Geef risico’s geen kans Onderzoeksresultaten van 556 DGA’s uit het MKB www.zichtadviseurs.nl
Bij ruim de helft van de bedrijven blijken de verzekerde bedragen niet (meer) te kloppen! Belangrijkste conclusie Minder dan de helft van de MKB-ondernemers heeft voldoende geld in kas om drie maanden lang de kosten te kunnen doorbetalen. Eén kleine tegenslag kan dan grote en zelfs fatale gevolgen hebben. Toch heeft bijna 10% geen maatregelen getroffen tegen de risico’s van brand, 20% heeft niets geregeld bij ziekteverzuim en bij
bijna een kwart is de debiteurenstand – het totale nog te ontvangen bedrag – hoger dan de jaarwinst. Terwijl ondernemers zelf denken dat ze het heel goed geregeld hebben. Het gevolg hiervan kan zijn dat de bedrijfs continuïteit direct in gevaar komt.
Inleiding Ondernemers realiseren zich onvoldoende welke invloed bedrijfsrisico’s kunnen hebben op het voortbestaan van hun onderneming en zij nemen daar onvoldoende maatregelen tegen. TNS NIPO heeft in opdracht van Zicht een onderzoek uitgevoerd om het risicobewustzijn bij ondernemers in kaart te brengen. De doelstelling was om meer inzicht te verkrijgen in de kennis, houding en gedrag van ondernemers ten aanzien van de bedrijfsrisico’s, de bedrijfsvoering en de continuïteit van hun onder nemingen. Voor dit onderzoek heeft TNS NIPO 556 directeuren-grootaandeelhouders (DGA’s) van Nederlandse MKB-ondernemingen - met 5 tot 100 medewerkers - ondervraagd in een onderzoeksperiode van 9 t/m 20 september 2010. De uitkomsten van het
2
TNS NIPO-onderzoek worden gecombineerd met bevindingen uit de dagelijkse praktijk. Deze laatste gegevens komen voort uit uitgebreide risicoanalyses die Zicht heeft gedaan bij ruim 100 MKB bedrijven, onder de naam BedrijfsRisicoVerkenner. Voor deze uitgebreide inventarisatie en analyse van de bedrijfs risico’s bezoekt de risicoadviseur het bedrijf van de ondernemer, om ter plekke alle mogelijke risico’s goed te kunnen beoordelen en waarderen. De vergelijking tussen wat de ondernemer zegt in het TNS NIPO-onderzoek en de harde praktijkgegevens van de BedrijfsRisicoVerkenner, laat een duidelijke kloof zien. Zolang de ondernemer niet ziet welke risico’s hij daadwerkelijk loopt, is de continuïteit van zijn bedrijf onnodig in gevaar.
De ambities De meerderheid van de ondernemers ziet kansen en heeft groeiambities. Men heeft minder oog voor de risico’s die hiermee gepaard kunnen gaan. 85% van de ondervraagden geeft omzet- en resultaatvergroting als prioriteit aan. Kostenbesparing staat op de tweede plaats. 41% van de ondernemers heeft bewuster met
risico’s leren omgaan, nadat er (negatieve) gevolgen van bedrijfsrisico’s in hun omgeving zichtbaar werden. De ondernemingen met 21 tot 40 werknemers houden zich meer met innovatie- en risicobeheersing bezig dan ondernemers met meer dan 40 of minder dan 21 medewerkers.
Wat staat momenteel het hoogst op uw prioriteitenlijst?
n=556
Omzet en resultaatvergroting
85% 67%
Kostenbesparing 27%
Invloed van de huidige economische situatie
21%
Risicobeheersing
21%
Innovatie Reorganisatie van mijn onderneming
13%
Bedrijfsopvolging
13%
Wet- en regelgeving
11%
Personeelsschaarste
10% 9%
Nieuw kabinetsbeleid Internationaliseren
2%
Diversen
2%
Weet niet
1%
Gevoel versus feiten De meerderheid van de ondervraagden heeft ‘het gevoel’ dat alle verzekeringen prima op orde zijn. Deze ondernemers denken uitstekend te weten waarvoor ze verzekerd zijn en wat de juiste waarde van hun bedrijfsmiddelen is.
Wat staat momenteel het hoogst op uw prioriteitenlijst? Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent
(helemaal)
neutraal
(helemaal)
met deze stellingen?
oneens
1 Ik heb het gevoel dat ik mijn verzekeringen prima op orde heb
4%
8%
87%
2 Ik weet uitstekend waar ik wel en niet voor verzekerd ben
6%
13%
80%
3 Ik weet wat de waarde is van mijn bedrijfsmiddelen
7%
16%
76%
4 Ik ben eigenaar van de panden waarin mijn bedrijf is gevestigd
45%
4%
50%
5 Mijn debiteurenstand is in de regel hoger dan mijn jaarwinst
55%
13%
25%
6 Sinds ik in mijn omgeving de gevolgen van bedrijfsrisico’s heb
19%
35%
41%
eens
3
BedrijfsRisicoVerkenner, de feiten bedreiging voor de bedrijfscontinuïteit. Bij ruim de helft van de bedrijven waar de BedrijfsRisicoVerkenner gedaan is, waren de verzekerde bedragen niet (meer) passend voor de werkelijke situatie. Jaarlijks heeft gemiddeld 10% van alle bedrijven in Nederland te maken met diefstal of inbraak en 1,5% wordt geconfronteerd met schade door brand.
In veel gevallen zijn de risico’s niet recent genoeg of niet goed genoeg in kaart gebracht, waardoor bedrijfspanden, inventaris en goederen voor onjuiste bedragen verzekerd zijn. Door onderverzekering ontstaan er financiële risico’s als gevolg van schade, die al snel kunnen oplopen tot een paar ton. Een dergelijke greep uit de cashflow vormt een directe
Inzicht in risico’s en de gevolgen De top 3 van risico’s waarvan de ondernemer wakker ligt zijn economische instabiliteit, ziekteverzuim en brand. Zelf arbeidsongeschikt raken staat op nummer 4.
Risico’s hebben soms grote gevolgen voor de continuïteit van een onderneming. Over welke van onderstaande risico’s maakt u zich als ondernemer op dit moment de meeste zorgen? Economische instabiliteit
48% 36%
Ziekteverzuim
35%
Brand
33%
Zelf arbeidsongeschikt worden 22%
Schade die ik bij anderen kan berokkenen 17%
Diefstal
16%
Arbeidsconflicten
15%
Schade door anderen aan mij
13%
Personeelsschaarste
11%
Personeelsverloop
8%
Bestuurdersaansprakelijkheid Iemand die mijn ideeën steelt
4%
Diversen
4%
Weet niet
4
2%
n=556
De verzekerde risico’s Bijna iedereen heeft zich verzekerd tegen brand. Ook ziekteverzuim, schade die bij anderen kan worden berokkend en diefstal staan hoog op het verzekeringslijstje.
Tegen welke risico’s heeft u maatregelen getroffen? Brand
92%
Ziekteverzuim
79%
Schade die ik bij anderen kan berokkenen
74%
Diefstal
69%
Zelf arbeidsongeschikt worden
57%
Arbeidsconflicten
34%
Bestuurdersaansprakelijkheid
29%
Schade door anderen aan mij
22%
Niet betalende afnemers Iemand die mijn ideeën steelt
13% 4%
Economische instabiliteit
2%
Personeelsverloop
2%
Personeelsschaarste
1%
Diversen
1%
Geen (van deze)
1%
Brand Tegen brand is 92% van de ondernemers verzekerd. Ruim een kwart van de ondernemers denkt dat 10 tot 25 procent van de bedrijven failliet gaat na een grote brand. Waarschijnlijk als gevolg van het idee dat deze ondernemingen brand(schade) niet goed verzekerd zouden hebben.
In de praktijk pakt het ongunstiger uit bij brand De praktijk wijst uit dat een grote brand bij brand bij meer dan de helft van de MKB-bedrijven tot een faillissement leidt. Hoewel de ondernemer wel een
brandverzekering heeft, blijkt deze in de praktijk niet toereikend om alle directe en indirecte schade op te vangen. De helft van de bedrijven geeft aan een cashflow te hebben van ‘minder dan 3 maanden kostendekkend’. Een kleine tegenslag kan dan al een bedreiging voor de bedrijfscontinuïteit vormen.
Over hoeveel cashflow beschikt u om eventuele tegenslagen op te vangen. < 1 maand kostendekkend
12% 21%
1-2 maanden kostendekkend 17%
2-3 maanden kostendekkend
39%
> 3 maanden kostendekkend Weet niet
n=556
10%
5
Rijk rekenen Slechts 57%* van de ondernemers heeft zich verzekerd tegen de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid. Bijna een kwart van de respondenten geeft aan het eigen inkomen niet verzekerd te hebben,
Welk deel van uw eigen inkomen is verzekerd? minder dan 25 procent
n=556
8% 11%
25 tot 50 procent
34%
50 tot 75 procent 24%
75 tot 100 procent
23%
niet verzekerd
Kunt u aangeven waarom uw eigen inkomen niet verzekerd is? Dit ga ik in een later stadium regelen Weet niet Diversen Ik heb de waardeopbouw van mijn
n=127
7% 8% 23% 28%
onderneming als verzekering Ik vind de premies hiervoor te hoog
Redenen om dit niet te doen zijn de hoogte van de premies en de waardeopbouw in het bedrijf die als verzekering wordt gezien. In veel gevallen staren ondernemers zich blind op een eventuele verkoop,
34%
terwijl de praktijk leert dat die vaak niet zo eenvoudig is. Zeker niet voor de prijs die nodig is om de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid op te vangen.
Niet alle risico’s in het vizier Ondernemers brengen sommige risico’s gewoonweg niet in kaart, ze hebben het gevoel dat deze risico’s niet van invloed kunnen zijn op de bedrijfscontinuïteit of nemen aan dat ze in hun bedrijf niet voorkomen. Een voorbeeld hiervan is het risico van milieuschade. Ruim 80% van de bedrijven heeft met dit risico te maken, zo blijkt uit de BedrijfsRisicoVerkenner.
6
Het grootste deel hiervan (60%) is echter niet goed op de gevaren van milieuschade gewezen door zijn adviseurs en heeft hiervoor onvoldoende maatregelen getroffen. Een milieuschadenrisico kan al snel oplopen tot een bedrag in tonnen en – zonder goede dekkingen – het voortbestaan van het bedrijf bij een calamiteit ernstig in gevaar brengen.
Aansprakelijkheidsdekking niet meer bij de tijd. Alle bedrijven hebben te maken met aansprakelijkheid. Dit risico manifesteert zich in alle ondernemingen waar de BedrijfsRisicoVerkenner is uitgevoerd, echter in verschillende gradaties. Bedrijven veranderen door de tijd en daarmee verandert in veel gevallen ook de aansprakelijkheid. Als dit door de adviseurs niet goed wordt geanalyseerd, voldoen bestaande risicodekkingen niet meer. In meer dan 70% van de gevallen klopt de
bestaande oplossing niet meer met de werkelijke situatie van de onderneming. Als gevolg van gaten in de dekking door de aansprakelijkheidsverzekering kunnen ondernemers onaangenaam worden verrast door hoge kosten, die de bedrijfscontinuïteit in gevaar kunnen brengen. Een aansprakelijkstelling kan al snel leiden tot hoge geëiste schadebedragen.
Vraag naar advies adviseur (73%), gevolgd door de assurantietussen persoon (62%). Slechts 1% maakt gebruik van een risicoanalist. Veel ondernemers zijn – mede door de crisis - geconfronteerd met de zwakke plekken en de risico’s in hun organisatie, waardoor de vraag naar risico-experts stijgt.
Een opvallend resultaat is dat 19% van de DGA’s zich door vrienden en familie over uiteenlopende zaken laat adviseren en dat deze ondernemers hier zelden ontevreden over zijn. Zij laten zich op bepaalde deelterreinen ook adviseren door specialisten. De accountant is hierbij de meest geraadpleegde
Welke van de onderstaande typen adviseurs gebruikt u?
n=556
Accountant
73% 62%
Assurantietussenpersoon 45%
Adviseur van de bank
39%
Financieel adviseur/administratiekantoor 26%
Brancheorganisatie
21%
Advocaat Collega-ondernemer
19%
Familie en vrienden
19% 13%
IT adviseur 6%
Makelaar Coach Geen (van deze) Risicoanalist
4% 2% 1%
7
Hoe tevreden bent u over uw…?
n
(heel erg)
niet tevreden
(heel erg)
tevreden
niet ontevreden
ontevreden
Accountant
404
84%
10%
5%
Assurantietussenpersoon
346
85%
13%
3%
Adviseur van de bank
252
71%
21%
8%
Financieel adviseur/administratiekantoor
215
89%
8%
3%
Brancheorganisatie
147
80%
16%
4%
Advocaat
117
82%
14%
4%
Collega-ondernemer
106
87%
11%
0%
Familie en vrienden
104
85%
12%
1%
IT adviseur
74
84%
15%
1%
Makelaar
34
83%
15%
3%
Coach
23
96%
4%
0%
Risico-analist
8
76%
13%
13%
Actueel risicoadvies in de praktijk Slechts iets meer dan de helft van de ondernemers brengt de bedrijfsrisico’s minimaal eens per twee jaar in kaart. 17% heeft dat zelfs nooit gedaan.
Heeft u al uw bedrijfsrisico’s in kaart gebracht?
n=544
Nee Ja, bij de start van mijn onderneming
17% 5% 9%
Ja, eenmalig
31%
Ja, periodiek, minder dan één keer per jaar
28%
Ja, periodiek, namelijk één keer per jaar Ja, periodiek, namelijk meerdere keren per jaar
8
6%
Verzekeringen in de praktijk niet toereikend Bedrijven zijn aan steeds snellere veranderingen onderhevig. In de praktijk blijken veel objecten niet meer voor de juiste waarden verzekerd te zijn of blijkt de aansprakelijkheidsverzekering niet meer toereikend. De ondernemer denkt dan goed verzekerd te zijn, maar komt er helaas pas bij calamiteiten achter dat dit niet zo is. Bijna de helft van de ondernemers is van mening dat verzekeren iets is wat ze prima zelf kunnen regelen, eventueel met de hulp van een specialist.
Bent u van mening dat verzekeren
Ja, Met huidige
Ja, Met goed
Nee, Dit laat ik
Overige
iets is dat u als ondernemer prima
middelen en
advies van een
liever over aan
zelf en/of online kunt regelen?
informatie kan
specialist kan ik
een adviseur
ik dit zelf
dit prima zelf
en/of specialist
Totaal
13%
32%
51%
4%
Ondernemingen met een omzet van
33%
38%
29%
0%
24%
26%
50%
-0%
13%
23%
60%
4%
16%
34%
48%
2%
7%
37%
53%
3%
11%
36%
49%
4%
minder dan €100.000,Ondernemingen met een omzet tussen €100.000,- en €250.000,Ondernemingen met een omzet tussen €250.000,- en €500.000,Ondernemingen met een omzet tussen €500.000,- en €2.000.000,Ondernemingen met een omzet tussen €2.000.000,- en €10.000.000,Ondernemingen met een omzet van meer dan €10.000.000,-
De BedrijfsRisicoVerkenner – veel risico’s op rood en oranje De praktijk wijst uit dat Zicht met de BedrijfsRisico Verkenner onvoorziene risico’s in beeld brengt en dat risicobedragen op andere waarden gebracht moeten worden. De ondernemer blijkt er tijdens het gesprek bij de BedrijfsRisicoVerkenner van overtuigd alles prima in het vizier te hebben. Na de inventarisatie en bij het advies bieden de uitkomsten vaak andere inzichten. Veel risico’s blijken op ‘rood’ en ‘oranje’ te staan, wat duidt op de noodzaak om maatregelen te nemen.
Risicoanalyse is dan ook een vak dat aan specialisten overgelaten moet worden. Vakmensen die in het bedrijf van de ondernemer de risico’s inventariseren en hier op basis van kennis goed over kunnen adviseren. Vakmensen die dat overigens niet eenmalig doen, maar de risicosituatie samen met de ondernemer blijven monitoren. Alleen dan zijn alle risico’s inzichtelijk en op de juiste waarde te schatten. De BedrijfsRisicoVerkenner verschaft het juiste inzicht door een inventarisatie ter plekke, een deskundig advies en monitoring. Een aangename zekerheid voor iedere ondernemer.
9
Praktijkcase Een bedrijf haalde een nieuwe opdracht binnen en deed daarom een grote investering in het machinepark. Voor de aanschaf van een speciale machine sloot de ondernemer een financiering af bij de bank. Samen met zijn tussenpersoon maakte hij een risicoanalyse. Daaruit kwam naar voren dat een machinebreuk verzekering, met een daaraan gekoppelde bedrijfs schade-/extra kostendekking (om de productie uit te besteden), noodzakelijk was om de continuïteit van zijn bedrijf niet in gevaar te brengen.
Risico’s leken goed afgedekt De ondernemer vond de premie van de machinebreukverzekering en de extra kosten echter te hoog en hij schatte zelf het risico van stilstand laag in. Daarnaast kon hij terugvallen op garantie van de fabrikant en een onderhoudscontract. Bovendien had zijn machineoperator een uitgebreide bedieningscursus gehad van de leverancier. In de praktijk pakte het anders uit Door een programmeerfout in het bewerkingsprogramma ontstond er een flinke schade aan de draaiende delen van de machine. Gereedschappen braken af en de lagers en tandwielen in de machine raakten ernstig beschadigd. De nauwkeurigheid van de machine, die nodig was om deze specifieke opdracht uit te voeren, kon niet meer worden gehaald. Het was dus noodzakelijk om de tandwielen en de lagers te vervangen. De onderdelen waren niet in Nederland op voorraad en moesten speciaal gemaakt worden door de fabrikant in Azië. Dit resulteerde in een te verwachten hersteltermijn van 5 maanden. De kosten voor het herstel werden geschat op ongeveer twee ton in euro’s en vielen niet onder de garantie of het onderhoudscontract van de leverancier en waren ook niet verzekerd.
10
Uitbesteden van de opdracht was niet mogelijk, in verband met de nauwkeurigheid van de speciale machine. De bedrijfsschade en de extra kosten om het herstel te bespoedigen waren ook niet verzekerd.
De schade was aanzienlijk De opdrachtgever beëindigde het contract, omdat de ondernemer niet aan zijn verplichtingen kon voldoen. In de inkoopopdracht waren verschillende voorwaarden opgenomen zoals boetebedingen (penalty’s) voor te late leveringen en de leveringsvoorwaarden van de ondernemer waren schriftelijk terzijde geschoven. Dit resulteerde in een schadeclaim, pure vermogensschade, van de opdrachtgever. Gevolgen voor de bedrijfscontinuïteit Door het verliezen van de opdracht en een zware vermogensschadeclaim kon het bedrijf na verloop van tijd niet meer aan zijn financiële verplichtingen voldoen en werd er surseance van betaling aangevraagd. Verschillende banken werden geraadpleegd maar vonden het financieringsrisico te groot in verband met de op handen zijnde claim. Uiteindelijk is het bedrijf failliet gegaan. Bestuurdersaansprakelijkheid De curator die werd aangesteld heeft de bestuurder van het bedrijf aansprakelijk geteld. De curator was namelijk van mening dat het bedrijf failliet is gegaan door het niet afsluiten van de juiste verzekeringen en het zomaar accepteren van de inkoopvoorwaarden. Het is maar te hopen dat er wel een bestuurders aansprakelijkheidsverzekering werd afgesloten.
Onderzoeksverantwoording Voor het onderzoek is een steekproef getrokken uit TNS NIPObase Business, die uit 20.000 professionals bestaat. De meting is uitgevoerd door middel van computer assisted web interviewing (CAWI) in de periode van 9 t/m 20 september 2010. In totaal zijn er 556 ondernemers geïnterviewd. De vragenlijst bestond uit negentien vragen, uiteenvallend in vier segmenten: kennis, houding, gedrag en basisgegevens.
Subdoelgroep
Totaal ondervraagden
Mannen
462
Vrouwen
94
5 - 9 medewerkers
306
10 - 19 medewerkers
141
20 - 49 medewerkers
78
> 49 medewerkers
31
Leeftijd ondernemer < 35 jaar
40
Leeftijd ondernemer 35-45 jaar
169
Leeftijd ondernemer 45-55 jaar
203
Leeftijd ondernemer > 55 jaar
144
Omzet < € 100.000,-
21
Omzet tussen € 100.000,- en € 250.000,-
34
Omzet tussen € 250.000,- en € 500.000,-
119
Omzet tussen € 500.000,- en € 2.000.000,-
198
Omzet tussen € 2.000.000,- en € 10.000.000,-
102
Omzet > € 10.000.000,-
61
BedrijfsRisicoVerkenner Met de BedrijfsRisicoVerkenner van Zicht bent u zeker van een gedegen analyse. Onze risicoadviseur komt naar u toe en bekijkt ter plekke waar risico’s bestaan of kunnen ontstaan. We nemen alles grondig met u door en verwerken de resultaten in een overzichtelijk rapport, waarin u per risico met stoplichtkleuren ziet
in welke mate een risico een bedreiging vormt voor uw bedrijfscontinuïteit. Aan de hand van dit rapport bespreken we met u hoe u deze risico’s kunt voor komen of vermijden, welke risico’s u zelf kunt en wilt dragen en tegen welke risico’s u zich kunt verzekeren.
Z.BZP.0611
Over Zicht Zicht, risico- en verzekeringsadviseurs, biedt ondernemers en particulieren inzicht in hun financiële situatie en adviseert hen over het voorkomen, opvangen en verzekeren van financiële risico’s. Met onze jarenlange ervaring en dienstverlening bieden we onze klanten inzicht, gemak, tijd- en kostenbesparing en de zekerheid, dat het goed geregeld is én blijft. Hierdoor kunnen zij zich nog meer richten op het waarmaken van hun eigen ambities. Zicht (en haar rechtsvoorgangers) bestaat meer dan 100 jaar en is onderdeel van het NationaleNederlanden concern; wij hebben hiermee een betrouwbare en solvabele moedermaatschappij. Wij kunnen in vrijheid producten van verschillende aanbieders adviseren. Vanuit ruim 20 vestigingen en met circa 650 gemotiveerde medewerkers staan wij dagelijks voor u klaar. “Wij zijn u graag van dienst”. www.zichtadviseurs.nl
Z.BRV.NIPO.0611
