Voortgangsrapportage
Volksgezondheidsnota 2003-2007 Gemeente Woudrichem
September 2006
2
INHOUDSOPGAVE 1.
Inleiding ..................................................................................................................................................... 4
2.
Stand van zaken actiepunten .................................................................................................................. 4
1.
Jaarlijks organiseren van een cursus ‘stoppen met roken’ ........................................................................ 4
2.
De resultaten van de jeugdenquête afwachten met betrekking tot het genotmiddelengebruik ................. 4
3.
Bij politie aandringen op controles bij uitgaansgelegenheden op overmatig genotmiddelengebruik......... 4
4.
Overwegen een horecaconvenant af te sluiten .......................................................................................... 5
5.
Het preventieprogramma overgewicht van de GGD inzetten op scholen en kindercentra ........................ 5
6. Stimuleren dat het schoolgezondheidsbeleid op het voortgezet onderwijs wordt ingevoerd...................... 5 7. Stimuleren dat schoolmelk (weer) wordt ingevoerd .................................................................................... 6 8. Jaarlijks de themabijeenkomst ‘stilstaan bij bewegen’ organiseren voor 50-plussers.. .............................. 6 9. Jaarlijks de cursus ‘Gezond en Vitaal’ voor 65-plussers organiseren......................................................... 6 10. Voor 1 april 2004 aanvragen van een subsidie in het kader van de breedtesportimpuls. .......................... 6 11. Op basis van de uitkomsten van de jongerenenquête (2003) bekijken of het huidige sportaanbod aansluit bij de wensen van de jeugd......................................................................................................................... 6 12. Scholen stimuleren tijdens schoolgym voorlichting over belang van sporten aan te geven ....................... 6 13. Bij planontwikkeling van bestaande en nieuwe wijken dient aandacht te zijn voor speelruimte................. 7 14. Overwegen het project ‘Armoede en gezondheid bij kinderen’ uit te voeren .............................................. 7 15. Jaarlijks bijeenkomsten organiseren voor 50-plussers rondom het thema Veiligheid in en om het huis.... 8 16. Jaarlijks de consultatiebureaus in samenwerking met peuterspeelzalen themabijeenkomsten laten organiseren over kinderen en veiligheid ..................................................................................................... 8 17. Gemeenten stellen zich actief op bij de discussie rondom het uniforme en maatwerkdeel van de GGD en stellen prioriteiten bij de afname ................................................................................................................. 8 18. Jaarlijks overleg voeren met de huisartsen om onder meer de ontwikkelingen op het gebied van huisartsentekorten, bereikbaarheid en de verloskunde te volgen .............................................................. 9 19. Stimuleren bouw gezondheidscentra en volgen van de ontwikkelingen ..................................................... 9 20. Huisartsen en andere partijen zoals Rode Kruis en kerken informeren en betrekken bij het gemeentelijk rampenplan ................................................................................................................................................. 9 21. Een vertegenwoordiger van de huisartsen opnemen in het zorgnetwerk ................................................... 9 22. Huisartsen verzoeken zelf de uitnodigingen voor het baarmoederhalskankeronderzoek te verzenden... 10 23. De gevolgen van vermaatschappelijking van de GGZ op de verschillende gemeentelijke beleidsterreinen in beeld brengen en een visie vormen ...................................................................................................... 10 24. De regionale activiteiten rondom huiselijk geweld lokaal inbedden .......................................................... 10 25. Op West-Brabantse schaal bij het ministerie van VWS aandacht vragen voor de dreigende financiële tekorten in de jeugdgezondheidszorg ....................................................................................................... 11 3 Conclusies en aanbevelingen……………………………………………………………………………………12
3
1. Inleiding Gemeenten zijn op grond van de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (Wcpv) verplicht om elke vier jaar een volksgezondheidsnota vast te stellen. In november 2003 heeft de gemeenteraad van Woudrichem de nota ‘Land van Heusden en Altena, gezond van start. Gezondheidsnota 2003-2007 van de gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem’ vastgesteld. Doel van deze nota is om -in samenwerking met de gemeenten Aalburg en Werkendam- te werken aan de bevordering van gezonde leefstijlen en de versterking van de openbare gezondheidszorg in het Land van Heusden en Altena. In de nota staan drie speerpunten centraal: 1) leefstijl en gedrag; 2) zorgaanbod en 3) jeugdgezondheidszorg. Bij elk speerpunt zijn een aantal actiepunten geformuleerd. Hieronder kunt u kennisnemen van de stand van zaken van de actiepunten, zonodig voorzien van een planning of voornemens voor de jaren 2006 en 2007. Deze evaluatie betrekken wij tezamen met de nog te ontvangen uitkomsten van de volwassenenmonitor (eind 2006) bij het opstellen van een nieuwe volksgezondheidsnota 2008-2011, waarbij het veld nauw wordt betrokken.
2. Stand van zaken actiepunten Speerpunt 1 Leefstijl en gedrag Uit onderzoek is gebleken dat door specifieke interventie op leefstijlfactoren aanzienlijke gezondheidswinst kan worden behaald. Om een gezonde leefstijl te bevorderen zijn de volgende doelstellingen geformuleerd: 1) gebruik van genotmiddelen ontmoedigen; 2) stimuleren van gezonde voeding en overgewicht verminderen; 3) stimuleren van sporten en bewegen onder jeugdigen en ouderen. Bij de doelstellingen zijn een 16-tal actiepunten geformuleerd. 1. Jaarlijks organiseren van een cursus ‘stoppen met roken’. In 2004 en 2005 is geen cursus georganiseerd. Voor 2006 is de planning vol. Het is verstandig om de cursus in januari 2007 aan te bieden, omdat mensen dan weer goede voornemens hebben gemaakt ten aanzien van het stoppen met roken. Begin 2007 start de cursus “Pakje Kans” van Stivoro. Eind 2006 vindt de werving plaats. Dit aanbod is onderdeel van het basispakket van de GGD Cursisten betalen een eigen bijdrage van € 125,--, sommige verzekeraars vergoeden dit. 2. De resultaten van de jeugdenquête afwachten met betrekking tot het genotmiddelengebruik. Begin 2004 zijn de resultaten van de jeugdenquête besproken met de GGD. De resultaten zijn verwerkt in de nota Jeugdbeleid 2004-2007 van de gemeente Woudrichem. Wat betreft de jeugd tot 12 jaar wordt van 2004 t/m 2006 op de basisscholen het project “Doe effen normaal” uitgevoerd. De politie verzorgt 6 lessen en Novadic/ Kentron 1 les. Wat betreft jongeren 12-19 jaar: sinds ongeveer 2004 wordt voorlichting over genotmiddelengebruik via het project De Bus Dus uitgevoerd door Novadic/Kentron. Sinds 2005 verzorgt de GGD voorlichting over seksualiteit. Afhankelijk van de leeftijd komen verschillende thema’s aan de orde. Planning of voornemen 2006/2007 Wat betreft Jeugd tot 12 jaar wordt ook in 2006 het project “Doe effe normaal” (door Politie) op de basisscholen gecontinueerd. Op het AOC wordt het project “Gezonde scholen en genotmiddelen” uitgevoerd. Novadic-Kentron instrueert de docenten. Wat betreft jongeren 12-19 jaar: medio september 2006 organiseert Novadic –Kentron in samenwerking met Stichting Sociaal Cultureel Werk via het project De Bus Dus een voorlichtingsbijeenkomst voor jongeren over genotmiddelengebruik. De gemeente beziet in samenspraak met de Stichting Sociaal Cultureel Werk in hoeverre er voor 2007 ook behoefte is aan dergelijke voorlichtingsbijeenkomsten. 4
3. Bij politie aandringen op controles bij uitgaansgelegenheden op overmatig genotmiddelengebruik. De burgemeester stelt dit regelmatig in het driehoeksoverleg aan de orde. Het driehoeksoverleg Land van Heusden en Altena is een samenwerkingsverband van de drie betrokken burgemeesters van de Altenagemeenten, politie en officier van justitie. Tevens is dit onderwerp aandachtspunt van onze Integrale Veiligheidscoördinator. De politie en Kentron voeren een preventieprogramma uit op basisscholen ( zie punt 2). De politie voert zowel preventieve als repressieve acties uit. Jongeren worden aangesproken op hun gedrag en in het geval van een overtreding volgt een bekeuring. 4. Overwegen een horeca-convenant af te sluiten De gemeente sluit bij een eventuele behoefte vanuit het veld een convenant tussen de betrokken uitgaansgelegenheden, politie en gemeente (aandachtspunt Nota Integraal Veiligheidsplan). In 2004 en 2005 is geen actie ondernomen. Planning of voornemen 2006/2007 De gemeente onderneemt vooralsnog geen actie ten aanzien van het afsluiten van een convenant. Om overlast van jongeren te verminderen vindt nauwe samenwerking plaats tussen de di diverse instanties zoals het jongerenwerk, de gemeente en de politie, om de (groepen) overlastjongeren gericht en actief te kunnen aanpakken. Dit overleg heeft enige tijd op ad hoc basis plaatsgevonden. Om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van wat er speelt op het gebied van jeugd(overlast) is besloten om weer periodiek (elke 4 à 6 weken een half uurtje) overleg te voeren waarin per kern de stand van zaken wordt doorgenomen. 5. Het preventieprogramma overgewicht van de GGD inzetten op scholen en kindercentra In 2004 en 2005 is geen actie ondernomen om overgewicht onder kinderen tegen te gaan. De GGD WestBrabant ontwikkelt in samenspraak met de GGD Hart voor Brabant een ‘preventieprogramma overgewicht’ met aandacht voor voeding, voedingsgewoonten en beweging Uit de resultaten van het Jeugd Informatie Systeem van de GGD blijkt dat het aantal Woudrichemse kinderen met overgewicht hoger ligt als het gemiddelde in West-Brabant. voor jeugdigen in de leeftijd van 4-19 jaar. Om overgewicht bij kinderen tegen te gaan worden op dit moment (2006) onderdelen van de campagne “Move your haert eat smart” in diverse gemeenten in Nederland getest. Planning of voornemen 2006/2007 De GGD heeft in 2006 in samenspraak met Stichting Sociaal Cultureel Werk via het project De Bus Dus voorlichtingsbijeenkomsten gehouden over o.a. voeding en beweging. Twee basisscholen (De Halm en Waardhuizen) hebben aangegeven interesse te hebben om in 2007 deel te nemen aan het project Move your heart eat smart. Bovengenoemde campagne is gericht op het bevorderen van een gezond voedings- en beweegpatroon voor jongeren van 0-19 jaar (ter bestrijding van overgewicht). Daarnaast zijn er vanuit het jongerenwerk (project De Bus Dus) voorlichtingsavonden gepland samen met de GGD over gezonde voeding, leefstijl enz. 6. Stimuleren dat het schoolgezondheidsbeleid op het voortgezet onderwijs/basisonderwijs wordt ingevoerd De GGD ondersteunt in 2005 zowel basis- als voortgezet onderwijs bij hun schoolgezondheidsbeleid. De GGD verzorgt voorlichting / geeft informatie (op verzoek van) scholen. Vanuit de gemeente zal hier niet op worden aangedrongen. In het directeurenoverleg basisscholen was er geen behoefte aan dit project. Naar aanleiding van signalen vanuit het AOC (Prinsentuincollege te Andel), heeft de GGD geadviseerd om in 2006 het project “De Gezonde Schoolkantine uit te voeren op deze school. Omdat de prioriteiten bij de basisscholen liggen, hebben wij dit advies bij het vaststellen van het maatwerkpakket 2006 niet overgenomen. Als alternatief hebben wij onder basisscholen geïnventariseerd in hoeverre er behoefte is aan de campagne “Move your heart eat smart (zie actiepunt 5). 5
7. Op de basisscholen waar geen schoolmelk wordt verstrekt, stimuleren dat dit (weer) wordt opgepakt De gemeente heeft begin 2004 alle basisscholen een brief gestuurd om het verstrekken van schoolmelk te stimuleren. Als vervolg heeft Campina contact opgenomen met de betrokken basisscholen voor het geven van een aanvullende toelichting. Er hebben zich geen extra scholen aangemeld in deze periode.Thans nemen 93 kinderen van ‘t Ravelijn en 16 kinderen van basisschool Oudendijk schoolmelk af. De deelname van deze basisscholen is vanaf 1990. Gezien het totaal van 1770 leerlingen op basisscholen neemt 6% schoolmelk af. Gezien de voorgaande acties zijn thans geen vervolgactie gepland om verdere deelname te verhogen. 8. Jaarlijks de themabijeenkomst ‘stilstaan bij bewegen’ organiseren voor 50-plussers. Via de Stichting Welzijn Ouderen Woudrichem kunnen 50-plussers deelnemen aan cursussen Meer Bewegen voor Ouderen plaats, evenals volksdansen. De GGD heeft 2005 (en 2006) de gemeente voorgesteld een checkdag voor 55-plussers te organiseren door Stichting WOW en GGD onder de noemer van “Blik op uw gezondheid” (meting van cholesterol, bloedsuiker, blaastest, bloeddruk, oogdruk, gewicht, middelomtrek en advisering leefstijl). In afwijking van het advies van de Seniorenraad is zowel in 2005 als in 2006 niet gekozen voor het project Blik op uw gezondheid, gezien een eerdere visie van de gemeenteraad op dit project, evenals het standpunt van de Huisartsengroep (Hagro). Planning of voornemen 2006/2007 Gezien de aanbevelingen vanuit het project Woudrichem Ouderenproof bieden wij in samenwerking met Trias belangstellende burgers van onze gemeente gratis de mogelijkheid om op een relatief snelle eenvoudige wijze hun gezondheid te laten checken via het afnemen van vitaliteitstesten. Bij deze testen komen de volgende aspecten aan de orde: bloeddrukmeting, glucosemeting, cholesterolmeting, vetpercentage, longfunctie. De meetwaarden worden ingevuld op een “gezondheidspaspoort” en aan de deelnemers meegegeven met zonodig het advies om contact op te nemen met de huisarts. Het afnemen van de vitaliteitstesten vindt medio december 2006 plaats op een viertal locaties, te weten Almkerk, Andel, Giessen/Rijswijk en Woudrichem. Om jongeren en senioren meer in beweging te krijgen zal samen met een aantal verenigingen in 2007 een wandel- en fietsvierdaagse worden georganiseerd. De bedoeling is dat deze activiteiten jaarlijks terugkomen en vooral jongeren en senioren bereiken. 9. Jaarlijks de cursus ‘Gezond en Vitaal’ voor 65-plussers organiseren. De seniorenraad heeft vastgesteld dat er voor deze cursus (bestaande uit 6 bijeenkomsten) te weinig belangstelling bestaat. Er werden door GGD en Stichting WOW twee voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd waarvoor weinig belangstelling was, te weten: 1. sombere gevoelens (november 2004); 2. overgewicht (febr. 2005). Gezien het geringe animo is in 2006 geen cursus Gezond en Vitaal voor 65-plussers georganiseerd. 10. Voor 1 april 2004 aanvragen van een subsidie in het kader van de breedtesportimpuls. Woudrichem heeft in de betrokken jaren 2004 en 2005 afgezien van een aanvraag op basis van cofinanciëring. 11. Op basis van de uitkomsten van de jongerenenquête bekijken of het huidige sportaanbod aansluit bij de wensen van de jeugd. Uit de door de GGD gehouden jongerenenquête in 2003 komen meer algemene gegevens aan bod. In onze gemeente waren bijvoorbeeld 68% van de jongeren in de leeftijd van 12 t/m 18 lid van een sportvereniging (het gemiddelde van West-Brabant bedraagt 64%). In Woudrichem zijn geen signalen binnengekomen voor behoefte aan aanvullende sportvoorzieningen. Wel wordt deelname aan sportvoorzieningen gestimuleerd. De gemeente ondersteunt sportverenigingen via het subsidiebeleid. 6
In de nieuwe subsidieverordening ontvangen verenigingen extra subsidie voor jeugdleden. Bij het opstellen van een nieuwe sportnota zullen sowieso de wensen van jongeren geïnventariseerd worden. Op 17 december 2005 is het project Sport-Art gehouden. Doel van dit evenement is jongeren meer te laten bewegen, lid te worden van een sportvereniging, danwel vertrouwd te raken met culturele instellingen/clubs. Dit was een groots opgezet project, waarbij vele sport- en culturele organisaties, instellingen uit de gemeente Woudrichem hebben meegewerkt. Voor de jongeren bood dit project kans om te ontdekken wat er op het gebied van sport en kunst en cultuur allemaal te doen is in de gemeente. De organisaties en instellingen werd een kans geboden zich te profileren. Om zoveel mogelijk organisaties erbij te betrekken zijn eind 2004 alle verenigingen op het gebied van cultuur en sport en de scholen aangeschreven, waarna begin 2005 een presentatie is gehouden. Uiteindelijk hebben rond de 20 organisaties, veel vrijwilligers, een aantal scholen en 166 deelnemers (53 in de leeftijd van 4-7 jaar, 81 in de leeftijd van 8-12 en 32 in de leeftijd van 13+). Het voornemen is in 2007 opnieuw het evenement Sport Art door de jongerenwerker van Stg. Sociaal Cultureel Werk te laten organiseren. 12. Scholen stimuleren tijdens schoolgym voorlichting over belang van sporten aan te geven. De sportverenigingen stellen zich actief op bij het werven van nieuwe leden. Deze wervingsactiviteiten gaan buiten de bemoeienissen van de gemeente om. Sommige clubs organiseren open (kennismakings)dagen, of activiteiten waarbij vriendjes of vriendinnetjes die geen lid zijn van de vereniging gratis aan de les(sen) mogen deelnemen. Ook zijn er clubs die zelf contact leggen met de scholen, om tijdens de gymlessen een introductieles te verzorgen. De gemeente heeft daar tot op heden weinig bemoeienis mee gehad. Daarnaast is , zoals eerder aangegeven, in 2005 het evenement Sport-Art naar tevredenheid georganiseerd. Planning of voornemen 2006/2007 Om de jeugd meer te interesseren voor het rijke verenigingsleven in onze gemeente zal er samen met de basisscholen getracht worden om verenigingen vanaf schooljaar 2007/2008 een deel van de gymnastiekuren te laten verzorgen. Over de wijze van uitvoering zullen met de scholen en sportverenigingen nog nadere afspraken worden gemaakt. 13. Bij planontwikkeling van bestaande en nieuwe wijken dient aandacht te zijn voor speelruimte. E.e.a. is geregeld in de nota speelplaatsenbeleid. Bij het maken van prestatie-afspraken met woningcorporaties beziet de gemeente welke ruimte er is voor speelvoorzieningen, met name bij de realisatie van nieuwe wijken. In Giessen, Andel en Almkerk zijn in de periode 2003-2004 skatevoorzieningen gerealiseerd. Voor het realiseren van een skatevoorziening in de kern Woudrichem staat nog een budget gereserveerd. Om dit in te mogen zetten dient echter eerst te worden aangetoond dat de jeugd nog steeds heel graag een skatevoorziening in de kern Woudrichem wil. Eind 2004 heeft de gemeenteraad het speelplaatsenbudget wegbezuinigd. Derhalve zijn er geen nieuwe speelvoorzieningen meer gerealiseerd. Planning of voornemen 2006/2007: Uit de verschillende aanvragen voor het realiseren c.q. aanpassen van speelplaatsen, die er bij de gemeente binnenkomen van zowel de jeugd als hun ouders blijkt dat er behoefte is aan voldoende speelgelegenheid. Derhalve is besloten om een nieuw speelplaatsenplan te realiseren waarin kort en duidelijk de gemeentelijke visie wordt weergegeven ten aanzien van het speelplaatsenbeleid. Wij willen via het project “attractiviteit buitenomgeving” onderzoeken of het zinvol is om in de grote kernen van de gemeente (nl. Woudrichem, Almkerk, Andel, Giessen en Rijswijk) voor de leeftijdsgroep 6-12 jaar grote speelplaatsen in te richten (concentratie danwel deconcentratie van de speeltoestellen). De gemeente dient zo goed als mogelijk in te spelen op de vraag van jongeren naar ontmoetingsplaatsen, speelplaatsen en andere jeugdactiviteiten. Samen met de input van de jongerenraad wordt hier binnen het gemeentelijk beleid zo goed mogelijk uitvoering aan gegeven. Om nog meer grip te krijgen wat er onder de jongeren leeft, wil de jongerenraad dit jaar nog een website opzetten om de jongeren nog beter te kunnen bereiken.
7
14. In Woudrichem worden gesprekken gevoerd naar de mogelijkheden om het project ‘Armoede en gezondheid bij kinderen’ uit te voeren. Het project ‘Armoede en gezondheid bij kinderen’ houdt in dat bij de uitnodiging voor het Preventief Geneeskundig Onderzoek van de GGD in groep 2 en 7 een vragenlijst wordt meegestuurd voor de ouders. Met deze vragenlijst wordt nagegaan op welke voor de gezondheid van het kind van belang zijnde uitgaven mogelijk wordt bezuinigd. In nauwe samenwerking met sociale zaken worden extra financiële middelen ter beschikking gesteld aan deelnemers van het project. Indien nodig kan er een financiële ondersteuning worden gegeven in de vorm van concrete verstrekkingen zoals bijvoorbeeld lidmaatschap sportclub, schoenen of matrassen. Onze gemeente heeft in 2005 en 2006 afgezien van dit project vanwege de omslachtige opzet van het project. Bovendien waren er twijfels ten aanzien van de efficiency van het hele plan. 15. Jaarlijks bijeenkomsten organiseren voor 50-plussers rondom het thema Veiligheid in en om het huis (en vallen). Dit actiepunt is niet opgepakt in 2004 en 2005; dit thema heeft in een eerder werkplan van de Seniorenraad gemeente Woudrichem wel de aandacht. Planning of voornemen 2006/2007 De Stichting Welzijn Ouderen Woudrichem kan in samenspraak met de ouderenbonden voor dit en volgende jaar peilen wat de concrete behoefte is aan een dergelijke voorlichting. 16. Jaarlijks de consultatiebureaus in samenwerking met peuterspeelzalen themabijeenkomsten laten organiseren over kinderen en veiligheid. Via het maatwerkpakket van Kruiswerk Mark en Maas is in 2005 de cursus “”eerste hulp bij ongelukken” aangeboden in Almkerk, waarvoor weinig animo bestond. Gezien het geringe animo voor de cursus kinderen en veiligheid is in 2006 gekozen voor de cursus Opvoeden Zo omdat hier veel behoefte aan is (allerlei opvoedkundige vraagstukken komen hier aan bod Deze cursus is in het eerste halfjaar van 2006 twee keer aangeboden en succesvol uitgevoerd voor ouders uit de drie gemeenten gezamenlijk: 1 keer bij het consultatiebureau in Almkerk en 1 keer bij het consultatiebureau in Wijk en Aalburg. Gezien het grote animo wordt deze cursus dit najaar opnieuw aangeboden in Almkerk. Speerpunt 2 Zorgaanbod De gezondheidszorg is vooral een verantwoordelijkheid van de landelijke overheid, de zorgverzekeraar en de zorgaanbieder. Gemeenten zijn vanuit de Wcpv verplicht zorg te dragen voor onderlinge afstemming tussen de collectieve preventie en de curatieve gezondheidszorg. Daarnaast hebben gemeenten de taak om voor hun burgers een hoog kwalitatief niveau van zorgvoorzieningen te bevorderen en in stand te houden. 17. Gemeenten stellen zich actief op bij de discussie rondom het uniforme en maatwerkdeel van de GGD en stellen prioriteiten bij de afname. Het jaar 2004 stond in het teken van de ontwikkeling van een nieuwe GGD productencatalogus 2005-2008. Ambtenaren, college- en raadsleden waren er nauw bij betrokken. De gemeenteraad heeft in zijn vergadering van 31-01-2005 ingestemd met het basispakket GGD 2005-2008 GGD West-Brabant, onder voorwaarde dat ten aanzien van een aantal producten uit het basispakket maatwerk wordt geleverd. Vanwege een aantal niet geleverde diensten door de GGD in 2005 komt de gemeente in aanmerking voor 20 extra uren van de Beleidsadviesgroep (BAG) van de GGD in 2006. In 2005 is geen ureninzet geleverd vanuit de GGD ten gunste van het gezondheidscentrum Giessen/Almkerk, en hebben geen inspecties bij peuterspeelzalen plaatsgevonden. In 2006 zijn wel alle peuterspeelzalen in onze gemeente geïnspecteerd.. Het project “ik ben weerbaar” bestemd voor basisscholen is doorgeschoven naar 2006. De eerdergenoemde uren worden ingezet voor het project attractiviteit buitenomgeving (zie ook punt 13). Planning of voornemen 2006/2007 Jaarlijks vindt overleg plaats over het maatwerkdeel. Voorjaar 2006 is gekozen voor de cursus weerbaar op basisscholen, waar drie basisscholen op hebben ingeschreven (weerbaarheid tegen o.a. pesten, geweld, vergroten assertiviteit). 8
In 2006 heeft de gemeente Woudrichem in het kader van armoedebestrijding een maximale Provinciale subsidie ontvangen van € 22.500,00 voor het opzetten van het project Ouderenadviseurs (activerend huisbezoek).Daarnaast heeft onze gemeente in 2006 een maximale subsidie ontvangen van € 7.500,00 ten behoeve van het project vereenzaming ouderen (maakt onderdeel uit van het maatwerkpakket 2006 van de GGD West-Brabant onder de noemer van Samen is Wijs). Vanwege pragmatische redenen is besloten de middelen van beide subsidies samen te voegen en één project activerend huisbezoek te organiseren, waarbij tevens eenzaamheid van ouderen (aanbeveling vanuit Woudrichem Ouderenproof) wordt opgespoord en aangepakt.Het doel van activerend huisbezoek is om ouderen die ondersteuning te geven die nodig is om zo lang mogelijk te blijven functioneren en ervoor te zorgen dat ouderen keuzes kunnen maken die zo veel mogelijk overeenstemmen met hun wensen en behoeften. Tijdens het huisbezoek wordt onder meer informatie en advies gegeven op het terrein van wonen, zorg, welzijn en financiële regelingen vanuit onze gemeente (evenals Rijk). Hiertoe dienen vrijwilligers opgeleid te worden die professioneel worden ondersteund. Dit project past uitstekend binnen de uitgezette kaders van de WMO. De resultaten van het project activerend huisbezoek zullen naar verwachting in 2007 worden gepresenteerd. De gemeente maakt in het najaar van 2006 keuzes met betrekking tot het maatwerkpakket van de GGD voor 2007. Met name continuering van het project activerend huisbezoek staat voorop, evenals het project Move your heart, eat smart (voorkomen overgewicht), waarvoor een tweetal basisscholen belangstelling hebben (zie ook actiepunt 5). Zie ook de overige actiepunten die in 2006 zijn uitgevoerd. 18. Jaarlijks overleg voeren met de huisartsen om onder meer de ontwikkelingen op het gebied van huisartsentekorten, bereikbaarheid en de verloskunde te volgen. Elk jaar vindt overleg plaats tussen de gemeenten Woudrichem, Werkendam en de huisartsen. Het tekort aan huisartsen blijkt voor deze regio, minder problemen op te leveren dan verwacht. De regio blijkt aantrekkelijk te zijn om te werken. In het laatste overleg werden wel wat zorgen geuit over de manier waarop de overheid de zorg wil organiseren. Een tweetal verloskundigen hebben in samenwerking met de huisartsen in het Land van Altena een verloskundigenpraktijk “Tussen de Rivieren” opgericht. De praktijk is gevestigd in Sleeuwijk. De verloskundigenpraktijk maakt deel uit van een breed samenwerkingsverband met de huisartsen. In november 2005 heeft de HAGRO (huisartsengroep) een huisartsencoöperatie opgericht om beter te kunnen samenwerken. Deze cooperatie draagt de naam Huisartsencooperatie Land van Altena. Hierin zijn de huisartsen vertegenwoordigd van Werkendam, Nieuwendijk, Hank, Dussen. Sleeuwijk, Almkerk, Woudrichem Giessen/Rijswijk. Andel valt onder een andere Hagro (Aalburg). 19. Stimuleren bouw gezondheidscentra en volgen van de ontwikkelingen. In 2007 start de bouw van een gezondheidscentrum in Giessen, en in 2008 start de bouw van een gezondheidscentrum in Almkerk. In voorgaande jaren is hiertoe het nodige voorwerk gedaan. 20. Huisartsen en andere partijen zoals Rode Kruis en kerken informeren en betrekken bij het gemeentelijk rampenplan. In juli 2005 is het rampenplan vastgesteld. De regionale werkgroep brandweer Midden- en West Brabant geeft invulling aan de uitvoering, zoals ook het betrekken van huisartsen en andere partijen bij het rampenplan. Op korte termijn komt een convenant over de inzet van het Rode Kruis. 21. Een vertegenwoordiger van de huisartsen opnemen in het zorgnetwerk (wens van het Zorgnetwerk). Dokter Van Haaren neemt op afroep – bij voor huisartsen relevante onderwerpen – deel aan het Zorgnetwerk.
9
22. Huisartsen verzoeken zelf de uitnodigingen voor het baarmoederhalskankeronderzoek te verzenden. De uitnodigingen voor het onderzoek naar baarmoederhalskanker worden voor het grootste deel verzorgd door de GGD. De GGD maakt daarbij gebruik van de adresgegevens van het GBA. Het bereik is op deze wijze optimaal. De gegevens worden gematchd met de gegevens van de enkele huisartsen die zelf oproepen. De huisartsen in Woudrichem en Werkendam hebben in juli 2006 besloten zelf de oproepen te gaan verzorgen. Uit onderzoek blijkt dat deelname wordt verhoogd wanneer huisartsen zelf oproepen. Er vindt afstemming plaats tussen de huisartsen en de GGD, waarbij het van belang is dat het bereik optimaal blijft. Het Ministerie van VWS blijft dit onderzoek financieren. 23. De gevolgen van vermaatschappelijking van de GGZ op de verschillende gemeentelijke beleidsterreinen (onder meer ruimtelijke ordening, openbare orde, sociale zaken en welzijn) in beeld brengen en vervolgens een visie vormen. De GGZ regio Breda heeft in 2004 een inventarisatie uitgevoerd naar de mogelijkheden, knelpunten en behoeften bij het realiseren van een maatschappelijk steunsysteem (MASS) voor mensen met een psychische problematiek in het Land van Heusden en Altena. Een MASS is een netwerk van voorzieningen, instellingen en personen - waarvan cliënten zelf deel uitmaken - die cliënten ondersteunen in hun pogingen in de samenleving te participeren. Bij de GGZ regio Breda staan circa 200 cliënten ingeschreven, afkomstig uit de gemeente Woudrichem. Daarnaast is er sprake van een zogenaamde verborgen doelgroep die moeilijk te traceren is. In 2005 is de GGZ in samenspraak met de Altena-gemeenten gestart met het houden van voorlichtingsbijeenkomsten over de maatschappelijke steunsystemen. Planning of voornemens 2006/2007 Onze gemeente heeft in 2006 het OGGZ-convenant West-Brabant 2005-2007 (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg) getekend. Een concreet voorbeeldproject vanuit de OGGZ is het project maatschappelijk steunsysteem Land van Heusden en Altena (MASS), waarmee in 2005 is gestart. Dit project is erop gericht mensen met een psychiatrische problematiek te ondersteunen en daardoor zelfstandig te laten wonen. In samenspraak met GGZ en Stichting Sociaal Cultureel Werk wordt thans bezien in hoeverre een inlooppunt bij de Veste georganiseerd kan worden voor mensen met psycho-sociale problemen. Het uiteindelijke doel is het stimuleren van ontmoetingsmogelijkheden voor mensen met een psycho-sociale problematiek (het elkaar tegen komen, onder de mensen komen, actief bezig zijn). De vrijwilligerscentrale kan hierbij een grote rol spelen, bijvoorbeeld het opzetten van een zogenaamd maatjesproject (het matchen van vraag en aanbod). Binnen onze gemeente is het netwerk maatschappelijke zorg actief Dit netwerk stelt zich tot doel om ten aanzien van mensen (volwassenen) met complexe problematiek die zelfstandig (gaan) wonen: - problematiek te signaleren; - het afstemmen van het zorgaanbod; - opvang, begeleiding en zorg efficiënt en doelmatig inzetten. Zodat deze mensen zelfstandig binnen de samenleving kunnen participeren en wanneer dit (tijdelijk) niet mogelijk is te voorzien in passende zorg en hulpverlening. Om de soms stroperige indicatieprocedures te kunnen vermijden en/of versnellen, en om jongeren met problemen zo snel mogelijk te kunnen helpen kent onze gemeente een Jeugdzorgteam. Dit team bestaat uit afgevaardigden van politie, consultatiebureau, GGD (jeugdarts/verpleegkundige), gemeente (leerplicht), maatschappelijk werk en jongerenwerk en ontwikkelt casusgerichte interventies. Het is van belang dat er goede afstemming plaats vindt tussen het netwerk maatschappelijke zorg en het Jeugdzorgteam teneinde eventuele overlappingen te voorkomen. 24. De regionale activiteiten rondom huiselijk geweld lokaal inbedden. Woudrichem heeft het OGGZ-convenant getekend voor de periode 2005 – 2007. De Openbare Geestelijke Gezondheidszog) is een van de prestatievelden van de WMO. 10
De gemeente heeft het project ‘STOP huiselijk geweld’ uitgevoerd, samen met de regio West-Brabant. Aansluitend op dit project is het Advies- en steunpunt huiselijk geweld in West-Brabant per 1 mei 2005 van start gegaan. De deelnemende organisaties van het ASHG hebben de gezamenlijke aanpak van huiselijk geweld geregeld in een convenant. Bij de frontoffice ASHG komen signalen en meldingen van huiselijk geweld binnen. Aansluitend gaan de partners in het backoffice aan de slag met die signalen. Kerntaken van de backofficepartners zijn hulpverlening, samenwerking en innovatie van het hulpverleningsaanbod. Vanuit het ASHG zullen diverse voorlichtingsactiviteiten en basistrainingen verzorgd worden voor professionals die in aanraking kunnen komen met situaties van huiselijk geweld. Gedacht wordt aan medewerkers van sociale zaken, thuiszorgmedewerkers, leerkrachten, leerplichtambtenaren en huisartsen. Het is van het grootste belang dat alle partners voorzien worden van tijdige en juiste informatie. Hiertoe verschijnt maandelijks de digitale nieuwsbrief Bouwstenen. Deze nieuwsbrief bevat alle informatie over relevante ontwikkelingen in de West-Brabantse aanpak. In april 2005 is de publiekscampagne ‘Huiselijk geweld is niet normaal’ in West-Brabant van start gegaan. Enerzijds is het de bedoeling dat mensen zich door de campagne meer bewust worden van de ernst en omvang van huiselijk geweld, zodat het bestaande taboe doorbroken wordt. In alle gemeenten worden posters verspreid. Professionals en intermediairs krijgen folders toegestuurd en informatie wordt geplaatst op de gemeentelijke websites en pagina’s in de huis-aan-huisbladen. Professionals die beroepshalve contact hebben met (slachtoffers en plegers van) huiselijk geweld ontvangen kaarten met de kerninformatie van het ASHG: telefoonnummer en bereikbaarheid en een beschrijving van het hulpaanbod voor slachtoffers en plegers. Verder is vanuit het ASHG een subsidieverzoek ingediend bij het Oranjefonds voor verplaatsbare panelen, waarop informatie over huiselijk geweld kan worden geplaatst. De bedoeling is deze panelen gedurende twee jaar in de regio te plaatsen in openbare ruimten. De panelen zullen tweemaandelijks rouleren. Planning of voornemen 2006/2007 Het ASHG zet in het najaar 2006, in samenspraak met onze gemeente, voor het algemene publiek in het gemeentehuis een informatiepanel uit. Maatschappelijke organisaties binnen Woudrichem worden actief benaderd (voorlichtingsbijeenkomsten, posters, informatiemarkten e.d.). Nadere bijzonderheden: Het wetsvoorstel “Huisverbod bij huiselijk geweld” gaat politie en hulpverlening straks de mogelijkheid geven om eerder in te grijpen in situaties waarbij dreiging is van huiselijk geweld. Het stelt hen in staat om de potentiële pleger voor een afkoelingsperiode van tien dagen uit huis te plaatsen. De verwachting bij politie en hulpverlening is, dat hiermee erger geweld kan worden voorkomen (meer slachtoffers kunnen worden voorkomen en hulpverlening kan eerder en effectiever worden ingezet). Speerpunt 3 Jeugdgezondheidszorg Per 1 januari 2003 hebben de gemeenten de regie over de totale preventieve jeugdgezondheidszorg voor kinderen van 0 tot 19 jaar gekregen. Het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg bestaat uit een uniform deel en een maatwerkdeel. Het uniforme deel bevat activiteiten die elk kind moet worden aangeboden. Het maatwerkdeel wordt afgestemd op de specifieke lokale gezondheidssituatie. Kruiswerk Mark en Maas en de GGD West-Brabant hebben in juli 2005 een gezamenlijk visiedocument opgesteld rondom de samenwerking in de jeugdgezondheidszorg. Met de GGD West-Brabant en Kruiswerk Mark en Maas zijn afspraken gemaakt over de maatwerkproducten die van hen afgenomen worden. Hieronder volgt het actiepunt behorend bij dit speerpunt. 25. Op West-Brabantse schaal bij het ministerie van VWS aandacht vragen voor de dreigende financiële tekorten in de jeugdgezondheidszorg 0-4 jarigen. Het landelijke Platform Jeugdgezondheidszorg is eind 2002 ingesteld om de kwaliteit van de jeugdgezondheidszorg van 0 – 19 jarigen te beoordelen, te bewaken en te bevorderen. Het streven daarbij is om te komen tot een integrale, uniform uitgevoerde jeugdgezondheidszorg. Op de website www.platformjgz.nl is hierover meer informatie te vinden. Vanuit West-Brabant is een brief uitgegaan richting VWS om aandacht te vragen voor de tekorten. Kruiswerk Mark en Maas voert de uniforme - en maatwerkproducten binnen het gestelde budget uit. 11
De financiering van de invoering van het elektronisch dossier was nog een probleem. Echter op 12 september 2005 is door staatssecretaris Ross van het Ministerie van VWS bekend gemaakt dat met ingang van 1 januari 2007 voor ieder in Nederland geboren kind een elektronisch kinddossier zal worden gemaakt. Voor de snelle invoering van het dossier trekt het ministerie 25 miljoen euro extra uit. Artsen en verpleegkundigen van de jeugdgezondheidszorg houden in het dossier informatie bij over het kind, de gezinssituatie en de omgeving. Later kunnen bijvoorbeeld het schoolmaatschappelijk werk en de politie informatie aan het dossier toevoegen. Heel belangrijk is het dat je kinderen door verhuizing niet meer kwijtraakt, doordat het dossier gekoppeld wordt aan een burgerservicenummer. In de afgelopen jaren is veel gesproken over de noodzaak van het opheffen van het onderscheid tussen de JGZ voor 0-4 jarigen verzorgd door de thuiszorgorganisaties en de JGZ 4-19 jarigen verzorgd door de GGD’en. Een en ander heeft evenwel niet geleid tot organisatorische wijzigingen. In de praktijk wordt inmiddels op velerlei terreinen samengewerkt door de regionaal werkzame thuisorganisaties (i.c. Thuiszorg Mark en Maas) en de GGD West Brabant. Planning of voornemen 2006/2007 Onze gemeente ontvangt vanaf 2006 jaarlijks middelen ad € 8.400,00 ten behoeve van preventief jeugdbeleid onder de noemer van opvoedingsondersteuning. Deze middelen zijn in 2006 ingezet ten behoeve van screening van peuters op spraak-taal met als doel het vroegtijdig opsporen van een stoornis of taalontwikkelingsachterstand. Het betreft een gezamenlijk project van GGD en Mark en Maasmond (samenwerkingsverband), met een structureel karakter. Overige bijzonderheden Voor het jaar 2006 zijn met de nieuwe Stichting Mark en Maasmond o.a. de onderstaande maatwerkafspraken gemaakt: het afleggen van ca. 58 opvoedkundige ondersteunende huisbezoeken, vier roepsvoorlichtingsbijeenkomsten, een cursus groepsgerichte ondersteuning aan ouders/verzorgers, evenals het spreekuur opvoedings-ondersteuning in Almkerk. De gemeente maakt voor het jaar 2007 nadere prestatie-afspraken met Mark en Maasmond.
12
3. Conclusies en aanbevelingen Conclusies Een groot gedeelte van de actiepunten is in de loop van de jaren opgepakt danwel opgenomen binnen het basis- danwel maatwerkpakket van de GGD. Daarnaast zijn een aantal actiepunten niet uitgevoerd, danwel doorgeschoven naar een volgend jaar. De reden dat een aantal actiepunten niet zijn uitgevoerd, is dat er vanuit het veld geen behoefte aan was of dat vanuit de gemeente is gekozen voor een alternatief In de nieuwe nota volksgezondheid dienen wij extra alert te zijn op o.a. deze behoeften. Ook opvallend is dat sommige actiepunten wel zijn opgepakt maar de frequentie die is voorgesteld (meestal jaarlijks) niet altijd haalbaar was. Wij streven de volgende jaren naar een nota volksgezondheid die concreter is vormgegeven, en meer flexibel. Het feit dat niet alle actiepunten zijn uitgevoerd geeft wel een vertekend beeld, omdat ook nieuwe ontwikkelingen/actiepunten zijn opgepakt die niet als dusdanig destijds door de gemeenteraad zijn vastgesteld, maar wel in een andere nota vanuit de politiek zijn vastgesteld. Hierbij valt te denken aan de aanbevelingen vanuit het project Woudrichem Ouderenproof evenals het vaststellen van de verschillende beleidsnotities vanuit de WMO (denk maar aan de verschillende prestatievelden). De gemeente dient flexibel om te springen met bovengenoemde ontwikkelingen, zonder afbreuk te doen aan de eerder benoemde actiepunten volksgezondheid. Resumerend: Wel uitgevoerde actiepunten: 2,3,7, 11, 13, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24 en 25; Uitgevoerde actiepunten in een andere vorm vanwege nieuwe beleidsontwikkelingen: 8 en 16; Doorgeschoven actiepunten naar 2007: 1,5,8 en 15; Deels uitgevoerde actiepunten: 6 en 12; Niet uitgevoerde actiepunten: 4, 9, 10 en 14. Aanbevelingen In de loop van 2007 zal de nieuwe nota volksgezondheid ontwikkeld worden. Ook deze zal in samenspraak met Aalburg en Werkendam worden opgesteld. Het is wenselijk in de nieuwe nota volksgezondheid een paragraaf op te nemen hoe de bewaking van actiepunten gedurende de looptijd van de nieuwe nota vorm zal krijgen. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan het jaarlijks opstellen van een werkplan volksgezondheid, waarbij ook ruimte dient te zijn voor nieuwe beleidsontwikkelingen. Immers de tijd staat niet stil, denk maar aan de verschillende prestatievelden vanuit de WMO. De GGD West-Brabant levert eind 2006 bouwstenen voor het opstellen van een nieuwe nota volksgezondheid.Hierbij zal gebruik gemaakt worden van diverse bronnen zoals de volwassenenmonitor, de Regionale VolksgezondheidsToekomstVerkenningen rVTV (in voorbereiding) enz. Tevens zal er aandacht moeten zijn voor nieuwe ontwikkelingen zoals de WMO. Bovengenoemde bouwstenen zullen onder andere worden gebruikt als input voor de nieuwe nota Volksgezondheid Aalburg, Werkendam en Woudrichem. Hoe de terugkoppeling c.q. afstemming met externe partijen vorm zal krijgen, moet nog nader worden uitgewerkt. Het hanteren van een nog nader op stellen stappenplan is hierbij van belang, evenals het opstellen van een raamwerk van de nieuwe nota volksgezondheid die in een vroegtijdig stadium in de commissie Diensten kan worden behandeld. Wij betrekken de uitkomsten van de onderhavige voortgangsrapportage volksgezondheidsnota gemeente Woudrichem 2003-2007 bij het opstellen van een nieuwe nota volksgezondheid over de periode 2008-2011.
13
14
