Gemeente Langedijk
Raadsvergadering
:
Agendanummer
:
Portefeuillehouder
: H.J.M. Schrijver
Afdeling
: Publiekszaken
Opsteller
: M.A. (Monique) Wong Chung
Voorstel aan de raad
Onderwerp
:
Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive gemeente Langedijk 2013 (46)
Programma
:
Sociale Voorzieningen
Gevraagde beslissing: De Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive gemeente Langedijk 2013 vast te stellen
Aanleiding/vraagstelling: Op 1 januari 2013 is de “Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW -wetgeving” in werking getreden. Deze wet betreft een zogeheten Verzamelwet op het gebied van de sociale zekerheidswetgeving. In deze Verzamelwet zijn onder meer wijzigingen aangaande de WWB opgenomen. Voor de W et werk en bijstand (WWB) introduceert deze wet de bestuurlijke boete bij een schending van de inlichtingenplicht. Het college is verplicht de bestuurlijke boete met de lopende uitkering te verrekenen. In beginsel moet bij deze v errekening de bescherming van de beslagvrije voet in acht worden genomen. Is echter sprake van een bestuurlijke boete wegens recidive dan krijgt het college de bevoegdheid om in de eerste drie maanden na oplegging boete deze boete volledig te verrekenen me t de bijstand.
Mogelijke oplossingen/alternatieven: De WWB verplicht de gemeenteraad in een verordening nadere regels te stellen over deze bevoegdheid de beslagvrije voet tijdelijk buiten werking te stellen bij verrekening van de recidiveboete. Gemeenten krijgen daarmee de ruimte een afweging te maken van situaties of omstandigheden, waarin het buiten werking stellen van de beslagvrije voet niet
proportioneel wordt geacht. De keuze om gebruik te maken van deze ruimte en de situaties of omstandigheden die bij de besluitvorming worden meegewogen zijn in deze verordening tot uiting gebracht. De bevoegdheid van de gemeenteraad strekt zich overigens slechts uit over het al dan niet in acht nemen van de beslagvrije voet bij verrekening van de recidiveboete.
Financiële aspecten: De aanscherping van de handhaving betekent een verzwaring van de taken van de consulenten. Desondanks lossen we deze wettelijke, verplichte uitvoeringstaak op binnen de huidige personeelsbezetting.
Overleg/inspraak/zienswijzen: De cliëntenraad Langedijk heeft op een aantal onderstaande punten zijn advies gegeven aan het college. Het college heeft dit advies niet overgenomen. Per punt geven wij aan waarom niet. 1.
Initiatief bij de gemeente, niet bij de klant De gemeente kan op basis van artikel 3, lid 1 en artikel 4 besluiten de netto woonlasten direct uit de uitkering te voldoen, en in bepaalde omstandigheden de beslagvrije voet wel toe te passen. Naar oordeel van de cliëntenraad zou hierbij het initiatief bij de gemeente moeten liggen. Dit om te voorkomen dat de belanghebbende in “onoverkomende (financiële) problemen” komt. Ook is optimale voorlichting (flankerend beleid) belangrijk, volgens de cliëntenraad. Reactie college: De gemeente is informatieplichtig. In het gesprek met de klant over de boete (het boetegesprek) informeert de boeteambtenaar de klant over de mogelijkheid van het doen van een verzoek. De klant krijgt dus vooraf informatie. Bovendien is in de media ruimschoots aandacht besteed aan de “fraudewet”. Dit in de vorm van een persbericht, berichtgeving op de gemeentesite, en de landelijke campagne “Voorkom problemen, weet hoe het zit”. Ook is de klant geïnformeerd via nieuwsbrieven en een persoonlijke informatiebrief.
2.
Verrekening niet beperken tot netto woonlasten De cliëntenraad dringt erop aan de verrekening niet te beperken tot de netto woonlasten. De verrekening zou ook moeten gelden voor gas, water en elektriciteit. Reactie college: Allereerste zorg van de gemeente is om woonuitzetting te voorkomen. Bij schulden kan de belanghebbende zich melden bij onze schuldhulpverlener PLANgroep. PLANgroep is aangesloten bij de Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK). NVVK heeft een convenant afgesloten met verschillende energie- en waterleveranciers. Bij schulden is het streven om binnen een termijn van ca. 4 weken een eerste gesprek met een schuldenaar te voeren om de hulpvraag vast te stellen. En in een bedreigende situatie, zoals een (dreigende) ontruiming of afsluiting van elektra, gas of water, dit gesprek binnen 3 dagen te voeren.
3.
Wegens verplichte karakter van de premie voor de zorgverzekering en het eigen risico, deze ook uit te zonderen van de boete Reactie college: Iedereen is zelf verantwoordelijk voor de doorbetaling van de zorgverzekering. De mogelijkheid bestaat altijd om een regeling te treffen met de zorgverzekeraar. Daarnaast volgt er niet na 1 maand een beëindiging van de zorgverzekering. Ook heeft NVVK een convenant met de Zorgverzekeraars Nederland.
-2-
4.
Schrappen artikel 4 sub b: bij ernstige bedreiging van de gezondheidstoestand rekening houden met beslagvrije voet. Dit, omdat volgens de cliëntenraad altijd noodzakelijke medicatie of behandeling op medische indicatie uitgezonderd moeten worden. Reactie college: In de wet staat niet dat ernstige bedreiging van de gezondheidstoestand reden is voor uitzondering. Daarom heeft de gemeente juist wel dit subartikel opgenomen. Meestal moet een chronisch zieke een eigen bijdrage betalen. Hoewel de wet niet rekening houdt met een specifiek gebrek aan middelen, kunnen er toch uitzonderlijke omstandigheden ontstaan.
5.
Flankerend beleid: minderjarige kinderen mogen niet de dupe worden van het handelen van hun ouders Reactie college: In artikel 4 sub a is hieraan aandacht besteed. Ook gaat het hier niet om het ontbreken van noodzakelijke middelen. Maar om incidentele gevallen waarin de minderjarige gezinsleden in zodanige behoeftige omstandigheden terechtkomen, die niet op enkele andere wijze zijn te verhelpen. Dan kan de gemeente afzien van de verrekening. Ook zal een dergelijk gezin meestal onder de aandacht zijn van het zorgoverleg.
Overige argumenten: Er zijn nog een aantal algemene argumenten die ervoor pleiten dat het college het advies van de cliëntenraad op deze punten niet heeft overgenomen. 1.
2.
3. 4. 5.
In de verordening komt de bedoeling van de wet nadrukkelijk naar voren en geeft een sterk signaal af dat fraude, en zeker herhaalde fraude waarover deze verordening immers gaat, niet mag lonen; De portefeuillehouders van de gemeenten in de regio Alkmaar hebben unaniem het advies gegeven uit te gaan van het principe van volledige verrekening van de bestuurlijke boete met de uitkering gedurende 3 maanden zonder inachtneming van de beslagvrije voet; De verordening past het college alleen toe bij recidive. De belanghebbende moet dus binnen 5 jaar voor de tweede maal in de fout zijn gegaan. Een strenge aanpak is dan gerechtvaardigd; Het college past individualisering toe bij schrijnende gevallen en bij bijzondere omstandigheden. Er zijn voldoende waarborgen ingebouwd; Wanneer wij in de ogen van het ministerie te coulant omgaan met de uitvoering van de wet, dit gevolgen kan hebben bij aanvraag van een incidentele aanvullende uitkering (IAU).
Rapportage/verantwoording/evaluatie: Niet van toepassing
Bijlagen die onderdeel uitmaken van het besluit: Niet van toepassing
Stukken die voor de raad ter inzage liggen: B&W advies over deze verordening Zuid-Scharwoude, 2 mei 2013 Burgemeester en wethouders van Langedijk,
drs. J.F.N. (Hans) Cornelisse burgemeester
E. (Erik) Annaert gemeentesecretaris/directeur -3-
Gemeente Langedijk
De raad van de gemeente Langedijk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 mei 2013, nummer 46; gelet op artikel 8, eerste lid, onderdeel i van de Wet werk en bijstand; overwegende dat het noodzakelijk is de uitoefening van de bevoegdheid tot verrekening als bedoeld in artikel 60b van de W et wer k en bijstand bij verordening te regelen;
besluit:
vast te stellen de hierna volgende Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive gemeente Langedijk 2013
HOOFDSTUK 1
ALGEMEEN
Artikel 1 Begripsbepalingen 1. Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt en die niet nader worden omschreven hebben dezelfde betekenis als in de W et werk en bijstand en de Algemene wet bestuursrecht. 2. In deze verordening wordt verstaan onder: a. de raad: de raad van de gemeente Langedijk; b. het college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Langedijk; c. de WWB: de Wet werk en bijstand; d. de Awb: Algemene wet bestuursrecht; e. uitkering: de door het college verleende bijstan d in het kader van de WWB; f. boete(bedrag): bestuurlijke boete genoemd in artikel 18a, eerste lid van de W et werk en bijstand; g. recidiveboete: bestuurlijke boete als bedoeld in artikel 18a, vijfde lid van de Wet werk en bijstand; h. verrekenen: verrekening als bedoeld in artikel 60, vierde lid van de W et werk en bijstand; i. beslagvrije voet: beslagvrije voet als bedoeld in de artikelen 745c tot en met 475e van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering; j. huur: basisbedrag huur exclusief eventuele ser vicekosten, verzekeringen of gas, water, licht; k. netto woonlasten: bedrag ter hoogte van de huur na aftrek van de huurtoeslag of de hypotheekrente na aftrek van de hypotheekrenteaftrek.
Artikel 2.
1.
2.
Algemene bevoegdheid wettelijke Bevoegdheid
met
betrekking
tot
gebruikmaking
van
de
Het college maakt gebruik van de bevoegdheid tot verrekening van het openstaande boetebedrag met de algemene bijstand gedurende de eerste drie maanden na dagtekening van het besluit tot oplegging van een recidiveboete zonder dat het bepaalde in artikel 4:93, vierde lid van de Awb juncto artikel 475d van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering in acht wordt genomen, welke haar toekomt ingevolge artikel 60b, eerste en tweede lid van de WWB. De in het eerste lid genoemde bevoegdheid geldt voor het college als algemene verplichting behoudens de in deze verordening beschr even uitzonderingen.
HOOFDSTUK 2
BESCHERMING RECIDIVE
BESLAGVRIJE
VOET
BIJ
VERREKENING
WEGENS
Artikel 3 Verzoek tot doorbetaling huur en hypotheekrente 1. Belanghebbende kan verzoeken om, in afwijking van het bepaalde in artikel 2, eerste lid, de netto woonlasten gedurende de in artikel 2 genoemde periode direct vanuit de bijstand te voldoen. Indien dit verzoek wordt toegekend wordt de verrekening daarop aangepast. 2. Indien belanghebbende ook een andere bron van inkomsten heeft, maar deze inkomsten zijn lager dan de netto woonlasten dan wordt alleen het verschil tussen de inkomsten en de netto woonlasten direct vanuit de bijstand voldaan. 3. Een verzoek als bedoeld in het eerste lid wordt afgewezen als de belanghebbende: a. redelijkerwijs over voldoende gelden kan beschikken om de genoemde drie maanden in zijn levensonderhoud te voorzien; b. naast de bijstand nog een andere bron van inkomsten heeft ter hoogte van minimaal de netto woonlasten. 4. Onder gelden wordt verstaan voor belanghebbende(n) direct beschikbare gelden op bank- en/of spaarrekening(en). Artikel 4 Verrekenen met de uitkering Belanghebbende kan het college verzoeken om, in afwijking van artikel 2, eerste lid , het openstaande boetebedrag met in achtneming van artikel 4:93 van de Awb juncto artikel 475d van het W etboek van Burgerlijke Rechtsvordering te verrekenen voor zover: a. toepassing van het bepaalde in artikel 2 en 3 onaanvaardbare consequenties heeft voor de (eventuele) minderjarige belanghebbende(n); b. de gezondheidstoestand van (één van de) belanghebben de(n) ernstig wordt bedreigd doordat mogelijkheden ontbreken om een noodzakelijke medicatie of behandeling op medische indicatie te financieren; c. er sprake is van dringende redenen. Artikel 5 Eerder opgelegde boetes De artikelen 2, 3 en 4 zijn van overeenk omstige toepassing op de verrekening van de bestuurlijke boete, bedoeld in artikel 18a, eerste lid juncto artikel 60b, derde lid van de WWB, indien en voor zover deze boete nog niet is betaald op het moment van verrekening van de recidiveboete. Artikel 6 Verzoek andere gemeente tot verrekening recidiveboete Indien een belanghebbende een verzoek op grond van artikel 60b, tweede lid van de WWB doet, besluit het college op dit verzoek met inachtneming van de artikelen in deze verordening.
-2-
HOOFDSTUK 3
SLOTBEPALINGEN
Artikel 7 Citeertitel Deze verordening wordt aangehaald als: “Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive gemeente Langedijk 2013”. Artikel 8 Inwerkingtreding Dit besluit treedt de dag na bekendmaking in werking en werkt terug tot en met 1 januari 2013.
Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Langedijk in zijn openbare vergadering van De voorzitter,
drs. J.F.N. Cornelisse De griffier,
J. van den Bogaerde
-3-
TOELICHTING INLEIDING Op 1 januari 2013 is de “Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW -wetgeving” in werking getreden. Deze wet betreft een zogeheten Verzamelwet op het gebied van de sociale zekerheidswetgeving. In deze Verzamelwet zijn onder meer wijzigingen aangaande de WWB opgenomen. Voor de W et werk en bijstand (WWB) introduceert deze wet de bestuurlijke boete bij een schending van de inlichtingenplicht. Het college is verplicht de bestuurlijke boete met de lopende uitkering te verrekenen. In beginsel moet bij deze verrekening de bescherming van de beslagvrije voet in acht worden genomen. Is echter sprake van een bestuurlijke boete wegens recidive dan krijgt het college de bevoegdheid om in de eerste drie maanden na oplegging boete deze boete volledig te verrekenen met de bijstand. De WWB verplicht de gemeenteraad in een verordening nadere regels te stellen over deze bevoegdheid de beslagvrije voet tijdelijk buiten werking te stellen bij verrekening van de recidiveboete. Gemeenten krijgen daarmee de ruimte een afweging te maken van situaties of omstandigheden, waarin het buiten werking stellen van de beslagvrije voet niet proportioneel wordt geacht. De keuze om gebruik te maken van deze ruimte en de situaties of omstandigheden die bij de besluitvorming worden meegewogen zijn in deze v erordening tot uiting gebracht. De bevoegdheid van de gemeenteraad strekt zich overigens slechts uit over het al dan niet in acht nemen van de beslagvrije voet bij verrekening van de recidiveboete. Onderstaand volgt de artikelsgewijze uitleg. HOOFDSTUK 1
ALGEMEEN
Artikel 1 Begripsbepalingen In dit artikel worden de begrippen, die in de verordening worden aangehaald, gedefinieerd. Bij sub h nog de volgende aanvulling: de WWB kent een ruimer begrip van verrekenen dan het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Voor de duidelijkheid is daarom een aparte begripspaling opgenomen in de verordening. Artikel 2
Algemene bepaling met betrekking tot gebruikmaking van de wettelijke bevoegdheid In het eerste lid maakt het college gebruik van de bevoegdheid die de WWB haar in artikel 60b, eerste en tweede lid geeft. Door deze bepaling in de verordening op te nemen wordt enerzijds tot uiting gebracht dat de uitkering algemene bijstand volledig wordt aangewend ter verrekening met en voldoening van de recidiveboete (artikel 60b, eerste lid van de WWB). Anderzijds wordt tot uiting gebracht dat het college gebruik maakt van de bevoegdheid om op verzoek van de belanghebbende, naar aanleiding van een verzoek tot verrekening van de recidiveboete door een andere gemeente, onder omstandig heden de beslagvrije voet toe te kunnen passen (artikel 60b, tweede lid van de WWB).
-4-
HOOFDSTUK 2
BESCHERMING RECIDIVE
BESLAGVRIJE
VOET
BIJ
VERREKENING
WEGENS
Artikel 3 Verzoek tot doorbetaling huur en hypotheekrente Uit het eerste lid blijkt dat de belanghebbende zelf een verzoek tot doorbetaling van de huur of hypotheekrente vanuit zijn uitkering dient te richten aan het college. Het opnemen van dit artikel in de verordening stelt de belanghebbende in staat om bij onvoldoende eigen ge lden toch de netto woonlasten te kunnen blijven betalen. Het initiatief hiertoe ligt niet bij het college. Indien het verzoek wordt gehonoreerd zal de (recidive)boete voor een lager bedrag per maand met de uitkering kunnen worden verrekend. Het college bet aalt de netto woonlasten in dat geval rechtstreeks door aan de verhuurder of hypotheekverstrekker. In het tweede lid wordt gerefereerd aan situaties waarin de belanghebbende naast de bijstandsuitkering nog een andere inkomstenbron heeft. Als die inkomsten bron onvoldoende hoog is om de netto woonlasten volledig door de belanghebbende zelf te kunnen laten betalen, zal het college het verschil tussen het bedrag van de netto woonlasten en het bedrag aan inkomsten uit andere bron rechtstreeks vanuit de bijstand voldoen. Het derde lid bepaalt in welke gevallen het college voormeld verzoek tot doorbetaling zonder meer weigert. Er worden twee situaties omschreven waarin de belanghebbende over voldoende eigen gelden geacht wordt te kunnen beschikken om in elk geval de netto woonlasten zelf te kunnen betalen. In het vierde lid is bepaald dat met gelden niet de saldi op de bank - en/of de spaarrekeningen op naam van de minderjarige, inwonende kinderen van de belanghebbende(n) worden bedoeld. Artikel 4 Verrekenen met de uitkering In dit artikel zijn een drietal situaties benoemd waarin het denkbaar is dat volledige verrekening met de beslagvrije voet niet aanvaardbaar wordt geacht. Het college neemt in die gevallen ondanks de in de wet opgenomen bevoegdheid toch de bes lagvrije voet bij de verrekening in acht. Het gaat daarbij wel altijd om individuele omstandigheden. Sub a wordt toegepast indien door de verrekening zonder toepassing van de beslagvrije voet met name voor de (mede)belanghebbende minderjarige gezinsleden onaanvaardbare consequenties zouden optreden. Uitsluitend vanwege het feit dat het de (mede -)belanghebbende minderjarige gezinsleden ontbreekt aan de noodzakelijke middelen om in het bestaan te voorzien, kan nog niet worden gesproken van onaanvaardbare consequenties zoals in sub a bedoeld. Vast dient te staan dat sprake is van incidentele gevallen en dat de behoeftige omstandigheden waarin de (mede)belanghebbende minderjarige gezinsleden verkeren op geen enkele andere wijze zijn te verhelpen, zodat afzien van de verrekening in deze vorm volstrekt onvermijdelijk is. Dat het betrokkene of medebelanghebbenden (minderjarige gezinsleden) door de verrekening aan middelen ontbreekt om in het bestaan te voorzien, is op zich geen voldoende voorwaarde om te kunnen spreken van onaanvaardbare consequenties zoals in sub a bedoeld. Bij sub b moet gedacht worden aan levensbedreigende omstandigheden. Een levensbedreigende omstandigheid kan bijvoorbeeld ziekenhuisopname met een levensbedreigende aandoening zijn. Ook het niet kunnen betalen van de eigen bedrage medicatie voor een belanghebbende met een chronische ziekte, die in levensgevaar geraakt indien hij onthouden wordt van deze medicatie, valt hieronder. Het moge daarnaast duidelijk zijn dat het niet specifiek gaat om verondersteld gebrek aan middelen, maar de belanghebbende dient dit met bewijsstukken aan te tonen. In sub c is bepaald dat het college kan besluiten de verrekening zonder inachtneming van de beslagvrije voet niet of niet langer toe te passen indien daarvoor dringende redenen aanwezig zijn.
-5-
Indien (verdere) verrekening zonder toepassing van de beslagvrije voet te ernstige gevolgen voor de belanghebbende of de gezinssituatie zou kunnen hebben, dan kan het college op grond van deze bepaling gemotiveerd besluiten de beslagvrije voet alsnog in acht te nemen. De vraag wat onder deze zogeheten dringende redenen wordt verstaan, kan moeilijk in zijn algemeenheid worden beantwoord. Bij dringende redenen is echter altijd uitsluitend sprake van redenen van immateriële (nietfinanciële) aard. Het hebben van schulden is bijvoorbeeld op zich geen reden om de beslagvrije voet toch toe te passen. Nadrukkelijk geldt dat steeds van geval tot geval aan de hand van alle omstandigheden de situatie van de belanghebbende moet worden beoordeeld. Artikel 5 Eerder opgelegde boetes In artikel 60b, derde lid van de WWB is bepaald dat de bevoegdheid om te verrekenen met de beslagvrije voet ook van toepassing is op eerder opgelegde bestuurlijke boetes voor zover op het moment van verrekening van de recidiveboete, die eerdere boetes nog niet zijn terugbetaald. Dit artikel regelt dat deze ver ordening in dat geval ook van toepassing is op die bestuurlijke boetes. De verrekening van die bestuurlijke boetes wordt dan eveneens zonder inachtneming van de beslagvrije voet ten uitvoer gelegd. Artikel 6 Verzoek andere gemeente tot verrekening recidiv eboete Dit artikel is van toepassing indien een andere gemeente, waar de belanghebbende eerst een uitkering of inkomensvoorziening genoot een verzoek tot verrekening van de recidiveboete aan de nieuwe verblijfsgemeente richt, omdat de belanghebbende daar n u een bijstandsuitkering heeft. Mocht de beslagvrije voet niet gerespecteerd worden, dan kan de belanghebbende het college waarvan hij thans uitkering ontvangt, verzoeken de beslagvrije voet alsnog toe te passen. In artikel 60b, tweede lid van de WWB is bepaald dat het college van de nieuwe gemeente de bevoegdheid heeft om aan dit verzoek tegemoet te komen. In de wet wordt echter in het midden gelaten welke verordening van welke gemeente (de verzoekende of de uitvoerende gemeente) dan van toepassing is. Om hier geen misverstand over te laten bestaan is dit artikel in de verordening opgenomen. De bevoegdheid van het college wordt gespecificeerd door te bepalen dat bij een verzoek van een andere gemeente de onderhavige verordening leidend is. Het college houdt hiermee de regie aangaande haar zorgplicht jegens de belanghebbende(n).
HOOFDSTUK 3 SLOTBEPALINGEN Artikel 7 Citeertitel Dit artikel behoeft geen nadere toelichting. Artikel 8 Inwerkingtreding Dit artikel behoeft geen nadere toelichting.
-6-
