INF O R M A T I E B L A D
88 december 2014 januari 2015
V A N
D E
R K
PAROCHIES
TE
HEEMSTEDE
Kerstmis 2014 T W E E L U I K N r
In deze Tweeluik
8 8
Loslaten en afscheid nemen Parochie, kerkgemeenschap dichtbij huis Geschiedenis, vorm en inhoud van de kerststal Kerkelijk leven in en voor Heemstede Parochie nieuws Een ander kerstverhaal Laatste viering pastoor E. van Teijlingen Feest van Onnozele kinderen Nieuws uit de regio Klaverblad
Zalig Kerstfeest Gezegend Nieuwjaar
1
Katholiek Heemstede Parochie Heilige Bavo Herenweg 88 2101 MP Heemstede 023 – 5280504
[email protected] www.hbavo-heemstede.nl NL44 INGB 0000 1143 67 Parochiebestuur H. Bavo Het parochiesecretariaat is van maandag t/m vrijdag geopend van 9.00 – 12.00 uur.
Parochie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart Valkenburgerplein 20 2103 AT Heemstede 023 – 5286608
[email protected] www.olvh.nl NL25 INGB 0000 2975 54 Parochie OLV Hemelvaart Het parochiesecretariaat is op maandag, woensdag en vrijdag geopend van 9.00 – 12.00 uur.
T W E E L U I K
N r
8 8
Parochiële begraafplaats Berkenrode: Meer informatie via het parochiesecretariaat of bij mevr. Marleen Verheus - 06-38755879
[email protected] Parochiële Caritas Instelling: NL48 RABO 0115 8882 92 PCI BAVO NL85 INGB 0002 7626 99 PCI OLVH
Colofon ‘Tweeluik’
Tweeluik is het parochieblad voor de RK-parochies van Heemstede. Het wordt gratis bij onze parochianen bezorgd. Uw gift kunt u overmaken op: NL57 INGB 0000 2510 00 Aanleveren kopij:
[email protected] of via het parochiesecretariaat van uw parochie Kopij voor de volgende Tweeluik 89: van (25 januari 14 maart 2015) uiterlijk zondag 4 januari 2015 inleveren. Redactie:
[email protected] Vormgeving/druk: Drukkerij Van Lierop (Hillegom) Oplage: 3575 stuks De redactie van Tweeluik behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken te redigeren of in te korten, dan wel niet te plaatsen. Anonieme bijdragen en open brieven worden niet geplaatst. De auteursrechten voor de ingezonden stukken en brieven berusten bij de auteur. Bijdragen worden geacht op persoonlijke titel te zijn geschreven. Inzending geeft de redactie het recht het artikel in gedrukte, elektronische en/of enige andere vorm vast te leggen en te vermenigvuldigen dan wel openbaar te maken, onder meer via de website van het Klaverblad.
Pastoresteam: kapelaan Rob Verhaegh 023-5846258
[email protected] pastor Ans Dekker 0252-525699
[email protected] 2
Redactioneel De redactie van Tweeluik wil vanaf deze plaats pastoor Van Teijlingen graag hartelijk danken voor de fijne en warme samenwerking. De laatste maanden hebben wij van achter een gezellige keukentafel gezamenlijk ons blad samengesteld. Wij zullen zijn inbreng enorm missen! Tegelijkertijd zien wij een fijne samenwerking met, in eerste instantie pastores Ans Dekker en Rob Verhaegh, en over hopelijk niet al te lange tijd met de nieuwe pastoor, vol vertrouwen tegemoet. Hoe nu verder? De redactie “roept” al in vele Tweeluiken om uw hulp, maar de respons is tot nu toe helaas minimaal. Omdat de aanhouder wint proberen wij het hierbij nogmaals: De redactie heeft dringend behoefte aan versterking en hoopt op enkele nieuwe redacteuren/-trices. Wij willen bij de samenstelling en eindredactie actief meedenken om Tweeluik inhoudelijk gestalte te geven op zodanige wijze dat beide Heemsteedse parochiegemeenschappen zich herkennen en het blad met plezier lezen. Vooral parochianen uit de geloofsgemeenschap H. Bavo nodigen wij van harte uit om mee te doen! Redactie Tweeluik Op de 30e zondag door het jaar (26 oktober 2014) stond achterop het liturgieboekje dat in de Onze Lieve Vrouw Hemelvaart tijdens de viering gebruikt wordt, een zeer mooie en pakkende Bezinning. Wij willen graag alle parochianen deelgenoot maken van deze prachtige tekst en derhalve drukken wij die hieronder nog eens af.
“In het noodzakelijke: eenheid in het niet-noodzakelijke: vrijheid in beide: liefde” Men mag dit een treffende weergave noemen van Augustinus’ verkondiging. Eenheid, vooral in liefde beleefde eenheid, was voor hem een belangrijk uitgangspunt overal waar mensen samenleven en zich gemeenschappelijk inzetten voor het algemeen welzijn. Dat geldt allereerst voor de geloofsgemeenschap van Jezus’ volgelingen, de Kerk. Een goede methode om nader kennis te maken met Augustinus is na te gaan wat voor hem ‘liefde’ inhoudt: ‘Voor eens en altijd wordt u een kort bevel gegeven: bemin en doe wat je wilt. Zwijgt u, dan zwijg uit liefde. Spreekt u, spreek dan uit liefde. Wijst u op fouten, doe het uit liefde. Ontziet u iemand, doe het uit liefde. Draag de bron van liefde in uw hart, want uit liefde kan niets anders dan goed voortkomen’. Jan Bluyssen, Waar liefde vraagt, luistert God’ Foto voorzijde: glas in loodraam in de kerk van Chester, Engeland
De Parochie De parochie is de kerkgemeenschap dichtbij huis. Op veel plaatsen vormen meerdere parochies inmiddels samen een nieuwe, grotere parochie. Een parochie is een geloofsgemeenschap ter plaatse o.l.v. een pastoor, die namens de Bisschop de verantwoordelijkheid draagt. Een parochie is deel van het grotere geheel van het Bisdom en van de wereldwijde Kerk. Het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) zegt dat de plaatselijke parochie in zekere zin het bisdom en de wereldwijde Kerk present stelt (‘Sacrosanctum Concilium’ nr. 42). De parochie is gestalte van de Kerk dichtbij en verwijst naar het grotere geheel van de Katholieke Kerk.
Uit: Bisdom Rotterdam, ‘Nieuwe evangelisatie: Kerk zijn in deze tijd’ (dec. 2012)
8 8
De parochie is geen achterhaalde structuur; juist omdat ze een groot aanpassingsvermogen heeft, kan ze veel verscheiden vormen aannemen, wat missionaire volgzaamheid en creativiteit veronderstelt van de parochieherder en de gemeenschap. Ook al is de parochie lang niet het enige instrument van evangelisatie, als ze in staat is zich constant te hervormen en aan te passen, zal ze ‘de Kerk die leeft te midden van de huizen van haar zonen en dochters’ blijven. Dit veronderstelt dat de parochie in contact blijft met de gezinnen en met het leven van het volk en niet een nutteloze structuur wordt, afgesneden van de mensen, of een clubje van uitverkorenen die alleen naar zichzelf kijken. De parochie is de aanwezigheid van de Kerk op een bepaalde plaats, waar het Woord beluisterd wordt, het Christelijke leven tot bloei komt, een plaats van dialoog, verkondiging, van edelmoedige naastenliefde, aanbidding en viering. Door al die activiteiten heen moedigt de parochie haar parochianen aan en vormt hen om actief werkzaam te zijn in de evangelisatie. Ze is een gemeenschap van gemeenschappen, een heilige plaats waar dorstigen zich komen laven om hun weg voort te zetten en een centrum van waaruit men voortdurend missionair wordt gezonden. Maar we moeten toegeven dat de oproep tot bezinning over de parochies en hun vernieuwing nog onvoldoende vruchten heeft afgeworpen opdat ze dichter bij de mensen zou komen te staan, om plaatsen van levende verbondenheid en gemeenschap te kunnen zijn en zich volledig op haar zending te richten.
N r
Het Evangelie verspreiden, evangelisatie, is niet alleen preken maar evenzeer het daadwerkelijk verspreiden van de waarden en normen van het Evangelie. Paus Paulus VI (1963-1978) zegt dat evangelisatie betekent (1974): in alle lagen van de mensheid de Blijde Boodschap brengen en zo van binnenuit de mensheid omvormen en vernieuwen (‘Evangelii Nuntiandi’ nr. 18). De zending tot evangelisatie is aan de hele Kerk toevertrouwd. In alle geledingen van de Kerk moet evangelisatie concreet worden. Ook de parochie als kleine geloofsgemeenschap in de wereldwijde Kerk deelt in de opdracht van evangelisatie. Het Tweede Vaticaans Concilie spreekt over de parochie als cel van het Bisdom (‘Apostolicam Actuositatem’ nr. 10), met de viering van de Eucharistie als het centrum van de gemeenschap (‘Christus Dominus’ 30b). Paus Johannes Paulus (1978-2005) hield in 1988 een pleidooi voor de parochie als meest directe en zichtbare uitdrukking van de Kerk (‘Christifideles Laici’ nr. 26): een parochie beschikt over weinig mensen en middelen, is soms verspreid over uitgestrekte gebieden of haast onvindbaar in dichtbevolkte stadswijken. Toch is de parochie niet vooral structuur, gebied of gebouw maar veeleer huisgezin van God, gastvrij huis en gemeenschap van christengelovigen, gegrondvest
Om als parochie de opdracht tot evangelisatie waar te kunnen maken, moet deze ook zelf steeds geëvangeliseerd worden. Evangelisatie beoogt niet alleen mensen te bereiken die nog nooit van het Evangelie hebben gehoord, maar ook de mensen die weliswaar gedoopt werden maar die toch het geloof in Christus niet hebben bewaard: missionair naar buiten maar ook voortdurend naar binnen. Dat wil zeggen: evangelisatie en nieuwe evangelisatie, oftewel her-evangelisatie.
T W E E L U I K
Aan de apostelen, die aan het begin staan van de wereldwijde Kerk van Christus, gaf de Heer de opdracht om de Blijde Boodschap te verkondigen (zie: Joh. 15,16; Mt. 28,19-20; Mc. 16,15). De apostelen waren eerst persoonlijk geraakt door het Evangelie. Je moet eerst zelf hoorder en ontvanger zijn van het Woord om het door te kunnen geven. Met de inspiratie van de Heilige Geest hielden zij in herinnering wat Jezus hun gezegd had. Door de eeuwen heen kwam het voor de Kerk aan op evangelisatie: getuige zijn van de Heer en zijn Evangelie in woorden en in concrete daden. Niet alleen bisschoppen of priesters hebben die opdracht ontvangen, alle gedoopten worden geroepen om, overeenkomstig eigen plaats en mogelijkheden, mee te werken om de evangelische opdracht van Christus waar te maken. Evangelisatie is de roeping van de Kerk als instrument van de Heer in de wereld.
in de Eucharistie. De parochie heeft tot doel een eigen bijdrage te leveren aan de evangelisatie, toevertrouwd aan de hele Kerk. Paulus VI zei in 1963 dat het aan de parochie is om ter plaatse de eerste gemeenschap van christengelovigen te vormen, hen in te wijden en te verzamelen in de liturgie, het geloof bij de mensen van nu te bewaren en te verlevendigen, de liefde van de goede werken te beoefenen in het hart en metterdaad. Evangelisatie gaat aldus gepaard met liturgie, catechese en diaconie.
Uit: Paus Franciscus, ‘Apostolische exhortatie Evangelii gaudium De vreugde van het Evangelie’, 28 (24 november 2013) 3
Loslaten en afscheid nemen
T W E E L U I K
N r
8 8
Voor velen van ons valt het niet mee de titel van dit artikel in de praktijk te brengen. Wij moeten immers nu al, zeer onverwacht, afscheid nemen van onze pastoor Eric van Teijlingen, een krachtige persoonlijkheid die zich gedurende het jaar dat hij in ons midden was, als een zeer toegewijde en menselijke herder geliefd heeft weten te maken binnen het Klaverblad en bij vele parochianen van, met name, de OLVHemelvaartgemeenschap.
4
Het was na 10 jaar pastoraat van de evenzeer toegewijde en geliefde pastoor Guus Hendriks wel even schrikken: daar kwam een jonge, vriendelijke man met een baard op het priesterkoor staan, die met hartelijkheid en openheid onze gemeenschappen tegemoet trad. Iemand die ons meteen liet voelen dat hij ‘goesting’ had in de taken die voor hem lagen en ook iemand die direct duidelijk maakte dat hij die taken met groot respect voor de tradities van de RK-kerk wilde uitvoeren, met ruimte voor de hulp en inbreng van vele parochianen en vrijwilligers. “Kerk zijn” doe je immers samen met de mensen die regelmatig naar de H. Mis komen en die in hun persoonlijk leven rekenen op de hulp van Onze Lieve Heer. “Kerk zijn” doe je samen met mensen om je heen, mensen uit je dorp of stad, mensen die je kent via je werk, of van samen naast elkaar op zondag in de kerkbank luisteren naar Gods Woord. Pastoor Van Teijlingen heeft vanaf het eerste moment aan al die mensen willen laten voelen hoe groot de vreugde is van ons geloof, hoe groot de vreugde is van het ervaren en voelen van intermenselijke warmte, medemenselijkheid en compassie. Door ons geloof vooral dichtbij uit te dragen, kunnen wij bijdragen aan een betere wereld. Als een olievlek kunnen die warme, intermenselijke gevoelens zich verder versprei-
den. Een betere wereld willen wij immers allemaal, en iedereen kan daar, op zijn of haar eigen manier, grotere of kleinere, oprecht gemeende en dus waardevolle en positieve, bijdragen aan leveren. Daar is pastoor ook zo goed in: door te beginnen bij het kleine, het nabije en zijn eigen feilbaarheid als mens te durven tonen. Kijk naar degene naast je, vóór je, achter je, steek een arm door die van een ander, van wie je ziet dat hij of zij een extra steuntje kan gebruiken. Maak ingewikkelde dingen eenvoudiger, probeer te vergeten op welke strepen je wilde staan en begin elke ontmoeting met het uitsteken van je hand en iemand een glimlach te geven! Dat kost immers niets en je krijgt er zo heel veel voor terug. Natuurlijk proberen wij dat in het dagelijks leven ook te doen, maar soms vergeten wij wel eens waar onze inspiratie vandaan komt. Die bron van inspiratie, die in overdrachtelijke zin ook vóór ons kerkgebouw af en toe haar water spuit, die Bron van Levend Water heeft pastoor Van Teijlingen ons allemaal willen geven. Door zijn open en toegankelijke houding jegens elke parochiaan of bezoeker werd onze kerk weer, merkbaar, voller tijdens de zondagsmis, kwamen meer kinderen met hun ouders mee en bezochten de KWD, leek het wel of iedereen probeerde weer iets harder mee te zingen en mee te vieren, kortom het werd gewoon als vanzelf warm in ons mooie kerkgebouw. Helaas heeft pastoor Van Teijlingen bij een deel van onze Heemsteedse geloofgemeenschap weerstand gevoeld tegen de functie van pastoor (Tweeluik 87). Hij heeft daarom besloten zich terug te trekken. Op 23 november was zijn laatste viering in een bomvolle OLV-Hemelvaartkerk. De leidraad van de viering was Christus Koning. In de homilie sprak pastoor koninklijk. Bijzonder was de vormseltoediening aan Johan Kalkman die als volwassen parochiaan werd opgenomen in onze geloofsgemeenschap. Na de mededelingen en het dankwoord door pastoor toonden alle aanwezigen hun grote waardering voor zijn inzet door een staande ovatie. Een lange rij parochianen namen vervolgens afscheid van pastoor met een hand, een zoen of omhelzing. Wij, de redactie van Tweeluik, zullen zijn inbreng, ideeën en enthousiasme voor ons parochieblad enorm missen. Wij wensen hem een volgende parochiegemeenschap toe waar iedereen hem dag in, dag uit, met warmte en openheid zal bejegenen.
Geschiedenis, vorm en inhoud van de kerststal De kerststal in de Sint-Jan van Den Bosch is een jaarlijks terugkerende publiekstrekker. Het is met zekerheid een van de fraaiste en meest uitgebreide van Nederland en dit keer van 16 december tot 2 februari (Maria Lichtmis) dagelijks te bezoeken (niet tijdens liturgische vieringen). Maar ook dicht bij huis kunnen wij juweeltjes van kerstallen en –groepen bewonderen: op 28 december is er een prachtige kerstexpositie in de Onze Lieve Vrouw Hemelvaartkerk. Elk stalletje heeft zijn eigen groot of klein verhaal. Beeldje van ebbenhout,
werd neergelegd “in een kribbe” ofwel een voerbak. In het Westen is men daarom de geboorte van Jezus gaan verbeelden in een stal. Rond Betlehem waren er overigens wel degelijk grotten en onder de Geboortekerk (6de eeuw) bevindt zich de ‘Geboortegrot’. Soms zien wij op Westerse afbeeldingen een combinatie: een grot met een houten uitbouw. De grot heeft ook de symboliek van duisternis en dood, waarin het Licht (Christus) wordt geboren om ons te verlossen van zonde en dood. In het Westen wordt tijdens de Middeleeuwen de stal gecombineerd met een ruïne: een verwijzing naar het voormalige paleis van koning David in Bethlehem, om uit te drukken dat Jezus de Zoon van David is, een afstammeling van Israëls grote koning.
T W E E L U I K N r 8 8
Wat weten we over onze kerststallen? gemaakt door een kloosDe oudste voorstellingen van de geboor- terzuster in Afrika. te van Jezus en de aanbidding van de Wijzen dateren uit de 3de-4de eeuw. Centraal ligt daar Het Kind het Kind in doeken gewikkeld in de kribbe met de os en Zoals gezegd, de oudste voorstellingen van de geboorte de ezel als zijn voornaamste gezelschap. Bij de aanbid- van Jezus laten Hem zien als het Kind, liggend in een ding door de Wijzen houdt Maria - gezeten op een stoel kribbe, in doeken gewikkeld. Hij is de centrale persoon - het Kind (uitgebeeld als een jonge leraar) voor zich op in de voorstelling. schoot. De Wijzen dragen hun geschenken aan. Zij lopen alle drie en kennen nog geen onderscheid in leeftijd, hou- Os en ezel De oudste voorstellingen laten zien dat de os en de ezel ding en huidskleur. zich het dichtst bij het Kind bevinden. Dat komt niet Vanaf de 12de eeuw komt er meer aandacht voor het vanuit een later idee dat het in Bethlehem zó koud zou menselijke aspect, de emotie. De H. Bernardus van zijn geweest dat de os en de ezel daarom het Kind moesClairvaux mediteerde al over de armoede van de stal. ten verwarmen. De os en de ezel komen ook niet voor De H. Franciscus van Assisi bracht dit voor het eerst het in de Evangeliën of andere geschriften van het Nieuwe in beeld: in 1223 hield hij een kerstviering bij de grot bij Testament. Toch is men in de vroegchristelijke tijd bij het Greccio, waar toen de afbeelding van het Kerstkind te Kind in de kribbe een os en een ezel gaan afbeelden. Dit zien was. Hij maakte voor die gelegenheid een kerststal verwijst naar de profeet Jesaja die zegt: “Een os kent zijn met levende mensen, levende have en een heuse voeder- eigenaar, een ezel de krib van zijn meester; maar Israël bak. Dit om het kerstverhaal zo realistisch mogelijk te weet van niets, mijn volk heeft geen begrip”. Christenen zijn daarom de os en de ezel bij de kribbe gaan plaatsen maken. Na deze ‘levende’ kerststal van de H. Franciscus komen als symbool van erkenning: dat in dit Kind de God van er geleidelijk kerststallen met losse beelden. Het waren Israël voor ons mens is geworden. In de Middeleeuwen de franciscanen die de is deze verwijzing veelal vergeten en verdwijnen de os en volksdevotie rond het stal- de ezel naar de achtergrond, al of niet smikkelend uit een letje van Bethlehem heb- ruif of een voerbak. In onze kerststallen komt de os en de ben verspreid. Eén van de ezel een belangrijke plaats toe, bij voorkeur - zoals in de oudste is van Arnolfo di vroegchristelijke tijd - direct achter het Kind. Cambio uit ca. 1289; deze is te zien in de schatkamer Maria en Jozef van de basiliek Santa Maria Op de oudste voorstellingen van de geboorte ligt Maria op een rustbed of op een rood kleed, de bakermat, wat Maggiore te Rome. terzijde van het Christuskind. Er is dan nog geen sprake Stal of grot van een tedere nabijheid of aanraking van Moeder en Kerstbeelden worden tegen- Kind, zij leek zich weinig van haar net geboren Kind aan woordig geplaatst in en te trekken. Maria had een heel prominente plaats en was rond een stal of grot. Beide vaak groter dan de andere figuren in de kerststal. Jozef hebben ‘oude papieren’. De is dan nog niet of nauwelijks te zien; hij komt pas vanaf De Koningen hebben op hun de 6de eeuw veelvuldig in beeld. Jozef zit dan vaak aan kleding het complete kerstver- evangelist Lucas zegt alleen de andere kant van het Kind. haal. Het ontwerp is van Jim “dat er geen plaats was in Shore (USA). de herberg” en dat het Kind In onze huidige kerststallen zien wij Maria en Jozef door-
5
T W E E L U I K
N r
8 8
gaans zoals zij in de Middeleeuwen worden verbeeld: Maria meestal geknield, Jozef staande of ook geknield. Vaak heeft hij een staf of een kaars/lantaarn in de hand. Over de staf van Jozef wordt al geschreven in de 2de eeuw in het zogeheEen prachtig gestileerde kerstgroep van ten ‘Proto-evangelie lindehout. van Jacobus’. Dit niet-bijbelse geschrift vertelt dat - toen Maria twaalf jaar was - hogepriester Zacharias alle weduwnaars van het volk bijeen riep en dat zij een staf moesten meebrengen. De Heer zou de staf laten bloeien van degene die Maria, voorbestemd om de moeder van Gods Zoon te worden, mocht trouwen. De staf van Jozef kwam tot bloei en toen Jozef ervan overtuigd raakte dat God hier een bedoeling mee had, nam hij haar onder zijn hoede.
6
Herders De herders zijn de eersten die geroepen worden om bij het Kind te komen. Zij waren Joden. Jezus is allereerst gekomen voor zijn eigen Joodse volk. Vaak is er een oudere herder die voor de kribbe neerknielt.
De aanwezigheid van een stal (of grot), herders, drie Koningen en de datum 25 december wordt nog wel eens in verband gebracht met feesten rond de Romeinse god Mithras. De mysteriecultus rond hem was in het Romeinse Rijk met name bij soldaten erg geliefd. Wanneer men het internet en populair-wetenschappelijke bronnen beziet dan treft men namelijk allerhande verdichtsels, als zou Mithras op 25 december in een grot uit een maagd geboren zijn en dan ook nog met bezoekende herders en koningen. Deze fantasie is einde 19de eeuw, begin 20ste eeuw opgekomen en kennelijk erg hardnekkig. Er bestaat geen enkele archeologische of filologische onderbouwing voor. Ook de plaatsing van de geboorte van Christus op die datum waarop Romeinen de dies natalis solis invincti (geboortedag van de onoverwinnelijke zon) vierden is eerder gedaan vanwege de kosmische symboliek (zonnewende) dan vanwege kerkpolitieke overwegingen. De vraag of bepaalde aspecten van het christendom geënt kunnen worden op gebruiken uit oudere antieke religies is zowel boeiend als hachelijk. In Italië is het gebruik om een kerststal (il presepio) te maken zeer levendig. Op de grote kerstmarkt op de Piazza Navona te Rome kunnen stalletjes in alle soorten en maten worden gekocht. En op het sint Pietersplein staat sinds 1982 elk jaar een levensgrote kerststal met levende figuren, een initiatief van de nu Heilige Paus Johannes Paulus II. Napels neemt trouwens een speciale kerstplaats in. Daar stelde in de loop van de achttiende eeuw ook de gegoede burgerij in huis kerstgroepen op. Deze kerstallen werden niet alleen bevolkt door de nu bekende figuren maar de fantasierijke Napolitanen vullen de groep al vroeg aan met een bonte schare volkstypen: marktkooplui, straatzangers, muzikanten, bedelaars. Soms dreigt door de vele taferelen de eigenlijk gebeurtenis bijna verloren te gaan.
Wijzen/Koningen Het zal per kerk en huis verschillen of de drie Wijzen/Koningen uit het Oosten al direct vanaf Kerstmis bij de kribbe worden geplaatst of dat zij pas met het Hoogfeest van de Openbaring des Heren ofwel ‘Driekoningen’ arriveren. Aanvankelijk werden de Wijzen voorgesteld als Perzen met een zogeheten frygische muts. Vanaf de 8ste eeuw worden zij Caspar, Balthazar en Melchior genoemd. In de loop der tijd Michel Bakker verandert het uiterlijk van de Wijzen in dat van Koningen. Doordat de drie vanaf de Middeleeuwen gingen verschillen van houding, huidskleur Houtgesneden kerstgroep uit en leeftijd zag men daarin ook een Ecuador. symbolisering van alle volkeren weergegeven: Europa, Azië en Afrika. Na het Joodse volk (Met dank aan Mgr. drs. H.W. (de herders) komen de andere volkeren af op het Licht Woorts, hulpbisschop van het dat Christus is. De geschenken zijn zichtbaar: goud, Aartsbisdom Utrecht, voor wierook en mirre. Voor meer informatie verwijs ik naar het beschikbaar stellen van het artikel ‘Driekoningen, het beeld van een Adoratie’ in historische gegevens, Els en Tweeluik 81 p.10. Bob Bannink, de Vereniging Vrienden van de Kerstgroep, Engel de Kathedrale Sint Jan van De engel verkondigde de geboorte aan de herders. Veelal Den Bosch.) afgebeeld met de tekst “Gloria in excelsis Deo” of “Eer aan God in den hoge”, drukt de engel uit waartoe wij Afbeeldingen ten diepste onze kerststallen opstellen: tot eer van God, Alle in dit artikel getoonde waarbij het geheel als tastbare boodschap dient, dat God kerstallen en –groepen komen uit de collectie van in het Kerstkind Mens is geworden. Els en Bob Bannink
Zogeheten ‘szopka’ uit Krakau. Een szopka is een “budget-stal”, de hele stal wordt namelijk gemaakt met snoeppapiertjes, aluminiumfolie en verpakkingsmateriaal. Eénmaal per jaar mag iedereen in Krakau meedoen met een wedstrijd wie de mooiste szopka heeft gemaakt.
Kerkelijk leven in en voor Heemstede � Diakens gewijd Mgr. dr. J.M. Punt heeft zaterdag 15 november in de St. Vituskerk te Hilversum zes mannen tot diaken gewijd. Marco Cavagnaro en Andrea Geria zullen later ook de priesterwijding ontvangen. Eric Wiss, Toon Jorink, Rob Polet en Paul Bindels worden permanent diaken. Diaken Eric Wiss is werkzaam voor zorgorganisatie St. Jacob, o.a. in zorgcentrum ‘Bosbeek’ in Heemstede. � Nieuwjaarsreceptie 2015 Omdat de vier parochies op de eerste zondag van 2015 weer bij elkaar komen voor een gezamenlijke viering – het was zo’n succes vorig jaar – zijn de parochiekerken in het weekend van 3 en 4 januari gesloten. U bent die zondag, Driekoningen, welkom in de Sint Jozefkerk in Bennebroek. Na afloop is de Nieuwjaarsreceptie in de St. Franciscusschool (naast de kerk).
8 8
Vindt u het fijn om te komen naar onze viering? Dan bent u van harte welkom! De viering vindt plaats op donderdag 11 december om 10.30 uur. (Indien er een uitvaart gepland wordt, zal de viering op dinsdag 9 december plaatsvinden.)
� Tentoonstelling Kerstgroepen in de Onze Lieve Vrouw Hemelvaart Kerk Het parochieteam van de O.L.V. Hemelvaart kerk organiseert op 28 december een tentoonstelling van Kerstgroepen. Wij stellen het op prijs als ook parochianen een kerstgroep willen inbrengen. Voor de organisatie is het prettig te weten hoeveel ruimte uw stal of stalletje inneemt. Wij zorgen er voor dat de benodigde ruimte voor u gereserveerd is. Laat ons weten of u een stal of misschien wel meerdere stallen wilt neerzetten. Graag uw deelname aanmelden per mail: info@olvh. nl. Na uw aanmelding krijgt u verdere informatie.
N r
Pastor Dekker geeft uitleg over de symboliek van de adventskrans. De kaarsen worden één voor één aan gestoken. De kinderen hebben allemaal een kerstboodschap op een engeltje geschreven. Per groep wordt er één voorgelezen en aan de adventskrans gehangen. Er worden twee bijpassende verhalen gelezen en natuurlijk wordt er ook gezongen! Zo samen in de kerk je voorbereiden op het kerstfeest is alleen al een feest! De kinderen zijn erg betrokken doordat ze allemaal hun boodschap hebben mogen maken. Daarnaast oefent iedere groep een eigen lied in. Na de viering gaan we weer vrolijk naar school in die hele lange rij!
� Vormselproject 2015 In januari 2015 start het vormselproject voor de leerlingen van de basisschool groep 8 en de brugklas van het voortgezet onderwijs. Wilt u dat uw kind of wilt uw zoon of dochter zelf aan het Vormselproject 2015 deelnemen, meldt hem of haar z.s.m. aan bij het parochiesecretariaat van uw parochie. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de www.parochiesklaverblad.nl.
T W E E L U I K
� Adventsviering van de Ark in de Bavokerk Sinds twee jaar vindt de adventsviering van de Ark in de Bavokerk plaats. De klokken luiden en de hele schoolpopulatie loopt in een lange rij van school naar de kerk. We worden opgewacht door ouders en opa’s en oma’s. Samen gaan we naar binnen en de kinderen zitten per groep bij elkaar.
� Kerstviering Valkenburgschool in de OLVH Op donderdag 18 december vieren wij, kinderen, ouders en genodigden, weer onze kerstviering in de Onze Lieve Vrouw Hemelvaart kerk. De kerk gaat om 17.15 uur open en we starten om 17.30 uur. Het thema van onze viering is: “Die bijzondere nacht”. Tijdens de viering wordt het kerstverhaal voorgelezen door kinderen van de bovenbouw en gespeeld door de kleuters. In een lichtjesoptocht lopen de kinderen met de ouders terug naar school om daar gezamenlijk te genieten van een kerstmaaltijd.
Uiteraard kunt u uw Kerstgroep zelf opzetten in de kerk kort voordat de tentoonstelling begint. De tentoonstelling is te bezichtigen van14.00 uur16.30 uur. Wij zorgen voor warme chocolademelk, koffie en thee en een kerstkransje. Parochieteam O.L.V.Hemelvaart Valkenburgerplein 19, 2103 AT Heemstede � Eerste Communicanten De kinderen die komend seizoen hun Eerste Communie gaan doen stellen zich zelf voor, of worden voorgesteld door hun ouders. Wij wensen hen en hun ouders, broers en zussen een mooie voorbereiding op hun Eerste Heilige Communie! 7
Valentijn Borgonjen: Valentijn is 7 jaar en heeft 2 zusjes: Claire van 8 en Veronique van 3 jaar en een broertje Floris van 5 jaar. Valentijn is vrolijk, lief, houdt van hockey, piano spelen, rekenen, cijfers, LEGO treintjes, tv kijken, squla, en kan heel hard zingen.
T W E E L U I K
N r
8 8
Brett Rijs: Brett Rijs is de jongste van het gezin, hij heeft een broer Glenn en zus Loiss. Zij zijn alle drie tegelijk gedoopt in de O.L.V.-Hemelvaartkerk. Bretts doopnamen zijn Brett Robert-Jan, vernoemd naar zijn vader. Brett is een blij, vrolijk, aanwezig en levendig jongetje van 7 jaar, dagelijks spelend buiten te vinden, en zijn allergrootste hobby is voetballen. Sebastiaan Dingemans: Mijn naam is Sebastiaan Dingemans en ik ben 7 jaar. Mijn verjaardag is op Valentijnsdag. Ik zit op de Jacobaschool in groep 4 en ik vind het daar heel erg leuk. Het leukste op school vind ik gym en rekenen. Mijn broer heet Floris en mijn zusje heet Jasmijn. Ik zit op voetbal bij HFC en in de zomer speel ik cricket. Ik houd ook erg van schaatsen en skiën. Sinds kort zit ik ook nog op gitaarles. Mijn lievelingseten is lasagne, zalm en kroket. Dit was het! Kevin Nathaniël Polak: Betekenis van de naam: > Kevin = oorspronkelijk uit Oud Iers, betekent: knap, teder, aardig, geliefd. > Nathaniël = oorspronkelijk uit Hebreeuws, betekent: God heeft gegeven, God’s geschenk. Kevin is het jongere broertje van Keith. Hij doet karate en piano. Hij houdt van knutselen, tekenen en hij zingt graag. Kevin is een vrolijk, pittig jochie. Hij kan niet stil zitten, hij moet bijna altijd wat hebben om te doen. Paul Westerveld: Paul Theodorus Westerveld is geboren op 21-102006 en heeft nog een ouder broertje Twan (9). Paul is vernoemd naar zijn oma (Paule, “Paul” betekent “Klein, bescheiden”) en naar de opa van zijn moeder (Theodorus). Paul zit op school bij De Ark en voetbalt veel in zijn vrije tijd. Dat doet hij zowel bij voetbalclub RCH als met vele vriendjes in de buurt. Hij is niet alleen een goede keeper, maar staat ook graag in het veld. Hij is een ondernemende, creatieve jongen, die met Lego en met Minecraft de mooiste en moeilijkste bouwsels maakt. Hij is dol op gezelschapsspelletjes. Daarnaast kan hij ook erg goed puzzelen en tekenen en heeft opvallend veel gevoel voor humor. 8
Aidan Zuur: Ik ben Aidan Adam Zuur en ik ben 7 jaar oud. Mijn naam Aidan is een Keltisch naam en het betekent ‘vuurtje’. Mijn middelnaam Adam was een grapje omdat de meisjesnaam van mijn mama Adam is en het kan ook een voornaam zijn. Ik ben half Schots en half Nederlands omdat mijn mama uit Schotland komt en mijn papa een Nederlander is. Ik zit op de Jacoba school in groep 4. Ik speel hockey en ik zit op Mamagaai wat een theatergroep is. Volgend jaar ga ik een voorstelling doen. Ik vindt het heel erg leuk om met Lego te spelen en ook op de Wii te spelen. Mijn vriendjes zijn de buurjongens; Costijn en Klaas. Ik heb ook leuke vrienden op school. Ik vind het leuk dat ik mijn eerste communie met Sebastiaan uit mijn klas doe. Jasmijn van Haagen: Jasmijn is de oudste van drie meisjes. Haar doopnamen zijn van haar peetouders. Jasmijn is een vrolijk 8-jarig meisje. Ze maakt makkelijk vrienden, is erg lief. Op school doet ze erg haar best, en met sport is het een echte teamplayer. Alina Neijzen: Alina Neijzen is de middelste van drie kinderen; zij heeft een oudere zus Fiona en een broertje, Colin. Haar volledige voornamen zijn Alina Norah Roisin. Alina betekent in het Iers ‘mooi, eerlijk en houdt van harmonie’. Norah is de voornaam van haar Ierse oma en dit betekent ‘eerbaar, nobel’ en Roisin is Iers voor ‘mijn kleine roos’. Alina houdt van dansen, turnen, buiten zijn, speelt heel goed hockey en spreekt ook Engels. Kiki Thuijs: Kiki Marijke Alexa Thuijs is een meisje van 7 jaar oud en zit in groep 4 van de Bosch en Hovenschool. De 1ste doopnaam Marijke is vernoemd naar Oma en Alexa is vernoemd naar een nichtje van de moeder van Kiki. Kiki heeft 1 oudere broer van 12 jaar oud en zijn naam is Guido. Kiki speelt met haar vriendinnen hockey bij hockeyclub Bennebroek en ze zit ook nog op streetdance. Ze houdt erg van zingen en dansen, maar kleuren en knutselen vindt ze ook geweldig. Kiki doet samen met haar nichtje Nada van Maanen haar eerste Heilige communie. Nada van Maanen: Nadeshda Penka Marielle van Maanen. Roepnaam Nada, betekent hoop. Marielle is haar peettante. Nada heeft een grote zus Anna die 4 jaar gelden haar communie heeft gedaan. Haar favoriete hobby’s zijn hockey en streetdance. Nada houdt heel erg van muziek. Zij zit op de Bosch en Hovenschool in Heemstede en wordt 28 december 8 jaar.
Een ander Kerstverhaal
of hoe het bijna allemaal mis was gegaan
Ergens in een wat rustiger hoekje van de sterrenwacht zaten enkele geleerden die wat minder schreeuwden en beter luisterden naar wat er werd gezegd. Zij keken elkaar aan, stapten op en gingen zwijgend op weg, de onzekere weg die de twijfelachtige ster had gewezen. Het was wel een beetje een aparte ster, dat was wel waar. Maar ja, een ster is een ster, over smaak valt te twisten, maar niet over het feit of het wel een echte ster was. Intussen kondigde keizer Augustus zijn volkstelling aan en Jozef en Maria gingen op weg naar Bethlehem. Ook de herders verzamelden zich in die tijd rond Bethlehem. Toen Jozef en Maria daar aankwamen was er helemaal geen plaats meer om te verblijven. Zou dat wel goed gaan? Als engelen kon je daar maar weinig aan doen. Vol spanning keken ze toe van boven hoe Jozef wanhopig probeerde onderdak te vinden en uiteindelijk alleen een plekje vond in een stal. Nou ja, het was er droog en niet al te koud en Maria was heel flink.
8 8
En toen, midden in die winternacht, werd dan eindelijk de Heiland geboren, de Verlosser. Daar lag hij in een kribbe in een stal. Engelenkoren zongen en gingen naar de herders in het veld om hen als eersten de blijde boodschap te verkondigen. Die mannen waren niet veel gewend, dus je zou denken dat zij wel in zijn voor een beetje goed nieuws? Maar wat gebeurde er? Eerst waren er een paar die hartstikke blij waren en op weg wilden gaan. Maar toen waren er anderen die riepen dat ze die gekken met hun vleugels niet moesten geloven. Iedereen kon wel beweren dat hij namens God kwam. En dat goede nieuws, daar kon je toch niks mee. Ze hadden geen behoefte aan dergelijke onzin. “Rot maar op met je liedjes” riepen ze en de engelen dropen af. En in de verte huilde een kindje.
N r
Af en toe wiepen ze een blikje op de aarde om te zien of alles nog steeds volgens plan verliep. En ja hoor, daar begonnen de Romeinen al aan te kondigen dat ze iedereen wilden gaan tellen. En de wijzen ……????? Waar waren die wijzen nou? Die hadden al lang op weg moeten zijn. Wat was daar aan de hand? Hadden ze de ster niet gezien? Een undercover engel werd naar de aarde gestuurd om eens polshoogte te nemen. Hij deed alsof hij een astroloog was en ging naar de sterrenwacht waar de wijzen samen de hemel bestudeerden. Daar trof hij hen aan in grote onenigheid. Iedereen sprak door elkaar, niemand luisterde naar elkaar en niemand schonk aandacht aan hem. De engel keek eens door de telescoop en nam een prachtige bijzondere ster waar. “Hebben jullie die mooie ster al gezien?” vroeg hij. Niemand reageerde, zo gingen ze op in hun twistgesprek. “Die ster spreekt toch vanzelf?” “Die ster heeft de verkeerde vorm” “Waar staat dan beschreven hoe hij er precies uit moet zien?” “Hij staat ook op de verkeerde plek”, “ Hij zou een andere kleur hebben”, “Ja, maar het is toch duidelijk dat deze ster gestuurd is?” “Nee, het is de verkeerde ster en dan kan hij dus ook niet gestuurd zijn”. En zo gingen ze maar door. De engel werd erg verdrietig. Hij deed nóg een poging en
zei, dat als ze zo door zouden gaan ze te laat zouden komen en het goede nieuws zouden missen. Niemand scheen aandacht aan hem te schenken, hij gaf het op en ging heen.
T W E E L U I K
Het jaar nul naderde en de Hemel was in rep en roep. Het jaar nul zou een topjaar worden. Een van de belangrijkste jaren van de aarde. De Heiland zou dat jaar geboren worden, de Redder van de mensheid. Want o wee, er was zo veel mis gegaan sinds de Schepping van de aarde. Maar nu ging het grote plan in werking. Er was een geschikte moeder gevonden, Maria heette ze, een keurig en oprecht joods meisje. Het was wel even spannend geweest. Eén van de engelen, Gabriël, was naar haar toe gestuurd, met een boodschap die nou niet een-twee-drie gemakkelijk was voor een ongetrouwd meisje in die tijd. Zou ze hem wel geloven? Iedereen kon immers wel beweren door God gestuurd te zijn. En zou ze het wel aandurven, al die kritiek van andere mensen verdragen die haar verhaal vast niet zouden geloven? Maar ja, God zelf had haar uitgezocht en die wist natuurlijk wel beter. En gelukkig, ze accepteerde deze boodschap en opdracht zo maar van die volslagen vreemde engel. Daarna moest haar verloofde natuurlijk ook nog worden overtuigd. Ook op hem werd een engel afgestuurd met een vrij schokkende mededeling, in naam van God. Maar ook hij geloofde de boodschap en beloofde goed voor Maria en haar kindje te zullen zorgen. Ziezo, geregeld, dachten ze. Even een paar maanden rust voordat ze wat aan die herders moesten gaan doen. Wel op tijd een ster regelen voor de wijzen in het oosten. Die mannen wachtten al zo lang op een bijzonder teken aan de hemel en bovendien hadden ze ook nog een flinke reis voor de boeg. God had al een ster uitgezocht en die moest nog even geplaatst worden. Voorlopig waren ze nu klaar. Er was nog van alles te doen en ze pakten de normale klusjes weer op.
De herders bleven waar ze waren, maar toch niet allemaal. Een enkeling sloop weg en ging in stilte op zoek naar het babygehuil. En daar in die stal raakten zij tot schreiens bewogen en knielden bij Jezus neer. Enkele dagen later, enigszins vertraagd dus, arriveerden ook enkele oosterlingen met kamelen. Zij kwamen van verre en volgden de sterre en kwamen bij het stalletje aan. En daar buiten, in de donkere verte, ruzieden de herders nog altijd door. En veel verder in het oosten gingen de geleerden nog steeds op in hun dispuut. Maar in de stal was het Kerstkindje, dat kraaide van plezier. En boven in de hemel zuchtten de engelen van opluchting. Bijna was het allemaal mis gegaan, maar gelukkig ging Kerstmis door. Marieke Waterlander 9
Kerstmis in de Bavo Kerstavond 24 december 19.00 uur 22.00 uur
Kinderkerstviering Nachtmis, em. past. J. Vanderstadt m.m.v. Bavokoor
Kerstmis 25 december 10.00 uur
Kerstmis
Eucharistieviering, em. past J. Vanderstadt m.m.v. Bavokoor
T W E E L U I K
N r
8 8
Heilige Stefanus 26 december
geen viering: zie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart
Heilige Familie 27 december 28 december 10.00 uur
geen viering
Eucharistieviering, Mgr. J. Hendriks m.m.v. In Between
Oud en Nieuw 31 december 19.00 uur
Oudjaar
Gebedsviering m.m.v. Harmonie St. Michaël
Hoogfeest Moeder Gods 1 januari Nieuwjaar geen viering: zie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart
10
Zalig Kerstfeest
Kerstmis in de Hemelvaart Kerstavond 24 december 19.30 uur 22.30 uur
Kerstmis
Kinderkerstviering-gebedsviering met kerstspel Nachtmis, pastor F. Geels m.m.v. parochieel koor deurcollecte Adventsactie (PCI)
25 december 10.30 uur
Plechtige Hoogmis, pastor F. Geels m.m.v. parochieel koor geen KWD, wel C deurcollecte Adventsactie (PCI)
Heilige Stefanus 10.30 uur
Eucharistieviering, Mgr. J. Hendriks samenzang geen KWD, wel C
10.30 uur
8 8
27 december 28 december
N r
Heilige Familie
T W E E L U I K
26 december
geen viering
Eucharistieviering, rector G. Bruggink m.m.v. parochieel koor geen KWD, wel C
Oud en Nieuw 31 december
Oudjaar
geen viering: zie Parochie Heilige Bavo
Hoogfeest Moeder Gods 1 januari Nieuwjaar
10.30 uur
Eucharistieviering, Mgr. J. Hendriks m.m.v. parochieel koor geen KWD, wel C
Gezegend Nieuwjaar
11
Parochie Heilige Bavo Parochieteam Bavo: Erica Kerkstra, contactpersoon Annemieke Schouten Contact: U kunt de leden van uw Stephan Lüchinger parochieteam bereiken via de pastorie: 5280504 � Allerzielen. De viering op 2 november was druk bezocht. ‘s Middags maakte pastoor Van Teijlingen een rondgang op de begraafplaats, waar hij in aanwezigheid van nabestaanden en overige belangstellenden de graven van de overledenen zegende.
T W E E L U I K
N r
8 8
� Wij feliciteren onze vrijwilligster Agnes Prins met haar uitverkiezing tot vrijwilligster van het jaar 2014 van de gemeente Heemstede. Niet alleen bij ons in de Bavoparochie is Agnes al jarenlang op verschillende fronten actief, (het liefst op de achtergrond), maar ook bij gymnastiekvereniging GSV is zij reeds lang vrijwilligster. Deze eervolle prijs is haar dan ook van harte gegund. � Ziekenbezoek. Binnen onze Bavo-gemeenschap is een groepje samengekomen, dat zich ten doel wil stellen om - in navolging van Pastor Visser - onze zieke medeparochianen met een zekere regelmaat te bezoeken. Als leden van onze gemeenschap mogen wij beseffen, dat wij bij elkaar horen, dat wij naar elkaar omzien en lief en leed willen delen waar dat mogelijk is. Zoals u in het verleden aan Pastor Visser vroeg om eens bij u te komen, zo wil de nieuwe groep graag weten of iemand in uw familiekring of naaste omgeving persoonlijke belangstelling of een bezoek vanuit de parochie op prijs stelt. Wilt u dit melden bij het parochiesecretariaat (mevrouw Janny Heesbeen), op werkdagen tussen 9.00 en 12.00 uur (tel.: 023-5280504) ? Zij zal dit dan aan de betreffende personen doorgeven. � Vrijdagavond 21 november vond de 138e Bavokerkbollenveiling plaats. Het was weer een oergezellige avond, maar hoofddoel was natuurlijk het ‘spekken’ van de Bavokas. De 3 veilingmeesters wisten met hun kwinkslagen de biednummers veelvuldig de hoogte in te krijgen, met zelfs een ‘verbeten’ maar sportieve strijd om de aller- allerlaatste marsepeinen bloembol van de avond (waarin misschien wel de hoofdprijs verstopt zat) te bemachtigen. Aan het einde van de avond kon de eindstand opgemaakt worden: de opbrengst bedraagt maar liefst € 14.457,--! Een groot compliment voor alle kopers, die na een roerig jaar hun niet aflatende enthousiasme weer getoond hebben. 12
Maar vooral onze grote dank aan alle gevers, en onze enorme waardering voor het organiserend comité en alle helpers, die deze avond weer tot een groot succes gemaakt hebben! � Met het thema ‘Hoopvol uitzien’ zijn wij de Adventstijd ingegaan, op weg naar Kerstmis. We mogen uitzien naar het Lichtende Kind, Kind van vrede en gerechtigheid. Voor in de kerk is een ‘Adventsdoek’ opgehangen voorstellende een duistere wereld. Een aarde zonder licht. Maar... er is een lichtende ster te zien! Met de achtereenvolgende thema’s in de weekend vieringen: ‘Hoopvol uitzien’, ‘Tot inkeer komen’, ‘Gericht op wat zwak en klein is’, en ‘Ruimte maken in ons hart’, hebben we de ster op het doek ieder weekend steeds groter zien worden. Een lichtende ster die ons de weg wijst naar het Licht van Kerstmis. Een ster die ons de weg wijst om zelf lichtdrager te zijn in de vaak donkere wereld om ons heen. Zo mogen wij elkaar een Zalig Kerstmis toewensen! � ‘Hoe gaat het met u?’ In een vorige Tweeluik (n° 86) heb ik u verteld over mijn periode van ziekte vanaf maart tot en met de week dat ik mijn 60 jarig priesterjubileum mocht vieren op 25 juli jl. Sinds mijn verblijf bij de zusters Carmelitessen in Vogelenzang gaar het weer veel beter met mijn gezondheid. ‘Je ziet er goed uit!’ hoor ik meermalen. In heb het hier in Casa Carmeli bijzonder fijn: een prachtig appartement, goede en vriendelijke verzorging en af en toe een uitstapje naar Heemstede, dankzij de hulp van enkele parochianen; ik rijd zelf n.l. geen auto meer. Zo ben ik bij u geweest op de Ziekenzondag, bij de ontroerende bedankviering voor pastor Paul Visser, op de Bavodag met hét Bavolied, en uiteraard ook op de vrijwilligersavond in de Hartekamp. Zo zijn de contacten blijvend en ben ik ook op de hoogte van de ontwikkelingen in het Klaverblad. Graag wil ik van de gelegenheid gebruik maken om u allen een Zalig Kerstfeest te wensen en hopelijk voor u allen én voor de parochie een gezegend 2015. Met een hartelijke groet voor u allen, Pastor D. de Vries Het parochieteam van de Heilige Bavo wenst u een mooi nieuw jaar toe in de hoop dat we allen vrede vinden, in ons hart en bij elkaar.
� Vrijwilligersavond van de Bavo op
vrijdag 24 oktober 2014
In de maand september werden alle Bavomensen verrast met nu eens goed nieuws: een gezellige uitnodiging voor ons traditionele vrijwilligersfeest. In de brief werd gewag gemaakt van de woelige tijden waarin onze parochie dit jaar is komen te verkeren. Dankzij de inzet van die vele vrijwilligers, een activiteitenboekje vol, doen wij ons best de vlam brandend te houden en zo onze Bavogemeenschap in leven te houden. Deze avond mag dan ook gezien worden als een hart onder de riem voor ons allemaal. In de uitnodiging stond ook een oproep voor muzikale-, poëtische en andere kleinkunstbijdragen. En dat dit nou niet bepaald aan dovemansoren gezegd was, is in de loop van de avond overduidelijk gebleken. Toen zo rond 17.00 uur bijna iedereen zijn plaatsje gevonden had tussen, uiteraard bijna allemaal vrienden en goede bekenden, werden we door de heer Loek Prins, vice-voorzitter van het Klaverblad en voor deze avond onze ceremoniemeester, van harte welkom geheten. Hij benadrukte nog eens dat deze avond gezien moet worden als dankbetuiging, die wij elkaar, als parochie, verschuldigd zijn. Verder deed hij in grote lijnen het verloop de avond uit de doeken.
En met mevrouw Gemma ten Velthuis mochten we vervolgens meerijden in de Trojka van Doctorandus P. op zijn dodenrit door de steppe. Van dit prachtige lied, opgedragen als ode en danklied aan onze Paul Visser, hier alleen even het eerste en laatste couplet:
Het circus ging weer verder. De heer Koen Wortelboer, celibatair hulpkoster, kwam met een voordracht ‘Vrouwenpraat’ over dames, die van gekkigheid niet weten wat ze moeten doen om in vorm te blijven. Het slot van het liedje is: ’Vertel dit vanavond maar aan je man, want anders komen er nog ongelukken van.’ Nel de Groot deed tussendoor nog even een hartstochtelijke oproep om toch in ieder geval onze jaarlijkse kerkbollenveiling niet te vergeten en een andere Nel, mevrouw Burgers, droeg een paar gedichtjes voor uit eigen werk, waaruit ik het volgende heb uitgekozen:
8 8
En toen verscheen mevrouw Gré Tijssen als eerbiedwaardige grande dame het toneel en bracht de hele zaal in extase met een prachtige vertolking van het overbekende ‘Het Dorp’, van Wim Sonneveld. Maar zij bracht ons niet terug naar dat dorp van onze jeugd, maar naar het Rijke Roomse Leven, dat voor de meesten van ons nog vast in het geheugen ligt. En steeds weer was er dan het refrein ‘Hoe kon ik weten dat het voorgoed voorbij zou gaan!’ dat dan ook hartstochtelijk en met veel weemoed meegezongen werd.
Daarna was het woord aan de opscheppers. Dat waren dan Annemieke, Stephan en Tjerk, met hulp van Gerda en Erica, die samen deze feestavond hadden voorbereid en georganiseerd. Zij stonden klaar achter de soep- en de diverse stamppotten (hutspot, boerenkool en zuurkool, en voor de vegetariërs spinazie) om de mensen te voorzien van de warme hap. Loek regelde een ordelijke toeloop zodat het in ieder geval een beschaafd ‘aanvalluh’ werd! Het smaakte uitstekend! Er waren helaas een paar opscheppers die het zelfs zo druk hadden, dat ze tenslotte zelf toch de hond in de pot vonden. Tot slot moesten de laatste gehaktballen nog even in de uitverkoop maar toen was alles echt op.
N r
De canonpotpourri, geleid door In Between, als ‘Heer van de Dans’, was meteen een uitnodiging aan iedereen om mee te zingen. Aanvankelijk was het overigens best moeilijk om zomaar mee te doen. Maar de titel ‘Kamelenverdriet’ gaf dat eigenlijk ook al aan en het slot was ook veelzeggend: ‘Waar moet dat naar toe? En we zijn toch zo moe!’ Maar daarna werd alles uit volle borst meegezongen van Toemba, toemba, die dode haan en er was ook weer eens brand in Mokum. Maar hemel en aarde en vrolijke musici blijven toch bestaan.
Lieve Paul, houd goede moed, Je deed het zo verschrikkelijk goed! Lieve Paul, voor ieder jaar, gaan nu de handen op elkaar.
T W E E L U I K
Het accent zou liggen op een heerlijke stamppotmaaltijd met als voorgerecht een canonpotpourri en enkele voordrachten en liederen. Na het hoofdgerecht zou er nog een uitgebreid dessert volgen met vele kleinkunstbijdragen of toetjes. En daarmee was het bal geopend en kon het feest beginnen.
De Bavo had al meer dan honderd jaren een Pastoor En iedereen verwachtte dat gaat zo nog eeuwig door, Maar in het priesteraanbod zat al jarenlang de klad, Zodat de Bavo – na De Vries – in enen zonder zat.
Baby Kleine handjes, kleine voetjes, maar al een willetje zo groot, dat wordt een baasje! Dag oud baasje, grote handen, grote voeten. Jij hebt niets meer te willen. Hier zijn wij de baas. En toen was er koffie en eindigden we de avond onder aanvoering van ons dameskoor en met accordeonbegeleiding van Ruud Schouten met een daverende samenzang uit het genre ‘Kun je nog zingen, zing dan mee!’ Aan het eind van deze prachtige avond bedankte Loek het organisatiecomité en ook alle vrijwilligers nogmaals van harte voor hun inzet en komst en wenste ons allen wel thuis. Fried Jansen
� Familieberichten Overleden 10 nov. 2014 Lucas Flick 93 jaar 17 nov. 2014 Barbara Gustenhoven-Jorna 93 jaar 13
Parochie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart Parochieteam OLVH: Ineke Spee, contactpersoon Els Bannink Richard Käller Gé Schravemaker
Contact: U kunt de leden van uw parochieteam bereiken via de pastorie: 5286608
T W E E L U I K
N r
8 8
� Allerzielen Allerzielen hebben we als geloofsgemeenschap mooi gevierd. ’s Ochtends was er een warme en persoonlijke viering in een volle kerk. Aan het begin werd van iedere overledene van het afgelopen jaar een kort In memoriam voorgelezen. Na de viering bleven velen nog een kopje koffie of thee drinken. Die middag waren tegen de vijftig personen aanwezig op de begraafplaats aan de Herfstlaan voor een bijzonder en soms intiem momentje van herdenken en gebed bij het graf (of de graven) van dierbaren. Een woord van dank voor een ieder die gedurende het jaar meewerkt om een uitvaart in onze parochie mogelijk te maken: de dames van het parochiesecretariaat, de heren van het herenkoor, de kosters en vele anderen.
� Ontmoeting in Rome Een toevallige ontmoeting in Rome. Op zondag 26 oktober kwamen onze pastoor en de dames Yvonne Nolet en Marianne Mudde elkaar onverwacht tegen in de Friezenkerk, de Nederlandse kerk vlakbij het St. Pietersplein. Yvonne en Marianne waren op een muzikale vakantiereis met als thema Palestrina (de componist). Na de viering en een kopje Hollandse koffie gingen we de trap af naar het plein voor de zegen van Paus Franciscus. Daarna ging ieder weer zijn eigen Romeinse weg… � Diner voor twee Met het parochiefeest maakte pastoor bekend dat de heer en mevrouw Ben en Lian Leliefeld een plekje gewonnen hadden aan zijn eettafel. Dit omdat zij een streefbedrag bij Kerkbalans hadden vol gemaakt, een actie van onze parochie voor 2014. Maar hoe moest dat nu? Pastoor kan niet meer zelf voor ze koken, zoals beloofd. Hij vond een creatieve oplossing. Zijn broer, die chef-kok is en een eigen restaurant heeft, maakte een heerlijk driegangenmenu met een goede instructie. Met twee flessen wijn erbij en enkele kaarsen voor de romantiek kunnen Ben en Lian toch nog genieten van de kookkunsten van een Van Teijlingen… Ze kregen het op 23 november aangeboden. Eet smakelijk! 14
� Pastoor feliciteert 100-jarige zuster Pastoor heeft op 12 november namens onze parochie eerwaarde Zr. Petra Bloem persoonlijk gefeliciteerd met haar 100e verjaardag. Zuster Bloem is woonachtig op Bosbeek. Stelt u zich eens voor: geboren aan het begin van de Eerste Wereldoorlog en dan de hele twintigste eeuw meemaken. Ook de Kerk was toen heel anders. Van harte gefeliciteerd! Maar ook als u 95 bent, wordt u persoonlijk gefeliciteerd, zoals Zr. Angelina Delfgauw. Van harte! � Van alles wat… 1. Enkele parochianen hebben (op 9 november jl.) de gelegenheid aangegrepen om een contractje af te sluiten met de parochie voor een financiële bijdrage aan de OLVH-kerk voor de meest gunstige fiscale condities. Mocht u die ook willen, neem dan contact op met het parochiesecretariaat zodat de afspraak nog dit jaar kan ingaan. 2. In de regio is afgesproken dat per 1 december per parochiekerk nog maar één viering doordeweeks is. In onze kerk is dat op de woensdagmorgen om 10.00 uur met de viering ‘Hart voor ouderen’: eerst een Eucharistieviering in onze kerk en daarna gezellig koffie-/theedrinken voor iedereen. Aansluitend een goede gelegenheid voor de weekmarkt. Op woensdag 19 november was het extra druk en extra gezellig in de pastoriezaal. Pastoor bedankte de dames van het secretariaat en de huishouding met een persoonlijke attentie voor hun ondersteuning.
3. Zondag 23 november was een feestelijke dag voor de heer Johan Kalkman. Bij de viering is hij officieel opgenomen in de Kerk. Al jaren gaat hij samen met zijn vrouw en hun twee dochters naar onze parochie. Wij verwelkomen hem dan ook van harte. 4. Op zaterdag 29 november heeft onze pastoor als laatste pastorale en liturgische handeling twee kinderen gedoopt: Timothy (3,5 jaar) en Nathan (2 mnd) van ’t Hooft. Een goede keuze van de ouders, Arjan en Natascha van ’t Hooft-Plein, om de kinderen op de weg van Jezus te zetten. 5. Het parochiebestuur heeft de heer Gé Schavemaker benoemd tot lid van ons parochieteam. Wij zijn blij dat hij de parochiële OLVH-organisatie komt versterken.
6. Gerommel op dak… zou het de Sint zijn? Neen, het was de onderhoudsman, die medio november weer goed werk heeft verricht: dakpannen hersteld (veroorzaakten kleine lekkage), buitenlampen voor dakkruis beter gericht en twee dakkapellen geschilderd. Zo houden wij ons kerkgebouw tiptop in orde. � Traditiegetrouw wordt op woensdag 24 december om 19.30 uur in de OLVH de kinderkerstviering gehouden. Alle kinderen, ouders, opa’s, oma’s en overige geïnteresseerden zijn van harte uitgenodigd om hierbij te zijn. Wij spelen het kerstverhaal en zingen met z’n allen de mooiste kerstliedjes. Jullie komen toch ook? � Catharina Johanna (Toos) van Leuffen-
van Leeuwen (1917-2014)
� Simon (Siem) Visser (1923-2014) Siem Visser (91) leerde zijn vrouw Ans Leuven kennen van fietstochtjes. Samen met broer Wim kwam hij Ans en een vriendin wel eens tegen. Er werd niet gesproken of gezwaaid maar Siem zei steeds tegen Wim: ‘Haar wil ik hebben’. Bij een dansgelegenheid ontmoetten de twee elkaar weer en waren sindsdien samen, 62 jaar getrouwd. Een tweeling werd geboren, Ilca en Ronald. Een zorgzame man, niet zozeer in woorden, eerder in daden. Maar toch liep het niet allemaal zoals gehoopt. Hij werkte eerst bij een bollenkweker en later vele jaren op de begraafplaatsen in Haarlem Noord. Als hovenier hield hij van de natuur. Naast zijn werk had hij nog een tuin voor groentes en bloemen. De laatste jaren ging zijn gezondheid langzaam achteruit. Ps. 23 was deze gelovige man de laatste weken tot steun, hoewel hij zich ook afvroeg of hij het goed had gedaan in het leven. Op 3 november ontving hij de Ziekenzalving en op 22 november is hij in alle rust in een hospice overleden, omringt door zijn gezin. De uitvaart was 28 november met aansluitend de begrafenis op de Herfstlaan.
8 8
� Anthonia (To) Luyben-van Roode (1927-2014) Woensdag 5 november 2014 is To Luyben-van Roode overleden, 87 jaar oud. Haar man Piet Luyben was haar in 1999 al voorgegaan. Moeder woonde aan de Cruquiusdijk, terwijl zoon Fons in zijn eigen huisje daar weer achter woonde en zoon Kees in een nieuw huis naast moeder woonde. Een klein dorpje op zich, waarbij moeder altijd hard had gewerkt en waarbij gezelligheid hoog in het vaandel stond. To was een gelovige vrouw die vaak naar de woensdagochtendmis ging en dan ook genoot van de koffie na de mis. De veranderingen in de maatschappij kon ze soms maar moeilijk met haar geloof rijmen. Maar toen ze ouder werd, werd ze daarin toch
Reep-Brouwer (1945-2014)
Op 12 november hebben we afscheid genomen van Tineke van de Reep-Brouwer, vrouw van Jan, moeder van Marc en Eric en oma van Morrison, Janne en Guus. Jan en Tineke waren beheerders van ’t Oude Slot. Samen hadden ze veel verdriet om de dood van hun zoon Marc en samen doorliepen ze de tijd dat Tineke (ernstig) ziek was. Gelukkig heeft ze begin september nog de geboorte van Guus meegemaakt en op 10 oktober haar 69e verjaardag kunnen vieren. Ze wordt herinnerd als een vrouw die eerder voor een ander zorgde dan voor zichzelf. Ze gaf veel zonder er voor terug te verwachten. Haar hele leven, in haar familie, in haar eigen gezin, bij haar werk voor ’t Oude Slot en later de Gemeente, stond in het teken van zorg voor de ander. Daar kreeg ze ook veel liefde en hartelijkheid voor terug. Zoals bleek… in een volle kerk hebben we haar uitgeleide gedaan en bij God aanbevolen. Na afloop is zij begraven op de Herfstlaan bij haar zoon Marc.
N r
� Elisabeth Bernadina Maria (Betty) Lottman (1919-2014) Betty Lottman (95) overleed op 10 oktober. Ze was een bijzondere, sterke en erudiete vrouw. Vijf jaar geleden had ze afscheid moeten nemen van haar beste vriendin, Kay Nuyten, die zij al kende vanaf haar kostschooltijd en die haar levensvriendin is geworden. Betty was een ontwikkelde vrouw en het was steeds een waar feestje om haar te ontmoeten en met haar te converseren. Ze liet een eenvoudig dagboekje na uit de periode van vlak na de Tweede Wereldoorlog, waarin zij markante uitspraken had genoteerd. Daarin sprak zij van haar geloof: ‘Twee dingen zijn zeker: God en ik’; en over haar zoektocht naar schoonheid die nooit los gevonden kan worden van Waarheid. De laatste jaren had Betty wegens haar slechte zicht hulp nodig, en er was een schare aan hulp om haar heen. Op 16 oktober was haar uitvaart en aansluitend de crematie in Driehuis.
� Catharina Johanna Maria (Tineke) van de
T W E E L U I K
Toos van Leuffen (97) hield van haar man en gezin, van de kerk en haar naam. Ze stond erop dat je haar achternaam goed uitsprak: ‘Leuffen’ met ‘ff’. Ze hield ook van de kerk. Het was ‘haar’ kerk. Ze kwam er elke dag, deze gelovige vrouw. Geboren in Rijswijk in het gezin van Van Leeuwen, leerde ze de Amsterdamse Will kennen, met wie zij tijdens de oorlog trouwde. Door het werk van Will kwamen ze in Heemstede te wonen. Hier voelde ze zich zeer thuis en groeide het gezin met hun drie dochters op. Het laatste jaar woonde ze vanwege haar gezondheid in ‘Bosbeek’, maar echt thuis werd dit nooit. Velen kennen Toos als de vrouw met de stok. Deze had ze jaren geleden gekregen, geërfd, van een overleden parochiaan. Het gaf haar steun. Daarom ook Ps. 23 bij haar Ziekenzalving en uitvaart: ‘Uw stok en uw staf zijn mijn troost, Gij zijt steeds bij mij’. Na de uitvaart in de kerk op 10 oktober hebben wij haar te ruste gelegd bij haar man op de Herfstlaan.
wel wat milder en kon ze zelfs ook wel eens sorry zeggen. Ze is eigenlijk vrij plotseling overleden, maar daarmee is haar zwaarder lijden bespaard gebleven. Na afloop van haar uitvaart is ze begraven op de begraafplaats aan de Herfstlaan.
� Familieberichten Opname Kerk 23 nov.2014 Gedoopt 29 nov. 2014 29 nov. 2014 Vormsel 23 nov. 2014 Ziekenzalving 3 nov. 2014 Overleden 10 okt. 2014 5 nov. 2014 6 nov. 2014 22 nov. 2014
John Kalkman Timothy van ‘t Hoof Nathan van ‘t Hooft Johannes Wilhelmus Kalkman Ans Visser-Leuven Betty Lottman To Luyben-van Roode Tineke van de Rep-Brouwer Siem Visser 15
Laatste viering
T W E E L U I K
N r
8 8
Op zondag 23 november was de laatste viering in het kerkelijk jaar. En voor mij mijn laatste zondagse Eucharistie in de parochiekerk OLVH, waar ik als eerste begonnen ben in deze omgeving. Na afloop van de mooie en warme viering ter ere van Christus, Koning van het Heelal, hebben we op persoonlijke wijze afscheid genomen van elkaar. Met een hand en zoen, soms een omhelzing van steun naar elkaar toe. Ik werd zeer bemoedigd door uw grote aanwezigheid, de vele kinderen en jonge gezinnen, maar vooral door uw lieve en warme woorden van dank en waardering. Het trof mij hoe eensluidend deze woorden waren, soms met tranen uitgesproken: Bedankt pastoor, ik vind/wij vinden het erg en jammer dat u/je nu al weg gaat, want u bracht verlichting in de kerk, een nieuwe en gezellige sfeer. Bedankt voor uw preken met hedendaagse invulling, voor uw humor, en dat u zo goed de kinderen erbij betrok. En dank voor uw pastorale betrokkenheid. Keer op keer bedankte u mij op min of meer dezelfde wijze, wel met andere maar vergelijkbare woorden. Het heeft mij bijzonder geraakt en goed gedaan. Ik ben u weer dankbaar dat u, met twee andere parochies in het Klaverblad, zich wel voor mij opende en verwelkomde als uw priester en pastoor. Dank uit de grond van mijn hart zeg ik ook tegen de collega-pastores Ans Dekker en Rob Verhaegh met wie ik intens heb samengewerkt: we waren van dag één een team, met één lijn in denken voor het welzijn van alle vier de parochies en daarnaast een steun voor elkaar in goede en in moeilijke tijden. Ik bedank catechiste Elly Landzaat voor haar inzet en steun. Dank aan de vrijwilligers, die zich op alle niveaus en alle fronten hebben ingezet. We hebben veel bereikt met een goede samenwerking en bereidheid over en weer. Dit geldt ook de parochiebesturen, thans parochiebestuur in personele unie, en de huidige parochieteams en de medewerkers in de huishouding en bij het parochiesecretariaat. En niet in de laatste plaats: u als meelevend parochiaan en mede-
Diakoinos
Ik bedank u ook voor de collecte van deze zondag: op enkele centen na € 900,--. Een goed begin voor de nieuwe investering van de OLVH-parochie, na de succesvolle actie Licht-op-het-dak nieuwe stoelen ter vervanging van de (volgens mij potentieel gevaarlijke) klapstoelen. Ik bedank u ook voor uw terughoudendheid met geschenken. Ik heb geen bloemen of flessen wijn ontvangen, wel twee enveloppen met muziekpartituren van het parochiekoor en de Hemelvaartcantorij, een cadeaubon en twee mooie boeken. Dank daarvoor. Er is € 85,-- gegeven, wat ik doneer (zoals gezegd) aan de gezamenlijke PCI van 2015 en één iemand zei: ‘Ook voor de stoelen’. Dus dat geld gaat naar dat doel. Met kaarten, emails, sms, whatsapp heeft u mij werkelijk overladen. Ik ontving sinds medio oktober een hele stroom… daar dank ik u zeer voor. En vooral voor uw hele lieve woorden van dank en begrip voor mijn besluit u eerder over te dragen aan een nieuwe pastoor dan voorzien. Het ga u persoonlijk en uw geloofsgemeenschap goed. Ga met God; God gaat met u! pastoor Eric van Teijlingen
Berichten van de PCI OLVH
Adventsactie 2014: Veilig op weg in Egypte
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is circa tien procent van de Egyptische bevolking gehandicapt. Het gaat om ongeveer 8,5 miljoen mensen. Sommige Egyptische ouders zien de handicap van hun kind als een straf van God, andere ouders zijn bang dat een gehandicapt broertje of zusje negatieve invloed op hun andere kinderen heeft. In beide gevallen verstoppen ze de gehandicapte kinderen. Hierdoor krijgen deze kinderen geen enkele kans op onderwijs. Adventsactie wil een helpende hand reiken aan deze kwetsbare kinderen. Adventsactie wil het Gezegende Catherina Troiani-huis steunen. Dit tehuis biedt onderdak en ontwikkelingsmogelijkheden aan meisjes en vrouwen tussen de zeven en 40 jaar, met verschillende fysieke en verstandelijke beperkingen. De meisjes komen uit extreem arme gezinnen. Ze staan allemaal onder voortdurende zorg van de Blauwe Zusters, die het huis hebben opgericht. De zusters zorgen voor het algemene welzijn van de meiden, maar ze zorgen bijvoorbeeld ook voor les in (persoonlijke) hygiëne en voor sportieve activiteiten. Acht meisjes zijn in staat om naar school te gaan, een school speciaal ingericht 16
gelovige in God die Liefde is (1 Joh 7,4), Christus zijn Zoon die onze Redder is, Gods Geest die ons de goede kant op waait, en met de bijzondere hulp en bijstand van de H. Maagd Maria. Dank voor uw gebed en uw gelovig voorbeeld. Dank voor het samen vieren in de kerk en persoonlijk in gesprek beleven van Gods aanwezigheid. Dank voor het samen vorm en inhoud geven aan uw huwelijk, een uitvaart of doopviering. Dank voor het samen Kerk zijn. Laten we, analoog aan mijn verkondiging die zondag, herder zijn voor elkaar, iedereen pastor voor de medemens. Misschien te beginnen door elkaar op straat, in Heemstede, gedag te zeggen opdat je iemand ziet staan en in zijn ogen, woorden of houding kan zien dat deze mens je nodig heeft. Want dan kun je God ontmoeten…
voor kinderen met een beperking. De zusters helpen de scholieren elke dag met hun huiswerk. Daarnaast organiseren ze activiteiten die de creativiteit en motorische vaardigheden stimuleren, zoals tekenen, schilderen en handenarbeid. Als mentale stimulans krijgen ze ook muziekles en gaan ze dagjes uit. Zo leven de zusters en de meisjes als één familie samen in het Catherina Troianihuis. Op dit moment zorgen de zusters voor 13 meisjes. Voor veel van de activiteiten en om de meisjes bijvoorbeeld veilig naar school of naar de dokter te brengen, is een busje met chauffeur nodig. In Egypte is het namelijk onverstandig om als vrouw - laat staan als zuster - achter het stuur te zitten. Voor het geven van onderwijs aan deze meisjes van het Catherina Troiani-huis en hun vervoer is € 25.000,00 nodig. De PCI OLVH vraagt voor de Advent van 2014 uw bijdrage voor dit project. Zie voor meer informatie www.adventsactie.nl ➔ onze projecten ➔ Veilig op weg in Egypte. Martijn Mense (voorzitter PCI OLVH Heemstede)
Het feest van de Onnozele Kinderen Op 28 december herdenkt de Kerk de dag dat door koning Herodes de ‘onnozele’ kinderen werden vermoord, hetgeen ook wel de Kindermoord van Bethlehem wordt genoemd. Van de wijzen uit het oosten (feest 6 januari) hoorde Herodes dat er een koningskind geboren zou zijn in zijn land. Uit angst voor zijn positie liet hij alle jongetjes van onder de twee jaar in Bethlehem en omgeving vermoorden: ‘Zodra Herodes bemerkte, dat hij door de Wijzen om de tuin geleid was, ontstak hij in hevige toorn; hij zond zijn mannen uit en liet in Bethlehem en heel het gebied daarvan al de jongens vermoorden van twee jaar en jonger, in overeenstemming met de tijd waarnaar hij de Wijzen nauwkeurig had gevraagd.’ [Matteüs 2,16] Historisch gesproken zijn er geen aanwijzingen dat een dergelijke slachtpartij ooit heeft plaatsgevonden. Ook de Joodse geschiedschrijver Flavius Josephus (37-100) vermeldt deze tirannieke daad van Herodes de Grote niet. Wel is het zeker dat Herodes heel wat mensenlevens op zijn geweten heeft; zo liet hij velen van zijn naaste familieleden (vrouw, zonen) en vrienden ombrengen uit angst dat zij zich van zijn troon zouden meester maken.
kind in je op!” En werkelijk, de rots opende zich en verborg moeder en kind in zijn binnenste. Herodes was woedend dat Johannes niet gedood was. Hij beval dat Zacharias voor het altaar moest worden neergestoken. Diens bloed vloeide over het marmer en werd meteen zo hard als steen; daarmee bleef het voor altijd een stille getuige van Herodes’ verdorvenheid. Sinds de 5e eeuw hebben de christenen de omgebrachte jongetjes van Bethlehem als de eerste martelaren beschouwd; zij werden immers gedood omwille van Christus. Volgens de Griekse traditie waren het er wel veertienduizend, volgens de Syrische beliep hun aantal vierenzestigduizend. Middeleeuwse bronnen spreken - op basis van Openbaring 14,03 - van honderdvierenveertigduizend. Moderne auteurs die geloven in de historiciteit van de kindermoord van Bethlehem, beweren dat het aantal slachtoffers hooguit enkele tientallen bedroeg. Bethlehem was namelijk in Herodes’ tijd maar een klein stadje. Dat zou verklaren waarom de kindermoord niet in de profane geschiedenisboeken terecht is gekomen.
T W E E L U I K N r 8 8
De naam ‘Onnozele Kinderen’ wekt soms bevreemding. ‘Onnozel’ komt van onnosel, de Middelnederlandse vertaling van het Latijnse woord innocens, dat ‘onschuldig’ en ‘onschaDe kunst kent prachtige verdelijk’ betekent. ‘Onnozel’ betebeeldingen van dit afschuwelijke kende al vrij snel ook ‘onwedrama. Denk aan De moord op tend’, ‘naïef’, ‘dom’ en ‘dwaas’. de Onnozele Kinderen van Pieter Zo kwam het dat het kerkelijk Breugel de Oude (1565) – in de feest van Onnozele Kinderen sneeuw ! - en de Kindermoord in de Middeleeuwen samenviel van Bethlehem door Peter Paul met het volkse Dwazenfeest, Rubens (1611-1612), in 2002 dat zijn wortels had in de heigeveild voor ruim 76 miljoen dense midwinterrituelen en het dollar. De diepere laag van de Romeinse verkleedfeest festum kindermoord is in de christelijke puerorum. In heel West-Europa iconografie nog niet zo eenvoustond 28 december in het teken dig te vatten. Het gaat immers van gekkigheid en de omkering om een episode op het scheivlak van de maatschappelijke orde. van het Oude en Nieuwe Tijd: Kinderen kregen het die dag een jonge twijg ontspruitend aan Vijfde-eeuws mozaïek in de St. Paulus buiten de Muren, voor het zeggen; zij bepaalden een van de vier pauselijke basilieken van Rome. Volgens een vermolmde stronk, waar de legende werden de lijkjes van de kindermoord overge- wat er die dag gegeten werd. ogenschijnlijk geen leven meer bracht naar deze kerk. Ook in kloosters en kerken in zit [Jesaja 11,01]. Matteüs verwerd het gezag overgedragen beeldt dit door te zeggen dat alle jongetjes uit Bethlehem aan de geringsten in rang. Zo werden er kinderabten en en omgeving gedood waren dat de hele familie van David kinderbisschoppen aangesteld. De verheffing tot kinderbisin één klap was weggevaagd en daarmee de hoop op een schop geschiedde in de Vesper onder het Magnificat bij Messias uit het huis van David was vervlogen. Ook bij het vers: “Desposuit potentes de sede et exultavit humiles” Matteüs weet er toch nog één spruit te ontsnappen en iets (Hij heeft de machtigen van de stoel gezet en de nederigen nieuws te beginnen: Jezus! De Mensenzoon ontsnapte deze heeft Hij verheven). Het gevolg van deze omkering was niet kwade streek immers doordat Jozef en Maria met hem zelden anarchie, met alle uitspattingen van dien. In de 13de naar Egypte vluchtten. Later realiseerde men zich dat ook eeuw werd het gebruik van de gezagsomkering dan ook Johannes de Doper aan het bloedbad moest zijn ontsnapt. verboden. Wat overbleef was een feest waarbij kinderen zich Daaruit ontstond een legende. als volwassenen verkleedden en langs de deuren gingen voor lekkernijen. Het kindgerichte Sint-Nicolaasfeest heeft het Toen Christus was geboren, begon Herodes alle kinderen van folkloristische Onnozele Kinderen uiteindelijk verdrongen. Bethlehem ter dood te laten brengen. Hij zond dus ook manschappen op het kind van Zacharias en Elisabeth af; want hij Onnozele Kinderen worden vereerd als beschermheilihad gehoord van de wonderlijke omstandigheden waaronder gen van kinderen en meer in het bijzonder van kinderen dit kind ter wereld was gekomen. Bij het zien van de soldaten in gevaar. In Spaanstalige landen worden op Onnozele nam Elisabeth Johannes in haar armen - het kind was op dat Kinderen grappen uitgehaald als elders op 1 april. moment 18 maanden - en vluchtte haar huis uit de bergen en de woestijn in die je in de omgeving van de stad daar hebt. Weerspreuk: Toen drong het tot haar door in wat voor benarde positie zij ’Het weer dat Kinderdag wil komt terug ook in april.’ door Herodes’ soldaten gedreven was, en ze schreeuwde tegen de bergen: “Asjeblieft berg van God, neem deze moeder met Michel Bakker
17
Nieuws uit de Regio Klaverblad In deze rubriek in uw parochieblad leest u over de andere parochies van de regio Klaverblad. Meer informatie over de samenwerking tussen onze parochies op: www.parochiesklaverblad.nl
T W E E L U I K
N r
8 8
� Doordeweekse vieringen Klaverblad Met ingang van 1 december is het schema voor de vieringen doordeweeks gewijzigd. In iedere parochiekerk van onze regio is er voortaan nog maar één viering (meestal een Eucharistieviering, in Vogelenzang ook een viering van Woord en Communie).
18
• dinsdag om 9.30 uur: O.L.V. Tenhemelopneming, Vogelenzang (met koffiedrinken na afloop) • woensdag om 10.00 uur: O.L.V. Hemelvaart, Heemstede (met koffiedrinken na afloop) • donderdag om 9.00 uur: H. Bavo, Heemstede • vrijdag om 9.00 uur: St. Jozef, Bennebroek (let op: iedere eerste vrijdag om 10.00 uur met koffiedrinken na afloop) � Bijenkorven in ‘t Klaverblad Bijen hebben het steeds moeilijker. Met enige regelmaat duiken dergelijke berichten op in de media. Door gebruik van chemicaliën bij het verbouwen van gewassen is het voor bijen steeds moeilijker om te overleven, om honing te verzamelen. Met de Koninklijke imker in onze parochie heeft het parochiebestuur, op voorstel van pastoor Eric van Teijlingen, in november 2014 besloten om in het voorjaar op drie locaties op parochiegrond in Bennebroek, Heemstede en Vogelenzang enkele bijenkasten te plaatsen. Het bijenvolk dat hier intrek zal nemen, is van het vriendelijke soort. Hiermee willen de parochies van het Klaverblad ook laten zien dat zij oog hebben voor de kwetsbaarheid van de schepping. En de honing die jaarlijks geoogst kan worden, zal ons herinneren aan Gods belofte ons door de woestijn te brengen van het Land van slavernij naar het Land van melk en honing. In de lente van 2015 worden de bijenkasten geplaatst.
� Kerkveiling Vogelenzang succesvol De kerkveiling van 7 november 2014 voor de parochiekerk van Vogelenzang was weer een grootse happening. De eerste kavel was een bos bloemen, traditiegetrouw geschonken aan pastor Ans Dekker. Onder het motto ‘Samen sterk voor onze kerk’ is bij deze driejaarlijkse veilingavond ruim € 24.000,-- opgehaald: € 16.000,-- op de veilingavond, € 4.000,-- bij de loterij, de rest bij de rommelmarkt en de advertentieverkoop. Het geld wordt besteed aan de restauratie van het hek van het kerkhof en eventueel aan een nieuwe Mariakapel. Er is ook goed geboden op de vier kavels van de pastores. � High tea met de pastores Bij de kerkveiling heeft de kavel van de pastores (4x twee personen high tea) het bedrag van ruim € 150,-- opgeleverd. En op zondagmiddag 16 november ontvingen pastoor Van Teijlingen, kapelaan Verhaegh en pastor Ans Dekker op de pastorie van Bennebroek acht personen voor een uitgebreide theemiddag. De een had de prijs zelf binnengehaald, een ander heeft ‘m overgenomen van een buurvrouw die toch niet kon, en voor een derde bleek het de verrassingskavel te zijn. Het was een zeer gezellige middag met lekkere thee, heerlijke bonbons, echte Engelse scones met double clotted cream en jam en pastor Dekker had zich uitgeleefd op muffins, sandwiches, zalmrolletjes en een hartige taart. Dat alles mooi gepresenteerd met een prachtig theeservies was het een op en top middag. Op de website www.parochiesklaverblad.nl vindt u bij ‘foto’ een leuke reeks foto’s van deze high tea.
� 3FM Glazen Huis De week vóór Kerstmis staat het 3FM Glazen Huis in Haarlem. Zes dagen lang sluiten drie dj’s van deze radiozender, Gerard Ekdom, Coen Swijnenberg en Domien Verschuuren, zich op in een glazen studie, zonder te eten en te drinken om live radio en televisie te maken. I.s.m. het Rode Kruis wordt met ‘Serious request’ aandacht gevraagd voor een stille ramp. Dit jaar wordt geld ingezameld om projecten die meisjes en vrouwen helpen, die
in oorlogen en conflictsituaties slachtoffer werden van seksueel geweld, te steunen. Zo vlak voor Kerstmis is het goed om van onze overvloed te delen met hen die minder hebben. Doneer geld, vraag een verzoeknummer aan of onderneem iets om (gezamenlijk) geld in te zamelen. Meer informatie: www.seriousrequest.nl � Kerk van barmhartigheid Paus Franciscus bracht een ware revolutie tot stand. Vooral op de wijze waarop hij spreekt over de Kerk en de mensen. Franciscus heeft veel bijzondere eigenschappen waarmee hij zowat dagelijks opzien baart. Maar anders dan zijn voorganger, emerituspaus Benedictus XVI, is hij geen scherpzinnig intellectueel of theoloog. Dat blijkt ook uit het boek ‘De kerk van barmhartigheid’, een verzameling van preken, toespraken en
schriftelijke beschouwingen uit het eerste jaar van Franciscus’ pontificaat. Het maakt wel duidelijk waar onze paus voor staat. Hij wil een ‘arme Kerk voor de armen’. Christenen moeten moedig het kruis opnemen en de straat opgaan om met allen de vreugde van het evangelie te delen. Dat is de missie van de Kerk. Een idee om met een Sinterklaasgedicht iemand te schenken… of onder de kerstboom? (Kerk van Barmhartigheid - ISBN: 9789035142701 - uitgeverij Prometheus Bert Bakker € 12,50).
Adventsactie 2014
Onderwijs: een wissel naar de toekomst!
8 8
Xavier de Camantrand, die werkt voor de katholieke franse vrijwilligersorganisatie Fidesco (zie: www.fidesco.nl) zet zich met een team vrijwilligers in het zuidelijk deel van Boekarest in voor de armen. De wijk waarop zij zich richten is berucht om zijn geweld, armoede, diefstal en drugshandel. Iedereen weet wel hoe belangrijk onderwijs is om de levensstandaard te verhogen. Veel kinderen zijn door hun ouders verlaten. Ontheemde kinderen en die thuis onder erbarmelijke omstandigheden leven, worden door Xavier en zijn
N r
In dat europees land, in de hoofdstad Boekarest, is een enorme sloppenwijk. Iedereen heeft wel een idee hoe het daar aan toe gaat. Veel arme mensen zitten vast in een vicieuze cirkel: ze leven onder erbarmelijke omstandigheden in diepe armoede en bedelen om hun dagelijks eten bij elkaar te kunnen schrapen. Ze volgen geen onderwijs omdat de aanschaf van schoolmaterialen geld kost. Omdat ze niet of nauwelijks onderwijs hebben gevolgd, is het voor de meeste mensen onmogelijk een baan te vinden. Bedelen en de ‘straat op’ zijn dan noodzaak. Bovendien is ook in Roemenië de crisis nog niet voorbij. Dit maakt het voor de mensen extra moeilijk zich aan die negatieve spiraal van armoede en gebrek aan opleiding te ontworstelen. Maar: er is hoop.
team opgevangen in een speciale locatie Vila Valentina. Xavier en zijn team zorgen ervoor dat de kinderen naar school kunnen gaan en dat ze dagelijks een maaltijd krijgen die niet door ouders betaald kan worden. In dat huis werken ook 15 gekwalificeerde vrijwilligers die de kinderen helpen met hun huiswerk en zonodig ook bijles geven. Het gaat hier om kinderen van de basis en voortgezet onderwijs. De praktijk heeft inmiddels geleerd dat de kinderen onder de hoede van Xavier en zijn mensen langer naar school gaan dan andere kinderen en vaker een diploma halen. Ze hebben dan meer kans op een betere toekomst.
T W E E L U I K
Ook dit jaar hebben we weer een Adventsactie, met de slogan ‘brengt hoop voor een beter leven’. Meestal spannen we ons in om mensen in de derde wereld te helpen met hun ontwikkeling. Dit jaar hebben we gekozen voor een project in een land dicht bij huis: Roemenië.
Ook volwassenen in de wijk krijgen steun van Xavier en zijn organisatie. Ze krijgen een opleiding en worden begeleid door sociale werkers. Verder zorgt het team voor concrete zaken als meubels en schoenen in gezinnen die dat zelf niet kunnen betalen. En ze springen bij met medische noodhulp. Steeds meer kinderen en volwassenen hebben hulp nodig. De Adventsactie wil met €25.000 dit project steunen. Uw op prijs gestelde bijdrage kunt u storten op rekeningnummer: NL89 INGB 0653 1000 00 ten name van Adventsactie, Den Haag. Dank u wel, ook namens de mensen die dankzij uw bijdrage hoopvol zicht krijgen op een betere toekomst. Wilt u meer weten: www.adventsactie.nl Namens de MOV-groep, parochie H.Bavo: An van Tol en Hans Labout 19
Vieringen in Heemstede
Wijzigingen voorbehouden: zie parochiële website of mededelingen in de kerk
Parochie Heilige Bavo 19.00 uur 10.00 uur
8 8 N r
4e zondag Advent zaterdag 20 december
Eucharistieviering pastor B. Putter Eucharistieviering pastor B. Putter m.m.v. Bavokoor
T W E E L U I K
Parochie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart
zondag 21 december
10.30 uur Eucharistieviering pastor F. Geels m.m.v. parochieel koor geen KWD + C
Vieringen Kerstmis en Oud en Nieuw zie binnenpagina’s
geen viering
geen viering Klaverbladviering in Bennebroek met Nieuwjaarsreceptie (zie pag. 8)
19.00 uur 10.00 uur
Communieviering pastor A. Dekker Communieviering pastor A. Dekker m.m.v. Bavokoor
19.00 uur 10.00 uur
Communieviering pastor A. Dekker Eucharistieviering kapelaan R. Verhaegh m.m.v. Bavokoor
19.00 uur 10.00 uur
Communieviering diaken E. Fennis Communieviering diaken E. Fennis m.m.v. Bavokoor
donderdag 9.00 uur Eucharistieviering
20
KWD = Kinderwoorddienst (van 5 t/m 12 jaar) C = Crèche (van 2 t/m 5 jaar)
Driekoningen zaterdag 3 januari zondag 4 januari
geen viering Klaverbladviering in Bennebroek met Nieuwjaarsreceptie zie pag. 8)
Doop van de Heer zaterdag 10 januari zondag 11 januari
10.30 uur Eucharistieviering pastor A. van den Hout m.m.v. parochieel koor KWD + C
2e zondag door het jaar zaterdag 17 januari zondag 18 januari
10.30 uur Eucharistieviering pastor F. Geels m.m.v. parochieel koor KWD + C
3e zondag door het jaar zaterdag 24 januari zondag 25 januari
vieringen doordeweeks
10.30 uur Eucharistieviering kapelaan R. Verhaegh m.m.v. parochieel koor KWD + C
woensdag 10.00 uur zondag 19.00 uur
Eucharistieviering ‘Hart voor ouderen’ met koffiedrinken na afloop Aanbidding Allerheiligst Sacrament en Lof
