Gemeente Ede
Memo Aan
:
Gemeenteraad
Van
:
College van burgemeester en wethouders
Datum
:
2 december 2014
Opgesteld door
:
Jan Zwiers
Zaaknummer
:
22860
Bijlage
:
Notitie waardering mantelzorgers 2015
Onderwerp
:
Mededelingen vanuit het college van B en W
Inleiding In de Agendacommissie is afgesproken dat met de ingang van het BOB vergadermodel mededelingen van het college bij voorkeur schriftelijk gebeuren. Met de ze memo geeft het college invulling aan het besluit van de Agendacommissie. Hieronder treft u per portefeuillehouderhouder mededelingen aan. Portefeuille wethouder Gerrie Ligtelijn-Bruins Onderwerp: Mantelzorgcompliment Contactpersoon: Pieter van Lent Het mantelzorgcompliment is een blijk van waardering voor mantelzorgers, die daarvoor jaarlijks een nader vast te stellen bedrag kunnen ontvangen. (Het bedrag is voor 2014 vastgesteld op € 200) De regeling is ingesteld door de Rijksoverheid en stopt per 1 januari 2015. Vanaf deze datum zijn gemeenten verantwoordelijk voor het waarderen van mantelzorgers. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo 2015) bepaalt, dat bij verordening wordt geregeld op welke wijze het college van burgemeester en wethouders zorg draagt voor een jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers van cliënten in de gemeente Ede. Het College heeft de opdracht tot "jaarlijkse waardering mantelzorgers" vertaald in artikel 15 van de verordening Wmo. Het betreffende budget van het mantelzorgcompliment wordt (na een uitname van het Rijk) hiervoor per 2015 overgeheveld naar het gemeentefonds. Vanaf 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning en waardering van mantelzorgers. Op 25 november 2014 heeft ons college de notitie vastgesteld waarin een aantal opties toegelicht worden om de waardering voor 2015 vorm te geven. De notitie geeft een nadere uitwerking van het onderwerp “Mantelzorgwaardering” uit de themanotitie AWBZ “Verder bouwen aan het Sociaal Domein: Kanteling vraagt een zet”. Ons college heeft besloten om enerzijds een financiële waardering toe te kennen en anderzijds een palet aan ontzorgingsmogelijkheden aan te bieden ter voorkoming van overbelasting en uitval van de mantelzorger. De notitie treft u als bijlage bij deze memo aan. Onderwerp: Sociale monitor Contactpersoon: Sylvia Soeterboek In september is de startnotitie sociale monitor aan de gemeenteraad aangeboden. De ontwikkeling van de sociale monitor is vervolgens samen met vertegenwoordigers vanuit de fracties, binnen de raadswerkgroep sociale monitor, ter hand genomen.
Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
Gemeente Ede
De initiële planning was om de eerste 2 modules aan het einde van 2014 op te leveren. Als eerste 2 modules zijn binnen de raadswerkgroep het minimabeleid en de 3 decentralisaties bepaald. De module minimabeleid is nagenoeg gereed en zou gepresenteerd kunnen worden. Voor de gegevens 3 decentralisaties wil de raadswerkgroep graag aansluiten bij de ontwikkeling van de landelijke monitor. Deze landelijke monitor is nog niet in zijn geheel beschikbaar, maar wordt dit jaar nog wel verwacht. Om ook van de module 3 decentralisaties een goede presentatie te kunnen gegeven is, in afstemming met de leden van de raadswerkgroep sociale monitor, besloten om de presentatie van beide modules door te schuiven naar januari 2015. Portefeuille wethouder Marije Eleveld Onderwerp: Bospoort aansluiting Contactpersoon: Queli Maseda In de afgelopen periode is het Bospoort gebied geherstructureerd. Hiervoor is onder meer gebruik gemaakt van GSO-geld van de provincie. Dit GSO geld is niet helemaal opgegaan bij de herstructurering en in overleg met de provincie zijn deze gelden her bestemd om de aansluiting tussen het Bospoort gebied en de Grotestraat te herinrichten. Doel van deze herinrichting is aan de ene kant een veiligere verbinding tussen beide straten. En aan de andere kant wil de gemeente met deze herinrichting de verbinding tussen de Bospoort en het Centrum vergroten zodat er een logischere doorsteek is van en naar beide straten. Samen met buurtbewoners, ondernemers en andere belanghebbenden wordt op korte termijn een participatietraject gestart om middels cocreatie een plan voor de herinrichting te ontwikkelen. Onderwerp: Permar Schoonmaak Contactpersoon: Els van Schaik Evaluatie eerste half jaar schoonmaak door Permar Sinds 1 april 2014 heeft de gemeente Ede een contract met Permar voor het schoonmaken van onze gebouwen. Onderdeel van dit contract is het halfjaarlijks evalueren en beoordelen op basis van vastgestelde prestatie indicatoren, waaronder de objectieve kwaliteit en de beleving onder de gebruikers. De eerste evaluatie heeft recent plaatsgevonden en de resultaten hiervan willen we graag met jullie delen. Objectieve kwaliteit Maandag 15 september 2014 heeft de VSR controle plaatsgevonden. Deze controle is uitgevoerd door een onafhankelijke derde op basis van steekproeven. Het resultaat wat hiermee is behaald is een score van 6,8 op schaal van 8. Belevingsmeting Naast de objectieve meting hebben we ook twee belevingsmetingen gedaan onder gebruikers, namelijk de medewerkers van de gemeente, door middel van het klanttevredenheidsonderzoek van de afdeling H&S en de externe partijen die ruimte huren in de Vleugel. Medewerkers van de gemeente Ede gaven de schoonmaak gemiddeld een 7,2 en de externe huurders gemiddeld een 7. Hiermee is de score een punt hoger dan vorig jaar. Inzet medewerkers De reden om voor Permar te kiezen om de gebouwen schoon te maken is omdat de kwaliteit van de schoonmaak omhoog moest. Dat dit gelukt is blijkt uit het bovenstaande. Hiernaast beoogde we nog een ander doel; mensen met een grote afstand tot werk weer werkervaring op laten doen. Dat heeft als gevolg dat Permar naast hun eigen medewerkers inmiddels ook mensen met een bijstandsuitkering begeleiden op deze schoonmaakklus. Mensen vanuit een uitkeringssituatie kunnen, met behoud van hun uitkering, werkervaring opdoen en een opleiding volgen. Dit met als groter doel: duurzame uitstroom naar werk. Ook hiervan zijn er mooie resultaten te benoemen. De medewerkers van Permar werken nu in een echte werkomgeving en er zijn al vier mensen vanuit de uitkering uitgestroomd naar betaald werk. Daarnaast zijn er mooie persoonlijke verhalen waaruit blijkt dat de medewerkers van Permar zich verder ontwikkeld hebben en een bepaald niveau hebben behaald. Uiteraard blijven we scherp op een structurele Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
Gemeente Ede
en duurzame verbetering van de schoonmaakkwaliteit en de uitstroom van mensen met afstand tot werk naar betaald werk. Portefeuille wethouder Willemien Vreugdenhil Onderwerp Visie Buitengebied Contactpersoon: Mark Koning Inmiddels zijn er twee interne voorbereidingssessies geweest. Een derde volgt in december. Deze zullen leiden een startnotitie (begin 2015) die met uw raad besproken zal worden en die de aanzet vormt voor een interactief proces met de bewoners en gebruikers van het buitengebied. Onderwerp: Euregio Contactpersoon: GertJan Jongkind Wethouder Vreugdenhil is op 26 november aanwezig geweest bij een bijeenkomst van de Euregioraad. Zij is daar benoemd tot vicevoorzitter van de commissie projecten en financiën. Onderwerp: recreatie en toerisme Contactpersoon: Tjeerd Leistra Na het faillissement van het VBT wordt 2015 een overgangsjaar voor het vormgeven van het gastheerschap en de toeristische marketing. Verbeteringen in de Stadswinkel, nieuwe vormen van gastheerschap in de dorpen, en marketing met de vier merken Veluwe, Food, Airborne/Liberation route en Van Gogh (Van Goghjaar 2015) zijn speerpunten. Het college wil marketing en gastheerschap gezamenlijk met het bedrijfsleven oppakken. Het college wil in 2015 ook bekijken hoe we het toeristisch product kunnen verbeteren, dit in samenhang met de aanpak van permanente bewoning van recreatiewoningen. Ook wil het college met de regio bezien hoe zakelijk toerisme een impuls kan krijgen. Dit allemaal in nauwe samenwerking met de stakeholders. Het college bekijkt hoe hiervoor capaciteit kan worden vrijgemaakt. Portefeuille wethouder Johan Weijland Onderwerp: Besteding decentralisatie-uitkering Beeldende Kunst en Vormgeving 2015 Contactpersoon: Kim van ‘t Hoenderdaal Op 18 november 2014 heeft het college de besteding van de decentralisatie-uitkering Beeldende Kunst en Vormgeving (BKV) voor 2015 vastgesteld. Sinds 2009 krijgen gemeentes met meer dan 90.000 inwoners structureel een decentralisatie-uitkering van het rijk ten behoeve Beeldende Kunst en Vormgeving ter hoogte van € 150.000 per jaar. De besteding wordt voortgezet zoals in de periode 2013-2014. Subsidieplafond Voor het onderdeel Kleinschalige initiatieven beeldende kunst bestaat een beleidsregel. Daarvoor moet jaarlijks het subsidieplafond worden vastgesteld. Voorgesteld wordt om dit in 2015 voort te zetten zoals in de voorgaande jaren, met jaarlijks € 30.000 om kleinschalige initiatieven en laagdrempelige initiatieven op gebied van beeldende kunst te ondersteunen. Vanaf 2016 De verdeling van het budget voor 2016 zal in 2015 nader worden beschouwd in relatie tot mEde maken. De regeling is in 2014 door het rijk herijkt en zij heeft aangekondigd dat de hoogte van het subsidiebedrag voor gemeente Ede vanaf 2017 wordt verminderd tot ongeveer € 91.000. Eind 2016 zal er een nieuwe besteding worden voorgesteld voor de periode vanaf 2017. Argumenten Het bestedingsplan past binnen de doelstellingen van het rijk die voor deze uitkering gelden en de Cultuurnota Continu Cultuur 2011-2014. Tevens is rekening gehouden met het goedgekeurde verdelingsvoorstel voor voorgaande jaren. Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
Gemeente Ede
Bestedingsprogramma
Bestedingsvoorstel 2015
Kleinschalige initiatieven Ondersteuning Platform Edese Kunstenaars Ondersteuning De Kijkdoos incl. atelierroute Bennekom Atelierroute Lunteren ’s Heerenloo expositie en publicatie Ondersteuning Kernhem Ondersteuning Cultureel Café Dante incl. Dante in de Kuil Projectsubsidie 2016 Tweejaarlijkse manifestatie Beeldende Kunst Activiteitenprogrammering in Culturagebouw Exposities en lezingenprogramma, Cultura ism PEK Partnership Kröller Müller Museum Bevordering bezoek schoolklassen aan KMM en overige BKV-instellingen Van Gogh Europa Themabijeenkomsten Beeldende kunst en vormgeving ihkv nieuwe BKVbeleid Totaal
Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede . Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail
[email protected]. Website www.ede.nl.
30.000 10.000 7.000 2.600 5.000 8.500 6.700 20.000 16.000 20.000 10.000 12.500 1.700 € 150.000
Notitie waardering mantelzorgers 2015. Versie 25 november 2015
1.0
Inleiding:
Het mantelzorgcompliment is een blijk van waardering voor mantelzorgers, die daarvoor jaarlijks een nader vast te stellen bedrag kunnen ontvangen. (Het bedrag is voor 2014 vastgesteld op € 200,--) De regeling is ingesteld door de Rijksoverheid en stopt per 1 januari 2015. Vanaf deze datum zijn gemeenten verantwoordelijk voor het waarderen van mantelzorgers. Gemeenten moeten dan bij verordening regelen op welke wijze mantelzorgers jaarlijks een blijk van waardering ontvangen. Het betreffende budget van het mantelzorgcompliment wordt (na een uitname van het Rijk) hiervoor per 2015 overgeheveld naar het gemeentefonds. In deze notitie wordt het beleid “waardering mantelzorgers” voorgesteld voor 2015. Dit beleid is nog volop in ontwikkeling en zal in 2015 verder uitgewerkt gaan worden. Ook de doelgroep mantelzorgers wordt betrokken bij deze ontwikkeling. Zij kunnen als geen ander aangeven dat de waardering voor hen van belang is en hoe deze waardering inhoudelijk vorm moet krijgen. In deze notitie worden een aantal opties toegelicht hoe de waardering voor 2015 kan worden vormgegeven. De notitie geeft een nadere uitwerking van het onderwerp “Mantelzorgwaardering” uit de notitie “Verder bouwen aan het Sociaal Domein: Kanteling vraagt een zet”. 2.0
Hoe is het (Rijks) beleid tot nu toe vormgegeven:
In de Wmo 2007, wordt de mogelijkheid geboden om aan een persoon die mantelzorg verleent, ter waardering van zijn werk een uitkering te verstrekken. In de Regeling maatschappelijke ondersteuning 2007, zijn nadere regels gesteld met betrekking tot; 1. De hoogte van het bedrag 2. De aanvraag van de uitkering 3. De criteria die voor de verstrekking van de uitkering worden gesteld 4. De betaling van de uitkering Ad 1. Het bedrag is voor het jaar 2014 vastgesteld op € 200,-Ad 2. De zorgvrager vraagt het compliment aan voor de mantelzorger. Ad.3. Om het mantelzorgcompliment aan te kunnen vragen, moet: • De zorgvrager een indicatie hebben voor AWBZ-zorg aan huis (een extramurale indicatie); • Deze indicatie voor minimaal 53 weken (371 dagen) zijn afgegeven; • Deze indicatie op of na 1 augustus 2009 zijn afgegeven; Ad 4. Op 10 november 2014 wordt het mantelzorgcompliment 2014 uitbetaald. Aanvragen kunnen ook op een later tijdstip worden gedaan en uitbetaald. Deze grondslag waarop het vigerende beleid van het mantelzorgcompliment is gestoeld, komt per 1 januari 2015 te vervallen. Opmerking: Er zijn tot nu toe in de Regeling geen criteria gesteld aan de mantelzorger zelf. De aanvrager hoeft alleen maar een naam door te geven. De mate waarin mantelzorg wordt verleend is geen afwegingscriterium voor de toekenning. De uitvoering van het mantelcompliment is tot 2015 opgedragen aan de SVB. 3.0
Voorstel gemeentelijk beleid vanaf 2015:
3.1 (Wettelijk) kader: Vanaf 2015 zijn gemeenten dus verantwoordelijk voor de ondersteuning en waardering van mantelzorgers. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo 2015) bepaalt, dat bij verordening wordt geregeld op welke wijze het College zorg draagt voor een jaarlijkse blijk van waardering voor de mantelzorgers van cliënten in de gemeente. Het College heeft de opdracht “jaarlijkse waardering mantelzorgers” vertaald in artikel 15 van de (nog vast te stellen) gemeentelijke verordening Wmo; • Het college bepaalt bij nadere regeling waaruit de jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers van cliënten uit de gemeente bestaat.
1
Ook in de Themanotitie transitie AWBZ, “Verder bouwen aan het Sociaal Domein: Kanteling vraagt een zet”, is in hoofdstuk 5 “Mantelzorg, Respijtzorg en Kort Verblijf” nader uitgewerkt, waarbij de waardering van mantelzorgers een mix van activiteiten vormen, die tezamen zowel waardering als een tegemoetkoming in de kosten van mantelzorg geven. Hierbij is aangegeven dat deze activiteiten nog een nadere uitwerking vragen. Deze notitie geeft een voorstel tot nadere uitwerking van artikel 15 van de gemeentelijke verordening, te weten de regeling waaruit de jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers van cliënten uit de gemeente Ede bestaat. Wie zijn nu de mantelzorgers van 2015? Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar de definiëring zoals deze in de Wmo 2015, is verwoord (begripsbepalingen art. 1.1.1.) Definitie mantelzorg (Wmo 2015): • hulp ten behoeve van zelfredzaamheid, participatie, beschermd wonen, opvang, jeugdhulp, het opvoeden en opgroeien van jeugdigen en zorg en overige diensten als bedoeld in de Zorgverzekeringswet, die rechtstreeks voortvloeit uit een tussen personen bestaande sociale relatie en die niet wordt verleend in het kader van een hulpverlenend beroep; Deze definitie is gewijzigd ten opzichte van de Wmo 2007. Zie onderstaande definitie. Definitie mantelzorg (Wmo 2007): • langdurige zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt geboden aan een hulpbehoevende door personen uit diens directe omgeving, waarbij zorgverlening rechtstreeks voortvloeit uit de sociale relatie en de gebruikelijke zorg van huisgenoten voor elkaar overstijgt; Er is in de Wmo 2015 voor wat betreft de definitie mantelzorg aansluiting gezocht bij de twee andere decentralisaties; de Jeugdzorg en de Participatiewet. De waardering strekt zich dan ook verder uit dan alleen de Wmo. De beschikbare (financiële) middelen zullen dan ook breder moeten worden ingezet voor een grotere doelgroep. Uit de definitie van mantelzorg volgt die van mantelzorger. Mezzo, de Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg, volgt de definitie die door de Nationale Raad voor de Volksgezondheid is vastgesteld, te weten: • Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een hulpbehoevende door één of meerdere leden van diens directie omgeving, waarbij de zorgverlening direct voortvloeit uit de sociale relatie. Het Sociaal Cultureel Planbureau voegt daar nog iets aan toe, te weten: • Er is sprake van mantelzorg als er langer dan 3 maanden en/of meer dan 8 uur per week hulp wordt geboden. In de gemeente Ede sluiten we aan bij de definitie Mantelzorg van de Nationale Raad voor de Volksgezondheid, aangevuld met de toevoeging van het Sociaal en Cultureel Planbureau, zodat er een duidelijk criterium is geformuleerd om als mantelzorger in aanmerking te komen voor een waardering. 3.2 Mantelzorg en de transitie AWBZ: Door de transitie AWBZ wordt het beroep op mantelzorgers nog verder vergroot. De uitgangspunten van eigen kracht en kracht van het sociale netwerk en vrijwilligers, en het feit dat door minder financiële middelen beschikbaar zijn, maakt een optimale ondersteuning van mantelzorgers dus nog belangrijker. Wij vinden maatwerk daarin belangrijk, omdat blijkt dat mantelzorgers hun taak langer volhouden als ze zich ondersteund en erkend voelen. We gaan dus niet alleen meer uit van het mantelzorgcompliment in zijn huidige vorm, maar van nauwe aansluiting van de ondersteuning bij de behoefte van de mantelzorger. Van aanbieders verwachten wij – net als de zorgkantoren dat nu doen – dat zij het als hun taak zien bij de ondersteuning van cliënten ook mantelzorgers en sociale omgeving te betrekken en daarmee intensief samen te werken. Op dit moment is niet te voorspellen of inwoners als gevolg van de transities meer beroep gaan doen op 1 mantelzorgondersteuning . De komende jaren zullen we de ontwikkeling en omvang van de mantelzorgondersteuning blijven volgen.
1
Het is mogelijk dat ook mantelzorgers van bijvoorbeeld de groep chronisch zwaar lichamelijk extramuraal wonende beperkten beneden de 67 jaar meer in beeld komen van de gemeente, terwijl deze groep inwoners vooral zorg zal ontvangen bekostigd via de Zorgverzekeringswet.
2
Aansluitend op het bestaande beleid voor mantelzorgers willen we een deel van de AWBZ-middelen behorend bij dagbesteding, individuele begeleiding en kortverblijf aanwenden voor maatwerkvoorzieningen voor mantelzorgondersteuning. Hiertoe behoort respijtzorg en het ontwikkelen van mogelijkheden om mantelzorgers te erkennen en te waarderen. In het maatwerkgesprek wordt deze ondersteuning voor de mantelzorger afgestemd. 3.3 Mantelzorgondersteuning: Een vorm van mantelzorgondersteuning is Respijtzorg. Respijtzorg is de tijdelijke overname van de zorg van een mantelzorger met het doel om de mantelzorger vrijaf te geven. Respijtzorg kan aan huis en/of buitenshuis geboden worden door professionals (beroepskrachten) en/of vrijwilligers. Doel van de inzet van respijtzorg is het voorkomen van overbelasting en uitval van de mantelzorger. In de hele waaier aan activiteiten van respijtzorg is de vorm van (AWBZ )-kortverblijf (buitenshuis, 1 of meer etmalen, meestal met professionele ondersteuning) de duurste vorm. Net als bij de overige functies willen e e we respijtzorg vanuit de 0 en 1 lijn stimuleren: vaker thuis dan buitenshuis, vaker met vrijwilligers dan met professionals om het gebruik van kortverblijf waar mogelijk te reduceren. Ook voor respijtzorg geldt dat eerst met de cliënt en de mantelzorger wordt bekeken wat de mogelijkheden in het eigen netwerk, met vrijwilligers en in de buurt zijn. En voor wie kortverblijf de aangewezen vorm van respijtzorg is, blijft dat mogelijk. 3.3.1 Ontlasten van mantelzorgers door inzet van dagbesteding: Dagbesteding is een goede manier om mantelzorgers te ontlasten. Als de zorgvrager gebruikt maakt van dagbesteding, heeft een mantelzorger weer even ruimte om andere dingen te doen. 3.3.2 Ontlasten van mantelzorgers door inzet van individuele begeleiding: Met de inzet van individuele begeleiding voor de zorgvrager willen we mantelzorgers vooral ontlasten in de thuissituatie. De begeleider kan de mantelzorger ondersteunen bij praktische vragen en kan zicht houden op de ontwikkelingen van de zorgvrager. 3.3.3 Kortverblijf: Kortverblijf zien we als een manier om een mantelzorger (tijdelijk) te ontlasten, passend in de hele brede waaier die denkbaar is vanuit het perspectief van de respijtzorg. . 3.3.4 Ontzorgen mantelzorgers door een (tijdelijke) huishoudelijke hulptoelage HH 1 toe te kennen: Het kabinet heeft extra geld beschikbaar gesteld voor 2015 en 2016 (2 maal € 75 mio en éénmaal € 40 mio) om zoveel mogelijk reguliere banen in de zorg (huishoudelijke hulp) te behouden door een huishoudelijke hulptoelage te verstrekken. De overheid betaalt met de toelage een flink deel van het uurtarief van een huishoudelijke hulp mee. Met deze toelage behouden 14.000 huishoudelijke hulpen hun baan in Nederland en houden mensen de mogelijkheid om betaalbare en goede huishoudelijke hulp te krijgen. De huishoudelijke hulptoelage betekent een volwaardige rechtspositie voor mensen die werken als huishoudelijke hulp. Een echte baan in loondienst. Deze huishoudelijke hulptoelage kan ook beschikbaar komen voor mantelzorgers wanneer zij een beroep doen op huishoudelijke hulp. De financiële middelen zijn beschikbaar gesteld voor de periode van 2 jaar. In 2016 zal er op grond van een evaluatie opnieuw een afweging gemaakt moeten worden of deze regeling door de gemeente Ede wordt voortgezet. Gemeente Ede heeft een aanvraag ingediend bij het ministerie van VWS om hiervoor in aanmerking te komen. Op de aanvraag is positief beslist. 3.4 Mantelzorgwaardering: Gemeenten moeten bij verordening regelen op welke wijze mantelzorgers jaarlijks een blijk van waardering ontvangen. Dit kan door bijvoorbeeld activiteiten gericht op er- en herkenning, preventie van overbelasting, financiële tegemoetkoming en materiële hulp. Wij vinden dat de ideale waardering bestaat uit een mix van activiteiten die tezamen zowel waardering als een tegemoetkoming geven in de kosten van mantelzorg. Deze activiteiten kunnen zowel individueel als groepsgericht aangeboden worden. 3.5 Voorstel waardering en ondersteuning mantelzorgers vanaf 2015: Zoals hierboven reeds vermeld zal voor de ondersteuning van mantelzorgers maatwerk voorop moeten staan. Erkenning en herkenning zijn elementen die in het maatwerkgesprek aan de orde zijn en een eerste waardering zijn voor de mantelzorger. Bij het eerste gesprek (maatwerkgesprek) met de zorgvrager wordt naast de inzet van de mantelzorger ook gekeken, hoe de waardering in de vorm van ondersteuning (ontzorging) plaats kan hebben voor de mantelzorger. Op dit moment is dit nog geen praktijk en zal dit moeten worden geïmplementeerd in het maatwerkgesprek. 3.5.1 Om hoeveel mantelzorgers gaat het nu precies? Een vraag die regelmatig terugkeert, is “hoe krijgen we de mantelzorgers beter in beeld” (identificeren). Al eerder is aangegeven dat in het maatwerkgesprek de mantelzorger bekend wordt. In de komende periode zal de inventarisatie plaatsvinden door middel van de te organiseren maatwerkgesprekken. Voor 3
mantelzorgers van zorgvragers waarbij geen maatwerkgesprek plaatsvindt in het kader van de Wmo, Jeugdhulp of participatie, (dus bijvoorbeeld inwoners die vooral zorg ontvangen bekostigd via de Zorgverzekeringswet), wordt een oproep geplaatst om zich aan te melden voor de (mantelzorg) waardering en eventuele ondersteuning. Zo zal een beter beeld ontstaan van de mantelzorg in Ede in kwaliteit en kwantiteit. Bij De Medewerker hebben zich 1100 mantelzorgers geregistreerd die voldoen aan de criteria genoemd onder paragraaf 3.1. Daarnaast is navraag gedaan bij de SVB over het aantal uitgekeerde complimenten in Ede over 2013 en 2014. Uitgekeerd in 2013 zijn 2360 complimenten. De gegevens over 2014 zijn nog niet bekend. Ondanks informatie van De Medewerker en de SVB blijft het lastig een inschatting te maken van het aantal mantelzorgers dat in aanmerking wil komen voor een waardering. Van de bij de Medewerker geregistreerde mantelzorgers kan niet gezegd worden dat deze groep ook het compliment heeft aangevraagd. Er zal waarschijnlijk wel een overlap zijn, maar deze is nu niet goed te duiden. Met een ruime marge verwachten wij dat het aantal mantelzorgers dat in aanmerking wil komen voor een waardering vooralsnog uitkomt tussen de 2000 en 3000 personen. Hierbij wordt opgemerkt dat veel mantelzorgers nog geen weet hebben van het Mantelzorgcompliment (nota Hulp geboden SCP), laat staan dat zij deze in het verleden hebben aangevraagd. De identificering van mantelzorgers zal de komende twee jaar plaatsvinden door middel van het maatwerkgesprek zodat daarna het aantal mantelzorgers nauwkeuriger in beeld kan worden gebracht. Ook is al aangegeven dat de doelgroep mantelzorgers op een andere wijze gedefinieerd is, hetgeen betekent dat enerzijds meer mantelzorgers van de regeling gebruik kunnen maken en anderzijds door de aangescherpte criteria minder. Hoe dit uitpakt in het aantal aanvragen is niet goed mogelijk om vooraf te bepalen. Ook het aantal personen dat mantelzorg verleend aan een zorgvrager uit de doelgroep van de zorgverzekeraars is nu niet in te schatten. 3.5.2 Materiële waardering voor de mantelzorger in natura of financieel: Ook voor een materiële waardering voor de mantelzorger kan een breed palet worden samengesteld waarbij de waardering in natura of financieel tot uitdrukking wordt gebracht. Uiteindelijk is gekozen voor een financiële waardering. Vanuit Mezzo, maar ook vanuit de Medewerker, wordt nadrukkelijk gepleit om de optie van een geldbedrag als waardering voor de mantelzorg aan te bieden, in verband met de (hoge) kosten die gemaakt worden. Mezzo verwijst naar eerder onderzoek, waaruit blijkt dat mantelzorgers ook (hoge)kosten maken om hun mantelzorgtaken te kunnen uitvoeren, en dat het beschikbaar stellen van een geldbedrag juist gezien wordt als een waardering om tegemoet te komen in de kosten van mantelzorg. Ook uit de recent uitgebrachte nota “Hulp geboden”, een verkenning van de mogelijkheden en grenzen van (meer) informele hulp, uitgebracht door het Sociaal en Cultureel Planbureau (september 2014), wordt gemeld dat er behoefte is aan een financiële tegemoetkoming om onkosten te kunnen dekken. In de onlangs gehouden enquête in Ede is ook een vraag opgenomen over het mantelzorgcompliment, waarbij is aangegeven dat de gemeenten vanaf 2015 deze regeling gaan uitvoeren. De gemeente vraagt waar mantelzorgers behoefte aan hebben in het algemeen en waaraan de mantelzorger zelf behoefte heeft. De uitkomst laat zich raden. Het overgrote deel (72,8%) van de mantelzorgers geeft aan een geldbedrag te willen ontvangen. Een voucher / waardebon scoorde 14,6% en een bloemetje 8,7%. Voorgesteld wordt om uit te gaan van een financiële waardering van maximaal € 100,-- en hierbij aan te sluiten bij de nadrukkelijke wens van de mantelzorgers zelf hetgeen wordt ondersteund door Mezzo en de Medewerker, en blijkt uit de nota Hulp geboden van het SCP. Het bedrag van maximaal € 100,-- is op zich arbitrair. Er is gekeken naar de hoogte van het huidige compliment van € 200,-- en het budget dat beschikbaar is gekomen, na de inmiddels gebruikelijke kortingen, van het Rijk. In beginsel wordt uitgegaan van een waardering van € 100,--. Mocht de regeling een zodanig succes worden dat dit het aantal aanvragen van 2000 fors overstijgt, zal de hoogte van het bedrag worden heroverwogen in verband met het beschikbare budget. (zie paragraaf 5.0) 3.5.3 Ontzorgen mantelzorgers: Een tweede waarderingselement is de ontzorging van mantelzorgers ter voorkoming van overbelasting en uitval. De mate van ontzorging wordt bepaald bij het eerste (maatwerk) gesprek. Er is een waaier aan mogelijkheden ontwikkeld en er worden producten doorontwikkeld voor ontzorging en respijtzorg in een goede afstemming met de doelgroep mantelzorgers. Daarin komen in ieder geval de volgende mogelijkheden aan de orde: • Respijtzorg; aan huis of buitenshuis door vrijwilligers of beroepskrachten; • Inzet dagbesteding / huiskamers; • Inzet individuele begeleiding; 4
Inzet kort verblijf; Ontzorgen mantelzorgers door (tijdelijk, voor de jaren 2015 en 2016) compenseren eigen bijdrage door een beroep op huishoudelijke hulp; • Ontzorgen door verbinding te leggen met diverse organisaties in de nuldelijn voor kleine klussen in huis; • Mogelijkheden aanbieden voor opleiding en training; • Mogelijkheden organiseren voor supervisie / intervisie / coaching / lotgenotencontact; • Het organiseren van achtervang zodat de mantelzorger hierop kan terugvallen en niet alleen komt te staan; Voor het ondersteuningsaanbod, en de doorontwikkeling van deze producten wordt aangesloten bij het (innovatieve) aanbod en de expertise van de Nuldelijnsorganisaties, waaronder de Medewerker en Stichting Welzijn Ouderen. • •
3.5.4 Mantelzorgbeleid voor 2016 en volgende jaren; Voor 2016 en volgende jaren wordt een nieuw mantelzorgbeleid ontwikkeld (met doorontwikkeling van het bestaande beleid), in samenspraak met de doelgroep mantelzorgers. Ervaringen die worden opgedaan tijdens de maatwerkgesprekken gedurende het eerste kwartaal, alsmede het beter in beeld krijgen van de doelgroep mantelzorgers, waarbij ook meer informatie beschikbaar komt over de passendheid van het ondersteuningsaanbod, worden meegenomen in deze beleidsontwikkeling. De kaders uit deze notitie voor het Mantelzorgbeleid 2016 en volgende jaren worden als uitgangspunt e meegenomen voor dit nieuw te vormen beleid, met consultering van de Raad in het 2 kwartaal 2015. 4.0
Uitvoering mantelzorgwaardering:
4.1 Financiële waardering: Voor de uitvoering van de financiële waardering zijn er twee groepen mantelzorgers te onderscheiden, te weten, de groep 1, de groep die vanuit het maatwerkgesprek wordt geïdentificeerd en groep 2, de groep die zich zelf aanmeldt via de webshop van de gemeente Ede. 4.1.1. Groep 1, mantelzorgers geïdentificeerd via het maatwerkgesprek; Voor deze groep mantelzorgers is de uitvoering om de financiële waardering uit te betalen vrij eenvoudig te organiseren. De mantelzorger is geidentificeerd en is eveneens tijdens het maatwerkgesprek ook getoetst of hij/zij voldoet aan de gestelde criteria. Deze groep zal worden doorgezet in het geautomatiseerd systeem voor uitbetaling. 4.1.2. Groep 2, mantelzorgers die aangemeld worden via de webshop; Voor deze groep geldt dat zij nog niet zijn geïdentificeerd, en nog niet zijn getoetst aan de criteria om als mantelzorger te kunnen worden aangemerkt. Voor deze groep wordt een aanvraagformulier ontwikkeld dat via de webshop door de mantelzorger zelf wordt ingevuld. Het formulier wordt getoetst door de inkomensconsulent en kan daarna worden doorgezet in het geautomatiseerd systeem voor uitbetaling. 4.1.3. Registratie; Door de afdeling WPI/INK wordt de registratie bijgehouden ten behoeve van welke zorgervrager, aan welke mantelzorger een waardering wordt uitbetaald. Voorts wordt het uitgekeerde bedrag geregistreerd. 4.1.4. Uitvoering in eigen beheer: De uitvoering van deze regeling kan in eigen beheer van de gemeente Ede plaatsvinden. Dit heeft ook de voorkeur gelet op de beschikbare datagegevens en de mogelijkheid van het geautomatiseerde systeem voor uitbetaling van de financiële waardering. Afstemming voor de uitvoering heeft plaatsgehad met afdeling WPI/INK. De kosten worden ingeschat op circa € 20.000,--, ongeveer een 0,4 fte. 5.0
Financiering:
5.1 Benodigd budget: De totale kosten voor dit voorstel “Waardering mantelzorgers” bedragen € 461.000,- en zijn alsvolgt opgebouwd: • Financiële waardering: € 220.000,- ; Er is aanvankelijk uitgegaan van een budget van € 220.000,voor de waardering van mantelzorgers. Dit lijkt redelijk te passen in de ruwe schatting van mantelzorgers die mogelijk gaan aanvragen in 2015, mede gelet op de aanvragers van het mantelzorgcompliment in 2013. • Compensatie eigen bijdrage Huishoudelijke hulp: € 221.000,- ; de compensatie bedraagt € 8,5 euro per uur. Benodigd budget is € 8,50 x 2 uur x 52 weken x 250 toekenningen = € 221.000,Ambtelijk is hier een inschatting voor gemaakt en komt voor 2015 uit op ongeveer 250 toekenningen. 5
Dit aantal kan oplopen in 2016. Deze aantallen zijn aangegeven bij de aanvraag Huishoudelijke Hulp Toeslag, die is ingediend bij het ministerie van VWS en waarop het ministerie positief heeft besloten. Hier is voor wat betreft het aantal toekenningen bij aangesloten. • Uitvoeringskosten € 20.000,- (zie punt 4.1.4.) 5.2 Beschikbaar budget: In de nieuwe Wmo (Wmo 2015) is geregeld dat de huidige grondslag voor het mantelzorgcompliment per 1 januari 2015 vervalt. Gemeenten hebben de opdracht om jaarlijks inhoud te geven aan de “waardering” van mantelzorgers. Het budget van het mantelzorgcompliment is na een uitname van het Rijk, per 2015 overgeheveld naar de gemeenten. • Er is vanuit het Rijk € 412.000,- beschikbaar gesteld voor 2015 (oplopend naar € 589.000,-- in 2016.) • Daarnaast is nog budget beschikbaar uit de post Maatschappelijke ondersteuning algemeen, (passende ondersteuning thuis ten behoeve van de mantelzorger). Op deze post is € 450.000,beschikbaar. Voorgesteld wordt om het restant van € 49.000,- ( € 461.000,- minus € 412.000,-) te dekken uit deze middelen. Voor de ontzorging en ondersteuning wordt aansluiting gezocht bij bestaande activiteiten / budgetten en het innovatieve aanbod, ten behoeve van de mantelzorgers, van de Edese Nuldelijnsorganisaties. NOOT: Voor zowel de financiële waardering als de compensatie van de eigen bijdrage wordt de uiteindelijke hoogte van de vergoeding bepaald door: • Het beschikbare budget ( € 461.000,--) • Het aantal deelnemers / gebruikers. (financiële waardering bij toekenning van 3000 aanvragen: € 75,--; 2500 aanvragen € 85,--; 2000 aanvragen € 100,--) 6.0
Te besluiten:
In 2015, het benodigd budget, ad € 461.000,- beschikbaar te stellen voor: 1. Het instellen van een financiële waardering voor mantelzorgers van maximaal € 100,-- voor het jaar 2015, passend binnen het budget van € 220.000; 2. (Tijdelijk) Compenseren voor 2015 van de eigen bijdrage door inzet van de huishoudelijke hulptoelage bij een beroep op huishoudelijke hulp, passend binnen het budget van € 221.000,--. 3. Uitvoeringskosten ad. € 20.000,En voorts te besluiten: 4. Het begrip mantelzorger te definiëren conform de definitie van de Nationale Raad voor de Volksgezondheid, aangevuld met de criteria van het Sociaal en Cultureel Planbureau; 5. Voor het jaar 2016 en volgende in 2015 een nieuw Mantelzorgbeleid ontwikkelen; 6. De Raad over het voorstel waardering mantelzorgers 2015 te informeren.
6
