Gelijke OnderwijsKansen: The game is nooit over!
DOORSTROMING EN ORIËNTERING
DOORSTROMING EN ORIËNTERING?
GROEPSOPDRACHT • Heeft de beschreven schoolsituatie te maken met D&O? • Zo ja, is het dan een praktijkvoorbeeld die de kansen van alle leerlingen verhoogt?
SCHOOLSITUATIE 1 In het vierde leerjaar hebben twee leerlingen blijvende moeite met het automatiseren van de tafels van vermenigvuldiging. De juf begeleidt hen door hen dagelijks een blaadje met oefeningen te laten maken.
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 1 2.2.3 Je doet inspanningen om bij al je leerlingen een gevoel van competentie en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Je hanteert daartoe een onderwijsaanpak die de kansen op succesvol leren voor al je leerlingen vergroot, zonder daarbij de doelen te verlagen. Je doet dit: ■ door zorg te dragen voor een veilig klimaat ■ door activiteiten aan te bieden die de leerlingen als betekenisvol ervaren ■ door zelfontdekkend leren en hierop reflecteren, in je onderwijs belangrijk te mak ■ door te zorgen voor een sterke ondersteuning van het leerproces op maat van elke leerling 4.4 Indien deze leerlingen, ondanks jullie algemene preventieve aanpak, toch te kampen hebben met leer- en ontwikkelingsproblemen, zorg je voor extra ondersteuning door gerichte remediëring, inhaallessen …
SCHOOLSITUATIE 2 De school gebruikt een evaluatiesysteem dat gebaseerd is op het portfolio-principe. In samenspraak met de leerkracht selecteren de leerlingen werkjes die hun ontwikkeling illustreren.
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 2 •
2.2.1 Je schept (inter-)actieve leersituaties waarin je leerlingen de kans krijgen om ■ hun karaktereigenschappen beter te leren kennen ■ hun talenten, sterktes, mogelijkheden en interesses, te ontdekken/ervaren, te uiten, … en als waardevol bekrachtigd te zien ■ hun waarden en verwachtingen voor de toekomst te ontdekken/ervaren, te uiten Je doet dit: ■ door procesevaluaties in te bouwen (portfolio, zelfreflectie, productbespreking feedback, …) waarin leerlingen zicht krijgen op hun functioneren en waar zij hun eigen ervaringen hieromtrent kunnen uitdrukken
SCHOOLSITUATIE 3 De school organiseert het eerste oudercontact bij de overgang tussen kleuter en lager onderwijs. De resultaten op de schoolrijpheidstesten van de kinderen worden besproken.
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 3 9.4 De school neemt initiatieven om alle ouders te bereiken en de school voor alle ouders bereikbaar te maken ■ organiseren van formele en informele contactmomenten die voldoende laagdrempelig zijn 9.6 De school wisselt informatie uit met de ouders over het beleid rond doorstroming en oriëntering dat in de klassen wordt opgezet. ■ De school informeert de ouders over de vorderingen die hun kinderen maken ■ De school bevraagt de ouders uitgebreid over hoe de ontwikkeling van hun kinderen verloopt en geeft hen de kans om hun kijk, ervaringen en inzichten in te brengen in beslissingen en met betrekking tot (her-)oriëntering, remediëring
SCHOOLSITUATIE 4 De school houdt bij het begin van het schooljaar met de ouders van elk kind een intakegesprek in het Nederlands.
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 4 •
3.1 Je kent de buitenschoolse realiteit van je leerlingen.Je weet welke factoren (gezondheidsproblemen, leerstoornissen, kenmerken van het thuismilieu, ...) hen kwetsbaar maken wat betreft hun schoolloopbaan en studie- en beroepskeuze. Je doet dit door: ■ gebruik te maken van de overlegstructuren op school waarlangs de achtergrond van leerlingen wordt verzameld (intakegesprek, leerlingvolggegevens, MDO, …)
•
3.2 Je hebt van al je leerlingen een goed beeld van: ■ de interesses, waarden, betrachtingen ■ de kennis/vaardigheden/competenties die ze op school maar ook elders hebben verworven ■ het welbevinden ■ de studiemotivatie, energie en werkvermogen, studiehouding Dat beeld verkrijg je door: ■ gebruik te maken van de overlegstructuren op school waarlangs de achtergrond van leerlingen wordt verzameld (intakegesprek, leerlingvolgsysteem, MDO, …) ■ oudercontact, contact aan de schoolpoort, huisbezoek, …
•
8.2 Er wordt actief een regelmatig overleg georganiseerd binnen de school over. ■ inschrijving en uitschrijving betrekken van ouders 9.4 De school neemt initiatieven om alle ouders te bereiken en de school voor alle ouders bereikbaar te maken: ■ organiseren van formele en informele contactmomenten die voldoende laagdrempelig zijn
SCHOOLSITUATIE 5 Het team van de school heeft beslist dat elke leerkracht vanaf nu systematisch gebruik maakt van hoeken- en contractwerk.
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 5 • •
2.3.1 Je schept situaties om de keuze- en planningsvaardigheid van je leerlingen te oefenen (‘keuzerijke leeromgevingen’) je doet dit door: ■ binnen het gebruik van activerende werkvormen (project-werk, hoekenwerk, contractwerk, coöperatief groepswerk, …) voldoende tijd te besteden aan eigen planning en keuzes van de leerlingen ■ voldoende tijd uit te trekken voor reflectie op plannings- en keuzeactiviteiten
•
6.1 De doelen die de school nastreeft en de acties die ze opzet m.b.t.doorstroming en oriëntering worden in samenspraak met het hele schoolteam gekozen. Ook de manier waarop het effect na verloop van tijd kan worden vastgesteld bepaalt ze gezamenlijk
SCHOOLSITUATIE 6 De leerlingen van de school gaan herhaaldelijk op bezoek bij verschillende beroepsmensen: de bakker, de slager, het postkantoor, een bouwwerf, de vuilnisman, …
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 6 • 2.1.2 Je schept situaties waarin de leerlingen: ■ actief kunnen kennismaken met de uiteenlopende beroepen in onze samenleving ■ de waarde van de verschillende beroepen, ongeacht hun sociale status, positief leren benaderen
SCHOOLSITUATIE 7 In de leraarskamer beklaagt juf Griet zich regelmatig over leerling F, die ondanks al haar ondersteuning niet mee kan in de klas. ‘Wat wil je nu van zo’n ouders …’ is een veel gehoorde uitspraak van haar.
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 7 • 2.2.4 Je bent je bewust van mogelijke vooroordelen die bij je zelf en/of bij je leerlingen bestaan, met betrekking tot bepaalde leerlingen op basis van hun herkomst of persoonlijkheid.Je zorgt ervoor dat dit niet blijkt in je omgang met en handelen ten aanzien van die leerlingen. • 5.3 Je adviseert in functie van de capaciteiten en het perspectief van de leerling en vanuit een nietbevooroordeelde kijk op zijn mogelijkheden.
SCHOOLSITUATIE 8 Het team heeft beslist om voortaan op het rapport niet meer uitsluitend te werken met cijfers, maar ook schriftelijk toe te lichten welke doelen bereikt zijn en welke niet.
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 8 •
3.3 Je maakt duidelijk aan leerlingen en ouders hoe je komt tot een totaalbeeld van zijn mogelijkheden en beperkingen.
•
3.4 Je wisselt regelmatig informatie uit met de ouders over het breed functioneren van hun kind in de klas.
• •
•
6.2 Het hele team werkt mee aan de planning van de acties (wie doet wat wanneer?) en de realisering ervan.Er is een vlotte doorstroming van informatie over de aanpak in de klassen (horizontaal en verticaal), wederzijdse ondersteuning en overdracht van expertise over mogelijke interventies, afstemming van initiatieven en schoolorganisatorische maatregelen met het oog op het vergroten van de kansen op doorstroming van leerlingen. 8.2 Er wordt actief een regelmatig overleg georganiseerd binnen de school over evaluatievormen en -criteria, klassenraden, toegankelijke rapportering
SCHOOLSITUATIE 9 De leerkrachten van de derde graad werken met de CLIM-thema’s ‘Appels en peren’ en ‘Wie ben ik?’ binnen wereldoriëntatie
Themaspecifiek screeningsinstrument:D&O
SCHOOLSITUATIE 9 • •
2.3.1 Je schept situaties om de keuze- en planningsvaardigheid van je leerlingen te oefenen (‘keuzerijke leeromgevingen’) je doet dit door: ■ planningsinstrumenten op niveau van de leerlingen te voorzien (contractwerk, keuzeborden bij hoekenwerk, Clim, … ) ■ voldoende tijd uit te trekken voor reflectie op plannings- en keuzeactiviteiten
• •
2.2.1 Je schept (inter-)actieve leersituaties waarin je leerlingen de kans krijgen om ■ hun karaktereigenschappen beter te leren kennen ■ hun talenten, sterktes, mogelijkheden en interesses, te ontdekken/ervaren, te uiten, … en als waardevol bekrachtigd te zien ■ hun waarden en verwachtingen voor de toekomst te ontdekken/ervaren, te uiten… Je doet dit: ■ door bepaalde leerinhouden aan te bieden (bv.themapakketten m.b.t.‘wie ben ik?’, ‘leefsleutels’, ...)
D&O
3 GROTE PIJLERS • Zelfconceptverheldering • Horizonverruiming • Keuzecompetentie
