ZALIG KERSTFEEST ZALIG KERSTFEEST EN EEN VOORSPOEDIG 2014!

KERK-KRANT AUGUSTIJNENKERK EINDHOVEN jaargang 2, nummer 2

22 december 2013 XXXXX XXXX

ZALIG KERSTFEEST Dit is de laatste aflevering van de Kerk-Krant in het kalenderjaar 2013. Een jaar waarin rond en in onze kerk veel gebeurd is. Er zijn hoopvolle ontwikkelingen op gang gekomen met betrekking tot de toekomst van ons kerkgebouw. Op pagina 10 en 11 kunt u lezen wat de status hiervan nu is. Enkele weken geleden is er veel aandacht geweest voor het veertigjarig priesterjubileum van rector Joost Koopmans. Op de pagina’s 6 en 13 komen we hier nog kort op terug. Op 1 september hebben we de Startzondag gevierd. Een succesvolle zondag, getuige de vele mensen die zich naar aanleiding hiervan hebben aangemeld om actief te worden in onze gemeenschap. Er zijn vele mooie en bijzondere vieringen geweest zoals de Carnavalsviering, de Ziekenzalving en de Allerzielenbijeenkomst. Al met al is er veel in onze gemeenschap gebeurd waar we met voldoening op kunnen terugkijken. De voldoening is des te groter omdat we het met z’n allen gedaan hebben! De redactie van de Kerk-Krant wenst u een ZALIG KERSTFEEST EN EEN VOORSPOEDIG 2014!

Inhoud Colofon Liturgiekalender Vraaggesprek met rector Joost Koopmans (deel 2) Verslag van het Symposium Eerste Communie Kersboodschap van een engel Kerst in de jaren vijftig Verslag informatiebijeenkomst 28 november Op weg naar een levende liturgie Een woord van dank De hemel raakt de aarde Berichten uit de augustijnse gemeenschap Lezingen, cursussen, activiteiten 1

Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina Pagina

2 3 4 6 7 8 9 10 12 13 14 15 16

COLOFON Doelstelling De Kerk-Krant is een uitgave van de Augustijnenkerk Eindhoven. De KerkKrant is primair bedoeld als informatiemedium over alle activiteiten die er in en rond de kerk plaatsvinden. Daarnaast wil de Kerk-Krant fungeren als bindmiddel tussen kerk en gemeenschap enerzijds en tussen de leden van de gemeenschap onderling anderzijds. De Kerk-Krant biedt een podium aan de leden van de gemeenschap en andere geïnteresseerden om te schrijven over onderwerpen die de Augustijnenkerk of de Kerk in het algemeen raken. De Kerk-Krant verschijnt maandelijks, met uitzondering van de maand augustus.

Redactie Joost Koopmans Jacinta Speijer Dolf van der Linden Frans Savelkouls

E-mailadres redactie [email protected]

Web-site Augustijnenkerk www.augustijnenkerk-eindhoven.nl

Adres Augustijnenkerk p/a Klooster Mariënhage Augustijnendreef 15 5611CR Eindhoven Rector: pater Joost Koopmans OSA Telefoon: 06-53362781

Bankrekening Augustijnenkerk ING 108 57 90 ten name van Augustijnenklooster Mariënhage Eindhoven onder vermelding Paterskerk of Augustijnenkerk. IBAN: NL 35 INGB 0001 085790 BIC: INGBNL2A

Elektronische toezending Indien u prijsstelt op toezending van de Kerk-Krant per mail, dan gelieve u dit kenbaar te maken via het mailadres van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden teksten niet te plaatsen, in te korten of anderszins redactioneel te bewerken. Het copyright berust bij de auteurs van de bijdragen.

2

LITURGIEKALENDER KERSTTIJD 2013 Wij Augustijnen heten u allen van harte welkom bij de Kerstvieringen, waar vandaan u ook komt, wie u ook bent, wat u ook bezig houdt en beroert. Welkom om licht en warmte te vinden, iets van de hemel te beleven. Welkom om samen te zijn, een lied te zingen, een vertrouwd verhaal te horen over het kerstkind dat in ons hart geboren wil worden. Wij hopen dat u vindt wat u zoekt: uitzicht, vertrouwen, bemoediging. Wij wensen u een gezegende kersttijd!









  







Dinsdag 24 december 22.00 uur: Kerstnachtviering. Voorganger: Joost Koopmans. Schriftlezingen: Jesaja 9, 1-3 5-6 en Lucas 2, 1-14. Koor: Musica Sacra. Woensdag 25 december 10.00 uur: Kerstdagviering. Voorganger: Joost Koopmans. Schriftlezingen: Jesaja 52, 7-10 en Johannes 1, 1-18. Koor: Gregoriaans Koor. Donderdag 26 december 10.00 uur: Viering Tweede Kerstdag (St. Stefanus). Voorganger: Dolf van der Linden. Schriftlezingen: Handelingen 6, 8-10 7, 54-60 en Matteüs 10, 7-22. Samenzang. Zondag 29 december 10.00 uur: Feest Heilige Familie. Voorganger: Joost Koopmans. Schriftlezingen: Sirach 3, 2-6 12-14 en Matteüs 2, 13-15 19-23. Samenzang. Dinsdag 31 december 9.30 uur: Eucharistieviering Oudjaar (’s avonds geen viering). Voorganger: Joost Koopmans. Samenzang Woensdag 1 januari 10.00 uur: Eucharistieviering Nieuwjaar. Voorganger: Joost Koopmans. Samenzang. Zondag 5 januari 10.00 uur: Driekoningen. Voorganger: Joost Koopmans. Schriftlezingen: Jesaja 60, 1-6 en Matteüs 2, 1-12. Koor: Musica Sacra. Zondag 12 januari 10.00 uur: Doop van de Heer. Voorganger: Wim Sleddens. Schriftlezingen: Jesaja 42, 1-4 6-7 en Matteüs 3, 13-17. Koor: Gregoriaans Koor. Zondag 19 januari 10.00 uur: “Het Lam”. Voorganger: Dolf van der Linden. Schriftlezingen: Jesaja 49,3 5-6 en Johannes 1, 29-34. Koor: Musica Sacra. Zondag 26 januari 10.00 uur: “Een groot licht”. Voorganger: Paul Clement. Schriftlezingen: Jesaja 8, 23 9, 3 en Matteüs 4, 1223. Koor: Gregoriaans Koor.

3

“Pastor moet geen ambtenaar zijn van een instituut” Tweede deel van het vraaggesprek met rector Joost Koopmans In de vorige aflevering van de Kerk-Krant heeft u kunnen lezen hoe de jubilerende rector Joost Koopmans terugkijkt op de afgelopen veertig jaar. In het tweede deel van het gesprek sprak de redactie met hem over de Augustijnenkerk vandaag en in de toekomst. Wat was de Paterskerk vroeger? De augustijnen in Eindhoven zijn, voor zover ik weet, altijd goede zielzorgers geweest. Mensen kwamen hier naar toe voor de liturgie en voor de devoties. Onze kerk was en is geen wijkkerk. De kerkbezoekers waren wel met elkaar verbonden door hetzelfde geloof, maar niet als buurtgenoten. Aan gemeenschapsvorming werd weinig gedaan. De kerk is lang een toevluchtsoord geweest voor de wat behoudender mensen. Wel gastvrij, mild en niet moraliserend. Een devotiekerk met een wat volks karakter. Hoe zou je een parochiekerk willen typeren? Een parochie is een gemeenschap van individuen. Als pastor ben je zielzorger voor die individuen maar anderzijds dien je ook bezig te zijn met het opbouwen van gemeenschap en onderlinge saamhorigheid. In deze kloosterkerk zijn we daar nu ook mee bezig. Het begin is gemaakt. Het gezamenlijke koffiedrinken na de liturgieviering op zondagmorgen droeg al bij aan gemeenschapsvorming. Maar ook het samen voorbereiden en vieren van een feest, zoals de startzondag en mijn ambtsjubileum dragen daar bijvoorbeeld aan bij. Wat zou je nog graag willen bereiken als priester, als augustijn? Wat ik zou willen bereiken, is afhankelijk van de werkplek. Ik ben nu dus bezig met gemeenschapsvorming. Met het samen kerk zijn: de priester met allen samen. Toen ik hier kwam, begon ik met zeven werkgroepen. Nu is het aantal verdubbeld! Ik hoop dat er nog jongeren en kinderen bijkomen. Als je kijkt naar het ideaal van Augustinus en zijn “stad van God”, is dit ideaal nog realistisch voor de toekomst van de kloosterkerk? Liever spreek ik van 'het rijk van God'. Daar leef ik voor, daar doe ik het voor. Ik geloof dat ieder mens naar het beeld van God is geschapen. En dat dus ieder mens het in zich heeft beeld van God te zijn. Ik wil meehelpen met de uitbreiding van het rijk van God in ons midden. Opdat rijk en arm, sterk en zwak met elkaar optrekken. Het is werken op de vierkante meter en hopen op 'de uitbreiding van de olievlek'. Is dit een reële verwachting als we om ons heen kijken. Overal in de wereld ontstaan weer nieuwe brandhaarden zoals Syrië, Mali? Overal, ook in Syrië (denk aan pater Frans van der Lugt), zijn er mensen die hieraan werken. Ieder mens is naar Gods beeld en gelijkenis geschapen, gedoopt of niet, ieder mens heeft het in zich, zoals gezegd, om een beeld van God te zijn. Met iedereen kan een klik ontstaan. 4

Wat is je droombeeld van de toekomstige kloosterkerk? Ik wil reëel zijn, ook met dromen. Dromen zijn voor mij gestoeld op de dagelijkse praktijk. Ik hoop dat er ook in de toekomst in ons kerkgebouw ruimte blijft voor geloofsbeleving. Het zal kleinschaliger worden, meer een kerk op huiskamerformaat. Ik denk dat we daarmee mensen beter kunnen bereiken bij de vieringen. Als voorwaarde om mijn droom waar te maken, zie ik een kerk op mensenmaat. Dat geldt voor het gebouw, maar ook voor de praktijk van kerk-zijn. Ik denk aan een kerk die dicht bij de mensen staat, in de leer, in de taal, en in de praktijk. Mochten mensen (priesters, augustijnen, leken) deze toekomst gaan realiseren, hoe zou je dan hun roeping willen omschrijven? De pastor moet van nature dicht bij de mensen kunnen staan. Je kunt evengoed zeggen: dicht bij God staan. God openbaart zich in de mens. Je moet aanvoelen wat mensen nodig hebben, je moet dienstbaar zijn. De pastor moet geen ambtenaar zijn van een instituut. Hij moet de boodschap van Jezus Christus kunnen vertalen in 'gewone mensentaal'. Voor de mensen zie ik als roeping dat zij dicht bij elkaar willen staan. Ook dicht bij de pastor van de geloofsgemeenschap. Hand in hand met elkaar optrekken.

Als je kijkt naar het evangelie, waarom zijn juist eenvoudige idealen zo moeilijk? We zoeken onze idealen te ver. Augustinus spreekt over de ‘ wonderen van het gewone'. Zoek het direct om je heen. Zoek in jezelf naar het wonder. Wees vrij. Durf te delen en te ontvangen, zit niet vast in je eigen kleine denkwereld. Tot besluit Joost, zouden we graag van je willen weten, hoe het is om na 39 jaar Nijmegen nu in Eindhoven opnieuw te beginnen? Mijn pastorale leven ligt in Nijmegen. Daar ben ik begonnen en daar ben ik gegroeid. Hier probeer ik voort te zetten wat de augustijnen hebben opgebouwd. In Nijmegen was ik bekend en deed iedereen een beroep op me. Hier kent bijna niemand mij. Mijn opdracht is om te proberen de Augustijnenkerk meer leven in te blazen.

5

Op een zodanige wijze dat we als augustijnen herkenbaar zijn. Er zijn inmiddels stappen gemaakt. Een jaar geleden waren er zeven groepen en zoals gezegd zijn er inmiddels zeven bij gekomen. Het lukt goed om mensen te vinden die willen meedragen aan de vitaliteit en de groei van de gemeenschap. Maar, ik moet zeggen, het is hier wel heel anders. In Nijmegen was ik vooral pastor, zielzorger. Hier heb ik ook andere verantwoordelijkheden, zoals de zorg, het gesjouw voor het kerkgebouw. Ik kijk met heel veel voldoening terug op de 39 Nijmeegse jaren. Ik ben pas één jaar hier, voor terugkijken is het nog veel te vroeg. Ik kan alleen maar zeggen dat mijn leven-nu een boek is met twee heel ongelijke delen. Jacinta Speijer en Frans Savelkouls

Verslag van het Symposium Op zaterdag 30 november vond ter gelegenheid van het 40-jarig ambtsjubileum van pater Joost Koopmans in onze kerk een symposium plaats onder de titel De eigen identiteit van een kloosterkerk. Tijdens deze bijeenkomst werden vele behartenswaardige woorden gesproken door prof.dr.Peter Nissen, hoogleraar spiritualiteitsstudies te Nijmegen, dominee Jeroens Jeroense, predikant te Elst en pater Rein Vaanhold, provinciaal van de Kruisheren te Uden. Van dit symposium is door Peter van Hasselt een uitgebreid verslag gemaakt dat u kunt vinden op de site: www.augustijnenkeindhoven.nl/activiteiten/symposium/ Indien u prijs stelt op een papieren versie van dit verslag, dan gelieve u dit kenbaar te maken via het mailadres van de redactie of door een briefje in de brievenbus van het klooster te deponeren. De kosten bedragen € 4,-- per exemplaar (inclusief verzendkosten).

Van links naar rechts: pater Vaanhold, prof. Nissen en dominee Jeroense

6

Eerste Communie Vroeger was het vanzelfsprekend dat de pastoor naar school kwam om kinderen voor te bereiden voor de eerste communieviering. Tegenwoordig is dat anders en moeten ouders zelf hierin een keuze maken. Hoewel de Augustijnenkerk geen parochiekerk is, hebben wij contact gezocht met rector Joost Koopmans om te vragen of het mogelijk is dat onze zoon hier zijn eerste communie kan komen vieren. Hij staat daar voor open en wil ons graag hierin begeleiden. Wij hebben voor de Augustijnenkerk gekozen, omdat er op serieuze wijze met deze viering wordt omgegaan. Als het alleen maar om een feestje zou gaan, ben je hier op het verkeerde adres. Natuurlijk is het een feestelijke gebeutenis, maar voor ons is de eerste communie allereerst een religieuze beleving. De Augustijnen bieden ons met hun eeuwenoude traditie, ook in oecumenische zin, een vertrouwde basis voor dit feest. Wij hopen en verwachten dat dit ook andere ouders zal aanspreken. Ron en Louise Berkens voor informatie: [email protected]

Het product voor de maand januari is: lang houdbare melk U kunt uw gave deponeren in de mand die achter in de kerk staat. Bij voorbaat hartelijk dank! 7

Kerstboodschap van een engel Kerstmis, al weer jaren geleden. Koud weer, ijskoude wind. Ik moest naar Utrecht, vroeg op kerstochtend. Het perron was nog verlaten. Op een bankje zat een dakloze. Dat het een dakloze was zag ik aan hoe hij er uitzag. Hij wachtte niet op de trein, maar zat diep ineengedoken op een bankje. Hoofd bijna op de knieën. Twee grote plastic tassen naast hem. Het was koud en ik huiverde. Ik ging op een lege bank zitten zonder wat te zeggen. Ik had voor mezelf besloten dat daklozen gewoon graag alleen zijn. Die moet je met rust laten. Hete koffie uit een bekertje verwarmde me. Opeens hoorde ik het geratel van wieltjes en het getik van hakken. Ik keek. Een vrouw. Dure zwarte laarzen, jas met bontrand, muts beetje scheef op mooie zwarte haren. In de ene hand een koffer met ratelwieltjes en in de andere hand een beker koffie. Een jaar of dertig. Open gezicht. Ik knikte en kreeg een vriendelijk knikje terug. Ik keek haar na aangeraakt door schoonheid. Open en aandachtig. Ik zag dat de dakloze zijn hoofd oprichtte. Schoonheid doet wonderen! Ze stopte abrupt bij de dakloze. “lust je koffie?” vroeg ze. “Hij is warm”. Zonder een woord te zeggen stak de zwerver zijn hand uit. Hand nabij hand. De koffie verwisselde van eigenaar, woordloos. Toen ratelden de wieltjes verder. Een engel was uit de hemel neergedaald. Ik werd stil van binnen en ontving een hemelse boodschap. Vrede is: doe goed en kijk niet om. ‘Gewoon’ goed doen om niet. Die boodschap werd onuitwisbaar in mijn hart gegrift. Maar daadwerkelijk ernaar luisteren, dàt is het probleem. Paul Horbach

Eén van de drie koningen aanbidt Maria en het kind. (Rembrandt; Rijksmuseum Amsterdam)

8

Kerst in de jaren vijftig Zoals in de meeste katholieke gezinnen, werd ook bij ons met Kerstmis een kerstgroep uitgestald. De beeldjes, gemiddeld circa twintig centimeter hoog, waren van gips en geel-wit van kleur. De beeldengroep, afkomstig uit het ouderlijk huis van mijn moeder, had al heel wat dienstjaren achter de rug en dat had zijn sporen nagelaten. Het gezelschap vertoonde de uiterlijke kenmerken van frontsoldaten die aan het einde van de Eerste Wereldoorlog huiswaarts keerden: er ontbrak van alles aan, met name armen en benen. Bij de minder onfortuinlijken ontbraken slechts handen en voeten. Ook de dieren waren slechts bij uitzondering compleet. Naast relatief lichtgewonden waren er ook de ernstige gevallen: koningen en herders die in de loop der jaren hun hoofd hadden verloren. Dankzij een primitieve maar toch effectieve manier van gezondheidszorg waren mijn ouders erin geslaagd om levensverlengende maatregelen te treffen. De hoofden waren eenvoudigweg weer aan de lichamen vast gelijmd. Bij de uitvoering van deze operaties was gebruik gemaakt van het enige hechtmiddel waarover we toen beschikten: een tubetje lijm. Dat je er met Velpon geen barst meer van zag, zoals de reclame ons moest doen geloven, werd door de feiten gelogenstraft. Maar ondanks al hun fysieke gebreken waren wij als gezin erg aan het gezelschap gehecht. Op 24 december, geen dag eerder, werden de Heilige Familie, de drie koningen, een aantal herders, wat engelen en een complete veestapel uit hun langdurige sluimer gewekt en kwamen zij in functie. Zij bevolkten een kerststal die met behulp van grotpapier was vormgegeven. In deze kunstmatige behuizing was door mijn vader met grote inspanning een lampje gemonteerd. Dit peertje van ongeveer vijftien Watt, moest zodanig worden bevestigd dat enerzijds werd voorkomen dat het grotpapier door te hoge temperatuur tot zelfontbranding zou overgaan en anderzijds moest vermeden worden dat de Heilige Familie na een brandtijd van een half uur voor de rest van hun aardse bestaan het licht in de ogen zou moeten missen. Ondanks gebrekkige hulpmiddelen slaagde mijn vader daar wonderwel in. Tussen de gipsen figuurtjes werden rode glazen kandelaartjes geplaatst met witte kaarsjes erin. Gedurende de Kersttijd werden deze kaarsjes maar een enkele maal kort ontstoken. Alleen in het bijzijn van mijn vader en een emmer water. Het gehele tafereel straalde een bijzonder gevoel van warmte en geborgenheid uit. De hoofdpersoon, het Kindje Jezus, werd pas in de kribbe gelegd nadat wij uit de nachtmis waren teruggekeerd. Mijn ouders waren daar principieel in. Tegenwoordig wordt door de commercie de kerstsfeer al in september opgeroepen, maar in de jaren vijftig begon de Kersttijd pas na de vierde zondag van de Advent. Ook met het einde van deze periode werd niet gesjoemeld. Zo gauw de drie koningen hun beleefdheidsbezoek op 6 januari hadden afgelegd, verdween het complete gezelschap weer in oude kranten en houtwol voor een lange slaap om pas 50 weken later weer gewekt te worden. Met een verhuizing verdwenen de haveloze beeldjes geruisloos uit ons bestaan. Met hen verdween ook het ultieme kerstgevoel dat je alleen als kind kunt ervaren: bijna mystiek, met een geloof zonder de geringste twijfel. Gebleven zijn de dierbare herinneringen. En de rode kandelaartjes. Ik heb er nog twee.

Frans Savelkouls

9

Verslag informatiebijeenkomst op 28 november over de Toekomst van de Augustijnenkerk Pater Clement heette de aanwezigen welkom en na een korte inleiding omtrent het krantenbericht dat Dela (eigenaar) en Kapellerput (huurder) onderzoek doen naar de overname van o.a. Augustijnenkerk, wilde hij het gesprek graag aangaan aan de hand van vragen van de aanwezigen. Inleiding In 2008 bleek bij een onderzoek dat € 5,5 miljoen nodig was om de kerk te restaureren. Vruchteloze pogingen om de kerk als kerk te redden en het uiteenvallen van de Binnenstadsparochie volgden. In 2011 werden de Gemeente en de augustijnen uitgenodigd om herbestemmingsplannen te ontvouwen en te toetsen, en dit in het kader van de Biënnale. Daarna werd opnieuw berekend wat de restauratie van de kerk minimaal zou moeten kosten, als je die niet voor 30, maar voor 15 jaar zou restaureren. Dit bedrag moet in ieder geval geïnvesteerd worden om de kerk te behouden. Er moest dus iets gebeuren: de augustijnen worden oud, in het dekenale plan van RK Eindhoven is geen plaats voor onze kerk, er zijn op termijn geen priesters meer beschikbaar. De augustijnen hopen wél dat er een kerkgemeenschap rond de Augustijnenkerk groeit die langer kan blijven bestaan. Gezocht werd dus naar mogelijkheden om het gebouw als eigendom af te stoten, maar er wél in te kunnen blijven kerken en anderszins samen te komen. Augustijnen en Gemeente startten met een marktoriëntatie, waarbij 28 instellingen belangstelling toonden voor het geheel of een gedeelte van het hele gebied: kerk, school, internaat, kapel en het groene gebied daarachter. De meesten zagen weinig in de kerk, maar zowel de augustijnen als de gemeente (eigenaar van de school, internaat en de kapel) wilden het liefst het geheel er in betrekken. De gemeente - in eerste instantie niet erg betrokken - draaide bij. Bij nieuwe ideeën omtrent de gebiedsontwikkeling heeft het plan de titel ‘Hart en ziel’ gekregen, met als ondertitel ‘verbinden, bezinnen, ontmoeten’. De oriënterende gesprekken hebben geresulteerd in het nu voorliggende plan om met Dela en Kapellerput, alsmede de gemeente te komen tot een plan ‘Ceremoniehuis’: een conferentiecentrum en restaurant/café en ceremoniehuis, waarbij de augustijnen de mogelijkheid behouden om hun diensten te kunnen blijven vieren. Beide partijen denken dat zij aanvullend aan elkaar een functie kunnen vervullen. De Kapellerput heeft ruime ervaring in het organiseren/huisvesten van congressen en de Dela wil zich verder specialiseren in de organisatie van ceremonies ‘bij bijzondere momenten’. De augustijnen zijn blij met het plan daar dit nu het gehele gebied behelst. Het klooster incl. de Groene Zaal blijft buiten de plannen.

10

Stand van zaken Pater Clement geeft aan dat uiteraard nog niets zeker is. Er wordt een haalbaarheidsplan gemaakt, waarbij de augustijnen geadviseerd worden door twee externe adviseurs, in wie veel vertrouwen bestaat. De kerk en overige gebouwen zijn Rijksmonument, maar qua financiering van benodigd onderhoud hoeft hier niet veel van verwacht te worden. Op de vraag of de augustijnen –wereldwijd- niet zelf door hadden kunnen gaan, wordt geantwoord dat de Orde ook een aantal grote hard groeiende projecten financiert in Nigeria, Kenia en Papua en zij voelt zich verplicht dit te continueren, daar hier toekomst in zit. Daarnaast moet het Augustijns Instituut in Rome gerestaureerd worden en worden ook nog een paar projecten in Nederland ondersteund en wil de orde goed blijven zorgen voor de eigen paters in het klooster. Verder zal de persoonlijke invulling ook een punt van aandacht zijn in de komende jaren. Pater Joost Koopmans heeft voor vijf jaar toegezegd als rector van de kerk te willen fungeren en daarna ligt de toekomst open. Pater Clement zegt veel vertrouwen te hebben in het plan ‘Ceremoniehuis’ van de Dela: zij denken daarbij ook in symbolen en rituelen. Probleem bij de herontwikkeling is wel dat er een doorgang moet komen van kerk naar school en dat betekent vermoedelijk dat het hoofdaltaar daarbij zal moeten verdwijnen of worden verplaatst. De banken zullen ook uit de kerk verdwijnen. Daarnaast mag in het nieuwe plan niets bijgebouwd worden en de Orde wil ook heel zuinig zijn met de grond rondom het klooster, uit privacy overwegingen, maar ook omdat hiervoor te zijner tijd ook een nieuwe bestemming gevonden moet worden. De medewerking van de gemeente is prima, daar zij belang hebben bij een ‘stilte gebied’ in het centrum. Maar ook wordt aangegeven dat zij het gebied dan toegankelijk willen hebben voor een breed publiek. Verder gaan zij ervan uit dat ook mensen met een arbeidsbeperking ingezet kunnen worden in de exploitatie van het geheel. Het ceremoniehuis zal te zijner tijd uiteraard door iedereen gebruikt kunnen worden, niet alleen door verzekerden bij Dela. Onze vieringen zullen eveneens een plaats kunnen krijgen. Uiteraard gaat het pater Clement aan het hart dat de kerk, waar hij indertijd als misdienaar heeft gediend, een andere bestemming krijgt, maar realistisch gedacht, past het in deze tijd om te anticiperen op wat de mensen willen en als er dan toch een mooi ‘Ceremoniehuis’ gerealiseerd kan worden, kan hij daar mee leven. Toegezegd wordt dat onze kerkbezoekers ook in de toekomst regelmatig geïnformeerd worden omtrent de stand van zaken en hij hoopt dat mensen met vragen zich ook tot hem zullen blijven wenden. Hij verwacht geen snelle beslissingen, als een en ander binnen vijf jaar gerealiseerd kan worden, lijkt dat heel snel! Hij dankt de aanwezigen voor hun belangstelling en de bijeenkomst wordt met een kopje koffie en napraten beëindigd. Carla Piscaer

11

OP WEG NAAR EEN LEVENDE LITURGIE Het noemen van de naam God tijdens de vieringen ‘Zielen raken zonder God te noemen’: het stond als kop boven een interview met mij in het Eindhovens Dagblad van 3 december j.l. in verband met mijn ambtsjubileum. De context van deze kop luidde: ‘Mensen hebben behoefte aan zielzorg. Iemand die ze helpt bij levensvragen. Zo probeer ik mensen te raken, te helpen, zonder het woord God te noemen’. Ik heb er echter wel meer bij verteld, maar dat is niet in de krant gekomen. Ik vertelde dat het woord God vaak zo dood en zonder betekenis is geworden. Wordt het vaak niet gedachteloos uitgesproken in een gebed? Is het woord niet vaak misbruikt? ‘Pas op, want God zal je straffen’: zo probeerden mensen over jou de baas te spelen. ‘Gott mit uns’: stond op de gespen van soldatenriemen te lezen… Het woord God kan zo bedreigend, vervreemdend, “profaniserend”, kunstmatig overkomen, dat het zijn waarde verliest en dat je niet graag vereenzelvigd wordt met het geloof in zo’n God. Van iedere voorganger mag gevraagd worden dat hij het woord God nooit achteloos in de mond neemt en dat hij rekening houdt met de gevoelens die dit woord kan oproepen. Om God in een gebed te laten oplichten, hoeft Hij nog niet altijd expliciet genoemd te worden. Maak het stil in jezelf en stel jezelf dan in de ruimte van zijn aanwezigheid. Binnen die ruimte geef je lucht aan je gevoelens en aan de gevoelens van de aanwezigen voor en met wie je bidt. Bidden is dan vóór Hem gaan staan met al je vragen, twijfels en verdriet, en met je zoekende geloof. Als voorbeeld van ‘zielen raken zonder God te noemen’, volgt hier de slotgedachte die ik uitsprak bij de crematie van een niet-gedoopte vrouw. De niet-kerkelijke familie wilde er toch een pastor bij hebben, omdat zij wel, op haar eigen manier, gelovig was. Trudy, je verdwijnt nu langzaam uit het zicht, zoals een schip de wijde zee opgaat en aan de horizon verdwijnt. Val je nu van de wereld af, het niets in? Of openen er zich onbekende, niet vermoede oorden voor jou? Dit hopen wij: dat je laatste tocht niet opgaat in het ledige, in het niets, maar dat je komt in Hem, die diep in ieder mens wordt vermoed, die wordt genoemd: Geheim, eeuwig licht, altijd open horizon, en wij kunnen hopen op een weerzien! Met deze hoop in ons hart zwaaien wij je uit. (Dit zwaaien kan nu letterlijk gebeuren door water over de kist te sprenkelen of bloemen uit te strooien. Zo kunnen ook rituelen een nieuwe lading krijgen). Joost Koopmans 12

EEN WOORD VAN DANK Graag wil ik iedereen bedanken die ervoor gezorgd heeft dat het symposium op 30 november en de jubileumviering op 1 december zo goed verlopen zijn. De beheercommissie, de bloemengroep, de groep gemeenschapsopbouw, het koor en de organiste: allemaal waren ze in touw! En omdat er op beide dagen zoveel mensen zijn gekomen, is het werk niet voor niets geweest. Zo hebben we aan elkaar mogen ervaren dat er leven in de gemeenschap zit, terwijl al uw hartelijke woorden en gebaren mij het gevoel hebben gegeven dat ik hier nu op mijn plaats ben (hoe gevoelig de smartlap die de Boskapellers mij toezongen, ook was!). We begrijpen van elkaar waar het om gaat: te werken aan een hartelijke geloofsgemeenschap waar ieder zich thuis mag voelen. Nog een apart woord van dank aan mijn collega’s van de Kerk-Krant: de extra editie die op 1 december werd gepresenteerd, was voor mij wel de grootste verrassing van de dag, bedankt! Joost Koopmans

Foto’s Hans Nohlmanns

13

De hemel raakte de aarde Het was Kerstmis in Italië. Geruime tijd voor de aanvang van de kerkdienst verzamelde zich het kerkvolk in de prachtige kathedraal. Ook Dolores, een eenvoudige vrouw, begaf zich op weg. Voorzichtig manoeuvreerde zij haar zoontje in zijn rolstoel door de smalle straten met de vele buitenlandse toeristen. Zij had haar huis gereinigd en versierd, de maaltijden klaargemaakt voor straks, zichzelf en haar zoon mooi gekleed. Het was immers groot feest! Na de kerstviering in de kerk zouden moeder en kind het samen gezellig maken. Een bejaarde buurvrouw was uitgenodigd om bij hen te komen eten. Na een kwartier kwamen ze bij de kathedraal aan. De deuren stonden wijd open en ze voelden zich welkom. En wat een prachtige verlichting en versiering! Ze keken hun ogen uit. De meeste zitplaatsen waren reeds bezet. Maar Dolores wist er wel raad op. Ze vond een rustig hoekje waar ze de rolstoel kon neerzetten en legde een deken op de grond. Met enige moeite tilde ze haar zoontje uit zijn stoel, zette hem op de deken en ging zelf naast hem zitten zodat hij steun had door tegen haar aan te leunen. Zo zaten deze moeder en haar achtjarig kind rustig te wachten op wat komen zou. De ruimte om hen heen was weldra gevuld met volwassenen, kinderen en jongeren. Dolores hoorde vreemde talen spreken. Zelf kende ze slechts haar moedertaal. Zeer mooie muziek en zang klonken nu door de kerk. De voorbereidingen waren begonnen. Vlak tegenover Dolores en haar zoon Beppo zaten buitenlandse toeristen op de grond. Onder andere een gezin met een jongen van elf jaar. De jongen keek op zijn horloge, haalde uit zijn rugzak een schetsblok en legde dit voor zich op de grond. Achtereenvolgens kwamen een potlood, gum, liniaal en een doos kleurpotloden te voorschijn. Hij keek naar boven, naar de muren, de ramen, kortom hij nam het interieur van het gebouw eens goed in zich op en begon te tekenen. Dolores en Beppo keken geïnteresseerd toe hoe onder de handen van de tekenaar het gewelf verscheen, de apsis, de pilaren en de gekleurde ramen. Het rozet spande de kroon. Met grote overgave trachtte hij alles vast te leggen. Terwijl het orgels speelde en de kersliederen klonken, voelden moeder en zoon zich omgeven door een hemelse sfeer. “Ja, dit is echt het huis van God”, dacht Dolores bij zich zelf. “Hier voel ik me thuis. God zal mij en mijn kind beschermen”. Ze begreep zelf niet waarom deze grote kathedraal, dit magnifieke bouwwerk met al die beelden en glas-in-loodramen, zo’n goed gevoel bij haar opriep. Waarom waren al die mensen gekomen? Waarom was zij met haar kind gekomen? “God is mens geworden. God met ons. Maak nu een nieuw begin” zong het koor. Ze keek naar haar zoon. Hij zou nooit zijn zoals de anderen. Nooit kunnen tekenen zoals die jongen daar. Ook zijn geestelijk vermogen was laag. Ze keek naar Beppo’s gezicht. Hij onderging eveneens de religieuze sfeer en had aandacht voor de kunstenaar tegenover hem. Het klokgelui was reeds begonnen. Weldra zou de viering aanvangen. De tekenaar was klaar met zijn werk en keek om zich heen. Tussen de andere kinderen ontdekte hij Beppo die daar op de grond tegen zijn moeder aanleunde en hem aankeek met vermoeide ogen en een flauwe glimlach. Met een spontaan gebaar overhandigde de buitenlandse jongen zijn tekening aan Bepp wiens gezicht begon te stralen. Op dat moment gebeurde ook het wonder bij Dolores: haar zoon was de moeite waard, hij werd gezien door een ander kind. Ze reageerde enthousiast en zei: “Talento, talento!”. De kerkdienst die volgde was als een stukje hemel op aarde. Straks kon Dolores er weer tegen. Zij en Beppo waren blij.

Riet Siefken-Heijbers 14

BERICHTEN UIT DE AUGUSTIJNSE GEMEENSCHAP Kerstwensen Het is een zeer mooi gebruik dat wij in de decembermaand al onze goede familieleden, vrienden en relaties laten weten dat we hen niet vergeten zijn. We hebben met hen een band opgebouwd en die willen we onderstrepen en vernieuwen. Simpel door iets van ons te laten horen. In deze maand stromen ook in ons klooster uit alle werelddelen kaarten binnen van onze medebroeders, familieleden en anderen met wie wij werk en leven hebben gedeeld. Het is een feestelijke aanblik om onze refter versierd te zien met al die goede wensen. Dagelijks, tot het kersfeest, worden er nieuwe kaarten bijgeplaatst. Zo is de zaal eigenlijk een groot feest van vriendschapsbanden en blijvende betrokkenheid op elkaar. U weet natuurlijk dat onze missionarissen gedurende de vele jaren dat ze ver weg van hier Kerstmis vierden, andere ervaringen beleefden dan hier. Alles concentreerde zich rond het Kersfeest. Nergens, noch in Bolivia, noch in Papoea, noch in Frankrijk, werd het Sinterklaasfeest gevierd. Dat is een feest alleen achter de Hollandse dijken. In Frankrijk is het in de gezinnen met Kerstmis erg gezellig. Dan worden ook de pakjes geschonken. In Papoea brengen kinderen dansend en zingend het Christuskind naar de kerk. Daarna is het groot feest in de dorpen. Er worden varkens geslacht omdat het Kerstmis is. In Bolivia brengen de mensen hun Christuskind ook naar de kerk. Dat moet door de priester gezegend worden en wordt dan in de kribbe gelegd. Met Driekoningen komen ze weer met alle beelden naar de kerk om opnieuw gezegend te worden en dan worden ze meteen ingepakt voor volgend jaar. Het Kersfeest in ons klooster is een mooi feest van vriendschapsbanden, uitgedrukt in vele kaarten en mooie verhalen uit de ervaringen en praktijk die ieder van ons heeft meegemaakt. Door levende herinneringen die wij elkaar vertellen worden we tegelijk vernieuwd. Dolf van der Linden osa

Middendeel uit het drieluik “Geboorte van Christus” van Rogier van der Weyden. Het drieluik bevindt zich in de Gemäldegalerie te Berlijn.

15

LEZINGEN, CURSUSSEN, ACTIVITEITEN Stiltewandeling met mystieke momenten in de natuur

Mystiek is een eenheidservaring met de werkelijkheid. Franciscus vond juist in de geschapen wereld ( in Gods vrije natuur) God. We hoeven God niet zover te zoeken als we doorgaans denken. Datum: 3 januari 2014.Tijd en plaats: 14.00u.-16.00u. Kerkwijkcentrum Tongelre, 't Hofke 153, 5641 AK Eindhoven, links van de Martinuskerk. Kosten: geen, behalve eigen consumpties. Programma: 14.00u: Inleiding vanuit een mystieke tekst uit de Franciscaanse traditie. 14.30u: Stiltewandeling door het Groen Domein Wasven. 15.30u: Nagesprek in het restaurant van Het Groen Domein, Celebeslaan 30. Leiding: Theo v.d. Elzen. Informatie/opgave: Ruud Aalders, [email protected] tel.040-2448611 Theo v.d. Elzen, [email protected] tel. 0497572804

Samenscholen rond Mystieke teksten Het Bijbelse Hooglied heeft talloze mystieke schrijvers uit de Oosterse en Westerse traditie geïnspireerd o.a. Gregorius van Nyssa ( 331-394). We lezen uit zijn commentaar. We staan stil bij de betekenis ervan. We zullen proberen te verstaan wat de tekst voor ons concrete leven kan betekenen. Spreker: Léon Teubner, medewerker Titus brandsma Instituut, Nijmegen.Tijd: 19.00u.-21.00u. Datum: 7 januari 2014. Plaats: Klooster Mariënhage,Tramstraat 37 Eindhoven 5611 CR Eindhoven. Kosten: € 8,50. Informatie: Theo v.d. Elzen, tel. 0497-57 28 04, [email protected]

Cursus over 'De belijdenissen van Augustinus' De belijdenissen is het bekendste boek van Augustinus, het is het meest gelezen en in vele talen

vertaald. Elke taal, maar ook elke tijd maakt zijn eigen vertaling. Het wonderlijke is dat het boek er nieuw bij blijft. Augustinus is open en tegelijk bescheiden. Het is of hij naast je staat. Hij weet van je zoektocht, en vertelt van de zijne. Hij vertelt van zijn zoeken, maar eigenlijk van het zoeken van God naar hem. Leiding: Wim Sleddens, Augustijn. Plaats: Groen Zaal klooster Mariënhage,Tramstraat 37, 5611 CR Eindhoven. Data en tijd: 6, 13, 20 januari en 3, 10, 17 februari, 14.00u.-16.00u. Kosten: €35,-. te voldoen op triodosbanknr. 197655408, t.n.v. J. De Klerk o.v.v. Naam deelnemer en cursus. Infomatie en opgave: [email protected] of 040-2449515.

Film en spiritualiteit

Op woensdag 15 januari wordt de film 'Yo también' gedraaid. Zondag 26 januari: Dag van de spirituele film:tijd : 15.00u.- 21.00u.Plaats: Groene Zaal, Klooster. Er worden twee films getoond met tussendoor een gezamenlijke maaltijd. Voorafgaand aan de film worden er enkele thema's aangegeven. Na afloop is er gelegenheid om met elkaar na te praten over de film. Informatie: Jacques de Klerk, [email protected] of 040-211 21 37.

Ons vervolgverhaal: de parkeerboetes Het bezwaar tegen de op 1 september opgelegde boetes is door de officier van justitie afgewezen zonder op de stevige argumenten die geleverd waren in te gaan. Vóór 31 december gaan we in beroep bij de kantonrechter. De foto’s van de situatie zijn al afgedrukt om mee te sturen. Zodra de brief klaar is, kan men die via mij inzien. Als het beroep gegrond zal worden verklaard, zoals ik verwacht, dan zal dat wellicht als jurisprudentie kunnen gelden voor anderen, naar ik aanneem.

Piet van Rijn 16