Jaarplanning VAD 2012 in het kader van de
Convenant 2011-2015
Inhoudsopgave VAD - jaarplanning 2012
3
Resultaatsgebied I: Informatie, Documentatie en Advies
4
Opdracht 1: aanbieden van informatie en documentatie Opdracht 2: verlenen van adviezen aan overheid en wetenschappers Opdracht 3: verlenen van informatie aan media, pro-actief en reactief Resultaatsgebied II: Methodiekontwikkeling
4 8 11 12
Opdracht 4: ontwikkelen van methodieken en aanpassen van methodieken Resultaatsgebied III: Ondersteuning van Implementatie
12 15
Opdracht 5: aanbieden van een ondersteuningsaanbod
15
Resultaatsgebied IV: Evaluatie van Interventies
17
Opdracht 6: onderzoeken van de effectiviteit van de toegepaste methodieken Opdracht 7: organiseren van de leerlingenbevraging Opdracht 8: organiseren van een registratiesysteem voor preventiewerkers Resultaatsgebied V: Vorming en Deskundigheidsbevordering
17 18 19 20
Opdracht 9 & 10: peilen naar behoeften aan vorming en opleiding & organiseren van een vormingsaanbod
20
Pro memorie projecten buiten convenant
21
Begroting
23
jaarplan/VAD/2012
2
VAD – Jaarplanning 2012 in het kader van de Convenant 2011-2015 Het VAD-jaarplan 2012 geeft de krijtlijnen en visie weer waarin basisconcepten continu opgevolgd en geïmplementeerd en nieuwe initiatieven opgenomen en ontwikkeld worden. Afhankelijk van de ontwikkelingsfase en het doel van de opdracht of nieuw initiatief vormt het een onderdeel van: de permanente informatie-, documentatie- en adviesopdracht de onderzoeks-, ontwikkelings- of actualiseringsfase van methodiekontwikkeling de permanente implementatie van bestaande en nieuwe methodieken, waarbij regionaal verankeren van methodieken en ontwikkeling en in stand houden van netwerken essentiële factoren zijn. implementatiegraadsmetingen, evaluaties, tevredenheidsmetingen of effectmetingen vormingen naar preventiewerkers en intermediairs. De verschillende maatschappelijke sectoren zijn geschikte kanalen om verschillende doelgroepen (jongeren, volwassenen, studenten, werknemers, sporters, vrouwen, kwetsbare jongeren, …) op een systematische manier te bereiken. De ontwikkeling van een alcohol- en drugbeleid in deze sectoren omvat verschillende interventies (universeel, selectief als geïndiceerd), die flexibel en op maat van de doelgroep moeten worden uitgewerkt, zodat binnen elke sector aansluiting kan worden gevonden bij de kenmerken van de doelgroep(en) en de eigenheid en geplogenheden van de sector. Een preventiebeleid in een maatschappelijke sector is bij voorkeur ook overdraagbaar naar andere doelgroepen en sectoren (vb. drugbeleid op school heeft ook een oudermodule) en heeft een lokale component (zie lokaal alcohol- en drugbeleid). M.a.w. methodieken naar jongeren/ouders/volwassenen kunnen in verschillende sectoren worden geïmplementeerd. Niet alle bovenvermelde doelgroepen kunnen echter via een sector worden bereikt. Voor sommige doelgroepen zijn aanvullende en specifieke initiatieven nodig, die via diverse kanalen en sectoren kunnen worden geïmplementeerd. Een A&D-beleid richt zich bij voorkeur op alle middelen (alcohol, illegale drugs en bij uitbreiding psychoactieve medicatie en gokken). In sommige gevallen kan het nodig zijn om de problematiek vanuit een thematische invalshoek te benaderen. Een beleidsmatige aanpak van alcohol- en andere drugproblemen omvat naast een persoonsgerichte ook een belangrijke structurele component. Ter ondersteuning van het werken met sectoren en doelgroepen is er nood aan structurele maatregelen op overheidsniveau. Dit omvat de uitwerking van beleidsplannen, een reeks van ondersteunende wetgevende initiatieven, controle op de toepassing van de wetgeving, de uitbouw van een goed gestructureerd aanbod aan preventieen hulpverleningsprogramma’s en een goede monitoring en evaluatie van het gevoerde beleid. In de komende 4 jaar wordt, conform met het Actieplan TAD, verder ingezet op ondersteuning van de implementatie van methodieken. Implementatie van de basisconcepten (via informatieverstrekking, netwerking, implementatie en vorming van intermediairs) is dan ook de prioritaire opdracht in elke sector. Daarnaast zullen, aanvullend op de basisconcepten, nieuwe methodieken worden ontwikkeld, die een antwoord zijn op noden in de sector en die op basis van een vooronderzoek op hun slaagkans en effectiviteit worden onderzocht. De in de meerjarenplanning opgenomen activiteiten zijn indicatief en kunnen afhankelijk van de mogelijkheden, noden, opportuniteiten en beschikbare partners op het terrein wijzigen in de tijd.
jaarplan/VAD/2012
3
RESULTAATGEBIED I: INFORMATIE, DOCUMENTATIE EN ADVIES Opdracht 1 Aanbieden van informatie en documentatie aan algemeen publiek, specifieke doelgroepen, preventiewerkers en intermediairs via website, telefoonlijn, bibliotheek, informatiemateriaal enz.
Planning 2012 Deze opdracht is een permanente taak binnen de uitbouw van VAD als expertisecentrum inzake alcohol- en andere drugproblematiek en maakt onderdeel uit van methodiekontwikkeling, ondersteuning van de implementatie en vorming. De geleverde informatie is wetenschappelijk onderbouwd (gebruik van VAD-bibliotheek en toetsing bij experten). Het bestaande informatieaanbod wordt continue geactualiseerd (websites en basisconcepten bij herdrukken en herwerkingen) en bekend gemaakt via online catalogus, websites, gerichte mailings, nieuwsbrieven, overleg en vormingen. De bekendmakingstrategie wordt beschreven in het implementatieplan en indien relevant doorgegeven aan preventiewerkers d.m.v. het regionaal implementatieplan. Op regelmatige tijdstippen checken we de bruikbaarheid, toepassingsgraad en noden. De basis voor nieuwe/herwerkte methodieken en informatiematerialen zijn signalen en noden van professionelen en algemene bevolking (o.a. via DrugLijn), nieuwe trends en evoluties op het terrein van de alcohol- en drugproblematiek (proactief en reactief) en evaluaties.
Websites In het voorbije jaar werd werk gemaakt van de verdere uitbouw van de 2 centrale websites van VAD (met name www.vad.be en www.druglijn.be). De VAD website richt zich naar intermediairs en professionelen; de DrugLijn website beoogt de algemene bevolking. Het is de bedoeling om bestaande deelwebsites systematisch onder te brengen of te linken aan één van beide websites. De interactiviteit waarbij bezoekers snel een antwoord vinden op hun vragen staat als doelstelling voorop. Deze bundeling vergemakkelijkt het onderhoud en de actualiseringen van de websites, garandeert een eenduidige communicatie en concentreert de permanente bekendmaking tot 2 centrale sites. We monitoren het aantal bezoekers/bezoeken en stemmen gerichte bekendmaking hier op af. Indien relevant worden specifieke (tijdelijke) sites voor bepaalde thema’s, sectoren of doelgroepen ontwikkeld. Websites voor intermediairs www.vad.be Permanente actualisering De VAD-website is hét basisreferentiepunt voor alle professionelen en intermediairs. We stellen zoveel mogelijk informatie, documenten en publicaties online beschikbaar en stellen specifieke items en initiatieven in de kijker. Specifiek voor 2012: - aanpassen structuur website op basis van evaluatieresultaten 2011. - integratie van www.feest.be voor steden, gemeenten en preventiewerkers in vad.be www.ida-web.be Interactief kennisplatform over alcohol en drugs van en voor professionelen. Het is de bedoeling om dit onderdeel van de VAD-website verder uit te werken en uit te breiden voor en door de actoren in de A&D-sector om op die manier het Vlaamse aanbod uit de A&D-sector te bundelen. In 2012 staan de nieuwe rubrieken online (o.a. overzicht lopend
jaarplan/VAD/2012
4
en afgerond onderzoek) en gaat de aandacht naar bekendmaking en sensibiliseren van de A&D-sector om hun initiatieven, materialen, vormingen, via iDA-web online te zetten. www.drugsinbeweging.be Website voor jeugdbewegingen (i.s.m. alle koepels van jeugdbewegingen) met informatie over alcohol en drugs en een stappenplan voor de ontwikkeling van een alcohol- en drugbeleid in sector - actualisering op basis van evaluatie en afhankelijk van noodzaak. Specifiek voor 2012: - evaluatie van de site bij gebruikers (voorjaar) en start actualisering najaar 2012. www.qado.be Deze website is er voor alle professionelen die werk willen maken van een alcohol- en drugbeleid in hun organisatie, klein of groot, privaat of publiek. Deze site is ook bedoeld voor wie ondernemingen, vzw’s of gemeenten ondersteunt bij de uitwerking van een beleid. De interactieve site voorziet in concrete informatie en praktische handvatten. www.vad.be/het huis Website met online leertraject over motiverende gespreksvoering voor eerstelijnshulpverleners in de welzijns- en gezondheidssector. EWS (Early Warning System)-platform (enkel voor EWS-leden toegankelijk): Interactief gesloten informatie- en uitwisselingsplatform dat instaat voor uitwisseling van informatie over productie, transport, gebruik en risico’s van psychoactieve stoffen tussen professionelen. Het EWS is een initiatief van het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving - EWDD. Er is samenwerking en afstemming met het WIV als focal point en met de subfocal points in België. Websites met informatie voor grote publiek www.druglijn.be De DrugLijn wil zijn online aanwezigheid versterken door naar verschillende doelgroepen een contentgericht ‘pick and choose’ basisaanbod te geven. De website moet een knooppunt zijn met basisinformatie en zal in de komende jaren op deze wijze systematisch en permanent herwerkt en geactualiseerd worden. De vernieuwde DrugLijnsite werd in 2011 gelanceerd. ‘Hoeveelisteveel’ en ‘te veel’ (zelfhulp) werden geïntegreerd in de basissite onder de noemer ‘aan de slag’. In 2012 zal Partywise in de site worden geïntegreerd en onderzoeken we op welke manier de alcoholsites in het kader van bekijk het eens nuchter een permanente plaats kunnen krijgen op de DrugLijnsite. Nieuw in 2012: - sensibiliseringsinitiatief i.v.m. ontraden cannabisgebruik naar jongeren en hun ouders - bekijken hoe we www.bekijkheteensnuchter.be kunnen integreren in de doelgroepenpagina’s van www.druglijn.be (gespreid over meerdere jaren in functie van actualiseringen). - sensibiliseringsinitiatief naar studenten over alcohol en uitgaan: doelgroepenpagin’s uitbreiden.
De DrugLijn De DrugLijn geeft antwoord aan verschillende doelgroepen van de algemene bevolking op vragen over alcohol, drugs en pillen, geeft doorverwijzingadressen, ondersteuning van bezorgde omgeving…. De DrugLijn evolueerde van een telefoonlijn naar een service die via verschillende kanalen (waaronder telefoon) gecontacteerd kan worden. In de komende convenantperiode wordt intenser gewerkt aan doelgroepgerichte media en online aanwezigheid.
jaarplan/VAD/2012
5
Binnen de VAD-werking heeft De DrugLijn een belangrijke signaalfunctie, zowel op vlak van informatieverstrekking (welke vragen leven er?) als op vlak van adviesfunctie naar overheid en werkveld. Signalen worden permanent geregistreerd en opgevolgd en indien relevant verder onderzocht. Telefoonwerk: - continueren - continu bekendmaken - werving en opleiding vrijwilligers E-mailbeantwoording: - verder optimaliseren - integreren van DrugLijn-contactwidget in zoveel mogelijk interne en externe sites - continu bekendmaken - werving en opleiding vrijwilligers www.druglijn.be zie hierboven bij websites Nieuw in 2012: Chatten: - opstart chatmogelijkheid met de Druglijn (voorbereidingsfase in 2011). Naast een permanente bekendmaking van de DrugLijn onderzoeken we en blijven we inspelen op nieuwe evoluties op vlak van de problematiek en onderzoeken we de mogelijkheden op vlak van communicatietechnologieën o.a. e-interventies voor jongeren, mobiele apps,… (afhankelijk van budgettaire ruimte).
Bibliotheek Verzorgen van documentaire dienstverlening op gebied van alcohol- en andere drugproblemen. De operationalisering van het online aanbod en de elektronische bronnen wordt verdergezet (online toegang Swetswise, maandelijks overzicht wetteksten, attenderingsberichten op maat…) en we spelen in op de nieuwe trends en mogelijkheden op dit terrein. De bibliotheek is tevens een belangrijk referentiepunt in het evidence based werken door het opvolgen van onderzoeksresultaten en publicaties, de literatuursearches in het kader van methodiekontwikkeling, enz. Permanente actualisering en toegang tot: - boeken - tijdschriften - interbibliothecair leenverkeer - ondersteuning - bib op VAD-website met o.a. virtuele bib - KOHA (bibliotheekprogramma met uitgebreide online zoekmogelijkheden)
Informatieverstrekking Publicaties (folders, brochures, affiches, dossiers, campagnes …) met toegankelijke informatie voor algemeen publiek, specifieke doelgroepen, intermediairs,… Jaarlijkse publicaties voor professionelen en intermediairs - Jaarverslag VAD en DrugLijn
jaarplan/VAD/2012
6
-
Factsheets met cijfers en trends over de verschillende middelen (jaarlijkse updates) Gingerrapport Syntheserapport leerlingenbevraging VAD tijdschrift AnD Artikels in (wetenschappelijke) tijdschriften (studentenbevraging, kwaliteitsbevordering, leerlingenbevraging deeltijds onderwijs, cannabis en roken) – afhankelijk van aanvaarding. Nieuwsbrieven: verschillende nieuwsbrieven voor professionelen in preventie, hulpverlening, onderzoeksplatform, jeugdwerk, uitgaanspubliek en professionelen in de uitgaanssector, Gingerregistratoren en EWS (gesloten netwerk).
Publicaties voor intermediairs, preventiewerkers en hulpverleners Aan de basis van alle publicaties voor intermediairs, preventiewerkers en hulpverleners ligt methodiekontwikkeling. De ontwikkelde methodieken, concepten en werkinstrumenten hebben een wetenschappelijke basis, worden gerealiseerd in samenwerking met relevante actoren, zijn afgestemd op de noden en behoeften van de gebruikers en kennen een planmatige ontwikkelingswijze. Aan de basis van elke methodiek ligt een onderzoeksfase. Implementatie, regionaal verankeren van methodieken (via advies, vorming en netwerking) en evaluatie zijn eveneens onderdeel van het ontwikkelingsproces. Nieuwe publicaties in 2012 - Dossier alcoholmarketing Publicaties naar algemene bevolking en specifieke doelgroepen De meest voor de hand liggende en bruikbare media naar de algemene bevolking zijn momenteel online applicaties. De keuze om flyers, folders en brochures te drukken hangt af van diverse factoren zoals doelgroep, verspreidbaarheid, kostprijs en relevantie. Onafhankelijk van deze beslissing bieden we steeds een gratis digitale versie van de papieren versie aan op de website. We zetten de trend om meer en meer informatiemateriaal gratis online aan te bieden verder. De basisreeks ‘Meest gestelde vragen aan de DrugLijn’ wordt permanent geactualiseerd. Nieuw in 2012 - nieuwe rubrieken over cannabis voor jongeren (niet gebruik en uitstellen beginleeftijd) en ouders op www.druglijn.be in kader van communicatiestrategie met aandachtstrekker (vb. postkaart). - actualiseringen meest gestelde vragen-reeks: folders Speed, Drugs en urinetesting, Grenzen stellen Bekendmakingsinitiatieven Bekendmaking is gekoppeld aan methodiekontwikkeling en implementatie (zie resultaatsgebied II en III) en aan persacties (zie hieronder) Nieuw in 2012 - rubriek ‘aan de slag’ op www.druglijn.be - cannabis initiatief voor jongeren en ouders Agendasetting Thema’s en evidence based producten op de agenda zetten van diverse koepel - en belangenorganisatie, binnen alle relevante sectoren en beleidsniveaus blijft eveneens een speerpunt in de VAD-werking. De ontwikkelingen op vlak van het Nationaal Alcohol Actieplan en de evoluties binnen de drugwetgeving volgen we verder op.
jaarplan/VAD/2012
7
Opdracht 2: Verlenen van adviezen, prioritair aan overheid en aan wetenschappers. Planning 2012 De meeste activiteiten binnen deze opdracht zijn een antwoord op een gestelde vraag. VAD wordt als expertisecentrum door zowel beleidsmensen als wetenschappers aangesproken om advies te geven, wetenschappelijk onderbouwde informatie aan te leveren, feedback te geven op voorstellen en rapporten, deel te nemen aan begeleidingscomités en stuurgroepen. Om een maatschappelijk draagvlak te creëren voor het A&D thema moeten we eveneens actief en continu zoeken naar nieuwe partners, het bestaande netwerk onderhouden en uitbreiden, het thema op agenda’s van verschillende belanghebbende plaatsen. Hiervoor gaan we actief in op opportuniteiten die zich aandienen. Vermits het deels om vraaggestuurde activiteiten gaat en deels op opportuniteiten, varieert de aard en de omvang van de activiteiten van jaar tot jaar. Toch blijkt uit de voorbije werkjaren dat het aandeel van deze opdracht in omgezette werktijd en personeelsinvestering zeer groot is. De gerealiseerde activiteiten worden jaarlijks gerapporteerd in het voortgangsrapport.
Adviezen overheid Op vraag: informatie en adviezen verstrekken m.b.t. de drugproblematiek, waaronder invullen van vragenlijsten van internationale organisaties, input leveren voor parlementaire vragen, participatie aan begeleidingscommissies. - Vlaamse Werkgroep tabak, alcohol en drugs (TAD) - Commissie ter beoordeling van de projecten in het kader van het Fonds ter Bestrijding van Verslavingen - Ad hoc vragen Vlaamse en federale overheid, Cel Gezondheidsbeleid Drugs, …: afhankelijk van de vraag. - Opvolging conceptnota Vroeginterventie en begeleiding van projectfinanciering naar structurele financiering. Op eigen initiatief - Afhankelijk van de vraag en de hoogdringendheid van gevraagde (of pro-actieve) adviezen worden leden van VAD en/of het werkveld uitgenodigd om een gezamenlijk standpunt te formuleren met betrekking tot diverse aspecten van de A&D-problematiek. De evoluties in het kader van Artikel 107 zullen in 2012 zeker op het agenda staan. Andere thema’s zijn afhankelijk van de vraag. - Overleg op eigen initiatief kan wijzigen op basis van regelmatige evaluatie van de werking van de overleggroepen en op basis van noden en signalen vanwege overheid of werkveld. BIRN Activiteiten als regionaal focal point, samenwerking binnen een hervormd BMCDDA. Aanleveren van gegevens (exclusief TDI), aanleveren gegevens en coördinatie (aanlevering standaardtabellen) nationaal rapport, EDDRA en EWS. Deelname aan expertencommissies (op vraag en in afspraak met andere subfocal points) Opdrachten in kader van BIRN kunnen wijzigen op basis van opdrachten WIV als nationaal focal point. Zij worden deels gefinancierd via het WIV door het EMCDDA.
jaarplan/VAD/2012
8
Adviesverstrekking aan wetenschappelijke onderzoekers Op vraag: informatie en adviezen verstrekken m.b.t. de drugproblematiek, de preventiepraktijk en het zorgaanbod, waaronder participatie aan wetenschappelijke stuurgroepen en participatie aan onderzoek. Op eigen initiatief: Onderzoeksplatform: bestaat uit vertegenwoordigers van universiteiten en praktijkmensen uit de A&D-sector. In dit overleg worden o.a. onderzoeksthema’s aangebracht (o.a. voor thesissen) en informatie uitgewisseld. - Nieuwsbrief onderzoek - Databank Onderzoeksfiches - Oplijsting onderzoeksnoden - Jaarlijkse meeting rond een specifiek thema In 2012 werken we verder aan een mogelijke uitbreiding van het platform met tabak (op basis van evaluatie 2011). Op vraag en op eigen initiatief: Vertegenwoordiging in stuurgroepen en begeleidingscomités − Stuurgroep spuitenruil − Stuurgroep gezondheidsenquête − Werkgroep SODA: studie en registratie − Adviesgroep wetenschappelijke ondersteuning VVGG: uitkomsten in de GGZ − Stuurgroep Belgian Campbell Group − Redactie Tijdschrift Verslaving − Begeleidingscomité FOD wetenschapsbeleid − Stuurgroep drugprojecten jongerenwelzijn − Werkgroep VIP Popov
Actieve deelname aan studiedagen Op vraag en op eigen initiatief: in functie van uitwisseling (ervaringen, projecten, feedback…), deskundigheidsbevordering, netwerking en implementatie (sensibiliseren, informeren) Actieve deelname: Ad hoc, afhankelijk van aanvaarding abstract Activiteiten als onderbouw van adviesverstrekking Dossiers Nieuw dossier in 2012: - Alcoholmarketing Onderzoek/Rapporten - Factsheets met beschikbare cijfergegevens – jaarlijkse updates – enkel online - Syntheserapport leerlingenbevraging 2010-2011 - Rapport Gingerregistratie 2011 - Kwantitatief uitgaansonderzoek (rapport in 2013) - Bijkomende analyses op data gezondheidsenquête 2008 met klemtoon op lage SES (intern rapport)
jaarplan/VAD/2012
9
-
Uitbreiding indicatorenmeting VIGeZ met alcohol en drugs voor sectoren onderwijs, arbeid, welzijn, lokaal beleid. Verwerking van deze gegevens.
Wetenschappelijke publicaties - afhankelijk van aanvaarding: studentenbevraging, kwaliteitsbevordering, leerlingenbevraging deeltijds onderwijs, cannabis en roken. Vragenlijsten - ad hoc Publicaties waarvan de inhoud gevolgen kan hebben op het gevoerde beleid, worden 20 dagen op voorhand doorgestuurd aan kabinet en agentschap. Dit zal minimaal gebeuren voor volgende publicaties: − VAD-leerlingenbevraging − Gingerrapport − DrugLijncijfers De noodzaak van andere publicaties wordt ad hoc ingeschat.
jaarplan/VAD/2012
10
Opdracht 3: Verlenen van informatie aan de media, pro-actief en reactief.
Planning 2012 Antwoorden op vragen van de media hebben tot doel standpunten te vertolken, te reageren op actualiteit, nuanceren van berichtgeving door het aanreiken van objectieve en wetenschappelijk onderbouwde informatie en door doorverwijzing naar experten. VAD/De DrugLijn wordt steeds meer door de pers als expertisecentrum voor de alcoholen andere drugproblematiek erkend. Persconferenties/persberichten hebben tot doel actuele informatie (vb. cijfers, resultaten onderzoek), een nieuw initiatief of een campagne, ... aan het grote publiek kenbaar te maken. Planning 2012: − Sensibiliseringsinitiatief cannabis - januari − Alcohol en studenten hoger onderwijs − Cijfers druglijn (voorjaar) − Cijfers leerlingenbevraging − Zomerprikjes over middelengebruik en uitgaan − 3de week van november: thema nog te bepalen Rubriek actueel op www.vad.be Reacties op een nieuwsfeit of berichten in de media. Bedoeling is bepaalde nieuwsberichten te kaderen, te relativeren of in zijn juiste context te plaatsen. Redactionele ruimte in tijdschriften of weekend-edities van kranten bieden de mogelijkheid om vollediger en uitgebreider op een (deel)thema in te gaan. VAD schuift – vaak naar aanleiding van persconferenties – thema’s naar voor, maar uiteindelijk is het de pers die bepaalt wat er verschijnt.
jaarplan/VAD/2012
11
RESULTAATGEBIED II: METHODIEKONTWIKKELING Opdracht 4 Het ontwikkelen van methodieken en het aanpassen van bestaande methodieken gericht op het voorkomen van gezondheidsschade door middelengebruik, voor preventiewerkers en intermediairs.
Planning 2012 Nieuwe en te actualiseren methodieken Het resultaatsgebied methodiekontwikkeling geeft de nieuwe accenten en thema’s aan waarrond de komende jaren zal worden gewerkt. De ontwikkelde methodieken, concepten en werkinstrumenten hebben een wetenschappelijke basis, worden gerealiseerd in samenwerking met relevante actoren, zijn afgestemd op de noden en behoeften van de gebruikers en kennen een planmatige ontwikkelingswijze. Aan de basis van elke nieuwe methodiek ligt een onderzoeksfase. De onderzoeksfase impliceert een literatuuronderzoek naar de effectiviteit en/of haalbaarheid en desgevallend een bevraging van de noden in de praktijk. De onderzoeksfase resulteert of in een projectplan (inclusief doelen, ontwikkelingsplan, implementatieplan, evaluatieplan,…) of in het stopzetten of heroriënteren van de methodiekontwikkeling. Elke fase in de ontwikkeling van nieuwe methodieken bevat specifieke elementen en/of kwaliteitscriteria. Normaliter wordt voor elke methodiek, samen met een begeleidingsgroep (intern of extern), doelgroep en doel bepaald op basis van de onderzoeksfase. Ook in de ontwikkelingsfase van de methodiek geeft een begeleidingsgroep permanente feedback en sturing aan het ontwikkelingsproces. Het ontwikkelde materiaal wordt getest in een pilootfase. De vorm waarin dit gebeurt, is afhankelijk van het soort concept, methodiek of instrument. Op basis hiervan worden methodieken in een definitieve vorm gegoten en van een implementatiestrategie (Resultaatsgebied III ondersteuning van implementatie) en een evaluatieplan (Resultaatsgebied IV evaluatie) voorzien. Het proces van methodiekontwikkeling wordt geconcretiseerd in de projectfiche per methodiek. Methodiekontwikkeling, implementatie en evaluatie (resultaatsgebied II, III en IV) vormen dan ook een onafscheidelijk geheel in de planning. Het gebruik van deze projectfiche ondersteunt de planmatige aanpak van methodiekontwikkeling, verhoogt de transparantie en vermijdt dubbelrapportering in verschillende resultaatsgebieden van het voortgangsrapport. Methodiekontwikkeling is steeds een participatief proces waarbij zowel preventiewerkers als vertegenwoordigers van de sector of doelgroep waarvoor een methodiek wordt uitgewerkt, worden betrokken. Permanent actualiseren basisconcepten Voor de meeste sectoren (onderwijs, arbeid, jeugdwerk, bijzondere jeugdzorg, OCMW, uitgaanssector en lokaal beleid) is een basisconcept bestaande uit de beleidsmatige aanpak van alcohol- en drugproblemen ontwikkeld. Voor deze sectoren is doorgedreven ondersteuning van de implementatie de boodschap. Naast implementatie en lokale verankering moeten deze basisconcepten permanent geactualiseerd en up to date gehouden worden zowel op vlak van inhoud als op vlak van vormgeving. Dit betekent dat sommige concepten gedeeltelijk of volledig herwerkt moeten worden in de nieuwe convenantperiode (cf. nieuwe methodiek voor lokaal beleid, uitbreiding van CAO100 naar publieke sector,…).
jaarplan/VAD/2012
12
Accenten in 2012: -
Kwetsbare groepen. We besteden aandacht aan doelgroepen met een lage SES (via werken met welzijnssector, deeltijds onderwijs, sociale werkplaatsen) en ontwikkelen methodieken naar doelgroepen met een andere etnisch culturele achtergrond (via project). Daarnaast brengen we deze doelgroep verder in kaart (analyse gegevens gezondheidsenquête) en onderzoeken via welke sectoren we deze doelgroep verder kunnen aanspreken (vooronderzoek). Kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem, mensen met een beperking, blijven doelgroepen waarop we onze aandacht richten.
-
Zelfhulp en vroeginterventie blijven ook voor de komende jaren belangrijke interventiemethodieken. Kritische analyse van de mogelijkheden en zoeken naar nieuwe toepassingswijzen staan op de planning. De overgang van projectmatige financiering naar een structureel aanbod van initiatieven rond vroeginterventie wordt beoogd. We zetten hier vooral in op vorming en ondersteuning via o.a. registratie. Bruikbaarheid en toepassingsmogelijkheden van programma’s voor hoogrisicogroepen (vb. Preventure) worden onderzocht. De mogelijkheden tot individuele vroeginterventie binnen de bijzondere jeugdzorg worden onderzocht.
-
Het geleverde werk om ouders als doelgroep in de kijker te zetten wordt verder opgenomen. De doelgroepenpagina’s van de Druglijn-website worden hiervoor verder uitgewerkt. De ingediende samenwerkingsprojecten in het kader van de projectoproep TAD en gezinnen kunnen voor deze doelgroep een boost geven.
-
Jongeren vormen een blijvend aandachtspunt via de ontwikkeling van materialen/methodieken gebruik makend van meest recente technologieën (o.a. einterventions, mobiele apps, …).
Als thematische klemtonen beogen we verder te werken op de thema’s alcohol en cannabis (preventie en hulpverlening). Daarnaast, maar op minder universele en meer gerichte wijze, zijn gokken en internetproblemen op te volgen thema’s. Verkennende fase en/of onderzoeksfase - We onderzoeken de mogelijkheden tot integratie van TAD in bestaande en nieuwe methodieken. - Doelgroep mensen met beperking: verdere analyse van noden en prioriteiten op basis van nodenbevraging Popov en prevalentieonderzoek Hogeschool Gent. Dit moet de basis vormen voor een actieplan naar deze doelgroep voor de komende jaren. Verder staat de ontwikkeling van een vormingsaanbod voor de A&D-sector m.b.t. behandelaanpak voor deze doelgroep op de planning 2012-2013. - Opvolgen van thema’s gamen en internetmisbruik: inventariseren van aanpak in het buitenland en link met/mogelijkheden van vroeginterventie onderzoeken. - Vroeginterventie: - afstemming methodieken vroeginterventie uitgevoerd door lokale preventiewerkers; uitklaren problematiek van beroepsgeheim; - registratiebehoeften (vnl (inter)gemeentelijke preventiewerkers verder uitklaren. - Gebruik van Sociale Media in preventie: onderzoeken van mogelijkheden en beperkingen in gebruik naar jongeren: wat kunnen we vanuit VAD realiseren, wat betekent het qua opvolging/werkbelasting, ‘controle’ op informatieverstrekking, mogelijkheden interactiviteit, …
jaarplan/VAD/2012
13
Ontwikkelingsfase - Cannabis: de doelgroepenpagina’s voor jongeren en ouders van de druglijnwebsite worden de spil waarrond we jongeren en ouders rond cannabisgebruik willen aanspreken (ondersteunen van niet-gebruik). Specifieke aandacht voor lage SES en jongeren uit beroepsonderwijs. De cijfers uit de leerlingenbevraging vormen de achtergrond, de 3 methodieken maat in de shit (onderwijs, jeugdwerk en bijzondere jeugdzorg) zijn het aanbod naar de intermediairs. We ontwikkelen een aandachtstrekker waarmee we jongeren kunnen sensibiliseren en het thema cannabis in de kijker zetten. Lancering voorjaar 2012. - Initiatief naar studenten (hoger onderwijs en universiteit) over alcohol en uitgaan. We ontwikkelen eigentijds materiaal voor studenten om het alcoholgebruik (vnl tijdens het uitgaan) bespreekbaar te maken. Lancering voorjaar 2012. - Kwaliteitslabel voor clubs en events: Quality Nights heeft tot doel meer garantie op kwaliteit bij uitgaan te garanderen. Om het label te krijgen moeten clubs en events voldoen aan verschillende criteria waaronder het trainen van staf, informatieverstrekking, beschikbaarheid van condooms, toegang tot gratis water, beperken van het geluidsniveau, early warning,... - chat-methodiek DrugLijn: toepassing voor specifieke doelgroep of gelinkt aan specifiek project (nader te bepalen) Vroeginterventie - opvolging conceptnota vroeginterventie (ondersteuningsfunctie) - ontwikkelen methodiek voor individuele vroeginterventie in de bijzondere jeugdzorg Actualisering van bestaande methodieken - Drugs in beweging: website voor jeugdbewegingen over opzetten van een drugbeleid: start herwerking in najaar (op basis van evaluatie in het voorjaar 2012). - Alternatief voor Fantmobiel (wegens versleten uit verkeer gehaald): te bekijken in project (ingediend via Fonds Verslavingen) en in samenwerking met provinciale werkingen drugpreventie.
jaarplan/VAD/2012
14
RESULTAATGEBIED III: ONDERSTEUNING VAN IMPLEMENTATIE Opdracht 5 Het aanbieden van een ondersteuningsaanbod, prioritair aan de drugpreventiewerkers in de CGG, zoals vastgelegd in een samenwerkingsprotocol tussen VAD en CGG, en voor lokale preventiewerkers en intermediairs. Het ondersteuningsaanbod bestaat uit sensibilisering, adviesverstrekking, coaching, vorming en begeleiding van (piloot)projecten die regio-overstijgend zijn en/of waarbij verschillende maatschappelijke sectoren betrokken zijn. Het ondersteuningsaanbod staat in functie van de implementatie van methodieken.
Planning 2012 Implementatie van nieuwe en bestaande methodieken en concepten is een veelzijdig proces en is verspreid overheen de verschillende resultaatsgebieden (informatieverstrekking, adviezen, studiedagen, overleg, vorming, bekendmaking…). Methodiekontwikkeling, implementatie en evaluatie vormen één onlosmakelijk geheel en worden bij voorkeur opgevolgd via de projectfiche (zie ook opmerking resultaatsgebied II methodiekontwikkeling). Implementeren betekent regionaal verankeren van bestaande basisconcepten en nieuwe methodieken binnen verschillende maatschappelijke sectoren en naar alle doelgroepen. We bekijken de mogelijkheden om het facettenbeleid verder te ontwikkelen naar andere beleidsdomeinen o.a. onderwijs, welzijn, gezin, jeugd, sport…. Hiervoor starten of onderhouden we op continue wijze netwerken met de koepels van de verschillende sectoren en zoeken actief naar partners/ondersteuners om regionale verankering te realiseren. Ondersteunen van implementatie behoort tijdens deze convenantperiode tot de kernopdracht van VAD (cf. ook actieplan TAD: inzet op implementatie). In 2012 bekijken we op basis van de nieuwe taakafbakening tussen preventieactoren TAD welke noden en vragen bij de partners/ondersteuners voor deze regionale verankering/implementatie leven en ontwikkelen we een aangepast ondersteuningsaanbod. 2012 is een overgangsjaar waarin we het samenwerkingsprotocol met de CGG A&D-preventiewerkers herbekijken en -bevestigen en nieuwe samenwerkingsafspraken uitwerken met Logo’s en intergemeentelijke preventiewerkers. Naast netwerking zijn bekendmaking, consult, advies en ondersteuning en vorming essentiële instrumenten om succesvol te implementeren. Bij elke nieuwe methodiek hoort een implementatiestrategie waarin verschillende ondersteuningsactiviteiten opgenomen worden. Deze worden beschreven in het implementatieplan, dat een integraal onderdeel is van de projectfiche. Consult en advies vormt een belangrijke pijler in het implementatieproces. Het is een begeleiding op maat van de intermediair. Zeer diverse groepen van intermediairs doen beroep op VAD voor ondersteuning en begeleiding bij de implementatie. We onderscheiden enerzijds adviesvragen per telefoon of mail en anderzijds participatie aan werkgroepen van derden. Verder begeleiden we, indien een Vlaamse meerwaarde, innoverende pilootprojecten. Ter ondersteuning van de implementatieopdracht van preventiewerkers organiseren we tal van werkgroepen. - Gedurende 2 maal 1 week registreren we de consult- en adviesvragen per soort vraag en per doelgroep. De laatste jaren noteerden we een stijging van het aantal vragen. Op jaarbasis betekent dit naar schatting om en bij de 7000 vragen naar consult en advies; Dit vraagt vanzelfsprekend een grote en vrij moeilijk vooraf in te plannen tijdsinvestering van de VAD-medewerkers.
jaarplan/VAD/2012
15
-
-
-
Het aantal ondernomen acties op vlak van overleg varieert jaarlijks en is afhankelijk van aanbod en vraag. Enkele constanten zoals het preventieteam, werkgroep consult (ouders), programmacommissie arbeid, werkgroep onderwijs, werkgroep partywise, werkgroep jeugdwerk, werkgroep bijzondere jeugdzorg, werkgroep OCMW, … zorgen ook in de volgende 5 jaren voor de nodige afstemming en vernieuwing wat onze basisconcepten betreft. De vraag naar participatie aan overleg van derden is uiteraard afhankelijk van de vraag en daardoor eveneens soms een moeilijk in te schatten onderdeel van dit resultaatsgebied. Doorgedreven netwerking maakt dat over het algemeen professionelen op systematische wijze beroep doen op het advies- en coachingsaanbod van VAD. Bekendmakingsinitiatieven zijn uitermate belangrijk om nieuwe en bestaande concepten onder de aandacht te brengen en te houden. Persinitiatieven, mailings, ebrieven, overzichtsmaterialen, artikels behoren tot het bekendmakingsarsenaal.
Permanent aanbod via: - deelname aan overleg en initiatieven van derden - organisaties van werkgroepen - verspreiden van e-nieuwsbrieven, eigen tijdschrift en gerichte mailings - eigen websites met o.a catalogus - websites en tijdschriften van derden - vormingen (zie resultaatsgebied V, opdracht 10) Specifieke implementatieprojecten in 2012: - Protocol lokale monitor (onder voorbehoud resultaten testfase) - Rock Zero: preventiemethodiek voor jongeren van 14-16 jaar ivm alcohol - Cannabis: sensibiliseringsinitiatief, gekoppeld aan MIDS voor onderwijs, bijzondere jeugdzorg en jeugdwerk - Lokaal beleid: omdat iedereen erbij wint (verspreiding bladwijzer e.a.) - Quality nights: preventieproject naar uitgaansleven toegespitst op structurele maatregelen - Plukboek kaderleden jeugdwerk (verzameling methodieken) - Campagne over alcohol voor studenten hoger onderwijs Netwerken: In het kader van het samenwerkingsprotocol TAD zullen nieuwe netwerken (vb met LOGO’s, intergemeentelijke preventiewerkers) worden opgezet/ondersteund in functie van implementatie.
jaarplan/VAD/2012
16
RESULTAATGEBIED IV: EVALUATIE VAN INTERVENTIES Opdracht 6: Het onderzoeken van de effectiviteit van de toegepaste methodieken
Planning 2012 Evaluatie is impliciet en expliciet een onderdeel van elke VAD interventie en past binnen een planmatige aanpak. Tijdens overlegmomenten worden methodieken op systematische wijze kritisch onder de loep genomen (lees: permanente evaluatie) en bijgestuurd door verschillende actoren – ontwikkelaars én gebruikers. Deelnemers en lesgevers evalueren de vormingen. Op die manier wordt, op een (in)directe wijze, heel veel informatie verzameld over de tevredenheid, bruikbaarheid en toepassingswijze van methodieken én kan bijsturing gebeuren. Actieve ondersteuning van preventiewerkers en intermediairs op het vlak van evaluatie en evidence based werken gebeurt via de bibliotheek service, via advies- en consult en via de ondersteuning van specifieke evaluatievragen. Per methodiek bekijken we de relevante evaluatiemogelijkheden. Concreet kan dit o.a. door het toevoegen van checklists voor procesevaluatie aan VAD-methodieken die preventiewerkers gebruiken voor het coachen van intermediairs, Daarnaast ondersteunen we preventiewerkers door (online) tips & tools te voorzien voor het evalueren van hun activiteiten. Op systematische wijze worden hier nieuwe en goede voorbeelden aan toegevoegd. Tot slot voorzien we preventiewerkers van goede voorbeelden van vragenlijsten om een beleid, dat ze samen met intermediairs hebben ontwikkeld, te evalueren. Indien haalbaar en aangewezen organiseren we eveneens ondersteuning voor intermediairs bij de evaluatie van activiteiten die ze ondernemen a.d.h.v. VADmethodieken. In de komende convenantperiode blijven we verder investeren in door ons uitgevoerde evaluaties van het gebruik van onze producten door intermediairs en uiteindelijke doelgroep. In dit verband bekijken we samen met het VIGeZ om het thema alcohol en drugs toe te voegen aan de indicatorenmeting. Specifiek voor 2012: Tevredenheidsmetingen − CGG-Preventiewerkers in kader van samenwerkingsprotocol met CGG − E-mail beantwoording druglijn Toepassingsgraadmetingen - Zonder boeh of bah - Info- en doeboekjes KOAP - Indicatorenmeting VIGeZ– uitbreiding met alcohol en illegale drugs Effectevaluatie - LOL zonder alcohol: evaluatie op vlak van kennis en attitudes Pretest - Materiaal label Quality Nights - preventiemateriaal studenten en alcohol
jaarplan/VAD/2012
17
Opdracht 7: Organiseren van een leerlingenbevraging in secundaire scholen, die peilt naar attitude en gedrag van leerlingen inzake middelengebruik en een evaluatie-instrument biedt voor het drugbeleid van de school.
Planning 2012 Leerlingenbevraging Jaarlijkse bevraging in 80 scholen (per schooljaar) (8/maand gedurende 10 maanden). Per school wordt volgende procedure doorlopen (i.s.m. CGG-preventiewerkers of lokale preventiewerkers): - intakeprocedure - bevraging school (beleid) - bevraging leerlingen - verwerking gegevens in schoolrapport - vorming: aan de slag met de resultaten van de leerlingenbevraging - verwerking gegevens in de school Jaarlijks wordt de vragenlijst geëvalueerd en kunnen een beperkt aantal nieuwe vragen op basis van trends worden toegevoegd. Syntheserapport - Syntheserapport met de representatieve gegevens van de periode september 2010-juni 2011 Verdiepende analyses gebeuren op basis van de noodzaak en worden op maat verwerkt. Samenwerkingsprotocol tussen HBSC en ESPAD Het overleg om te komen tot maximale afstemming tussen de drie onderzoeken wordt verdergezet. In de komende convenantperiode wordt de samenwerking vernieuwd.
jaarplan/VAD/2012
18
Opdracht 8: Organiseren van een registratiesysteem dat gegevens verzamelt over de activiteiten van preventiewerkers.
Planning 2012 Op basis van de Gingerresultaten wordt jaarlijks een monitoringrapport gemaakt. Bekendmaking van de Gingerresultaten zal gebeuren via publicaties en presentaties (afhankelijk van opportuniteiten). Aan de hand van de verzamelde feedback op Ginger-rapportering kan een aanpassing van het modelrapport doorgevoerd worden. In 2011 werd de online Ginger-versie geëvalueerd en grondig bijgestuurd. In 2012 wordt bekeken hoe we ondersteuning kunnen uitbouwen (nieuw vormingsaanbod, telefonisch consult, nieuwsbrieven, enz.) Prioritair aandachtspunt blijft het maximaliseren van het Ginger-deelnemersveld, met sterkere focus op aangroei lokale preventieactoren. Hiervoor zijn bekendmaking, ondersteuning en sensibilisering essentieel. Dit gebeurt o.a. door het verzorgen van de inhoudelijke en technische help-desk, via nieuwsbrieven, enz. De CGG-preventiewerkers worden ondersteund om de output en kwaliteit van de registratie te optimaliseren (in kader van evaluatie samenwerkingsprotocol en projecten). Verder volgen we samenwerking met CGG-suïcide preventie op in kader van uitbreiding Ginger en bekijken we de mogelijkheden om Ginger in Cirro te integreren. Specifiek in 2012: Participatie aan overleg overheid ivm ontwikkeling Cirro Ginger: o Implementatie nieuwe versie Ginger (op basis van evaluatie) o Jaarrapport met verwerking cijfergegevens 2011 o Vormingen met casussen en verwerkingsmogelijkheden van Ginger op organisatieniveau
jaarplan/VAD/2012
19
Resultaatgebied V: vorming en deskundigheidsbevordering Opdracht 9 Peilen naar de behoeften aan vorming en opleiding bij drugpreventiewerkers, intermediairs en intermediairs in opleiding. Opdracht 10: organiseren van een vormingsaanbod voor drugpreventiewerkers, hulpverleners, intermediairs en intermediairs in opleiding.
Planning 2012 Doelgroep preventiewerkers −
−
− − − − − −
Basisvorming A&D preventie (5 dagen) voor beginnende preventiewerkers. Inclusie van vroeginterventie (1 dag) naar sectoren (eerstelijn) en doelgroepen (individuele en groepswerkingen). Open aanbod: vormingen van één of meerdere dagen voor preventiewerkers (kennis, vaardigheden, nieuwe trends en nieuwe methodieken, evaluatie en evidence based werken, werken met bronnen en cijfers, ECAT-methodieken o.a. lokale analyse, juridische statuten, …), Seminaries Masterclass: voor CGG-preventiewerkers Opvolging basisvorming Logo-medewerkers Vormingen op vraag (op maat) Haalbaarheid onderzoeken van uitwisseling tussen preventiewerkers en o.a. lokale preventiewerkers Opleiding en ondersteuning van nieuwe en bestaande preventiewerkers in het kader van de nieuwe samenwerkingsmodaliteiten uit het protocol.
Doelgroep: intermediairs in maatschappelijke sectoren Het vormingsaanbod naar sectoren wordt in samenwerking met de preventiewerkers CGG uitgewerkt en resulteert in een Vlaams en/of regionaal aanbod. Het vormingsaanbod ondersteunt de basisconcepten in elke sector (een alcohol- en drugbeleid) en richt zich verder op het ondersteunen van de implementatie van nieuwe methodieken en concepten. Vorming is gericht op kennisvermeerdering, attitudevorming en aanleren van vaardigheden. Ten slotte worden professionelen via het vormingsaanbod geïnformeerd over nieuwe trends en ontwikkelingen met betrekking tot de thematiek. Voorbeelden van te organiseren vormingen zijn o.a.: - Vlaams en/of regionaal aanbod in samenwerking met de preventiewerkers CGG - ervaringsuitwisseling - Quality nights label - Onderwijs via samenwerking met koepels - Leerlingenbevraging -… Doelgroep hulpverleners -
Tweejarige opleiding drughulpverleners Basisvorming hulpverleners (3 dagen) Open aanbod: vormingen van één of meerdere dagen voor hulpverleners (kennis, vaardigheden, nieuwe trends, nieuwe methodieken, kortdurende interventies, uitkomstenmanagement en kwaliteitsbevordering,…) Ervaringsuitwisseling
jaarplan/VAD/2012
20
-
Seminaries: introductie, verkenning nieuw thema Master class: voor ervaren hulpverleners Vormingen op vraag (op maat) van een organisatie
Doelgroep DrugLijnmedewerkers -
Basisvorming voor nieuwe medewerkers en vrijwilligers Vormingsavonden (6-wekelijks) Uitwisselingsavonden
A&D-sector -
Studiedag: jaarlijkse studiedag Onderzoeksplatform: jaarlijks
Intermediairs in opleiding − -
Hoger onderwijs: via curriculum lerarenopleiding (docenten) Studenten: stages, thesissen, werkbezoeken
Interne vorming VAD-medewerkers -
In-service: afhankelijk van noden en behoeften in het team. Specifieke vorming medewerkers op basis van takenprofiel Participatie aan binnenlandse en buitenlandse studiedagen en congressen
Bovenstaande wordt geconcretiseerd (data, thema, …) en bekendgemaakt aan de hand van de vormingsbrochures en de aankondigingen op de websites.
jaarplan/VAD/2012
21
Pro Memorie – VAD-activiteiten buiten convenant, met andere financieringskanalen
Birn – VAD als subfocal point – 50% EMCDDA Innoverende projecten (eigen middelen) Aanvulling collectie tijdschriften bibliotheek Aanbod didactisch materiaal in regionale depots
Participatie in internationale netwerken Eurocare: alcoholbeleid ELISAD: netwerk Europese A&D-bibliotheken FESAT: Europees netwerk telefoonlijnen Europese projecten Esbirtes (2011-2013): spoeddiensten en uitgaansdrugs Wiseteens (2011-2013): online kortdurende interventies voor jongeren Trafic light: preventie naar mensen met beperking (nog niet goedgekeurd). Projecten in het kader van het fonds ter bestrijding van verslavingen Vroeginterventie d.m.v. groepswerkingen met jonge experimenterende en beginnende probleemgebruikers (vervolgproject ism 6 centra) (nog niet goedgekeurd). Kwaliteitsbevordering in de verslavingszorg (pilootproject) (nog niet goedgekeurd). Motiverende gespreksvoering: didactisch materiaal(nog niet goedgekeurd). Projecten in het kader van het fonds ter bestrijding van verslavingen via iDA Pilootproject in spoeddiensten rond detectie en kortdurende interventie mbt alcohol (nationaal project, Vlaamse luik wordt door VAD uitgevoerd). (nog niet goedgekeurd). vervolgcampagne naar distributiesector omtrent het verbod op alcoholverkoop aan -16j en -18j. (nationaal project, Vlaams luik wordt door VAD uitgevoerd). (nog niet goedgekeurd). Projecten in het kader van een oproep van het Agentschap zorg & gezondheid Project allochtonen (ingediend): ontwikkelen van een methodiek op basis van Rapid Assessment and Response methodiek Project implementatie van een A&D-beleid in het kader van CAO-100: coördinatie project met 6 CGG - vervolg nog onduidelijk. Project ECAT III: ondersteuning en afstemming (binnen convenant; zonder bijkomende financiering).- vervolg nog onduidelijk. Projecten in kader van oproep VAZG: TAD en gezin KOAP (nog niet goedgekeurd). Omdat de juiste info nodig is: zwangerschap (nog niet goedgekeurd). Heel wat in huis: interactieve vormingen (nog niet goedgekeurd). Website (nog niet goedgekeurd). Project in kader van FOD Wetenschapsbeleid Participatie in het Adapte Youth - onderzoek KUL – partner in project Up too date: alcohol en drugs en houding huisartsen en bedrijfsartsen – partner in consortium (nog niet goedgekeurd). KICK: project ivm internetverslaving – partner in project (nog niet goedgekeurd).
jaarplan/VAD/2012
22
Aanvullingen bij VAD-jaarplanning 2012 - na bespreking op 5 december 2011 Cannabiscampagne Cannabis is de meest gebruikte illegale drugs bij jongeren. In tegenstelling tot het gebruik van alcohol, zien we op basis van de resultaten van de VAD-leerlingenbevraging de laatste jaren geen daling in het cannabisgebruik van jongeren. Met de pakketten ‘Maat in de shit’ (voor onderwijs, jeugdwerk en bijzondere jeugdzorg), de nieuwe DrugLijnwebsite, zelftests rond o.a. cannabis voor minderjarigen… is er een ruim aanbod om rond de thematiek te werken. Via een persmoment en met extra ondersteunend visueel materiaal, willen we begin 2012 het thema 'cannabisgebruik bij jongeren' extra in de aandacht brengen. Prioritaire doelgroep van de campagne zijn de 15/16 tot 18-jarigen. Doelstellingen zijn: het stimuleren van niet-gebruik & stoppen met gebruik, het ontkrachten van de verkeerde perceptie bij jongeren dat “iedereen gebruikt’’ via het in de picture zetten dat de meerderheid van de jongeren niet gebruikt. We werken voor de campagne samen met het communicatiebureau Strass. We zijn op zoek naar een beeld met een boodschap die het positieve van niet gebruik van cannabis in de kijker stelt. Een onderliggende boodschap die we willen meegeven bevestigt de sociale norm: “4 op 5 jongeren gebruikt geen cannabis”. Een aantal concepten werden voorgelegd aan de desbetreffende doelgroep. Reacties waren unaniem: leefwereldfoto’s van jongeren met het opschrift ‘Muziek is mijn drug’, ‘Lachen is mijn drug’, ‘Voetbal is mijn drug’ en met onderschrift “4 op 5 gebruikt geen cannabis. Ga “aan de slag” op druglijn.be” scoorden het best. We kregen positieve reacties op de beelden, ze waren herkenbaar & de boodschap werd duidelijk begrepen. Dit concept wordt nu concreet uitgewerkt in de vorm van postkaartjes (met op de achterkant meer uitleg met verwijzing naar De DrugLijn voor meer info) en een gadget (polsbandjes scoorden het best). Begin 2012 (februari) lanceren we de campagne met een persmoment. Bekendmaking naar intermediairs (onderwijs, jeugdwerk, bijzondere jeugdzorg, JAC’s, preventiewerk) gebeurt via de kanalen van VAD (nieuwsbrieven, tijdschrift, website) en de geëigende kanalen van de intermediairs. We bekijken ook nog met Strass welke acties ter bekendmaking we rechtstreeks naar de doelgroep kunnen nemen. Na de eerste kick off begin 2012 wordt samen met Logo’s, IG en CGG-preventiewerkers bekeken hoe ze de campagne lokaal mee bekend kunnen maken. Met deze structurele partners wordt een gefaseerde aandacht voor cannabis en jongeren uitgetekend, inspelend op regionale en lokale opportuniteiten en aanknopingspunten binnen de sectoren onderwijs, jeugdwerk, bijzondere juegdzorg en uitgaanssector. Lokale besturen In 2011 werd het concept naar lokale besturen geconcretiseerd in ‘omdat iedereen erbij wint: samen voor een lokaal alcohol- en drugbeleid’. Vertrekpunt is de gezondheid en het welzijn van de burgers, maar deze doelstelling wordt geïntegreerd in een globaal en integraal lokaal beleid. Op http://www.vad.be/sectoren/lokaal-beleid/ staat een uitgebreid stappenplan uitgewerkt die lokale besturen en intergemeentelijke en regionale preventiewerkers en Logo-medewerkers moet ondersteunen om een lokaal alcohol- en drugbeleid te introduceren en verder uit te werken. Heel wat praktijkvoorbeelden werden ontleend aan de ECAT-projecten die de voorbije jaren in Vlaanderen m.b.t. een globaal alcoholbeleid werden uitgetekend. Aansluitend werd vorming georganiseerd voor preventiewerkers om vanuit dit model te kunnen werken. In het licht van de gemeenteraadsverkiezingen in 2012 wordt in samenwerking met VIGeZ en VVSG onderzocht hoe we gemeenten, Logo,s en preventiewerkers kunnen ondersteunen.
jaarplan/VAD/2012
23
Eerste initiatief is de verspreiding van een brochure die door het VIGeZ werd uitgewerkt en waarin het A&D-thema werd geïntegreerd. Begin januari bekijken we samen hoe we een follow up kunnen voorzien voor de verspreiding van de brochure. We denken hierbij vooral aan een verdere uitdieping van TAD met aandacht voor de WIN-WIN aspecten van een lokaal TAD-beleid voor lokale bestuurders en politici. Dit materiaal moet bruikbaar zijn voor Logo-medewerkers en IG preventiewerkers met als bedoeling TAD hoog op de nieuwe politieke agenda te plaatsen bij en na de verkiezingen. Hieraan wordt wellicht een vormingsaanbod gekoppeld. Verder verpreiden we in 2012 de bladwijzer ‘omdat iedereen erbij wint’ gericht naar lokale stakeholders en structurele partners (toont de weg naar de website). In 2012 integreren we de website Feest! voor lokale besturen in www.vad.be/sectoren/lokaalbeleid. Met de ECAT-medewerkers gaan we op hun vraag op zoek om een uitwisselingsplatform te creëren voor lokale initiatieven met betrekking tot alcohol en bij uitbreiding tabak en drugs. Chatten In 2011 werd reeds overgegaan tot de groepsaankoop van software die na een selectieprocedure met de OHUP-partners (Overlegplatform Online Hulp) het meest geschikt werd bevonden met het oog op online hulp. Inmiddels werden ook contacten gelegd met het team van de Arteveldehogeschool dat de Ch@tlas chatmethodiek uitwerkte en dat zal instaan voor interne vorming op maat. Omwille van interne persoonswissels en de beschikbaarheid van de Arteveldehogeschool werd beslist deze uit te stellen tot het voorjaar 2012. In afwachting wordt de technische integratie van de chatsoftware bekeken. Vervolgens wordt een interne try-out-fase voorzien, waarbij ook een consultronde door de Arteveldehogeschool voorzien wordt. In die fase wordt aan chatvaardigheden gewerkt. De chatservice wordt in de tweede jaarhelft van 2012 publiek geïmplementeerd, en sluit op die manier aan bij het KOAP project, waarbij chat als één van de contactmogelijkheden aan kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem wordt aangeboden.
jaarplan/VAD/2012
24
VAD - begroting convenant 2012 UITGAVEN - 2012 1 Personeelskosten Totaal
1.850.000 € 1.850.000 €
2 Algemene werkingskosten 2.1 Huisvesting 2.2 algemene werking 2.3 afschrijvingen totaal 3 Specifieke werking R1 Docu/publicaties Bibliotheek Druglijn onderzoek R2 Methodiekontwikkeling R3 Implementatie R4 Bevraging Ginger R5 Vorming & studiedagen totaal
145.000 € 190.000 € 15.000 € 350.000 €
70.000 € 27.000 € 25.000 € 5.000 € 70.000 € 30.000 € 25.000 € 1.600 € 60.000 € 313.600 €
ALGEMEEN TOTAAL
2.478.600 €
INKOMSTEN - 2012 1 Toelagen werkingskosten 1.1 Convenant 1.2 VIA totaal
2.220.000 € exact bedrag nog niet gekend 60.000 € exact bedrag nog niet gekend 2.280.000€
2 Diverse werkingsopbrengsten 2.1 Ledenbijdragen 2.2 docu & consult 2.3 Vorming & studiedagen 2.4 Giften-sponsoring totaal 3 Recuperatie van kosten 3.1 Sociale Maribel totaal
1.600 50.000 60.000 2.000
€ € € € 113.600 €
82.000 € exact bedrag nog niet gekend 82.000 €
ALGEMEEN TOTAAL
jaarplan/VAD/2012
2.475.600 €
25
