Gewoon zalig!
Soort activiteit Gespreksvorm, creatief, brainstorm, kennismakingsspel Thema(‘s) Geluk, solidariteit, zalig! Aantal deelnemers 10-15 Leeftijd +16 jaar Locatie Binnen Duur 3,5 uur (kan opgedeeld worden) Intensiteit Rustig M&m’s, papier, potloden, stiften, kleurpotloden, Materiaal
balpennen, projectiemateriaal, indexkaartjes, elastiekjes , schaar, lijmstift, DVD Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain of YouTube-fragment1.
Doel/Samenvatting activiteit In het leven zijn het niet alleen de grote zaken die mensen gelukkig kunnen maken, zoals trouwen, afstuderen,… Vaak genieten we dagelijks van de kleine zaken. In deze drieledige activiteit denken we na over waar wij van genieten in het leven, verwerken we die kennis in een ‘motivatieboekje’ alias duimbioscoop en houden we een brainstorm over hoe we op kleine manieren het leven van anderen aangenamer kunnen maken.
Verloop Deze activiteit verloopt in drie delen: eerst is er een kennismaking met het thema van de activiteit, daarna volgt een creatieve verwerking en ten slotte ronden we af met de ik-kennis om te vormen tot wij-daden.
1. Kennismaking en introductie van het thema (één uur) Als eerste activiteit is er een kennismakingsronde aan de hand van m&m’s. Er wordt een (grote) pot met gekleurde m&m’s op tafel gezet. De begeleider zegt dat iedereen zoveel m&m’s mogen nemen als ze willen, maar dat ze de snoepjes nog niet mogen opeten. Daarna legt de begeleider uit dat elke kleur van de m&m’s
1
https://www.youtube.com/watch?v=UIF_ZnQTywI Gewoon zalig!
1
voor een bepaald thema staat. De jongeren worden gevraagd om per kleur na te denken over de vraag “Wat vind je boeiend of verrijkend aan…?” Een kleurengids als voorbeeld kan zijn: rood = familie, blauw = geloof, groen = werk/school, bruin = vrienden, geel = hobby’s. Daarna stelt elke jongere zijn of haar m&m’s voor. Aan de luisterenden wordt gevraagd om per persoon iets op te schrijven dat je raakte van de ander. (15-20 min) Daarna vertelt de begeleider verder over het thema: hij/zij vraagt aan de jongeren of ze wel genoeg genieten van elke dag. Halen ze plezier uit hun leven? Hierover wordt heel kort uitgewisseld. (5 min) Het thema wordt verder verdiept met een tekst van Enzo Bianchi (zie bijlage). De begeleider stelt als introductie een aantal retorische (of niet zo retorische) vragen: denken jullie dat Jezus een levensgenieter was? Had Jezus een gelukkig leven? Zou je Zijn leven als “mooi” omschrijven? Daarna leest iedereen de tekst. Indien gewenst kan hierover kort worden uitgewisseld. (20 min) Als afsluiter van het eerste luik kijkt iedereen naar een kort fragment van de film Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain. In het fragment worden haar ouders voorgesteld, met de zaken die ze leuk vinden in het leven en zaken waar ze niet kunnen van genieten. Amélies ouders genieten van de kleine dingen in het leven, zoals het afscheuren van grote stukken behangpapier of het opblinken van zijn schoenen. Na dit fragment denken de jongeren na en schrijven ze drie dingen op waar zij kunnen van genieten. De begeleider legt hier de klemtoon op het feit dat de drie zaken best korte, simpele acties zijn. Voorbeeld: het ruiken aan een bloem, het borstelen van je haar. (15 min)
2. Creatieve verwerking van het thema (anderhalf uur) De begeleider legt het concept uit van wat de jongeren zullen maken: één van de drie korte acties zal worden verwerkt tot een flipboek of duimbioscoop. Een flipboek is een vorm van animatie waarbij in de hoek van een schrift of boek iets getekend wordt. Doordat je bladert door het boek, zie je de tekening tot leven komen. De achttien frames van het flipboekje zullen samen een motivatieboek vormen: een plek waar je mooie citaten, zinnen uit de Bijbel, opbeurende gedachten… kan neerschrijven om zo je leven net een beetje leuker te maken. Hoe ga je hiervoor te werk? (1u-1.5u) 1. Je denkt na over je eerste en je laatste beeld van je animatie: welke actie wil je weergeven? 2. Wanneer je dat weet, kan je je idee uitschetsen op de voorbeeldframes (zie bijlage). Er zijn in totaal 18 frames. 3. Daarna wordt het idee in kleur uitgewerkt op 18 kleine indexkaartjes. Tip: begin altijd te werken vanaf een bepaald punt van de rand, zo wordt de animatie mooier. 4. Het boekje wordt ingebonden met een cover (zie bijlage). Tip: hierbij moet je opletten dat je alles heel mooi op elkaar inbindt, zodat de animatie vloeiend verloopt. Het inbinden doe je door de rug Gewoon zalig!
2
van de cover te plooien. Dan lijm je de zijkanten van de indexkaarten die de rug zullen vormen aan de binnenkant van de cover. Daarrond span je een elastiekje.
Terwijl iedereen aan het werken is, legt de begeleider citaten klaar op tafel (zie bijlage). Wanneer het boekje van iedereen min of meer af is, nodigt de begeleider de jongeren uit om een citaat te kiezen dat bij hen past. Dat wordt de eerste quote in hun motivatieboekje en schrijven ze dus op de eerste pagina. (5 min)
3. Openen van het thema naar de buitenwereld toe (één uur) De begeleider nodigt de jongeren uit tot een gesprek over hun citaten. Eerst vraagt de begeleider aan iedereen om hun quote voor te lezen en vraagt wat het gemeenschappelijk thema van de citaten kan zijn. Het antwoord hierop is solidariteit. (5 min) De begeleider geeft een bezinningstekst mee over solidariteit in de maatschappij (zie bijlage). Deze tekst spreekt de jongeren aan en stelt hen vragen over hun inzet in de maatschappij. De jongeren krijgen daarna de kans om hierover kort te bezinnen (10 min). Als materiaal hebben ze de tekst en hun quote. De vragen die ze meekrijgen zijn: -
Wat is solidariteit voor jou?
-
Voel jij je geroepen tot solidariteit? Hoe?
-
Schrijf vijf dingen op die je associeert met solidariteit (met woordspin).
Over de eerste twee vragen wordt kort uitgewisseld. De associaties worden samengelegd in een megawoordspin en er wordt ook geturfd welke woorden meerdere keren voorkomen (bv. vrijwilligerswerk/NoordZuidwerk). (15 min) Dan stelt de begeleider de vraag wie zin heeft om zelf iets op poten te zetten: een manier om als groep solidair te zijn met de buurt. Solidariteit is niet iets dat zich enkel beperkt tot Noord-Zuidinitiatieven: ook in onze gemeentes zijn er veel mensen in nood. Per gemeente zijn er initiatieven te vinden zoals met een eenzame afspreken, helpen snoeien in een natuurgebied, een geldinzamelactie voor een goed doel… De begeleider stelt een aantal initiatieven voor.2 Het is handig als de begeleider hiervoor wat opzoekwerk heeft verricht en van elk initiatief wat informatie bij heeft. Met de groep wordt er afgesproken om samen een uurtje/namiddag/dag vrijwilligerswerk te doen. Hierbij kunnen de geturfde woorden van pas komen: welk werk past goed bij ons als groep? Waar denken we samen aan als we het woord ‘solidariteit’ horen? Waar kunnen we ons als groep voor engageren? Samen vrijwilliger zijn, kan binnen de groep zorgen voor een groter groepsgevoel en zorgt ervoor dat de jongeren ook christenen kunnen zijn in de praktijk. (25 min)
2
Een goede bron hiervoor is www.vrijwilligersjobs.be. Hierop staan zowel eenmalige jobs als weerkerende. Gewoon zalig!
3
Gewoon zalig!
4
Opmerkingen/bijlagen Algemene bedenkingen: variaties Dit is een werkvorm die zeer makkelijk kan worden aangepast aan de spirituele noden van elke groep: -
Enkel bezinning? Doe dan enkel deel één en drie.
-
Minder bezinning? Laat dan de eerste tekst weg.
Ook voor de boekje kan gedifferentieerd worden: creatievere groepen kunnen meer frames tekenen, de boekjes schilderen, een eigen cover ontwerpen, een nieuw lettertype bedenken voor de citaten,… Groepen die niet zo graag knutselen, kunnen werken met een voorgedrukt boekje, dat enkel nog gepersonaliseerd moet worden. 3
Bijlagen 1. Tekst: Jezus had een mooi en gelukkig leven 2. Frames voor het flipboekje 3. Cover voor het flipboekje 4. Citaten over solidariteit 5. Bezinningstekst over solidariteit 1. Jezus had een mooi en gelukkig leven “Ja, de vita Jesu is ook een mooi menselijk bestaan geweest! Het is het leven geweest van een arme man, maar een leven dat altijd waardig was, nooit bezoedeld door lelijkheid, behalve dan de lelijkheid die anderen over hem uitgestort hebben; een leven dat ernstig en verantwoordelijk geleefd is, maar met wijsheid en met het vermogen om te zien wat mooi is en daarvan te genieten. Jezus heeft niet geïsoleerd geleefd, maar hij heeft de vreugde gekend zijn leven met anderen te delen (een tiental mannen en enkele vrouwen, die helemaal in zijn bestaan betrokken waren), hij heeft de vreugde van de vriendschap gekend en de ervaring van genegenheid met Marta, Maria en Lazarus, met de leerling die hij liefhad, met Petrus, Jacobus en Johannes: de mensen met wie hij het avontuur aanging van diegenen die weten wat ‘liefhebben en bemind worden’ betekent. Onmogelijk te vergeten dat op de vooravond zelf van zijn veroordeling, wanneer de cirkel zich rondom hem gesloten had, hij de nood gevoeld heeft om aan tafel te gaan met zijn vrienden, om de menselijke liefde die hem zoveel vreugde gaf, te proeven. En hoe zouden we in zijn wijze en literaire scheppingen die zijn parabels en zijn aforismen zijn, de echo van de schoonheid van zijn leven niet kunnen opmerken, van zijn vermogen tot gratuïteit en contemplatie, de tijd die hij doorbracht met denken en overwegen? De manier waarop Jezus gesproken heeft over de vijgenboom die met zijn ontluikende knoppen de zomer aankondigt, hoe hij de hen beschrijft die haar jongen onder haar vleugels verzamelt, hoe hij de lelies op de velden evoceert, waarvan het kleed schitterender geweven is dan de kledij van Salomo, of de vrouwen die de bloem en de gist kneden, of nog de vogels in de hemel die de Vader 3
Die templates kan je hier vinden: http://www.niaf.nl/educatie/zelf-aan-de-slag/zelf-een-flipboekje-maken/. Gewoon zalig!
5
voedt: is dat niet een verhaal van schoonheid? Om dergelijke beelden te scheppen, opdat deze belevenissen van schoonheid zouden gebeuren, is er een mooi leven nodig, een leven waar men in staat is het eigen bestaan te verstaan in symfonie met dat van de anderen en van de schepselen in de omgeving. “Ten slotte mogen we niet vergeten dat het leven van Jezus, dat – zoals we gezegd hebben – goed en mooi was, evenzeer een gelukkig leven, een gelukzalig leven is geweest. Natuurlijk niet in de wereldse en banale betekenis, maar ‘gelukkig’ op een authentieke en diepe wijze, want het geluk is het antwoord op het zoeken naar zin, zoals ik hoger onderstreept heb. Jezus heeft een gelukkig leven geleid omdat zijn leven een zin, of liever: de zin van de zin, had. Alleen wie een reden kent waarvoor het de moeite loont om zijn leven te geven, om zijn leven te verliezen, kent ook een reden waarvoor het de moeite loont te leven. En Jezus bezat de kennis van deze reden; Hij heeft inderdaad meermaals gezegd dat hij leefde ten dienste van de anderen, dagelijks en met eenvoud, gratuit en vrij, en hij heeft het kwaad dat zich op hem ontlaadde, tot de gewelddadige dood toe, weten te verstaan als een noodzakelijkheid voor degene die leeft voor de waarheid, de gerechtigheid en de gemeenschap onder de mensen. Jezus heeft gelukkig geleefd: hij heeft de gelukzaligheid van de arme gekend, van degene die hongert naar gerechtigheid, van de zachtaardige en de nederige van hart, van de bewerker van de vrede, omdat hij zin gevonden heeft in deze menselijke omstandigheden. Ja, Jezus wist de vraag te beantwoorden: wat mag ik hopen? En hij antwoordde met zekerheid dat de liefde sterker is dan de dood, de haat en de hel!
Pilatus is geen gelukkig man geweest, noch Herodes, ondanks al hun macht en begerigheid. Jezus daarentegen, die ging naar een schandelijke dood, en precies omdat hij dat in vrijheid deed (zonder verpletterd te zijn door het lot of door een hogere goddelijke wil) en omwille van de liefde voor de ander, kende het ware geluk van degene van wie het bestaan een levenskunst is, een leven getekend door goedheid, schoonheid en geluk.
Bron: Enzo Bianchi, Christen, wat zeg je over jezelf? 2006. 2. Frames voor het flipboekje Twee pagina’s per jongere
Gewoon zalig!
6
Gewoon zalig!
7
3. Cover voor het flipboekje Zie aparte bijlage. Een kleurenversie kan verkregen worden bij IJD Gent. 4. Citaten bij het onderdeel solidariteit Zelfs ondankbare mensen zijn nuttig: zij helpen u wel te doen, zonder eigenbelang. (Jules Claretie) Je kan een mens niets leren; je kan hem alleen helpen het zelf te ontdekken in zichzelf. (Galileo Galilei) Op het pad der vriendschap bloeien de mooiste bloemen. Ze heten verdraagzaamheid, eerlijkheid, hulpvaardigheid en vertrouwen. (Boeddha) Als je iets goeds ziet, geef dan een compliment. Als je iets fouts ziet, bied dan je hulp aan. (Nelson Mandela) Ik ben omdat wij zijn. (Afrikaanse spreuk) Niemand is ooit arm geworden door te geven. (Anne Frank) Dat is wat ik wil: een arme kerk voor de armen. (Paus Franciscus) We hebben alleen wat we geven. (Isabel Allende) Liefde maakt de ander niet klein en liefdadigheid is geen medelijden, liefdadigheid gaat over liefde. Liefdadigheid en liefde zijn hetzelfde – met liefdadigheid geef je liefde. Geef dus niet enkel geld, maar reik ook naar de ander met je hart. (Moeder Teresa) Iemand die de last van een ander verlicht, kan nooit nutteloos zijn. (Charles Dickens) Een hond een been toewerpen is geen liefdadigheid. Liefdadigheid is, het been te delen met de hond, als men evenveel honger heeft als het dier. (Jack London) Elk been van de mens moet elke dag dat de zon opkomt liefdadigheid verrichten. Het brengen van rechtvaardigheid tussen twee mensen is liefdadigheid. Een man helpen met zijn rijdier, hem erop helpen of zijn bagage er op laden is liefdadigheid. Een goed woord is liefdadigheid. Elke stap die je neemt (naar de moskee) om het gebed te verrichten is liefdadigheid. En iets schadelijks van de weg verwijderen is liefdadigheid. (uit de koran)
Gewoon zalig!
8
5. Bezinningstekst over solidariteit
Wil jij meewerken aan een ‘goede’ maatschappij? Mag jij iemand worden die meewerkt; aan een contract voor de basisbehoeften van iedere mens, aan een contract voor een verfijnde democratie, aan een contract voor een leefbare aarde, aan een contract voor spirituele diepgang en zingeving? Mag jij iemand worden die begaan is met de verbondenheid: tussen rijk en arm, tussen groot en klein, tussen gezond en ziek? Mag het bestaan van je naaste een belangrijk deel vormen van je eigen bestaan? Mag de zorg voor jezelf samengaan met de zorg voor een vreedzaam samen-leven met je naaste? Mag de bekommernis om diepgang blijven meetellen naast en dankzij je bekommernis om materiële welvaart? (Jean-Paul Vermassen
Wat is solidariteit voor jou?
Voel jij je geroepen tot solidariteit? Hoe?
Gewoon zalig!
9
Schrijf vijf dingen in de woordspin die je associeert met solidariteit.
Solidariteit
Gewoon zalig!
10
