Gemeente Woudrichem Niels Nieuwesteeg

Ouderen en sporten beweegactiviteiten Onderzoek naar de wensen en behoeften van sport en beweegactiviteiten van 55-plussers in de gemeente Woudrichem 11-12-2012 Gemeente Woudrichem Niels Nieuwesteeg

Voorwoord In opdracht van de gemeente Woudrichem heb ik de wensen en behoeften van ouderen op gebeid van sport onderzocht. Dit was tevens mijn derde jaarsstage voor de opleiding SPECO marketing en management. Deze opleiding volg ik aan de Fotnys Hogeschool in Tilburg. dit rapport bevat de onderzoeksresultaten van mijn onderzoek. Voor dit onderzoek is een enquête gehouden onder 186 vertegenwoordigers van de 55-plussers uit de gemeente Woudrichem. Van september tot december ben ik actief geweest als stagiaire, voor mij persoonlijk is dit een zeer leerzame en leuke periode geweest. Ik ben de gemeente Woudrichem en mijn stagebegeleidster Gerty Vonk erg dankbaar dat ik het vertrouwen heb gekregen om dit onderzoek zelfstandig uit te voeren. Mijn stagebegeleider namens het Fontys was meneer van der Linden, ook hem ben ik erg dankbaar voor de goede samenwerking en de prettige en duidelijke communicatie gedurende het gehele traject. Niels Nieuwesteeg, Woudrichem

Samenvatting De wensen en behoeften van ouderen uit de gemeente Woudrichem op het gebied van sport en bewegen worden in dit rapport in kaart gebracht. Alle 55-plussers wonend in de gemeente Woudrichem vormen de onderzoekspopulatie. De sportmogelijkheden voor de doelgroep zijn uitgewerkt en de sporten beweegactiviteiten die de ouderen beoefenen. Hierbij is een koppeling gemaakt met ouderen in geheel Nederland en de ouderen in de gemeente Woudrichem. Vervolgens worden de sportwensen en behoeften van de 55-plussers uit de gemeente Woudrichem beschreven. Wat willen ouderen verbeteren, veranderen of toevoegen aan het sportaanbod in de gemeente. Het inwoners aandeel van 65-plussers zal de komende tien jaar stijgen van 14% naar 26%. Sport en bewegen is een ernstig aandachtspunt voor deze groeiende groep ouderen. 62% van de ouderen heeft overgewicht, waarvan 16% procent zelfs met ernstig overgewicht kampt. Dit wordt mede veroorzaakt door onvoldoende sporten en bewegen onder de Woudrichemse ouderen. 38% voldoet niet aan de Nederlandse Norm Gezond bewegen. De gemeente Woudrichem wil beter inzicht krijgen in de redenen van het grote deel niet-sportende ouderen om geen sporten beweegactiviteiten te beoefenen. Uit het onderzoek is gebleken dat 67% van de 55-plusser uit de gemeente Woudrichem beoefen minstens 1 uur per week sporten beweegactiviteiten. Met name wandelen is erg populair onder de 55-plussers in de gemeente Woudrichem. Maarliefst 44% van de doelgroep geeft aan wekelijks te sportief wandelen. Fietsen(41% van de doelgroep) en fitness(19%) zijn na wandelen de populairste sporten. 33% van de 55-plussers uit de gemeente sport wekelijks minder dan 1 uur. 56% van deze niet-sporters geeft aan onmogelijk gestimuleerd te kunnen worden om te gaan sporten. 21% van de niet-sporters zou met sport willen beginnen als ze een sportgroep met personen van hun eigen leeftijd zouden vinden. 19% van de niet-sporters wil met sport beginnen als ze professionele begeleiding zouden krijgen. De belangrijkste reden om niet te sporten is last van lichamelijke klachten tijdens sportbeoefening. 54% geeft aan lichamelijk niet in staat te zijn om sport- of beweegactiviteiten te kunnen beoefenen. 11% van de niet-sporters geeft aan geen tijd voor sport te hebben en 11% geeft aan te oud voor sport te zijn. Wanneer sporten aangeboden worden specifiek voor ouderen van een bepaalde leeftijdscategorie, zullen ouderen zich minder snel te oud voelen voor hun sport, omdat ze zien dat er veel leeftijdsgenoten de sport nog steeds beoefenen. Als hiernaast ook sporten beweegactiviteiten voor ouderen onderbegeleiding van een professional worden aangeboden zal dit 18,8% van de nietsportende ouderen in de gemeente Woudrichem kunnen overhalen om met sport te beginnen stichting De Vleet, drie locale fysiotherapeuten en gemeentelijke buurtsportcoaches zouden hiervoor ingezet kunnen worden. 54% van de niet sporters heeft aangegeven dat ze geen sport beoefenen omdat ze dit lichamelijk niet meer kunnen. Er kunnen echter ook sporten aangeboden worden sport waarbij bepaalde zwakkere lichaamsdelen ontlast worden, zodat ook de lichamelijk beperkte ouderen kunnen sporten.

Inhoud 1.1

Aanleiding .................................................................................................................................... 5

1.2

Doelstelling .................................................................................................................................. 5

1.3

Probleemstelling.......................................................................................................................... 5

1.4

Onderzoeksvragen....................................................................................................................... 6

1.5

Doelgroep .................................................................................................................................... 7

2.1 Cijfers en feiten van ouderen in Nederland ...................................................................................... 8 2.2 Ouderen in Woudrichem ................................................................................................................. 10 2.3 Belang van sport voor ouderen ....................................................................................................... 11 3.1 Sportmogelijkheden voor ouderen in Nederland ........................................................................... 12 3.2 Sportmogelijkheden voor ouderen binnen de gemeente Woudrichem ......................................... 15 4.1 Sportende ouderen ......................................................................................................................... 18 5.1 Mening van de 55-plussers.............................................................................................................. 22 5.2 Onjuist aangeboden sporten ........................................................................................................... 23 5.3 Wensen van de niet-sporters .......................................................................................................... 24 6.1 Media in de gemeente Woudrichem .............................................................................................. 27 6.2 Sportkennis ouderen ....................................................................................................................... 28 Bijlage 1 Hoofdstuk 1............................................................................................................................. 34 Bijlage 2 Normen sport en bewegen ..................................................................................................... 36 Bijlage 3 Sportverenigingen in de gemeente Woudrichem: ................................................................. 37 Bijlage 4 Chronische ziekte ................................................................................................................... 41 Bijlage 5 De steekproef......................................................................................................................... 42 Bijlage 6 Interview ................................................................................................................................. 43 Bijlage 7 Enquête sportverenigingen .................................................................................................... 45 Bijlage 8 Enquête ouderen .................................................................................................................... 49

1. Inleiding 1.1

Aanleiding

Een van de uitkomsten van de Sportnota van gemeente Woudrichem 2011-2014 is dat het aandeel 65-plussers ten opzichte van de totale Nederlandse bevolking zal stijgen van 14,1 naar 25,5%. Deze doelgroep krijgt dus een steeds grotere rol en een groter wordend belang binnen de gemeente. Op gebied van sport was nog onvoldoende bekend over deze groep mensen. Wel bekend is dat veel ouderen in de gemeente niet voldoende bewegen. 38% van de 65-plussers voldoet niet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen(NNGB). Ook op gebied van sport zijn de cijfer negatief. Slechts 29% van de 65-plussers sporten minstens 1 keer per week. Deze negatieve cijfers worden gezien als één van de oorzaken van probleem omtrent overgewicht bij 65-plussers. Van de 65-plussers heeft maar liefst 62% last van overgewicht waarvan 16% ernstig. In de sportnota komt als gewenste situatie naar voren dat ouderen gestimuleerd dienen te worden om te gaan en te blijven sporten en bewegen. Er zal een op ouderen gericht sportaanbod moeten komen en er moeten meer beweegactiviteiten georganiseerd worden speciaal gericht op ouderen. Actiepunt 25 en 26 zijn in de sportnota opgenomen om deze situatie te realiseren(zie bijlage 1 voor actiepunten 25 en 26). Actiepunt 25 is de directe aanleiding voor dit onderzoek: Het is belangrijk te bepalen welke wensen en behoeften er onder ouderen zijn ten aanzien van sporten en bewegen. Alleen dan kan het sporten beweegaanbod voor ouderen verbeterd worden.

1.2

Doelstelling

De doelstelling van dit onderzoek is het bepalen welke wensen en behoeften er onder ouderen zijn ten aanzien van sport en bewegen. Aan de hand van dit onderzoek kan in samenwerking met ouderenorganisaties en sportverenigingen een sporten beweegaanbod voor ouderen ontwikkeld worden.

1.3

Probleemstelling

Wat zijn de wensen en behoeften van ouderen op gebied van sport en bewegen? Dit onderzoek moet de basis vormen voor de oplossing van een volgende probleemstelling namelijk: Kan er voor ouderen een passend sport en beweegaanbod ontwikkeld worden?

5

1.4

Onderzoeksvragen

Onderzoeksvraag Welke relevante feiten over ouderen en hun gezondheid zijn bekend ?

Onderzoeksmethode Desk- en fieldresearch

Hoofdstuk Hoofdstuk 2: Ouderen en sport in Nederland

Wat zijn de mogelijkheden in Nederland voor ouderen om te sporten en te bewegen? Welke sporten beweegactiviteiten worden er momenteel door ouderen gedaan binnen de gemeente Woudrichem? Welke sportmogelijkheden kunnen er in de gemeente Woudrichem nog ontwikkeld worden speciaal voor ouderen? Hebben ouderen in de gemeente Woudrichem behoeften aan sporten speciaal ontwikkeld voor ouderen? Valt er een onderscheid te maken in de wensen en behoeften van ouderen in verschillende leeftijdscategorieën? Wat zijn de redenen voor ouderen om niet te sporten (kunnen deze knelpunten verholpen worden)? Op welke manier(en) kunnen ouderen gestimuleerd worden om te sporten?

Desk en fieldresearch

Hoofdstuk 3: sportmogelijkheden voor ouderen Hoofdstuk 3: Sportmogelijkheden voor ouderen

Kwantitatief onderzoek (enquête onder ouderen)

Kwantitatief onderzoek (enquête onder verenigingen)

Hoofdstuk 3: Sportmogelijkheden voor ouderen


Hoofdstuk 3: Sportmogelijkheden voor ouderen


Hoofdstuk 4: Sportactiviteiten van ouderen in de gemeente Woudrichem


Hoofdstuk 5: Sportwensen en -behoeften van ouderen


Hoofdstuk 5: Sportwensen en -behoeften van ouderen

Welke kennis hebben ouderen van sportmogelijkheden in de gemeente Woudrichem?


Hoofdstuk 6: Sportkennis ouderen

Waar halen ouderen hun kennis en informatie vandaan(hoe zijn ouderen het best bereikbaar)?


Hoofdstuk6: Sportkennis ouderen

6

1.5

Doelgroep

In Nederland zijn er steeds meer instanties en organisaties speciaal voor ouderen. Wat erg opvallend is, is dat veel verschillende definities voor “ouderen” gebruikt worden. De grafieken en tabellen met gegevens van ouderen van het CBS beginnen meestal vanaf de leeftijd 65. Vele sportorganisaties organiseren 55-plus activiteiten, waaraan alleen leden boven de 55 jaar mogen deelnemen. Ook komen er onderzoeken naar ouderen voor waarbij 50 jaar als beginpunt genomen wordt. De doelgroep voor dit onderzoek is 55-plussers uit de gemeente Woudrichem. Deze mensen zijn, of gaan op korte termijn, met pensioen. Uit de sportnota blijkt dat in deze leeftijdscategorie onvoldoende sporten beweegactiviteiten worden uitgevoerd. Dit rapport geeft aan wat hier de oorzaak van is en hoe dit probleem verholpen zou kunnen worden.

7

2. Ouderen en sport in Nederland In dit hoofdstuk worden de ouderen in Nederland in beeld gebracht en dan met name hun sporten beweegactiviteiten. De laatste paragraaf bevat feiten over sport voor ouderen, die aangeven waarom het zo belangrijk is voor 55-plussers om te sporten en bewegen.

2.1 Cijfers en feiten van ouderen in Nederland Het percentage ouderen in Nederland is de afgelopen jaren sterk toegenomen, in 1990 was nog 28,6 procent van de Nederlandse bevolking tussen de 40 en 65 jaar, in 2011 was deze leeftijdscategorie gegroeid tot 35,9 procent. Het exacte aantal 55 plusser bedroeg in 2010 5,8 miljoen mensen, in 2020 wordt dit aantal zelfs op 7 miljoen geschat. Dit is dan een percentage van 39% van de totale Nederlandse bevolking. Leeftijdscategorie

1990

2000

2010

2011

Jonger dan 20 jaar

26%

24%

24%

24%

20 tot 40 jaar

33%

30%

25%

25%

40 tot 65 jaar

29%

32%

36%

36%

65 tot 80 jaar

10%

10%

11%

12%

Tabel 1: Leeftijdsverhouding Nederlandse bevolking vanaf 1990 tot 2011()

Van de 5,8 miljoen 55 plusser beoefende er 2,3 miljoen een sport. Samen sporten deze sporters per jaar 480 miljoen uren, wat overeenkomt met 210 uur per sportende 55-plusser per jaar. De sportdeelname van sporters van 55 jaar en ouder stijgt. In de periode 2006-2010 is het aantal sportende ouderen gestegen met een 25%. Het aantal uren dat zij sporten is met een 33% gestegen.

8

De leeftijdsverhoudingen in Nederland kunnen verder uitgewerkt worden om een duidelijke leeftijdsverdeling te laten zien. In de onderstaande grafiek is de leeftijdsgrens van 50 jaar genomen, per tien jaar wordt een onderscheid gemaakt. Duidelijk is dat ouderen een steeds grotere rol innemen in de Nederlandse maatschappij.

Grafiek 1: Bevolkingsindeling naar leeftijd

9

2.1.1 Normen sport en bewegen In de onderstaande tabel wordt in percentages uitgedrukt welke deel van de Nederlandse ouderen voldoet aan de verschillende bewegingsnormen. In Nederland wordt sporten en bewegen op verschillende manieren uitgedrukt. De drie normen voor bewegen zijn: De Nederlandse Norm Gezond Bewegen(NNGB), de Fitnorm en de Combinorm(normen zijn uitgewerkt in bijlage 2). Ouderen worden gezien als inactief wanneer ze minder dan 1 dag per week minstens 30 minuten matig intensief lichamelijk actief zijn. Uit tabel 3 blijkt dat 41 procent van de 55-64 jarige Nederlanders niet voldoende beweegt. Voor 75plussers geldt zelfs dat 80 procent niet aan de Nederlandse Norm gezond bewegen komt. Leeftijdscategorie

Inactief

NNGB

Fitnorm

Combinorm

55-64

4%

59%

19%

67%

65-74

6%

56%

13%

63%

75+

21%

46%

5%

52%

Tabel 2: Percentage ouderen dat voldoende beweegt (per bewegingsnorm)

2.2 Ouderen in Woudrichem Voor de gemeente Woudrichem wordt tot 2015 nog een lichte groei van het totale aantal inwoners verwacht. Na 2015 zal het aantal inwoners gaan dalen (tot 2025 met 2,6%). Tot 2025 zal het aandeel 0 tot 14-jarigen afnemen van 19 tot 16%. Ook de leeftijdscategorie 15 tot en met 64-jarigen zal afnemen. Een heel ander beeld laat het aantal 65-plussers zien. Het aandeel 65-plussers zal stijgen van 14 naar 26%. Sporten en bewegen is een belangrijk aandachtspunt voor deze groeiende groep ouderen. 62% van de ouderen heeft overgewicht, waarvan 16% procent zelfs met ernstig overgewicht kampt. Dit wordt mede veroorzaakt door onvoldoende sporten en bewegen onder de Woudrichemse ouderen. 38% voldoet niet aan de Nederlandse Norm Gezond bewegen(NNGB). Leeftijdscategorie

2011

2015 (prognose)

Jonger dan 20 jaar

26%

21%

20 tot 65 jaar

71%

30%

65+

14%

26%

Tabel 3: Leeftijdsverdeling gemeente Woudrichem (GGD monitor, 2011)

Wel ligt het percentage van 38% onder het nationale gemiddelde, want in heel Nederland voldoet 53% van alle 65-plussers niet aan de NNGB. Op gebied van sport zijn de cijfers nog negatiever 71% van de ouderen sport namelijk minder dan 1 keer per week.

10

2.3 Belang van sport voor ouderen Op de leeftijd van 75-80 jaar bestaat 25% van het menselijk lichaamsgewicht uit spieren, dit is voor twintigers 50%. Het is voor ouderen dus belangrijk het verlies van spiermassa en spierfunctie tegen te gaan. Wanneer ouderen regelmatig fitnessen kan dit proces vertraagd worden. Sporten kan naast het fysieke effect ook een positief geestelijk en sociaal effect hebben. Regelmatige lichaamsbeweging vermindert de kans op hart- en vaatziekten, diabetes, overgewicht en verhoogde bloeddruk. Sportbeoefening kan ook de geestelijke gezondheid bevorderen. Sport kan despressies en stress verminderen en ook dementie tegengaan (Universiteit van Utrecht). Een andere belangrijke motivatie om te sporten kan het opbouwen van een sociaal netwerk zijn. Op deze manier kan sport eenzaamheid tegengaan. Waargenomen effecten van lichamelijke activiteit zorgen er ook voor dat ouderen langer zelfstandig kunnen functioneren en leiden tot een verbeterde kwaliteit van hun leven (Mechelen & Hopman-Rock, 2008). Ook voor de maatschappij is het belangrijk dat ouderen blijven sporten en bewegen. Voldoende beweging houdt het lichaam gezond en vermindert de consumptie van medische diensten (Toet, Schoots, Hertog, & Mulder).

Conclusie Het percentage ouderen in Nederland is de afgelopen jaren sterk toegenomen, in 1990 was nog 28,6 procent van de Nederlandse bevolking tussen de 40 en 65 jaar, in 2011 was deze leeftijdscategorie gegroeid tot 35,9 procent. Het exacte aantal 55-plusser bedroeg in 2010 5,8 miljoen mensen, in 2020 wordt dit aantal zelfs op 7 miljoen geschat, wat een percentage van 39% van de totale Nederlandse bevolking is. Van de 5,8 miljoen 55-plusser beoefende er 2,3 miljoen een sport. Samen sporten deze sporters per jaar 480 miljoen uren, wat overeenkomt met 210 uur per sportende 55-plusser per jaar Voor de gemeente Woudrichem wordt tot 2015 een slechts lichte groei van het totale aantal inwoners verwacht. Het aandeel 65-plussers zal echter ruim 10% stijgen. Sporten en bewegen is een belangrijk aandachtspunt voor deze groeiende groep ouderen. 62% van de ouderen heeft overgewicht, waarvan 16% procent zelfs met ernstig overgewicht kampt. Dit wordt mede veroorzaakt door onvoldoende sporten en bewegen onder de Woudrichemse ouderen. 38% voldoet niet aan de Nederlandse Norm Gezond bewegen

11

3. Sportmogelijkheden voor ouderen In dit hoofdstuk worden de sportmogelijkheden voor ouderen beschreven. Algemeen worden de mogelijkheden in Nederland in beeld gebracht, met enkele succesvolle activiteiten waar de gemeente Woudrichem lering uit zou kunnen trekken. Vervolgens zijn de sportmogelijkheden binnen de gemeente Woudrichem in beeld gebracht. Dit is erg belangrijk omdat de ouderen vaak zelf niet goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden die ze nog hebben.

3.1 Sportmogelijkheden voor ouderen in Nederland Ouderen vormen een steeds groter deel van de Nederlandse bevolking. Daarom komt er steeds meer aandacht voor sporten voor ouderen. Steeds meer gemeenten en verenigingen spelen succesvol in op de vraag van ouderen om gericht te kunnen sporten. Enkele succesvolle initiatieven van verenigingen om ouderen te laten sporten zijn hieronder uitgewerkt. Er is echter geen nationaal onderzoek verricht. Er zijn weinig cijfers bekent omdat ouderen vaak op eigen initiatief sporten en niet in verenigingsverband.

3.1.1 Verenigingen en organisaties Allereerst zullen enkele initiatieven van sportorganisaties of- verenigingen uit andere gemeenten in Nederland uitgewerkt worden. Hierbij gaat het om succesvolle concepten specifiek gericht op sport voor 55-plussers.

Sportscholen en fitnesscentra Steeds meer ouderen trekken naar de sportschool. Het aantal ouderen dat sport bij een sportschool is in de afgelopen vijf jaar verdubbelt. Inmiddels is ruim 25% van de sportschoolbezoekers in Nederland ouder dan 55 jaar (Steeds meer ouderen naar de sportschool , 2012). Naast de vergrijzing speelt ook de imagoverandering van sportscholen een belangrijke rol in deze stijging. In tegenstelling tot het verleden worden sportscholen niet alleen gezien als centra voor bodybuilders. Er zijn fitnessprogramma’s ontwikkeld speciaal voor ouderen, want het is erg belangrijk dat ouderen tijdens het fitnessen de juiste begeleiding krijgen. Een voorbeeld van een fitnessprogramma speciaal ontwikkeld voor ouderen is het VET-principe. Dit gaat uit van een combinatie van voeding, educatie en training. Hierin wordt door speciaal opgeleide fitnessinstructeurs ook informatie gegeven over mogelijke klachtenpatronen en hoe deze klachten te voorkomen en tegen te gaan zijn. Ook speelt het “thuiseffect” een rol tijdens de lessen. Hierin wordt bepaalde voedingspatronen aanbevolen (Hogeschool van Amsterdam, 2004) Wanneer ouderen besluiten om te gaan fitnessen is het erg belangrijk om eerste enkele testen(bloeddruk, gewicht, longfunctie, vetpercentage, mobiliteit en conditie) te doen zodat een instructeur goed op de hoogte is van de lichamelijke gesteldheid van de deelnemers en tot welke inspanningen ze is staat zijn. Deze testen worden opnieuw uitgevoerd na een bepaalde trainingsperiode, hierdoor kunnen de verbeteringen(en eventuele klachten) direct besproken worden. Ouderen blijven door deze directe resultaten gemotiveerd om door te gaan.

12

Tennis Onder ouderen is tennis nog steeds een populaire sport. Landelijk zijn er momenteel 167.000 55plussers actief lid van tennisbond KNLTB. Hiervan zijn er 66.000 65-plussers (KNLTB, 2012). Deze sport is dus een goede optie voor 55-plussers maar wordt voor 65-plussers vaak een te grote lichamelijke inspanning.

Senior Plus tennis De KNLTB heeft een plan opgezet om meer ouderen te laten tennissen, het senioren plus plan. Dit idee heeft als doel nieuwe leden van 50 jaar en ouder te verkrijgen. Het gaat om ouderen die in het verleden wel getennist hebben en nu weer interesse krijgen door een toenemende vrij tijd. Steeds meer tennisverenigingen in Nederland organiseren naast senioren plus lessen met behulp van de KNLTB ook Senior Plus toernooien. Naast de sportieve prestatie staat de gezelligheid staat centraal deze dagen.

Wandelen en fietsen In verenigingsverband wordt er in Nederland relatief weinig gewandeld. De KNBLO telt momenteel 43.000 leden, waarvan 22.313 leden ouder zijn dan 55. Deze leden zijn verdeelt over 600 wandelverenigingen die bij de KNBLO zijn aangesloten. Toch behoren wandelen en fietsten al jaren tot de belangrijkste sporten bewegingsactiviteiten van ouderen. Mensen boven de 55 wandelen en fietsen gemiddeld vaker dan mensen onder de 35. Personen in de leeftijd van 55 tot 65 jaar fietsen en wandelen het meest. In de tabel staat weergeven hoeveel procent per leeftijdsgroep wekelijks minstens 30 minuten wandelt of fietst. Fiets en wandelactiviteiten in Nederland Wandelen

Man(%)

Vrouw(%)

65-75 jaar(%)

7585jaar(%)

85plus(%)

61

54

64

50

37

Fietsen

67

54

72

50

26

Tabel 4: Sport- en beweegactiviteiten ouderen (Visser & Haitsma, 2010)

Wandelfit Dat de wandelsport met name populair is onder ouderen wordt bevestigt door het wandelprogramma Wandelfit (2011). Wandelfit is bedoeld voor mensen die niet zeker weten of ze geschikt zijn voor de wandelsport en twijfelen over een lidmaatschap bij een wandelvereniging. In drie maanden tijd krijgen ze van speciale wandeltrainers techniek training. Met andere beginnende wandelaars wordt naar een wandelevenement of -wedstrijd toegewerkt. Opvallend is dat de gemiddelde leeftijd van de deelnemers 58 jaar is.

13

3.1.2 Succesvolle gemeenten in Nederland op gebied van ouderen sport Verschillende sportbonden hebben succesvolle initiatieven ontwikkeld waarbij ze ouderen laten sporten en bewegen. Steeds meer gemeenten richten zich specifiek op ouderensport. Dit gebeurt ook steeds vaker succesvol. Hieronder zijn concepten van enkele succesvolle gemeenten uitgewerkt die wellicht als voorbeeld kunnen dienen voor de gemeente Woudrichem.

Gemeentelijke fitplaats Den Haag Steeds meer gemeentes openen een openbare fitplaats, waar onder andere ouderen, onder begeleiding of zelfstandig, kunnen sporten. Een voorbeeld van een gemeente waar fitplaatsen succesvol zijn, is Den Haag. De gemeente Den Haag telt 6 openbaren fitplaatsen waar buurtbewoners gebruik kunnen maken van veilige en laagdrempelige fitness toestellen. Alle fitness apparaten bevatten speciale mogelijkheden voor ouderen. Op basis van lichaamsgewicht worden de oefeningen vastgesteld. Bepaalde tijden in de week zijn gereserveerd voor ouderen. Hier ontmoeten sportieve ouderen elkaar en zijn ook namens de gemeente instructeurs aanwezig.

Buurtsportcoaches Haarlem De regeling voor buurtsportcoaches is een vervolg op de al bestaande regeling voor combinatiefuncties, waar Haarlem al sinds 2008 mee werkt. Die regeling is zeer succesvol, juist door de verbindende factor. Kinderen worden via gym of het sportbuurtwerk eerder enthousiast gemaakt om bij een sportvereniging te gaan sporten. Hierdoor verbetert het beweeggedrag van de Haarlemse kinderen. Met de buurtsportcoaches wil de gemeente senioren ook aan het sporten krijgen. Per 1 januari 2013 zullen vier sportcoaches in samenwerking met ouderen organisaties en sport verenigingen aan het werk gaan met de ouderen.

Sportstimuleringsproject gemeente Bergen De afgelopen 12 jaar heeft het sportstimuleringsproject GALM(Groninger Actief Leven Model) bijna 60.000 senioren blijvend in beweging gekregen. Het is begonnen in Groningen maar later heeft het project in steden en gemeenten in heel Nederland succes gehad. In 2008 is de gemeente Bergen gestart met het GALM project. Dit project is uitgevoerd door initiatiefneemster uit Bergen in samenwerking met het Huis voor de Sport Limburg, de seniorenorganisatie KBO en de gemeente Bergen. Na een eerste fittest in oktober 2008 is een sporten beweegprogramma gestart voor groepen deelnemers. Dit programma liep tot en met december 2009. Ter afsluiting van het project heeft op 20 januari 2010 de tweede fittest plaatsgevonden in sporten recreatiecentrum Den Asseldonk. Deze fittest werd door ruim 100 deelnemers bezocht. Deze deelnemers waren allemaal zeer benieuwd naar de vorderingen die ze gemaakt hadden door dit programma. De meeste groepen van de deelnemers was na het zien van de gemaakte vorderingen zo enthousiast dat ze na deze afsluitende fittest zijn blijven sporten.

14

3.2 Sportmogelijkheden voor ouderen binnen de gemeente Woudrichem De gemeente Woudrichem telt momenteel 43 sportverenigingen(volledige lijst in bijlage 3). Daarnaast zijn nog enkele ouderen organisaties actief. De verenigingen en meest actieve ouderenorganisaties op gebied van sport en bewegen voor ouderen wordt deze nader uitgewerkt. Om het aanbod in beeld te kunnen brengen hebben alle sportverenigingen een enquête ingevuld. De fysiotherapeuten binnen de gemeente zijn allen telefonisch benaderd en de informatie over stichting De Vleet is verkregen uit een interview met een medewerker(zie bijlage 6 voor gehele interview).

3.2.1 Verenigingen Voor dit onderzoek is er een enquête onder de verenigingen in de gemeente Woudrichem gehouden, 20 verenigingen hebben hieraan deelgenomen. Aan de hand van deze enquête is bepaald hoe verenigingen inspelen op oudere leden en of ze mogelijk interesse hebben in meer ouderen leden. Een opsomming van de onderzoeksresultaten is te vinden in bijlage3. Per sport wordt het aanbod van de verschillende verenigingen kort uitgewerkt. De verenigingen in de gemeente Woudrichem geven vrijwel allemaal aan momenteel geen aangepast programma voor ouderen te hebben. Ouderen moeten gemengd met de jongere leden sporten zonder extra begeleiding of aangepast materiaal. Wel geeft het grootste deel van de verenigingen aan graag te willen meewerken met het opzetten van een sportprogramma speciaal voor ouderen. De verenigingen die dit niet willen geven aan momenteel een ledenstop te hebben of juist behoeften aan verjonging te hebben.

Aantal ouderen leden per vereniging 88 procent van de verenigingen in de gemeente Woudrichem bevat leden ouder dan 55 jaar. 77 procent heeft ook nog leden boven de 65 jaar en zelf 65 procent van de ondervraagde verenigingen heeft nog leden ouder dan 75 jaar. Het aantal leden boven de 75 jaar van de (fysieke) sportverenigingen ligt tussen de 0-6. Met als enige uitzondering Fitnesscentrum Studio Actief, die 10 tot 20 75-plus leden heeft.

3.2.2 Fysiotherapeuten Binnen de gemeente Woudrichem zijn er drie fysiotherapiepraktijken. Alle drie de organisaties bieden op hun eigen manier medische fitness aan. Per praktijk staat hieronder een korte uitwerking. Ouderen worden individueel begeleid door fysiotherapeuten. Vaak in combinatie met therapeutische behandelingen voor een klacht of blessure.

Fysiotherapie Woudrichem Iedereen met een klacht of aandoening kan zich aan melden voor het fitnessprogramma Medische fitness. Er wordt dan voor elke deelnemer op eigen niveau een programma opgesteld. Dit programma start individueel. Later worden de deelnemers in kleine groepen ingedeeld. Mensen met dezelfde aandoening trainen samen in een groep, hierdoor kunnen ze evaringen uitwisselen. De volgende beweeggroepen zijn momenteel in de praktijk Fysiotherapie Woudrichem actief: COPD, Diabetes, Mellitus, lage rugpijn, nekpijn en Artrose heup en knie.

15

Fysiofit Altena Bij het medische fitness programma bij deze praktijk wordt ook een individueel programma opgesteld, maar deze wordt direct in groepsverband beoefend. De redenen van deelname zijn uiteenlopend. Het komt voor dat er als vervolg op de therapie een medische fitness programma opgesteld wordt om belastbaarheid te onderhouden of verder uit te bereiden. Ook wordt vaak voor overgestapt van individuele behandelingen naar het medische fitnessprogramma op het moment dat de zorgverzekeraar de kosten niet meer vergoed. Voor ouderen is het ook een erg goede manier om ziektes te voorkomen. Voldoende sport en bewegen vermindert de kans op hart- en vaatziekte, diabetes type 2, CANS(RSI) en rugklachten.

Fysiotherapie Andel De fysiotherapie praktijk in Andel is begin 2012 verbouwd. Met deze aanbouw is een extra behandelen trainingsruimte gerealiseerd. De trainingszaal is vergroot van 60m2 naar 80m2. De praktijk heeft bij gemeente Woudrichem aangegeven graag deze extra ruimte te benutten met extra sport en beweegprogramma’s mogelijk speciaal gericht op ouderen. Momenteel loop er al een medische fitnessprogramma waar veel ouderen aan deelnemen. In Andel worden de deelnemers aan dit programma eerst in groepjes begeleid. Ter afsluiting wordt er een gezamenlijke activiteit beoefen(bijvoorbeeld een balspel). Ouderen wordt ook de mogelijkheid geboden om specifiek te trainen op bepaalde klachten of blessures. De mogelijkheden zijn de longgroep, de lage rugtraining en de nektraining.

3.2.3 De Vleet Naast de fysiotherapeuten en de verenigingen biedt stichting De Vleet ook sport voor ouderen aan. Stichting De Vleet is een welzijnsinstelling die actief is binnen de gemeente Woudrichem. Deze stichting heeft zijn eigen ouderen afdeling. De stichting organiseert veel sporten beweegactiviteiten voor ouderen. Veelal vindt dit plaats in groepen van gemiddeld 12 personen. Het aantrekkelijke aan De Vleet is dat het een stichting is en geen winstgevende organisatie. Hierdoor wordt er in alle ouderen tijd en energie gestoken. Na enkele sport- of beweegsessie georganiseerd door stichting De Vleet is ook tijd om gezamenlijk koffie of thee te drinken. Hierdoor krijgt de activiteit ook een belangrijke sociale functie. Naast de georganiseerde sportactiviteiten heeft De Vleet een nieuw beleid bepaald. Ouderen die een sport- of beweegactiviteiten willen beoefenen die nog niet georganiseerd wordt, moeten contact opnemen met De Vleet. De stichting regelt vervolgens begeleiding en faciliteiten om de activiteit mogelijk te maken. De sporten beweeg activiteiten die momenteel lopen voor ouderen via De Vleet zijn:  Callanetics: spierversterkende oefeningen voor de rug, borst, buik, billen en benen  MBVO(Meer Bewegen Voor Ouderen): bewegen en sport ter verbetering van conditie, wordt niet gesprongen en ook geen harde muziek gedraaid tijdens het bewegen(zittend mogelijk).  Volksdansen: Ouderen maken dansend kennis met andere culturen  Fietstochten: verschillende fietstochten door de gemeente Woudrichem  Stepfit easy-up: Fitnessoefeningen waarbij gebruik wordt gemaakt van steps.  4 B’s: spierversterkende oefeningen gericht op bovenlichaam, buik, billen en benen  Conditietraining: in groepsverband bewegen op muziek. Conditie lenigheid en coördinatie worden verbeterd.  Beweeg en eet je fit: een programma opgesteld voor ouderen waarin gezamenlijk bewogen wordt, hiernaast worden ook voorlichtingen gegeven over gezonde voeding door een voedseldeskundige 16

Conclusie Als we naar de 55-plussers in heel Nederland kijken, zien we dat steeds meer ouderen naar de sportschool trekken. Het aantal ouderen dat sport bij een sportschool, is in de afgelopen vijf jaar verdubbeld. Inmiddels is ruim 25% van de sportschoolbezoekers in Nederland ouder dan 55 jaar. Verder is wandelen en fietsen nationaal zeer populair onder 55-plussers. De gemeente Woudrichem telt 43 sportverenigingen. 88 procent van de verenigingen in de gemeente Woudrichem bevat enkele leden ouder dan 55 jaar. Toch sporten de meeste ouderen niet in verenigingsverband. Binnen de gemeente zijn er 3 fysiotherapeuten. Alle drie bieden ze het programma medische fitness aan. Veel ouderen(vaak met specifieke klachten) nemen deel aan dit programma.

17

4. Sportactiviteiten van ouderen in de gemeente Woudrichem Hoofdstuk vier bevat resultaten en cijfers van het onderzoek naar de sportbeoefening van ouderen in de gemeente Woudrichem. Door middel van een enquête onder vertegenwoordigers van de doelgroep is de sportbeoefening van 55-plussers onderzocht. De enquête bevindt zich in bijlage 8 en de opzet van de steekproef is terug te vinden in bijlage 4. Hoofdstuk 4 richt zich op de sporten die ouderen momenteel beoefenen en de en de mening van de ouderen over het sportaanbod in de gemeente Woudrichem

4.1 Sportende ouderen 29% van de ouderen is niet wekelijks bezig met sporten beweegactiviteiten. Als we hier het percentage ouderen dat minder dan 1 uur per week sport hierbij optellen, zien we dat 33% van alle 55-plussers in de gemeente Woudrichem wekelijks te weinig sporten beweegactiviteiten beoefent. In tabel 5 is per leeftijdscategorie zichtbaar hoelang er wekelijks sporten beweegactiviteiten beoefenend worden. De populairste sport/beweegactiviteit onder de ouderen in de gemeente is wandelen. 44 procent van de 55-plussers is hier wekelijks mee bezig. Andere populaire sporten zijn: fitness, hardlopen, Nordic Walking, tennis, wandelen en zwemmen.

Leeftijdscategorie 61-65 jaar 55-60 jaar

66-75 jaar

75-plus

Totaal

Sport niet

17 %

18%

23%

71%

29%

0-1 uur

3%

5%

02%

12%

4%

1-2 uur

21%

18%

35%

6%

21%

2-3 uur

24%

13%

8%

6%

14%

3-4 uur

17%

22%

19%

4%

16%

Meer dan 4 uur

17%

22%

15%

1%

16%

Wekelijkse tijd sporten beweegactiviteiten

Tabel 5: sportbeoefening per leeftijdscategorie

18

In tabel zes valt af te lezen hoeveel procent van de 55-plussers in de gemeente Woudrichem een bepaalde sport beoefent.

Sportbeoefening ouderen gemeente Woudrichem Sport(of Percentage 55beweegactiviteit) plussers die sport beoefent Wandelen 44% Fietsen 41% Niet sporters 28% Fitness 19% Zwemmen 15% Hardlopen 4% Nordic Walking 4% Tennis 3% Schaatsen 2% Volksdansen 2% Badminton 2% Roeien 1% Skeeleren 1% Korfbal 1% Volleybal 1% Golf 1% Voetbal 1% Handboogschieten 1% Bowling 0,0% Hockey 0,0% Tabel 6: Populairste sporten onder 55-plussers

In deel paragraaf 4.1.1 tot en met 4.1.7 staan de zeven sporten uitgewerkt die momenteel het meest beoefend worden door 55-plussers in de gemeente Woudrichem. Per sport wordt ingegaan op de manier waarop oudere beoefenaars de sport beoefenen.

4.1.1 Wandelen Wandelen is zeer populair onder de ouderen in Woudrichem, maar liefst 44% van alle 55-plussers wandelt wekelijks. In tabel 6 staat weergeven hoeveel uur de wandelaars wekelijks met de sport bezig zijn. Hieruit blijkt dat een grote groep 1 tot 2 uur sport en een grote groep meer dan 4 uur sport. De overige wandelen 2 tot 4 uur, op enkele uitzonderingen na die minder dan 1 uur per week wandelen. 42% van de wandelaars beoefent de sport samen met hun partner, 12% doet dit met vrienden. Opvallend is dat 60% aangeeft ook regelmatig individueel te wandelen. Het percentage wandelaars dat lid is van een wandel vereniging ligt onder de 10%, daarom is onderzoek vereist om te bepalen hoeveel wandelaars er actief zijn. Met name de eerste drie dagen van de week wordt er door veel mensen gewandeld. 75% van de wandelaars doet dit op maandag, dinsdag of woensdag. Donderdag en vrijdag wordt er ook nog veel gewandeld, maar in het weekend neemt het aantal wandelaars iets af.

19

Hoelang bent u gemiddeld wekelijks met sport bezig

minder dan 1 uur

7%

1 tot 2 uur

26%

2 tot 3 uur

21%

3 tot 4 uur

19%

meer dan 4 uur

26%

Totaal Tabel 7: wekelijkse tijd van sportbeoefening

4.1.2Fietsen 40,6 procent van de ouderen in de gemeente Woudrichem fietst minstens 1 keer per week. 28% van deze groep fietst wekelijks zelfs meer dan 4 uur. Hiernaast fiets 44% van de fietsers 2 tot 4 uur per week en de overige 28% fietst minder dan 2 uur per week. In tabel 8 is te zien dat de leeftijdsgroepen 55-60, 61-65 en 66-75 even sterk vertegenwoordigd zijn. Vanaf 75 jaar wordt er aanzienlijk minder gefietst. Ouderen boven de 75 jaar hebben een minder goed reactie vermogen en ook hebben ze meer moeite met het bewaren van hun evenwicht. Hierdoor wordt fietsten gevaarlijk en dan ook minder beoefent. Percentage fietsers per leeftijdscategorie Leeftijdscategorie

Fietsers %

55-60 jaar

33

61-65 jaar

31

66-75 jaar

31

75 plus

5

Totaal

100

Tabel 8: Percentage fietsers per leeftijdscategorie

4.1.3 Fitness Fitness is na wandelen en fietsen de derde populairste sport onder 55-plussers. 19% van de populatie is actief bezig met fitness. De helft van de fitness beoefenende ouderen doet dit onder professionele begeleiding van een fysiotherapeut of een sportinstructeur, de overige sporten individueel of met hun partner. De tijd die wekelijks gemiddeld wordt besteed aan fitness is 2,5 uur. De grootste groep(44%) sport 1 tot 2 uur per week, 22% is meer dan 4 uur per week bezig met fitness. De rest varieert tussen minder dan 1 en 2 tot 4 uur. Fitness is even populair onder mannen als onder vrouwen. Opvallend is ook de leeftijd van de mensen die fitness beoefenen. Bijna 50% van de mensen tussen de 55 en 60 jaar beoefent de sport. Dit doen ze veel zelfstandig of samen met hun partner op eigen initiatief in een sportschool. Mensen van de leeftijd 61 tot 66 jaar zijn veel minder actief in deze sport, nog geen 10% beoefent de sport. In de leeftijdscategorie 66-75 jaar neemt het aantal beoefenaars weer toe naar 25%. Dit zijn vooral mensen die onder begeleiding van een fysiotherapie fitness oefeningen uitvoeren. Vaak om specifieke klachten te verhelpen of verminderen. De 75-plussers zijn bijna niet bezig met fitness, nog geen 5 procent beoefent de sport. Lichamelijk is het namelijk niet meer mogelijk voor deze mensen. 20

4.1.4 Zwemmen Zwemmen is ook erg populair onder ouderen. 15% van de totale populatie geeft aan wekelijks te zwemmen. In de zomer maanden neemt dit percentage toe en in de wintermaanden neemt het iets af. De zwemmers zijn 55 tot 65 jaar oud, met enkele uitzonderingen van 65 tot 75 jaar. Boven de 75 jaar wordt er niet meer gezwommen als sport. Opvallend is dat 85% van de zwemmers vrouwen zijn. Ook geven veel mensen aan in de winter te schaatsen en het zwemmen te laten schieten.

4.1.5 Hardlopen 6 % van de sportende ouderen beoefent hardlopen als sport. Vrijwel al deze hardlopers behoren tot de leeftijdscategorie 55-60 jaar. 60-plussers kiezen er vaak voor om te gaan wandelen in plaats van hardlopen. Deze sport voor voornamelijk individueel beoefent. Een enkeling is ook lid van een hardloopvereniging. Percentage hardlopers per leeftijdscategorie

55-60 jaar

13%

61-65 jaar

0%

66-75 jaar

2%

75 plus

0%

Tabel 9: percentage hardlopers per leeftijdscategorie

4.1.6 Nordic Walking Nordic walking is redelijk populair bij vrouwen tussen de 55 en de 75 jaar, 10% van deze groep beoefent de sport wekelijks. Nordic Walking zorgt met name voor het behalen van de NNGB want de sport wordt gemiddeld 6 dagen per week een half uur beoefent. 75% van de Nordic Walkers beoefent de sport 3 tot 4 uur per week en de overige 25% is 1 tot 2 uur per week bezig met de sport. Opvallend is dat sport vooral wordt beoefend door vrouwen. Vrouwen beoefenen de sport veel in groepsverband.

4.1.7 Tennis 3,1 procent van alle ouderen tennist. 80% van deze groep heeft een leeftijd tussen de 55 en 65 jaar. De sport wordt zowel door mannen als door vrouwen beoefent. 75% is lid van een tennisvereniging de overige 25% beoefent de sport op eigen initiatief met hun partner. Van de tennissers die in verenigingsverband de sport beoefen, neemt de helft regelmatig deel aan een toernooi speciaal voor 55-plussers.

Conclusie 71,2% van de gehele onderzochte populatie is wekelijks bezig met sport. De populairste sport/beweegactiviteit onder de 55-plussers in de gemeente Woudrichem is wandelen. 44 procent van 55-plussers is hier wekelijks mee bezig. Andere populaire sporten zijn fitness hardlopen Nordic Walking tennis wandelen en zwemmen. De populairste sportdagen onder 55-plussers zijn maandag en donderdag. 60% van de sporters beoefent op deze dagen een sport.

21

5. Sportwensen en -behoeften van ouderen In dit hoofdstuk worden met name de niet-sporters geanalyseerd. Waarom beoefent een deel van de ouderen geen sporten beweegactiviteiten en hoe kan dit deel gestimuleerd worden om te beginnen met sport- of beweegactiviteiten. Samengevat: Welke sportwensen hebben ouderen, wat missen ze en wat moet aangepast worden. de onderzoeksresultaten zijn opnieuw afkomstig uit de afgenomen enquête

5.1 Mening van de 55-plussers 32,5% van de ouderen is van mening dat het sportaanbod in de gemeente Woudrichem momenteel goed is. Door enkelingen wordt wel aangegeven dat ze beter over het aanbod geïnformeerd zouden willen worden. Het overige deel vindt dat het aanbod niet voldoende gericht is op ouderen of heeft geen mening. De precieze cijfers zijn te vinden in tabel 10.

Mening 55-plussers over sportaanbod in gemeente Woudrichem

Het sport aanbod is goed ik heb geen op- of aanmerkingen Het sport aanbod is goed, ik zou alleen graag meer geïnformeerd willen worden over de mogelijkheden Het sportaanbod voor de jeugd en de volwassenen is goed, er zou alleen wel meer sporten beweegactiviteiten speciaal voor ouderen ontwikkeld mogen worden Ik ben niet geïnteresseerd in sport en ben ook niet op de hoogte van het aanbod

Percentage ouderen die de mening deelt

30%

2%

24%

8%

Geen mening 36% Tabel 10: Mening ouderen over sportaanbod in gemeente Woudrichem

22

5.2 Onjuist aangeboden sporten Het grootste deel van de doelgroep geeft aan dat zij geen sport missen in het sportaanbod en dat de sporten momenteel juist worden aangeboden. Enkele ondervraagden geven wel aan een sport momenteel niet te beoefenen omdat deze verkeerd of niet wordt aangeboden. 9.4% van de ouderen geeft aan wandelen en fitness niet juist aangeboden wordt voor ouderen binnen de gemeente Woudrichem. Ook fietsen wordt niet juist aangeboden volgens 7,3% van alle ouderen uit de gemeente Woudrichem. Tabel 11 bevat een overzicht van alle sporten met de percentages 55plussers die vinden dat dit niet juist wordt aangeboden. Sport

Wandelen Fitness Fietsen Jeu de Boules Zwemmen Volksdansen Tafeltennis Nordic Walking Badminton Handboogschieten Skeeleren Biljarten Volleybal Bowling Golf Tennis Tabel 11: Percentage dat sport onjuist aangeboden vindt

23

Percentage 55-plussers dat sport niet beoefent, omdat de sport niet juist aangeboden is 9% 9% 7% 5% 5% 5% 4% 4% 3% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 1%

5.3 Wensen van de niet-sporters 56% van de niet-sporters geeft aan absoluut niet overgehaald te kunnen worden om te gaan sporten. De overige 44% zijn echter wel potentiële sportbeoefenaars, echter sluit het huidige sportaanbod niet voldoende aan op hun wensen. Momenteel beoefenen ze geen sport maar door de juiste stimulans of verandering in het aanbod zou dit in de toekomst kunnen veranderen. In tabel 12 staan de wensen van de niet-sporters. Wanneer het sportaanbod juist op deze wensen inspeelt overweegt een deel van de niet-sporters om te beginnen sporten. Wensen van niet-sporters Verandering/stimulans

Percentage niet sporters dat aangeeft dit als stimulans te zien

Kan onmogelijk gestimuleerd worden om te gaan sporten

56%

Sportgroep met personen van eigen leeftijd

22%

Sporten onder begeleiding van een professional

19%

Variabele begintijden

6%

Gratis deelname aan sport

6%

Sporten met sociaal belang (na sporten ook tijd voor koffie, sociaal contact enz.)

6%

Proefprogramma om kennis te maken met sporten

3%

Zittend sporten

3%

Groter sport aanbod binnen eigen kern

3%

Tabel 12: Nodige stimulans die niet-sporters aangeven

24

5.3.1 Professionele begeleiding Wandelen, fietsen en fitness zijn de sporten die het meest beoefent worden door 55-plussers in de gemeente Woudrichem. Opvallend genoeg is bijna 10% van de ouderen van mening dat deze sporten niet juist worden aangeboden. De personen die de sport beoefenen doen dit namelijk individueel of samen met hun partner, maar wel op eigen initiatief. Er zijn geen professionals die begeleiding kunnen geven aan ouderen die niet meer op eigen initiatief kunnen of willen sporten. 19% van de niet sportende ouderen geeft aan onder begeleiding van een professional wel te starten met sporten. Echter willen deze mensen zich liever niet binden aan een vereniging, deze zijn vaak niet gericht op de beperkingen van ouderen en worden niet door professionals maar vrijwilligers geleid. Vooral mensen van de leeftijd 66-75 geven aan te willen sporten met professionele begeleiding, 50% van deze groep geeft namelijk aan dat dit de juiste stimulans zou kunnen zijn om te beginnen met sporten.

5.3.2 Sporten met personen van eigen leeftijd 21,9% van de niet-sporters geeft aan dat ze geen geschikte sportgroep hebben om de sport mee te beoefenen. Deze mensen zijn op zoek naar groep leeftijdsgenoten die ongeveer dezelfde sportinspanning leveren als ze zelf kunnen leveren. In een groep motiveren ze elkaar ook om door te gaan en zullen ze minder snel stoppen met sport. Wanneer ouderen met enkel jongeren mensen sporten voelen ze zich oud en stoppen ze om deze reden met sporten. Als er leeftijdsgenoten gevonden worden is er dus een deel van de niet-sporters die weer zou willen beginnen. Uit de enquête is gebleken dat met name potentiële wandelaars aan geven dat een groep met leeftijdsgenoten de nodige stimulans is om te beginnen met deze sport. Opvallend is dat 50% van de niet-sportende mensen uit de leeftijdscategorie 66-75 jaar aangeeft dat een sportgroep met leeftijdsgenoten de juiste stimulans kan zijn om te beginnen met sporten.

5.4 Reden niet sporten 28 procent van de 55-plussers in de gemeente Woudrichem geeft aan nooit te sporten. Verschillende redenen zijn er de oorzaak van dat ouderen niet sporten. Sommige niet sporters gaven meerdere redenen aan, die gezamenlijk de oorzaak van het niet sporten zijn. 27% van de niet-sporters geeft aan geen enkele behoeften in sport te hebben.

Redenen om niet te sporten Reden

Kan het lichamelijk niet aan om te sporten Geen behoeften aan sport Weet niet wat reden is Geen tijd voor sport Te oud voor sport Sport aanbod in de gemeente is niet juist Kan sport locatie niet bereiken Geen geld voor sport Tabel 13: redenen om niet te sporten

25

Percentage van de niet sportende ouderen, die de genoemde reden als oorzaak van het niet sporten aanwijzen 54% 27% 14% 11% 11% 3% 3% 3%

5.4.1Lichamelijke klachten 54% van de niet sporters geeft aan dat hun lichamelijke klachten de oorzaak zijn dat ze niet aan sport of beweegactiviteiten deelnemen. Verschillende lichamelijk klachten zijn hier de oorzaak van. 35% geeft aan niet te kunnen lopen en daardoor ook niet te kunnen of willen sporten. 6% zegt geen conditie te hebben en ziet dit als reden om niet te sporten. Het grootste deel (59%) geeft echter dat een chronische ziekte de oorzaak van het niet-sporten is. Deze groep geeft de tabel in de bijlage 4 aan om welke chronische ziekte het gaat. Binnen alle leeftijdscategorieën zijn er ongeveer evenveel mensen die deze reden aangeven.

5.4.2 Te oud 24% van de ouderen is van mening dat er meer sporten beweegactiviteiten specifiek voor ouderen zouden moeten komen. Momenteel hebben ouderen wel de mogelijkheid om te sporten, bijvoorbeeld bij verenigingen, maar dit moet dan wel op de manier zoals alle leden de sport beoefenen. Er worden voor ouderen geen aanpassingen gemaakt. De ouderen zijn degene die zich aan de vereniging moeten aanpassen. Hierdoor wordt het voor ouderen moeilijk de sport in verenigingsverband te beoefenen en voelen ze zich te oud om te sporten. Echter, wanneer de sport zo wordt aangeboden dat de verenigingen zich aanpassen aan de mogelijkheden en beperkingen van ouderen, zullen de ouderen minder snel het gevoel krijgen dat ze te oud zijn om te sporten en zal dit minder vaak de reden zijn waarom stoppen met sport.

Conclusie In totaal is 28% van de 55-plussers in de gemeente Woudrichem nooit met sporten beweegactiviteiten bezig. Hiervan geeft ook 57% aan absoluut niet gestimuleerd kan worden om te beginnen met sporten. De overige 43% biedt wel kansen. 19% van de niet-sporters geeft aan dat ze onder professionele begeleiding wel zouden willen beginnen met sporten. 21% zegt dat een sportgroep met personen van hun eigen leeftijd de juiste stimulans zou zijn om te beginnen met sporten. 54% van de niet sportende ouderen uit de gemeente Woudrichem geeft aan dat lichamelijke klachten de oorzaak van het niet sporten zijn. 27% heeft simpel weg geen behoefte aan sport en 11% heeft een gebrek aan tijd als reden voor het niet sporten. 11% van de groep nietsporters geeft aan dat ze vinden momenteel te oud te zijn om sport te beoefenen

26

6. Sportkennis ouderen 6.1 Media in de gemeente Woudrichem Om ouderen uiteindelijk te kunnen overhalen om sport en beweegactiviteiten te gaan beoefenen is het belangrijk om te weten hoe de 55-plussers in de gemeente Woudrichem te bereiken zijn. In deze paragraaf worden de verschillende mediabladen benoemd en besproken, vervolgens zal een overzicht gegeven worden welke leeftijdscategorie via welk nieuwsblad het best bereikbaar is.

6.1.1 Nieuwsbladen Altena nieuws Plaatselijke krant die alle inwoners van de gemeente iedere donderdag ontvangen. Krant bevat een overzicht met activiteiten die in de gemeente Werkendam, Aalburg en Woudrichem plaatsvinden, er is geen apart overzicht voor ouderen. Altena sport nieuws beschrijft de sportgebeurtenissen binnen de verschillende gemeentes.

De Stad Gorinchem De stad Gorichem wordt wekelijks thuisbezorgt bij alle inwoners van de kernen Oudendijk en Woudrichem. Ook in De Stad Gorinchem worden de plaatselijke sportprestaties beschreven, maar de komende activiteiten worden in mindere mate behandeld.

Het Kontakt Het kontakt, land van Heusden en Altena. Deze krant bevat regionaal nieuws uit de gemeente Aalburg, Woudrichem en Werkendam. Het sportnieuws wordt wekelijks uitgebreid beschreven. De krant werkt hiervoor onder andere samen met regio-voetbal.nl, ook is Het Kontakt te volgens op facebook en twitter, ook hier kan gekozen worden voor uitsluitend regionaal nieuws.

Het Nieuwsblad en De Gorcumse Courant Het Nieuwsbad heeft ook een wekelijkse uitgaven binnen Het Land van Heusden en Altena, in verhouding tot de andere wekelijkse kranten bevat Het Nieuwsblad veel advertenties en reclames en weinig informatie en artikelen. Wel is er een sport gedeelte wat zich vooral op nationale sportprestaties richt. De Gorcumse Courant is van dezelfde uitgever als Het Nieuwsblad en heeft ook erg veel raakvlakken met de Gorcumse Courant alleen dan specifiek gericht op de gemeente Gorichem plus enkele omliggende dorpen( onder andere Woudrichem)

AD rivierenland Het AD rivierenland is een dagblad. Dit is onderdeel van Het AD, deze krant wordt dagelijks bij abonnees bezorgt. Ook kan het dagblad digitaal geopend worden. Het is beschikbaar voor Iphone Ipad en computer.

Brabantsdagblad Het tweede dagelijkse dagblad dat in de gemeente wordt bezorgt is Het Brabantsdagblad, hierin worden ook landelijke en regionalen nieuwsberichten geplaatst. Dagelijks is er een aparte sport pagina waarin de hoogte punten op gebied van sport worden beschreven.

27

6.2 Sportkennis ouderen Aan de hand van dit onderzoek naar de wensen en behoeften van ouderen op gebied van sport, kan mogelijk een passend sport aanbod opgezet worden dat inspeelt op de vraag van de ouderen in de gemeente Woudrichem. Belangrijk hiervoor is het om te weten hoe de ouderen bereikt kunnen worden. In tabel 14 is zichtbaar waar de meeste ouderen hun kennis vandaan halen. Het grootste percentage geeft aan hun sportkennis uit het nieuwsblad Altena Nieuws te halen.

Sportkennis ouderen(percentage lezers per leeftijdscategorie) Leeftijds- 55-60 jaar categorie

Krant Altena nieuws AD Rivierenland Brabants Dagblad De Stad Gorinchem Gorcumse Courant Het Kontakt Het Nieuwsblad Nieuwsbrief van de ANBO Programmagids stichting De Vleet

61-65 jaar

66-75 jaar

75 plus

Gemiddeld

81% 33%

9% 20%

83% 21%

67% 5%

80% 22%

7%

14%

21%

25%

15%

11%

5%

8%

2%

7%

11%

10%

8%

5%

8%

59% 44% 7%

48% 19% 5%

63% 50% 4%

33% 42% 18%

54% 39% 7%

7%

19%

13%

36%

16%

Tabel 12: Meest gelezen media in gemeente Woudrichem

Conclusie Ouderen zijn het best te bereiken via Altena Niews en Het Kontakt. Bijna 80% van de populatie geeft aan hun sport kennis uit het Altena Nieuws te halen en ruim 50% van de doelgroep leest wekelijks Het Kontakt.

28

7.Conclusie Voor de gemeente Woudrichem wordt tot 2015 een lichte groei van het totale aantal inwoners verwacht. Het aandeel 65-plussers zal stijgen van 14 naar 26%. Sporten en bewegen is echter een ernstig aandachtspunt voor deze groeiende groep ouderen. 62% van de ouderen heeft overgewicht, waarvan 16% procent zelfs met ernstig overgewicht kampt. Dit wordt mede veroorzaakt door onvoldoende sporten en bewegen onder de Woudrichemse ouderen Als we naar de 55-plussers in heel Nederland kijken, zien we dat steeds meer ouderen naar de sportschool trekken. Het aantal ouderen dat sport bij een sportschool lid is, is in de afgelopen vijf jaar verdubbelt, inmiddels is ruim 25% van de sportschoolbezoekers in Nederland ouder dan 55 jaar. Verder is wandelen en fietsen nationaal zeer populair onder 55-plussers. De gemeente Woudrichem telt 43 sportverenigingen. 88% van de verenigingen in de gemeente Woudrichem bevat enkele leden ouder dan 55 jaar. Toch sporten de meeste ouderen niet in verenigingsverband. Binnen de gemeente zijn er 3 fysiotherapeuten. Alle drie bieden ze het programma medische fitness aan. Veel ouderen(vaak met specifieke klachten) nemen deel aan dit programma. 71% van de 55-plussers uit de gemeente Woudrichem is wekelijks bezig met sport en beweegactiviteiten. De populairste sport/beweegactiviteit onder de ouderen in de gemeente

is wandelen. 44% van 55-plussers is hier wekelijks mee bezig. Andere populaire sporten zijn fitness hardlopen Nordic Walking tennis wandelen en zwemmen . De populairste sportdagen onder 55-plussers zijn maandag en donderdag. 60% van de sporters beoefent op deze dagen een sport. De overige 28% van de 55-plussers in de gemeente Woudrichem is niet wekelijks met sporten beweegactiviteiten bezig. Hiervan geeft ook 57% aan absoluut niet gestimuleerd kan worden om te beginnen met sporten. 19% van de niet-sporters geeft aan dat ze onder professionele begeleiding wel zouden willen beginnen met sporten. 21% zegt dat een sportgroep met personen van hun eigen leeftijd de juiste stimulans zou zijn om te beginnen met sporten. 54% van de niet sportende ouderen uit de gemeente Woudrichem geeft aan dat lichamelijke klachten de oorzaak van het niet sporten zijn. 27% heeft simpel weg geen behoefte aan sport en 11% heeft een gebrek aan tijd als reden voor het niet sporten. 11% van de groep niet-sporters geeft aan dat ze vinden momenteel te oud te zijn om sport te beoefenen

29

8. Aanbevelingen 1. Te oud en sportgroep van eigen leeftijd Aanbeveling 1: Ouderen aangepast laten sporten met leeftijdgenoten 10,8% van de niet-sporters geeft aan om zich te oud te voelen om nog sport te beoefenen. Uit de enquête onder de sportverenigingen is duidelijk geworden dat verenigingen wel oudere mensen willen laten sporten, maar dat deze personen dan wel gemengd met jongere leden de sport moeten beoefenen. Hierdoor gaan de oudere sporters zich te oud voor de sport voelen, omdat ze zich moeten meten met de jongere sporters. Wanneer sporten aangeboden worden specifiek voor ouderen van een bepaalde leeftijdscategorie, zullen ouderen zich minder snel te oud voelen voor hun sport, omdat ze zien dat er veel leeftijdsgenoten de sport nog steeds beoefenen Daarnaast geeft 21,9% van de niet-sporters aan te willen beginnen wanneer ze met personen van hun eigen leeftijd een sportgroep kunnen vormen. Deze groep niet-sporters heeft nog steeds interesse om te sporten, maar kan geen leuke groep vinden om een sport mee te beoefen. Een bijkomend voordeel van sporten in groepen is dat de groepsgenoten onderling elkaar motiveren om de sport samen te blijven beoefenen.

2. Specifieke ouderensport Aanbeveling 2: Sportaanbod vergroten voor ouderen met lichamelijke klachten, sport en beweeg activiteiten opzetten die aansluiten bij de mogelijkheden die ouderen nog hebben. 54,1% van de niet sporters heeft aangegeven dat ze geen sport beoefenen omdat ze dit lichamelijk niet meer kunnen. Het is echter ook mogelijk om sport te beoefenen zouden continue zware lichamelijke inspanningen te moeten leveren, of sport waarbij bepaalde zwakkere lichaamsdelen ontlast worden. Een sportaanbod voor mensen met lichamelijke klachten zou ook deze mensen in beweging kunnen houden want stilstaan is achteruit gaan. 23,6% van de gehele populatie 55-plussers in de gemeente Woudrichem geeft aan dat er meer sporten beweegactiviteiten specifiek gericht op ouderen moeten komen. Wanneer er sporten beweegactiviteiten ontwikkeld worden die voor ouderen goed uitvoerbaar en leuk zijn, zullen de 55plussers zich niet te oud voor de sport voelen. Hierdoor zullen ze ook op latere leeftijd nog deelnemen aan deze activiteiten.

3. Professionele begeleiding Aanbeveling 3: Ouderen professionele begeleiding aanbieden tijdens het sporten Wanneer er sporten beweegactiviteiten voor ouderen onderbegeleiding van een professional worden aangeboden zal dit 18,8% van de niet sportende ouderen in de gemeente Woudrichem kunnen overhalen om met sport te beginnen. Drie mogelijkheden om deze aanbeveling te realiseren zijn hieronder uitgewerkt

30

Inzetten buurtsportcoaches De gemeente Woudrichem heeft vanaf 2012 2,2 fte combinatiefunctionarissen of buurtsportcoaches om in te zetten. De buurtsportcoaches zouden passend ingezet kunnen om ouderen met helpen en begeleiding bij het beoefenen van een sport. Ouderen geven aan graag onderbegeleiding te sporten en in een groep met leeftijdsgenoten. De taak van de coach is het geven van professionele begeleiding aan de sportende ouderen en het motiveren en het bij elkaar houden van de groep ouderen.

Inzetten stichting De Vleet Stichting De Vleet geeft aan graag mee te werken om ouderen meer te laten sporten. 21,9% van de niet-sporters geeft aan graag te willen beginnen met sport, als ze dit kunnen doen met een groep leeftijdsgenoten. De Stichting De Vleet kan voor deze mensen opzoek gaan naar een groep leeftijdsgenoten. Wanneer deze mensen samen gebracht zijn, heeft De Vleet voldoende faciliteiten en begeleiders om deze groepen te laten sporten.

Inzetten fysiotherapeuten 18,8% van de niet-sportende ouderen wil aan sport beginnen als ze professionele begeleiding krijgen. Fysiotherapie Andel, Fysiofit Altena en Fysiotherapie Woudrichem geven alle drie aan bereid te zijn om ouderen in groepen of individueel te begeleiden.

4. Combinatie aanbeveling 2 en 3 Aanbeveling 4: Sportgroep die onder professionele begeleiding sporten beweegactiviteiten beoefent aangepast aan de wensen en mogelijkheden van 55-plussers. 21,9% van de niet-sporters geeft aan te willen beginnen wanneer ze met personen van hun eigen leeftijd een sportgroep kunnen vormen. Hiernaast geeft 18,8% van diezelfde niet-sporters aan dat ze graag willen beginnen als ze professionele begeleiding krijgen bij het sporten. Wanneer we naar de mening gaan kijken van de gehele populatie 55-plussers zien we dat 23,6% van de gehele populatie van mening is dat er meer sport aangeboden zou mogen worden specifiek gericht op ouderen. Deze drie feiten en meningen kunnen gecombineerd worden en dit zou uitkomst kunnen bieden en aan deel van de niet-sporters kunnen stimuleren om te beginnen. Een combinatie zou leiden tot een sportgroep met sporters binnen dezelfde leeftijdscategorie, die onder begeleiding van een professional sporten. Deze sportgroep beoefent sport die aangepast is aan de wensen en mogelijkheden van 55-plussers.

5. Bereikbaarheid Aanbeveling 5: Informeer de ouderen via Altena Nieuws en Het Nieuwblad De ouderen moeten via het Altena Nieuws en Het Nieuwsblad geïnformeerd worden over de sportmogelijkheden. Deze bladen worden wekelijks door 79,52% en 53,57% van de ouderen gelezen.

31

Bronnen Rapporten Gemeente Woudrichem(2011): Sportnota gemeente Woudrichem 2011-2014 Gemeente Woudrichem(2011). Aangepast sporten GGD monitor. (2011). Inwoners geweente Woudrichem. Woudrichem. Hogeschool van Amsterdam. (2004). Senioren fitness in de particulieren praktijk. Amsterdam. KNLTB. (2012). Ledenadministratie. Mechelen & Hopman-Rock, V. (2008). Steeds meer ouderen naar de sportschool . (2012, april 26). RTV-Noord . Onderzoeksrapport: Toet, Schoots, Hertog, & Mulder. Universiteit van Utrecht. Woudstra. Visser, & Haitsma. (2010). Van Mechelen& Hopman-Rock

Websites RTV-Noord Woudrichem.nl CBS.nl www.haarlem.nl/nieuws/nieuwsbericht/artikel/haarlem-wil-buurtsportcoaches-voor-ouderen-enmensen-met-beperking/ www.netwerkinbeweging.nl http://www.galm.nl/

Verenigingen Altena Road Runners Almkerkse badminton vereniging De Hunterz Basketball Club Waldric Studio Aktief Golfpark Almkreek Christelijke Gymnastiekvereniging Andelo Protestants Christelijke Gymnastiekvereniging EMS Ijsclub De Plomperd De Wijde Alm Sparta ‘82 SV De Baanbreker ACKC LTC Altena LTV Almkerk Tennisvereniging Woudrichem VV Almkerk Bijtelskil Den Doorn ZVDO’74 32

Fysiotherapeuten Fysiotherapie Woudrichem Fysiofit Altena Fysiotherapie Andel

Stichtingen/Organisaties Stichting De Vleet ANBO GGD

Vertegenwoordiger onderzoekspopulatie Totale populatie bedraagt 4.436 personen, 184 zijn aangeschreven voor een enquête. Uiteindelijk hebben 97 personen gereageerd.

33

Bijlage Bijlage 1 Hoofdstuk 1 Bijlage 2 Normen sport en bewegen Bijlage 3 Sportverenigingen in de gemeente Woudrichem: Bijlage 4 Chronische ziekte Bijlage 5 De steekproef Bijlage 6 Interview Bijlage 7 Enquête sportverenigingen Bijlage 8 Enquête ouderen

34

34 35 36 40 41 42 44 48

Bijlage 1 Hoofdstuk 1 1.1 aanleiding Actiepunt 25: Onderzoek sporten beweegwensen en -behoeften van ouderen Het is belangrijk te bepalen welke wensen en behoeften er onder ouderen zijn ten aanzien van sporten en bewegen. Alleen dan kan het sporten beweegaanbod voor ouderen verbeterd worden. Actiepunt 26: Organiseren van sporten beweegactiviteiten voor ouderen Als duidelijk is welke wensen en behoeften er onder ouderen zijn ten aanzien van sporten en bewegen kan in samenwerking met ouderenorganisaties en sportverenigingen een sporten beweegaanbod voor ouderen ontwikkeld worden.

35

Bijlage 2 Normen sport en bewegen 2.3.1 Nederlandse Norm Gezond Bewegen Volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen moeten alle 55 plussers 5 dagen per week minstens 30 minuten per dag matig intensief bewegen. Matig intensief bewegen betekent bewegen met een intensiteit van 3 tot 5 MET(Metabolic equivalent) per dag. De intensiteit wordt uitgedrukt in de snelheid van de stofwisseling. Deze snelheid wordt in rust gesteld op 1 MET. 5 MET kan door ouderen met een kleine wandeling al bereikt worden. de regelmatige lichamelijke activiteiten hebben een gunstig effect op de bloeddruk en het lichaamsgewicht, ook vermindert het de kans op hart- en vaatziekten, suikerziekte en depressieve klachten. Het is dus erg belangrijk dat ouderen gestimuleerd worden te sporten en hun norm te bereiken. Volwassenen moeten dagelijks ten minste een half uur matig intensief bewegen(4-6 MET), op minimaal 5 dagen per week. Jongeren horen iedere dag in de week 1 uur per dag ten minste matig intensieve lichamelijke activiteiten(5-8 MET), waarbij minimaal 2 keer per week kracht-, lenigheiden coördinatieoefeningen voor het verbeteren van de lichamelijke fitheid.

2.3.2 Fitnorm Om aan de Fitnorm te voldoen moet minstens drie keer per week minimaal 20 minuten zwaar intensief lichamelijk worden bewogen

2.3.3 Combinorm Wanneer wordt voldaan aan de NNGB en/of de Fitnorm, wordt ook aan de combinorm voldaan.

2.3.4 Inactiviteit Ouderen worden gezien als inactief wanneer ze 0 dagen per week minstens 30 minuten matig intensief lichamelijk actief zijn. Voor volwassenen geld ook inactiviteit op het moment dat ze geen enkele dag per week 30 minuten matig intensief actief zijn. Jongeren(14-17) worden gezien als inactief wanneer ze minder dan 2 dagen per week, 60 minuten per dag matig intensief actief zijn.

2.3.5 Sedentair gedrag Onder sedentair gedrag wordt gedrag verstaan met een erg laag energieverbruik zoals zitten en liggen. Sedentair gedrag verhoogt het risico op ziekte en sterfte onafhankelijk van de hoeveelheid lichaamsbeweging die iemand heeft. Volgens de norm sedentair gedrag mogen kinderen en jongeren van 4-17 jaar in hun vrije tijd niet langer dan twee uur per dag besteden aan televisie kijken en computeren.

36

Bijlage 3 Sportverenigingen in de gemeente Woudrichem: Alle 43 sportverenigingen uit de gemeente Altena Road Runners

Tennisvereniging LTC Altena

C.G.V. Andelo

Tennisvereniging LTV Almkerk

Gymnastiekvereniging E.M.S.

V.V. Sparta '30

B.C. Waldric

V.V. Giessen

Basketbalvereniging Go Getter

V.V. Rijswijkse boys

Zwemvereniging ZVDO '74

V.V. Woudrichem

Zwemvereniging Den Doorn

V.V. Almkerk

Zwemvereniging Bijtelskil

Hengelsportvereniging De Alm

Schaakvereniging Watertoren

Studio Actief

Damvereniging Denk en Zet

Golfpark Almkreek

Badmintonvereniging Hunters

Scoutingstichting Loevestein

Korfbalvereniging ACKC

Landelijke Rijvereniging Emmickhoven

Tennisvereniging Woudrichem

LR en PC Oudendijk

Biljartverenging WIK

Judovereniging Jaquar

Oudendijkse Biljartvereniging Arivina

Fantasea Divers Woudrichem

Bridgeclub altena

Hengelsportvereniging 't Baarsje

Bridgeclub Vijf Bruggen

HSV Samen Sterk

Ijsclub De Plomperd

S.V. De Baanbreker

Ijsclub De Wijde Alm

volleybal vereniging SSS

Ijsclub Sparta 82

Stichting avond 4 daagse woudrichem

Koninklijke /nedelrnase Klim- en Bergsportvereniging regio Rivierenland

watersportvereniging woudrichem

37

watersportvereniging ’t gatje

Atletiek Altena Road Runners De vereniging Altena Road Runners telt ongeveer 260 leden, 73 hiervan zijn 55-plussers. Deze ouderen leden sporten niet specifiek in 55-plus groepen en hebben ook geen aangepast programma. Wel zijn er verschillende trainingsprogramma’s waarbij de ouderen leden vaak voor een lichter trainingsschema kiezen(bijlage 3). Naast hardloopgroepen zijn er ook enkele wandelgroepen binnen de vereniging. In deze groepen zijn 55-plus leden ook goed vertegenwoordigt.

Badminton Almkerkse badminton vereniging De Almkerkse badminton vereniging telt momenteel ongeveer 45 leden waarvan 6 boven de 55 jaar. De vereniging neemt geen nieuwe leden meer aan omdat de accommodatie en faciliteiten maximaal 45 leden kan laten badmintonnen. De Hunters Badmintonvereniging De Hunters heeft rond de 50 leden. 30% hiervan zijn 55-plussers. De vereniging heeft wel interesse in een proefprogramma voor nieuwe oudere leden. Echter stelt de vereniging wel de eis dat ouderen gemixt moeten sporten met de jongere leden. Leden van alle leeftijden zijn verdeelt over de teams en dit wil de vereniging zo houden.

Basketbal Basketball Club Waldric Club Waldric heeft momenteel ongeveer 160 actieve leden. Geen van deze leden is boven de 55 jaar, in het veleden zijn er ook nooit ouderen lid geweest van deze basketballvereniging. Basketball Club Waldric geeft aan geen interesse te hebben in 55-plus leden, omdat de sport niet geschikt is voor mensen van deze leeftijd.

Fitness Studio Actief Fitness centrum Studio Actief heeft momenteel 1300 leden. Circa 500 leden zijn ouder dan 55 jaar. Een deel van deze ouderen sport gezamenlijk met de andere sporters en een deel volgt speciale fitness en Cardio programma’s voor ouderen.

Golf Golfpark Almkreek Binnen de gemeente Woudrichem is er één golfpark namelijk golfpark De Almkreek. De golfclub telt wel ouderen maar heeft geen specifiek programma voor deze leden. Wel wordt er onderscheid gemaakt tussen beginnende en ervaren leden. Vaak hebben de ouderen leden meer ervaring waardoor ze toch in dezelfde categorie terecht komen bij wedstrijden, maar leeftijd is geen criteria bij wedstrijd indelingen. Op het golfpark worden ook golfclinics gegeven, hier zou een groep 55plussers of 65-plussers aan kunnen deelnemen.

38

Gymnastiek en turnen Christelijke Gymnastiekvereniging Andelo Deze gymnastiekvereniging bevat momenteel alleen kinderen als actieve leden. In totaal zijn dit ongeveer 75 leden. Wel is er momenteel veel contact met de Sleeuwijkse zaalsportvereniging De Zilvermeeuw. Deze vereniging heeft een succesvol programma voor 50 plussers ontwikkeld. Ook ouderen uit de gemeente Woudrichem sporten hier. Het doel van de samenwerking tussen Andelo en De Zilvermeeuw is het realiseren van een succesvol ouderenprogramma voor gymnastiekvereniging Andelo ontwikkeld kan worden. Hierdoor hoeven de ouderen uit de gemeente Woudrichem ook minder ver te reizen om hun sport te kunnen beoefen. Protestants Christelijke Gymnastiekvereniging EMS Gymnastiekvereniging EMS heeft 80 leden. De vereniging heeft geen geschikt programma voor oudere. Daarom zijn er ook geen 55-plussers lid. De reden dat de vereniging geen programma voor oudere heeft is dat vereniging voor dit programma extra begeleiding, extra trainsters en speciale materialen nodig heeft. Wel geeft EMS aan graag samen met de gemeente een programma gericht op ouderen te willen opzetten.

Ijssport Ijsclub De Plomperd, De wijde Alm, Sparta ’82 en SV De Baanbreker Voor de vier ijsclubs binnen de gemeente geld dat ieder jaar de natuurijsbaan indien mogelijk ieder jaar voor de leden opengaat. Leden kunnen dan op eigen initiatief komen schaatsen.

Korfbal ACKC Korfbalvereniging ACKC telt momenteel 320 actieve leden waarvan ook 10 leden uit de leeftijdscategorie 55-60 jaar. Deze leden spelen gemengd met de jongere leden en hebben geen specifiek ouderen programma. in 2012 heeft de korfbal verenging nieuwe kunstgras velden gekregen voor het buitenseizoen. Wanneer er meerdere ouderen interesse in de sport zouden hebben zou ACKC bereid zijn om een specifiek programma voor deze doelgroep op te stellen.

Tennis LTC Altena Tennis vereniging Altena heeft momenteel circa 200 leden, 40 hiervan zijn ouder dan 55 jaar. Veel ouderen melden zich aan nadat ze hebben deelgenomen aan het toernooi: Zonder jou geen bal aan. Tijdens dit toernooi tennissen ouderen samen met de jeugd, omdat ook niet leden aan dit toernooi mogen deelnemen levert het toernooi uiteindelijk vaak nieuwe leden op. LTC Altena heeft geen interesse in meer oudere leden om dat 20% van de leden al 55-plusser is. LTV Almkerk LTV Almkerk heeft 140 actieve leden, 10% van de leden is ouder dan 55 jaar. deze leden kunnen in een oudere team deelnemen aan 55+ toernooien of competities. Tennisvereniging Woudrichem Tennis vereniging Woudrichem heeft 4 kunstgrasbanen waar op wordt getennist door leden in alle leeftijdscategorieën. Een speciaal toernooi voor ouderen heeft deze tennisvereniging niet. Wel heeft de nationale bond(KNLTB) veteranen competities, hier kunnen ouderen in een ouderen team aan deelnemen.

39

Voetbal VV Almkerk Bij Voetbalvereniging Almkerk zijn momenteel 9 ouderen actief lid. Bij voetbal verenigingen wordt er in de jeugd wel een indeling gemaakt op leeftijd, maar voor volwassenen wordt er geselecteerd op kwaliteit. De voetbal vereniging Almkerk zou graag willen meewerken aan een programma om ouderen te laten voetballen.

Zwemmen Bijtelskil Zwemvereniging Bijtelskil is één van de twee zwemverenigingen binnen de gemeente Woudrichem. Bijtelskil telt 150 leden waarvan 19 boven de 55 jaar oud zijn. Deze oudere leden sporten gemengd met de andere leden want de groepen indeling is niet op basis van leeftijd, maar op basis van kunnen en willen. Het komt echter wel vaak voor dat ouderen dezelfde wensen hebben en dus toch in dezelfde groep terecht komen. Den Doorn Den Doorn heeft circa 115 actieve leden. 30 leden zijn ouder dan 55 jaar. Deze oudere leden zwemmen enkel recreatief(geen wedstrijden). Den Doorn zou graag willen meewerken aan een sportprogramma gericht op ouderen.

ZVDO ‘74 Zwemvereniging ZVDO’74 is met 180 leden de grootste zwemvereniging binnen de gemeente Woudrichem. Opvallend is echter dat de vereniging met 13 55-plussers wel de minste oudere leden heeft. Interesse in nieuwe leden heeft de zwemvereniging niet.

3.2.3 Altena road runners trainingsgroepen

40



Groep 1 - 4 x trainen - 10 km in 30-45 min









Groep 4 - 2 x trainen - 10 km in 60 min en meer



Opstapgroep (beginners)

Bijlage 4 Chronische ziekte Chronische ziektes die sporten niet mogelijk maken Spierziekte

35,4%

Hart- en vaatziekte

26,3%

Bronchitis

17,2%

Diabetes

17,2%

Anders

4,0%

41

Bijlage 5 De steekproef In bijlage 5 wordt de steekproef uitgewerkt en uitgelegd.

Onderzoek De steekproef is nodig voor het uitvoeren van een kwantitatief onderzoek onder ouderen. Naar aanleiding van de negatieve cijfers in de sportnota over ouderen op gebied van sport en bewegen, worden de wensen en behoeften van ouderen binnen de gemeente Woudrichem in kaart gebracht. Onder ouderen worden alle 55-plussers verstaan. Om de wensen en behoeften van deze doelgroep te kunnen analyseren wordt een enquête gehouden. Voor deze enquête zal een selectie worden gemaakt door middel van een volledig aselecte steekproef, die representatief is voor de gehele populatie

Steekproef In principe maak ik voor mijn onderzoek gebruik van een volledig aselecte steekproef. Om te voorkomen dat er toevalsfouten optreden, zal per 10 jaar de populatie bekeken worden en het aandeel van deze populatie ten opzichten van de gehele populatie zal ook het aandeel van het aantal vertegenwoordigden in de steekproef zijn. Hierdoor is er meer garantie dat de steekproef representatief is voor de gehele populatie. Volledig aselecte steekproef De volledige aselecte steekproeftrekking is een methode die in theorie wellicht de beste is, maar in praktijk minder vaak voor komt. Om een geheel aselecte steekproef te kunnen trekken, moet je namelijk beschikken over een geheel complete lijs of adressenbestand van de onderzoekspopulatie. Binnen de gemeente is echter een burgerregister bekend waardoor een aselecte steekproef mogelijk is. Populatie: 55-65 jaar: 2218 50%

geboortejaar: vanaf 1957 tot 1947 Aantal personen: 92 respons: 49

65-75 jaar: 1302

geboortejaar: 1948 tot 1937 Aantal personen:54: respons: 29

75+ jaar: 916

geboortejaar: 1936 en eerder Aantal personen: 38 respons:20

Totale populatie bedraagt: 4.436 personen Aantal steekproeven: 184 Alle personen binnen de populatie hebben 3,38% kans om in de steekproef terecht te komen

42

Bijlage 6 Interview Bijlage 6 bevat het interview met stichting De Vleet medewerkster Anne-Marie van der Vleet Stichting De Vleet: Anne-Marie van der Vliet 10-09-2012 Reden van interview: Inzicht krijgen in de sportmogelijkheden voor ouderen binnen de gemeente Anne-Marie van der Vliet: Stichting De Vleet is een welzijnsinstelling die actief is binnen de gemeente Woudrichem. Deze stichting heeft zijn eigen ouderen afdeling. Anne-Marie van der Vliet is de beroepskracht van de ouderen afdeling en geeft leiding aan de vele vrijwilligers.

1. Welke sporten beweegactiviteiten organiseert stichting De Vleet voor ouderen Mevrouw van der Vliet gaf direct aan bereid te zijn alle activiteiten te organiseren waar ouderen interesse in hebben. In de nieuwsbrief van ouderen organisatie ANBO zijn namens De Vleet advertenties geplaatst waarin ouderen die willen gaan sporten opgeroepen worden om contact op te nemen met De Vleet. Vervolgens zullen de wensen van de ouderen vervuld worden. Dit houdt in dat stichting De Vleet iedere vraag naar sport van ouderen wil vervullen, door een passende activiteit te organiseren. Hiernaast organiseert de stichting ook nog enkele sport en beweegactiviteiten waar ouderen zich voor kunnen opgeven. De volgende sporten beweegactiviteiten lopen momenteel: •

Callanetics: spierversterkende oefeningen voor de rug, borst, buik, billen en benen

• MBVO(Meer Bewegen Voor Ouderen): bewegen en sport ter verbetering van conditie, wordt niet gesprongen en ook geen harde muziek gedraaid tijdens het bewegen(ook zittend mogelijk). •

Volksdansen: Ouderen maken dansend kennis met andere culturen

•

Fietstochten: verschillende fietstochten door de gemeente Woudrichem

•

Stepfit easy-up: Fitnessoefeningen waarbij gebruik wordt gemaakt van steps.

•

4 B’s: spierversterkende oefeningen gericht op bovenlichaam, buik, billen en benen

• Conditietraining: in groepsverband bewegen op muziek. Conditie lenigheid en coördinatie worden verbeterd. • Beweeg en eet je fit: een programma opgesteld voor ouderen waarin gezamenlijk bewogen wordt, hiernaast worden ook voorlichtingen gegeven over gezonde voeding door een voedseldeskundige 2. Wat is de groepsgrootte waarin de sporten beweegactiviteiten vaak plaatsvinden? De gemiddelde groepsgrootte is 12 personen, de groepsgrootte zijn echter wel zeer uiteenlopend. Er komen wandelgroepjes van 3 personen voor, maar ook volksdans groepen van 15 personen. 15 personen is wel het maximale aantal. Om de aandacht van de deelnemers voldoende vast te houden, moeten de groepen niet groter zijn. Ouderen hebben ook vaak meer persoonlijke begeleiding nodig dit gaat niet wanneer groepen groter zijn dan 15 personen.

43

3. Binnen welke leeftijdscategorie wordt de meeste interesse getoond in sporten beweeg activiteiten? En is er verschil tussen mannen en vrouwen? De meeste deelnemers zijn de groep die net gepensioneerd is, de leeftijd van deze groepen ligt tussen de 55-70 jaar. Deze groep heeft ineens veel vrije tijd. Ook zijn deze mensen vaak nog erg energiek. 70-plussers zijn vaak al minder energiek en zijn tot minder sporten beweegactiviteiten instaat. Toch worden deze mensen nog bereikt met aangepaste programma’s. Momenteel wordt er bijvoorbeeld een MBVO programma aangeboden die plaatsvindt op stoelen. Dus vanaf de stoel worden er beweegoefeningen gedaan. Onderscheid tussen mannen en vrouwen vindt vooral plaats op latere leeftijd. Wanneer een man alleen komt te staan door overlijden van de vrouw, zal hij in het vervolg aan minder activiteiten deelnemen. Bij vrouwen zie je juist vaak dat ze meer activiteiten bezoeken wanneer hun partner overlijdt. 4. Welke sportverenigingen werken samen werk samen met stichting De Vleet om de sportactiviteiten voor ouderen mogelijk te maken? Stichting De Vleet werkt samen met momenteel het actiefst samen met Altena Roadrunners en Golfpark Almkreek. 5. Hoe worden de ouderen in de gemeente bereikt door De Vleet? Ouderen worden benaderd via de nieuwsbrief van de ANBO, deze ouderen organisaties heeft een maandelijkse nieuwsbrief die 400 55-plussers bereikt. Ook worden bingomiddagen bezocht waar ouderen geïnformeerd worden 6. Welke dagen zijn de ouderen beschikbaar? De ouderen zijn van maandag t/m vrijdag overdag vrijwel altijd beschikbaar. Het weekend is minder geschikt voor sporten beweegactiviteiten. 7. Tot slot, zijn er nog enkele mededelingen die mogelijk van belang zijn voor mijn onderzoek? -Ouderen reageren vaak langzaam op enquêtes en andere post, ze moeten erg gepusht worden om een enquête in te vullen -De ouderen die op het gebied van sport het minst actief zijn, nemen vaak wel deel aan bingo’s en kaartmiddagen. -Voor het organiseren van sporten beweegactiviteiten zijn faciliteiten geen probleem, maar deelnemers zijn het probleem. -De sporten beweegactiviteiten van stichting De Vleet hebben ook een belangrijke sociale functie voor de ouderen, ze krijgen altijd de mogelijkheid om na afloop te kletsen en gezamenlijk koffie te drinken.

44

Bijlage 7 Enquête sportverenigingen In bijlage 7 staan de enquêtes die gebruikt zijn om de gegevens voor dit onderzoek te verzamelen. De enquête sportverenigingen is gehouden onder de 43 sportverenigingen binnen de gemeente Woudrichem. De enquête sport en bewegen is verstuurd naar de 186 vertegenwoordigers van de gehele onderzoekspopulatie( voor nadere uitleg zie bijlage 5: De steekproef)

Enquête sportverenigingen Namens de gemeente Woudrichem ben ik momenteel bezig met een onderzoek naar de wensen en behoeften van ouderen op het gebied van sport. Alle inwoners van de gemeente Woudrichem boven de 55 jaar worden tijdens dit onderzoek, en dus ook tijdens deze enquête, gezien als ouderen. De sporten beweegactiviteiten van de ouderen in de gemeente Woudrichem waren één van de aandachtspunten die in de sportnota van 2010 naar voren kwamen. Om passende activiteiten voor ouderen te organiseren, moeten eerst de wensen en behoeften van deze ouderen geanalyseerd worden. Voor deze analyse moeten ook de bestaande mogelijkheden in kaart gebracht worden. Uw vereniging helpt dit onderzoek wanneer u de onderstaande enquête invult en terugstuurt Bij voorbaat dank, Niels Nieuwesteeg

Algemene informatie: De enquête begint met enkele algemene vragen over uw vereniging. Bij meerkeuze vragen het voor u juiste antwoord omcirkelen(u mag meerdere antwoorden omcirkelen als dit voor u van toepassing is) 1. Wat is de naam van uw vereniging? 2. In welke sportbranche bevindt uw vereniging zich? A. Watersport B. Loop- en wandelsport C. Zwemsport D. Balsport F. Hengelsport G. Denksport F. Anders namelijk:…

3. Hoeveel leden telt uw vereniging?

45

Huidige situatie Er volgen enkele meerkeuzen vragen over de mogelijkheden die ouderen op dit moment binnen uw vereniging hebben. 4. Heeft uw vereniging ook actieve oudere leden? A. Ja, onze vereniging heeft actieve leden in de leeftijd van 55-65 jaar B. Ja, onze vereniging heeft actieve leden in de leeftijd 65-75 jaar C. Ja, onze vereniging heeft actieve leden in de leeftijd 75+ D. Nee(ga door naar vraag 11)

5. Hoeveel actieve ouderen leden heeft u ongeveer? Aantal leden in leeftijdscategorie 55-65 jaar: Aantal leden in leeftijdscategorie 65-75 jaar: Aantal leden boven de 75 jaar: 6. Sporten de oudere leden gemengd met de andere leden binnen uw vereniging? A. Ja, onze (team)indeling is niet gebaseerd op leeftijd B. Wisselend, onze vereniging bevat 55-plus teams maar ook gemengde teams C. Nee, onze vereniging kent elftallen met enkel 55-plussers D. Nee, onze ouderen sporten individueel E. Anders namelijk:….

7. Verschilt de manier van sporten van de oudere leden ten opzichte van de volwassene leden? A. Nee ouderen sporten op dezelfde manier als de volwassenen B. Ja, ouderen sporten met aangepaste spelregels C. Ja, ouderen hebben extra begeleiding nodig D. Ja, ouderen hebben speciale materialen nodig E. Ja, ouderen sporten overdag in plaats van ’s avonds F. Ja, ouderen trainen wel maar nemen niet deel aan wedstrijden G. Ja namelijk…… 8. Welke aanpassingen heeft uw vereniging moeten maken om sport voor ouderen mogelijk te maken? A. Geen B. Materiële aanpassingen namelijk:… C. Aanpassing veld/ruimte indeling namelijk:… D. Financiële aanpassingen namelijk:… E. Anders namelijk:... 9. Heeft uw verenigingen ervaring met een programma gericht op het werven van oudere leden? A. Ja, onze vereniging heeft in het verleden een succesvol programma gedraaid waarbij veel nieuw oudere leden verworven zijn. B. Ja, onze vereniging heeft in het verleden een programma voor ouderen geprobeerd maar dit was geen succes. C. Nee onze oudere leden melding zich zelf aan. D. Nee, onze oudere leden waren al op jongere leeftijd lid. E. Anders namelijk:…..

46

10. Is uw vereniging (opnieuw) geïnteresseerd in een programma speciaal voor oudere leden? A. Ja, onze vereniging zou graag willen meewerken aan een programma voor ouderen. B. Ja, onze verenging zou willen meewerken, maar alleen als de vereniging het programma zelf niet hoeft op te zetten. C. Ja, onze verenging zou willen meewerken aan een programma voor ouderen maar alleen als de vereniging hier dan extra subsidie voor ontvangt. D. Nee, onze vereniging heeft slechte ervaring met een dergelijk programma. E. Nee, onze vereniging heeft geen behoeften aan meer oudere leden. F. Anders namelijk:…….. Ga door naar vraag 18

Ontwikkeling De onderstaande vragen zijn alleen bedoeld voor verenigingen die momenteel geen leden hebben boven de 55 jaar.

11. Heeft uw vereniging in het verleden wel 55-plus leden gehad? A. Ja, in het verleden heeft onze vereniging 55-plus teams/groepen gehad. B. Ja, in het verleden heeft onze vereniging meerdere actieve 55-plus leden gehad. C. Ja, het is in het verleden wel voorgekomen maar dit waren uitzonderingen. D. Nee, onze vereniging heeft nooit eerder 55-plus leden gehad (ga door naar vraag 14) E. Anders namelijk 12. Wat is de reden dat er, in tegenstelling tot het verleden, momenteel geen 55-plussers meer lid zijn van uw vereniging? A. De leden die destijds actief waren, zijn gestopt. B. Het team/programma waar de 55-plussers destijds aan deelnamen is opgeheven. C. Anders namelijk:…

13. Wat is de reden dat uw vereniging geen ouderen leden heeft? A. Het is voor ouderen lichamelijk niet meer mogelijk om onze sport te beoefenen. B. Onze vereniging is uitsluitend voor jongere mensen, 55-plussers worden niet als leden geaccepteerd. C. Ouderen hebben nooit interesse bij onze vereniging getoond om lid te worden. D. Ouderen kosten onze vereniging te veel geld en leveren te weinig op. E. Er is binnen onze vereniging geen ruimte waar ouderen sport zouden kunnen beoefenen. F. Er is binnen onze vereniging niet genoeg begeleiding om ouderen te laten sporten. G. Anders namelijk:… 14. Is uw vereniging mogelijk geïnteresseerd in een programma speciaal voor oudere leden? A. Ja, onze vereniging zou graag willen meewerken aan een programma voor ouderen. B. Ja, onze verenging zou willen meewerken, maar alleen als de vereniging het programma zelf niet hoeft op te zetten. C. Ja, onze verenging zou willen meewerken aan een programma voor ouderen, maar alleen als de vereniging dan extra subsidie ontvangt. D. Nee, onze vereniging heeft slechte ervaring met een dergelijk programma. E. Nee, onze vereniging heeft geen behoeften aan meer oudere leden. F. Anders namelijk:……..

47

15. Zouden de oudere leden gemengd met de andere leden sporten? A. Ja, onze (team)indeling is niet gebaseerd op leeftijd B. Mogelijk, onze vereniging zou zowel gemengde als 55-plus teams/groepen kunnen opzetten. C. Nee, ouderen in onze sport zouden uitsluitend in 55-plus teams/groepen terecht komen D. Nee, ouderen beoefenen onze sport individueel E. Anders namelijk:….

16. Zijn er binnen uw sport speciale competities of sporten beweegprogramma’s voor ouderen? A. Nee B. Ja, er bestaat een oudere competitie C. Ja, namelijk:… 17. Verschilt de manier van sporten van de ouderen binnen uw sport ten opzichte van de volwassene leden? A. Nee ouderen sporten op dezelfde manier als de volwassenen B. Ja, ouderen sporten met aangepaste spelregels C. Ja, ouderen hebben extra begeleiding nodig D. Ja, ouderen hebben speciale materialen nodig E. Ja, ouderen sporten overdag in plaats van ’s avonds F. Ja, ouderen trainen wel maar nemen niet deel aan wedstrijden G. Ja,namelijk…… 18. Heeft u naar aanleiding van de enquête nog vragen/opmerkingen?

Einde enquête Ik wil u namens de gemeente Woudrichem bedanken voor het deelnemen aan deze enquête. U helpt ons hiermee met het in kaart van de mogelijkheden voor ouderen op gebied van sport en bewegen.

Met vriendelijke groet, Niels Nieuwesteeg

48

Bijlage 8 Enquête ouderen Namens de gemeente Woudrichem ben ik momenteel bezig met een onderzoek naar de wensen en behoeften van ouderen op het gebied van sport. Alle inwoners van de gemeente Woudrichem boven de 55 jaar worden tijdens dit onderzoek, en dus ook tijdens deze enquête, gezien als ouderen. De sporten beweegactiviteiten van de ouderen in de gemeente Woudrichem waren één van de aandachtspunten die in de sportnota van 2010 naar voren kwamen. Om passende activiteiten voor ouderen op te stellen, moeten eerst de wensen en behoeften van deze ouderen geanalyseerd worden. Voor dit onderzoek worden door middel van een steekproef enquêtes uitgedeeld en u bent door toeval uit de populatie naar voren gekomen. U zou ons onderzoek erg helpen door de volgende vragen naar waarheid te beantwoorden. Bij voorbaat dank, Niels Nieuwesteeg

Algemene informatie: De enquête begint met enkele algemene vragen. Het antwoord op de openvragen dient u gelieve uit te schrijven op de lege ruimte onder de desbetreffende vraag. Bij meerkeuze vragen; het voor u juiste antwoord omcirkelen, de gehele vraag doorstrepen wanneer u een verkeerd antwoord omcirkeld heeft(u mag meerdere antwoorden omcirkelen als dit voor u van toepassing is).

49

1. A. B. C. D. E. F. G. H. I.

Wat is uw woonplaats? Almkerk Andel Giessen Oudendijk Rijswijk Uitwijk Uppel Waardhuizen Woudrichem

2. A. B. C. D.

Tot welke leeftijdscategorie behoort u? 55-60 jaar 61-65 jaar 66-75 jaar 76+

3. Wat is uw geslacht? A. Man B. Vrouw

4. Wat is uw woonsituatie? A. Alleen wonend B. Samenwonend 5. Welke sporten beweegactiviteiten kunnen mensen van uw leeftijd beoefenen in de gemeente Woudrichem?(Noem de activiteiten die u het eerst te binnen schieten) A. ….. B. ….. C. ….. D. …..

6. Zijn er sport en beweegactiviteiten die u graag zou willen beoefenen, die momenteel niet of niet juist worden aangeboden in de gemeente Woudrichem?(meerdere antwoorden mogelijk) A. Badminton M. Roeien B. Biljarten N. Schaatsen C. Bowling O. Skeeleren D. Darten P. Sjoelen E. Fietsen Q. Tafeltennis F. Fitness R. Tennis G. Golf S. Voetbal H. Handboogschieten T. Volleybal I. Hardlopen U. (Volks)Dansen J. Hockey V. Wandelen K. Jeu de Boules W. Zwemmen L. Nordic Walking X. Anders namelijk:…

7. Bent u wekelijks bezig met sport- of beweegactiviteiten(wandelen,fietsen enz.)? A. Ja B. Nee(Ga door naar vraag14)

50

Sport- en beweegactiviteiten De volgende meerkeuze vragen zijn gericht op het in kaart brengen van de sporten die momenteel al populair zijn onder ouderen. Deze vragen zijn alleen bedoeld voor ouderen die wekelijks sporten en bewegen. U mag per vraag meerdere antwoorden kiezen als dit voor u van toepassing is.

51

8. A. B. C. D. E.

Hoelang bent u gemiddeld wekelijks met sporten beweegactiviteiten bezig? Minder dan 1 uur 1 tot 2 uur 2 tot 3 uur 3 tot 4 uur Meer dan 4 uur

9. A. B. C. D. E. F. G.

Welke dag(en) beoefent u sport of beweegactiviteiten? Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

10. A. B. C. D. E. F. G. H. I. J. K. L.

Welke sporten beweegactiviteit(en) beoefent u?(meerdere antwoorden mogelijk) Badminton M. Roeien Biljarten N. Schaatsen Bowling O. Skeeleren Darten P. Sjoelen Fietsen Q. Tafeltennis Fitness R. Tennis Golf S. Voetbal Handboogschieten T. Volleybal Hardlopen U. (Volks)Dansen Hockey V. Wandelen Jeu de Boules W. Zwemmen Nordic Walking X. Anders namelijk:…

11. A. B. C. D. E. F. G.

Op welke manier beoefent u sport? Via stichting De Vleet Ik ben actief lid van een sportvereniging Onderbegeleiding van een sportinstructeur/fysiotherapeut Op eigen initiatief met vrienden/vriendinnen Op eigen initiatief met uw partner Op eigen initiatief individueel Anders namelijk:…

Vraag 12 is alleen bedoeld voor mensen die momenteel lid zijn van een sportvereniging 12. A. B. C. D. E. F.

Wordt er op uw vereniging sport aangeboden speciaal gericht op ouderen? Ja, ik speel in een 55-plus competitie Ja, ik sport met een 55-plussers groep/team Ja, 55-plussers krijgen extra begeleiding van de vereniging Ja, onze vereniging heeft een speciaal 55-plussers sportprogramma Nee, onze vereniging heeft geen speciaal aanbod voor 55-plussers Anders namelijk:…

13. Heeft u interesse in sporten beweegactiviteiten speciaal voor ouderen?(meerdere antwoorden mogelijk) A. Ja, maar dan wel gericht op de sport die ik momenteel beoefen B. Ja, maar dan wel met mijn eigen (vrienden/sport)groep C. Ja, maar dan wel onder begeleiding van een sportinstructeur D. Ja, maar alleen als het gratis is E. Ja, ik zou graag kennismaken met meerdere sporten speciaal voor ouderen F. Nee, ik heb voldoende aan de sporten beweegactiviteiten die ik momenteel beoefen

Ga door naar vraag 18

52

Sportmogelijkheden De volgende vragen zijn gericht op ouderen die momenteel niet wekelijks sport- of beweegactiviteiten uitvoeren

14. Waarom beoefent u momenteel niet wekelijks sporten beweegactiviteiten?(meerdere antwoorden mogelijk) A. Ik kan het lichamelijk niet aan om deel te nemen aan sport- beweegactiviteiten B. Ik heb geen tijd voor sporten beweegactiviteiten(ga door naar vraag 17) C. Ik heb geen geld voor sporten beweegactiviteiten(ga door naar vraag 17) D. Ik heb geen behoeften aan sporten beweegactiviteiten(ga door naar vraag 17) E. Ik kan de sporten beweeglocaties niet goed bereiken(Ga door naar vraag 17) F. Ik ben nu te oud voor sporten beweegactiviteiten G. Ik zou graag een sport beoefenen alleen deze sport wordt niet of niet juist aangeboden in de gemeente Woudrichem.(Namelijk:………………….) (Ga door naar vraag 17) H. Weet ik niet(ga door naar vraag 17) I. Anders namelijk:… (ga door naar vraag 17)

15. Welke lichamelijke klachten zijn de oorzaak dat u niet kunt deelnemen aan sport- of beweegactiviteiten? A. Ik kan niet/moeilijk lopen(ga door naar vraag 17) B. Ik heb geen/onvoldoende conditie(ga door naar vraag 17) C. Ik heb een chronische ziekte D. Anders namelijk:…

16. A. B. C. D. E. F.

53

Welke chronische ziekte is de oorzaak dat u niet deelneemt aan sport- of beweegactiviteiten Hart- en vaatziekten Bronchitis/astma/COPD Diabetes Spierziekte Wil ik niet zeggen Anders namelijk:…

17. Wanneer zou u overgehaald worden om toch te deel te nemen aan sporten beweegactiviteiten?(meerdere antwoorden mogelijk) A. Als ik zelf aanvangstijd en dag kan bepalen waarop de activiteit plaatsvindt B. Als ik een sport/beweegprogramma kan volgen met personen binnen mijn leeftijdscategorie C. Als ik tijdens de sport/beweegactiviteit niet hoef te staan D. Als ik een sportgroep zou vinden waarbij naast het sporten, de gezelligheid hoog in het vaandel staat E. Als ik individueel begeleid wordt door een professional F. Als ik kan deelnemen aan een proef sport- of beweegprogramma G. Als de sport/beweegactiviteiten gratis worden aangeboden H. Als er vervoer geregeld kan worden naar bepaalde sporten beweegfaciliteiten I. Als het sporten beweegaanbod binnen mijn kern uitgebreid wordt( met:…………….) J. Ik ben niet over te halen om te gaan sporten K. Anders namelijk:

54

Sportverleden De volgende vragen zijn voor alle deelnemers van de enquête bedoeld. 18. Heeft u in het verleden een sport beoefend? A. Nee, ik heb in het verleden nooit gesport(ga door naar vraag 22) B. Ja, ik ben in het verleden lid geweest van een sportvereniging, bij deze vereniging ben ik nu nog steeds actief lid(ga door naar vraag 22) C. Ja, ik ben in het verleden actief lid geweest van een sportvereniging, waar ik nu geen lid meer van ben D. Ja, ik heb in het verleden op eigen initiatief gesport met een vrienden/sportgroep E. Ja, ik heb in het verleden met mijn partner gesport F. Ja, namelijk: 19. A. B. C. D. E. F. G. H. I. J. K. L.

Welke sport beoefende u in het verleden beoefend? Badminton M. Roeien Biljarten N. Schaatsen Bowling O. Skeeleren Darten P. Sjoelen Fietsen Q. Tafeltennis Fitness R. Tennis Golf S. Voetbal Handboogschieten T. Volleybal Hardlopen U. (Volks)Dansen Hockey V. Wandelen Jeu de Boules W. Zwemmen Nordic Walking X. Anders namelijk:…

20. Op welke leeftijd bent u gestopt met deze sport? .. Jaar 21. A. B. C. D. E. F. G. H. I. J. K.

55

Om welke reden bent u gestopt met uw sport? Ik ben niet gestopt, ik beoefen deze sport nog steeds Wegens lichamelijke klachten/blessures Ik ben gestopt toen ik kinderen kreeg Ik ben gestopt toen ik begon met studeren Ik ben gestopt toen ik begon met werken Ik ben gestopt omdat mijn team/groep werd opgeheven Ik ben gestopt omdat het te duurt werd Ik ben gestopt omdat ik mijn sportvereniging/plaats niet meer kon bereiken Ik had geen zin meer Ik werd te oud voor mijn sport Anders namelijk:

Media 22. Uit welke van de onderstaande kranten/bladen haalt u informatie en kennis over sport en bewegen(binnen de gemeente) A. Altena Nieuws B. AD Rivierenland C. Brabants Dagblad D. De Stad Gorinchem E. Gorcumse Courant F. Het Kontakt G. Het Nieuwsblad H. Nieuwsbrief van de ANBO I. Programmagids stichting De Vleet J. Anders namelijk:….

23. A. B. C. D.

Hoe vaak leest u deze kranten/bladen/tijdschriften gemiddeld? Dagelijks Wekelijks Maandelijks Jaarlijks

Vraag 24 is alleen bedoeld voor mensen die regelmatig gebruik maken van internet 24. A. B. C. D. E.

56

Noem 5 (nieuws- of sport)sites die u regelmatig bezoekt … … … … …

Mening Ter afsluiting van deze enquête willen we u graag nog enkele vragen naar uw mening stellen. 25. Wat vindt u van het sporten beweegaanbod in de gemeente Woudrichem? A. Het sport aanbod is goed ik het geen op- of aanmerkingen B. Het sport aanbod is goed, ik zou alleen graag meer geïnformeerd willen worden over de mogelijkheden C. Het sportaanbod voor de jeugd en de volwassenen is goed, er zou alleen wel meer sporten beweegactiviteiten speciaal voor ouderen ontwikkeld mogen worden D. Ik ben niet geïnteresseerd in sport en ben ook niet op de hoogte van het aanbod E. Weet ik niet F. Geen mening G. Anders namelijk:…

26. Heeft u naar aanleiding van deze enquête nog vragen of opmerkingen?

27. Als u kans wilt maken op de cadeaubon van de VVV ter waarde van €20,- vul hieronder dan uw gegevens in. Naam: Adres: Woonplaats en postcode:

Einde enquête Namens de gemeente Woudrichem wil ik u bedanken voor het deelnemen aan deze enquête. U helpt ons hiermee met het in kaart brengen van de mogelijkheden voor ouderen op gebied van sport en bewegen.

Met vriendelijke groet, Niels Nieuwesteeg

57

Gemeente Woudrichem Niels Nieuwesteeg

Recommend Documents