kunnen opgezet worden met het Regionaal Landschap. De toetreding werd goedgekeurd op de Algemene Vergadering van 12 februari 2014. Met het Regionaal Landschap zal onder meer samengewerkt worden rond kleine landschapselementen (knotbomen en poelen), speelbossen, biodiversiteit en Trage Wegen. n. Soortenbeschermingsproject: Dier in de kijker In samenwerking met de stedelijke milieuraad Stramin is in 2010 het soortenbeschermingsproject „Dier in de Kijker‟ gestart. Gedurende 2010 en 2011 zijn tal van acties en initiatieven genomen rond de „honingbij‟. In 2012 werd de huismus als dier in de kijker gekozen en werden er acties voorbereid. Zo trok de gratis tentoonstelling over „De Mus‟ in 2013 rond langs het stadhuis en verschillende buurt- en culturele zalen in Sint-Niklaas.
Bijlage 4: Tentoonstelling De Mus
o. Nestkastenproject gierzwaluwen In de stadskern van Sint-Niklaas is een populatie gierzwaluwen aanwezig. Door de doorgedreven stadskernvernieuwingen die momenteel plaatsvinden is het voor deze vogels echter niet makkelijk om goede nestgelegenheid te blijven vinden. Natuurpunt Zuid-Waasland is dan ook gestart met een nestkastenproject voor de gierzwaluwen. Stad Sint-Niklaas en de scholengemeenschap Sint-Nicolaas waren meteen bereid om mee in dit proefproject te stappen. In de eerste fase werden er in totaal tien nestkasten opgehangen aan de gevels van de schoolgebouwen van de Broederschool in de Nieuwstraat en het Sint-Jozef-Klein-Seminarie. Er wordt voor scholen gekozen omdat die aan een aantal voorwaarden voldoen: - Ze bevinden zich meestal in dorps- of stadskern - Ze hebben voldoende hoge gevels en plaats om de nestkasten te hangen - Ze bevinden zich meestal in de nabijheid van bestaande gierzwaluwkolonies - Ze hebben vaak nog „natuurlijke‟ nestgelegenheden voorhanden Scholen hebben bovendien het voordeel dat er een sterk educatief project aan kan gekoppeld worden en dat er vanuit de schoolbevolking kans is dat interne opvolging en monitoring op gang komt. Bovendien kan het onderhoud bestendigd worden vanuit deze scholen zelf en hoeft dit niet allemaal door vrijwilligers van Natuurpunt opgevolgd te worden. Dit houdt een grote verbreding van het draagvlak en de bewustwording in. De stad Sint-Niklaas heeft de aankoop van de nestkasten gefinancierd. Tevens verleende de brandweer haar medewerking voor het ophangen van de kasten. p. Lunchgesprekken Geregeld worden er voor personeelsleden lunchgesprekken gehouden tijdens de middagpauze. Ook in 2013 werd er weer rond enkele interessante onderwerpen gepraat bij een (h)eerlijke, vegetarische lunch. 21 maart is de Internationale Dag tegen Discriminatie. De hele dag werden er ten stadhuize acties rond dit thema georganiseerd. Een lunchgesprek kon dus ook niet ontbreken. Öznur Karaca, medewerkster bij Kruispunt M-I en Vlaamse comédienne van Turkse origine, vertelde waarom arbeidsmigranten het zo moeilijk hebben met integreren.
69
Op 13 juni kregen geïnteresseerde werknemers van de stad tips voor een groene en eerlijke boodschappentas. Tijdens het lunchgesprek rond „Duurzaam Winkelen‟ leerden de deelnemers keuzedilemma‟s op de winkelvloer herkennen en hun persoonlijke voetafdruk berekenen. Aan de hand van verpakkingen leerden ze hoe je kiest voor een écht duurzaam product. 11.11.11. lanceerde dit jaar de campagne „ik kook van woede‟ waarbij voedselproblematiek wordt aangekaart. Op 15 oktober stond het lunchgesprek dan ook in het teken van deze campagne: Wim Vereecken, regioverantwoordelijke voor Westelijk Afrika bij de Sint-Niklase NGO Bevrijde Wereld kwam de voedselproblematiek toelichten. Tegelijk werd ook dieper ingegaan op de werking van Bevrijde Wereld: hoe werken zij met de boeren in Westelijk Afrika aan voedselzekerheid. Sinds 2012 is Sint-Niklaas een dementievriendelijke stad. Met dit engagement wil de stad het goede voorbeeld geven en begrip vragen voor personen met dementie en hun naasten. Dit is nodig want men schat dat tegen 2030 zo‟n 220.000 personen aan dementie zullen lijden. Tel daar nog de mantelzorgers bij en je krijgt een groep met een onmiskenbare grote impact op de samenleving. Op 12 december draaide het laatste lunchgesprek van 2013 dan ook rond „Vergeet dementie, onthou mens‟. Lut Heyndrickx, verbonden aan het Expertisecentrum Dementie Meander, lichtte tijdens de lunch toe hoe het project „Op weg naar een dementievriendelijk Sint-Niklaas‟ taboes rond dementie tracht te doorbreken en hoe men kan omgaan met demente personen in een werksituatie. De lunchgesprekken werden bekend gemaakt bij de personeelsleden door brieven aan de diensten te verspreiden, en door publiciteit op het intranet. q. Projectdag duurzaamheid H. Familie in samenwerking met FairTradeGemeente De H. Familie organiseerde voor de vijfdejaars uit het secundair onderwijs (107 leerlingen) op 17-102013 een projectdag rond duurzaamheid. De leerlingen konden doorheen vijf workshops kennismaken met enkele lokale, duurzame initiatieven: bezoek aan de bioboerderij van JOMI, een workshop van Vredeseilanden over duurzame landbouw, een workshop rond water van Protos en een interactieve workshop over de zes criteria van FairTradeGemeente. In deze laatste workshop werden de leerlingen bewust gemaakt van het belang van lokale en fairtrade producten. Aan de hand van opdrachten liet men de leerlingen kennismaken met het Max Havelaar logo en met seizoensgebonden groenten. r. Traject over FairTrade Dit traject werd in het najaar 2013 aangeboden aan 4 e leerjaren in Sint-Niklaas i.s.m. vzw Djapo, Oxfam Wereldwinkels Sint-Niklaas en Theater Hutsepot. 174 leerlingen (in 10 klassen op 6 verschillende scholen) werden aan de hand van het rollenspel „chocola(f)FAIR(e)‟ in de wereld van de cacaoboeren ondergedompeld. Ze ondervonden de voordelen van een coöperatie en maakten kennis met eerlijke handel. Verder brachten ze een bezoek aan de wereldwinkel en lazen ze het boek „de bienoboon‟ in de klas. Als afsluiter van dit traject woonden ze het poppentheaterstuk „Sproetenkop‟ bij, een voorstelling die verder bouwt op het boek en eerlijke handel centraal stelt. Voor de leerkrachten werd een start- en evaluatiemoment georganiseerd waar zij alle kneepjes van eerlijke handel leerden kennen.
10.2. ONDERSCHEIDING 10.2.1. Participatieve en sensibiliserende initiatieven voor duurzame ontwikkeling Doorlichting beleid (duurzaamheidspiegel)
70
n.v.t. 10.2.2. Duurzaam bouwen en wonen 10.2.2.1. Campagne duurzaam bouwen a. Gratis duurzaam bouwadvies Om inwoners te ondersteunen duurzaam te (ver)bouwen, biedt de stad elke eerste dinsdag van de maand (ver)bouwers tweemaal anderhalf uur gratis duurzaam planadvies aan door een architect van de MilieuAdviesWinkel (MAW). Een planadviseur-architect van de Milieuadvieswinkel (MAW) overloopt alle onderdelen van het bouwproject en bekijkt waar energiezuinige of milieuvriendelijke aanpassingen op vlak van energie, water en materialen haalbaar en nuttig zijn. Voor een persoonlijk planadvies moet vooraf een afspraak gemaakt worden via de milieudienst van Sint-Niklaas. Dit advies is enkel voor personen met bouw- of verbouwplannen op het grondgebied van Sint-Niklaas. In 2013 kende het advies opnieuw succes. Verschillende inwoners van Sint-Niklaas tekenden in en kregen interessante informatie van een deskundige van de MilieuAdviesWinkel. Het Steunpunt duurzaam Bouwen en Wonen van de provincie Oost-Vlaanderen startte ook met het organiseren van duurzaam planadvies aan de burgers, met de steden en gemeenten als tussenpersoon. De stad SintNiklaas tekende hierop in. Communicatie hierover gebeurde via flyers, de MilieuAdviesWinkel, de website,... Bovendien wordt hiervoor ook reclame gemaakt op infoavonden en aan het loket van de milieudienst. Door de extra communicatiecampagne vanuit de provincie, werden burgers via nog meer kanalen gesensibiliseerd en gemobiliseerd om zich in te schrijven voor een sessie duurzaam planadvies.
Bijlage 5: Folder bouwadvies Bijlage 3: Stadskroniek september 2013, p. 9
b. Beurs Duurzaam Bouwen en Renoveren Op een duurzame manier bouwen of verbouwen gebeurt door optimaal gebruik te maken van beschikbare ruimte, energie, water en materialen zodat de hypotheek op de toekomst zo klein mogelijk wordt gehouden. Reden te meer om daar vanaf de conceptfase van bouw- of verbouwplannen rekening mee te houden. In tegenstelling tot nieuwbouw, waar de overheid de steeds strenger wordende verplichtingen vastlegt bij wet, is bij renovatie de verbouwer vooral aangewezen op zichzelf. Nochtans wordt wie renoveert voor tal van grote uitdagingen gesteld: - Hoe duurzaam en energiezuinig plan ik mijn verbouwing en wie verleent mij hierbij deskundig advies? - Hoeveel kost de ingreep en wanneer is deze terugverdiend? - Welke materialen en technieken passen best bij mijn woning en hoe leveren ze mij een maximum aan comfortverhoging? Al voor de derde keer bracht de milieudienst van Sint-Niklaas in samenwerking met de Confederatie Bouw Waasland alle nodige expertise samen onder één dak tijdens de Beurs Duurzaam Bouwen en Renoveren op 17 november 2013. Naast een ruim aanbod van professionele en informatieve standen rond bouwtechnieken, energie- en klimaatbeheer, materialen,… werd er tijdens deze editie van de beurs extra aandacht besteed aan bouwtechnische opleidingen en de nood aan nieuwe woonvormen. Dit laatste thema werd aan de hand van een panelgesprek met ontbijt aan geïnteresseerden voorgesteld. Heel wat vragen lagen die ochtend op tafel: wordt een individuele woning binnenkort voor velen van ons onbetaalbaar en is er een nood aan nieuwe woonvormen? Biedt wonen in groep met de nodi-
71
ge gemeenschappelijke voorzieningen een uitkomst? Of kunnen individuele woningen worden aangepast aan de noden van de tijd? Sprekers van o.a. Cohousing Vlaanderen en Community Land Trust Gent deelden hun expertise; Roland Kums van Samenhuizen vzw leidde het gesprek in goede banen. Na het panelgesprek konden geïnteresseerde bezoekers nog bij de panelleden terecht voor extra info.
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
6: affiche Beurs Duurzaam Bouwen en Renoveren 7: folder Beurs Duurzaam Bouwen en Renoveren 8: bezoekersplannetje Beurs Duurzaam Bouwen en Renoveren 9: Stadskroniek november 2013, p. 15-16
c. Subsidiereglement duurzaam bouwen Inwoners van Sint-Niklaas kunnen bij renovatie of (ver)bouwingen van hun woning genieten van een financiële tegemoetkoming via het subsidiereglement duurzaam bouwen. Wie ervoor kiest om duurzaam te bouwen of te verbouwen krijgt via het subsidiereglement een extra duwtje in de rug. Het reglement geeft onder andere subsidies bij renovatie van de woning voor: het vervangen van enkel of dubbel glas door superisolerende beglazing het plaatsen van (bijkomende) vloer -, wand -, en dakisolatie met gebruik van gewone isolatiematerialen Het reglement geeft subsidies bij renovatie van de woning en bij nieuwbouw voor: het plaatsen van (bijkomende) vloer -, wand -, en dakisolatie met gebruik van isolatiematerialen uit nagroeibare grondstoffen het plaatsen van een zonneboiler het plaatsen van fotovoltaïsche zonnepanelen het gebruik van FSC-gelabeld hout voor daktimmerwerk en buitenschrijnwerk het plaatsen van een (combi)warmtepompsysteem het gebruik van natuurverven en aanverwante afwerkingproducten voor binnen- en/of buitentoepassingen Bekendmaking van het reglement gebeurt o.a. via de website van Sint-Niklaas, via Premiezoeker, op infoavonden, op de seniorenbeurs, in de woonwinkel,… Vanaf 2014 wordt alle informatie en dienstverlening rond wonen voor het publiek samengebracht op één adres: de Woonwinkel in de Parkstraat. Tegelijk worden alle bestaande stedelijke woonpremies geïntegreerd en beter afgestemd op duurzame, structurele en kwaliteitsvolle renovatiewerken. Tot eind 2013 werden de woonpremies van de dienst huisvesting en de milieudienst immers naast elkaar aangeboden, elk met specifieke accenten. Vanaf 1 januari 2014 wordt de regeling eenvoudiger en duidelijker voor de inwoners. De twee bestaande premies zijn namelijk geïntegreerd in één nieuwe stedelijke woonpremie „duurzaam renoveren‟. Voortaan worden duurzame, structurele renovatiewerken betoelaagd, rekening houdend met elementaire principes van gezondheid en veiligheid.
Bijlage 10: Subsidiereglement duurzaam bouwen (tot en met 31-12-2013) Bijlage 11: Subsidiereglement duurzaam bouwen (vanaf 1-1-2014)
d. Stadsprijs Duurzaam bouwen 2012 Het stadsbestuur organiseert elk jaar een wedstrijd voor renovatie, invulbouw en duurzaam bouwen. Voor elke categorie gaat het om een prijs van 2.000 EUR. Om in aanmerking te komen voor deelname moet de stedenbouwkundige vergunning voor de werken bekomen zijn na 31 december 2008. Wonen is de hoofdfunctie en het moet in belangrijke mate afgewerkt zijn voor 31 december 2013. In 2013 werden 3 dossiers ingediend in de categorie „Duurzaam bouwen‟. Omdat de jury van oordeel was dat de kwaliteit niet volstond, werd de prijs echter niet uitgereikt. e. Subsidiereglement LEW en passiefbouw
Bijlage 12: Subsidiereglement voor het realiseren van een laagenergiewoning Bijlage 13: Subsidiereglement voor het realiseren van een passiefwoning
72
10.2.2.2. Opname van criteria in vergunningenbeleid/bouwkundige verordening a. Verkoop stadseigendommen Om het beheer van stadsgebouwen te verduurzamen, werd een werkgroep gebouwen opgericht. Deze werkgroep toetst de haalbaarheid van verschillende maatregelen, zoals de verkoop van stadsgebouwen, het optimaliseren van het gebruik van de stadsgebouwen, het integreren van functies, het implementeren van energiezuinige maatregelen,… b. Regenwaterafvoer Wat water betreft zijn er stedelijke richtlijnen regenwaterafvoer waarin regenwaterhergebruik en buffering met vertraagde afvoer van regenwater gestimuleerd wordt. Deze richtlijnen zijn beiden strenger dan de Vlaamse hemelwaterverordening.
Bijlage 14: Richtlijnen regenwaterafvoer bij nieuwbouw en verbouwingswerken
10.2.2.3. Informatiepunt Informatie over stedelijke premies kunnen burgers verkrijgen bij de WOONWINKEL, Parkstraat 10, 9100 Sint-Niklaas. Telefonisch kan men de woonwinkel bereiken op het nummer 03 778 32 42. Bovendien kunnen inwoners met al hun vragen over de premies met betrekking tot duurzaam bouwen terecht op de milieudienst op het stadhuis van Sint-Niklaas, Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas. Aan het loket van de milieudienst, cel duurzaamheid, hangt een themabord „duurzaam bouwen‟. Telefonisch kunnen inwoners contact opnemen met de cel duurzaamheid op het nummer 03 778 31 90. In alle publicaties en activiteiten met betrekking tot duurzaam bouwen wordt verwezen naar cel duurzaamheid van de milieudienst. In publicaties van de stadskroniek wordt ook steeds verwezen naar de cel duurzaamheid en de woonwinkel voor verdere informatie over energiebesparende maatregelen, renovatie en duurzaam bouwen. Bijlage 3: Stadskroniek september 2013, p. 9 10.2.3. Ondersteuning van maatschappelijk verantwoord ondernemen 10.2.3.1. Initiatief waaraan bedrijven en omwonenden deelnemen a. Fairtradegemeente Sint-Niklaas werd op 5 december 2008 bekroond tot FairTradeGemeente. Door de titel engageert de stad zich om eerlijke handel een warm hart toe te dragen en er effectief werk van te maken! Jaarlijks moet aangetoond worden dat de stad de titel nog waardig is. Om de titel te behouden moet de stad een minimum aantal verkopers en verbruikers tellen. Vrijwilligers gaan actief op pad naar nieuwe winkels, verenigingen,… die fairtrade producten willen aanbieden of verbruiken. Ook voor 2013 werd de titel herbevestigd (zie ook 10.1.1). b. Solidair Sint-Niklaas In 2011 was Sint-Niklaas de allereerste UNICEF Solidariteitsstad. Het hele jaar werkten het stadsbestuur, de Actie- en Adviesgroep Solidariteit, scholen en tal van verenigingen samen om kinderrechten en internationale solidariteit in de kijker te plaatsen. Dit zorgde voor een ongeziene dynamiek in onze stad. Nooit eerder werkten zoveel uiteenlopende organisaties rond een Noord-Zuidgerelateerd thema.
73
Maar het werk is nog niet af! Sint-Niklaas wil zich verder profileren als solidaire stad en zal dit de komende jaren doen onder de noemer “SOLIDAIR Sint-Niklaas”. Villa Pace is SOLIDAIR Het thema van Villa Pace was dit jaar SOLIDAIR Sint-Niklaas, en dat hebben we geweten. Solidariteit staat elk jaar hoog op de agenda, maar dit jaar dus dat tikkeltje meer: -
De standhouders op de wereldmarkt verklaarden zich op allerhande manieren SOLIDAIR Aan de hand van het Rode Draadspel konden kinderen tal van manieren van SOLIDAIR zijn oppikken. De campagne „Wij zijn SOLIDAIR‟ werd gelanceerd met bordjes en duo-affiches die inwoners van de stad konden ophalen om voor hun venster te hangen. De Sint-Niklase muziekgroep Hush Hush schreef speciaal voor het festival hun solidair nummer „Buurman‟: http://vimeo.com/73083835
Wij zijn SOLIDAIR Tijdens stadsfestival Villa Pace werd de campagne „Wij zijn SOLIDAIR‟ gelanceerd. Sindsdien verschijnen er overal in het Sint-Niklase straatbeeld de solidaire duo-affiches en de bordjes met „wij zijn SOLIDAIR‟. Wie op Villa Pace nog geen bordje of affiche kon bemachtigen, kan deze nog steeds gratis ophalen op het stadhuis. Het bordje kunnen solidaire burgers zelf ook downloaden via de website van Solidair Sint-Niklaas: http://www.solidairsintniklaas.be/ SOLIDAIRE tips Solidair zijn hoeft niet moeilijk te zijn. Wie in 2013 toch wat inspiratie nodig had, kon op de website van de stad terecht voor enkele leuke tips: Fairtradecafé Mundo Loco Als Fairtradegemeente kon Sint-Niklaas de week van de fairtrade niet stilletjes voorbij laten gaan. Op vrijdag 11 oktober opende het Mundo Loco Fairtradecafé in JC Den Eglantier. Alle jongeren waren er welkom tussen 16u30 en 17u30 en konden proeven van een lekker fairtradedrankje, (h)eerlijke snacks en chocolade. Solidaire Soep Wereldwijd lijden 870 miljoen mensen honger. Dat is 1 op 8. Nog eens 1 miljard mensen heeft geen toegang tot kwalitatief en gezond voedsel. Toch wordt er genoeg voedsel geproduceerd om de wereld 1,5 keer te voeden. Dat is schandalig, maar ook hoopvol. Want met veel goede wil en de nodige politieke druk kan het probleem opgelost worden. De komende twee jaar wil 11.11.11. zijn woede kanaliseren met de „Ik Kook van Woede‟-campagne. In het weekend van 18, 19 en 20 oktober kon iedereen een actie opzetten en zijn steentje bijdragen. Het Fairtradecafé in JC Den Eglantier deed mee: op vrijdag 25 oktober kon iedereen een kom naschoolse „ik kook van woede‟-soep komen drinken om zo de 11.11.11.-campagne te steunen. SOLIDAIR met Bevrijde Wereld Bevrijde Wereld is reeds lang een nauwe partner van de stad Sint-Niklaas. Om geld in te zamelen startte op 13 september de BW Challenge. Gedurende 2 maanden riep Bevrijde Wereld zoveel mogelijk mensen op om een fondsenwervende actie op te starten ten voordele van Bevrijde Wereld. Hoe ze dat deden, mocht iedereen zelf kiezen. Deelnemers van de BW Challenge streden met elkaar om het meeste centen in te zamelen. Degenen die het grootste bedrag inzamelden, gingen met de mooiste prijzen naar huis. Er werden o.m. een ballonvlucht, een reischeque en een waardebon voor Concertzaal De Casino verdeeld onder de inzamelkampioenen.
Bijlage 15a-b-c-d: Wij zijn solidair-affiches Bijlage 16: Wij zijn solidair-bordje
74
c. FairTradeCafe Op vrijdag 11 oktober werd het FairTradeCafé officieel geopend. Met dit initiatief wil Mundo Loco (een samenwerking van enkele Sint-Niklase vzw‟s met steun van het stadsbestuur) eerlijke handel in de kijker zetten. Van 2 tot 12 oktober was het immers de Week van de Fairtrade. Jaarlijks worden er tijdens de week van de Fairtrade initiatieven in Sint-Niklaas genomen om eerlijke handel in de kijker te zetten. In dit kader werd het FairTradeCafé gelanceerd, dat op regelmatige basis in het Jeugdcentrum Den Eglantier haar deuren opent. Jongeren kunnen op deze plek kennismaken met Noord-Zuidthema‟s, eerlijke handel en duurzame ontwikkeling op een speelse, ongedwongen wijze. Naast (h)eerlijke fairtradehapjes en –drankjes is er ook Noord-Zuidinformatie verkrijgbaar. In 2013 ging het FairTradeCafé al door op 11 oktober, 25 oktober (met ook 11.11.11.-soepactie „Ik Kook van Woede‟), 8 november en 29 november. Ook in 2014 zal het café nog verschillende keren z‟n deuren voor iedereen openzetten. 10.2.3.2. Aankoopbeleid: rekening houden met sociale aspecten Door in het bestek uitdrukkelijk te vragen naar producten met een Max Havelaar-logo (of gelijkaardig), kiest het bestuur bewust voor eerlijke producten. Deze producten moeten voldoen aan strenge internationale, ethische, sociale en milieucriteria. a. Aankoop fairtrade koffie, biothee, fruitsap,… bij vergaderingen
Bijlage 17: Facturen FairTrade koffie, thee, fruitsap, chocolade
b. Fairtrade@work Het stadsbestuur ondersteunt eerlijke handel door zelf fairtrade producten aan te kopen, maar wil fairtrade ook promoten bij de personeelsleden. Op 16 mei 2013 was het „FairTrade@Work‟, waarbij met een kleine actie het belang van fairtrade onder de aandacht van de collega‟s werd gebracht. Tussen 12u30 en 13u30 werden de personeelsleden van de stad verwend met een „chocoladeproefmoment‟. Er kon van een divers gamma aan fairtrade chocolade geproefd worden: muffins, koekjes, pralines, chocoladerepen,… Natuurlijk hoorde hier ook een kopje fairtrade koffie of thee bij. Naast de proevertjes werd er ook een infostandje voorzien met meer uitleg over fairtrade en de campagne FairTradeGemeente. Ook meer uitleg over de problematiek van kindslaven op cacaoplantages en de meerwaarde van fairtrade chocolade werd niet vergeten. Wie wilde, kon bovendien deelnemen aan een korte quiz en hiermee een goedgevuld fairtrade chocoladepakket winnen.
Bijlage 18: Oproep Chocoladeproefmoment Bijlage 19: Affiche FairTrade @Work
Niet alleen het personeel van de stad werd bewust gemaakt van de actie Fairtrade@Work. Via de Stadskroniek werden ook de inwoners opgeroepen om op hun eigen werkplek een Fairtrade@Workactie te doen.
Bijlage 20: Stadskroniek mei 2013, p. 11
c. Schenken van fairtrade dranken op activiteiten van de stad
Bijlage 17: Facturen FairTrade koffie, thee, fruitsap, chocolade d. Catering door sociaal tewerkstellingsproject
75
Voor recepties,… doen we geregeld een beroep op catering De Wilg, een sociaal tewerkstellingsproject van het OCMW. Voorbeelden - nieuwjaarsreceptie compostmeesters - jaarvergadering STRAMIN - receptie beurs duurzaam bouwen en renoveren 10.2.4. Duurzame ontwikkeling in Noord-Zuid context 10.2.4.1. Radio Oorwoud op de Grote Markt Radio Oorwoud, het knotsgekke radioprogramma, kwam op 8 september 2013 naar de Grote Markt, met echte muzikanten en een vrolijk zingende beestenboel! Pinguïnmannen die ongeduldig op hun vrouwtjes wachten, feestende bonobo's, rappende nijlpaarden, kwetterende kraanvogels en vooral veel knallende beats uit de jungle en het Bozebomenbos! Radio Oorwoud, een initiatief van WWF, startte als cd en staat ondertussen op 'repeat' in meer dan 3.000 lagere schoolklassen. Achter de humor en muziek gaat een weldoordacht, educatief pakket schuil. Op een laagdrempelige manier worden thema‟s als ontbossing, klimaatverandering, ecologische voetafdruk … bespreekbaar gemaakt voor kinderen van 5 tot 12 jaar. De muziek voor het 'Radio Oorwoud'-plaatje werd geschreven door Hannelore Bedert, Thomas Vanelslander (Gorki) en Bart Van Lierde (Meuris) en ingezongen door o.a. Sarah Bettens, Koen Wauters, Raymond van het Groenewoud, Kommil Foo ... Het werd een knotsgek concert met als ceremoniepinguïn Dimitri Leue waarbij de modder uit de oren werd gerockt en de heupen hebben kunnen schudden. 10.2.4.2. Sint-Niklaas gaat voor Resiklaj’s Belgen zijn misschien wel wereldkampioenen afval sorteren en recycleren, de officieuze wereldkampioenen zijn de waste pickers, scavengers, basurero‟s, récuperateurs, cartoneros, recicladores, pemulung, zabbaleen of hoe ze ook noemen, die op vuilnisbelten waardevolle materialen zoals papier, plastic, metalen proberen te recupereren voor recyclage. Naar schatting zijn er wereldwijd zo‟n 15 miljoen mannen, vrouwen en kinderen die dit ongezond en vuil maar noodzakelijk werk doen om te overleven en voor een groenere planeet. In Sint-Niklaas weet men ook waarom men sorteert. Men kent er de weg naar het containerpark waar materiaal wordt ingezameld voor recyclage, resiklaj zoals ze in Haïti zeggen. Sint-Niklaas is dan ook solidair met de 15 miljoen vuilnissorteerders wereldwijd. Daarom gaat Sint-Niklaas voor Resiklaj‟s! Karl Deckers filmde op vuilnisbelten in Siem Reap (Cambodja), Dhaka (Bangladesh), Jakarta (Indonesië), Cavite City (Filippijnen) en volgde de zabbalen tijdens hun werkzaamheden in hun wijk Mokattam, de “Vuilnisstad” van Cairo. Het resultaat was te zien tijdens de expo op 7 en 8 september tijdens de wereldmarkt van Villa Pace. 10.2.4.3. Convenant ontwikkelingssamenwerking De stad Sint-Niklaas heeft voor de periode 2012-2013 een nieuw convenant afgesloten met VAIS, Vlaams Agentschap Internationale samenwerking inzake ontwikkelingssamenwerking. Het strategisch en operationeel plan ziet er als volgt uit: Strategische doelstellingen
Operationele doelstellingen
76
Strategische doelstelling 1 De stad Sint-Niklaas blijft een actieve rol opnemen (i.s.m. lokale partners) in de sensibilisering over noordzuidthema‟s bij de Sint-Niklase bevolking, waarbij via een thematische benadering gefocust wordt op de doelgroep kinderen en jongeren.
Operationele doelstelling 1.1 Kinderen en jongeren in Sint-Niklase scholen worden gesensibiliseerd door inhoudelijke trajecten over noordzuidthema‟s.
Strategische doelstelling 2 De stad blijft de bestuurskracht van het gemeentebestuur in Tambacounda ondersteunen door te focussen op een efficiëntere dienstverlening van de burgerlijke stand.
Operationele doelstelling 2.1 Een instrumentarium dat kennisoverdracht binnen de dienst burgerlijke stand beoogt wordt uitgewerkt en wordt door het personeel geconsulteerd.
Operationele doelstelling 1.2 Inwoners van Sint-Niklaas worden gesensibiliseerd over NZthema‟s, met specifieke aandacht voor vierde pijlerbewegingen en verbreding van de werking van de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking (GROS).
Operationele doelstelling 2.2 De informatisering van de dienst burgerlijke stand wordt gerealiseerd conform de Senegalese wetgeving en is operationeel.
Federaal dossier stedenband Sint-Niklaas – Tambacounda m.b.t. het afvalbeleid Sint-Niklaas heeft sinds 2003 een stedenband met de Senegalese stad Tambacounda. Voor het federale dossier wordt gewerkt rond de lokale afvalproblematiek. In 2008 werd een meerjarenplan opgesteld (2008-2012) om het afvalprobleem aan te pakken. Voor het werkjaar 2013 kenden we een „overgangsprogramma‟ van 1 jaar. In 2013 werd vooral het volgende meerjarenprogramma uitgewerkt (2014-2016). Hierbij werd de duurzaamheidsambtenaar ingeschakeld, vooral tijdens de Planningsdagen in Vaalbeek tussen 29/4 en 3/5. Tijdens die week was ook een delegatie uit Tambacounda aanwezig zodat effectief samen het nieuwe programma vorm kreeg. De duurzaamheidsambtenaar neemt deel aan de werkgroep gemeentelijke internationale samenwerking (GIS) om het technische aspect van de afvalproblematiek te volgen. In 2013 werd op dezelfde manier als de voorgaande jaren verder gewerkt in Tambacounda: in 3 pilootwijken werd de afvalophaling met ezel en kar opgestart. Composteerprojecten zitten nog in een experimentele fase. Het filmpje over de concrete werking kreeg een update: https://vimeo.com/76133472 10.2.5. Educatie voor duurzame ontwikkeling Qua educatie werden een aantal activiteiten voor en door jongeren uitgewerkt: - Het sluitstuk van een schooljaar werken rond „water‟ viel op Wereldwaterdag, 22 maart 2013, met de actie „Walk for Water’: 5.000 Sint-Niklase leerlingen en scholieren palmden met hun optocht de stad in. De ervaringen van deze grootschalige actie worden aangewend voor diverse (pers)artikelen en monden uit in een inspiratiegids. - KRAS is een discussie- en rollenspel dat leerlingen van de derde graad secundair onderwijs de kans biedt om hun onversneden mening en KRASse uitspraken op de wereld los te laten. Tijdens het schooljaar 2012-2013 verdiepten een 30-tal scholieren zich in het thema „kinderrechten‟ en interpelleerden enkele lokale politici hierover in april. In september 2013 zijn 35 scholieren (uit 5 verschillende secundaire scholen) van start gegaan rond het thema „voedsel‟. - Voor het eerst werd in april 2013 het MOOOV-filmfestival, het belangrijkste Belgische filmfestival voor alternatieve - en wereldcinema, ook in Sint-Niklaas georganiseerd. 10 wereldfilms (waaronder ook de film „More than honey‟) werden gesmaakt door ongeveer 600 kijklustigen. 10.2.6. Vlaams implementatieplan educatie voor duurzame ontwikkeling
77
n.v.t.
78
