Specials 18 Gebruiksvriendelijkheid van doelgroepenvervoer in het kader van de Wmo in de praktijk gemeten
september 2008 - H.A. Doelman-van Geest, J.W.M. K0remans
Inhoud
blz
1
Inleiding
1
2
Vier vervoerssystemen
3
2.1 2.2 2.3 2.4
Wmo-vervoersvoorzieningen in de gemeente Westland Vervoer voor ouderen en mensen met een beperking in de gemeente Zoetermeer Beltax, het nieuwe collectief vervoerssysteem in de gemeente Lansingerland Het vervoerssysteem Taxibus in Den Haag
3 3 4 4
3
Meetlat kwaliteitscriteria voor vervoerssystemen
7
4
Beoordelingen
8
5
Conclusies en aanbevelingen
11
Literatuur Bijlage
1
Inleiding Op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn gemeenten verplicht aan mensen met een beperking, die geen gebruik kunnen maken van het reguliere openbaar vervoerssysteem, ‘compenserende’ vervoersvoorzieningen te bieden. Dit zogenaamde doelgroepenvervoer voor mensen met een beperking en ouderen is in gemeenten verschillend geregeld. Inkomensgrenzen, afstanden, aantal ritten, eigen bijdrage et cetera worden per gemeente bepaald: het eigen vervoersbeleid staat centraal. In de regio Delft Westland Oostland en Haaglanden wisselen vertegenwoordigers van platforms gehandicaptenbeleid (platforms) regelmatig ervaringen en informatie met elkaar uit over het Wmo-vervoer in de diverse gemeenten. Daarbij komen knelpunten naar voren, zoals lange wachttijden, onveilige systemen om rolstoelen vast te zetten, inkomensgrenzen, omrijtijden en hoge kosten voor ritten waarvoor gebruikers van het reguliere openbaar vervoer veel minder hoeven te betalen. Op grond van deze signalen hebben Zorgbelang Zuid-Holland, regio West en het Tympaan Instituut het initiatief genomen om een bijeenkomst te organiseren over de diverse vervoerssystemen in de regio. Deze bijeenkomst ‘Doelgroepenvervoer ouderen-/gehandi-captenproof?!’ heeft op 22 april 2008 plaatsgevonden. Daarvoor werd de achterban van Zorgbelang Zuid-Holland regio West uitgenodigd. Deze bestaat uit vertegenwoordigers van platforms, ouderenbonden en organisaties voor mensen met een verstandelijke beperking, migranten(zelf)organisaties, organisaties voor mensen met een zintuiglijke handicap, categorale patiëntenorganisaties en GGZ-netwerken. Aan vier gemeenten in de regio is gevraagd een presentatie te houden over het collectief vraagafhankelijk vervoerssysteem in de betreffende gemeente. Deze presentaties moesten een beeld geven van de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van de diverse vervoerssystemen die in de regio aanwezig zijn en de mate waarin de systemen aansluiten bij de wensen en behoeften van gehandicapten en ouderen. Voorafgaand aan de bijeenkomst is op basis van literatuur een conceptmeetlat ontwikkeld met criteria voor vervoerssystemen vanuit cliëntenperspectief. Tijdens de bijeenkomst zijn de uitkomsten van de presentaties van de vier gemeenten getoetst aan de wensen en behoeften van gebruikers aan de hand van de conceptmeetlat. Daarnaast hebben deelnemers de bruikbaarheid van de meetlat besproken en op basis van hun ervaringen in de praktijk aanvullingen gegeven op de conceptmeetlat. De meetlat is eveneens becommentarieerd door de stichting Vast = Beter. Dit is een onafhankelijke belangenorganisatie die opkomt voor de veiligheid van rolstoelvervoer. Diverse vastzetsystemen voor rolstoelvervoer zijn tijdens de pauzes op de bijeenkomst aan belangstellenden gedemonstreerd. In deze Special wordt verslag gedaan van de resultaten van de bijeenkomst. Verder worden de criteria/items die in de meetlat zijn opgenomen, gepresenteerd. Deze kunnen worden gebruikt door alle platforms en gemeenten in Zuid-Holland. De meetlat kan worden gehanteerd als instrument voor gemeenten om hun vervoerssysteem gebruikersproof te maken. Op basis van scores van vervoerssystemen op de meetlat kunnen verbeteringen in gang worden gezet.
2
2
Vier vervoerssystemen Hieronder volgt een beschrijving van vier vervoerssystemen in de regio Delft Westland Oostland en Haaglanden op basis van de presentaties die zijn gehouden tijdens de bijeenkomst op 22 april 2008. De gemeenten hebben hun vervoerssysteem in beeld gebracht aan de hand van een lijst met aandachtspunten en de conceptmeetlat, die zij vooraf kregen toegestuurd. Deze aandachtspunten zijn opgenomen in de bijlage.
2.1
Wmo-vervoersvoorzieningen in de gemeente Westland De gemeente Westland heeft geen collectief aanvullend vervoerssysteem voor mensen met een beperking. Er is hier gekozen voor een individuele vervoerskostenvergoeding voor mensen met een beperking, die geen gebruik kunnen maken van het reguliere openbaarvervoers-systeem. De gebruiker, dus iemand die een vervoersvergoeding in het kader van de Wmo krijgt, kan gebruikmaken van RegioTaxi Haaglanden, lokale taxibedrijven, PlusBus (een particulier lokaal vervoerssysteem voor ouderen), eigen (aangepast) vervoer of vervoer door derden. De keuzevrijheid staat centraal. De vergoeding is bedoeld voor de extra kosten die vervoer voor mensen met een beperking met zich meebrengt. De gemeente hanteert daarbij de volgende financiële bijdragen: er is een basisvoorziening (dit betekent dat mensen tussen de 1.500 en 2.000 kilometer kunnen reizen voor het onderhouden van sociale contacten) van € 652,00 per jaar. Mensen met een aantoonbaar verhoogd vervoerspatroon (mensen die meer moeten reizen dan 2.000 km per jaar voor het onderhouden van hun sociale verkeer) krijgen maximaal € 1.416,00 per jaar en als iemand moet reizen met een rolstoeltaxi is de bijdrage € 2.147,00 per jaar, vanwege de hoge kosten van dit soort vervoer. Als de gebruiker van een vervoersvergoeding gebruikmaakt van een scootmobiel, wordt de vergoeding gehalveerd. Voor het in aanmerking komen van een vervoersvergoeding hanteert de gemeente een inkomensgrens. Na aftrek van het forfaitaire percentage (10%) voor ziektekosten is de grens voor een alleenstaande € 1.500,00 netto per maand en voor een echtpaar/samenwonenden € 2.050,00 netto per maand. Bij analyse van het gebruik van de vergoeding in 2006 blijkt dat 46% gebruikmaakt van eigen vervoer/vervoer door derden, 43% van de taxi, 8% van de RegioTaxi en 3% van de rolstoeltaxi. Bij de organisatie van het Wmo-vervoerssysteem in de gemeente Westland is keuzevrijheid om eigen vervoer in te kopen een leidend principe. Begin 2008 is de Wmo-raad binnen de gemeente een discussie gestart over de beperking van de vervoersvergoeding bij gebruik van een scootmobiel en het wijzigen/of laten vervallen van de inkomensgrens. Daarnaast pleit men, naast de keuze voor een individuele vervoersvergoeding, voor de invoering van een collectief aanvullend vervoerssysteem naar voorbeeld van Mybility (zie paragraaf 2.3), omdat de kwaliteit van het collectief openbaar vervoerssysteem RegioTaxi Haaglanden ver beneden de maat is. Het gaat hierbij om het verbeteren van de kwaliteit van vervoer voor burgers met een beperking in het Westland.
2.2
Vervoer voor ouderen en mensen met een beperking in de gemeente Zoetermeer Het vervoer voor ouderen en mensen met een beperking in het kader van de Wmo is in Zoetermeer geregeld via het collectief openbaar vervoerssysteem RegioTaxi Haaglanden. Van dit vervoerssysteem kan iedere burger gebruikmaken tegen een tarief dat ligt tussen de prijs van het gebruik van regulier openbaar vervoer en de prijs van een taxi. Voor de burgers met een beperking en ouderen heeft de gemeente de prijs van dit vervoer met Wmo-geld gesubsidieerd, waardoor deze mensen een aantal zones gratis kunnen reizen in de regio. Daarnaast rijdt er een ouderenbus in de gemeente. Indien men door beperkingen geen gebruik kan maken van de RegioTaxi krijgt men een financiële vergoeding voor vervoer met eigen auto en/of taxi.
3
Zoetermeer heeft haar Wmo-vervoer aangesloten bij het collectief openbaar vervoerssysteem RegioTaxi Haaglanden. Dit is deur-tot-deurvervoer. Gebruikers hebben geen keuze in vervoerssysteem of vervoerder. Ze krijgen de eerste 600 openbaar vervoerzones gratis en als men gebruikmaakt van een scootmobiel krijgt men 200 zones gratis. Daarna kost het opstaptarief € 1,80 en betaalt men voor de eerste drie zones € 5,40 bij (€ 1,80 per zone) en vanaf vier zones € 3,60 per zone. Het collectief openbaar vervoerssysteem RegioTaxi biedt regionale afstemming met andere gemeenten in stadsgewest Haaglanden. Er is een aparte klachtenlijn die de klachten registreert en doorgeeft aan de vervoerder. De vervoerder moet binnen tien dagen de klant antwoorden. Als de klant niet tevreden is over afhandeling van zijn/haar klacht, is er nog een onafhankelijke klachtencommissie. Voor de medezeggenschap van klanten is er een consumentenplatform regiotaxi, dat minimaal één keer per kwartaal bijeenkomt. Problemen met het systeem houden verband met het te laat komen van de taxi, het niet komen opdagen van de taxi of chauffeurs die niet klantvriendelijk zijn. In oktober 2007 is er een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd door een onafhankelijk onderzoeksbureau. De gemiddelde tevredenheidsscore was een 6,6. Op basis van dit onderzoek is er een verbetertraject ingezet, met name om de klantvriendelijkheid en stiptheid te bevorderen.
2.3
Beltax, het nieuwe collectief vervoerssysteem in de gemeente Lansingerland De gemeente Lansingerland heeft gekozen voor collectief taxivervoer, de zogenaamde Beltax. Ervaren problemen met collectief taxivervoer, dat door de gemeente zelf is georganiseerd, zijn in het algemeen de contractnaleving en de declaraties. Verder is het systeem inflexibel waar juist maatwerk is gewenst. In aansluiting op de geconstateerde problemen heeft de gemeente Lansingerland nu gekozen voor marktwerking door het collectief vraagafhankelijk vervoerssysteem (gecontroleerd) te laten aanbieden door marktpartijen. De wetgeving biedt deze mogelijkheid en het is getoetst door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en Europadecentraal. Bij dit systeem is een Europese aanbesteding dus niet noodzakelijk. De gemeente is een pilot gestart op 1 april 2008 en zal deze in november 2008 evalueren. Er is een projectleider aangesteld voor het ontwikkelen van een ontwerp en de uitvoering daarvan. Tussen de gemeente, lokale vervoerders en gebruikers staat een onafhankelijke vervoerscoördinator (Mybility). De gemeente Lansingerland stelt aan Wmo-geïndiceerden een vergoeding beschikbaar voor het gebruik van de door Mybility met lokale ondernemers georganiseerde Beltax. Het vervoer wordt dus geheel georganiseerd en aangeboden door marktpartijen. De onafhankelijke vervoerscoördinator Mybility werkt samen met lokale taxibedrijven. Het nieuwe systeem biedt tal van kwaliteitsverbeteringen en individueel maatwerk voor reizigers. Mybility beheert de vergoeding voor de geïndiceerden en stuurt hun maandelijks een overzicht met gereden ritten en de hoogte van het resterende budget. Mybility declareert de kosten namens de geïndiceerde bij de gemeente en houdt ook toezicht op de kwaliteit van het vervoer.
2.4
Het vervoerssysteem Taxibus in Den Haag Taxibus Den Haag regelt het vervoer van gehandicapten en ouderen in de gemeente Den Haag. Het vervoerssysteem biedt zowel deur-tot-deurvervoer (chauffeurs halen reizigers bij de huisdeur op en brengt ze aan de arm naar de bus en vice versa) als kamer-tot-kamer-vervoer (chauffeurs halen de mensen op in de huiskamer en
4
brengen ze weer terug in huiskamer). Sportclubs of clubs met vaste activiteiten vanaf 10 personen kunnen ook van het systeem gebruikmaken. Ritten met prioriteiten worden als zodanig geregistreerd en uitgevoerd. Inwoners van de gemeente Den Haag met een beperking of boven de 70 jaar kunnen reizen met de Taxibus. Er geldt een inkomensgrens van € 29.744,00 voor een alleenstaande en € 42.796,00 voor gehuwden/samenwonenden. Toekenning geschiedt na een medische keuring; daarna krijgt de geïndiceerde een taxibuspas. De reizigers betalen een jaarlijks vast bedrag van € 24,00. Geïndiceerden mogen onbeperkt reizen binnen Den Haag en enkele locaties buiten Den Haag. Per jaar betaalt men € 296,00 begeleidingskosten en bij elke reis mag een begeleider gratis mee. De meerkosten voor reizen met RegioTaxi Haaglanden buiten Den Haag worden vergoed. De ADL-hond mag gratis mee. Bestellen van een rit is gratis (0800-nummer). Bij het reizen in de Taxibus is het dragen van een gordel verplicht. Men reist met herkenbare bussen met logo. Het klanttevredenheidsonderzoek laat een belangrijke klachtenreductie zien (2006: 1.900, 2007: 600, 2008 eerste kwartaal: 141). De klachten gaan over bussen die te laat komen, het gedrag van sommige chauffeurs en het niet ophalen van klanten. Gebruikers hebben inspraak via een visiegroep gehandicapten, de cliëntenraad, de verordeningendag (1 februari) en via het voorleggen van folders. De vervoerder hoort binnen twee weken de klacht te beantwoorden richting de gemeente. De gemeente zorgt ervoor dat de klant binnen vier weken een reactie ontvangt. Andere vervoersmogelijkheden in de gemeente Den Haag zijn boodschappenbegeleidingsdienst, wijkbus en RegioTaxi.
5
6
3
Meetlat kwaliteitscriteria voor vervoerssystemen Aan de hand van diverse onderzoeken en literatuur is er voorafgaand aan de bijeenkomst een meetlat ontwikkeld met criteria waaraan vervoerssystemen dienen te voldoen, bekeken vanuit gebruikersperspectief, in dit geval ouderen en mensen met een beperking. Doel was de verschillende vervoerssystemen te kunnen toetsen. De cursief weergegeven criteria zijn aanvullingen van deelnemers aan de bijeenkomst op 22 april 2008. Criteria voor de gebruikersmeetlat Wmo-vervoersvoorziening zijn: • Gebruikersgroepen: - ouderen en gehandicapte passagiers; - kinderen, overige familie en vrienden kunnen meereizen tegen ov-tarief; - blindengeleidehonden en hulphonden kunnen mee; - begeleiders van passagiers kunnen mee. • Voertuigen: - toegankelijk, knielsysteem, lift of oprijdplaat; - vaste en veilige op- en uitstap (trede of klep), voldoende laag; - handgrepen bij het in- en uitstappen; - goede vering van het voertuig; - comfortabele stoelen met armleuning; - voldoende ruimte en vastzetmaterialen voor meenemen scootmobiel en/of andere hulpmiddelen als bagage; - zithoogte geschikt voor ouderen en gehandicapte passagiers; - mogelijkheid voor plaatsing kinderzitjes. • Veiligheid vervoer rolstoelinzittenden: - een veilig vastzetsysteem dat voldoet aan de meest recente ISO-10542 norm en de Europese richtlijn 2007/46/EG; - materialen, voertuigen en handelwijze van chauffeurs volgens de code Veilig Vervoer Rolstoelen (VVR); - verplicht vastzetsysteem voldoet aan (huidige) wettelijke eisen, Biermanklem met deltapaal en extra spanband(en) aan de voorzijde of door middel van vierpuntsspanbanden; - veiligheidsgordel koppelen aan vastzetsysteem rolstoel of autovloer; - heupgordel passagier strak over de heup; - indien aanwezig driepuntsgordel gebruiken; - vrije gordelloop wordt niet belemmerd door de constructie van rolstoelen; - rolstoelen hebben geschikte koppelpunten voor vastzetsystemen; - veilig vervoerbare rolstoelen, rolstoel hoort aantoonbaar te voldoen aan de eisen volgens de norm ISO
7176-19 (code VVR).
•
Chauffeurs: - deskundige chauffeurs; - speciale opleiding/training rolstoelvervoer; - bij opleidingstrajecten eisen/voorwaarden vanuit gebruikersperspectief betrekken voor toekenning keur-
merk; - chauffeur moet zich kunnen verplaatsen in klant;
- dienstverlenende houding, hulp bij in- en uitstappen, respectvolle bejegening, individueel maatwerk, assistentie van voordeur tot voordeur; - EHBO-hulpverlening; - zichtbare naam en logo; - goede uiterlijke verzorging; - beheersing van de Nederlandse taal. • Vervoersgebied: - minimaal vijf zones openbaar vervoer; - aansluiting op andere toegankelijke vervoerssystemen, integraal vervoerssysteem;
7
- bereikbaarheid NS-stations, ziekenhuizen en andere belangrijke accommodaties en voorzieningen. • Systeemkenmerken: - aanmeldingprocedure: eenvoudig herkenbaar nummer, kosteloos, tot 30 minuten voor aanvang rit, binnen zeven oproeptonen wordt door centrale opgenomen, anders terugbelservice; - planning met kennis van regio en stratenplan, actief melding van vertraging aan passagier, actieve melding van aankomst vervoer; - lokale vervoerders verzorgen planning en uitvoering; - dienstregeling/rijtijden overeenkomstig dienstregeling/rijtijden openbaar vervoer; - aansluiting bij huidig toegankelijk openbaar vervoer; - aankomsttijd bepaalde ritten gegarandeerd (bruiloft, begrafenis, specialisten, …); - prijs overeenkomstig tarief openbaar vervoer; - gebruiksvriendelijk betalingssysteem. • Toezicht op kwaliteit van het vervoerssysteem: - gemeente als opdrachtgever moet toezien op naleving van opgenomen eisen in aanbestedingscontract met uitvoerder; - gemeente en vervoerder maken gebruik van ervaringen van breed gebruikerspanel en organiseren daarnaast regelmatig klantervaringsonderzoeken, bijvoorbeeld met mystery guests; - invoering van een keurmerk; - onderzoek door belangenorganisaties; - op basis van klantervaringen wordt het vervoerssysteem door gemeente en vervoerder bijgesteld; - er is een laagdrempelige, transparante, onafhankelijke klachtenprocedure die bekendgemaakt wordt bij betrokkenen. • Informatieverstrekking en voorlichting: - de gemeente maakt vervoersmogelijkheden bekend bij de doelgroepen; - er is een informatiefolder over de mogelijkheden van het systeem en de bijbehorende kosten; - informatie wordt ontwikkeld in samenwerking met het gebruikerspanel en is toegankelijk voor de gebruikersgroepen; - informatie- en voorlichtingsmateriaal afstemmen op de beperkingen van mensen met een visuele beper-
king of mensen van niet-westerse afkomst.
•
Gemeentelijk beleid: - meerkosten vervoer worden ongeacht de hoogte van het inkomen van de passagier vergoed door gemeente; - keuzemogelijkheid tussen gebruik collectief openbaar of aanvullend vervoerssysteem of aanschaf eigen
auto en vergoeding door gemeente van aan beperking gerelateerde aanpassing(en).
4
Beoordelingen Tijdens de bijeenkomst zijn de vier gepresenteerde Wmo-vervoerssystemen (individueel budget voor extra kosten vervoer, RegioTaxi, Beltax en Taxibus) langs de meetlat gelegd. Daarbij werd al gauw duidelijk dat geen enkel vervoerssysteem op alle criteria positief scoort. De Taxibus (Den Haag) is als beste systeem gekozen omdat het vervoerssysteem aan veel criteria van de meetlat voldoet, waaronder de mogelijkheid van onbeperkt reizen binnen Den Haag en enkele locaties buiten Den Haag. Daarbij worden de meerkosten ten opzichte van het openbaar vervoer van reizen met RegioTaxi in de regio Haaglanden vergoed. Van de Taxibus mogen bovendien alle ouderen boven de 70 jaar gebruikmaken, mits ze vallen onder een vrij hoog vastgestelde inkomensgrens. Vervolgens kwam de Beltax (Lansingerland) als tweede uit de bus. Kenmerken als de mogelijkheid tot individueel maatwerk door te werken met een lokale planning en de vrije keuze tussen lokale vervoerders zijn positief beoordeeld. Ook het klantvriendelijke budgetbeheer springt eruit.
8
RegioTaxi (Zoetermeer) is als nummer drie beoordeeld. Het systeem dat is ingebed in het systeem van collectief openbaar vervoer RegioTaxi van stadsgewest Haaglanden scoorde positief op het gegeven dat een groot gebied bereikbaar is door regionale afstemming met andere gemeenten. Onderaan staat de individuele vervoersvergoeding (Westland). Ondanks de vrijheid van keuze van vervoermiddel liggen het individuele budget en de gehanteerde inkomensgrenzen zo laag, dat er maar beperkt kan worden gereisd door een kleine doelgroep. Bovendien stuurt de gemeente niet op kwaliteit, men gaat ervan uit dat de gebruikers stemmen met de voeten. Hiermee wordt bedoeld dat gebruikers kiezen voor een andere vorm van vervoer als ze niet tevreden zijn. Bij de beoordelingen moet onder meer het volgende worden bedacht: • Er zou niet alleen naar het vervoerssysteem moeten worden gekeken, maar bijvoorbeeld ook naar de relatie met het totale voorzieningensysteem in een stad/regio. • Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de al dan niet aanwezigheid van alternatieve vervoersdiensten, zoals wijkbussen, bussen voor ouderenvervoer, boodschappendiensten en scootmobielen. Wat dit laatste betreft blijken sommige gemeenten scootmobielen tot een vervoermiddel te rekenen en andere gemeenten tot een verplaatsingsmiddel (rolstoel) voor gebruik in de directe omgeving. Het gebruik van een scootmobiel heeft bij de ene gemeente dan wel consequenties voor het gebruik van een vervoerssysteem en bij de ander niet. • De criteria voor een vervoerssysteem in een stedelijk respectievelijk plattelandsgebied moeten op een aantal punten misschien nader worden onderscheiden. Zo moet men op het platteland een groter gebied overbruggen om van bepaalde voorzieningen gebruik te maken.
9
10
5
Conclusies en aanbevelingen RegioTaxi (na zes jaar praktijkervaring) blijkt geen geschikt vervoerssysteem voor doelgroepenvervoer. De redenen daarvoor zijn: de organisatie van het systeem, de planning op afstand, onvoldoende kennis van de regio, een grote vervoerder die ritten weer uitbesteedt aan onderuitvoerders en niemand die zich tengevolge daarvan verantwoordelijk voelt. Daarnaast worden er te veel passagiers in een rit gepland, worden de routen niet logisch gereden en zijn de vertrek- en aankomsttijden onbetrouwbaar. Gemeenten zoeken dientengevolge naar alternatieven. Den Haag heeft deze gevonden in de Taxibus en Lansingerland in de Beltax. Belangrijke kenmerken van deze alternatieven zijn, dat de planning op lokaal niveau met kennis van de regio wordt uitgevoerd. Daarbij werkt men met lokale vervoersbedrijven, waarbij de klanten in Lansingerland zelf kunnen kiezen met welke lokale vervoerder ze vervoerd willen worden. Op welke wijze gebruikers en gemeenten ook vormgeven aan ideale (gebruikersproof!) vervoerssystemen voor ouderen en mensen met een beperking, blijven er beperkingen aan kleven als ze worden afgezet tegen het reguliere openbare vervoer. De mobiele mens kan ongeacht de hoogte van zijn/haar inkomen, tegen dezelfde prijs met het openbaar vervoer door heel Nederland reizen. De mens met een mobiele beperking die geen gebruik kan maken van het reguliere openbare vervoer, is afhankelijk van het Wmo-vervoerssysteem dat in zijn gemeente aanwezig is. Dergelijke systemen kennen beperkingen, bijvoorbeeld omdat familie niet kan meereizen of het vervoer niet voldoet aan veiligheids- of deskundigheidsvereisten. Of omdat er onvoldoende wordt toegekomen aan de behoefte aan een toereikend vervoersgebied, betaalbare ritten (en geen inkomensgrenzen) en een integraal toegankelijk vervoerssysteem. Het wordt de hoogste tijd voortgang te maken met de toegankelijkheid van het reguliere openbare vervoer. Aan de toegankelijkheid van alle bussen, metro’s en trams wordt hard gewerkt; 2015 geldt hierbij als streefdatum. Voor de toegankelijkheid van treinen is 2030 de te halen termijn. Er zijn ook goede verbeteringen waar te nemen, zoals de toegankelijke randstadrail, metro’s en bushalten. Van groot belang is Wmo-vervoerssystemen/collectieve vraagafhankelijke vervoerssystemen te laten aansluiten op inmiddels gerealiseerde toegankelijke openbare vervoerstrajecten. Tot de tijd van een dekkend netwerk van toegankelijke openbare vervoerslijnen is de meetlat een bruikbaar instrument bij het opstellen en beoordelen van aanbestedingstrajecten aan uitvoerders van het Wmo-vervoer. De kenmerken waaraan een adequaat vervoerssysteem voor ouderen en gehandicapten moet voldoen, zijn opgenomen in de meetlat. Met deze meetlat kunnen vertegenwoordigers van belangengroepen van gebruikers in overleg met hun gemeenten het lokale Wmo-vervoerssystemen toetsen, aanbestedingen doornemen en met elkaar in discussie gaan over aan te brengen verbeteringen.
11
Literatuur Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad. Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte. Utrecht: CG-Raad, 2003. Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad. Taxivervoer rolstoelgebruikers moet veiliger. Utrecht: CG-Raad, 2001. Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad. Eindrapportage actie ‘Taxivervoer veilig?’ Utrecht: CG-Raad, 2008. Consumentenpanel RegioTaxi Haaglanden. Verslagen 2007/2008. Den Haag: Consumentenpanel RegioTaxi Haaglanden, 2007, 2008. Koremans JWM, Sluys LM. Specials 15 ‘Toegankelijkheid bushalten in de provincie Zuid-Holland’, Den Haag: Tympaan Instituut, 2007. Kwaliteit- en Bruikbaarheidonderzoek van hulpmiddelen (KBOH) voor gehandicapten en ouderen. Code veilig vervoer rolstoelinzittende. Woerden: KBOH voor gehandicapten en ouderen, 2001. Regionaal Patiënten Consumenten Platform Zuid-Holland Noord (RPCP ZHN). Criteria Wonen, Zorg, Welzijn en Vervoer. Leiden: RPCP ZHN, 2003. Regionaal Patiënten Consumenten Platform Rijnmond, Tympaan instituut, Zorgberaad Rijnmond Zuid. Lijn 22. Een landelijk dekkend toegankelijk vervoersnetwerk. 2003. Verenigde Naties. Standaardregels betreffende het bieden van gelijke kansen voor gehandicapten, VN-resolutie 48/96. 1994. Wit JP de. Eindrapportage project ‘Verbetering inspraak door senioren bij het openbaarvervoersbeleid in de provincie Zuid-Holland. Voorburg: Tympaan Instituut, 2003a. Wit JP de. Vervoersbehoeften Voorne-Putten en Rozenburg. Voorburg: Tympaan Instituut, 2003b. Wit JP de. Eindrapportage vervoersproject 2004. Inspraak vervoer senioren en mensen met een handicap 2004. Voorburg: Tympaan Instituut, 2005. Wit JP de. Discussiestuk Vervoer. Den Haag: Tympaan Instituut, 2008.
Bijlage Vragen voor de gemeenten over hun Wmo-vervoerssysteem De gemeenten Zoetermeer, Den Haag, Lansingerland en Westland zijn benaderd om een presentatie over hun Wmo-doelgroepenvervoerssysteem te houden. Deze gemeenten zijn geselecteerd op basis van het gegeven dat zij elk een ander vervoersconcept gebruiken. Hen is verzocht aan de hand van de volgende vragen een presentatie te verzorgen over de kenmerken van het vervoer, zoals dat in de gemeente is geregeld voor mensen met een beperking en die geen gebruik kunnen maken van het reguliere openbare vervoer: • op welke wijze is het doelgroepenvervoer (gehandicapten/ouderen) geregeld? • is er een collectief systeem, PGB, strippen (al dan niet met limiet)? • welke keuze hebben gebruikers in vervoerders? • hoeveel kilometer kunnen gebruikers maken tegen ov-tarief? • op welke wijze is de medezeggenschap/cliëntenparticipatie van gebruikers geregeld? • vindt er regionale afstemming plaats met andere gemeenten, waarover en met welk resultaat (bijvoorbeeld over ziekenhuisvervoer)? • wat zijn de sterke en zwakke kanten van het doelgroepenvervoerssysteem? • wat is de top 3 van klachten die binnenkomen van gebruikers? • op welke wijze is de klachtenafhandeling geregeld? • welke methode van klanttevredenheidsonderzoek wordt gebruikt en wat zijn de belangrijkste uitkomsten van het meest recente klanttevredenheidsonderzoek?
Specials 18 kost € 8,90 en is onder vermelding van 0247 te bestellen bij het Tympaan Instituut Postbus 93010 2509 AA Den Haag tel 070 3371000
[email protected] fax 070 3371010 www.tympaan.nl © Tympaan Instituut
