Gemeente Noordwijkerhout Accountantsverslag 2014
Aan de gemeenteraad van de gemeente Noordwijkerhout
Amsterdam, 9 juni 2015 Geachte leden van de gemeenteraad, In overeenstemming met de door u verstrekte opdracht hebben wij de jaarrekening over boekjaar 2014 van uw gemeente gecontroleerd. De belangrijkste bevindingen naar aanleiding van de eindejaarscontrole hebben wij in dit accountantsverslag opgenomen. Bij deze jaarrekening zijn wij voornemens een goedkeurende controleverklaring te verstrekken. Dit verslag van bevindingen doet geen afbreuk aan ons oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de baten en lasten over het boekjaar en de activa en passiva in overeenstemming zijn met het BBV en dat deze in alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand is gekomen. In januari 2015 hebben wij naar aanleiding van onze interim-controle gerapporteerd over onze bevindingen met betrekking tot de interne beheersingsomgeving bij de gemeente. Hieruit blijkt de interne beheersing binnen de gemeente op de voor de jaarrekening relevante processen in grote lijnen adequaat is. De specifieke bevindingen zijn besproken met de ambtelijke organisatie en de portefeuillehouder. Hierbij heeft de gemeente aangegeven dat er opvolging zal worden gegeven aan onze aanbevelingen. Wij bedanken het management en de medewerkers van uw gemeente voor de open en constructieve samenwerking bij het verrichten van onze controlewerkzaamheden en de totstandkoming van onze rapportage. Tot het verstrekken van nadere toelichting zijn wij graag bereid. Met vriendelijke groet, Baker Tilly Berk N.V. drs. E.C.J. Moens RA Registeraccountant
2
Inhoudsopgave
1.
Aard en reikwijdte van de werkzaamheden
2.
Bevindingen naar aanleiding van de eindejaarscontrole
3.
Financiële positie en resultaat
4.
Single information Single audit
5.
Overige aandachtspunten Baker Tilly Berk N.V. contactpersonen : drs. E.C.J. Moens RA Registeraccountant
[email protected] drs. S. Turenhout RA Registeraccountant
[email protected] Kantoorgegevens: Baker Tilly Berk N.V. Entrada 303 Postbus 94124 1090 GC Amsterdam T: +31 (0)20 644 28 40 3
1. Aard en reikwijdte van de werkzaamheden 1.1 Opdracht In overeenstemming met de van u verkregen opdracht hebben wij de jaarrekening over het boekjaar 2014 van de gemeente Noordwijkerhout gecontroleerd. Bij de uitvoering van onze controlewerkzaamheden inzake de jaarrekening hebben wij de goedkeuringstolerantie gehanteerd in overeenstemming met het Besluit Accountscontrole Decentrale Overheden (BADO). U heeft geen lagere marge vastgesteld waardoor wij het wettelijke kader als uitgangspunt hebben gehanteerd. Hieruit volgt dat wij voor de jaarrekening een tolerantie voor fouten van € 380.000 (1% van de totale lasten inclusief dotaties in reserves) hebben gehanteerd en een tolerantie voor onzekerheden van € 1.040.000 (3% van de totale lasten inclusief dotaties in reserves). In dit accountantsverslag worden fouten en onzekerheden gerapporteerd die de door u vastgestelde rapportagetolerantie van € 20.000 (opgenomen in het controleprotocol) overschrijden en worden overige bijzonderheden, die van belang zijn voor de behandeling van de jaarrekening door uw raad, gerapporteerd. 1.2 Grondslagen De accountantscontrole omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen, beoordeling van de grondslagen van de financiële verslaggeving en van belangrijke schattingen die bij het opmaken van de jaarrekening zijn gehanteerd. Wij hebben de aanvaardbaarheid van de gehanteerde waarderingsgrondslagen, de consistente toepassing daarvan alsmede de duidelijkheid en volledigheid van de jaarverslaggeving beoordeeld. Uw gemeente heeft gedurende 2014 geen wijzigingen doorgevoerd in de keuze of de toepassing van belangrijke verslaggevingsgrondslagen. Naar onze mening zijn de door het college gekozen waarderingsgrondslagen aanvaardbaar en consistent toegepast met betrekking tot de significante jaarrekeningposten en bijzondere transacties.
4
2. Bevindingen naar aanleiding van de eindejaarscontrole 2.1 Geconstateerde niet-gecorrigeerde afwijkingen Naar aanleiding van de door ons verrichte werkzaamheden hebben wij geen afwijkingen geconstateerd die de in hoofdstuk 1.1 genoemde rapporteringstolerantie overschrijden. 2.2 Schattingen in de jaarrekening Bij het opstellen van de jaarrekening zijn schattingen gemaakt. Bepaalde schattingen zijn van bijzonder belang door hun invloed op de jaarrekening en de waarschijnlijkheid dat toekomstige gebeurtenissen significant (kunnen) afwijken van de verwachtingen. Als onderdeel van de controle hebben wij de aanvaardbaarheid van de schattingen beoordeeld. De belangrijkste schatting in de jaarrekening zijn: Belangrijke schattingen
Beoordeling
Toelichting
Waardering van de materiële vaste activa
Akkoord
De verwachte levensduur voor de verschillende activacategorieën en daarmee de afschrijvingspercentages zijn in lijn met wat gebruikelijk is.
Waardering van financiële vaste activa
Akkoord
Wij kunnen ons vinden in de waardering van de financiële vaste activa.
Juistheid van de grondexploitaties
Akkoord
Wij kunnen ons vinden in de waardering van de grondexploitaties. Onze bevindingen met betrekking tot de waardering van de grondexploitaties hebben wij toegelicht in paragraaf 3.3
Voorzieningen
Akkoord
Wij kunnen ons vinden in uw schattingen inzake de voorzieningen.
Wij zijn van mening dat het college bij het maken van schattingen consistent heeft gehandeld en zijn akkoord met de hierbij gehanteerde uitgangspunten.
5
2. Bevindingen naar aanleiding van de eindejaarscontrole
2.3 Goedkeurende controleverklaring Bij de jaarrekening over boekjaar 2014 zijn wij voornemens een goedkeurende controleverklaring te verstrekken voor het aspect getrouwheid als ook voor het aspect rechtmatigheid waarvan de oordeelparagraaf als volgt luidt: “Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten alsmede de balansmutaties over het boekjaar als van de activa en passiva per balansdatum in overeenstemming met het BBV. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties in alle van materieel belang zijnde aspecten tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de begroting en met de relevante wet- en regelgeving waaronder verordeningen van de gemeente.”
6
2. Bevindingen naar aanleiding van de eindejaarscontrole
2.4 Europese aanbestedingen
Een onderdeel van onze controle vormt het toetsen van inkoopcontracten aan de Europese aanbestedingsregels. De controle is gericht op een overzicht van inkopen over de periode 2011 – 2014. Op basis van deze analyse is er sprake van twee inkopen die onterecht niet via de Europese aanbestedingsregels zijn aanbesteed. Doordat de opdrachten kwalificeren als 2Bdiensten hoeft er bij deze opdrachten geen volledige Europese procedure gevolgd te worden. De opdracht en gunning moeten wel openbaar worden gemaakt via de daartoe aangewezen media. Dit heeft niet plaatsgevonden. Hierdoor is er sprake van rechtmatigheidsfouten. Deze rechtmatigheidsfouten hebben echter geen impact op de strekking van onze controleverklaring inzake rechtmatigheid. Wij adviseren om de meldingen alsnog te verrichten. Daarnaast adviseren wij om het proces van aanbesteding van diensten op te nemen in het proces van de verbijzonderde interne controle. Hiermee kunnen afwijkingen tijdig intern worden geconstateerd en gecommuniceerd.
7
3. Financiële positie en resultaat
3.1 Resultaat boekjaar Het resultaat na mutaties in reserves bedraagt over het boekjaar 2014 € 1.287.000. Het eigen vermogen ultimo 2014 bedraagt € 44.578.000 (2013 € 43.027.000). Het resultaat voor bestemming (zonder onttrekkingen uit de reserves) bedraagt in 2014 € 404.000 positief. De onttrekking aan de reserves bedragen per saldo € 883.000, waardoor het nog te bestemmen resultaat € 1.287.000 bedraagt. Het begrote resultaat was op nihil begroot. Het positievere resultaat wordt veroorzaakt door een samenstel van diverse voordelen. Deze bestaan onder andere uit onderhoud gymnastiekzaal, ISV 2, implementatie 3D, voordeel ISD Bollenstreek en de vrijval onderhoudsvoorziening onderwijsgebouwen. Voor een analyse van het rekeningresultaat over het boekjaar verwijzen wij naar de toelichting op de programmarekening in de jaarstukken. Het totale positieve resultaat van € 1.287.000 is hoog te noemen. In de tweede bestuursrapportage was nog € 267.000 geraamd. Uit een analyse van de voordelen blijkt dat deze voornamelijk pas laat in het jaar bekend zijn geworden, hierdoor is het niet mogelijk om deze eerder aan de Gemeenteraad te rapporteren. Wij hebben begrepen dat enkele begrotingsafwijkingen bij het opstellen van de tweede bestuursrapportage wel verwacht waren, maar uit voorzichtigheid nog niet waren opgenomen. Wij willen adviseren om een verkenning uit te voeren naar de mogelijkheden tot verbetering op het vlak van tijdigheid en risicoinschatting voor rapportage van begrotingsafwijkingen. 3.2 Toerekening van apparaatslasten De toerekening van apparaatskosten aan programma’s vindt plaats op basis van de urenregistratie van medewerkers. In de jaarrekening 2014 zijn op nagenoeg alle programma’s aanzienlijke voordelen gerealiseerd doordat er minder apparaatslasten zijn toegerekend. Dit effect wordt volledig gecompenseerd door een nadelig resultaat op de algemene dekkingsmiddelen. De hoge afwijkingen op de programma’s zorgt voor grote fluctuaties in de staat van baten en lasten. Wij adviseren om het proces van capaciteitsplanning in de begroting, het schrijven van uren en de analyse hierop zodanig in te richten dat afwijkingen eerder geconstateerd en gerapporteerd kunnen worden. Hierdoor is bijsturing op dit vlak ook eerder mogelijk.
8
3. Financiële positie en resultaat 3.3 Weerstandsvermogen en reserves In de paragraaf weerstandsvermogen is opgenomen welke weerstandscapaciteit binnen de gemeente aanwezig is. Bij de begroting 2014 is een inventarisatie uitgevoerd van de risico’s welke de gemeente loopt. Het benodigde weerstandsvermogen is bepaald op basis van de ingeschatte risico’s en de ingeschatte kansen en is in de paragraaf weerstandsvermogen bepaald op € 1,9 miljoen. In de paragraaf weerstandsvermogen zijn de geïnventariseerde risico’s omschreven. Voor de risico’s inzake grondexploitatie, precariorechten, een lagere uitkering gemeentefonds en het niet voldoen aan subsidievoorwaarden en enkele kleine overige risico’s opgenomen. Ten opzichte van vorig jaar zijn deze risico’s inhoudelijk niet gewijzigd, alleen in omvang zijn de risico’s beperkt afgenomen. In het weerstandsvermogen is niet op een kwantificeerbare manier rekening gehouden met de financiële risico’s als gevolg van de decentralisatie van rijkstaken die vanaf 2015 bij de gemeente liggen. Met name de gevolgen voor de begroting van de gemeente met betrekking tot de decentralisaties in de zorg zijn met onzekerheid omgeven. Wij merken hierbij op dat dit risico een structureel karakter heeft. Een dergelijk risico kan de gemeente in het algemeen maar één of een beperkt aantal malen incidenteel opvangen in de reserves. Uiteindelijk zal, bij een structureel tekort op dit budget, een structurele oplossing in de begroting zijn vereist. Voor dit risico is, in de vorm van een bestemmingsreserve, dekking aanwezig om risico’s op dit vlak op te vangen. De beschikbare weerstandscapaciteit (bestaande uit het vrij aanwendbaar deel van de algemene reserve, de onbenutte belasting capaciteit en stille reserves) bedraagt per ultimo 2014 € 4,8 miljoen. In de berekende weerstandscapaciteit is rekening gehouden met een bodembedrag voor de algemene reserve van € 1,7 miljoen welke niet vrij besteedbaar is en een onbenutte belasting capaciteit van € 0,4 miljoen. Daarnaast is een stille reserve opgenomen van € 2,6 miljoen in relatie tot de overwaarde van gebouwen. Het NAR (Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement) beoordeelt de hoogte van de weerstandsvermogen op basis van de verhouding tussen benodigde weerstandscapaciteit en beschikbaar weerstandsvermogen. Deze verhouding tussen 10,7 miljoen en 4,2 miljoen bedraagt voor de gemeente Noordwijkerhout 2,5 (vorig jaar 2,5). Hiermee is deze ratio als uitstekend aan te merken.
9
3. Financiële positie en resultaat 3.3 Grondexploitatie en NIEGG In het kader van de controle van de jaarrekening hebben wij de grondexploitatieprojecten gecontroleerd. De boekwaarde van de voorraden is als volgt te specificeren: In euro’s
boekwaarde 1-1-2014
Mutaties 2014
Resultaat 2014
Boekwaarde 31-12-2014
Bouwgrond niet in exploitatie
1.348.741
1.666.821
-5.141
3.010.421
Bouwgrond in exploitatie
1.116.950
-16.035
-
1.100.915
TOTAAL
2.465.691
1.650.786
-5.141
4.111.336
Ontwikkeling in 2014 In 2014 zijn op diverse exploitaties beperkte activiteiten geweest. De belangrijkste mutaties hebben betrekking op de leefbaarheidsimpuls De Zilk (€ 1,3 mln) en Dijkzicht (0,3 mln). De investeringen in de leefbaarheidsimpuls De Zilk bestaan uit investeringen in het sportcomplex. De boekwaarde van de grondpositie van € 2.348.000 is onderbouwd met een taxatie van een externe taxateur. Op basis van deze taxatie blijkt dat de gehanteerde vierkante meterprijs van € 228 per m2 een goede waardering is. De investeringen in Dijkzicht bestaan uit het inbrengen van de boekwaarde van de Ireneschool (€ 250.000) en sloopkosten (€ 122.000). De boekwaarde van de grondpositie van € 662.000 is onderbouwd met een taxatie van een externe taxateur. Op basis van deze taxatie blijkt dat de gehanteerde vierkante meterprijs van € 400 per m2 een goede waardering is. Gehanteerde parameters grondexploitatie Naast de beoordeling van de waardering hebben wij de parameters voor de calculaties van de huidige projectbegroting beoordeeld. Het gehanteerde rentepercentage van 3,5% sluit aan met de interne financieringsrente van uw gemeente. Voor kostenstijging houdt de gemeente in de calculaties 2% aan. In de calculaties wordt rekening gehouden met een opbrengstenstijging van 1%. Op basis van marktrapporten constateren wij dat de gehanteerde uitgangspunten in lijn liggen met deze rapporten. Daarnaast zien wij dat gemeenten rekening houden met een rentepercentage van tussen de 3 en 4%, een kostenstijging tussen de 0 en 2% en een opbrengstenstijging tussen de 0 en 2%. De gehanteerde parameters liggen daarmee in lijn met recente marktverwachtingen en vergelijkbare gemeenten. De gehanteerde paramaters zijn daarom door ons geaccepteerd.
10
4. Single information Single audit (SiSa)
4.1 Geen controleverschillen in de SiSa bijlage Op grond van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden, Artikel 5 lid 4, dienen wij te rapporteren over de fouten en onzekerheden van de SiSa regelingen. Wij constateren dat geen sprake is van financiële fouten of onzekerheden. Code
Specifieke uitkering
Fout of onzeker heid
Financiële omvang in euro’s
Toelichting fout / onzekerheid
C7C
Investering stedelijke vernieuwing (ISV) II
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
D9
Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2015 (OAB)
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
E27B
Brede doeluitkering verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
G1
Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Gemeentedeel 2014
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
G1A
Wet sociale werkvoorziening (Wsw)_totaal 2013
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
G2
Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 wwb gemeente 2014
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling.
G2A
Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 wwb_totaal 2013
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling.
11
4. Single information Single audit (SiSa)
4.1 Geen controleverschillen in de SiSa bijlage (vervolg)
Code
Specifieke uitkering
G3
Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen) gemeente 2014
G3A
Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)_Totaal 2013
G5 G5A
Wet Participatiebudget (WPB) Gemeente 2014 Wet Participatiebudget (WPB)_ totaal 2013
Fout of onzeker heid
Financiële omvang in euro’s
Toelichting fout / onzekerheid
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
N.v.t.
0
N.v.t.
0
Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling Geen bevindingen met invloed op financiële vaststelling
12
5. Overige aandachtspunten
5.1 Overige dienstverlening -> onafhankelijkheid accountant In het verlengde van de Nadere voorschriften inzake onafhankelijkheid van de openbaar accountant, bevestigen wij dat, naar ons oordeel, de onafhankelijke positie in overeenstemming is met de wettelijke en beroepsvoorschriften. Tevens bevestigen wij dat de objectiviteit gedurende het afgelopen boekjaar niet is aangetast. In onze controleaanpak zijn diverse maatregelen opgenomen die de onafhankelijkheid dienen te waarborgen. Periodiek wordt de naleving van interne en externe onafhankelijkheidsvoorschriften beoordeeld. De leden van ons controleteam moeten jaarlijks hun onafhankelijkheid (schriftelijk) bevestigen. In de navolgende punten zijn de door Baker Tilly Berk geleverde diensten in het verslagjaar 2014 aangegeven. Controle gerelateerde diensten - Controle jaarrekening 2014 Overeengekomen specifieke werkzaamheden - Eenmalige Iv3-opdracht Adviesdiensten (buiten de natuurlijke adviesfunctie) - Niet van toepassing 5.2 Beheersing van fraude Bij de uitvoering van de werkzaamheden hanteren wij onder andere de Nadere Voorschriften Controle- en Overige Standaarden (NV COS) 240 “De verantwoordelijkheid van de accountant voor het onderkennen van het risico van fraude in het kader van de controle van financiële overzichten”. De directie is primair verantwoordelijk voor de preventie van fraude. De directie is verantwoordelijk voor een cultuur van eerlijkheid en ethisch verantwoordelijk gedrag. Zij dient zowel preventieve als repressieve beheersingsmaatregelen te nemen om de kans op fraude zo veel mogelijk te beperken, zodat de integriteit van de financiële verslaggeving is gewaarborgd. Tijdens de controle van de jaarrekening inventariseren wij de frauderisico’s binnen uw organisatie en beoordelen wij de interne beheersingsmaatregelen die gericht zijn op het voorkomen en ontdekken van fraude. Tijdens de beoordeling bleek ons dat binnen uw organisatie reeds de nodige aandacht wordt besteed aan de onderwerpen fraude en integriteit. U heeft aangegeven belang te hechten aan een adequate beheersing van frauderisico’s.
13
