Geen dier verlaat levend het lab

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

Geen dier verlaat levend het lab Intree & Kersvers Dorpse jongens in de stadsmodus Sterke vaders Journalist Lars Anderson schreef een papa-handboek Genocidespecialist Ton Zwaan onderzoekt ‘grimmig opgewekt’ massamoorden

nr. 02 14/09/2011

(advertentie)

cReAtinG tOMORROW

bezOek de HVA cOnfeRentie ‘dOORleRen WeRkt!’ op 1 november 2011 Jezelf ontwikkelen, is blijven leren. Ook als je al werkt. Wat biedt de HvA aan werkenden met ambities? Kunnen zij excelleren omdat wij flexibiliseren? Kom op 1 november 2011 naar de conferentie ‘Doorleren werkt!’ en maak kennis met nieuwe vormen van opleiden. Praat mee en geef samen met je collega’s en het werkveld de toekomst van blijven leren vorm. Meer weten. Kijk op www.hva.nl/doorlerenwerkt De conferentie is onderdeel van het HvA project ‘Leven Lang Leren’.

HVA tecHniek

(advertentie) (advertentie) (advertentie)

Doorleren werkt Paul Bonsema is teamleider voor de deeltijd en de voltijd (jaar 3 en 4) bij de opleiding Engineering Design and Innovation (EDI). Daarnaast begeleidt hij de EVC-trajecten die voortkomen uit de samenwerking tussen staalbedrijf Tata Steel en het Domein Techniek.

Emil Diephuis is beleidsmedewerker onderwijskwaliteit en informatiemanagement bij het Domein Techniek. Hij heeft voor het Domein Techniek een digitale leer- en werkomgeving (DLWO) opgezet. Daarbij ging het om een pilot; dit studiejaar gaat een HvA-brede spin-off van start.

‘Onze samenwerking met Tata Steel heeft vooral betrekking op de EVC-trajecten. Ik voer de introductiegesprekken met de EVC-kandidaten van Tata Steel, overleg met de leidinggevende en doe ook een werkplekbezoek. Ik bespreek met de kandidaat wat zijn of haar verwachtingen en ambities voor het EVC-traject zijn: wat kan iemand al en wat wil hij of zij bereiken? Het belang van de kandidaat staat steeds voorop. Zo gebeurt het geregeld dat een kandidaat een technische opleiding overweegt, maar dat uit de gesprekken blijkt dat hij of zij meer heeft aan een opleiding op managementgebied. Dan stem ik mijn advies daarop af.

‘Een DLWO is geen tool die je zomaar neer kunt zetten en die dan vanzelf gaat werken. We hebben met het projectteam tijdens de ontwikkelfase uitgebreid met studenten en docenten besproken waar behoefte aan is. De vakken wiskunde en mechanica golden bijvoorbeeld als echte struikelvakken: het slagingspercentage lag rond de 40%. Studenten gaven aan dat de stof tijdens de colleges wel duidelijk was, maar dat zij vaak bij het maken van opdrachten thuis vastliepen. Om in die situatie ondersteuning te bieden, hebben we een discussieforum en videoconferencing ingezet. Vragen worden op het forum geplaatst en docenten én studenten kunnen vervolgens heel gedetailleerd op elkaar reageren. Vaak is het probleem dan heel snel opgelost, zodat iedereen vóór het volgende college helemaal bij is.

In verband met de kwaliteitszorg is het voor Tata Steel essentieel om mensen op hbo-niveau in huis te hebben en te houden. Het bedrijf stimuleert doorleren dan ook sterk. Vaak gaat het om werknemers tussen de 45 en 55, die dankzij werkervaring en cursussen wel op hbo-niveau functioneren, maar geen hbo-diploma hebben. Soms zien mensen er tegenop om aan een opleiding te moeten beginnen en een portfolio samen te stellen met bewijsmateriaal voor hun competenties. En dat ís ook veel werk. Maar als ze eenmaal bezig zijn, zijn de EVC’ers vaak erg enthousiast en vinden ze het zeer waardevol.’

Natuurlijk is een DLWO geen vervanging van contacturen, maar een aanvulling daarop. En de DLWO levert enorm goede resultaten op als het goed ingebed is in het onderwijs: het slagingspercentage is tijdens de pilot van 40% naar 90% gegaan. De DLWO speelt sterk in op de behoefte van deeltijders. Zij zijn minder vaak op school en lopen dus minder makkelijk binnen bij een docent of medestudent. De DLWO ondersteunt hun leerproces – dat zij meer dan voltijders zelfstandig vorm moeten geven – en versterkt ook het communitygevoel. Van de deeltijders gebruikte tijdens de pilot 90% het discussieforum en de videoconference; 30% stelt zelf vragen of reageert op anderen en 60% leest vooral mee. Ook die laatste groep geeft aan veel aan de DLWO te hebben.’

Wil Roelofsen is deeltijdcoördinator bij Bouwkunde en EVC-manager bij de opleidingen Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde. ‘Voor de opleidingen Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde heb ik de EVC opgezet. Dat betekent onder meer dat ik een overzicht heb samengesteld van de beroepstaken die bij die vakgebieden horen: cruciale taken die passen bij een werknemer op hbo-niveau. Ik heb dat overzicht bepaald in samenwerking met docenten en opleidingsmanagers, erg interessant om te doen. Op het moment dat er iets verandert in het onderwijs of in het werkveld, moeten we dat ook aanpassen in het beroepstakenoverzicht. De bouwwereld is, mede als gevolg van de kredietcrisis, de afgelopen jaren snel veranderd en dat heeft ook gevolgen voor de beroepstaken. Duurzaamheid en kostenbeheersing zijn veel belangrijker geworden, maar bijvoorbeeld de contractvorming is ook veranderd, waardoor de juridische aspecten van de opleiding zijn aangepast. Bij de intake voor een EVC-traject hoort een quickscan. Wat houdt de functie van de kandidaat in, en in hoeverre functioneert hij of zij op hbo-niveau? We zijn daar streng in: met een functie op mboniveau kan iemand geen EVC-traject starten. En heeft een kandidaat een functie op hbo-niveau met vooral uitvoerende taken, dan zullen de management- en onderzoeksvakken in het traject de nadruk krijgen. Dat wordt beoordeeld door interne en externe assessoren. De kaders voor beide opleidingen zijn dus nauwkeurig omschreven. Die kaders worden bepaald in overleg met het werkveld; de inhoud van de opleiding moet immers zo goed mogelijk aansluiten op de vraag vanuit de praktijk.’

Kom op 1 november naar de HvA conferentie over Leven Lang Leren. www.hva.nl/doorlerenwerkt

inhoud #02 De eerste week van Koen en Laurien 10

Kersvers en de Intreeweek, UvA- en HvA-studenten hebben elk hun eigen introductie. Een openingszin is nog nooit zo makkelijk gevonden: ‘Wat ga jij studeren?’

Mag (het van) Halbe? 28

Bemoeide Halbe zich nu wel of niet met de aanstelling van de Raad van Toezicht? En wat doet zo’n Raad eigenlijk?

Vaders kunnen ook zorgen 30

UvA-docent journalistiek Lars Anderson schreef een persoonlijk, kritisch boek over vaderschap. ‘Negentig procent van de vaders heeft nog steeds een fulltimebaan.’

Proefdieren zijn nodig 34

In het Animal Research Institute (Aria) vinden honderden proefdieren uiteindelijk hun einde. Voor de goede zaak der wetenschap.

Genocide-expert 40

Volgens Ton Zwaan is het begrip genocide aan inflatie onderhevig. ‘En ondertussen blijven veel echte genocides onopgemerkt.’

en verder uitgelicht 6 de week/het moment/navraag 8-9 passie 17 opinie 18-20 Robbert Dijkgraaf 19 Fatihya Abdi 20 drift 23 op de tong 25 objectief 26-27 de adviesdienst 39 promoties 43 overigens 45 prikbord 46-47 wasdom 48-49 stage 49 toehoorders 50 de lezer/deining 51

4

FoliaMagazine

redactioneel 10

26 Puck

28

30

Ongeveer twintig procent van Folia Magazine wordt gevuld met advertenties. Dat is noodzakelijk en soms ook nuttig. Noodzakelijk omdat met advertenties geld wordt verdiend waarmee wij onze journalisten en fotografen kunnen betalen. En nuttig omdat sommige advertenties veel meer zijn dan een aansporing om tot een bepaalde aankoop over te gaan. Op de achterkant van deze editie van Folia Magazine staat een paginagrote advertentie van Geluk voor Puck. Puck is geen bedrijf, winkel of andersoortige onderneming speciaal gericht op studenten. Puck is een meisje van zeven uit Purmerend dat in mei van dit jaar te horen heeft gekregen dat ze neuroblastoom heeft, een zeldzame vorm van kanker bij kinderen. Neuroblastoom treft jaarlijks vijfentwintig kinderen in Nederland. Behandeling is hier niet mogelijk, dus moet Puck op korte termijn voor behandeling naar Amerika. Het Children’s Hospital of Philadelphia is op dit moment het enige ziekenhuis ter wereld waar een speciale immunotherapie aan neuroblastoompatiëntjes wordt gegeven. U begrijpt dat dit een kostbare operatie is. Om Puck te kunnen behandelen moet er vijftigduizend euro worden opgehaald. Folia zal met ingang van dit jaar een aantal goede doelen adopteren waarvan wij als redactie denken dat ze relevant zijn. Geluk voor Puck is het eerste goede doel dat we adopteren. In de komende edities van Folia Magazine en op Folia Web zullen we aandacht besteden aan Geluk voor Puck. Ook zal een deel van de advertentie-inkomsten naar de stichting vloeien. Nog mooier zou het zijn als studenten iets kunnen bedenken om een deel van het bedrag op te halen. Ik treed graag op als intermediair om contact te leggen tussen inventieve studenten en de stichting. Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, [email protected]

40

FoliaMagazine

5

Verliezende keepers Stel je voor, je bent keeper op het WK. Ondanks verlenging is de wedstrijd in een gelijkspel geëindigd: penalty’s moeten uitkomst brengen. Jouw team begint en mist. Het is aan jou. Welke kant duik je op? Naar rechts, volgens onderzoek van psycholoog Marieke Roskes en haar collega’s Daniël Sligte, Shaul Shalvi en Carsten de Dreu. tekst Floor Boon / foto Jamie McDonald/Getty Images

Dat keepers onder druk vaker naar rechts springen, komt doordat het nastreven van positieve doelen de linkerhersenhelft activeert. Deze hersenhelft stuurt de rechterkant van het lichaam aan waardoor mensen en dieren een neiging naar rechts hebben. Bij keepers is daarbij de tijdsdruk van belang. In een fractie van een seconde moeten ze beslissen welke kant ze op springen.

6

FoliaMagazine

duiken naar rechts Roskes kwam op het idee tijdens een vrijdagmiddagborrel in café De Roeter. ‘Een collega vertelde over een onderzoek naar honden die met hun staart meer naar rechts kwispelen als zij hun baasje zien. Het blijkt dat de linkerhersenhelft wordt geactiveerd wanneer mensen of dieren positieve doelen proberen te bereiken. Het was tijdens het WK en wij vroegen ons af hoe dat met keepers zat, zodoende.’

Dat keepers de neiging om naar rechts te duiken niet hebben wanneer hun team tijdens de penalty’s voor staat of gelijk aan de tegenstander, komt doordat teamleden dan niet de hooggespannen verwachting hebben dat de keeper de wedstrijd nog kan kantelen. Roskes: ‘Dan reageert het brein als in een normale situatie en treedt deze afwijking niet op.’

De onderzoekers bekeken de penaltyseries van alle WK-wedstrijden ooit. In totaal eindigden 22 wedstrijden in een penaltyserie, die samen goed waren voor 204 penalty’s. Omdat de meeste penalty’s worden gescoord (144 van de 204 penalty’s waren raak), wordt van keepers vaak niet verwacht dat ze een penalty kunnen stoppen. Door dat wel te doen, kunnen ze zich ontpoppen tot held van de wedstrijd. Overigens duikt Edwin van der Sar op deze foto uit 2008 naar rechts terwijl hij voorstaat. John Terry schoot naast en Van der Sar won met Manchester United de Champions League. yyy

FoliaMagazine

7

de week ormeren: onze zuiderburen kunnen er geen genoeg van krijgen. Ze breken record na record, met een formatieproces dat nu al vijftien maanden duurt. Dat kunnen wij ook, hebben ze gedacht bij de UvA-HvA, waar een nieuwe Raad van Toezicht samengesteld moet worden. Dus hebben ze daar een formateur aan het werk gezet die na vier maanden noeste arbeid op de proppen komt met een voorzitter die helemaal geen voorzitter wil worden en een voorzitter die al weer weg wil voordat hij goed en wel is begonnen.   Tenminste als we Halbe Zijlstra op zijn blauwe ogen mogen geloven. Volgens de studenten van de Centrale Studentenraad (CSR) en het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) steekt het net even anders in elkaar. Halbe keurde de voorgedragen voorzitters af omdat ze een fusie met de VU niet zagen zitten. Terwijl Halbe, met diezelfde blauwe ogen, weer zegt helemaal geen voorstander van fusies tussen universiteiten te zijn. Volgt u het nog?   Hoe je het ook wendt of keert, geruchten over fusies blijven hardnekkig de kop opsteken, of het nu om de universiteiten van Leiden, Rotterdam en Delft of de VU en de UvA gaat. Kijk, je hoeft ons bij Folia Magazine niet te vertellen dat fuseren hot is. We zijn zelf net ontsproten uit een fusie tussen de bladen Havana en Folia. Uiteraard gunnen we de UvA en de VU net zo’n opmars in de vaart der volkeren. Maar of een fusie nu het panacee is tegen de deplorabele staat van het universitair onderwijs?   Nederlandse studenten behoren tot de traagsten op aarde, de Nederlandse studie-uitval is het hoogst van de beschaafde wereld en het rendement is het laagste van alle

8

FoliaMagazine

foto Ward Kuipers

F

Staatssecretaris Halbe Zijlstra liet zijn mooie blauwe ogen het werk doen en grootte bleek toch een mannending.

Precies een week geleden werd onder leiding van Jan Jaap van der Wal het eerste exemplaar van Folia Magazine gepresenteerd. Het resultaat van een samensmelting van de bladen Havana en Folia. Een succesvolle fusie dus.

Oeso-landen. Zo maakte historicus Bastiaan Bommeljé ons weer fijntjes duidelijk in NRC Handelsblad. En de topinstellingen van deze wereld? Die zijn juist klein.   Zou het soms een mannending zijn, de ongebreidelde hang naar groter? Iets met compensatie? Want de rector van de HvA Jet Bussemaker – een vrouw – kiest voor kleiner. Zij presenteerde vorige week een tienpuntenplan om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, compleet met numerus fixus. Ze wil zelfs zo ver gaan om eerlijkere voorlichting te geven, zodat de studenten zich niet massaal inschrijven voor minoren met wervende namen als Experience

Management. Klinkt ons niet gek in de oren. Dus mannen, we zeggen het nog een keer: het gaat niet om de grootte, maar om wat je ermee doet. yyy Jeff Pinkster en Eva Rooijers

9 september 2011

tweet van de week @HuubWStapel Huub Stapel Landgenoten... De frauderende wetenschapper Diederik Stapel, een egoïstische vleesetende hufter, is geen familie... Waarvan akte... http://twitter.com/#!/HuubWStapel/ status/112076061252136961

foto Danny Schwarz Op 9 september 2011, vijftig jaar nadat zijn vader Ernst Denny Hirsch Ballin – een uit Duitsland gevluchte rechtsgeleerde – hetzelfde deed, sprak oud-minister Ernst Hirsch Ballin zijn oratie uit. Daarin sprak hij ondubbelzinnig zijn respect uit voor de verbondenheid die migranten blijven voelen met hun land van herkomst. Vooraf werd de nieuwe Amsterdamse hoogleraar rechten van de mens door zijn vrouw geassisteerd bij het aantrekken van de toga. yyy Jeff Pinkster

navraag Jan Willem Duyvendak In zijn nieuwste boek The Politics of Home. Belonging and Nostalgia in Western Europe and the United States laat hoogleraar sociologie Jan Willem Duyvendak zien wat de consequenties zijn wanneer naties worden beschouwd als een nationaal huis.

The politics of home, wat moeten we ons daarbij voorstellen? ‘In Nederland zeggen veel mensen zich niet meer thuis te voelen in hun eigen land, omdat het wordt overspoeld door migranten. In de Verenigde Staten voelen mensen zich niet meer thuis om een andere reden: Amerikanen voelen zich niet meer thuis in hun eigen huis. Ze werken hard en lang, de kinderopvang is slecht geregeld, thuis is het een chaos. Twee crises in thuisgevoel, maar met uiteenlopende gevolgen. Mijn boek geeft een analyse van hoe dat komt.’ En, hoe komt het? ‘Nederland verkeert in een diepe politieke crisis nu populisten autochtonen die hier thuis

zouden horen en allochtonen – die maar beter naar huis kunnen gaan – tegen elkaar opzetten. In Nederland weten we globalisering en migratie slecht het hoofd te bieden, in de VS speelt de genderrevolutie een grote rol. Beide landen kijken met nostalgie naar het verleden, het verschil is dat de discussie in Nederland veel venijniger is omdat de oplossing wordt gevonden in de uitsluiting van een minderheid.’

Draagt uw boek bij aan een oplossing? ‘Dat hoop ik wel. Ik betoog dat we veel van elkaar kunnen leren: de VS van de manier waarop we in Nederland omgaan met mogelijkheden voor ouders om parttime te werken, wij van de manier waarop oude migratielanden als de VS

omgaan met de instroom van buitenlanders. Zo is de positie van moslims in de VS na de aanslagen van 9/11 nauwelijks veranderd. Dat is in Nederland wel anders.’

Op welke manier zullen wij van u horen komend jaar? ‘Ik zal mij meer mengen in het debat, omdat ik denk dat ik met het uitkomen van dit boek ook echt wat te vertellen heb. Ook ben ik gekozen tot voorzitter van de Nederlandse Sociologische Vereniging. Als publieke sociologen vind ik dat we van ons moeten laten horen. Niet met te veel meningen, maar wel als wetenschappers die het debat van een gepaste afstand goed kunnen analyseren en voeden.’ yyy Floor Boon

FoliaMagazine

9

‘Dit wordt de leukste week van je studie’ Duizenden nieuwe studenten ontdekten de stad, de studie, de studentenverenigingen en elkaar tijdens Kersvers en de Intreeweek. Folia Magazine volgde HvA’er Laurien (18) en UvAstudent Koen (17). tekst Eva Rooijers / foto’s Bas Uterwijk

D

aar sta je dan op de kop van Java. Amper achttien jaar. Omringd door andere eerstejaars die net als jij naar Kersvers zijn toegekomen. Laurien Lammertink kent er nog niemand. Met een schorre stem van een weekje feesten in Mallorca: ‘Gelukkig heb ik een vriendinnetje meegenomen. Mijn ouders zeiden nog: “Ga toch alleen. Dan ontmoet je sneller nieuwe mensen.” Maar iedereen is hier met groepjes.’ Ze wijst naar vier blonde meisjes die lachend voorbijlopen. ‘Ik ben niet verlegen, maar daar stap ik echt niet zomaar op af. Als ik hier alleen naartoe was gekomen, had ik direct rechtsomkeert gemaakt.’ In haar geval is rechtsomkeert terug naar Enter, een klein dorpje in Twente. Amsterdam kent Laurien nog nauwelijks. ‘Ik weet dat je er goed kan winkelen, maar daar houdt het wel zo’n beetje mee op.’ Volgende week begint ze aan de studie media, informatie & communicatie aan de HvA. Omdat die opleiding geen uitgebreid introductieprogramma heeft, is ze nu op Kersvers. ‘Ik heb geen zin om straks iedere avond alleen op mijn

10

FoliaMagazine

kamertje te zitten. Die kamer moet ik trouwens nog vinden.’ Loungen of losgaan? ‘Oké mensen, welkom bij het leukste groepje van de Intreeweek: groepje nummer 133.’ Mentor David (20) met auberginekleurige broek en KLM-blauw jasje verwelkomt vijftien eerstejaars economie & bedrijfskunde in een collegezaal van de Oudemanhuispoort. ‘Dit wordt een van

‘Hè, drink je nou cola? Wat saai!’ de leukste weken van je studie,’ vult Sander (20), de andere mentor, hem aan. De tien jongens en vijf meisjes van groepje 133 nemen elkaar nog een beetje onwennig op, terwijl Sander en David polsbandjes uitdelen. Een oranje voor de mensen die in de slaapzalen op het USC overnachten en een groene voor degenen die een slaapplek bij bekenden hebben weten te bemachtigen, of nog beter, al een kamer hebben.

Koen Pierens (17) uit Zeewolde heeft net op de gang een logeerplek geregeld bij een ‘maatje’ dat hij kent van het introductiekamp van de studievereniging. Ook hij kent Amsterdam nog niet goed. ‘Ik ben een dorpse jongen, dus ik moet nog wel even overschakelen naar de stadsmodus.’ Dat lijkt aardig te lukken. Met het grootste gemak knoopt hij een praatje aan met zijn groepsgenoten. Zijn verwachtingen van komende week? ‘Veel bier en nieuwe mensen.’ Nadat de koffers en weekendtassen zijn afgegeven op het Binnengasthuisterrein zet groepje 133 koers richting de Nieuwmarkt waar een lunchpakketje met kleffe kadetjes op ze wacht. ‘Dat wordt dus elke dag Mc Donalds,’ zegt Koen. ‘Aan twee broodjes en een snelle Jelle heb ik echt niet genoeg.’ Na de lunch is het tijd voor het kennismakingsspel in café Poco Loco. David informeert eerst nog even ‘hoe we met alcohol zitten’. ‘Nare ervaringen?’ Gegrinnik. ‘Oké, maar geen ziekenhuisverhalen?’ Iedereen schudt van nee. ‘Goed zo, maar voel je deze week vooral niet verplicht om mee te drinken. Gewoon nee zeggen als je

Laurien (r) met haar vriendin Dagmar in de Escape

V.l.n.r.: Koen, Thijs, David en Job tijdens het optreden van Rilan & the Bombardiers in het Westerpark

FoliaMagazine

11

Op kamers of bij paps en mams Studiejaar 2009-2010 Hogeschool (uitwonend) 138.600 Hogeschool (thuiswonend) 159.100 Universiteit (uitwonend) 131.300 Universiteit (thuiswonend) 48.400 Bron: ‘Studentenhuisvesting feiten en trends 2009-2010’ Kences Utrecht februari 2011

Lid of niet

Jaarlijks worden landelijk ongeveer veertigduizend studenten lid van een gezelligheidsvereniging. Daarvan studeert 70 procent aan de universiteit en 30 procent aan een HBO-instelling.

Koen tijdens zijn eerste college wiskunde en statistiek

geen drankje wil. Ja? Dan kunnen we nu bier bestellen.’ De jongens gaan daar gretig op in, de meisjes houden het bij cola light en muntthee. Op het spelletjesbord staan levensvragen als: ‘Billen of borsten?’, ‘Loungen of losgaan?’ en ‘Toeristen of duiven?’. ‘Zo leer je iemand nog eens echt goed kennen,’ merkt Job (18) droogjes op nadat David een olifant heeft uitgebeeld. Op de vraag wat ze later willen bereiken, lopen de antwoorden uiteen van succesvol worden en veel geld verdienen tot iets specifiekere ambities als belastingfraudeurs opsporen en ministerpresident worden. Koen ambieerde eigenlijk een carrière als militair vlieger, maar hij was vier centimeter te lang met zijn 1 meter 95. Nu hoopt hij later een managementfunctie te gaan

12

FoliaMagazine

bekleden bij een bank of in het bedrijfsleven. Veel geld verdienen zou ook niet verkeerd zijn. ‘Ik ben geen geldwolf, maar het is wel fijn als je niet op de kleintjes hoeft te letten.’

‘Voel je deze week vooral niet verplicht om mee te drinken’ De eerste dag van de Intreeweek eindigt op de kop van Java. Het terrein staat vol met kraampjes bemand door verenigingsleden die nieuwe zieltjes proberen te werven. Koen gaat niet bij een gezelligheidvereniging zolang hij geen

kamer heeft in Amsterdam, maar een sportvereniging ziet hij wel zitten. Na een rondje langs verschillende kraampjes kiest hij voor rugby. ‘De poster vind ik niet zó [een tekening van een enorme zuurstokroze lul met de tekst: ‘Grow your cock. Gain 4 inches in 10 weeks’, red], maar de sport wel.’ Speeddate Tijdens Kersvers is de kop van Java ook drukbezet met studentenverenigingen. Een geliefd wapen in de strijd om de student is het luchtkussen. Bijna alle verenigingen hebben er een van stal gehaald. Andere verenigingen blijven dichter bij hun leest met roeimachines, volleybalveldjes, tennisrackets en kennisquizzen over

Kersvers

Intreeweek

Asva studentenunie organiseerde een introductieprogramma voor de eerstejaars HvA-studenten, Kersvers genaamd. Ruim 800 studenten bezochten het festival op de kop van Java. Naar het feest in de Escape kwamen 1800 HvA’ers en hun introducés.

Zo’n 3200 nieuwe studenten namen van 29 augustus tot en met 2 september deel aan de Intreeweek, de officiële introductieweek van de UvA. Onder de bezielende leiding van ouderejaarsstudenten verkenden ze de stad. Op het programma stonden een speurtocht, yogaworkshops in het Vondelpark, kroegentochten en een festival.

Quote

Laurien met haar projectgroepje ‘Voedingscentrum’ en docent H.J. Diekerhof (l)

de HvA. Een blonde jongen met wit shirtje en biertje in de hand heeft de aandacht van Laurien getrokken. Als een gesjeesde makelaar prijst hij zijn waar aan: het lidmaatschap van Nonomes. ‘Het leuke aan ónze vereniging is dat we niet zo corporaal zijn.’ Laurien kijkt hem een beetje glazig aan. Tot een uur geleden dacht ze dat het corps een zangkoor was. Maar de jongen laat zich niet uit het veld slaan. ‘We hebben ook niet zo veel verplichtingen, daarom kan je het heel goed combineren met je studie.’ Om nog meer verenigingen te leren kennen, doet Laurien mee aan de speeddates die de Landelijke Kamer van Verenigingen organiseert. Ze neemt plaatst tegenover Wessel met paars T-shirt van de vereniging SSRA, donkere zon-

nebril en een bijna opgebrand peukje tussen zijn lippen. Wessel steekt direct van wal. ‘We hebben zo’n 450 leden. Je wordt een weekendje ontgroend. Daar heb je vast al veel verhalen over ge-

Op het spelletjesbord staan levensvragen als: ‘Billen of borsten?’ hoord, maar ik vond het allemaal erg meevallen.’ Laurien vraagt hoeveel tijd ze kwijt zal zijn aan de vereniging. ‘We hebben twee verplichte avonden. De maandag eten we samen, op donderdag borrelen we. En we hebben bier voor een euro,

bam!’ Wessel steekt twee duimen in de lucht. Laurien zegt verontschuldigend dat ze geen bier drinkt. ‘We hebben ook goedkope wijn. Die heb ik alleen zelf nog nooit gedronken.’ Laurien bedankt Wessel voor het praatje en neemt een foldertje mee. Overtuigd is ze nog niet. ‘Ze zeggen allemaal hetzelfde: bij ons is het gezellig en het bier is goedkoop.’ Twee verplichte avonden lijkt haar ook iets te veel van het goede. Niet omdat ze direct vreest voor haar studieresultaten, maar gewoon omdat ze haar eigen tijd in wil kunnen vullen. ‘Ik ben maar vier avonden per week in Amsterdam omdat ik op vrijdagmiddag terug naar huis ga om mijn vriendje en mijn vriendinnen in Enter te zien.’ Om zeven uur pakken donkere wolken zich

FoliaMagazine

13

(advertentie)

De centrale belangenbehartiger van Amsterdamse studenten

Student met ambitie betaalt de rekening De bezuinigingen op het hoger onderwijs

bezuinigingen hebben op studenten. Niet

Het is begrijpelijk dat universiteiten naar

krijgen langzaam maar zeker vorm. Naast

eerder is in kaart gebracht wat de bezui-

oplossingen zoeken om hun gekorte

een langstudeerboete en afschaffing van

nigingen betekenen voor de studiekeuzes

budgetten te compenseren en geen geld

de studiefinanciering tijdens de master-

die studenten maken. Zowel voor UvA-

kunnen besteden aan onderwijs dat ze

fase, moeten studenten nu ook een enorm

als HvA-studenten wordt een enquête

simpelweg niet in huis hebben. Wat niet

bedrag ophoesten voor een tweede stu-

opgesteld, waarmee ASVA wil achterhalen

goed te praten valt is het gegeven dat stu-

die. Voor een bachelor economie aan de

wat studenten motiveert om wel of geen

denten met ambitie hiervoor de rekening

UvA ben je bijvoorbeeld 9.000 euro per

tweede studie te doen, ondanks of als

gepresenteerd krijgen. Als Nederland zich

jaar kwijt, en voor een master natuurkun-

gevolg van de hoge collegegelden.

als een echte kenniseconomie wil profile-

de zelfs 12.000 euro. Een tweede oplei-

ren, waar ‘excelleren’ het toverwoord is,

ding aan de HvA kost een student 7.200

Waar de collegegeldtarieven voor een

dienen studenten toegang te krijgen tot

euro. Deze absurde bedragen worden ook

tweede studie op zijn gebaseerd is

betaalbaar onderwijs.

wel het instellingscollegegeld genoemd,

nog een raadsel. De Stichting Collec-

dat universiteiten sinds september 2010

tieve Actie Universiteiten (SCAU) spant

Ben jij een tweede studie (bachelor

mogen vragen aan studenten die al een

daarom een rechtszaak aan tegen acht

of master) gaan volgen, ondanks de

diploma op zak hebben. Voor deze tweede

universiteiten, waaronder de UvA, om

verhoogde tarieven? Of heb je juist

studies ontvangen de UvA en de HvA geen

opheldering te krijgen over de torenhoge

besloten dit niet te doen? Word dan

overheidsgeld, waardoor zij de kosten op

tarieven. De ASVA studentenunie steunt

lid van ons studentenpanel. De ASVA

de student verhalen.

deze rechtszaak, omdat het belangrijk is

studentenunie is namelijk benieuwd

dat universiteiten openheid geven over

naar jouw beweegredenen. Ga naar

Het onderzoeksbureau van ASVA doet

de werkelijke kosten die een student met

www.ASVA.nl/onderzoek en laat je

onderzoek naar de consequenties die de

zich meebrengt.

e-mailadres achter.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit artikel? Mail naar [email protected]

Laurien (l) met vriendin Dagmar in de Escape

samen boven de kop van Java. Niet veel later regent het pijpenstelen. Steeds als je denkt dat het niet meer harder kan gaan regenen, komen de druppels nog venijniger uit de lucht. Was je onderbroek nog droog, dan is die nu ook nat. Maar met de regen komt ook de stemming er in. Stond dj Quintino eerst te draaien voor een veld waar hier en daar wat plukjes studenten in het gras zaten te chillen, nu staat er een menigte fanatiek te dansen in oranje regenponcho’s. Dit wordt epic Het Westerpark is woensdagavond geplaveid met barbecueënde studenten. Groepje 133 zit een beetje brakkig tussen de restjes aangebrande worst en bakjes koolsalade.‘Hoeveel drankjes willen we nou? Acht bier en een cola? Pff, ik kan echt niet meer tellen. Ik ben zo moe,’ zucht Thijs (18). Koen en zijn nieuwe vrienden zijn gisternacht om vijf uur geëindigd in het Cool Down Café. ‘Ik heb de zon zien opkomen,’ vertelt hij. ‘En met bier voor een euro gaat het hard,’ voegt Mike (18) toe. Mentor David: ‘Shit man, daar loopt Rivai (19) alweer met een mooi meisje. Die heeft echt geen wingman nodig.’ Gelukkig heeft de organisatie van de Intreeweek ook voor de andere jongens een manier bedacht om makkelijk in contact te komen met het vrouwelijk schoon. Bij binnenkomst op het festivalterrein van het Westerpark

krijgt iedereen een sticker opgeplakt met de naam van een duo. Dus het Beest kan op zoek naar Belle en Geer hoopt dat Goor vanavond een lekker ding is. Ook nu is succes niet verzekerd. ‘Jasmine liep me gewoon voorbij,’ zegt Aladdin teleurgesteld. De meisjes van het groepje zijn tegen elven afgetaaid, maar de man-

De nacht heeft hij doorgebracht op vier jassen nen gaan vrolijk door. ‘Let op mijn woorden jongens. Dit wordt epic!’ roept David wanneer ze de Gashouder binnengaan. Technobeats vullen de enorme ruimte. Het feest kan beginnen. Half flesje whisky Ook in de Escape wordt er lustig op los geflirt tijdens Kersvers. Een openingszin is nog nooit zo makkelijk gevonden: ‘Wat ga jij studeren?’ Nick (18) uit Almere probeert hem ook uit op Laurien. Veel tijd om de vraag beantwoorden krijgt ze niet. Nick – ‘Ik ben heel sociaal ingesteld’ – heeft zelf namelijk ook heel wat te vertellen. Dat hij civiele techniek gaat studeren aan de HvA, daarna een master wil doen en dat hij een eigen ingenieursbedrijfje op gaat richten met zijn vriend Lex. ‘Daar zetten we een paar kantoren van neer over heel de wereld. NL & Co

gaat het heten. O ja, en over drie jaar ga ik stage lopen in Israël, in een dorpje vlak bij Jeruzalem. Je kan er met dolfijnen zwemmen. Top toch? Verder leef ik heel erg bij de dag. Hè, drink je nou cola? Wat saai!’ onderbreekt Nick zijn verhaal. ‘Waar is jouw drankje dan?’ vraagt Laurien. ‘Ik heb al een half flesje whisky op. Dat is wel zo’n beetje mijn max. Anders begin ik onzin te lullen.’ Laurien met een glimlach: ‘Gelukkig doe je dat nu nog niet.’ Als Laurien en haar vriendin Nick hebben afgeschud, vertrekken ze weer richting de dansvloer. Veel verschillen met Hengelo, waar ze normaal uitgaat, heeft ze nog niet kunnen ontdekken. ‘Behalve dat alle mannen hier ook dansen. Dat vind ik wel heel leuk.’ Kruit verschoten Groepje 133, of wat ervan over is, ligt vrijdagmiddag uitgeteld in het Vondelpark. Die avond staat het eindfeest in de Melkweg, Paradiso en Sugar Factory op het programma, maar de meesten lijken hun kruit eerder die week al verschoten te hebben. Diederick (17) bladert door een Vrij Nederland, Nadine (18) lakt haar teennagels roze, Rozemarijn (18) en Job (18) kijken wat om zich heen en Thijs (18) ligt met een jas over zijn hoofd te slapen. Hij is de enige van het groepje die de vorige avond ook is uitgeweest. De nacht heeft hij doorgebracht op vier jassen in het huis van mensen die hij die avond heeft leren kennen. Koen is al onderweg naar huis. De jongen bij wie hij logeerde moest zaterdagochtend om zeven uur op. ‘Dat zag ik niet zitten, want dan was ik het hele weekend nog brak geweest. En we hebben 260 pagina’s aan lees- en leerwerk opgekregen voor maandag. Dat krijg ik anders nooit af.’ Zijn enige punt van kritiek op de Intreeweek is dan ook: ‘Schuif het een week naar voren. Dan hebben we tenminste tijd om bij te komen.’ yyy Check de filmpjes van Laurien en Koen op www. foliaweb.nl. Weet je een kamer voor Koen of Laurien? Mail dan naar [email protected].

FoliaMagazine

15

(advertenties)

FoliaDebat #01

Hbo... kweekvijver? diplomafabriek? of afvoerputje? Een debat met Jet Bussemaker (HvA), Doekle Terpstra (InHolland), Marcel Wintels (Fontys) en Ron Bormans (HAN) Presentatie Joost Karhof Woensdag 12 oktober Kohnstammhuis en Theo Thijssenhuis Wibautstraat 2-4 1091 GM Amsterdam Aanmelden verplicht via [email protected]

UvAV4:Opmaak 1 26-08-11 13:37 Pagina 1

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam

Hotel Résidence Le Coin Gastvrijheid in een karakteristieke sfeer HOTEL RESIDENCE LE COIN, gevestigd in hartje centrum van Amsterdam en al jaren een pleisterplaats voor gasten van de UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM en van de HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM draagt deze gasten een warm hart toe en daarom kunnen zij rekenen op een gereduceerd tarief. Zij die op vertoon van deze advertentie bij ons komen overnachten ontvangen tevens een extra korting op het ontbijt. Het hotel ligt in het oude centrum en is een uitstekend vertrekpunt voor het ontdekken van alles wat de stad te bieden heeft, van het bijwonen van een theatervoorstelling tot een rondvaart in een van de vele monumentale grachten.

Bezoek onze website of bel voor meer informatie. www.lecoin.nl 020 - 5246800

Nieuwe Doelenstraat 5 1012 CP Amsterdam e-mail: [email protected]

passie Muziek

‘De afgelopen vier jaar heb ik toetsen gestudeerd aan de Herman Brood Academie. Daar heb ik veel geleerd over de muziekindustrie, maar ik ben ook geïnteresseerd in de rest van de mediawereld. Voornamelijk in radio en televisie, daarom lijkt mic me een goede studie. Het optreden als singersongwriter blijf ik er wel naast doen. Ik ben al zo’n dertien jaar bezig met muziek. Het begon met pianoles. Al snel ging ik ook zingen, zelf nummers schrijven en steeds vaker optreden. Uiteindelijk heb ik auditie gedaan voor de Herman Brood Academie, waar ik onder andere leerde hoe je een goed liedje schrijft en hoe de muziekbusiness in elkaar steekt. Het leukste aan muziek? Voor mij is het pure ontspanning. Het is absoluut nog geen werk. Nou ja, soms wel. Laatst moest ik iets spelen wat ik zelf niet zo leuk vond. Verder haal ik er juist veel voldoening en energie uit. Ik heb ontzettend veel voorbeelden. Vroeger was dat Krezip, omdat de zangeres ook achter de piano zat. Zo heb ik mezelf dat geleerd, door de hele cd mee te spelen en te zingen. Nu luister ik vaak naar José James, een jazzzanger die op een heel creatieve manier muziek maakt. Een toekomst in de muziek vind ik te onzeker, vandaar dat ik deze studie erbij doe. Later hoop ik een goede balans te vinden tussen muziek en media. Ik zie mezelf wel produceren voor de tv of radio. Gaandeweg hoop ik mijn ding te vinden.’ yyy Anouk Kemper

FoliaMagazine

17

foto Fred van Diem

Rozanne Land (21, HvA-student media, informatie & communicatie) studeerde afgelopen zomer af als toetsenist aan de Herman Brood Academie in Utrecht. Muziek maken is voor haar ‘pure ontspanning’.

opinie

Tijd om door te pakken Het lijkt goed te gaan met de aanpak van het studentenkamertekort in Amsterdam, maar dat betekent niet dat het tijd is om uit te rusten, vindt Michiel Stapper. illustratie Marc Kolle

S

tudentenhuisvesting is in Amsterdam een groot probleem – dat weet iedereen. Onlangs verschenen in verschillende kranten berichten over de kamernood onder studenten. Nrc.next schreef zelfs dat de kamernood apocalyptische vormen aanneemt. De LSVb berichtte dat de kamernood in Amsterdam het hoogst is. Maar eigenlijk zijn dit standaardberichten voor deze tijd van het jaar. Kan iemand zich nog het laatste jaar herinneren wanneer er geen kamertekort was? Om de vraag naar studentenwoningen beter in te schatten hebben de UvA en de HvA samen met alle andere hogeronderwijsinstellingen van Amsterdam berekend dat er in 2014 9.900 extra studentenwoningen nodig zijn om de vraag naar studentenwoningen te beantwoorden. Het college van Amsterdam heeft hierop gereageerd door in het collegeakkoord op te nemen dat er in 2014 9.000 extra studentenwoningen in Amsterdam moeten zijn. Dat zijn uiteraard mooie beloftes, maar in alleen beloftes kunnen wij niet wonen. Ook kost het tijd om studentenwoningen te bouwen. De afspraken die nu gemaakt worden gaan over de periode 2010-2014. Maar in 2020 zijn er hoogstwaarschijnlijk nog steeds meer studentenwoningen nodig – de studenten­ aantallen blijven boven verwachting groeien. En het grootste probleem bij studentenhuisvesting

18

FoliaMagazine

blijft nog steeds de onrendabiliteit van de bouw van studentenwoningen. Daarom heb ik de mogelijkheid van de UvA/ HvA gekregen om te gaan werken als projectleider studentenhuisvesting. Mijn taak is om het woningtekort op de politieke agenda te

Dijkgraaf houden en ervoor te zorgen dat de 9000 – of meer – extra studentenwoningen in 2014 er ook komen. Uiteraard doe ik dat niet in mijn eentje. Studeren in de Topstad is de naam van het samenwerkingsverband van alle hogeronderwijsinstellingen in Amsterdam en focust zich op de lobby voor meer studentenwoningen. Naast ons eerste succes, de opname van het tekort aan studentenwoningen in het collegeakkoord, hebben wij afgelopen jaar nog meer successen geboekt. Zo zijn wij langs alle stadsdeelwethouders geweest om hen te overtuigen dat de stadsdelen studentenwoningen moeten bouwen. En met succes – alle stadsdelen hebben plannen om studentenwoningen te bouwen, vaak meer dan 1000 studentenwoningen per

In beloftes kunnen wij niet wonen stadsdeel, in Nieuw-West zijn er zelfs 4.800 woningen gepland. Dit succes is ook mede te danken aan de economische crisis. Veel projecten worden stopgezet of uitgesteld waardoor daar studenten kunnen wonen. Ook worden er steeds meer kantoren omgebouwd tot studentenwoningen, zoals het Acta-gebouw (460 woningen) en het GAKgebouw (300 woningen). Ook op nationaal terrein hebben wij successen geboekt. Zo hebben wij meegewerkt aan het Nationaal Akkoord Studentenhuisvesting. Dat heeft als doel om studentenhuisvesting rendabeler te maken door het wegnemen van hinderlijke nationale wet- en regelgeving. Hierdoor kunnen woningcorporaties en projectontwikkelaars het tekort aan studentenhuisvesting oplossen. Paul Doop (waarnemend voorzitter UvA/ HvA) heeft dit akkoord besproken met de verantwoordelijke minister, de heer Donner. Minister Donner heeft op zijn beurt in een

brief aan de kamer inmiddels aangekondigd een actieplan op te willen stellen. Het lijkt dus goed te gaan met studentenhuisvesting. De nood is dan ook erg hoog, dus is er veel actie nodig. Maar wij kunnen nu niet verslappen in het bestrijden van het kamertekort. Er is geen tijd om op onze lauweren te rusten. Want dan zal het probleem zich over een paar jaar weer voordoen. Daarom is het belangrijk dat wij studentenhuisvesting op de politieke agenda houden. Om ervoor te zorgen dat wij op de hoogte blijven van de vraag naar studentenhuisvesting komen wij in oktober dan ook met een update van Studeren in de Topstad. Zo blijven de cijfers actueel. Daarom moeten de hogeronderwijsinstellingen, wethouder Ossel, de woningcorporaties en de stadsdeelraadsleden oproepen om het dossier studentenhuisvesting niet te vergeten. Dat betekent niet dat de studenten zelf geen rol kunnen spelen. Maatschappelijke initiatieven zoals de Academie van de Stad, Boot en project Vooruit hebben projecten waarbij studenten maatschappelijk werk doen in de buurten in ruil voor studiepunten of huisvesting. Dit versterkt de band tussen de buurt en de stad, en laat de positieve invloed zien die studenten op een buurt kunnen hebben. Deze initiatieven zijn altijd op zoek naar studenten, dus meld je aan. yyy Michiel Stapper is projectleider studentenhuisvesting UvA/HvA en student sociale geografie en filosofie.

Chinese clichés Het controversiële bezoek van een delegatie van Nederlandse schrijvers aan de boekenbeurs van Peking ging vergezeld met een wetenschappelijke missie, onder andere van de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam, die aanmerkelijk minder reacties in de pers opriep. Nu is er over China geen tekort aan meningen, zeker in ons land. Terwijl velen van de 1,3 miljard Chinezen het allemaal even niet meer weten, omdat alles zo snel verandert en onzeker is, lijkt de situatie bezien vanuit de Nederlandse opiniepagina’s kraakhelder en kan die met een scherpe pen getekend worden. Het doet me denken aan een opmerking van de bekende socioloog Abram de Swaan bij een lezing waarin de spreker het consequent had over wat ‘de Chinezen’ allemaal wel en niet doen: ‘Ik ben het helemaal eens met wat u heeft gezegd, behalve met het woordje “de”.’ Nu moet men zeker niet de fout maken van de Amerikaanse vicepresident die onlangs sprak over ‘dat wat wij in het Westen de mensenrechten noemen’. Mensenrechten zijn universeel en kennen geen verschillende interpretaties. Nederland kan over dat onderwerp met enig gewicht spreken, maar heeft ook wat uit te leggen, want onze spreekwoordelijke tolerantie begint binnenshuis slijtvlekken te vertonen. Ik vraag me af hoe de kritiek vanuit het buitenland ervaren wordt in de hoogste Chinese kringen. Bijna alle leiders hebben een opleiding als wetenschapper of ingenieur. Toch is hun loopbaan niet vlekkeloos verlopen. Eind jaren zestig is er vaak een pijnlijke lacune in hun cv. Rond de tijd van de Culturele Revolutie was men met andere dingen bezig dan studeren. Ze deden dan bijvoorbeeld werkervaring op in een landbouwkundig opvoedkamp diep in het achterland. Je kunt slechts gissen wat ze daar precies hebben meegemaakt, maar die directe ervaring met de beperkingen van de vrijheid moeten ze toch ergens met zich meedragen. Misschien geeft dat hoop. yyy Robbert Dijkgraaf

FoliaMagazine

19

opinie

Abdi

Liever niks dan goednieuwsshow

Studeren is elitair

De verkiezing voor de UvA Docent van het Jaar is een farce, aldus Eline Peters, voorzitter van de Asva studentenunie.

A

sva stopt met het organiseren van de Docent van het Jaarprijs op de UvA. De reden hiervoor is het grote verschil van mening tussen Asva en de UvA over het doel van de prijs. Wij zijn van mening dat de verkiezing discussie op gang moet brengen over wat een docent al dan niet goed maakt. Er is immers genoeg aan te merken op de wijze waarop de universiteit de kwaliteit van docenten stimuleert. De UvA wil de verkiezing echter vooral als goednieuwsshow

De UvA ziet de prijs als een etalage waarin zij haar docenten uitstalt gebruiken. Ze neemt een steeds dominantere rol in de organisatie, waardoor het niet meer lijkt te gaan om goed docentschap, maar om het positief neerzetten van de universiteit zelf. Vijf jaar geleden is Asva samen met de studentenraad begonnen met de verkiezing van de beste UvA-docent. Deze prijs had voor ons altijd als doel goed docentschap op de kaart te zetten. Zowel studenten als docenten werden aan het denken gezet over de vraag: wat maakt iemand een goede docent? De UvA ziet

20

FoliaMagazine

de prijs echter als een etalage waarin zij haar docenten uitstalt. In die etalage is geen ruimte voor discussie. Wat ooit begon als een studenteninitiatief – we noemden het niet voor niets een prijs van studenten voor docenten – is inmiddels een van de pr-projecten van de universiteit. De dominante rol van de UvA werd bijvoorbeeld duidelijk bij het bekendmaken van de genomineerde docenten. Twee genomineerden waren inmiddels met pensioen, maar gaven nog wel college. De rector zou dit volgend jaar graag anders zien. Zij vroeg ons ervoor te zorgen dat jongere docenten volgend jaar in het zonnetje worden gezet, iets wat onze oren deed klapperen. Wanneer oudere docenten geliefd zijn bij studenten, gaan we dit niet negeren. Asva ziet de prijs als een platform voor discussie, waar ruimte is voor kritiek. Bovendien doen we niet mee aan pr-projecten, en daarom stoppen we met de verkiezing. Asva gaat in plaats daarvan een congres organiseren, waar alle ruimte zal zijn voor een open discussie. Bij dezen een uitnodiging aan de rector om dit congres te komen openen. yyy Eline Peters is student van de researchmaster International Development Studies en voorzitter van de Asva studentenunie.

Ik ben in mijn familie de eerste die naar de universiteit gaat. Mijn moeder is trots omdat zij zelf niet de kans had om te studeren. Studeren aan de universiteit? Dat was in haar tijd alleen weggelegd voor de elite. Mijn opa was een simpele mijnwerker en kon het niet opbrengen om voor al zijn elf kinderen schoolspullen te betalen. Mijn moeder wilde zich hier niet bij neerleggen, maar de burgeroorlog brak uit, waardoor al haar toekomstplannen in één keer weggevaagd werden. Ze moest vluchten. Ze kwam aan in Nederland. Het land vol mogelijkheden. Het besef dat je naar de universiteit of hogeschool kan gaan zonder belemmerd te worden door te hoge kosten of discriminatie was een groot verschil met Somalië. Maar niet lang meer. Deze maand treden de eerste bezuinigingen van kabinet Rutte I in werking. Studeren wordt duurder. Het collegegeld gaat fors omhoog. Je krijgt een boete als je langer dan vier jaar over je studie doet. Naar het buitenland gaan voor studie, een stage lopen of bestuurswerk doen wordt sterk ontmoedigd omdat je daardoor studievertraging oploopt. Met als gevolg dat wij allemaal als een machine klaargestoomd worden voor een arbeidsmarkt waarin ‘wie-je-kentbelangrijker-is-dan-wat-je-kunt’. En het protest daartegen? Tja. Bij de eerste demonstraties waren veel studenten aanwezig, maar het verzet wordt reeds gestaakt. Als wij daadwerkelijk zouden beseffen hoe gelukkig wij mogen zijn dat wij überhaupt onderwijs mogen volgen en dat ook zouden wensen voor de toekomstige generaties, onze (klein)kinderen, dan zouden wij nú aan het protesteren zijn. Voor toegankelijk, kwalitatief en uitdagend onderwijs. Maar helaas, wij, carrièrezuchtige opportunisten die we zijn, denken aan ons eigen hachje. Mijn moeder zei laatst nog: ‘Faat, studeren wordt weer voor de elite in Nederland. Net zoals in Somalië.’ Ze krijgt misschien nog gelijk. yyy Fatihya Abdi

(advertenties)

Student? Abonneer je nu op nrc.next en krijg 50 euro cash op je rekening Ga naar

nrcnext.nl/student

Met je geld in de knoop? Schulden voorkomen Schulden aanpakken

Kijk nú op www.geenschuld.nu

studentenpas ad 100 x 127,5mm.pdf

1

1-9-2011

15:46:01

(advertenties)

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Meld je aan voor de FoliaNieuwsbrief

Met dagelijks

nieuws over studenten en hoger onderwijs • blogs over film, fotografie en uitgaan • video’s • columns van o.a. Robbert Dijkgraaf, Ewald Engelen en Asis Aynan • de pdf van FoliaMagazine • prijsvragen • dossiers Amstelcampus, catering et cetera

Ga naar www.foliaweb.nl, meld je aan en win een iPad

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam

drift

M

att (33), leraar HvA: ‘Dat ik dit meisje op mijn lijst wilde zetten, was logisch. Zij was een bokaal. Met haar maakte je stappen in je seksuele carrière. Ik stond aan de vooravond van een lange lijst veroveringen, maar toen voelde ik me nog onzeker, ik had weinig ervaring. Ik flirtte als bedrijfsleider-barman bij Café Katoen mijn fooien wel bij elkaar, maar mezelf echt laten zien deed ik niet. Maar zij. Zij was stoer en sprak veel over vriendjes die ze had gehad. Geen idee waarom ze mij interessant vond. Ik was niets vergeleken bij haar. Daar kwam mijn attitude tegen haar vandaan, maar zij had ook een enorme air ten opzichte van mij. Toen ik merkte dat onze date in een restaurant niet liep, wist ik dat ik stappen moest ondernemen. Ik heb de sleutel van Café Katoen, bedacht ik opeens. Er lag daar al eeuwen een champagnefles in de koeler. En we konden gaan schaken, ik ben dol op spelletjes. Het leek me een stoere actie om daar naar binnen te sneaken.

foto Jan van Breda

Matt en het meisje op de bierfusten Het voelde heel stiekem. Eerst haalde ik de stoelen van de tafels, toen zette ik een zacht muziekje aan. Ik weet niet meer wanneer we begonnen te zoenen, maar uiteindelijk nam ik haar mee naar beneden. Achter de keuken was een nauwe ruimte met allemaal bierfusten. Ik

‘Achteraf gezien had ik haar al lang moeten nemen’ zette haar eerst tegen de fusten aan en legde haar daar later op neer. We waren aan het zoenen en droogneuken. Achteraf gezien had ik haar al lang moeten nemen. Maar toen, op mijn negentiende, moest er echt iets gebeuren wilde ik mijn kleren uittrekken. Ben ik wel gespierd genoeg? Neem ik wel genoeg de leiding? Ik heb het nooit geweten. We hoorden een geluid en het licht ging aan: de

schoonmaker. Wat een domper! Ik voelde me enorm betrapt en gegeneerd. Ik vroeg hem gelijk niks te zeggen tegen de eigenaar, ik was immers wel de bedrijfsleider. Nu denk ik: volgens mij hadden de eigenaren dat te gek gevonden. Het café is groot geworden door de verhalen die erover de ronde deden. Het was achteraf gezien ook puur het creëren van een verhaal, iets om me goed over te voelen, om aan mijn vrienden te vertellen. Daarna heb ik het meisje nog één keer gezien. Ik probeerde geforceerd samen nog iets leuks te doen en besloot dat we in de tuin van het Rijksmuseum moesten gaan picknicken. Ik klom met mijn dronken hoofd op het hek, zette me af op een van de punten en die ging zo door mijn schoen heen. Een enkele reis seks werd een retourtje ziekenhuis.’ yyy Mariska Vermeulen De naam van de geïnterviewde is op zijn verzoek gefingeerd.

FoliaMagazine

23

(advertentie)

PRESENTEERT

Het

begin VAN HET COLLEGEJAAR ‘11 | ’12

22.00 - 04.00 uur VOORVERKOOP € 12,TICKETS OOK ONLINE VIA:

BEGINFEEST.NL

escape

ERICK E BINGO PLAYERS RAYMUNDO ESCAPE DELUX: DJ JUAN D’AN VOORVERKOOPADRESSEN: HES: FACILITAIR HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM, COPYSHOP HOGESCHOOL INHOLLAND DIEMEN KAPSALON CAFE DE KROON, REMBRANDTPLEIN

VERLAAG BIERPRIJDE S

DINSDAG 27 SEPTEMBER

foto Danny Schwarz

op de tong

Rosa & Rita Conradstraat 471 (Centrum)

G

elukkig, de zomerstop bij Rosa & Rita is voorbij. Ze waren een maand gesloten maar bakken nu weer die fijne pizza’s. Er is een boel fijn aan Rosa & Rita. De kaart is van het principe ‘simpel en goed’. Pizza, eenvoudige salades, biefstuk (Frans gesneden steak en

NAAM

Rosa & Rita waren twee tankers die ooit voor Shell op de scheepswerf gebouwd zijn. Het Oostenburgereiland was werkterrein van de V.O.C., NSM, Werkspoor en Stork. De loods waar het restaurant in zit is in 1908 gebouwd als schaft- en waslokaal voor werklieden. Later heeft er onder meer een fotostudio ingezeten. Uit die tijd stamt de gevonden foto van de twee blonde dames die bij de bar te bewonderen is.

entrecote), friet, en nog wat klein grut als goede worsten en kazen. Wat ze serveren past met gemak op één A4-tje. Goeie spullen waar niet te veel mee gedaan wordt en die met kennis van zaken behandeld worden, een gouden principe – je vraagt je bijna af waarom niet veel meer horecatenten in Amsterdam zo werken.

ROEST

Tot voor kort nog enigszins onontdekt, maar na een recente publicatie over hippe horecazaken in Volkskrant Magazine zal dat niet lang meer duren: Amsterdam Roest in het Koud Gas gebouw in de Conradstraat. Moeilijk te vinden, heel apart (‘on-Amsterdams’) sfeertje, zelf je bier pakken uit de koelkast en afrekenen bij ‘supermarkt de Bar’. Het is niet gelikt of elitair, maar, in Roests eigen woorden: een stadsoase en een culturele vrijplaats voor iedereen.

Vriendelijke bediening, een goed glas wijn, en betaalbaar. Tja, Johannes van Dam heeft er ook al lovend over geschreven dus het blijft voorlopig wel druk. Een relaxte en prettige sfeer, en je wacht nooit lang op je bestelling. Op Iens wordt hier en daar wel geklaagd over de formule: het zou lijken op een eetfabriek, je mag niet buiten op het terras eten, al het eten komt tegelijk, je kan alleen maar pinnen en meer van die dingen. Volgens mij allemaal muggenzifterij. Maar één ding is wel hinderlijk in Rosa & Rita: de akoestiek maakt het al gauw lawaaiig en daardoor kun je in je conversatie belemmerd worden. Maar dan kun je weer des te meer van je eten genieten, lijkt me. Ik at er een perfecte pizza mozzarella di bufala (€ 9,-), een lekkere rucolasalade (€ 5,-, met citroen, parmezaan en pijnboompitten), en een griezelig goed stuk chocoladetaart (€ 4,50) toe. Toetjes mogen trouwens wel op het terras gegeten worden, net als borrelhappen. Als je mazzel hebt zit je nog net in de ondergaande zon. yyy Mirna van Dijk

Ben je zelf uit eten geweest? Folia Magazine ontvangt graag je recensie. Maximaal 300 woorden, suggesties voor de kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail [email protected].

BRUG9

De eigenaars van Rosa & Rita zijn Bjorn ter Kuile en Lenneke Overeem. Zij zijn ook de initiatiefnemers van pizzalab; een vrachtwagen waarin op locatie verse pizza wordt gebakken, en van Brug9, een culturele ruimte onder de Torensluis aan het Singel, naast het P.C. Hoofthuis. Ook die gaat deze maand weer van start met livemuziek en meer, en op 10 september is de bijzondere ruimte te bezichtigen tijdens de Open Monumentendagen.

FoliaMagazine

25

26

FoliaMagazine

objectief Brandende man Ooit begonnen in een keet op Ruigoord, uitgegroeid tot een grote tent op Lowlands, en nu het middelpunt van een heus festival. Maar de filosofie van de Magneetbar is ongewijzigd: een gratis biertje en een podium voor iedereen die iets toevoegt. Met driehonderd vrijwilligers, tientallen tenten en duizenden bezoekers heeft het Magneetfestival er ook ambities bij gekregen. Organisator en UvA-alumnus Linda Vermaat: ‘We ageren tegen het idee dat festivals altijd een teringzooi achterlaten. Leave no trace is een van de pijlers van het festival. Daarnaast zijn we het eerste festival in Nederland dat helemaal op crowdsourcing is gebaseerd: via sociale media konden initiatieven worden aangedragen en ingestemd.’ UvA-student media & cultuur Rosa Lohman coördineerde de vierhonderd vrijwilligers die aan het festival meewerkten. ‘Best veel, hè? We willen volgend jaar nog meer mensen, want iedereen is heel enthousiast. Toen we op vrijdagavond een oproep plaatsten of er mensen aan de uitkijktoren wilden meebouwen, stonden er de volgende ochtend acht man klaar met hamers! Ook zou ik graag eerder beginnen met organiseren, want nu was het soms echt een chaos – maar daar drijft het festival eigenlijk ook wel op.’ Het festival werd afgesloten in traditionele burning man-stijl, naar het gelijknamige festival in de woestijn in Nevada. Onder een volle maan staken initiatiefnemer Jesse Limmen en nachtburgemeester Isis van der Wel de houten uitkijktoren in brand. Vermaat: ‘Het is symbolisch. Je bouwt een maand lang iets op, en dan is het klaar. We maken een vredesvuur, op nine eleven.’ yyy Bob van Toor foto Jan-Maarten Hupkes

FoliaMagazine

27

Halbe en de Raad Mogelijke bemoeienis van staatssecretaris Halbe Zijlstra met de benoeming van een nieuwe Raad van Toezicht van UvA/HvA leidde vorige week tot veel vragen. Wat doet zo’n Raad eigenlijk en waarom is politieke inmenging onwenselijk? ‘Een universiteit wordt feitelijk hetzelfde bestuurd als een koekjesfabriek.’ tekst Floor Boon / illustratie Bas Kocken

D

e staatssecretaris van Onderwijs, een groepje studenten en de media. Zij waren de hoofdrolspelers in een rel vorige week die landelijke aandacht kreeg. De studenten beschuldigden de staatssecretaris van politieke inmenging in universitaire zaken, omdat hij zich zou hebben bemoeid met de benoeming van de Raad van Toezicht (RvT). De staatssecretaris ontkende. Wat was er aan de hand? En waarom zo veel ophef over een Raad waarvan niemand weet wat die eigenlijk doet? Zondagmiddag 4 september. De Centrale Studentenraad (CSR) stuurt een persbericht de wereld in waarin zij hun zorgen uitspreken over de bemoeienis van staatssecretaris Halbe Zijlstra van Onderwijs met de benoeming van een nieuwe Raad van Toezicht. De CSR vormt de kern van de studentenmedezeggenschap aan de UvA. Ze zijn terughoudend in het publiekelijk innemen van een standpunt. Het persbericht was strategisch getimed, een dag voor de opening van het academisch jaar. In de aula van de UvA, waar de plechtigheden plaatsvonden, zou ook staatssecretaris Zijlstra komen spreken. Het publiek maken van hun zorgen zou de staatssecretaris onder druk zetten, zo dachten de leden van de CSR.

28

FoliaMagazine

Niets was minder waar. Nog dezelfde zondag noemde een woordvoerder van Zijlstra de beschuldigingen ‘totale onzin’ en een dag later reageerde de staatssecretaris zelf door te zeggen dat er van belangenverstrengeling ‘geen sprake’ was. Zijn uitleg: de staatssecretaris is wettelijk bevoegd om leden van de Raad van Toezicht te benoemen. Er was hier dus niets anders aan

‘Logisch dat Zijlstra geen mensen benoemt die het niet met hem eens zijn’ de hand dan de normale gang van zaken. De studenten, zo suggereerde Zijlstra, hadden zich waarschijnlijk vergist. Waarom al deze ophef? Het gaat hier om de Raad van Toezicht, een orgaan dat – zoals de naam al suggereert – een toezichthoudende functie heeft op de financiën, beleidsvoering en strategie van de universiteit. In het bedrijfsleven heet het toezichthoudende orgaan een Raad van Commissarissen, in publieke en semipublieke instellingen wordt vaak van een Raad van Toezicht gesproken. Omdat universiteiten worden gefinancierd door de staat is er wettelijk vastgelegd dat de overheid

ook enige controle mag uitoefenen op de kwaliteit van universiteiten. Dat gebeurt niet direct, maar indirect via de wettelijke verplichte Raad van Toezicht. Leden van de RvT worden door de verantwoordelijke minister of staatssecretaris benoemd, geschorst en ontslagen. Dat de staatssecretaris deze bevoegdheid heeft, betekent niet dat hij zich ook bemoeit met de beslissingen die de RvT neemt. ‘Zij [de leden van de RvT, FB.] hebben zitting op persoonlijke titel en oefenen hun functie uit zonder last of ruggespraak,’ zo staat er in de wet geschreven. Ook mogen ze geen directe belangen hebben bij de universiteit en niet werken bij een ministerie of lid zijn van de Eerste of Tweede Kamer. Stel nu dat de minister zich toch inhoudelijk bemoeit met de politieke kleur van bepaalde kandidaten of RvT-leden een speciale opdracht meegeeft. Zou dat dan erg zijn? Volgens Mark Rutgers, hoogleraar filosofie van het openbaar bestuur, is het niet per se onwenselijk dat een minister politieke invloed heeft, het is inherent aan het systeem. ‘Universiteiten worden heel bedrijfsmatig bestuurd. Er is wettelijk vastgelegd dat de minister de leden van de RvT benoemt en dan vind ik het logisch dat hij geen mensen zal benoemen die het niet eens

zijn met de politiek die hij zelf voert.’ De onwenselijkheid zit volgens Rutgers in het systeem dat wij hebben gekozen. ‘Hierin hebben leden van de academische gemeenschap geen inspraak in de benoeming van de hoogste bazen. Een universiteit wordt feitelijk hetzelfde bestuurd als een koekjesfabriek. Daar heb ik wel principiële bezwaren tegen.’ In het verleden zat dat systeem anders in elkaar. De hoogste bazen van universiteiten werden toen gekozen door de academische gemeenschap zelf. Voordrachten voor nieuwe bestuur-

ders moesten worden voorgelegd aan de universiteitsraad. Die raad, bestaande uit medewerkers, hoogleraren en studenten, had een machtige positie. Belangrijke beslissingen moesten door de raad worden goedgekeurd en vanwege het zogenaamde budgetrecht had de universiteitsraad ook het recht om de begroting af te keuren. Met de invoering van de wet Modernisering universitaire bestuursorganisatie (MUB) in 1996 kwam er een einde aan de universiteitsraad. Daarvoor in de plaats moesten universiteiten wel een medezeggenschapsorgaan in het leven

roepen, maar dat heeft veel minder verregaande bevoegdheden. De Raad van Toezicht werd met dezelfde wet ingevoerd als orgaan dat boven het College van Bestuur staat. Sindsdien is de bestuursstructuur van een universiteit vergelijkbaar met die van commerciële bedrijven en instellingen. Rutgers: ‘Het verschil is dat leden van een RvT in het bedrijfsleven vaak door coöptatie worden benoemd, waarbij de leden zelf nieuwe leden benoemen. Dat is pas echt onwenselijk. Wat dat betreft valt het bij de universiteiten nog reuze mee.’ yyy

FoliaMagazine

29

‘Mannelijkheid en zorg Vader worden is geweldig. Maar ook knetterzwaar. En dat lees je nergens. Lars Anderson besloot het boek te schrijven dat hij zelf miste. tekst Anouk Kemper

L

ars Anderson (33), UvA-docent en freelance journalist, werd ruim een jaar geleden vader. Om zich zo goed mogelijk voor te bereiden op wat komen ging, las hij verschillende boeken. Veel had hij er niet aan. ‘Als er al tips worden gegeven, gaan die voortdurend over hoe je de klappen van je door hormonen geteisterde vrouw kan vermijden.’ Daarom schreef hij zelf maar een boek: Sterke vaders. Over de rol van mannen in de moderne opvoeding. Voor aanstaande moeders is het moeilijk kiezen. Boeken over zwangerschap en alles wat daar bij hoort staan rijendik in de boekwinkels. Toekomstige vaders hebben aanzienlijk minder keus. Kluun schreef het boekje Help, ik heb mijn vrouw zwanger gemaakt en er is een aantal handleidingen te vinden. ‘Maar die gaan bijvoorbeeld over waar je de goedkoopste luiers kunt kopen,’ zegt Anderson. ‘En bij Kluun is alles vol ironie en cynisme. Er is nog niet op een betrokken en oprechte manier over het vaderschap verteld, dat miste ik.’ Bovendien ergert Anderson zich aan de zogenaamde emancipatie. ‘We doen wel net of vaders nu continu op de bakfiets hun kinderen naar school brengen en wekelijks een papadag hebben, maar negentig procent van de vaders heeft nog steeds een fulltimebaan. Als je dat niet erkent, heb je echt een plaat voor je kop.’ Anderson en zijn vriendin namen zich voor het anders te doen. Zodra hun dochter er was, zouden ze de zorgtaken zo goed als fiftyfifty verdelen. Dat liep anders. ‘Mijn vriendin werkt in de televisiewereld, binnen vier

30

FoliaMagazine

weken na de bevalling moest ze worden klaargestoomd voor een nieuw project. Met dat project was ze vervolgens twee maanden druk. Toen kwam het grootste gedeelte van de zorg op mij neer.’ De jonge vader omschrijft zijn ervaringen uit de eerste weken als Groundhog Day, een film waarin Bill Murray steeds dezelfde dag opnieuw beleeft. ‘Knetterzwaar,’ zegt Anderson achteraf. ‘Dat had ik niet voorzien. Zo’n baby neemt alleen maar, je krijgt niets terug. Het vreet, het

‘Tja, daarna is het gewoon 48 uur neuken’ schijt en het huilt. Verder is er totaal geen communicatie of interactie. Daar word je zó moe van. En je hebt geen tijd meer voor jezelf. Daar komt het op neer.’ Geen enkel ‘vaderboek’ dat hierover rept. ‘Ik had het best fijn gevonden als ik van een ander had kunnen lezen: “Luister, een kind krijgen is geweldig, maar je voelt je ook wel eens kut.” De toon van mijn boek is dan ook heel persoonlijk. Ik wil de lezer deelgenoot maken van mijn eigen ervaringen en onzekerheden.’ Zo was Anderson onzeker over het vaderschap an sich. Was hij er wel klaar voor? En hoe wist hij dat? ‘Op een gegeven moment dachten we: laten we het maar gewoon doen. Na zo’n beslissing gaat het spiraaltje eruit, ook al best wat. Vervolgens deed mijn vriendin een ovulatietest om te kijken wanneer ze het vruchtbaarst was. Tja, daarna is het gewoon 48 uur neuken.’ Hij schiet in de

lach: ‘Soms heeft mijn vriendin het wel moeilijk met dit boek. Het is vrij gedetailleerd.’ Maar in het persoonlijke zit hem nou juist de kracht van het verhaal, meent de auteur. ‘De zorgende vader wordt nog steeds als een sukkel neergezet. Daar moeten we vanaf, want het slaat nergens op. Wat ook onzin is, is dat de man “verwijfd” zou zijn als hij meer gaat zorgen. Mannelijkheid en zorg gaan prima samen.’ Jonge vaders moeten op hun werk dan ook meer voor zichzelf opkomen, vindt Anderson. ‘Als je de taken fiftyfifty wilt verdelen, en steeds meer hoogopgeleide mensen willen dat, dan moet je je niet blijven verschuilen achter je baas en je salaris. Een man mag meer van zichzelf vragen.’ Al moedigt de maatschappij dat niet aan, erkent hij. Het klassieke man-vrouwpatroon is nog heel sterk. ‘Zie de cijfers. Negentig procent van de vaders werkt fulltime, terwijl zeventig procent van de moeders voornamelijk zorgt voor het gezin en het huishouden. Dus emancipatie: nee.’ Niet alleen mannen, ook vrouwen moeten een schop onder hun kont krijgen, vindt Anderson. Voor vrouwen betekent dat dat ze meer moeten loslaten. ‘Zeg niet: “Zit die luier niet te strak?” Of: “Kom maar, ik doe het wel.” Nee, laat een vader het doen op zijn eigen manier.’ yyy

Sterke vaders ligt vanaf 21 september in de boekhandel. Prometheus, 224 pagina’s, € 19,95

gaan prima samen’ Sterke vaders Sterke vaders is naast een persoonlijk verhaal een krachtig pleidooi voor de betrokken en zorgzame vader. ‘In onze maatschappij is de vrouw bij alles wat met het gezin te maken heeft nog steeds het stralende middelpunt,’ schrijft Lars Anderson in zijn inleiding, en: ‘Het combineren van werk en zorg is een hachelijke onderneming: geen enkele werkgever staat te springen om een zorgende vader.’ Tegelijkertijd wijst hij op mannen als bouwvakker Chris, marktman Jaap of automonteur Ben, die de hen omringende machocultuur doorbreken om een, soms zwaarbevochten, zorgdag met hun kind door te brengen. En dat is niet alleen leuk, maar het zet ook zoden aan de dijk. Want betrokken vaders leveren een unieke bijdrage aan de ontwikkeling en opvoeding van hun kinderen. Het spannende en fysieke vaderlijke spel draagt onder andere bij aan de ontwikkeling van autonomie. Anderson wijst er dan ook op dat vaders niet alleen moeten emanciperen in de richting van meer zorgtaken. Om dat te laten gebeuren zullen moeders bereid moeten zijn zorg- en opvoedingstaken vaker uit handen te geven. Alleen dan kunnen mannen de onzekerheid over hun zorgcapaciteiten achter zich laten en tonen dat zij een unieke rol spelen in de opvoeding. Emeritus hoogleraar pedagogiek Louis Tavecchio Lars Anderson met dochter Jane (1) foto Daniel Bosschieter

foto Fred van Diem

Tim van der Schaft (25) is derdejaars student interactieve media aan de HvA. Zijn zoon Puck Fons is inmiddels alweer twee jaar oud. ‘Ik werd vader aan het eind van mijn eerste jaar, het was net zomervakantie. Dat kwam wel goed uit. Nee, mijn vriendin en ik hadden het niet zo gepland. Haar zwangerschap was niet gepland, maar wel gewenst. We leiden nu niet een standaardstudentenleven. Ik ga vier, vijf dagen in de week naar school en in het weekend werk ik één dag in een bar. Mijn vriendin werkt

32

FoliaMagazine

als gastmoeder, ze past drie dagen in de week op jonge kindjes. Puck kan dan gewoon mee. Dat is voor hem ook wel gezellig. Dankzij mijn vriendin

‘Mijn vriendin offert zich op’ kan ik gewoon blijven studeren, alle credits gaan eigenlijk naar haar. Zij offert zich op. Mensen vragen vaak meteen of het gepland was – dat vind ik wel een logische reactie. Voor de meeste studenten is het moeilijk voor te stellen;

een kind hebben staat ver van hun belevingswereld af. In het begin was ik zelf ook een beetje in paniek. Maar het gaat hartstikke goed, het is supergezellig. Een betere motivatie om je studie te halen, is er natuurlijk niet. Ik vind het wel belangrijk om jong te blijven. Met een kind heb je niet hetzelfde leven als daarvoor, maar het moet wel “normaal” blijven. Af en toe kan je best naar een feestje. Puck is vaak bij zijn opa en oma, dus dan kunnen mijn vriendin en ik gewoon de hort op. Rare vragen van studiegenoten krijg ik niet. Ik was juist heel verrast door alle cadeautjes die ik van hen kreeg voor Puck. Iedereen is heel positief.’

foto Daniel Bosschieter

Marijn Krijger (32) studeert Business Studies aan de UvA en is hoofd marketing & communicatie bij Domein MCI (HvA). Hij is vader van Anna Sophie (5), Olivier (3) en Fréderique (2). ‘Ik was 27 toen ik voor het eerst vader werd. Ja, dat was een bewuste keus. Op dat moment was ik al zo’n vijf jaar klaar met mijn studie commerciële economie in Groningen. Dit is dus mijn tweede studie. Hoe je werken, studeren en vaderschap combineert? Vooral je werkzaamheden goed plannen en ze gedisciplineerd

uitvoeren. Elke avond zit ik in de boeken, zodra de kinderen in bed liggen. Dat is tussen zeven en acht. Verder heb ik colleges op vrijdag en die dag

‘Elke avond zit ik in de boeken’ gebruik ik dan meteen als studiedag. Gelukkig is mijn vrouw ook vrij op vrijdag, anders kon dat echt niet. In het weekend zou ik het liefst ook studeren, maar dat gaat gewoon niet. Nu ben ik bezig met mijn scriptie, van de zomer hoop

ik klaar te zijn. Dan heb ik drie jaar gestudeerd. Voor jonge vaders heb ik nog wel wat tips. Je moet goed je doel voor ogen houden, goed plannen en die planning ook uitvoeren. Lees alles wat je voor een bepaalde week moet lezen, spaar het niet op tot vlak voor het tentamen. Hoewel er vast mensen zijn die dat kunnen. Zorg vooral dat de interesse in je studie blijft. Er is een verschil tussen de rol van de man en die van de vrouw in de opvoeding, al weet ik niet precies waar dat verschil ligt. Het zorg-zame komt meer van mijn vrouw. Er zijn meer verschillen, maar ik kan die niet duidelijk verwoorden.’ yyy

FoliaMagazine

33

Zonder dieren kan het niet Witte jassen, zieke mensen. Vraag iemand naar zijn associaties met het AMC en dit zal het antwoord zijn. Maar het Amsterdamse ziekenhuis wordt niet alleen bevolkt door artsen en patiënten. Ook konijnen, biggen, ratten en muizen hebben er hun plek. In het Animimal Research Institute AMC (Aria) worden deze dieren gebruikt als proefdier. tekst Anouk Kemper / foto’s Jan van Breda

J

ohn Epstein was een jaar of 22 toen hij voor het eerst met proefdieren te maken kreeg. Voor een onderzoek naar beenmergcellen moest hij een muis ophalen voor zijn professor. ‘Liep ik met dat kooitje over de campus in Boston. Ik vond het heel spannend, want ik was bang dat mensen vervelend zouden reageren.’ Eenmaal in Nederland werd de Antilliaan pas ‘goed gegrepen’ door onderzoek doen. Momenteel bestudeert hij de bijwerkingen van bepaalde medicijnen tegen kanker, die bijvoorbeeld gebruikt worden bij chemotherapie, en bisfosfonaten. Die laatste geneesmiddelen worden gebruikt tegen botontkalking. ‘Bij vijf procent van de kankerpatiënten verdwijnt het mondslijmvlies. Het kaakbot komt dan bloot te liggen door behandeling met bepaalde bisfosfonaten. Dat is zeer pijnlijk; normaal eten, drinken en zelfs praten wordt bijna onmogelijk. Aan die bijwerking proberen we iets te doen. Overal ter wereld wordt daar onderzoek naar gedaan. Je wilt een medicijn met zo min mogelijk bijwerkingen.’ Om dat te bereiken gebruikt Epstein konijnen

34

FoliaMagazine

als proefdier. Konijnen worden vaak gebruikt als proefdier bij toxiciteitstudies, vanwege hun gevoeligheid. In zo’n half jaar tijd heeft hij in totaal 32 konijnen tot zijn beschikking, maar hij werkt steeds met een groep van vijf tot acht konijnen tegelijk. Elke maandag is hij een ‘dikke ochtend’ met zijn rabbits bezig: wegen, een kalmeringsmiddel toedienen om de dieren rustiger te maken, bloed afnemen, medicijnen toedienen

‘Kijk, zie je, hun haar valt ook uit. Net als bij mensen’ en in een later stadium: één voortand uittrekken om de heling van het bot en het omliggende slijmvlies te volgen. ‘Na een paar weken gaan de konijnen naar de operatiekamer waar ze inslapen. Ik haal hun kaak eruit voor nader onderzoek, met name van het netwerk van microvaten en haarvaatjes.’ Geen enkel proefdier verlaat het Animal Research Institute AMC (Aria) levend. Het Aria kom je niet zomaar binnen. Ook niet

als verslaggever die het belang van proefdieren in wetenschappelijk onderzoek naar voren wil brengen. Leg eerst maar eens uit wat precies de bedoeling is. En nog eens. En nog eens. Vervolgens moeten er wetenschappers worden gevonden die aan het verhaal willen meewerken. Nog best lastig, ondervonden ze bij de afdeling voorlichting. Is ook dat eenmaal geregeld, dan wordt er een contract getekend waarin staat dat de verslaggever de privacy van medewerkers niet mag schaden. Gelieve ook niet in contact te komen met knaagdieren in de 48 uur voorafgaand aan een bezoek. Dat ‘gedoe’ geeft allemaal niets, een kijkje nemen in de proefdierfaciliteit is immers intrigerend. Epstein loopt al enthousiast pratend vooruit. Zijn ogen lichten op als hij uitlegt over zijn onderzoek en werkwijze. De enthousiaste dertiger is werkzaam op de afdeling Translationele Fysiologie. Dat houdt in dat hij zijn bevindingen uit het lab meteen terugkoppelt naar zijn patiënten in de kliniek.

Dominique Baeten

FoliaMagazine

35

Waarom muizen, ratten en konijnen? In Nederland wordt het meest gewerkt met muizen en ratten, omdat die goed door te fokken zijn. Inteelt is geen probleem, zoals bij mensen wel het geval is. Muizen en ratten kunnen zich dus snel vermenigvuldigen zonder dat er genetische afwijkingen ontstaan. Dat is belangrijk voor de betrouwbaarheid van het onderzoek; de proefdieren moeten zo veel mogelijk over dezelfde genen beschikken. Bovendien zijn ratten en muizen gemakkelijk in grote aantallen te houden. Daarnaast worden konijnen vaak gebruikt in toxicologische studies, omdat ze zo gevoelig zijn. Dat maakt de effecten van een bepaalde stof goed zichtbaar.

v.l.n.r.: operatiekamer, proefkonijn, John Epstein

‘From bench to bedside, noemen we dat.’ Ergens aan de achterkant verlaten we het hoofdgebouw van het AMC. Epsteins witte jas wappert in de wind. Op een groot grasveld staat een grijze kubus: het Aria. Alleen met een pasje kun je naar binnen. Twee dames van het proefdiercentrum gaan mee met de rondleiding. ‘Wij weten alles van hoe het hier in zijn werk gaat,’ verklaart proefdierdeskundige dr. Henriette Griffioen. Zo weet ze te vertellen dat alle dierproeven aan zeer strenge protocollen moeten voldoen. In die protocollen staan vrijwel alle handelingen vermeld: van het tijdstip waarop de kooien verschoond worden tot het

36

FoliaMagazine

moment waarop de tandjes worden verwijderd. Elke dierproef moet worden goedgekeurd door de Dierexperimentencommissie (DEC). ‘Ten

Chirurgen en aanstaand chirurgen leren er opereren op biggetjes eerste wordt bepaald of het onderzoek ook zonder proefdieren kan,’ zegt Griffioen. ‘Zo niet, dan wordt het protocol opgesteld. De wetenschapper moet heel exact kunnen uitleggen

en verantwoorden wat hij gaat doen.’ Epstein vult aan: ‘Niks van wat ik doe bij de konijnen is raar. De medicijnen worden al gebruikt bij mensen. En dierentandartsen verwijderen ook konijnentanden wanneer dat nodig is. Bovendien hebben konijnen speciale tanden die weer teruggroeien.’ Voordat we het gedeelte kunnen betreden waar de proefdieren aanwezig zijn, moeten we een strikt ritueel volgen: blauwe scrubs aantrekken, witte klompjes aan de voeten, en handen wassen. Via een andere uitgang verlaten we de kleedkamer. Aan de andere zijde van het

Dierproeven in Nederland In 2009 telde Nederland 583.088 proefdieren en werden er 592.665 dierproeven verricht. Tegenwoordig worden er alleen nog proefdieren gebruikt voor medisch onderzoek, bijvoorbeeld naar borstkanker. Sinds 1997 is het verboden om dierproeven te doen voor de cosmetica-industrie. Er zijn organisaties die dierproeven volledig willen afschaffen. In Nederland zijn Respect voor Dieren (2004) en Anti Dierproeven Coalitie (2007) de grootste. Sinds twee jaar hebben de AIVD en de nationale recherche ruime aandacht voor deze ‘extremistische groeperingen’. [bron: www.informatiedierproeven.nl]

gebouw komt een boerderijgeur ons tegemoet. Twee medewerkers lopen langs met een grote, rollende bak. Daarin ligt een bewegingloos biggetje. Voor de argeloze bezoeker een opmerkelijk schouwspel, maar de wetenschappers kijken er niet vreemd van op. Epstein leidt voor naar de ‘barrièrekamer’, de kamer met zijn konijnen. Er moet nog meer worden aangetrokken: een grote overjas, een haarnetje, een mondkapje, schoenkapjes en handschoenen. Het enige onbedekte lichaamsdeel is het voorhoofd. ‘Dat is voor je eigen veiligheid,’ verklaart de onderzoeker. ‘Chemotherapie is vrij giftig, in de urine van de konijnen zitten bepaalde chemische stoffen die kankerverwekkend kunnen zijn.’ In de barrièrekamer staan twaalf kooien opgestapeld per drie. Uit de boxen klinkt radio 538. ‘Dan schrikken ze niet als je binnenkomt.’ Epstein is namelijk niet de enige die contact heeft met de konijnen. Elke dag worden ze verzorgd door de dierenverzorgers van het Aria. Deze medewerkers verschonen niet alleen de kooien en zorgen voor nieuw voer, ze letten ook op eventuele ziektebeelden. De konijnen krijgen tien dagen de tijd om te wennen aan hun nieuwe omgeving en aan het personeel. ‘Blije dieren maken goed onderzoek,’ beweert Epstein vanachter zijn mondkapje. Zo is er namelijk beter met de dieren te werken en zijn de onderzoeksuitslagen betrouwbaarder. ‘Dit is hun paleisje.’ Een aantal van de acht konijnen krijgt cytostatica (een soort chemo) of bisfosfonaat, een paar krijgen een combinatie daarvan en de rest krijgt een placebo. ‘Kijk, zie je, hun haar valt ook uit. Net als bij mensen.’ De onderzoeker houdt een plukje wit haar omhoog. Het Aria telt drie operatiekamers (OK’s), die vrijwel wekelijks worden gebruikt. Heel anders dan een gewone OK zien ze er niet uit. Behalve dan dat in een van de OK’s twee operatietafels staan. Chirurgen en aanstaand chirurgen leren er nieuwe operatietechnieken op biggetjes.

Laparoscopie bijvoorbeeld, opereren door middel van een klein gaatje in de buikwand. ‘Eerst wordt dat geoefend met een doos, waarin ze dan op gevoel kraaltjes moeten rijgen. Maar later gaan ze dat ook echt oefenen op een dier,’ vertelt Griffioen. Even verderop liggen vier biggetjes dicht tegen elkaar aan. Hun ruimte is schoon, maar door al het staal en beton niet erg gezellig. De biggen zitten onder de rode striemen. ‘Dat is niet van het opereren, hoor!’ zegt een vlotte dierenverzorgster snel. ‘Dat doen ze

Uit de boxen klinkt radio 538. ‘Dan schrikken ze niet als je binnenkomt’ bij elkaar, omdat eerst de hiërarchie moet worden bepaald. Nu is alles weer rustig.’ Griffioen staat er enigszins vertederd naar te kijken. ‘Ze zijn wel lui, zeg. Ze hebben zeker net gegeten?’ De verzorgster grinnikt: ‘Nee, we hebben net intensief gedoucht.’ Ook deze biggen zullen het Aria niet levend verlaten. Hun organen worden vaak nog gebruikt voor verder onderzoek, de rest gaat naar destructie. Ondertussen wijst Epstein nog even op een grappig detail: alle kamerplinten zijn rond om ze beter schoon te kunnen maken. Het gebouw waar Epstein werkt is de ‘besmette afdeling’. Daar zitten grote dieren als konijnen en biggen. Dominique Baeten doet zijn onderzoek in een ander gebouw. Zomaar heen-en-weer lopen tussen de twee afdelingen mag niet. Er moet minstens 48 uur tussen zitten, anders is het gevaar op besmetting te groot. De Vlaamse reumatoloog maakt voor zijn onderzoek gebruik van muizen en ratten. Hij vat zijn bezigheden kort samen: ‘We doen onder andere onderzoek naar de ziekte van Bechterew, de tweede meest frequente

vorm van reuma. Een op de tweehonderd mensen heeft het, en het ontstaat vaak bij mensen tussen de twintig en dertig jaar. De ziekte zorgt voor pijnlijke ontstekingen en vergroeiing van de wervels. De medicijnen die er nu zijn stoppen wel de ontsteking, maar niet de vergroeiing. De vraag is nu hoe die ontstaat. Welk eiwit is daar voor verantwoordelijk?’ Om rond te kijken in het ‘muizenhuis’ moeten de scrubs weer aan. Ook de klompen, het haarnetje en het mondkapje ontbreken niet. Er hangt een sterke geur van zaagsel en droogvoer, een heftig dierenwinkelaroma. De afdeling telt verschillende muizenkamers met elk honderden muizen, de kooitjes staan rijendik langs de wand, de naam van de onderzoeker staat op een kaartje. Aan sommige kooitjes hangt een label met ‘drachtig’ of ‘nagels knippen’. In de muizenkamer klinkt wederom popmuziek. Baeten heeft bij zijn muizen een bepaald gen versterkt of juist ‘uitgezet’ om te testen of dit invloed heeft op het ontstaan van reuma en met name de botvergroeiing. Om dit te onderzoeken moet hij de wervels versnijden en onder de microscoop bekijken. Dat hij voor zijn onderzoek dieren gebruikt, vindt hij niet moeilijk, vertelt hij later in zijn werkkamer. ‘Thuis heb ik poezen en vroeger had ik geiten en een pony. Ik ben dus echt niet ongevoelig voor dieren. Alles is strikt geregeld, we doen niks zomaar. Er wordt zo goed mogelijk gekeken naar hoe we zo min mogelijk dieren kunnen gebruiken en hoe we het dier zo min mogelijk ongerief kunnen bezorgen. Bovendien kan ik dit onderzoek niet doen bij mensen. Je kunt nou eenmaal geen stuk rug uitnemen.’ Voor fysioloog Dan Epstein is het werken met konijnen routine geworden. ‘Maar ik bel wel vaak naar de dierenverzorging als ik niet langs kan komen: “Hoe is het met onze kinderen?” Meestal geef ik ze een naam. Ik heb zelfs gegoogeld op “girl names”. Het zijn professoren in witte bontjasjes. Ze leren mij wat ik moet weten.’ yyy

FoliaMagazine

37

(advertenties)

WIL JIJ………. De evenementenservice van Broeder de Vries Dutch medical group zoekt:

Evenementenhulpverlener EHBO (m/v) (oproepbasis)

Voor sport- en race evenementen, maar ook bedrijfsfeesten, dance party’s en beurzen. De ideale job naast studie of reguliere baan! Wat bieden wij:  Uurvergoeding incl. reiskosten  Aanvullende opleidingen, representatieve werkkleding, professionele materialen. Wat vragen wij:  EHBO diploma met AED en reanimatie en/of (bijna) afgeronde verpleegkundige opleiding.  Representatief en goede beheersing v/d Nederlandse taal.

Solliciteren? Mail vóór 14 oktober naar: [email protected] of kijk voor meer info op www.broederdevries.nl/vacatures

38

FoliaMagazine

Meer focus en meer energie in je leven? Beter je tijd managen? Meer succes halen uit de dingen die je doet? Meer rust en ontspanning? VOLG DAN DE YES!+ CURSUS waar je in 2 avonden en 1 weekend bijzonder effectieve technieken en kennis leert die je zullen helpen een boost aan je leven te geven. Meer dan 1.000.0000 studenten wereldwijd zijn je voorgegaan en ervaren dagelijks de rust en tegelijkertijd focus in hun mind. Quirine 23 jaar, Student Uva: "Ik dacht dat het iets zweverigs zou zijn, maar dat is echt niet zo. Ik geloof erin doordat ik het zelf heb ervaren." Javier 30 jaar, Tevez university: "Through breathing I can get calm, and to be more myself. Self respect. Not take life to serious." Sophie 22 jaar, Student Hva: "It has changed my life. I feel so powerfull and energized. It made me grow as a person." Ben je geïnteresseerd en wil je meer informatie? Stuur een kort mailtje naar: [email protected], check onze website: www.aofl.nl of bel 06-473.743.72

de adviesdienst

Lid worden?

‘E

Alternatieven ‘Lid worden als experiment lijkt me zinloos. Er zijn alternatieven voor het corporale soort vereniging, bijvoorbeeld op het gebied van sport en cultuur. En dan zijn er ook nog studieverenigingen. Ga van tevoren na wat bij jou past, bijvoorbeeld tijdens de Intreeweek. Kies bewust!’ Sander Vermaak (25), informatica

Frans Bauer ‘In dit soort gevallen denk ik altijd bij mezelf: wat zou Frans Bauer doen? Maar om een serieus antwoord te geven: ik zou het gewoon

proberen. Voor die verplichtingen hoef je niet bang te zijn, niemand kan jou dwingen tot dingen die je niet wilt. En een borrel op zijn tijd is natuurlijk nooit weg.’ Remco Smit (24), Financial Services

Zelfverzekerder ‘Vijf jaar geleden twijfelde ik ook: zou een vereniging wel iets voor mij zijn? Toch besloot ik me in te schrijven. En wat heb ik geweldige jaren gehad! Op alle feestjes, borrels en andere activiteiten ontmoette ik goede vrienden. Bovendien leerde ik veel

illustratie Pascal Tieman

en paar weken geleden kreeg ik als eerstejaars te maken met de keuze voor een studentenvereniging. Tot teleurstelling van mijn familie besloot ik me nergens bij aan te sluiten. Mijn ouders en broers zijn allemaal lid (geweest) en moedigen mij aan dit volgend jaar alsnog te worden. Zij denken dat het goed is voor mijn persoonlijke ontwikkeling. Zelf twijfel ik: vrienden van de middelbare school zijn er niet bepaald leuker op geworden sinds ze lid zijn en ik weet niet of de bijbehorende verplichtingen wel bij mij passen. Moet ik het toch proberen, en de geliefde familietraditie in ere houden?’ Astrid de V. (19), rechten

over mezelf. Bijvoorbeeld door bestuurservaring op te doen, maar ook door een ruimte met driehonderd onbekenden in te stappen en er het beste van te maken. Nieuwe dingen en mensen ga ik nu een stuk zelfverzekerder tegemoet dan vroeger.’ Elise Fennis (23), master holocaust& genocidestudies

Duizend studiegenoten

je het komende jaar rustig om je heen kijken. Als rechtenstudent krijg je er duizend studiegenoten bij, onder wie veel “leden”. Ga eens met ze mee naar een borrel. Of twee. Zo’n indruk is neutraler dan verhalen van broers en vrienden. Als de sfeer je niet bevalt, heb je niets verloren en weet je waar je nee tegen zegt.’ Ramzi Amri (26), geneeskunde yyy

‘Jouw probleem is dat je keuzeruimte beperkt wordt door je familieachtergrond. Gelukkig kun

volgende week: doorstuderen ‘Na mijn opleiding aan de HvA wil ik verder studeren aan de UvA. De aansluiting van de bachelor die ik wil op mijn opleiding is goed en ik denk ook dat ik het niveau aankan. Toch twijfel ik: de kosten voor een tweede bacheloropleiding zijn nu zo hoog geworden dat ik na mijn afstuderen met een flinke studieschuld te maken krijg. Nu neig ik er naar het doorstuderen dan maar helemaal uit mijn hoofd te zetten. Maar wat

als ik over twintig jaar spijt krijg van dit besluit?’ Laura Gremmee (19), media, informatie & communicatie Mail je advies voor Laura, of een eigen kwestie waarin je geadviseerd wilt worden, aan [email protected]. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten.

FoliaMagazine

39

‘De wereld kijkt te vaak weg’ Ton Zwaan houdt de achtste Niod Jaarlezing voor Holocaust- en genocidestudies. Twintig jaar studie naar massaal geweld zijn hem niet in de koude kleren gaan zitten. ‘Het heeft me niet gelukkiger gemaakt.’ tekst Irene Hemels / foto’s Fed van Diem

G

enocide is een ernstig mondiaal probleem. Een kleine greep. De ‘vergeten ’Armeense genocide, de moord op de Europese joden, Cambodja onder het Rode Khmerbewind tussen 1975 en 1979, de Bosnische oorlog in voormalig Joegoslavië en de duizenden vermoordde jongens en mannen in Srebrenica, de moord op 800.000 Tutsi’s gedurende honderd dagen in 1994 in Rwanda en de honderdduizenden doden in de West-Soedanese regio Darfur tussen 2004 en 2007. Het is slechts een fractie van een lange lijst. Er blijkt niet alleen veel ellende uit, maar ook dat de term genocide steeds vaker gebruikt wordt. Het toenemende gebruik duidt op een groter bewustzijn en meer alertheid, maar ook op inflatie van het begrip genocide, waarschuwt Ton Zwaan. ‘De term wordt veelvuldig misbruikt en dat doet af aan de ernst van werkelijke genocidale processen. Zo rechtvaardigde Poetin de invasie van Georgië in 2008 met het argument dat daar een genocide onder de Russen plaatsvond. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken betoogde dat de Amerikaanse invasie in Irak de grootste genocide van de 21e eeuw zou worden. Ook allerlei actiegroepen gebruiken de term te pas en te onpas. Anti-abortusgroepen in Amerika spreken geregeld van een genocide op miljoenen baby’s en aidsactivisten hebben

40

FoliaMagazine

het over de genocide die door aids teweeg wordt gebracht. En ondertussen blijven veel echte genocides onopgemerkt.’ Daders altijd vervolgen Dat de aandacht voor genocide groeit, blijkt ook uit de internationale tribunalen die sinds 1993 zijn opgezet. Zwaan: ‘De Koude Oorlog en de diepgaande internationale verdeeldheid hebben een verlammende werking gehad op de aandacht voor mensenrechten en genocide. Met

‘Anti-abortusgroepen spreken van een genocide op miljoenen baby’s’ het Joegoslavië- en Rwandatribunaal en nu het Cambodjatribunaal ontstaat er jurisprudentie en moeten mensen terechtstaan voor het plegen van genocide. De absolute winst daarvan is het besef dat een dader altijd ter verantwoording kan worden geroepen. De bijdrage van de tribunalen is nog bescheiden, maar wel noodzakelijk. Want een belangrijke conditie van genocide is straffeloosheid. Juist uitzoeken wat er is gebeurd en enige vorm van berechting zijn na

een genocide van groot belang.’ Zwaan vindt het dan ook onterecht dat er over het arrestatiebevel door het Internationaal Strafhof (ICC) tegen de Soedanese president Omar al-Bashir – wegens genocide en oorlogsmisdaden; de eerste tegen een zittende president – werd geroepen dat dit het vredesproces in Soedan in de weg zou staan. ‘Het begrip vredesproces is een mooi politiek woord voor onderhandelingsproces. Ik zie in alBashir een criminele politicus, verantwoordelijk voor honderdduizenden doden. Daar onderhandel je niet mee. Het is de omgekeerde wereld als je zo gaat denken.’ Safe area Srebrenica Zwaan wil overigens de invloed van de internationale tribunalen en het ICC niet overschatten. ‘Slechts een kleine minderheid van de daders wordt bestraft. Vooralsnog hebben de tribunalen vooral een symboolfunctie in het stellen van een norm: dit mag niet. In de reële internationale politieke praktijk worden heel bescheiden resultaten geboekt.’ Met dat laatste doelt Zwaan onder meer op de weigering van de internationale politieke gemeenschap om in te grijpen. Een heikel onderwerp. Met als pijnlijk voorbeeld het ‘nee’ van de VN in 1994, op het verzoek van de in Nederland geboren commandant Roméo Dallaire van

FoliaMagazine

41

Wat is genocide?

De definitie van genocide is volgens Ton Zwaan: ‘Een georganiseerd en complex proces van vervolging en vernietiging van een aanzienlijke groep mensen door andere mensen onder auspiciën van een staat of een politiek regime. Genocide vindt vaak plaats tegen de achtergrond van een (burger)oorlog. De slachtoffers zijn ongewapende burgers die worden vervolgd, niet om wie ze zijn of wat ze als individu hebben gedaan, maar omdat ze deel uitmaken van een specifieke groep die als vijand is bestempeld.’

de VN-vredesmacht in Rwanda om militair te mogen ingrijpen om het bloedvergieten te stoppen. Datzelfde geldt voor safe area Srebrenica. Ondanks de aanwezigheid van Nederlandse VN-militairen werden voor hun ogen tussen de zeven- en achtduizend burgers vermoord. ‘De wereld kijkt nog te vaak weg als een genocide plaatsvindt,’ meent Zwaan. Genocide Conventie De Genocide Conventie uit 1948 is weliswaar opgesteld om genocides te voorkomen, maar is volgens de vertrekkende genocide-expert in de praktijk goeddeels een dode letter. ‘Genocides vinden plaats bij de gratie van internationale machtsverhoudingen. Allerlei belangen spelen een rol. Staten grijpen niet snel in. Het algemene principe van nationale soevereiniteit laat dat ook nauwelijks toe. Politici proberen de term genocide voor massamoorden te vermijden omdat ze bang zijn voor politieke en morele druk om in te grijpen. Wie iets tot genocide bestempeld, is volgens de Genocide Conventie verplicht in te grijpen. Daarom werd de Rwandese genocide wekenlang niet zo genoemd; de Verenigde Staten deden geruime tijd krampachtig hun best om het woord te vermijden. Dezelfde VS erkenden het massale geweld in Darfur wél als genocide, maar de Europese Unie en de VN weer niet.’ Ingrijpen als een massaslachting al aan de gang is ook moeilijk, erkent Zwaan. ‘Het daadwerkelijk uitmoorden van grote aantallen mensen gaat vaak zeer snel en wordt voorafgegaan door een proces van vervolging. Er zijn eerdere fases waarin mensen systematisch gediscrimineerd worden en weggezet als anders, onder invloed van het wij-zij-denken.’ Het pleidooi van de bekende en controversiële historicus Daniel Goldhagen voor een snelle interventiemacht die ingrijpt bij genocides vindt Zwaan getuigen van grote naïviteit. ‘De politieke condities voor het vormen van een snelle interventiemacht bestaan

42

FoliaMagazine

niet. Er is geen coalitie van staten die bereid is om dat te doen en beëindiging van genocide impliceert oorlog. De meeste politici, vooral in democratische landen, zullen daar niet snel voor kiezen omdat je dan aanzienlijke risico’s neemt in termen van gesneuvelde militairen.’ Diplomatie Na ruim twintig jaar studie ziet Zwaan diplomatie en politieke druk als de meest geschikte middelen om genocides te voorkomen. ‘Criminele elites moeten zwaarder en eerder dan nu het geval is onder druk gezet worden. Gerichte diplomatieke inspanningen om ernstige conflicten vroegtijdig te signaleren en ingrijpen via politieke druk zijn twee mogelijke pressiemiddelen. Ik maak mij niet al te veel illusies, maar die zouden kunnen helpen bij het vroegtijdig

‘Een criminele politicus, verantwoordelijk voor honderdduizenden doden. Daar onderhandel je niet mee’ onderkennen en dempen van conflicten. Bij het geweld dat uitbrak na de verkiezingen in Kenia in 2007, waarbij misdaden tegen de menselijkheid zijn begaan, vielen bijna tweeduizend doden. Er is door de diplomatie een enorme inspanning gepleegd om dat conflict te bezweren. Dat is tot op heden gelukt. Datzelfde geldt voor Macedonië. Ik zie ook wel een positieve ontwikkeling op wereldschaal. Er is een traag proces op gang, gericht op meer aandacht voor mensenrechten, meer democratieën en minder ongelijkheid voor veel mensen.’ Opgewekte grimmigheid Zwaans drijfveer om sociale wetenschappen

aan de UvA te gaan studeren was dat hij meer wilde begrijpen van massaal geweld. ‘Maar er blijven altijd grenzen aan je begrip. Een van de moeilijkste dingen om te begrijpen is het totale gebrek aan empathie en compassie waarmee mensen elkaar kunnen bejegenen. Het gaat in de kern om de vernietiging van mensen en dat wordt gedaan door andere mensen. Daar kun je veel over zeggen, begrijpen en verklaren, en dat probeer ik al meer dan twintig jaar te doen, maar het totale gebrek aan identificatie met slachtoffers en de wreedheid en meedogenloosheid die mensen aan de dag leggen, blijven heel moeilijk te begrijpen.’ Zijn mensbeeld heeft hij bijgesteld na zo lang wetenschappelijk met het onderwerp bezig te zijn geweest. ‘Het heeft me niet gelukkiger gemaakt,’ zegt hij vriendelijk lachend. ‘Je hebt een soort opgewekte grimmigheid nodig om dit werk vol te houden en de kwaadaardigheid te incasseren waartoe mensen onder bepaalde omstandigheden geneigd zijn. Je moet vermijden dat je cynisch wordt, want dat is onvruchtbaar en oppervlakkig. Maar je moet je er rekenschap van geven dat mensen in staat zijn tot grootschalige verschrikkingen. Tegelijkertijd weet je dat onder betrekkelijk stabiele condities mensen zich redelijk kunnen gedragen.’ Polarisatie en tegenstellingen Hoewel volgens Zwaan geen enkele samenleving immuun is voor massaal geweld en genocide, zijn er drie condities die de beste waarborgen bieden: een goed functionerende democratie, een rechtsstaat en een stabiel en legitiem geweldsmonopolie. In Europa is aan die voorwaarden voldaan. Maar dat mag niet leiden tot gemakzucht, aldus Zwaan. ‘Wij zijn gewend aan een samenleving met vrede, een hoog niveau van welvaart en een grote mate van vrijheid. Voor jongeren is de verleiding groot te denken dat dat vanzelfsprekend is. Maar als je wat wilt begrijpen van de wereld en van andere mensen,

Personalia

Ton Zwaan is socioloog en antropoloog en was tot voor kort verbonden aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de UvA. Als senior onderzoeker en genocidespecialist was hij jarenlang betrokken bij het Niod, instituut voor oorlogs-, Holocaust- en genocidestudies. In 2004 trad hij voor het Joegoslaviëtribunaal op als getuige-deskundige in het proces tegen de Joegoslavische oudpresident Milosevic, aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide.

promoties DINSDAG 20/09 10.00 uur: Anne Reuwer - Geneeskunde

moet je in staat zijn afstand te nemen van je eigen wereldbeeld en van het leven in gunstige omstandigheden en beseffen dat niets garandeert dat dit zo blijft. Je moet weten dat er ook andere omstandigheden zijn en je realiseren dat hier, op dit continent, in de dertig jaar tussen 1914 en 1945 zestig miljoen mensen zijn gedood door oorlog en vervolging.’ Zwaans pleidooi voor een kosmopolitisch wereldbeeld houdt ook een kritische houding ten opzichte van nationalisme en polarisatie in. Zo heeft hij bedenkingen tegen de PVV. ‘De PVV draagt collectieve haat en vooroordelen uit en de aard van de PVV is antidemocratisch en gericht op polarisatie en

‘Politici vermijden de term genocide omdat ze bang zijn voor druk om in te grijpen’ nationalisme. Het aanscherpen van tegenstellingen op een polariserende manier is een belangrijke voorwaarde voor genocide. Daar moet je kritisch tegenover staan, want dat draagt altijd de potentie in zich van geweld­ pleging en is dus gevaarlijk.’ yyy

Promotor: Prof dr. J.J.P. Kastelein. (Agnietenkapel)

12.00 uur: Lauri Keskinen - Wiskundige logica Promotor: Prof.dr. J. Väänänen.

14.00 uur: Marieke Schor - Scheikunde Promotor: Prof.dr. P.G. Bolhuis. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 21/09 10.00 uur: Sara Rafi - Geneeskunde Promotor: Prof.dr. H.R. Büller. (Agnietenkapel)

12.00 uur: Vân-Anh Nguyen - Scheikunde Promotor: Prof.dr. A.M. Brouwer. (Agnietenkapel)

13.00 uur: Anneke de Zwart - Archeologie Promotor: Prof.dr. J.H.F. Bloemen. (Aula)

14.00 uur: Paul Joustra - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. N.M. van Dijk en prof.dr. P.J.M. Bakker. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 22/09 10.00 uur: Franziska Müllauer - Geneeskunde Promotor: Prof.dr. J.P. Medema. (Agnietenkapel)

12.00 uur: Hacer Esra Almas Literatuurwetenschap Promotor: Mw. prof.dr. M.D. Rosello. (Agnietenkapel)

14.00 uur: Barbara Kuijper - Geneeskunde Promotoren: Mw. prof.dr. M. de Visser en prof.dr. F. Nollet. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 23/09 10.00 uur: Marije Baas - Geneeskunde Promotor: Mw. prof.dr. R.J.M. ten Berge. (Agn.kapel)

12.00 uur: Lysette Broekhuizen Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. J.J.P. Kastelein en prof.dr. H. Vink. (Agnietenkapel)

13.00 uur: Martijn Han - Economie Promotor: Prof.dr. M.P. Schinkel. (Aula).

14.00 uur: Ester Löwenberg - Geneeskunde Promotoren: Prof.dr. M.M. Levi en prof.dr. J.C.M. Meijers. (Agnietenkapel)

oratie

VRIJDAG 23/09 Op 15 september om 15.00 uur houdt Ton Zwaan uur de lezing Menselijke catastrofes. Genocide in vergelijkend perspectief in de Aula van de UvA, Singel 411. Toegang is gratis.

16.00 uur: Prof.dr. F. Grijzenhout, hoogleraar kunstgeschiedenis van de nieuwere tijd (ca. 1400-1800) Pro memorie: een Gouden Eeuw als erfenis. (Aula) Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda.

FoliaMagazine

43

(advertenties)

OKTOBERFEST MÜNCHEN 17Sep-02Okt11 3 Volle dagen Oktoberfest Vervoer + Verblijf + Fun!

DEbAt

A lecture on the different property right of Palestinians and Israelis by Halleli Prinson, activitist in the Sheikh Jarrah Solidarity Movement. Studenten gratis, anderen e 5,-

Open Podium

Thijs van Domburg

Studeer je aan de universiteit, of aan het hbo ? Gaat je scriptie over een sociaal-economisch onderwerp ? Kijk dan voor handige literatuurlijsten en schrijftips op de SER-site.

WWW.SER.N L

do 15/09 20.30 uur

Een afwisselende avond waar singer songwriters, stand up comedians, theatermakers en cabaretiers laten zien wat ze kunnen aan het altijd enthousiaste publiek. Toegang gratis

CAbAREt SCRIPTIE SERVICE

wo 14/09 20.00 uur

Palestinian-Israeli solidarity in action

thEAtER, muziEk

WWW.OKTOBERFESTREIZEN.NL

DE SER SCRIPTIESERVICE HELPT JE OP WEG !

het cultureel studentencentrum van UvA & HvA

do 15/09 20.30 uur

In Van Nare Mensen en de DIngen die Kapot gaan, neemt Thijs je mee naar het jaar 2017. Een avondje ouderwets lachen. Ook op vrijdag 16/09. Studenten e 5,-, anderen e 10,-

DEbAt

Prinsjesdagdebat

di 20/09 20.00 uur

Een analyse van de begroting die deze derde dinsdag wordt gepresenteerd. Welke keuzes zijn er gemaakt en wat betekent dit voor Nederland? Studenten gratis, anderen e 5,-

CREA. Dat vind je nergenS

Tijd om je... ...punt te maken Op zoek naar een leuke voetbalvereniging? Kom eens kijken bij ons of train een keer mee! T.O.S.-Actief Sportpark Middenmeer, Radioweg 63 020 6928314 / [email protected] / www.tos-actief.nl

Felix Meritis zoekt: Felix Meritis zoekt: ervaren barmedewerkers (m/v) ervaren barmedewerkers (m/v) (m/v) receptiemedewerker receptiemedewerker (m/v) Voor meer informatie zie: Voor meer informatie zie: www.Felix.Meritis.nl www.Felix.Meritis.nl

overigens

In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.

Het is slim studenten af te raden bij een studentenvereniging te gaan. Die combineert slecht met een studie. Huub Toussaint lector bewegingswetenschappen Mies Westerveld hoogleraar sociaal verzekeringsrecht

Mies Westerveld: ‘Dat is helemaal niet slim, het is juist onzinnig. Studenten afraden lid te worden van een studentenvereniging suggereert dat de essentie van studeren ligt bij wat studenten op de universiteit aanleren. Maar studeren omvat ook een ander “leertraject”, waarin studenten wereldwijs worden, ervaring opdoen met commissies en besturen, in contact komen met leeftijdgenoten met wie ze over hun studie kunnen praten en die ook worstelen met de vraag wie ze zijn en wie ze willen worden. Wel is het goed studenten ervan bewust te maken dat het verenigingsleven een stevig beslag op hun tijd gaat leggen en dat ze er vooraf goed over moeten nadenken hoe ze de combinatie van studeren en alles daaromheen gaan aanpakken. Een studie afmaken binnen de tijd die ervoor staat vergt inderdaad veel energie, tijd en vooral goed plannen. En ja, er zijn veel uitvallers zeker in het eerste jaar. Maar uitval kan ook komen doordat studenten zich eenzaam voelen, en daar helpt het opdoen van academische vaardigheden niet tegen.’

Ad de Jongh hoogleraar angst- en gedragsstoornissen in de tandheelkundige praktijk

Huub Toussaint: ‘Als een lidmaatschap van een studentenvereniging ertoe leidt dat studenten al bij achthonderd studie-uren het gevoel hebben dat het te druk is, dan moeten we onszelf wel achter de oren gaan krabben. Voor een studie staan namelijk 1600 studie-uren per jaar, maar ik zie vaak dat studenten daar maar de helft van de tijd aan besteden. Ik ben niet zo monomaan dat ik vind dat alle tijd in een studie moet gaan zitten, maar ik vind het wel van belang dat hogescholen en universiteiten op diverse manieren aan de orde stellen dat studenten er komen om te studeren. Zelfs al besteed je 1600 uur per jaar aan studie, dan blijft er genoeg tijd over voor andere zaken. Mijn dochter studeert wis- en natuurkunde, is lid van een studentenvereniging en zit ook nog in het bestuur van een zwemvereniging. Ze haalt meer dan zestig studiepunten per jaar en toch houdt ze genoeg tijd over. Zo kan het dus ook. Ik vind daarom niet dat het studenten moet worden afgeraden om bij een vereniging te gaan, maar ze moeten zich er wel van bewust zijn dat studeren minstens zo belangrijk is.’

Ad de Jongh: ‘Ik heb niets op met studentenverenigingen en heb me er tijdens mijn eigen studie verre van gehouden. Ook ik zocht naar een groep mensen waar ik me veilig voelde, maar ik vond dat in de Amsterdamse kraakbeweging die aan het begin van de jaren tachtig behoorlijk van zich deed spreken. Of de UvA toen ook al dit type uitspraken deed weet ik niet, maar als er íéts was wat zwaar interfereerde met het op tijd komen voor colleges, dan was het de kraakbeweging wel. Toch ben ik aardig terecht gekomen en heb ik twee studies zonder veel vertraging afgemaakt. Ik moet eerlijk bekennen dat als ik nu met een grote, arrogante, brallende, dronken corpsbal word geconfronteerd, er iets vreemds met me gebeurt. Er komt een zeldzame aversie en boosheid bij mij naar boven die ik niet kan verklaren noch onderdrukken. Toch vind ik het geen taak van de UvA om te waarschuwen om bij dergelijke verenigingen te gaan. Afraden werkt juist contraproductief. Ik kan me daarom ook niet voorstellen dat de UvA zo onverstandig is om dat ook echt te doen.’ yyy Floor Boon

FoliaMagazine

45

prikbord HvA

46

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

DMR Symposium

DEM Tien

Het Kenniscentrum Maatschappij en Recht organiseert 23 november een symposium over onderzoek en praktijkontwikkeling in de Leeuwenburg. Tijdens het symposium discussiëren docenten en wetenschappers van de UvA over de manier waarop door middel van praktijkonderzoek de zorg- en dienstverlening in de publieke sector kan worden verbeterd. Het programma wordt nog vastgesteld, belangstellenden kunnen zich wel al aanmelden via [email protected]. Kaarten kosten 100 euro.

De opleiding sportmarketing bestaat tien jaar. Ter gelegenheid van het jubileum wordt donderdag 29 september het congres ‘Sportmarketing 10.0!’ georganiseerd. Kees Jansma, Frits Barend en lector Cees Vervoorn spreken over de sport. Met een sportdag wordt de sport zelf een dag later in het zonnetje gezet. Met het oog op de Olympische Spelen wordt dan ook een olympische recordpoging stoelendansen gedaan: 2028 mensen doen mee aan de dans. Meer informatie en deelname: www.10jaarspm.nl.

DBSV Buitenland

DT Tegenwindauto

Voor studenten die in het buitenland een stage willen lopen of er een tijdje willen studeren wordt 5 oktober een buitenlandmanifestatie georganiseerd in de Leeuwenburg. Studenten die al naar het buitenland zijn geweest delen hun ervaringen en geven voorlichtingen over de verschillende landen. Op de manifestatie zijn ook alle international offices van de HvA aanwezig. Studenten worden tijdens de manifestatie vrij geroosterd. De manifestatie start om 12.00 uur en eindigt om 16.00 uur. www.uva-hva.nl/buitenlandmanifestatie

Nieuwe ronde, nieuwe kansen. De studenten van het Domein Techniek zijn weer gestart met het aanbrengen van verbeteringen aan hun tegenwindauto, de Spirit of Amsterdam. De auto die wordt voortbewogen door de wind waartegen hij inrijdt eindigde eind vorige maand op een teleurstellende vijfde plaats. Opvallend, want de studenten wisten tijdens eerdere wedstrijden steeds de eerste plaats te bemachtigen. De komende tijd zullen ze weer te vinden zijn in hun werkplaats in de Leeuwenburg. Volg de belevingen van de studenten op www.spiritofamsterdam.nl.

DOO Pabo

DMCI Decanen

De Pabo moet zich de komende tijd meer richten op het voorbereiden van leraren in spe op het lesgeven in de grote stad. Dat is een van de speerpunten uit het tienpuntenplan voor beter onderwijs van Jet Bussemaker. ‘Met de Pabo beginnen we vandaag met een vernieuwingsslag zodat onze afgestudeerden straks als geen ander zijn voorbereid om les te geven op Amsterdamse basisscholen, waar leerlingen vaak ingewikkelde en diverse achtergronden hebben.’ Aan de vernieuwingen wordt de komende tijd vormgegeven. Meer informatie op ww.hva.nl/creatingtomorrow/.

Wat geeft scholieren, studenten en docenten energie? Welke bronnen van inspiratie zijn er en hoe voed je dat vuur? Hoe blijven docenten geïnspireerd? Deze en andere vragen rondom het thema ‘Light my fire: Inspiratie en Studiesucces’ komen aan bod op het 22e Nationale Decanensymposium op 22 september in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Victor Lamme, hoogleraar cognitieve neurowetenschap, spreekt over de invloed van onbewuste hersenprocessen. HvA-rector Jet Bussemaker sluit het decanensymposium af.

DG Venae

HvA CMR

Studenten van het Domein Gezondheid hebben de studievereniging van de Amsterdam School of Health Professions nieuw leven ingeblazen. Venae brengt alle studenten van de opleidingen verpleegkunde, oefentherapie mensendieck, ergotherapie en fysiotherapie samen. Binnen een paar maanden tijd staat de teller inmiddels op 251 leden. Vorige week was de kick offbijeenkomst van de studievereniging. Geïnteresseerde studenten kunnen zich nog steeds aanmelden. Meer info op Venaes Facebookpagina.

Met twaalf van de 23 uitgebrachte stemmen is jurist Astrid de Jager, werkzaam bij het Domein Economie & Management, opnieuw verkozen tot voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) van de HvA. Tegenkandidaat Lex Sietses, student informatica, kreeg elf stemmen. De uit twaalf studenten en twaalf medewerkers bestaande CMR koos 6 september een nieuw dagelijks bestuur. Naast De Jager werden Paul Reinierse van het Domein Media, Creatie & Informatie en de studenten Rufus Baas en Lex Sietses verkozen.

FoliaMagazine

jaar

prikbord UvA

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

AMC Vrolik

AMC Mozaïeksubsidie

Aan het rijtje Amsterdamse musea dat wegens verbouwing gesloten is, kan het Museum Vrolik worden toegevoegd. Het anatomisch museum van het AMC is gesloten tot mei 2012. Het museum beheert anatomische preparaten op sterk water, skeletten en schedels van mens en dier. In de periode van de sluiting is een aantal museale topstukken te zien bij de Bijzondere Collecties aan de Oude Turfmarkt. Daar loopt vanaf 27 september 2011 de tentoonstelling ‘De ontdekking van de mens – anatomie verbeeld’.

NWO heeft medicus Sizar Kamar een zogenoemde Mozaïeksubsidie voor jonge, talentvolle, allochtone wetenschappers toegekend. Hij ontvangt een bedrag van twee ton voor een vier jaar durend promotieonderzoek. Kamar gaat onderzoek doen naar een nieuwe methode voor herstel van het netvlies bij mensen met retinitis pigmentosa, een verzamelnaam voor een groep erfelijke oogziekten waarbij een deel van het netvlies zijn functie verliest en de patiënt geleidelijk blind wordt.

FNWI Starting

UvA Universiteitskoor

Grant

Drie wetenschappers van de FNWI hebben een ERC Starting Grant in de wacht gesleept. Van de European Research Council (ERC) krijgen zij ieder anderhalf miljoen euro subsidie voor onderzoek. Theoretisch fysicus Gianfranco Bertone gaat onder meer de experimentele resultaten verkennen van de Large Hadron Collider bij Cern. Logicus Sonja Smets onderzoekt de structuur van gecorreleerde informatieveranderingen en scheikundige Jarl Ivar van der Vlugt richt zich op fundamentele vragen in de homogene katalyse.

Het Universiteitskoor is een nieuw initiatief waarin studenten, medewerkers en alumni samen kunnen zingen. Het koor – van circa vijfentwintig deelnemers – richt zich in de eerste plaats op muzikale bijdragen aan activiteiten van UvA Erfgoed, maar kan zich ook voor andere UvA-activiteiten gaan inzetten. Het koor zorgt voor de muzikale omlijsting bij openingen van tentoonstellingen, bij lezingen en bij symposia. Audities: 14, 20 en 21 september. Zie www.crea.uva.nl.

FMG Starting

FMG ASCoR

Grant

Ook zes wetenschappers van de FMG hebben een ERC Starting Grant in de wacht gesleept. Van de European Research Council (ERC) krijgen zij ieder anderhalf miljoen euro waarmee ze vijf jaar onderzoek kunnen verrichten. Het gaat om socioloog Caroline Dewilde, politicoloog Maria Koinova, sociaal geograaf Richard Ronald, psycholoog Eric-Jan Wagenmakers, en antropoloog Jarrett Zigon. Socioloog Maurice Crul heeft eveneens een subsidie toegekend gekregen, maar hij gaat zijn onderzoek niet aan de UvA verrichten.

NWO heeft een Graduate Programme-subsidie toegekend aan de Graduate School of Communication en de Amsterdam School of Communication Research (ASCoR). De subsidie, toegekend voor een gezamenlijk voorstel van beide instellingen, behelst een bedrag van acht ton, bedoeld voor de aanstelling van ten minste vier promovendi. De beoordelingscommissie noemt de kwaliteit van het Graduate Programme-voorstel ‘excellent’. In totaal werden negentien voorstellen in diverse disciplines door NWO gehonoreerd.

FMG Vrouwen

FGw

Eveline Crone (1975), bijzonder hoogleraar neurocognitieve en affectieve ontwikkeling in de adolescentie, is een van de vier wetenschappers die van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH) een prijs krijgen ter gelegenheid van het tienjarig jubileum. De jubileumprijs bestaat uit een geldbedrag van vijfduizend euro en een oorkonde. De andere laureaten zijn de hoogleraren Nynke Dekker (TU Delft), Beatrice de Graaf (Universiteit Leiden) en Esther Lutgens (Universiteit Maastricht, binnenkort UvA).

De FGw roept medewerkers op die interesse hebben voor veiligheid en hulpverlening om zich aan te melden als bedrijfshulpverlener (BHV’er), ploegleider en/of hoofd bedrijfshulpverlening. Bij incidenten zorgt de BHV’er ervoor dat er hulp wordt geboden of een pand wordt ontruimd. Het gaat vooral om de panden P.C. Hoofthuis (1 hoofd, 3 ploegleiders, 9 BHV’ers), Oude Turfmarkt 141-147 (1 hoofd, 2 ploegleiders) en Universiteitstheater (1 ploegleider). Aanmelden bij Fred Beijen, Arbo-coördinator: [email protected].

BHV’ers

FoliaMagazine

47

wasdom Geschiedenis als basis voor de toekomst Boris van der Ham Leeftijd: 38 (geboren op 29 augustus 1973) Beroep: Tweede Kamerlid voor D66 Studie: Geschiedenis aan de HvA, toneelschool Maastricht Docent: ‘Gert-Jan van Zetten en Klaas Kalkwiek. Vooral de uitspraken van Kalkwiek zijn mij altijd bijgebleven. Zo vertelde hij over de middeleeuwen dat mensen in “een soort van smurfendorpjes leefden”. Nog steeds als ik iets over smurfen tegenkom, moet ik daar onmiddellijk aan denken.’ HvA-locatie: ‘We hadden les in een geweldig pand tegenover bioscoop De Uitkijk aan de Prinsengracht. Tegenwoordig is dat een luxe wooncomplex, maar vroeger stonden er collegebanken.’ Café: ‘We waren kinderen van onze tijd en gingen naar de McDonald’s in de Leidsestraat voor koffie en een hamburgertje.’ Afknapper: ‘Elk jaar kom ik terug om een gastles te geven over geschiedenis en staatsinrichting. Dat vind ik heel leuk om te doen, maar ik vind het wel jammer dat alle opleidingen tegenwoordig in grote, anonieme gebouwen zitten. De sfeer van vroeger is weg.’

48

FoliaMagazine

stage Hij studeerde geschiedenis aan de HvA, koos daarna voor zijn eerste liefde toneel, en werd uiteindelijk politicus: Boris van der Ham. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘I

k heb twee jaar de docentenopleiding geschiedenis aan de HvA gevolgd. Eigenlijk wilde ik politicologie studeren, maar ik kwam van de havo en kon niet gelijk door naar de universiteit. Mijn plan was om aan de HvA mijn propedeuse te halen. In het eerste jaar kregen we een overzicht van alle geschiedenis van de prehistorie tot nu. Dat had ik natuurlijk ook al op de middelbare school gekregen, maar nu was het intensiever en geconcentreerder. Voor mij was dat een zegen: geschiedenis was altijd mijn favoriete vak en is nu nog steeds een van mijn interesses. Hoewel ik de studie leuk vond, merkte ik al snel dat het doen van wetenschappelijk onderzoek niets voor mij is. Ik hou er niet van om maandenlang een archief in te duiken en alles te weten van wat een ander gedaan heeft. Ik wil zelf dingen doen en creëren. Bovendien had ik twee grote liefdes: ik wilde iets maatschappelijks doen, het liefste in de politiek, en ik hield van acteren en regisseren. In beide disciplines speelt geschiedenis een grote rol: met toneel breng je historie tot leven en in de politiek gebruik je geschiedenis als materiaal om de toekomst vorm te geven. Tijdens mijn tweede jaar aan de HvA heb ik auditie gedaan voor de toneelschool in Maastricht. Op de middelbare school deed ik al aan toneel en tijdens mijn studie acteerde ik en regisseerde ik een zelfgeschreven stuk. Ik had inmiddels mijn propedeuse geschiedenis gehaald en dacht: als ik het nu niet probeer heb ik daar de rest van mijn leven spijt van. De toneelschool in Maastricht is de meest

strenge en klassieke toneelschool in Nederland. Nu piepen studenten wel eens over selectie aan de poort in het hoger onderwijs, maar in Maastricht mochten van de vierhonderd mensen die auditie deden, er tweeënveertig door naar het eerste jaar, en daarvan bleven er vervolgens maar negen over! Het is de meest intensieve opleiding die je je kan voorstellen. Om half negen ’s ochtends was ik op de academie en om half elf ’s avonds ging ik pas naar huis. Het was zwaar, maar tegelijkertijd was het een verademing. Eindelijk deed het ertoe wat ik de hele dag aan het doen was. Ik gun iedereen het soort onderwijs dat ik in Maastricht genoten heb. Dezelfde soort aandacht voor studenten zie ik nu terug op de University Colleges in Nederland. Daar wordt niet alleen goed onderwijs gegeven, maar er zitten ook studenten die elkaar stimuleren en hard hun best doen. Tijdens mijn studie, en ook al daarvoor, was ik actief bij D66. Al op mijn vijftiende werd ik lid van de Jonge Democraten. Nadat ik in 1998 afstudeerde aan de toneelschool werd ik landelijk voorzitter. Niet veel later volgde de overstap naar de landelijke politiek. Ik ben nu onder andere woordvoerder hoger onderwijs en vind het heel belangrijk dat opleidingen verbeterd worden. Ik vind het goed dat studenten steeds meer worden uitgedaagd om hun best te doen. Het is waanzinnig dat het huidige kabinet niet investeert in onderwijs, maar ook de student is verantwoordelijk: kies de juiste studie, denk er goed over na, en maak er wat van. Benut je tijd goed!’ yyy

Anouc den Dikken (24) Studie media, informatie & communicatie Stage Het Klokhuis Vergoeding € 275 per maand Oordeel stage JJJJJ ‘Als kind was ik al een enorme Klokhuis-fan, dus toen ik hier stage kon lopen leek me dat meteen ontzettend leuk. Mijn werk was voor de webredactie; ik plaatste stukjes met extra informatie online, verzorgde de nieuwsbrief en ik moest de vragen van kinderen beantwoorden. Vooral dat laatste was een hele uitdaging, omdat ze dingen vroegen als “Hoe is de wereld ontstaan?”. Ik probeerde die kinderen dan vooral door te verwijzen en hen te stimuleren het antwoord zelf ergens op te zoeken. Het leukste van mijn stage vond ik dat ik zelf filmpjes mocht maken en monteren, terwijl ik daar helemaal geen ervaring mee had. Zo filmde ik tijdens de Klokhuisvragendag, een groot evenement in Nemo waar live vragen van kijkers worden beantwoord, om het verslag later online te kunnen plaatsen. Spannend was ook dat ik soms als figurant mocht optreden in de dramascènes, en mezelf dan ineens theedrinkend op de achtergrond van zo’n sketch op tv voorbij zag komen. Leerzaam was het voor mij vooral omdat ik eindelijk wat ervaring heb gekregen met filmmontage, iets wat in mijn studie eigenlijk helemaal niet zat, en nog meer kon oefenen met stukjes schrijven. Kennelijk werd mijn werk wel gewaardeerd, want na mijn stage ben ik aangenomen voor een extra halfjaar in vaste dienst. Nu ben ik bijna afgestudeerd, en ik hoop heel erg dat ik iets dergelijks kan blijven doen. Maar met een stage bij mijn jeugdhelden heb ik de lat natuurlijk wel erg hoog gelegd.’ yyy Clara van de Wiel

FoliaMagazine

49

FoliaMagaz ine weekblad

voor HvA

Geen die verlaat levr het lab end

toehoorders

en UvA

nr. 02 14/09/2011

Intree & Kersv Dorpse jongen ers in de stadsm s odus Sterke vader s Journalist Lars Ander schreef een son papa-handb oek Genocides Ton Zwaan pecialist opgewekt’ onderzoekt ‘grimm ig massamoord en

cover Jan van Breda FM_02_2011_#3

.indd 1

12-09-11

Folia Magazine vraagt naar de meningen over een college of les

Hoorcollege ‘de culturele vormgeving van Europa’ van Krisztina Lajosi, docent Europese studies aan de UvA woensdag 7 september, 13.15 uur, Oudemanhuispoort tekst Bob van Toor / foto’s Danny Schwarz

colofon

Weekblad voor de HvA en UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en Havana (1996). Redactieadres Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, telefoon 020-5253979, e-mail: redactie@ folia.nl Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Floor Boon, Luuk Heezen, Wim de Jong, Jeff Pinkster, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Danny Schwarz, Bob van

Iris de Waart (20)

Robin Beentjes (18)

‘Dit was mijn allereerste hoorcollege. Daarom heb ik niet echt een referentiekader, maar ik vond het leuk. De docent was volgens mij ook nieuw dit jaar. Ze komt uit Hongarije en heeft nog niet zo lang geleden Nederlands geleerd. Maar ze sprak het heel goed, en het was prima te verstaan.’

‘Er leek aan het begin niet echt een lijn in het verhaal van de docent te zitten, maar het werd aan het eind wel interessanter. Dat is misschien ook omdat het een inleidend college was, ze moest veel verschillende dingen vertellen. De docent vertelde over bronvermeldingen en hoe je goed onderzoek moet doen, dat was heel interessant. En ze gaf steeds goede voorbeelden.’

Europese studies, variant Spaans

Europese studies, variant rechten

Toor, Annemarie Vissers, Clara van de Wiel, Dirk Wolthekker Aan dit nummer werkten mee Fatihya Abdi, Jan van Breda, Daniël Bosschieter, Bob Bronshoff, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Carlijn van Donselaar, Julie de Graaf, Irene Hemels, Jan-Maarten Hupkes, Anouk Kemper, Marc Kolle, Ward Kuipers, Won Tuinema, Bas Uterwijk, Tjebbe Venema, Mariska Vermeulen Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Martien Bos Opmaak Hannah Weis, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke

Willemijn Sterk (19)

Marieke Haagh (19)

‘De docente is er absoluut in geslaagd om het vak interessant te laten klinken, interessanter dan het er op papier uitzag. Ik dacht dat het alleen om culturele dingen zou draaien, maar het gaat bijvoorbeeld ook over hoe staten gevormd worden. Daarbij gebruikte de docent steeds voorbeelden, zoals slagroom kloppen om een tipping point uit te leggen, en ze vergeleek nationalisme met een cake.’

‘Je kon merken dat de docent meer in haar verhaal kwam naarmate het college vorderde. Ze vertelde ook steeds meer aan de hand van de powerpointpresentatie, dat maakte het overzichtelijker. De docent gebruikte veel beeldspraak en vertelde vooral heel enthousiast. Ze hield het ook luchtig, en behandelde de onderwerpen niet al te serieus. Dat maakte haar verhaal prettig om naar te luisteren.’ yyy

Europese studies, variant Spaans

50

FoliaMagazine

Europese studies, variant economie

Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider), Margot Riedstra Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare, België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, [email protected]

17:00

deining ‘Beleefdheid is een beter wapen, een buiging, en daarna een duwtje en een speldenprik.’ Schrijver Adriaan van Dis koos ervoor geen Amnesty­ speldje te dragen tijdens zijn bezoek aan China, in nrc.next. ‘400 boeken zijn doorploegd en daarvan zijn er 25 geselecteerd voor de tiplijst. Suck on that.’ Docent crossmediale journalistiek Thomas van Aalten over de uitverkiezing van zijn boek De schuldigen voor de tiplijst van de AKO Literatuurprijs 2011. ‘De hoogste hoogleraar cardiologie heeft me gelijk moeten geven.’ Culinair recensent Johannes van Dam over de medische fouten die hij dankzij zijn grondige kennis zelf kon aantonen, in Elsevier. ‘De hele europroblematiek is één groot kip-eiprobleem.’ Hoogleraar financiële markten Arnoud Boot over de Eurocrisis, in Nieuwsuur. ‘Dit kan zich ook in Nederland voltrekken, want de Nederlandse situatie lijkt heel erg op de Deense situatie.’ Hoogleraar politieke communicatie (en Deen) Claes de Vreese over het uiteenvallen van de Deense gedoogcoalitie, in Nieuwsuur. ‘De kwaliteit van onze politici neemt per decennium verschrikkelijk af.’ Tv-interviewer Ivo Niehe verklaart in HP/De Tijd waarom hij al jaren niet meer stemt. ‘Eindelijk is de vraag weg of ik wegga of niet.’ Ajax-voetballer en JCU-student Jan Vertonghen is blij dat de transferperiode voorbij is, op AT5. Opvallende quotes uit de afgelopen week van bekende HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien, mail het naar [email protected].

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via [email protected].

Wim Kopinga (24), nieuws & media, HvA ‘Vooral het artikel over tatoeages vond ik erg leuk. Tattoos vind ik sowieso interessant, omdat ik er zelf ook over denk er eentje te nemen. Dat de geïnterviewde Karen een tatoeage voornamelijk als een sieraad ziet, snap ik trouwens niet zo goed: als ik een tattoo zou nemen zou die toch wel een betekenis moeten hebben. De rubriek ‘‘de week” vind ik minder geslaagd: die komt op mij een beetje overdreven bijdehand en geforceerd grappig over. Verder heb ik bijna alles gelezen, behalve het stuk van Ewald Engelen: dat trok me helemaal niet en heb ik overgeslagen. Folia Magazine ziet er verder erg mooi uit, maar omdat ik net ben ingestroomd van Inholland kan ik niet beoordelen wat de veranderingen zijn ten opzichte van Havana. Het blad is erg overzichtelijk, maar het is naar mijn mening soms te keurig met bij elk praatje een plaatje. De pagina’s van het “prikbord” lijken wel heel erg op een schoolkrant. Ik zal Folia Magazine zeker vaker meepakken, er staan leuke dingen in die je gedachten prikkelen. Dat zo’n fietsende docent bijvoorbeeld zegt nooit meer met economie bezig te willen zijn na zijn fietstocht zet je wel aan het denken over je eigen ambities.’ yyy Clara van de Wiel / foto Danny Schwarz

volgende week Danny Mekic´, internetmiljonair Van 17-jarige middelbare schooldrop-out tot honoursstudent en miljonair, een profiel van een self-made man.

Bier voor weinig! Waar drink je nou echt het goedkoopste bier van Amsterdam? Folia Magazine zocht het uit.

Alma en Marita De dochter van hoogleraar Nederlandse taal en cultuur Marita Mathijsen, Alma, schreef een roman. Hoe is dat, een schrijver in de familie?

Alleen maar oorlogsfilms? Bioscoop Kriterion Sarajevo opende deze zomer zijn deuren in voormalig Joegoslavië.

FoliaMagazine

51

(advertentie)