Woningbouw
Gemeenschapsgevoel van de oude buurt is gebleven
De herstructurering van de Grunobuurt in Groningen is met recht een project van lange adem. Wanneer het stedenbouwkundig plan uit 2006 volledig werkelijkheid is geworden, kan Nijestee nog niet overzien. Wel is dit jaar het derde van acht bouwblokken opgeleverd: Typhoon.
De Grunobuurt ten zuidwesten van het Groninger Hoofdstation werd vlak na de Eerste Wereldoorlog uit de grond gestampt, in een tijd van grote woningnood. Met de locatie is weinig mis: lekker dicht bij het centrum, maar ook bij het Stadspark en gemakkelijk te bereiken. De huizen zelf waren echter begin dit jaar afgeschreven: corporatie Nijestee besloot tot een grootscheepse herstructurering, waarbij uiteindelijk wel vijfhonderd woningen gesloopt worden. ‘In 2006 heeft De Zwarte Hond voor ons een stedenbouwkundig plan gemaakt, dat nu stukje bij beetje uitgevoerd wordt’, legt projectleider Marco Waijer uit.
Oorspronkelijk gevoel ‘Er stond een mix van grondgebonden huizen, benedenbovenwoningen, maisonnettes en dergelijke. Daar komen louter grote woongebouwen voor terug, maar toch zijn we ervan overtuigd dat we het oorspronkelijke gevoel van de buurt overeind houden’, zegt Jeroen de Willigen van De Zwarte Hond. ‘Dat doen we door zorgvuldige overgangen tussen openbaar en privé, een strategische inzet van groen om de wijk vriendelijk te maken. En door het heel zorgvuldig toepassen van baksteen, met alle mogelijkheden die dat biedt.’
43
Woningbouw
44
Woningbouw
Hoewel de plek en de vorm van de in totaal acht nieuwe woonblokken vaststaat, bieden de plannen ruimte om per gebouw te variëren in het soort woningen dat erin opgenomen wordt. ‘Je kunt het programmatisch vrij invullen, hoewel de envelop vrij strak is gepast’, aldus De Willigen. Dat was voor Nijestee ook belangrijk, benadrukt Waijer: ‘Je kunt niet precies voorzien aan wat voor woningen in de verre toekomst behoefte is.’ ‘Dat zag je ook wel bij Typhoon’, zegt projectarchitect Andre van der Slik. ‘Aanvankelijk zou dit gebouw een laag hoger worden, met een veel diverser woningaanbod. Dat bleek lastig rendabel te maken, vandaar dat het programma verkleind is. Maar met 109 woningen – maisonnettes en appartementen – en een parkeergarage voor 157 auto’s is het nog steeds het grootste blok van de nieuwe Grunobuurt.’
Variatie Typhoon is nu een getrapt gebouw van zes tot drie woonlagen in een rijkelijk gedetailleerd metselwerk van rode baksteen. Kenmerkend is dat de woningen nadrukkelijk verbinding maken met de openbare ruimte: geen gesloten galerijen en inpandige balkons, maar juist royale gevelopeningen en grote buitenruimtes. ‘Dat was ook een nadrukkelijke wens van de bestaande bewoners’, zegt Van der Slik. ‘De Grunobuurt was heel levendig, echt een gemeenschap: ook in de nieuwe situatie wilden ze contact met elkaar kunnen maken. Vandaar dat er ook een gemeenschappelijke binnentuin is.’ Deze tuin is afgesloten met een bijzonder metalen hek met op speelse wijze de letters Grunobuurt eruit gefreesd. De maisonnettes op de begane grond hebben ook een eigen terrasje aan de binnentuin, dat wordt afgescheiden met lage heggen. De appartementen op de bovenste verdiepingen hebben een riant dakterras; die op de kopse kant een volledig balkon en die aan de langszijde een half uitstekend balkon.
‘B
ewoners wilden contact met elkaar kunnen maken’
- Andre van der Slik
45
Woningbouw Nijestee trok voor de bouw van Typhoon Plegt-Vos aan via een meervoudige onderhandse aanbesteding, waarbij de aannemers gevraagd werd goedkopere alternatieven te leveren voor de in het bestek omschreven details. Waijer: ‘Plegt-Vos kwam onder meer met een eenvoudiger ventilatie in de parkeergarage, een ander merk kunststof en aluminium kozijnen en zo nog een aantal materialen.’ Ook in de werkvoorbereiding zochten opdrachtgever, aannemer en architect nog naar optimalisering qua budget, kwaliteit of uitvoering. ‘Zo was voor het galerijhek aan de binnenzijde een geperforeerd plaatmateriaal voorzien. Dat is uiteindelijk gewoon een spijlenhekwerk geworden, net zoals de balkons aan de buitenkant.’ Opvallend aan die galerij is dat hij spierwit is en daarom mooi contrasteert met de rode baksteen van de gevels, maar ook dat hij zich bij de huisdeuren steeds iets verbreedt. Van der Slik: ‘Dat maakt het makkelijker voor bewoners met een rolstoel of rollator, maar je creëert er ook een soort mini-balkon mee, of een plekje om gezellig een praatje te maken.’
‘D
it is echt wel een voorbeeldproject’
- Marco Waijer
Hsb-elementen Edwin Hof voerde namens Plegt-Vos de leiding over de bouw van Typhoon. Hij herinnert zich dat het project vrijwel net zo is uitgevoerd als het voor de start van de bouw was bedacht. ‘We hebben veel aandacht besteed aan de voorbereiding en daar pluk je dan tijdens het werk de vruchten van.’ Als opvallende bijdrage van zijn bedrijf noemt hij het idee om in de timmerfabriek hsb-elementen te maken met daarop de steenstrips gelijmd. ‘Aanvankelijk zouden we werken met prefab beton waar dan in het werk de steenstrips op gelijmd werden, maar op deze manier kun je veel gemakkelijker een hoge kwaliteit garanderen, omdat je niet weersafhankelijk bent.’
‘Z
orgvuldige overgangen tussen openbaar en privé’
- Jeroen de Willigen
47
Woningbouw
‘V
eel aandacht besteed aan de voorbereiding’ - Edwin Hof
Prettig wonen Typhoon werd eind april 2015 opgeleverd: van de 42 koopwoningen in het complex waren toen 38 verkocht en voor alle huurhuizen waren kandidaten geselecteerd. Zij wonen er inmiddels tot volle tevredenheid, weet Marco Waijer. ‘Het gemeenschapsgevoel van vroeger is er nu ook, het is gewoon prettig om daar rond te lopen. Wij zijn dan ook super tevreden, dit is echt wel een voorbeeldproject.’ Voorlopig staat het volgende gebouw in de Grunobuurt voor 2017 op de planning.
GRUNOBUURT BLOK 6, GRONINGEN
Opdrachtgever & gebruiker
: Nijestee, Groningen
BOUWTEAMLEDEN Architect : De Zwarte Hond, Groningen Aannemer : Plegt-Vos Noord, Assen Installateur E&W
: Van der Sluis, Genemuiden
Adviseur brandveiligheid
: Munnik brandadvies, Slochteren
ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS Leverancier postkasten
: BBK, Ede
Mortelschroefpalen : Hylkema Funderingstechniek, Kampen Glas en schilderwerken
: Kuurman Noord, Hoogezand
Metselwerk : Ronda Metselwerken, Winsum Brandwerende binnen- kozijnen : Rollecate, Leeuwarden Leveren & aanbrengen tegels
Fotografie: Gerard Verbeek
Op duurzaamheidsgebied is het bijzonder dat het gebouw is aangesloten op een centraal wko-systeem en dat alle woningen zijn uitgerust met climarad, een combinatie van ventilatie en verwarming, die door de gevel heen frisse lucht aantrekt en de lucht verwarmt middels een warmtewisselaar. Hof: ‘We hadden toch al een proefopstelling van de hsb-elementen met steenstrips en konden dus ook meteen de aansluiting van de climarad uittesten. Dat werkt veel fijner dan wanneer je alleen tekeningen hebt. In de praktijk werkt het toch net anders en in een proefsituatie kun je die verschillen nog uitstekend oplossen. Beter dan als je er op de bouw tegenaan loopt.’
: Smit Tegels, Groningen
Tekst: Arjan Bakker
Climarad
49
