http://www.netadvies.nl/advies/woorden.html Verklarende woordenlijst van Internet-termen. Onderdeel van de site van de organisatie Netadvies die zich bezighoudt met site hosting, site ontwikkeling en Internet advies. http://home.tiscali.be/lexicon/ Nederlandstalig lexicon met verklaringen van duizenden termen, afkortingen en acroniemen uit de wereld van de informatica en de telecommunicatie. Verklaringen van chat jargon staan apart. http://www.dedigitalerevolutie.nl/ De Digitale Revolutie is een bron van informatie voor alles wat met internet en digitale technieken te maken heeft. Met Digizine : een gratis e-zine.
KONING BOUDEWIJNSTICHTING De levensomstandigheden van de bevolking helpen verbeteren www.kbs-frb.be De Koning Boudewijnstichting is een onafhankelijke en pluralistische stichting van openbaar nut die zich sinds 1976 inzet om de levensomstandigheden van de bevolking te helpen verbeteren. De komende jaren concentreren we onze inspanningen vooral op vier programma’s: ‘Sociale rechtvaardigheid’, ‘Burgersamenleving’, ‘Governance’ en ‘Fondsen & Eigentijdse filantropie’. Onze werkmethodes zijn divers: we steunen projecten van derden, zetten zelf acties op rond bepaalde thema’s, we organiseren studiedagen, bundelen informatie in rapporten en publicaties ... Als Europese stichting in België is de Koning Boudewijnstichting zowel actief op lokaal, regionaal, federaal, Europees als internationaal niveau. Meer info vindt u op onze webstek: www.kbs-frb.be Praktische gegevens: bel +32-2-511 18 40 fax +32-2-511 52 21 mail
[email protected] Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, B-1000 Brussel Giften op onze rekening 000-0000004-04 zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 30 euro. Met de steun van de Nationale Loterij
http://mineco.fgov.be/information_society/ Overzichtelijke en praktische gids voor Internetgebruikers, opgesteld door de Federale Overheidsdienst Economische Zaken (het voormalige Ministerie van Economische Zaken). http://www.clicksafe.be/ ClickSafe geeft tips voor kinderen, ouders en leerkrachten die veilig willen surfen. U kunt ook doorklikken naar een aantal meldpunten. http://www.digitalehandtekening.be/ Alles over de digitale handtekening : een onmisbaar onderdeel van e-commerce en e-mail. Verwijzingen naar de Belgische en internationale wetgeving. http://www.virusalert.nl/ Virusalert.nl is volledig Nederlandstalig en biedt betrouwbare virusinformatie en waarschuwingen voor nieuwe virussen. www.cnt-nar.be Site van de Nationale Arbeidsraad met de tekst van de collectieve arbeidsovereenkomst van 26 april 2002 over cybertoezicht op werknemers. http://www.ispa.be/ De ledenlijst van de Belgische vereniging van internet service providers (ISPA) is handig voor wie met een provider in contact wil komen. Site van de vereniging van internetproviders in België: statistieken, ledenlijsten, persmededelingen… http://www.softwarepakketten.nl/ Overzichtelijke en handige site voor het kiezen van een nieuw softwarepakket, met links naar gratis software. http://www.softwaregids.nl/ Informatie over vrijwel alle Nederlandstalige softwareprogramma’s. www.opensource.org Officiële portaalsite voor open source software. http://www.contentcrew.nl/ Eenvoudig gratis on line magazine over het schrijven van beeldschermteksten. Met tips, adviezen en nieuwe inzichten voor de tekstuele inhoud van een internetsite, intranet en online- helpsystemen.
1 ICT - Gelinkt aan de toekomst
INTERESSANTE WEBSTSTEKS, HANDIGE TIPS EN INFO (... en er zijn er nog veel meer)
Gelinkt aan de toekomst Informatica en Kennisbeheer voor Verenigingen
Deze brochure: waarom en voor wie? In 2003, 2004 en 2005 ontwikkelt de Koning Boudewijnstichting drie nieuwe projecten in het kader van het programma ‘Burgersamenleving’. Deze projecten richten zich specifiek naar het verenigingsleven. Ze willen hun slagkracht verhogen en hun werking optimaliseren. Het eerste project heeft betrekking op de relatie tussen het verenigingsleven en ICT (informatie- en communicatietechnologie) en kennisbeheer. Het tweede legt de focus op de financiën en boekhouding. Het derde stelt het leiderschap in en van verenigingen centraal. Elk van deze thema’s is van essentieel belang om als vereniging doeltreffend en succesvol te werken en te (over)leven. Elk van deze projecten wordt door verschillende activiteiten omkaderd. Er is de publicatie van een brochure (waarvan u het ICT-exemplaar nu leest). Maar er is ook financiële en methodologische ondersteuning van projecten, organisatie van seminaries ... Daarvoor vindt u informatie in de folder die gelijktijdig met deze brochure verspreid wordt en waarin u uitgenodigd wordt om rond het thema van ICT en kennisbeheer en project bij de Koning Boudewijnstichting in te dienen. Gelinkt aan de toekomst is het eerste project in deze reeks. Deze brochure geeft op erg beknopte maar hopelijk sensibiliserende wijze basisinformatie over dit project. De soms moeizame relatie tussen een vereniging en de informatie- en communicatietechnologie staat centraal. Heel wat verenigingen hebben hieromtrent al ruime en diverse ervaring opgebouwd. Deze zullen in deze brochure niet veel nieuws ontdekken. Maar er zijn nog steeds heel wat verenigingen die aarzelen en twijfelen aan zowel de mogelijkheden als de noodzaak om zich in het avontuur informatica te storten. We hopen dat deze brochure toegankelijke en concrete informatie aanreikt. Ze bevat teksten maar ook heel wat levende getuigenissen en uit het leven gegrepen bekommernissen: welke informatie alvorens materiaal aan te kopen, hoe een lokaal netwerk creëren of een webstek bouwen, wat met beveiliging, telewerk, en open sourcesoftware… en nog veel meer. De auteurs (C. Paul en J-L. Manise) lieten zich leiden door de conclusies van een studie over de invoering van ICT in de sociaal-culturele sector en gesprekken met heel wat ervaringsdeskundigen. De brochure is zeker geen handboek of cursus, maar eerder een deuropener, een verkenning van een brede maar boeiende horizon. Hopelijk prikkelt ze u om verder en meer diepgaand naar informatie en tips te zoeken. De Koning Boudewijnstichting dankt de auteurs en de leden van het begeleidingscomité voor hun kritische en relevante opmerkingen. Veel leesplezier!
Deze brochure is gedrukt op milieuvriendelijk papier Coördinatie Koning Boudewijnstichting Guido KNOPS, directeur Benoît FONTAINE, programma-adviseur Guy REDIG, projectverantwoordelijke Nadine VAN OVERBERGHE, assistente Auteurs Cécile PAUL, vormingswerkster en Jean-Luc MANISE, projectverantwoordelijke internet & informatica CESEP Begeleidingscommissie Françoise KEMAJOU, coördinator Esnet Pierre MALAISE, directeur CESSOC Hugo CALLENS, ICT-coördinator SOCIUS Sabine DE WESER, stafmedewerkster communicatie STEUNPUNT JEUGD Koning Boudewijnstichting Brederodestraat 21 B-1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 511 18 40 Fax: +32 (0)2 511 52 21
Informatica en kennisbeheer voor verenigingen
Gelinkt aan de toekomst,
informatica en kennisbeheer voor verenigingen
Informatica en kennisbeheer voor verenigingen
Nieuwe technologieën en ICT: een must en een kans Telecommunicatie, informatica, internet, groepswerk in netwerk, software, multimedia, elektronisch documentenbeheer… Deze termen maken al jarenlang deel uit van de dagelijkse realiteit van heel wat profit en social-profit organisaties en dus ook van verenigingen. Van bestuurders, werknemers, beheerders en vrijwilligers wordt verwacht dat ze handig met deze nieuwe communicatie- en werkinstrumenten kunnen omspringen.
Informatica is zowel een must als een kans. Een must omdat de druk om informatie te automatiseren en elektronisch te verspreiden praktisch onhoudbaar zal worden. In zekere zin heeft u geen keuze. Een opportuniteit omdat informatica eveneens een geweldig instrument is voor sociale communicatie en culturele verspreiding, een middel om samenwerkingsprojecten te creëren en te dynamiseren. E-mail brengt uw boodschap in een paar tellen naar het andere eind van de wereld. Met een paar muisklikken creëert u uitgebreide partnerships. Gratis forums voor het uitwisselen van berichten en bestanden vergemakkelijken het groepswerk in een netwerk. Het is het ontstaan van een nieuwe zowel gecentraliseerde als gedecentraliseerde vorm om het werk te organiseren.
ICT heeft een hefboomeffect op de werkzaamheden: ze stimuleert het gebruik van nieuwe werkmethodes en/of verbetert de werking van de organisatie, alleen al omdat er nu veel directer en gebruiksvriendelijker kan worden gecommuniceerd. Informatica en internet kunnen een grote hulp zijn om de interne werking van uw vereniging verder te verbeteren en het publiek een nog betere service te bieden. U moet wel goed weten welke de mogelijkheden en beperkingen van deze technologie zijn. U moet ze uiteraard onder de knie krijgen, correct gebruiken en kritisch blijven staan tegenover de sociologische, ethische en politieke kwesties die er aan verbonden zijn.
« In onze vereniging kwam informatie- en communicatietechnologie twee à drie jaar geleden voor het eerst ter sprake. De pr-verantwoordelijke gaf de aanzet. Hier werd de behoefte om deze communicatieinstrumenten voor externe communicatie te gebruiken, immers het eerst voelbaar. We begonnen met de installatie van internet. We zijn ‘aangesloten’ en hebben een site waarop we onze verschillende activiteiten stilaan beginnen voor te stellen. We hebben eveneens e-mailadressen van onze leden en bestuurders. De belangrijkste medewerkers werken nu met telematica. »
Een pr-verantwoordelijke van een cultuurvereniging
ICT PROJECT
1
2
« Ergens in 1993 of 1994 deed de informatica haar intrede in onze vzw. Vooral het secretariaat werkte er toen mee. Daarna kwamen er ook computers voor het beheer en boekhouding die begonnen te werken met databanken en boekhoudprogramma’s die een groot deel van het administratieve werk sterk hebben vereenvoudigd. Daarna volgde tekstverwerking. We hebben jarenlang met afzonderlijke pc’s gewerkt. Het netwerk kwam er pas veel later. Daarvoor moesten we de algemene organisatie in haar geheel opnieuw bekijken. We moesten immers een nieuw softwaresysteem invoeren. Nu heeft het hele team toegang tot een intranet (beveiligd lokaal netwerk dat vaak intern aan de organisatie is, waarin de gegevens op ongeveer dezelfde manier als op het internet worden gestructureerd) en tot internet. Onze internetsite wordt regelmatig bijgewerkt. Het publiek kan ons op deze site eveneens vragen stellen. »
Een verantwoordelijke van een jeugdorganisatie
Een regisseur verbonden aan een vzw die projecten rond de NoordZuid samenwerking realiseert
« Eén van onze activiteiten is een reis naar Afrika, video-opleiding geven, films maken met kunstenaars van daar. Tien jaar geleden vertrokken we met een camera, een 16 mm-scherm en zwart-wit filmrolletjes die we ter plekke in bakken ontwikkelden. Nu nemen een computer, een flat screen en een camcorder mee. »
(N)ICT, wat is dat? De (Nieuwe) Informatie- en Communicatietechnologieën groeperen niet enkel het internet en zijn diverse toepassingen (e-mail, on line verrichtingen…). Ze omvatten meer in het algemeen ook: - mobiele telecommunicatie - draagbare informatica en haar verbindingsmogelijkheden die het werken in een netwerk bevorderen - software om in groep te werken en voor een gedecentraliseerd takenbeheer - toepassing van multimedia, on line of op cd-rom - systemen om telefoonoproepen door te schakelen, voice mail, elektronisch transactiebeheer, elektronisch documentenbeheer,… - videocommunicatie Bron: G. Valenduc, P. Vendramin, 1997
3
Kennisbeheer De mens speelt de hoofdrol, ICT maakt het gemakkelijker
Welk nut heeft een opleiding als de nieuw verworven kennis niet binnen de vereniging kan worden benut? Wanneer een medewerker, een vrijwilliger of een verantwoordelijke weggaat, dan verliest die vereniging vaak een heel netwerk en een schat aan ervaring. Kennis beheren betekent dus dat men in zo veel mogelijk gevallen de kennis en ervaring, van dat wat de rijkdom van een organisatie vormt, nl. het menselijk kapitaal, overdraagt. ‘Knowledge Management’ meet en structureert kennis en maakt er modellen van om haar voor iedereen toegankelijk te maken en te vergroten. De studie “The Knowledge-Creating Company” van Nonaka en Takeuchi was een mijlpaal inzake kennisbeheer. De studie maakt een onderscheid tussen twee soorten kennis: impliciete en expliciete kennis. Expliciete kennis is alles wat beschikbaar is: dossiers, artikels, verslagen, boeken, gegevensbanken,… Ze vertegenwoordigt slechts 15 à 20% van de kennis van een instelling. Het overige deel, nl. de impliciete kennis, zit in het hoofd van de mensen! Mensen die elke dag in de organisatie werken en soms uit de organisatie weggaan… Volgens Nonaka en Takeuchi bestaan er verschillende methodes om kennis om te zetten en te verwerven. De eerste heeft betrekking op teamwerk en coaching en
ICT PROJECT
1
4
bereikt nu haar limiet. In de Middeleeuwen kon men zich nog meerdere jaren veroorloven om iemand tot een goede steenhouwer op te leiden, want men wist dat hij dit vak zijn hele leven zou uitoefenen. Vandaag gaat alles veel sneller: men moet georganiseerder en explicieter zijn. We moeten dus ook proberen om impliciete kennis om te zetten in expliciete kennis. Daarom moeten we de kennis van de verschillende mensen formaliseren, concreet vastleggen en in een methode gieten. We moeten werken om kennis te verwerven en te verspreiden. Waarom zouden we onze vakkennis in een afdeling of dienst niet met anderen delen? We kunnen de kennis dan structureren, classificeren en systematiseren en herbruikbare modellen creëren. Het laatste proces dat de auteurs vermelden, is het proces dat vaak door de organisaties wordt verwaarloosd, nl. het gebruiksklaar maken van de kennis: we moeten de kennis kunnen structureren, classificeren, afbakenen en vertolken zodat ze, indien nodig, zo snel mogelijk toegankelijk is voor anderen. Kennisbeheer is dus het vermogen om al deze verschillende processen te ondersteunen. ICT kan dit alles vergemakkelijken.
En uw adressen? De boekhouding en het beheer van het adressenbestand kunnen met de computer gebeuren. Binnen de kortste keren beheert u uw contactpersonen met een kleine databank. U creëert formulieren voor gegroepeerde verzendingen en om het informatieblad en uitnodigingen voor evenementen te versturen. Maar opgelet: informatica heeft de neiging om informatie te vermenigvuldigen. Vaak worden dezelfde gegevens op twee of drie verschillende wijzen ingevoerd (J.-P. Vandenbossche, Jean-Pierre Vandenbossche, Vandenbossche Jean-Pierre…). Het is trouwens kinderspel om nog meer selectiecriteria in te voeren. Als we nonchalant te werk gaan, zitten we na een poosje opgescheept met een opmerkelijk ondoeltreffende gegevensmastodont. Een paar gulden regels: het regelmatig opslaan van uw gegevens is een absolute must, beperk de details van de bestanden drastisch, verwijder gegevens die zomaar in het wilde weg werden ingevoerd en laat regelmatig een lijst van uw gegevens afdrukken en analyseer ze met een objectief oog.
Waarom ICT in verenigingen gebruiken? De voordelen die verantwoordelijken uit deze sector het vaakst aanhalen zijn de gemakkelijke informatieoverdracht, de snelheid en de zeer ruime verspreidings- en communicatiemogelijkheden: - de secretariaten worden van een zware dactylografietaak ontlast - met een netwerk kan de uitrusting rendabeler worden gebruikt (bijvoorbeeld één of twee goede netwerkprinters in plaats van ieder zijn eigen printer) - een lokaal netwerk verschaft gelijktijdige toegang tot dezelfde informatie en creëert een grotere coherentie - via het netwerk kunnen bestanden worden gedeeld - dankzij het lokaal netwerk kunnen het informatiebeheer en informatieverspreiding worden geoptimaliseerd (interne nota’s via e-mail, notulen van vergaderingen…) - dankzij e-mail kunnen talrijke niet-dringende telefoontjes worden vermeden - de internetsite is een uithangbord voor de organisatie - phone- en netbanking vermijden een verplaatsing naar de bank - e-mails zijn sneller en goedkoper dan mailings of faxen - met de computer kan men eigen realisaties maken zoals bijvoorbeeld een periodiek informatieblad - de telefooncentrale draagt bij tot betere werkomstandigheden - voor organisaties die zich hoofdzakelijk bezighouden met de organisatie van evenementen zijn e-mail en internet onmisbaar geworden voor het beheer van hun contacten en het opzoeken van informatie - met geïnformatiseerde ticketsoftware kan het overboekingsrisico beter worden beheerd.
5
Geleidelijke invoering
Informatie- en communicatietechnologie verovert stilaan haar plaats in de verenigingssector. Sommige veranderingen lijken onomkeerbaar in elke vereniging: e-mail is een niet-aflatende concurrent voor de goede oude fax, overheidsinstanties leggen steeds vaker de nadruk op het elektronische beheer, databanken op het internet nemen stilaan de plaats in van informatie- en omzendbrieven. Offerteaanvragen, officiële documenten, dossiers voor subsidieaanvragen zijn steeds vaker on line beschikbaar.
Soms is er zelfs geen papieren versie van deze documenten meer: ze kunnen dus alleen op de computer worden ingevuld. Het is gewoon ondenkbaar dat de boekhouding, studies, statistieken en verslagen zonder pc zouden worden gerealiseerd. Voor sommige verenigingen is het een echte handicap wanneer het computermateriaal niet op haar activiteiten is afgestemd, ze het basisgebruik van e-mail niet kent of geen webpagina’s heeft. Wanneer een vereniging informatie- en communicatietechnologie in haar dagelijkse werking integreert, betekent dat ook dat ze die technologie benut om de aspecten te benadrukken die haar van de rest onder-
scheiden. ICT kan echt worden gebruikt als ondersteuning voor het realiseren van het maatschappelijk doel: sensibilisering, opleiding of onderwijs, internetsite als uithangbord en interactief forum met het publiek, creatie van een databank met pedagogische informatie en tools, snelle mobilisatie van de leden... Gewoon één of meerdere computers met een internetaansluiting ter beschikking stellen van jongeren in een buurthuis of jeugdorganisatie, lezers in een bibliotheek of mensen die soms in de lokalen van een vereniging komen (bestuurders, vrijwilligers …) is op zich al een volwaardig dienstenaanbod.
« Phone Banking is bijzonder handig voor organisaties die vaak met geldtransfers te maken hebben. Men hoeft voor de bankverrichtingen niet langer zelf naar de bank te gaan. De boekhouder heeft een dagelijks overzicht van de financiële situatie van de vereniging, wat zeer nuttig is. De regelmatig bijgewerkte programma’s zijn hier tamelijk performant. »
Een vrijwilliger, penningmeester van een vzw
ICT PROJECT
1
6
De verantwoordelijke van een documentatiecentrum
Een vrijwillig medewerkster
« De informatieverzending via mail heeft de wijze waarop onze vereniging haar externe contacten bekijkt en organiseert, grondig veranderd. Met deze formule kan informatie in één keer in een onbeperkt aantal exemplaren worden verzonden. Financieel gezien kan deze tool, ondanks de hoge begininvestering (specifieke software, permanente internetverbindingen…), renderend zijn. »
« In het vluchtelingencentrum van Kapellen in de buurt van Antwerpen, organiseren vrijwilligers computercursussen en een initiatiecursus internet voor de bewoners. Dankzij deze tool kunnen de asielzoekers nieuws uit hun land van herkomst blijven ontvangen. »
Voorzitster van een computerclub
« Onze vereniging biedt bejaarden een eerste initiatiecursus computer en internet. Dit gebeurt in samenwerking met verschillende plaatselijke verenigingen. Dankzij zes draagbare computers kunnen we les geven in verschillende dorpen, wat het contact met senioren met mobiliteitsproblemen bevordert.»
Een medewerker van een vereniging voor mensen met een handicap
« Informatie, opleiding en integratie: dat zijn de drie werkingsassen die aan de basis liggen van de filosofie van onze vzw. Ze werd meer dan 10 jaar geleden opgericht en heeft een uitgebreide verzameling interactieve software over handicaps in België. Onze computeropleidingen zijn in twee zeer verschillende modules georganiseerd: een ‘lokaal netwerk’ dat voor de opleiding van stagiairs in de lokalen van het centrum wordt gebruikt, en het ‘Telenetwerk’ waarmee sommige mindervalide stagiairs via telematicamiddelen een opleiding op afstand krijgen. »
7
« Internetsensibilisering kan resulteren in eenvoudige en originele voorstellen die door de gebruikers zelf worden aangebracht. Zo hadden we bijvoorbeeld iemand die gepassioneerd was door genealogie en die bijna elke voormiddag naar ons centrum kwam. Sedert een paar maanden geeft zij uitleg aan mensen die informatie over genealogie willen en toont zij hen hoe ze het internet bij hun opzoekingen kunnen gebruiken. Vanuit het oorspronkelijke sensibiliseringsinitiatief ontstaat er dus stilaan een klein netwerk van kennisuitwisseling rond informatie- en communicatietechnologie. »
Een vrijwilligster die groepen voor internetsensibilisering begeleidt
« We realiseerden een heuse ‘computeralfabetisering’ voor mensen van het plaatselijke activeringsproject. Het was echt geniaal. De mensen voelen zich niet langer onwennig bij deze nieuwe technologieën. Ze hebben nu een ander beeld van hun kinderen en van hun eventuele werkgevers. »
vrijwilligerbegeleidster van ICT cursus
ICT PROJECT
1
8
De vragen die men zich zeker moet stellen
Neem geen overhaaste investeringsbeslissingen Het efficiënt invoeren van informatie- en communicatietechnologieën in een vereniging betekent uiteraard dat er geschikt materiaal wordt aangekocht, maar ook en vooral dat er binnen de onderneming grondig wordt nagedacht over de activiteiten, de menselijke werking en de organisatie. Hoe beter het globale informaticaproject vanaf het begin werd uitgedacht, hoe groter de kans dat de ingevoerde technologie zal worden gebruikt.
De belangrijkste vragen die men zich voor elke investering moet stellen zijn: - Wat is het beoogde streefdoel op korte, middellange en lange termijn? - Aan welke behoefte beantwoordt het project? De centrale vraag in deze denkpiste is uiteraard de toegevoegde waarde die door het project wordt gecreëerd. Hiervoor moet een zo betrouwbaar mogelijke evaluatie van alle mogelijke voor- en nadelen van het project worden gemaakt. - Wat zijn de geplande realisaties? - Hoe kunnen zoveel mogelijk medewerkers van de vereniging bij het project betrokken worden, zodat het zich er ook achter schaart? - Welk type publiek zal effectief worden bereikt? - Welke zijn de beschikbare financiële middelen? - Welke partnerships moeten worden overwogen om de doeltreffendheid van het project te verhogen en/of de kosten ervan te drukken? - Welke zijn de kritieke factoren voor succes? (…)
De invoering van informatietechnologie heeft trouwens meestal gevolgen voor het human resources beheer. Wat is het huidige opleidingsniveau van de medewerkers? Welke voortgezette of specifieke opleiding moet er worden voorzien? Hoeveel tijd moet er aan deze opleidingen en aan het aanleren van de informaticatools worden besteed? Op welk type specialisten moet er een beroep worden gedaan (technici, informatici, consultants…)? Welk internetgebruik moet er met de leden van de vereniging worden afgesproken? Dit zijn stuk voor stuk vragen die vooraf en idealiter samen moeten worden besproken en behandeld. Zo voelt iedereen zich actief betrokken bij de invoering van deze nieuwe werkmethodes. Bij het concept van het project is de tijd die men uittrekt om de gebruiker erbij te betrekken van cruciaal belang voor het toekomstige gebruik van de nieuw ontwikkelde toepassingen. Voor de investeringen varieert de keuze naargelang het gaat om het verbeteren van de interne werking van de vereniging met het oog op een grotere efficiëntie (centraliseren van de oproepen, creëren van een gegevensbank die mailings naar
9
alle leden vergemakkelijkt, groeperen van de medewerkers van de vereniging in een netwerk…) of om het aanbieden van een nieuwe of bijkomende dienst aan het doelpubliek van de vereniging. En natuurlijk houdt de te realiseren investering veel meer
in dan enkel de aankoop van materiaal. De verenigingen moeten immers ook de kosten kunnen dragen voor het oplossen van technische problemen, telefoon, opleiding van het personeel, bijwerken van de informatie,…
« Voor een kleine vereniging is het creëren van een eigen internetsite een dure zaak. Het vergt een investering qua tijd en personeel die haar structuur zich niet kan veroorloven. De invoering van één gemeenschappelijke internetsite voor verschillende verenigingen uit dezelfde sector, bijvoorbeeld in de vorm van het ter beschikking stellen van een aantal pagina’s per vereniging op eenzelfde site, is een aanbod van een vereniging zoals de onze.»
Een communicatieverantwoordelijke van een provinciale vereniging
« Als ik zie hoe de medewerkers van onze vereniging nu reageren, vind ik dat we al grote vorderingen hebben gemaakt. Zij vragen zelf om een opleiding te mogen volgen. Dat is misschien wel omdat we de tool anders aan hen hebben voorgesteld en hen hebben laten nadenken over hoe ze die aan hun eigen behoeften kunnen aanpassen. De samenwerking verloopt zeer goed omdat we in het begin een zeer eenvoudig intranet(netwerk) hebben ingevoerd. Ondanks de kleine wrijvingen, staan de mensen achter het project omdat het hen de kans biedt om vlugger en beter te werken.»
Een bestuurslid van een grote cultuurvereniging
« Bij het opstarten van projecten die een verandering van werkmethode met zich meebrengen, moet men zeker weten welke gebruikers erbij betrokken zullen zijn, wie toegang zal hebben tot deze nieuwe diensten en hoe hun duurzaamheid zal worden gewaarborgd. » Een medewerkster van een natuurreservaat
ICT PROJECT
1
10
Open source software “Open source software” is zomaar voor iedereen beschikbaar. Open source software moet aan drie criteria voldoen: beschikbaarheid van de bronnen, vrijheid om het te verdelen en te wijzigen. Het kan onder een GPL-licentie (General Public Licence) worden geplaatst. Deze licentie bepaalt het juridische kader van de open source programma’s. Open source sofware is massaal beschikbaar en dekt ongeveer alle domeinen: tekstverwerking, rekenbladen, netwerkbesturing, programma voor het beheer van de mails en het werken in groep, internetservers. Er zijn ook oplossingen op maat beschikbaar. U moet ze gewoon aan uw eigen omgeving aanpassen. Dit biedt dus zeer interessante mogelijkheden voor verenigingen die meer in netwerk willen werken. Deze programma’s zijn immers meestal gratis (of kosten amper een tiental euro). Zij vormen ook een alternatief voor andere bestaande programma’s die soms meerdere duizenden euro’s kosten. Het is evenwel niet altijd gemakkelijk om specialisten voor dit type software te vinden.
Een eigen site bouwen? Het is op zich niet zo moeilijk om een eigen site te bouwen. Men kan deze opdracht ook uitbesteden – de prijzen worden steeds democratischer. Maar een site bouwen is veel meer dan gewoon een domeinnaam activeren. Dat is nog maar het begin! Indien er geen duidelijk antwoord wordt gegeven op vragen rond de verantwoordelijkheid en de tijd die wordt vrijgemaakt voor het onderhoud en de evolutie van de site en indien men geen formele procedures opstelt om de inhoud te controleren en up-to-date te houden, kan men zich beter niet aan dit avontuur wagen. Niets is meer ontmoedigend dan een site met achterhaalde informatie waarop niemand meer komt kijken omdat ze toch niet wordt bijgewerkt. Het goede nieuws is dat men in de non-profit sector steeds meer zogenaamde dynamische sites vindt. Zodra de site gecreëerd is, kan de informatie die erop staat worden bijgewerkt door iemand die geen informatica kent maar een korte opleiding heeft gevolgd. De fameuze agenda’s, activiteitenkalenders en andere evenementenrubrieken kunnen dan gemakkelijk worden bijgewerkt en uw site blijft een ‘levende’ informatieplaats.
11
De e-mailmagie
E-mail: onvermijdelijk! U heeft nog geen e-mail? Laat u bekoren! U gebruikt al e-mail? U kunt niet meer zonder! E-mail is de oudste internetfunctie en ongetwijfeld de meest spectaculaire vooruitgang inzake communicatie- en informatie-uitwisselingsgemak. E-mail en zijn afgeleide producten zoals chats, discussieforums en nieuwsgroepen hebben onze manier van communiceren grondig veranderd.
Elektronische berichten worden e-mail of webmail genoemd. Maar achter elke naam schuilt hetzelfde principe: een boodschap direct kunnen opstellen, er eventueel een (om het even welk) bestand als bijlage aan toevoegen. Je voert een adres in en via een eenvoudige klik verzend je een bericht dat een paar minuten later al ter bestemming is. De ontvanger kan dit bericht lezen en – indien gewenst - afdrukken. Dit betekende een radicale verandering in onze manier van communiceren. In een handomdraai Snelheid en flexibiliteit zijn de twee belangrijkste voordelen van e-mail. De verzendings- en ontvangsttijd van de berichten is zeer kort en men mag zo niet op een bijna onmiddellijk, dan toch wel op een zeer snel antwoord hopen. Dit versnelt uiteraard het communicatietempo. Soms gaat de druk parallel eveneens in stijgende lijn: heel wat mensen gaan ervan uit dat een verzonden mail ook ontvangen en gelezen is en verwachten binnen een paar uur een antwoord. Dit nieuwe tempo kan
ICT PROJECT
1
12
soms onaangenaam zijn. Het is dan ook nuttig om regels en een communicatieritme met zijn contactpersonen af te spreken. Gebruiksvriendelijkheid en –gemak zijn eveneens belangrijke elementen: u hoeft gewoon het bericht te typen, het eventueel mee te sturen bestand te selecteren en het bericht rechtstreeks of als kopie naar één of meerdere personen te versturen. De volledige correspondentie kan gemakkelijk worden geklasseerd, gearchiveerd, herlezen en uitgeprint. Kortom, het is mogelijk om bijvoorbeeld een informatieaanvraag te creëren en te beheren of om partners te zoeken. Het elektronische equivalent van het communicatiemateriaal van de instelling wordt gemakkelijk gerealiseerd: briefhoofd, nieuwsbrieven, tijdschrift… Snelheid en kwaliteit worden dan gecombineerd met personalisatie en besparingen. Creëren van partnerships De uitgevers van software hebben de functies van elektronische berichten verder uitgebouwd: thematische mailuitwisselingsruimtes, het creëren van een verzen-
dingslijst (met andere woorden een groep bestemmelingen die hetzelfde bericht met één handeling zullen ontvangen) of het tot stand brengen van een rechtstreekse dialoog met de bestemmelingen. Een kwartiertje volstaat al om gratis een contactgroep te creëren waarin mails kunnen worden uitgewisseld, illustraties kunnen worden gepubliceerd, kortom, waarin men in groepsverband kan communiceren, ongeacht de plaats waar men zich bevindt of het tijdstip waarop men on line is. Een nieuwsgroep of een e-mail interessegroep maken het eveneens veel gemakkelijker om belangen- of drukkingsgroepen te creëren, te beheren en te leiden. Opletten geblazen En dan zijn er de onvermijdelijke nadelen: de berichten krioelen van de spelfouten, onverzorgd opgebouwde zinnen, verkeerde begin- en slotformules (verkeerde namen en data…), berichten die per ongeluk naar de verkeerde bestemmeling worden verzonden of veel te laat vertrekken… De snelheid van de e-mails duwt de gebruikers in de richting van een instantcommunicatie die vaak wrange resultaten oplevert. Een goed verstuurder …
13
Wegwijs in het lokaal netwerk
Van een alleenstaande pc naar een lokaal netwerk Er was de pc. Nu is er de on line informatica en netwerkinformatica. Een lokaal netwerk, internet en gedeelde mailboxen zullen hun intrede maken in alle organisaties die minstens… twee pc’s hebben! Werken in een netwerk is een onafwendbare realiteit. Het is de natuurlijke taak van een team en de informatica komt in het kader van dit streefdoel volledig tot ontplooiing. Goed ontwikkelde en efficiënt benutte computertoepassingen kunnen de speerpunt worden voor een nieuwe organisatievorm die gebaseerd is op werk in teamverband.
Kabels Wat is de juiste materiaalkeuze? Aan het einde van deze brochure vindt u interessante adressen waar u meer uitleg en eenvoudige toelichting vindt voor een paar technische termen die we moesten gebruiken. Om een lokaal netwerk op te zetten is er een ideale situatie en zijn er de praktische aspecten. Draadloze communicatie is ongetwijfeld de aantrekkelijkste installatie: u moet gewoon een radiozender kopen en elke computer met een radionetwerkkaart uitrusten. Er bestaan twee technieken: Bluetooth voor draadloze communicatie over een afstand van een tiental meter en Wi-Fi voor draadloze netwerkaansluitingen in een heel gebouw. Maar dat is een dure zaak! Daarom wordt meestal geopteerd voor een oplossing met een “hub” of een “switch” of wordt een gestructureerd kabelsysteem op een gewone telefoonlijn geïnstalleerd.
en die alle kanten lijken uit te gaan is niet zo handig. Als de pc’s op verschillende verdiepingen staan, wordt het nog ingewikkelder. Een gestructureerd kabelsysteem is dan ook de beste oplossing. Concreet betekent dit dat er in of op de muren (via kabelgootjes) op alle gewenste plaatsen computerstopcontacten worden geplaatst. Al deze draden lopen naar een centraal punt waar ze met een aansluitdoos worden verbonden.
Tot zover het materiaal of de hardware. Als er al verschillende computers zijn die meestal met Windows (95, 98, XP, 2000…) werken, wordt doorgaans voor een netwerk geopteerd. Deze besturingssystemen bieden standaard netwerkfuncties aan. Men moet dus geen enkele bijkomende software kopen. Er moet dan enkel nog een werkgroep worden gecreëerd waarin alle toestellen voor het gebruik van de randapPc’s verbinden paratuur worden geïdentificeerd: printer, Hub en switch: wat is dat? Het is een scanner of ziplezer (toestel dat grote disketdoos waarop 4, 8, 16 of 24 kabels (en tes met een capaciteit van 100 of 250 Mb meer als ze onderling worden verbonden) leest). Op deze manier krijgt men zonder kunnen worden aangesloten. Het andere diskette toegang tot de bestanden en dataeind van de kabel is verbonden met de net- banken van de vereniging (zeer interessant, werkkaart of –poort van de pc. Het kluwen temeer omdat de bestanden vaak groter van kabels waarmee de grond bezaaid is zijn dan de capaciteit van één diskette).
ICT PROJECT
1
14
Internet delen Computers die onderling op elkaar aangesloten zijn, kunnen een internetabonnement delen. Er zijn twee mogelijke types internetaansluitingen qua prijs en performance: een aansluiting die per minuut wordt gefactureerd (€ ( 2,5/uur tijdens de piekuren, € 1 tijdens de daluren) of een vaste aansluiting (vanaf € 30 per maand) per telefoonlijn (ADSL) of via de kabel (geïnstalleerd door uw kabelmaatschappij). Bij een breedbandabonnement moet men geen nieuwe lijn voor internettoegang openen omdat internet en spraaktransmissie een verschillende frequentie gebruiken. De internetproviders bieden naargelang het aantal aangesloten computers verschillende abonnementstarieven aan. Verschil: de omvang van het debiet om op het internet te surfen of om bestanden te downloaden en het aantal beschikbare e-mailadressen. Via ‘Proxy’ software (dit type software is gratis beschikbaar op het internet) of via een zogenaamde router (die tussen € 100 en 2000 kost) kunnen meerdere computers dezelfde aansluiting delen. Opgelet: u dient er wel rekening mee te houden dat de bandbreedte dan over alle gebruikers wordt gespreid en dat niet alle internetproviders deze goedkope oplossing toestaan.
Een informaticanet ontwerpen Er zijn talrijke voordelen verbonden aan het in netwerk plaatsen van computers: uitwisselen van bestanden, delen van printers, scanners, en internetaansluiting. Maar dat betekent ook dat er grondig moet worden nagedacht over de wijze waarop de informatie wordt georganiseerd en verdeeld. Meestal zit er binnen elke vereniging wel iemand die aanleg voor informatica heeft. Hij/zij wordt snel de persoon bij wie men met informaticaproblemen gaat aankloppen, hoewel dit formeel gezien niet tot zijn/haar takenpakket behoort, hij/zij hiervoor niet wordt vergoed en hij/zij er vaak ook niet echt de tijd voor heeft. Deze informele werkwijze is bij gebrek aan middelen meestal een verplichte fase. Opgelet evenwel, want wanneer er geen procedures voor het gegevensklassement worden ingevoerd, belanden we zeer snel in een wanordelijke situatie: verschillende niet-bijgewerkte versies van documenten, tijdverlies, onbeveiligde vertrouwelijke gegevens, veiligheidsproblemen, virussen enz. De techniek lost de bestaande communicatie- en organisatieproblemen zeker niet op! Het creëren van een netwerk is dus een ideale gelegenheid om (opnieuw) een denkpiste over de werk- en informatie-uitwisselingsprocessen op te starten.
15
« Voor de organisatie van het dagelijkse werk zorgde het werken in een netwerk voor heel wat veranderingen. Vandaag worden de gegevens echt via de computer gedeeld. Vroeger was iedereen verantwoordelijk voor zijn bestand of een programma dat niemand zonder zijn voorafgaande toestemming kon inkijken. Nu moeten we continu opletten en nadenken over de wijze waarop iedereen het werk van anderen kan overnemen. Het is belangrijk dat er goede gedragscodes en grenzen worden vastgelegd. »
Een verantwoordelijke van een jeugdhuis
« In onze vereniging hebben we heel wat werk verricht om de mensen in een netwerk te plaatsen en ervoor te zorgen dat het ook echt werkt. Dit vereiste zeer grote inspanningen qua uitrusting en bijscholing van al het personeel en de vrijwilligers. We hebben alles tot in de puntjes voorbereid. We hebben de mensen gesensibiliseerd en ervoor gezorgd dat iedereen enigszins met de tool vertrouwd is. Nu zijn we van plan om twee of drie mensen een grondiger opleiding te laten volgen. Daarna kunnen zij hun kennis op basis van de behoeften stilaan aan de medewerkers doorgeven. We hebben samen ook een informaticacharter opgesteld met antwoorden op vragen als Wat is samenwerken in het netwerk?, Wat zijn mijn verplichtingen?, Wat zijn mijn rechten?. Wij hebben iedereen er willen bij betrekken, en niet alleen diegenen die het allemaal al weten. We geven dus voorrang aan het uitbouwen van een uniforme service voor het gebruik van de technologieën, zodat we geen vereniging worden waarin niet iedereen op hetzelfde niveau zit. »
Een verantwoordelijke voor vrijwilligers in de hulpverlening
En telewerken? Telewerk of thuiswerk is werk dat met behulp van telecommunicatiemiddelen buiten de zetel van de vereniging wordt verricht. Er bestaan talrijke varianten: occasioneel (minder dan één dag per week), regelmatig (minstens één dag per week), permanent (meer dan 90% van de arbeidstijd thuis), afwisselend telewerk (tussen 20 en 90% van de tijd thuis)… Wat zijn de belangrijkste voorwaarden voor succesvol telewerk? Heel eenvoudig: uiteraard de geschikte technische uitrusting hebben, maar ook een vertrouwensklimaat creëren, een personeelsbeheer invoeren dat gebaseerd is op doelstellingen en niet op rechtstreekse controle, actief innoveren, de taken opnieuw kunnen verdelen en organiseren, de werkmethodes aanpassen, een teamgeest in stand houden… Sommige verenigingen zijn daar wonderwel in geslaagd… waarop wacht u nog?
ICT PROJECT
1
16
Beveiliging: een prioriteit
Laat het geen nachtmerrie worden Informatica groeit snel uit tot een heel belangrijk element: boekhouding, verslagen, briefwisseling, adressen van contactpersonen, dossiers, alles wordt plotseling onmisbaar. Een computer is maar een machine. Hij kan defect zijn, beschadigd worden door een virus of elektrische overspanning. Soms raakt men alle gegevens of een deel ervan kwijt. Zonder back-up kan dat een echte nachtmerrie worden. Jammer genoeg wordt veiligheid vaak informeel beheerd en beseft men pas dat men niet genoeg voorzorgen heeft genomen op het moment dat er ook echt iets mis gaat. Beter voorkomen dan genezen dus!
Verenigingen gebruiken regelmatig antivirusprogramma’s, maken soms backups en beschermen hun vertrouwelijke gegevens redelijk goed met wachtwoorden. Maar vaak vergeet men de virusdefinities bij te werken (elke dag komen er nieuwe virussen bij) en wachtwoorden zijn vaak heel gemakkelijk te achterhalen (onder het klavier, in het adresboekje bij de letter ‘W’ voor wachtwoord, op een post-it aan het scherm,…). Bijzonder weinig verenigingen denken eraan om hun e-mailsysteem te beveiligen en een detectiesysteem voor hackers en/of een fire wall te installeren. De meeste gegevensvervormingen, gegevensverliezen of ontoegankelijke toepassingen en diensten zijn het resultaat van een slecht beschermd systeem of een slecht gebruik van de toepassingen. Verantwoordelijkheidsgevoel en opleiding zijn hier twee sleutelfactoren, met als logisch(e) resultaat de invoering van formele veiligheidsprocedures: wie doet wat, wie is waarvoor verantwoordelijk? Deze procedures kunnen trouwens worden getest: als u per ongeluk de directory van uw ‘administratieve’ pc (de pc waarop de boekhouding, de onkostennota’s en belangrijke briefwisseling opgeslagen is) heeft gewist, kunt u dan
alle gegevens recupereren en indien ja, van wanneer dateert de back-up versie? Back-ups Dat is de meest voor de hand liggende zaak - en toch! In plaats van artisanale back-ups te maken, kunt u misschien beter investeren in dagelijkse en automatische opslagtools die uw belangrijke gegevens definitief vastleggen. Oplossingen op gegevensbanden zijn beschikbaar vanaf € 500. Een andere mogelijkheid is een archiveersysteem op cd-rom waarvoor u een eenvoudige cd-writer nodig heeft. Antivirus Met meer dan 50.000 virussen in omloop zijn antivirusprogramma’s de meest gebruikte software. Hun frequente update is nog altijd een probleem. Een professioneel antivirusprogramma kost ongeveer € 50. Voor de updates die u een permanente bescherming bieden, moet u op een twintigtal euro per jaar rekenen. Door het grote succes van het internet gaat men er meer en meer van uit dat een antivirus slechts echt efficiënt werkt als hij in combinatie met een fire wall wordt gebruikt. Het volstaat immers niet om virussen te
17
weren, ook hackers en aanvallers moeten worden tegengehouden. Idealiter moet er ook een tool worden geïnstalleerd voor de beveiliging van e-mails, die de belangrijkste verspreiders van virussen zijn. Fire wall Een fire wall filtert de gegevensstroom om aanvallen te voorkomen. Het is een soort brandwerende (infectiewerende) buffer die tussen de twee netwerken – dat van u en het internet – wordt geplaatst. Om toegang tot het web te krijgen, moeten er echter gegevens kunnen worden uitgewisseld. Dit gebeurt via streng bewaakte micro-openingen in de fire wall. Momenteel zijn er nieuwe geïntegreerde producten beschikbaar op de markt: zij combineren een beveiligingstool, een fire wall en een updateservice voor de beveiligingsbestanden. Zij kosten tussen € 500 en 1000.
ICT PROJECT
1
18
Veiligheid onder controle houden Er zijn drie categorieën van computerrisico’s: ongelukken, fouten en kwaadwillige daden. Daarom raden wij u aan om een beveiligingsstrategie uit te werken die rekening houdt met risicogevoelige bronnen, de mogelijke impact, de kosten om de problemen op te lossen, de beschikbare interne middelen en de wettelijke aspecten waaraan uw vereniging moet voldoen. U kunt dan een beveiligingsschema uitwerken met een hiërarchische indeling van de middelen, de gebruikers en de toegangen en de verantwoordelijkheden op alle operationele niveaus bepalen. Dan hoeft u zich geen zorgen te maken.
Mag mijn werkgever mijn e-mails controleren? Ja en neen. Binnenkort gaat een collectieve overeenkomst van kracht die de voorwaarden voor deze ‘cybercontrole’ bepaalt. De conventie 81 van de Nationale Arbeidsraad heeft betrekking op de non-profit sector en voorziet dat de medewerkers individueel en collectief op de hoogte moeten worden gehouden van de ingevoerde informaticacontrolemiddelen, van hun doel en de voorziene sancties voor inbreuken. Individueel via het arbeidscontract; collectief via aanplakbiljetten of elk ander middel om groepsinformatie te verspreiden. Iedereen moet weten waarom er wordt gecontroleerd en welk risico hij loopt: beoogde streefdoelen, rechten en plichten van de medewerkers, eventuele verbodsbepalingen en voorziene sancties. Concreet is de werkgever vrij om het verzenden en ontvangen van privé e-mails op het werk toe te staan of te verbieden. Hij kan een analyse maken van het aantal verzonden mails en het aantal uren dat er op het internet wordt gesurft. Om drie redenen kan een meer doorgedreven individuele controle worden doorgevoerd zonder dat de werknemer hiervan vooraf wordt geïnformeerd. In de eerste plaats om onwettige of lasterlijke handelingen te voorkomen, die in strijd zijn met de goede zeden of een inbreuk kunnen betekenen op de waardigheid van anderen. Voorbeelden hiervan zijn computerpiraterij of het surfen naar pedofiliesites of sites die aanzetten tot rassenhaat. In de tweede plaats om de economische, commerciële en financiële belangen van de organisatie te beschermen: denigrerende publiciteit, vrijgeven van vertrouwelijke gegevens aan de concurrentie. Tot slot kan de werkgever rechtstreeks optreden om de veiligheid en de goede werking van het informaticasysteem van de onderneming te waarborgen. Dit laatste punt biedt ruimte voor interpretatie…
Belgen en internet? Elk kwartaal publiceert ISPA, de vereniging die de belangrijkste Belgische internetproviders groepeert, een studie over de Belgische internetmarkt. Tijdens het eerste kwartaal van 2003 waren er 1.800.000 internetabonnementen, waarvan 988.000 ‘snelle’ aansluitingen (ADSL of kabel). De snelle verbindingen kennen een enorm succes. Zij vertegenwoordigen meer dan de helft (51%) van het totale aantal particuliere en 79% van de professionele aansluitingen. De publicatie vermeldt eveneens dat er 599.000 ‘gratis’ abonnementen zijn. Opgelet: enkel de toegang is gratis, de gebruiker betaalt de verbindingstijd (ongeveer € 2,5/uur tijdens piekuren en €1 tijdens daluren). Met 1.500.000 aansluitingen is internettoegang vooral een zaak van particulieren. De penetratiegraad van de Belgische gezinnen bedraagt slechts 34%, wat 6% onder het Europese gemiddelde ligt.
19
U kunt deze brochure downloaden op www.kbs-frb.be, rubriek ‘(Gratis) publicaties’ of gratis bestellen bij ons Contactcentrum: tel. 070-233 728 of e-mail
[email protected]. Dit document is ook in het Frans verkrijgbaar onder de titel « L’informatique à portée de main des associations ». Gebruik van teksten uit deze brochure is toegelaten met bronvermelding. D/2003/2893/21 ISBN : 90-5130-437-4 Verantwoordelijke uitgever: Luc TAYART de BORMS, Afgevaardigd beheerder, Brederodestraat 21, 1000 Brussel
http://www.netadvies.nl/advies/woorden.html Verklarende woordenlijst van Internet-termen. Onderdeel van de site van de organisatie Netadvies die zich bezighoudt met site hosting, site ontwikkeling en Internet advies. http://home.tiscali.be/lexicon/ Nederlandstalig lexicon met verklaringen van duizenden termen, afkortingen en acroniemen uit de wereld van de informatica en de telecommunicatie. Verklaringen van chat jargon staan apart. http://www.dedigitalerevolutie.nl/ De Digitale Revolutie is een bron van informatie voor alles wat met internet en digitale technieken te maken heeft. Met Digizine : een gratis e-zine.
KONING BOUDEWIJNSTICHTING De levensomstandigheden van de bevolking helpen verbeteren www.kbs-frb.be De Koning Boudewijnstichting is een onafhankelijke en pluralistische stichting van openbaar nut die zich sinds 1976 inzet om de levensomstandigheden van de bevolking te helpen verbeteren. De komende jaren concentreren we onze inspanningen vooral op vier programma’s: ‘Sociale rechtvaardigheid’, ‘Burgersamenleving’, ‘Governance’ en ‘Fondsen & Eigentijdse filantropie’. Onze werkmethodes zijn divers: we steunen projecten van derden, zetten zelf acties op rond bepaalde thema’s, we organiseren studiedagen, bundelen informatie in rapporten en publicaties ... Als Europese stichting in België is de Koning Boudewijnstichting zowel actief op lokaal, regionaal, federaal, Europees als internationaal niveau. Meer info vindt u op onze webstek: www.kbs-frb.be Praktische gegevens: bel +32-2-511 18 40 fax +32-2-511 52 21 mail
[email protected] Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, B-1000 Brussel Giften op onze rekening 000-0000004-04 zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 30 euro. Met de steun van de Nationale Loterij
http://mineco.fgov.be/information_society/ Overzichtelijke en praktische gids voor Internetgebruikers, opgesteld door de Federale Overheidsdienst Economische Zaken (het voormalige Ministerie van Economische Zaken). http://www.clicksafe.be/ ClickSafe geeft tips voor kinderen, ouders en leerkrachten die veilig willen surfen. U kunt ook doorklikken naar een aantal meldpunten. http://www.digitalehandtekening.be/ Alles over de digitale handtekening : een onmisbaar onderdeel van e-commerce en e-mail. Verwijzingen naar de Belgische en internationale wetgeving. http://www.virusalert.nl/ Virusalert.nl is volledig Nederlandstalig en biedt betrouwbare virusinformatie en waarschuwingen voor nieuwe virussen. www.cnt-nar.be Site van de Nationale Arbeidsraad met de tekst van de collectieve arbeidsovereenkomst van 26 april 2002 over cybertoezicht op werknemers. http://www.ispa.be/ De ledenlijst van de Belgische vereniging van internet service providers (ISPA) is handig voor wie met een provider in contact wil komen. Site van de vereniging van internetproviders in België: statistieken, ledenlijsten, persmededelingen… http://www.softwarepakketten.nl/ Overzichtelijke en handige site voor het kiezen van een nieuw softwarepakket, met links naar gratis software. http://www.softwaregids.nl/ Informatie over vrijwel alle Nederlandstalige softwareprogramma’s. www.opensource.org Officiële portaalsite voor open source software. http://www.contentcrew.nl/ Eenvoudig gratis on line magazine over het schrijven van beeldschermteksten. Met tips, adviezen en nieuwe inzichten voor de tekstuele inhoud van een internetsite, intranet en online- helpsystemen.
1 ICT - Gelinkt aan de toekomst
INTERESSANTE WEBSTSTEKS, HANDIGE TIPS EN INFO (... en er zijn er nog veel meer)
Gelinkt aan de toekomst Informatica en Kennisbeheer voor Verenigingen
http://www.netadvies.nl/advies/woorden.html Verklarende woordenlijst van Internet-termen. Onderdeel van de site van de organisatie Netadvies die zich bezighoudt met site hosting, site ontwikkeling en Internet advies. http://home.tiscali.be/lexicon/ Nederlandstalig lexicon met verklaringen van duizenden termen, afkortingen en acroniemen uit de wereld van de informatica en de telecommunicatie. Verklaringen van chat jargon staan apart. http://www.dedigitalerevolutie.nl/ De Digitale Revolutie is een bron van informatie voor alles wat met internet en digitale technieken te maken heeft. Met Digizine : een gratis e-zine.
KONING BOUDEWIJNSTICHTING De levensomstandigheden van de bevolking helpen verbeteren www.kbs-frb.be De Koning Boudewijnstichting is een onafhankelijke en pluralistische stichting van openbaar nut die zich sinds 1976 inzet om de levensomstandigheden van de bevolking te helpen verbeteren. De komende jaren concentreren we onze inspanningen vooral op vier programma’s: ‘Sociale rechtvaardigheid’, ‘Burgersamenleving’, ‘Governance’ en ‘Fondsen & Eigentijdse filantropie’. Onze werkmethodes zijn divers: we steunen projecten van derden, zetten zelf acties op rond bepaalde thema’s, we organiseren studiedagen, bundelen informatie in rapporten en publicaties ... Als Europese stichting in België is de Koning Boudewijnstichting zowel actief op lokaal, regionaal, federaal, Europees als internationaal niveau. Meer info vindt u op onze webstek: www.kbs-frb.be Praktische gegevens: bel +32-2-511 18 40 fax +32-2-511 52 21 mail
[email protected] Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, B-1000 Brussel Giften op onze rekening 000-0000004-04 zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 30 euro. Met de steun van de Nationale Loterij
http://mineco.fgov.be/information_society/ Overzichtelijke en praktische gids voor Internetgebruikers, opgesteld door de Federale Overheidsdienst Economische Zaken (het voormalige Ministerie van Economische Zaken). http://www.clicksafe.be/ ClickSafe geeft tips voor kinderen, ouders en leerkrachten die veilig willen surfen. U kunt ook doorklikken naar een aantal meldpunten. http://www.digitalehandtekening.be/ Alles over de digitale handtekening : een onmisbaar onderdeel van e-commerce en e-mail. Verwijzingen naar de Belgische en internationale wetgeving. http://www.virusalert.nl/ Virusalert.nl is volledig Nederlandstalig en biedt betrouwbare virusinformatie en waarschuwingen voor nieuwe virussen. www.cnt-nar.be Site van de Nationale Arbeidsraad met de tekst van de collectieve arbeidsovereenkomst van 26 april 2002 over cybertoezicht op werknemers. http://www.ispa.be/ De ledenlijst van de Belgische vereniging van internet service providers (ISPA) is handig voor wie met een provider in contact wil komen. Site van de vereniging van internetproviders in België: statistieken, ledenlijsten, persmededelingen… http://www.softwarepakketten.nl/ Overzichtelijke en handige site voor het kiezen van een nieuw softwarepakket, met links naar gratis software. http://www.softwaregids.nl/ Informatie over vrijwel alle Nederlandstalige softwareprogramma’s. www.opensource.org Officiële portaalsite voor open source software. http://www.contentcrew.nl/ Eenvoudig gratis on line magazine over het schrijven van beeldschermteksten. Met tips, adviezen en nieuwe inzichten voor de tekstuele inhoud van een internetsite, intranet en online- helpsystemen.
1 ICT - Gelinkt aan de toekomst
INTERESSANTE WEBSTSTEKS, HANDIGE TIPS EN INFO (... en er zijn er nog veel meer)
Gelinkt aan de toekomst Informatica en Kennisbeheer voor Verenigingen
