Risico s en kans op herval

Risico’s en kans op herval

Inhoudstafel De 3de periode (12de tot 15de week) : uw genezing veiligstellen • Hoe u tegenslagen en herval kunt vermijden

P3

Persoonlijke ervaring • Ik was ervan overtuigd dat de arts zich vergiste

P4

Depressie is... • Stresskillers • De invloed van de levensstijl Slaap Voeding Alcohol en depressie Magisch effect : lichaamsbeweging

P5 P6 P6 P6 P6 P7

Depressie & medicatie • Behandelingstips: gezond op reis • SSRI in de kijker: het verband tussen lichaamsgewicht en eetlust

P8 P9

Praat erover met uw arts: “vragen & antwoorden” • Kan mijn huisarts mijn depressie behandelen of moet ik daarvoor een specialist raadplegen? • Ik neem momenteel antidepressiva in om te voorkomen dat mijn depressie opnieuw de kop opsteekt. Betekent dat dat ik eraan verslaafd word? • Waarop moet ik letten wanneer ik een andere arts raadpleeg of me moet laten opereren?

P10 P10 P10

Praktische tips • Wat moet ik nu zeggen? • De juiste vragen om jezelf te evalueren: hoe gaat het met u? • Zo leert u met schade en schande: het verhaal van een vervallen patiënt

P11 P12 P13

Nuttige adressen

P15

Post-it van de maand

P16

Editoriaal Samen met RHYTHMS® op weg naar beterschap. U zal het al gemerkt hebben: net zoals in het verhaal van Claudia op pag. 4 gaat het de ene dag al wat beter dan de andere. Blijf vooral uw medicatie innemen, en probeer misschien eens het magische effect van lichaamsbeweging op uw welzijn. Maak lange wandelingen, adem de frisse lucht in. Ver weg van al uw zorgen en van alle mensen zal u zien dat het wonderen doet…

• De 3de periode (12de tot 15de week):

uw genezing veiligstellen Hoe u tegenslagen en herval kunt vermijden Het is echt verbazingwekkend wat voor een goed gevoel u krijgt wanneer u zich voor het eerst beter voelt. Waarschijnlijk wilt u niet meer over depressie horen spreken: uw toestand verbeterde langzaam, uiteindelijk verdwenen de symptomen helemaal en ondertussen zijn ze al geruime tijd niet meer opgedoken. Maar kennis betekent macht. De wetenschap dat er altijd een risico bestaat dat u opnieuw geconfronteerd wordt met een depressie, kan u helpen om dit te voorkomen. Sommige patiënten die al een keer behandeld werden voor een depressie, worden op een bepaald moment opnieuw ziek en maken dergelijke periode voor een tweede keer mee. Vaak stelt de arts daarbij de diagnose “herval”. Het gaat dus om een hernieuwd optreden van de symptomen nadat al een herstel was opgetreden. Dit herval kan te wijten zijn aan een vroegtijdig afbouwen van de dosering of aan het te vroeg stopzetten van de geneesmiddelen. Om een herval te vermijden is het belangrijk dat u steeds de aanbeveling-

en van de arts opvolgt bij het innemen van de antidepressiva. Bega zelf niet de veelgemaakte fout om te denken dat u al volledig genezen bent wanneer u zich eens een dag goed voelt. Het is heel belangrijk om de inname van het antidepressivum niet plotseling stop te zetten, want dan kunnen de symptomen in alle hevigheid opnieuw de kop opsteken. Hoelang u de geneesmiddelen moet blijven innemen, hangt af van de aard van uw depressie. Wanneer u voor het eerst aan een depressie lijdt, moet u de geneesmiddelen volgens veel artsen nog gedurende vier tot negen maanden blijven innemen vanaf het ogenblik dat de symptomen verdwenen zijn. Wanneer u deze aanbevelingen opvolgt,

3

kunt u volledig genezen van de depressie en kunt u uw toestand opnieuw in evenwicht brengen. Voor patiënten die reeds meer dan twee depressieve episodes achter de rug hebben, is een behandeling van langere duur noodzakelijk. Als u uw behandelingsplan opvolgt, zou uw toestand zich constant moeten verbeteren. Het doel is niet in de eerste plaats om zonder geneesmiddelen te kunnen leven, maar wel dat het ook op lange termijn goed met u gaat en dat u opnieuw vol energie uw werk en uw hobby’s kunt uitvoeren.

• Persoonlijke ervaring

Ik was ervan overtuigd dat de arts zich vergiste Claudia B. Mensen bewonderen mij vaak om mijn zelfvertrouwen. Als ik maar genoeg zelfvertrouwen heb, dan kan ik problemen de baas. Zo voelde ik mij toen ik uit de situatie kwam die ik mijn “crisis” noem.

Dan vroeg hij of ik gestopt was met het innemen van mijn geneesmiddelen. Met tegenzin gaf ik dat toe. Hij gaf me een nieuw voorschrift en zei dat ik het geneesmiddel dit keer moest blijven innemen, zelfs als het al snel weer beter met me zou gaan.

Ik had al een paar maanden het gevoel dat ik gewoon niet vooruit raakte. Ik had wel de fut om op te staan, te gaan werken en terug naar huis te gaan, maar dat was dan ook alles. Als mijn moeder op bezoek kwam, merkte zij de tekens van deze crisis op. Mijn huis, mijn kapsel en mijn kledij waren één grote chaos. Ik was ervan overtuigd dat ik gewoon overwerkt en oververmoeid was en zocht mijn arts op om me ijzerpillen of iets dergelijks te laten voorschrijven.

Ik schrok en dacht dat het wel heel erg gesteld moest zijn met mij, als ik permanent geneesmiddelen moest innemen. Ik was toch altijd in staat geweest om mijn problemen zelf op te lossen! Hij legde mij uit dat men een depressie niet “alleen” kan oplossen. Het gaat daarbij immers niet om een persoonlijk probleem en ik moest dan ook geen schuldgevoelens hebben. Het ging gewoon om een ziekte. Ik had niets verkeerds gedaan en twee weken vakantie in Club Med zouden ook niet helpen.

Ik stond nogal sceptisch tegenover de diagnose “depressie” en tegenover het antidepressivum dat mijn arts me voorschreef, maar enkele weken later had ik mijn crisis overwonnen. Ik ruimde m’n huis op, liet m’n haar knippen en ook op mijn werk ging het opnieuw beter. Op een dag vroeg m’n moeder of ik die pillen nog moest blijven innemen. Ze zei dat het blijkbaar toch goed met me ging. Met mijn gebruikelijke portie zelfvertrouwen gaf ik haar gelijk en stopte nog diezelfde dag met het innemen van mijn geneesmiddel. Een paar dagen lang leek het of mijn moeder gelijk had. Maar al snel begon dat geleidelijk aan te veranderen, maar dan wel zodanig langzaam dat ik het eerst nauwelijks merkte. Ik kan niet precies zeggen waaraan het lag. Ik voelde dat ik opnieuw in een negatieve gemoedsstemming wegzakte.

Ik zei dat ik misschien een zeldzame griepvariant had en dat het misschien beter was om nog bijkomende tests uit te voeren. Hij antwoordde dat ik moest proberen om mijn geneesmiddel te blijven innemen zonder onderbreking. Ik begon de pillen dus opnieuw in te nemen. Een paar weken later keerde mijn oude “ik” terug toen ik midden in mijn rommelig huis stond en me plots afvroeg hoe ik de dingen zo uit de hand had kunnen laten lopen. Ik begon te poetsen, verzamelde alle afval, zette oude rommel bij de deur en bracht een dozijn vuilniszakken naar beneden en zette die buiten. Op het einde van de volgende namiddag zag m’n huis er goed genoeg uit om een vaas met tulpen op de tafel in de woonkamer te zetten. Wat me echter vooral verwonderde, was het feit dat al dat werk me helemaal geen moeite had gekost. In tegendeel: ik voelde me er vrolijk bij.

Stilaan werd het opnieuw moeilijker om ’s morgens op te staan en gemakkelijker om ’s avonds na het werk er weer in te kruipen. Ik hield mezelf voor dat ik te veel werkte, dat ik misschien grieperig was en dat ik maar beter kon starten met een vitaminekuur.

Het is dan misschien geen bijzondere prestatie om een net huis te hebben, maar voor mij stond dat symbool voor het verschil tussen hoe ik me voelde vóór ik mijn geneesmiddel innam en daarna. Ik begreep dat ik werkelijk aan een depressie leed en dat het geneesmiddel echt geholpen had. Toen de situatie begon te veranderen, kon ik niet geloven, dat ik permanent geneesmiddelen zou moeten innemen. Nu mijn oude zelfvertrouwen teruggekeerd is, wil ik echter dat dat zo blijft.

De toestand in mijn huis overtuigde me dan uiteindelijk dat mijn depressie opnieuw de kop had opgestoken. Ik was nooit overdreven ordelijk, maar ik kon niet ontkennen dat ik de situatie thuis niet meer onder controle had. In de gootsteen stond een torenhoge stapel afwas. Overal slingerden kledingstukken, boeken en tijdschriften rond. En dan die stapel kranten! De onderste krant was drie weken oud! Uiteindelijk maakte ik een nieuwe afspraak met mijn arts. Na een goed en openhartig gesprek stelde hij opnieuw de diagnose “depressie”: ik was hervallen.

De artikels in RHYTHMS® zijn gebaseerd op onderzoeksresultaten en op gesprekken met artsen en patiënten. De diverse artikels kunnen niet toegeschreven worden aan één persoon, maar vatten de ervaringen van meerdere personen samen.

4

• Depressie is ...

Stresskillers Hoewel uw behandeling u beschermt tegen de symptomen van de depressie, betekent dat natuurlijk niet dat alles in uw leven nu altijd naar wens zal verlopen.

Wanneer u toch het gevoel hebt dat de problemen u overweldigen, ook al houdt u zich precies aan uw behandelingsplan, dan kunt u dit met uw arts bespreken. Misschien zal hij u voorstellen om een andere therapeut te raadplegen. Het kan ook al helpen als iemand aandachtig naar u luistert en u helpt om de dingen anders te bekijken. Patiënten die herstellen van een depressie, kunnen zo opnieuw grip krijgen op hun leven, een positieve kijk ontwikkelen op de wereld waarin ze leven en hun eigen capaciteiten positief inschatten.

Ieder van ons krijgt te maken met heel normale stresssituaties, bv. problemen op het werk of in het gezin en ook lichte ziekten. Af en toe worden we ook geconfronteerd met onverwachte ernstige situaties, bv. wanneer we iemand verliezen die ons nauw aan het hart ligt of wanneer we geconfronteerd worden met zware ontgoochelingen. Bij een zware en belastende fase in uw leven kan de angst opduiken om opnieuw een depressie te krijgen. In de meeste gevallen zult u echter vaststellen dat uw behandeling u helpt om de problemen van het leven te overwinnen. Hoewel u zich misschien wel eens zult ergeren aan externe gebeurtenissen, of zich daardoor droevig of zelfs ellendig zult voelen, zult u toch nog kunnen werken, tijd maken voor uw hobby’s, eten en slapen. Tegelijkertijd zult u beter kunnen omgaan met moeilijke situaties. Om een depressie te kunnen onderscheiden van gewone droefheid, moeten u en uw arts letten op de typische symptomen van een depressie, bv. gebrek aan levensvreugde, gebrekkige eetlust, slaapstoornissen, futloosheid, verminderd libido en schuldgevoelens. Een erg nuttige techniek op weg naar beterschap bestaat erin u voor te nemen om elke dag iets leuks te doen. Hoe druk u het ook hebt, u moet toch de tijd nemen om iets simpels en prettigs te doen, bv. muziek beluisteren, een boek lezen, een wandeling maken, een film huren of een vriend bellen.

5

De invloed van de levensstijl U kunt uw genezing ook op veel manieren ondersteunen door een gezonde levensstijl. Gezonde slaap, gezonde voeding, regelmatig bewegen en uw werk en hobby’s blijven uitvoeren, zijn allemaal positieve maatregelen in aanvulling op de therapie. Zij kunnen u helpen om uit de depressie te raken.

Wetenschappers hebben tot nu toe nog geen specifiek dieet ontdekt dat doeltreffend is bij depressies. De invloed van vitamines en voedingssupplementen is nog niet bewezen. Een uitgebalanceerde voeding met complexe koolhydraten (graanproducten, groenten en fruit), waarbij ongeveer een vijfde van de calorieën wordt opgenomen in de vorm van eiwitten en niet meer dan een vijfde in de vorm van vetten, is bevorderlijk voor de algemene lichamelijke gezondheid en heeft misschien ook een positieve invloed op de gemoedsstemming. Met specifieke vragen over uw voeding kunt u steeds terecht bij uw arts.

Slaap Veel depressiepatiënten lijden naast andere symptomen ook aan slaapstoornissen. Dit kan zich uiten in een grotere behoefte aan slaap of (zoals meestal het geval is) in voortdurend wakker worden of slapeloosheid. Vroeg wakker worden en daarna niet meer in slaap raken, zijn symptomen die vaak opduiken. De meeste artsen raden hun patiënten aan om te weerstaan aan de drang om lang te slapen of een middagdutje te doen, aangezien dat tot gevolg kan hebben dat ze zich daarna nog slechter, vermoeider of slomer gaan voelen.

Alcohol en depressie Depressieve mensen proberen soms om hun toestand te verbeteren door alcohol of andere drugs te gebruiken. Ze hebben de indruk dat ze zich door alcohol tijdelijk beter voelen of beter kunnen inslapen, hoewel ze gewezen werden op de gevaren van alcoholgebruik in combinatie met geneesmiddelen. Het kan zeer gevaarlijk zijn om alcohol (of andere potentieel toxische stoffen) in combinatie met antidepressiva te gebruiken. Zelfs een beperkt alcoholgebruik kan risico’s inhouden wanneer u ook antidepressiva inneemt. In elk geval is het belangrijk dat u niet overdrijft met drinken of dat u niet verslaafd raakt aan alcohol. Alcohol in combinatie met antidepressiva kan slaapstoornissen veroorzaken of versterken. Verder kan de werking van de alcohol of de antidepressiva ook versterkt worden. Patiënten die antidepressiva toegediend krijgen, worden steeds op het hart gedrukt dat zij tijdens de behandeling de nodige voorzichtigheid aan de dag leggen wanneer zij met de auto rijden. Tijdens deze periode is het beter de genezing op andere

Voeding Mensen die herstellen van een depressie moeten bovendien proberen om hun lichaamsgewicht constant te houden. Hoewel gewichtsverlies mensen soms meer zelfvertrouwen geeft, is gebleken dat vasten negatieve stemmingswisselingen kan uitlokken. Sommige antidepressiva (voornamelijk oudere) kunnen ook een gewichtstoename veroorzaken of de depressie zelf kan de eetgewoontes beïnvloeden. Dat zijn dingen die heel wat patiënten zorgen baren. Als u geïnteresseerd bent in een dieet, moet u dit vooraf met uw arts bespreken. Hij zal u helpen om het juiste dieet te kiezen. 6

dan mensen die dit niet doen. Zelfs lichte lichamelijke inspanningen schijnen de aanmaak van endorfines te stimuleren. Endorfines zijn natuurlijke stoffen in de hersenen die ons een goed gevoel geven. Korte wandelingen drie keer per week kunnen de genezing merkbaar versnellen. Hoe ver of hoe lang u wandelt, is niet belangrijk. Probeer gewoon om elke keer een beetje verder te gaan. Alleen al het feit dat u in de frisse lucht bent, ver van andere mensen, de telefoon en uw problemen, kan heel nuttig zijn.

manieren te ondersteunen dan door alcoholconsumptie, bv. door lichaamsbeweging of door slaapbevorderende maatregelen. Als u zich zo ongelukkig of slecht voelt dat de verleiding om te drinken te groot wordt, moet u dit met uw arts bespreken. Misschien bent u gebaat met een aanpassing van uw behandeling.

Magisch effect : lichaamsbeweging Men heeft ondertussen ontdekt dat een korte wandeling bij stress de gemoedsstemming op bijna magische wijze kan verbeteren en angsten kan laten verdwijnen. Studies hebben aangetoond dat regelmatige aërobe activiteiten, zoals bv. wandelen of lopen, een positieve invloed hebben op de gemoedsstemming. Mensen die regelmatig aan lichaamsbeweging doen, reageren sneller en beter op antidepressiva

Wanneer u zich aan uw dagelijks ritme houdt, daarnaast een beetje aan lichaamsbeweging doet, goed op uw voeding let, voldoende slaapt en zo de stress in uw leven vermindert, kunt u een belangrijke bijdrage leveren tot uw algemene gezondheid en tot uw genezing, op voorwaarde dat u uw behandelingsplan nauwgezet opvolgt.

7

• Depressie & medicatie

Behandelingstips: gezond op reis • Wanneer

u een reis in binnen- of buitenland plant, moet u zich ook afvragen welke geneesmiddelen u nodig hebt. Neem voldoende hoeveelheden pillen mee voor de periode dat u ver van huis bent.

• Wanneer

u met het vliegtuig reist, bergt u uw medicatie op in uw handbagage voor het geval uw bagage beschadigd raakt, verloren gaat of vertraging oploopt.

• Aangezien

uw dagelijkse routine verandert wanneer u op reis bent, is het mogelijk dat u wel eens vergeet uw geneesmiddel in te nemen. Stop uw pillendoosje daarom bij de dingen die u elke dag gebruikt, bv. uw toiletartikelen.

•

Verre reizen kunnen gepaard gaan met verwarrende tijdsverschillen, waardoor een oververmoeide toerist vaak niet meer weet of het nu een dag vroeger of een dag later is. Een pillendoosje met een apart vak per weekdag kan in deze situatie heel handig zijn. Deze doosjes zijn verkrijgbaar in de meeste apotheken.

•

Voor het geval u uw geneesmiddelen verliest of niet genoeg geneesmiddelen meer hebt, kunt u aan uw arts een kopie vragen van uw voorschrift met de merknaam en de bestand-

8

delen. Neem ook de naam en het telefoonnummer van uw arts mee voor het geval de apotheker hem iets wil vragen.

SSRI in de kijker: het verband tussen lichaamsgewicht en eetlust Een depressie kan het gewicht van personen op diverse manieren beïnvloeden. Soms hebben mensen die aan een depressie lijden de indruk geen eetlust meer te hebben of niet meer geïnteresseerd te zijn in eten. Door die gewijzigde eetgewoonten vallen ze af. Anderen eten tijdens een depressie dan weer meer en komen bij. Daardoor kan het intreden van beterschap bij de depressieve symptomen een gewichtsverandering veroorzaken. Deze doet zich alleen voor door een verandering in de eetgewoonten en heeft niets te maken met het geneesmiddel op zich.

antidepressiva soms ook een verhoogde eetlust wordt waargenomen. U hebt de meeste kans om af te vallen en in vorm te blijven als u van de beterschap die optreedt door het geneesmiddel profiteert om beter voor uzelf te zorgen. Waarom ondersteunt u de positieve werking van het geneesmiddel op uw gezondheid niet door te zorgen voor

een gezonde voeding, voldoende slaap en lichaamsbeweging? Als u van plan bent aan sport te gaan doen, vergeet dan niet om dit op voorhand met uw dokter te bespreken.

Een ongewenst gewichtsverlies kan soms ook veroorzaakt worden door bepaalde antidepressiva die de eetlust en vooral het verlangen naar zoetigheid beïnvloeden en de processen voor de verwerking en de opname van calorieën in het lichaam kunnen veranderen. De mogelijkheid dat dergelijke bijwerkingen optreden is vooral relatief hoog bij de oudere tricyclische antidepressiva. Bij de nieuwere antidepressiva is het minder waarschijnlijk dat er een gewichtstoename optreedt. Hun werking op de stofwisseling is veel specifieker. Sommige mensen vallen zelfs af wanneer ze SSRI innemen, hoewel bij deze soort Het “RHYTHMS®” programma heeft tot doel mensen die aan een depressie lijden, op vaste tijdstippen kwalitatief hoogstaande en nuttige informatie te verstrekken. De inhoud kan de begeleiding door en de raad van een arts echter nooit vervangen.

9

• Praat erover met uw arts: “vragen en antwoorden”

Beste dokter, Kan mijn huisarts mijn depressie behandelen of moet ik daarvoor een specialist raadplegen ?

Beste patiënt, Antidepressiva zijn geen narcotica of stimulerende middelen. Ze zijn niet verslavend. Uw geneesmiddel herstelt het verstoorde stofwisselingsevenwicht in uw hersenen en heeft hierdoor een positieve invloed op de symptomen van uw depressie. Als u vroegtijdig stopt met de geneesmiddelen, kunnen de symptomen echter opnieuw opduiken.

Beste patiënt, Ja hoor, het is volledig in orde en zelfs normaal dat huisartsen depressies behandelen met geneesmiddelen. Huisartsen, artsen algemene geneeskunde en assistent-artsen zijn ervoor opgeleid om te evalueren of zij een bepaalde patiënt zelf kunnen behandelen of hem moeten doorverwijzen naar een specialist. Als een bepaald geval niet heel duidelijk is, kan de huisarts u de raad geven om naast een behandeling met geneesmiddelen ook een specialist (meestal een psychiater) te raadplegen. Het inschakelen van een specialist is bijvoorbeeld aangeraden in gevallen waarbij de geneesmiddelen niet aanslaan of waarbij de depressie behandeld moet worden met een combinatie van geneesmiddelen. Ook bij patiënten die naast een depressie bijkomende symptomen vertonen zoals angst, of bij andere complicaties, kan een doorverwijzing naar een specialist noodzakelijk zijn. Wanneer hij dit aangewezen acht, kan uw huisarts u bovendien ook een therapeut of een psycholoog aanraden. Deze zal u helpen om te gaan met de problemen in uw leven die samenhangen met de depressie of die uw genezing in de weg staan. Eventueel zal hij u aanraden om lid te worden van een zelfhulpgroep of deel te nemen aan een groepstherapie. Het is belangrijk in te zien dat elk geval anders is. Uw arts zal voor u dus een behandelingsplan opstellen dat afgestemd is op uw persoonlijke behoeften.

Beste dokter, Waarop moet ik letten wanneer ik een andere arts raadpleeg of me moet laten opereren? Beste patiënt, Als u een andere arts raadpleegt of een chirurgische ingreep laat uitvoeren, moet u aan de behandelende arts steeds melden dat u een antidepressivum inneemt. Zo kunt u ervoor zorgen dat de therapie zeker wordt voortgezet. Denk eraan dat miljoenen mensen aan een depressie lijden. Wees dus niet verlegen om tegen een andere arts te zeggen dat u een geneesmiddel tegen depressie inneemt. Denk vooral niet dat het feit, dat u met antidepressiva behandeld wordt, alleen belangrijk is voor de arts die u deze medicatie heeft voorgeschreven.

Beste dokter, Ik neem momenteel antidepressiva in om te voorkomen dat mijn depressie opnieuw de kop opsteekt. Betekent dat dat ik eraan verslaafd word ?

In “Praat erover met uw arts” vindt u vragen die patiënten vaak stellen aan hun arts. Deze vragen zijn gebaseerd op onderzoeksresultaten en op gesprekken met artsen en patiënten.

10

• Praktische tips

Wat moet ik nu zeggen ? Naarmate u herstelt van uw depressie, hebt u misschien het gevoel dat uw oude ik terugkeert of merkt u dat u opnieuw vrolijker en actiever bent. Gedurende een bepaalde periode zal deze evolutie u heel sterk opvallen, zodat u zich veel bewuster wordt van de kleine dingen die voor u symbool staan voor deze verandering. Andere mensen merken deze verandering misschien ook op. Als zij niet precies weten wat er ondertussen met u gebeurd is, zullen ze misschien anders dan gewoonlijk op u reageren. Toen Mark zoals elke zaterdag boodschappen deed in zijn buurt, was hij overrompeld door de reacties van enkele buren en van de verkopers in de winkels. Velen van hen leken een beetje verbaasd toen ze hem zagen. Het was alsof hij er op de een of andere manier anders uitzag, ook al konden ze niet precies uitleggen waar het verschil zat.

Hier volgen enkele antwoorden die Mark gaf op de opmerking “ Man, wat zie je er goed uit. Wat is er met jou gebeurd ? ”

• “Bedankt! Ik voel me ook fantastisch. Alles gaat uitstekend.” • “Ik heb eindelijk een ziekte overwonnen die me sterk beperkte in mijn activiteiten.” • “Ik heb net m’n haar laten knippen.” • “Ik ben net beginnen te fitnessen.” • “Maar jij ziet er ook goed uit. Vertel eens, wat is jouw geheim ?”

Natuurlijk wist niemand hoe anders hij zich voelde, net zoals bijna niemand vermoed had hoe depressief hij zich een paar maanden geleden nog voelde. Alles wat ze zagen, was een uitwendige verandering. Hij wou niet heel zijn ziekteverloop aan iedereen uitleggen, maar de reacties op zijn verandering leken een betere uitleg te verdienen dan een gewoon bedankje. 11

De juiste vragen om jezelf te evalueren: hoe gaat het met u ? Deze vragenlijst kan u helpen om de tekenen en symptomen van een depressie die u tot nu toe misschien over het hoofd hebt gezien beter te herkennen. Door de scores die u behaalde na het invullen van de vragenlijst (die ook opgenomen is in brochure 2 van RHYTHMS®) te vergelijken,

D. (0) (1) (2) (3)

kunt u zich een goed beeld vormen van uw vooruitgang. Noteer uw resultaten en deel ze mee aan uw arts.

E.

Lees aandachtig volgende beweringen. Kruis vervolgens de uitspraak aan die het best beschrijft hoe u zich voelt. Zorg ervoor dat de uitspraak zeker beschrijft hoe u zich momenteel voelt en niet hoe u zich vroeger voelde of hoe u hoopt zich in de toekomst te voelen.

(0) (1) (2) (3)

Ik begin soms gewoon te huilen of heb zin om dat te doen. Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast. Ik doe nog altijd graag dezelfde dingen als vroeger. Ja, zeker en vast. Ja, soms. Nee, niet echt. Nee, helemaal niet.

A. (0) (1) (2) (3)

Ik voel me ellendig en triest. Nee, helemaal niet Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast.

B.

Ik vind het gemakkelijk om de dingen te doen die ik vroeger deed.

G.

(0)

Ja, zeker en vast. Ja, soms. Nee, niet echt. Nee, helemaal niet.

Ik val gemakkelijk en zonder slaapmiddelen in slaap.

(0)

Ja, zeker en vast Ja, soms. Nee, niet echt. Nee, helemaal niet.

Ik word zonder enige duidelijke reden overvallen door een gevoel van paniek of angst.

H.

Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast.

(0) (1) (2) (3)

(1) (2) (3) C.

(0) (1) (2) (3)

F. (0) (1) (2) (3)

(1) (2) (3)

12

Ik voel me rusteloos en kan niet rustig blijven. Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast.

Ik ben bang om alleen het huis te verlaten. Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast.

I.

K.

(0) (1) (2) (3)

Ik heb mijn interesse in veel dingen verloren. Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast.

J. (0) (1) (2) (3)

Ik word zonder reden moe. Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast.

L.

(0) (1) (2) (3)

(0) (1) (2) (3)

Ik ben prikkelbaarder dan vroeger. Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast. Ik word vroeg wakker en slaap dan de rest van de nacht slecht. Nee, helemaal niet. Nee, niet echt. Ja, soms. Ja, zeker en vast.

Vragenlijst Wakefield

Evaluatie van de test: Tel alle cijfers naast de antwoorden die u aankruiste voor de 12 vragen op. Een score van 15 of meer wijst mogelijk op een depressie. Neem contact op met uw arts als u vragen hebt. Denk eraan de voorschriften van de dokter op te volgen bij het innemen van uw medicatie.

Zo leert u met schade en schande: het verhaal van een hervallen patiënt Ik wist niet wat het woord “herval” echt betekende voor ik het zelf meemaakte. Ik heb het altijd gehaat om pillen te moeten slikken, maar eigenlijk was het eerder toeval dat ik minder medicijnen begon in te nemen.

De volgende week deed ik dat dan ook. Ik voelde me nog altijd goed en maakte al plannen om nog slechts een half pilletje in plaats van een heel om de twee dagen in te nemen. Op het einde van de tweede week voelde ik me minder goed, maar ook het weer was slechter geworden. Ik maakte mezelf wijs dat dat de reden was waarom ik mij slechter voelde. Een paar dagen later voelde ik me alsof ik het dak op m’n hoofd kreeg. Mijn beste vriend merkte mijn stemmingsverandering op en overtuigde mij dat ik tegen m’n dokter moest zeggen wat er aan de hand was.

Toen het gebeurde, voelde ik me al twee maanden genezen. Op een dag vergat ik gewoon mijn geneesmiddel in te nemen. Omdat ik me de hele dag door goed voelde, dacht ik dat ik waarschijnlijk genoeg had aan een kleinere dosis geneesmiddelen. Ik kon waarschijnlijk wel om de andere dag een pil innemen, zonder dat ik mij daardoor slechter zou gaan voelen. 13

Zo maakte ik kennis met de betekenis van het woord “herval”. Mijn arts legde mij ook uit wat het begrip “onderhoudstherapie” bij depressieve episodes betekent. Een voldoende grote dosis moet gedurende een langere tijd genomen worden om te zorgen dat de verbetering blijvend is. Zodra ik opnieuw de juiste dosering innam, voelde ik me na een paar weken opnieuw beter.

volgens uw behandelingsplan moet blijven innemen wanneer u zich uitstekend voelt.

Om een blijvende verbetering van de symptomen bij een depressie te bewerkstelligen, is het heel belangrijk dat u uw

Wanneer u zich afvraagt hoe u kunt voorkomen dat u hervalt, kunt u deze vragen aan uw arts stellen bij uw volgende

geneesmiddel in de aangegeven dosis inneemt zolang uw arts u dat voorschrijft. Dat betekent dat u uw geneesmiddel ook

consultatie.

Probeer de volgende vragen te beantwoorden. Zij kunnen u helpen om een duidelijk beeld te krijgen van alle factoren waarbij men rekening moet houden met de inname van het geneesmiddel.

Gelieve alle toepasselijke antwoorden aan te kruisen. Welke informatie is volgens u noodzakelijk om het voor patiënten makkelijker te maken om hun geneesmiddel te blijven innemen, onafhankelijk van hoe ze zich voelen ? Feiten over herval. Persoonlijke verhalen over herval. Wetenschappelijke informatie over het werkingsmechanisme van het geneesmiddel. Een beter inzicht in de oorzaken van depressies.

Welke van de volgende mogelijkheden zijn volgens u het best geschikt om herval bij een depressie te voorkomen ? Gelieve alle toepasselijke antwoorden aan te kruisen. Inname van de geneesmiddelen volgens de voorschriften. Aandacht voor de signalen van een herval, bv. depressieve stemming gedurende het grootste deel van de dag en dat vaak elke dag, geen interesse meer in activiteiten die u vroeger graag deed, concentratieproblemen, uitputting, slapeloosheid, gebrek aan eetlust of overmatig eten, verminderd libido, minderwaardigheidsgevoel. Geen alcohol en drugs. Contact met de arts onderhouden.

14

• Nuttige adressen UilenSpiegel Patiëntenvertegenwoordiging Geestelijke Gezondheidszorg Vlaanderen

aan informatieverstrekking in verband met wat reilt en zeilt in de geestelijke gezondheidszorg. Zij bieden geen professionele noch medische hulp.

DE PRINCIPIËLE UITGANGSPUNTEN UilenSpiegel vzw is een vereniging voor mensen die als gebruiker, klant, patiënt te maken hebben (gehad) met de Geestelijke Gezondheidszorg. Ze is eveneens toegankelijk voor diegenen die zich solidair verklaren met de belangen van voornoemde groep van mensen. UilenSpiegel vzw poogt beide groepen te verenigen met als bedoeling samen kwalitatieve verbeteringen na te streven van de Geestelijke Gezondheidszorg, en bijgevolg, van de samenleving in het algemeen. Geestelijke Gezondheidszorg is dus ruimer te interpreteren dan het begrip “psychiatrie”. Geestelijke Gezondheidszorg heeft in de eerste plaats te maken met het individueel welzijn. De vereniging kent hierom een uitgesproken pluralistisch karakter. De nadruk ligt op wederzijds respect. In principe beslist iedereen welke plaats hij of zij wenst in te nemen in de vereniging, en op welke wijze hij of zij wenst te participeren aan het bestuur, de werkgroepen en/of de activiteiten. Kwalitatieve verbeteringen van Geestelijke Gezondheid en van de samenleving in het algemeen, worden nagestreefd via:

2. JAARLIJKS ONTMOETINGSWEEKEND Ieder jaar wordt een weekend georganiseerd voor alle leden van UilenSpiegel, hun familie én vrienden, om samen vakantie te beleven, dichter bij elkaar te komen en als stimulans om geïnteresseerden bij het gebeuren “UilenSpiegel” te betrekken. 3. STUURGROEPVERGADERING Deze vergadering is het parlement en motor van UilenSpiegel én is de informatiedoorstroom naar de leden in de diverse groepen, en omgekeerd van de leden naar het bestuur. Het is een dynamisch orgaan, toegankelijk voor iedereen. INFORMATIE EN SENSIBILISERING Richtwijzers of pijlers zijn vooral: informatie, creativiteit en discussie. De invalshoek zal altijd deze zijn van de (ex)patiëntengroep waartoe men behoort. En de bindende factor van het geheel zal steeds de link zijn met de geestelijke gezondheidszorg, iets wat ruim benaderd en geïnterpreteerd wordt. VERTEGENWOORDIGING UilenSpiegel is als patiëntenvereniging vertegenwoordigd in verschillende organisaties die werken rond Geestelijke Gezondheidszorg zoals: 1. DE PROVINCIALE OVERLEGPLATFORMS (waarvan wij officiële gesprekspartner zijn) Antwerpen (OGGPA), BrusselHoofdstad, Gent (POPOV) en Vlaams-Brabant (VLABO). 2. HET VLAAMS PATIËNTENPLATFORM is een platform van Vlaamse patiëntenverenigingen dat rechtstreeks deelneemt aan het Vlaams beleid. UilenSpiegel is stichtend lid en actief in de beheerraad en de verschillende werkgroepen.

• Het bieden van ontmoetingskansen aan haar leden. • Het geven van informatie (tijdschrift/voordrachten) aan haar leden. • Het bevorderen van de participatie van haar leden aan de ruimere samenlevingsverbanden. • De sensibilisering van de publieke opinie, de overheden en de aanverwante organisaties voor de problematiek van de Geestelijke Gezondheid als een samenlevingsprobleem. • De belangenbehartiging van haar leden door vertegenwoordiging in beleidsvoorbereidende organen, samenwerkingsverbanden en organisaties die werken omtrent Geestelijke Gezondheid.

Contactinformatie: UilenSpiegel Hoveniersstraat 47 1080 Brussel Tel. 02 410 19 99 E-mail : [email protected]

ONTMOETINGSKANSEN 1. REGIONALE BIJEENKOMSTEN Vrijwilligers bouwen aan regionale werking te: Aalst, Antwerpen (Berchem), Brugge, Brussel (Elsene), Gent en Sint-Truiden. Het doel van deze bijeenkomsten is: ontmoetingskansen creëren in een informeel en gezellig kader waar aandacht wordt besteed

15

RHYTHMS® is a registered trademark of