4/13/2011
DE SECTOR IS ZIENDE BLIND GEBLEVEN. LESSEN GELEERD? 10 jaar VGM in retrospectief
2001 - 2010
Ruud de Wit Functie heden Adviseur Vastgoedmarkt, consultant in vastgoed Van begin 2001 tot 1 januari 2011 Hoofdredacteur Vastgoedmarkt en VGM/Real Estate
1
4/13/2011
Vastgoedmarkt/VGM
Bestaat sinds 1974 Heeft een belangrijke rol gespeeld in de professionalisering en het transparanter maken van de sector Platform voor de sector vanuit het brede perspectief van de ruimtelijke invulling 4.000 betalende abonnees, oplage 11.500 Dagelijkse nieuwsbrief www.vastgoedmarkt.nl Data Online, Profiel en VGM/Real Estate
Doelgroep(privaat/institutioneel)
Ontwikkelaars Beleggers Corporaties Financiers Adviseurs/ makelaars Overheden Grote eindgebruikers Beheerders
2
4/13/2011
Eerste commentaar, maart 2001
‘Een nieuwe lente of een hete zomer’
2001
Nota Jan Pronk (Tweede Paarse kabinet) M2Match Guldens (nog wel!) Annexum, Locatus, PropertyNL Carel de Reus voorzitter van de Neprom Ans de Wijn eenzaam Hakstege vertrekt bij Bouwfonds
3
4/13/2011
2002
Eerste VGM Award, Jan Doets Vastgoedman van het jaar Merwede Group/Lehman Brothers halen Uni-Invest van de markt Euro ipv guldens Eerste makelaarsonderzoek VGM: DTZ Zadelhoff grootste BOG makelaar Tom Berkhout promoveert op afschrijven M2Match al weer ten ziele Babylon naar Imca Vastgoed
2003
Hans van Veggel Vastgoedman van het jaar Begin ING Real Estate CBRE neemt Insignia over Cor van Zadelhoff 65 jaar TCN verwerft Media Park FGH komt in handen van Rabo Bank Eerste Engelstalige editie VGM/Real Estate in kader van Mipim Voorbereidingen IFRS/uitbreiding EU
4
4/13/2011
2004
Eerste problemen met cv’s/La Guardia Plaza Moord op Willem Endstra Anka Reijnen CEO NSI George Jautze volgt Doets op bij ING RE Fortis/Bouwfonds deal Van Kessel/Van Lammeren beginnen TOP Sdu koopt Ten Hagen & Stam (dus Vastgoedmarkt) Aow-er Cor wint VGM Award
2005
Eerste editie Provada Imago: Zembla en Bouwfonds PF Tom Meijer wint VGM Award BAM biedt 920 miljoen voor AM ABN Amro wil weer van Bouwfonds af Vendex-portefeuille naar IEF, PGGM en Bouwfonds Rodamco koopt Stadshart Amstelveen
5
4/13/2011
2006
Philips Pensioenfonds koopt Symphony Paul Klaassen keynote spreker op VGM Trends Congres Fortis koopt William Properties Het vastgoedboek Stille Willem Wienke Bodewes naar Amvest ABN Amro verkoopt Bouwfonds aan Rabo Bank en SNS Reaal Karin Laglas wint VGM Award
2007
De VASTGOEDFRAUDE, 13 november Unibail ‘fuseert’ met Rodamco Europe JLL neemt Troostwijk Makelaars OG over Gerard Groener CEO Corio OVG komt met plannen Tilburg Mall Herman Bessem overleden Coen van Oostrom wint VGM Award Fortres ontfermt zich over Maeyveld
6
4/13/2011
2008
De KREDIETCRISIS Jaap Gillis wint VGM Award Fortis Vastgoed/Vesteda winnen omstreden tender Leidsche Rijn Gedwongen vertrek Cees de Jong bij DTZ Zadelhoff Onderzoek naar Rochdale-praktijken IVBN en Neprom komen met codes tegen fraude
2009
Recessie en afschrijvingen Vastgoedmarkt bestaat 35 jaar BAM in de problemen vanwege AM Peter Keur Vastgoedman van het jaar Het boek De Vastgoedfraude verschijnt Nee tegen Tilburg Mall ‘Een gebouw van schaamte en schande’ Marius Menkveld weg bij SNS PF, Menno Maas bij ING RED
7
4/13/2011
2010
Hein Brand saneert ING RED Einde van ING RE aangekondigd Megadeal Corio/Multi ASR in de verkoop BHH in handen van Colliers Huub Smeets, Joop van Oosten, Anneke de Vries, Koos Pons, Cor van Zadelhoff: allemaal weg (?). En wie volgt?
De cijfers die alles zeggen over het Nederlands commercieel vastgoed Aanbod eind 2010
Kantoren : 6,571 miljoen m2 Bedrijfsruimten: 8,434 miljoen m2 Winkels: 1,078 miljoen m2
Aanbod eind 2001
Kantoren: 3,532 miljoen m2 Bedrijfsruimten: 4,174 miljoen m2 Winkels: 535.000 m2
8
4/13/2011
Beschikbare hoeveelheid Kantoren Ongeveer 46 miljoen m2
Bedrijfsruimten 72 miljoen m2
Winkels Ruim 21 miljoen m2
Geschatte percentage echte leegstand van totaal Kantoren 16 procent
Bedrijfsruimten 14 procent
Winkels 6 procent
9
4/13/2011
Aanbod-opname kantoren 2001
Aanbod-opname kantoren 2002
10
4/13/2011
Aanbod-opname kantoren 2003
Aanbod-opname kantoren 2004
11
4/13/2011
Aanbod-opname kantoren 2005
Aanbod-opname kantoren 2006
12
4/13/2011
Aanbod-opname kantoren 2007
Aanbod-opname kantoren 2008
13
4/13/2011
Aanbod-opname kantoren 2009
Aanbod-opname kantoren 2010
14
4/13/2011
De lessen uit 10 jaar VGM (1)
Projecten, zeker binnenstedelijk, duren erg lang: er is veel gedroomd en dromen zijn duur. Ze komen ook lang niet altijd uit. Toegenomen professionaliteit en transparantie zijn een feit, maar er is nog een flinke weg te gaan. Crisis van nu houdt gevaar in dat iedereen zich weer achter eigen kaarten verschuilt. Ook: veel fraude, foute normen en waarden, een vooral verkeerd imago.
De lessen uit 10 jaar VGM (2)
Vele signalen over gevolgen internet, nieuwe werken, dreigend overaanbod, vergrijzing genegeerd. Einde van de grote Nederlandse ontwikkelaars? Einde grote Nederlandse vastgoedbedrijven? Einde buitenlandse dromen? Grotere kwaliteit vastgoednieuws: Vastgoedmarkt, PropertyNL, Fd.
15
4/13/2011
De lessen uit 10 jaar VGM (3)
Vastgoedmarkt nog steeds marktleider. Maar ook nog geen uniforme, transparante professionele vastgoed database. Het verzelfstandigen van corporaties tot vastgoedbedrijven is een ernstige fout geweest. Scheiding tussen prime en ander vastgoed wordt steeds belangrijker. ‘Maagdelijk’ ontwikkelen is voorgoed uit den boze.
De lessen uit 10 jaar VGM (4)
Vastgoed is voorgoed een crossborder activiteit geworden, maar met een minder prominente rol voor Nederland dan voorheen. Overheden en marktpartijen hebben de problemen nu zelf over zich afgeroepen. Naar elkaar wijzen heeft geen zin. Private partijen zullen zich meer als institutionele partijen moeten gaan gedragen en omgekeerd.
16
4/13/2011
De lessen uit 10 jaar VGM (5)
Vastgoed lijkt nog altijd meer iets van gunnen, ons kent ons, dan van het afwegen van argumenten. Daarop aansluitend: vastgoedbedrijven hebben een gebrekkige, veelal angstige manier van communiceren met de enge buitenwereld. Tenslotte: het is echt de hoogste tijd dat er meer vrouwen toetreden tot het grijzepakkenbolwerk.
Tenslotte:
QuickTime™ and a H.264 decompressor are needed to see this picture.
17
4/13/2011
DANK VOOR UW AANDACHT. www.ruuddewit.nl
18
