Gebruik voor een goed begrip de woordenlijst Waarom moet het lichtnet gereinigd worden? Het idee achter iedere goede muziekinstallatie is om u zo dichtbij mogelijk bij de originele uitvoering te brengen. Wij streven ernaar de compromissen die bij een dergelijke doelstelling horen zoveel mogelijk te reduceren, daardoor de emotie meer te benaderen en dus dichter bij de gevoeilge snaar te komen. Iedere component van onze geluidsinstallatie is een onvolmaakte schakel van een keten. Hij moet het signaal omzetten van de ene vorm in een andere, het versterken of uiteindelijk geschikt maken voor onze oren. De meest fundamentele, meest onderschatte schakel in die keten is de voedingshuishouding, de bron van energie voor ons geluidssysteem. We steken de stekker in de muur, de stapel elektronica gaat aan en de rest geloven we wel. Maar deze elektrische energie is in feite wel het begin van die keten, de basis waarop onze muziekweergave is gegrondvest en dus waard onder de loep genomen te worden. Wat is er aan de hand? Als we het lichtnet wat nader beschouwen, ligt het allemaal niet zo eenvoudig en blijkt deze voorziening ook vaak niet te zijn wat we er van mogen verwachten. Leg de sinus van ons lichtnet eens onder een vergrootglas en u ziet dat er heel wat aan de hand is. Maar hoe komt dat? De elektrische energie uit ons stopcontact wordt vaak niet op een lineaire en vriendelijke wijze gebruikt. Vervuiling en vervorming van onze energievoorziening zijn een onvermijdelijke consequentie van de wijze waarop wij haar gebruiken en ze zijn er altijd en overal. Talloze huishoudelijke en industriële apparaten in onze directe omgeving gebruiken continu elektriciteit. Elk apparaat zet een beetje van die gebruikte energie om in ruis, hetzij hoogfrequent hetzij als vervorming door het lichtnet zelf. Alle zijn verbonden met en delen dezelfde fysieke geleider: het elektriciteitsnetwerk. Dit netwerk is echter ontworpen en uitgevoerd met maar weinig oog voor ruisoverdracht of de onvatbaarheid daarvoor. We delen met z’n allen dus niet alleen het lichtnet zelf, maar ook zijn vervuiling. De meeste audiovisuele apparatuur is verrassend ontvankelijk voor deze vorm van beïnvloeding. De prestaties van uw mooie installatie worden onderuit gehaald door de matige kwaliteit van de onderdelen die door de meeste fabrikanten worden gebruikt. Zij zijn er de oorzaak van dat de vervuiling ongemoeid wordt doorgegeven naar de circuits die daar gevoelig voor zijn. Deze verontreiniging van het signaal kan zich voordoen in vele gedaanten, want wisselwerkingen tussen de interferentie en de apparatuur variëren niet alleen maar zijn ook zeer onvoorspelbaar. Hoogfrequente ruis afkomstig van digitale apparatuur kan zichzelf transformeren om zich vervolgens te nestelen in de siliciumcontacten van iedere transistor. Hoge energiepulsen van overspringende vonken in schakelaars veroorzaken klikken, breedbandige ruis van gelijkrichtdiodes kan een sluier trekken over het geluidsbeeld en industriële inductieve belastingen kunnen lokaal ernstig inbreuk maken op de sinusvorm van het lichtnet. De reden waarom ’s avonds laat en ’s nachts uw installatie beter klinkt, komt dus omdat veel minder door mensen veroorzaakte elektrische activiteiten in die tijd plaatsvinden. Het is dus niet zomaar een probleem en het ergste komt nog. In de nabije toekomst zal, ter vervaniging van de wereldwijde kabelstransmissie meer en meer gebruik gemaakt gaan woren van draadloze digitale netwerktechnieken als Bluetooth en WiFi. Ook zullen op steeds grotere schaal elektrische en luidruchtige geschakelde voedingen worden ingezet. Beide zullen die voor een aanzienlijk groter aantal lokale aansluitingen en de daarbij behorende hoogfrequente verontreiniging zorgen en dus explosief laten toenemen. Er is echter ook nog een interne vijand. Ieder binnen een systeem werkend apparaat veroorzaakt zelf ook de nodige vervuiling. Door zijn elektrische nabijheid t.o.v. de andere componenten van het systeem is het treffen van maatregelen tegen de beïnvloeding van buitenaf niet voldoende om uw installatie volledig tot zijn
recht te laten komen. Ervoor zorgen dat de componenten onderling elkaar niet kunnen besmetten is eigenlijk even belangrijk als het voorkomen van vervuiling van de installatie in zijn totaal. Dit belangrijke gegeven wordt vaak over het hoofd gezien en daarom raden wij aan om iedere component van uw installatie apart te beschouwen. De oplossing Het verwijderen van ruis en andere storingen uit het lichtnet kan uw gehele beeld/geluidsinstallatie aanzienlijk verbeteren. Een met zorg ontworpen filter of regenerator, die elk component van uw installatie van elkaar isoleert, zal gegarandeerd een superieur en beter voorspelbare prestatie neerzetten. Andere oplossingen zoals speciale lichtnetkabels, die vaak wat verbetering opleveren door een beperkte filterende werking als gevolg van hun fysieke opzet, zijn vaak onvoorspelbaar. Het probleem in zijn wortel aanpakken is een veel krachtiger middel, dan met wat lapmiddelen de effecten het hoofd bieden. Het perfectioneren van de aangeboden elektriciteit uit het lichtnet en het elimineren van ruis en andere storende geluiden van dat zelfde lichtnet zijn waarschijnlijk de meest effectieve manieren om uw installatie op te waarderen. De kenmerken zullen zijn: een betere focussering, een betere dynamiek, een hoger oplossend vermogen, een betere timing, een groter onderling verband en vooral een grotere betrokkenheid bij het gebeuren.
Gebruik voor een goed begrip de woordenlijst
Het bepalen van het vermogen Watts, VA en de Power Factors Veel gebruikte begrippen, maar zelden goed begrepen. Hun onderlinge verband is als volgt: Watts : VA = Power Factor In welke relatie staat deze formule tot uw SubStation2 of Qube2? Wel, het vermogen van transformatoren wordt uitgedrukt in VA en zoals u kunt zien in bovenstaande formule is dat niet altijd hetzelfde als de hoeveelheid Watts. Het verschil ontstaat zodra de versterkingsfactor wegschuift van één (1). Is de belasting puur Ohms, zoals b.v. van een lamp, dan is die versterkingsfactor inderdaad 1. In die omstandigheid is de versterkingfactor gelijk aan het wattage. Maar wordt door een bepaald soort belasting de stroomafname wat onregelmatig of zijn er inductieve of capacitieve elementen in het spel, dan zal de versterkingsfactor gaan variëren. Bij de meeste audio-componenten wordt de wisselspanning van het lichtnet omgezet in gelijkspanning en dientengevolge zal de stroomafname van het lichtnet sterk variëren. Grote krachtversterkers met een hele batterij aan elektrolyten in hun voeding zijn de grootste boosdoeners en kunnen de versterkingsfactor laten dalen tot wel 0.7 of zelfs nog lager bij grote geluidssterkten. Laten we even aannemen dat de opname uit het lichtnet van een bepaalde versterker, bij vol vermogen, 1000 Watts is en dat deze versterker een versterkingsfactor heeft van 0.7. Dan zal het vermogen in VA 1428VA zijn. Hieruit kunt u dus concluderen dat de grootte van de Isolation transformator gelijk of groter moet zijn dan 1429VA en niet 1000VA. Er zijn echter maar weinig producten op de markt waarvan de versterkingsfactor of de VA waarde wordt gemeld. Dat is dan ook de reden waarom de Isolation transformator nogal ruim uitgevallen is. Dat betekent niet alleen dat u minder kans op overbelasting heeft, maar dat ook het “reinigen” van het lichtnet veel beter geschiedt en dat is duidelijk in de geluidsweergave kwaliteit te merken. Onze vuistregel is een verhouding van ongeveer 2:1. Met dat in het achterhoofd kunnen we stellen dat de 2K Cube2 heel bescheiden voor continu 2000VA gebruik ontworpen is, dus voor optimaal resultaat zo rondom de 1000Watts. Daar muziek een zeer wispelturig fenomeen is, zullen versterkers bij lage ingangsspanning weinig problemen opleveren. Maar wees ervan verzekerd, dat de Cube2 tijdens muzikale uitspattingen vermogens kan leveren die de 2000VA verre te boven gaan. Testen hebben aangetoond dat zelfs 4000VA kan worden geleverd met minimale compressie! De 4K Cube2 verdubbelt deze cijfers en de 6K Cube2 verdrievoudigt ze zelfs.
Gebruik voor een goed begrip de woordenlijst Types ruis en andere stoorgeluiden Er zijn verschillende soorten stoorgeluiden waaronder een audio- of video-installatie te lijden kan hebben, of die hijzelf produceert. Als een component uit een installatie zelf een soort brommend geluid produceert, kan dat één of meerdere van de onderstaande oorzaken hebben: •
Slecht ontworpen of gebouwde transformator;
•
Het gebruik van een component dat niet geschikt is voor de aangeboden lichtnetfrequentie;
•
Slechte mechanische constructie van het onderhavige apparaat;
•
Er wordt het betreffende apparaat een te hoog lichtnetvoltage aangeboden;
•
Het lichtnet waarop het betreffende apparaat is aangesloten is sterk vervuild;
•
Er staat ook een gelijkstroomcomponent op de betreffende lichtnetaansluiting.
Komt er brom of een ander storend geluid uit de luidspreker(s), dan kan dat één of meerdere van de onderstaande oorzaken hebben: •
Een slechte signaal/stoorverhouding van één of meerdere apparaten in de keten;
•
Slechte niveauaanpassingen van de componenten onderling (b.v. de eindversterker is te gevoelig voor de gebruikte voorversterker of luidsprekers die te gevoelig zijn voor de aangesloten versterker);
•
Een te laag lichtnetvoltage (kan de spanningregelaars van de voeding buiten werking stellen);
•
Aardlussen;
•
Ontbreken van aarding;
•
Slechte aarding of een te grote weerstand naar aarde;
•
Sterk vervuild lichtnet;
•
Hoogfrequente instraling uit de omgeving of afkomstig van het lichtnet;
•
De aanwezigheid van een sterk magnetisch veld, dat een groot negatief effect kan hebben op zowel apparatuur als bekabeling.
Alle Isol-8 lichtnetfilters werken aan het reduceren van breedbandige, uit het lichtnet afkomstige stoorgeluiden en ruis. De frequentie en mate van vermindering is afhankelijk van het model; ieder opvolgend type doet het weer beter dan zijn kleinere broertje. De Isol-8 modellen met een scheidingstransformator houden in hoge mate ook gelijkstroom uit het lichtnet tegen. Dat gaat wel ten koste van de “stilte” van het lichtnetfilter zelf en is evenredig aan de mate van de aanwezige gelijkstroom. Alleen een totaal nieuwe opbouw van de elektrische energie kan u een absoluut perfect sinussignaal, zonder enige smet, bieden. Weet echter dat het grootste deel van de akoestische verbeteringen die door lichtnetfiltering wordt geboden, wordt veroorzaakt door het verwijderen van stoorgeluiden, die we niet eens echt horen. Geen enkele component is perfect en al een heel klein beetje uit het lichtnet afkomstige signaal dat afwijkt van de perfecte 50 of 60 Hertz sinus, kan een sterke negatieve invloed hebben op het audio- of videosignaal, dat de betreffende apparatuur ter doorgifte moet behandelen. Dat is vooral te horen bij hoge versterkingsfactoren waarbij het beginsignaal niet meer is dan bij voorbeeld slechts één millivolt.
Woordenlijst van de gebruikte terminologie
Meeteenheden AC.
De Engelse afkorting voor wisselstroom. Een elektrische stroom waarvan de polariteit met regelmatige intervallen wisselt.
Amp.
De afkorting voor het woord ampère en de eenheid waarin stroom wordt uitgedrukt. Het symbool is “A”.
Apperent power.
Betekent effectief vermogen. Wordt uitgedrukt in VA (volt.ampère) en wordt gebruikt in wisselstroom circuits wanneer de belasting niet puur Ohms, maar van inductieve en/of capacitieve aard is.
Crest Factor.
Dat is bij een sinus de verhouding van zijn topwaarde tot zijn gemiddelde waarde. Bij een echte sinus is de crest factor gelijk aan de vierkantswortel van 2, dat is 1.414.
DC.
De Engelse afkorting voor gelijkstroom. Een elektrische stroom waarvan de polariteit constant is.
K.
De hoofdletter “K” staat voor kilo, dat betekent 1000 (dus 1 KW = 1000 Watts.
Peak.
De hoogste momentwaarde, die in een golfvorm gevonden wordt.
PF.
De Engelse afkorting voor versterkingsfactor. De versterkingsfactor wordt gedefinieerd als het werkelijke vermogen gedeeld door het schijnbare vermogen.
Potential Difference.
Het potentiaal verschil tussen twee meetpunten, uitgedrukt in Volts. Het symbool is “V”.
R.M.S.
De Engelse afkorting van “Root Mean Square”. In het Nederlands “effectieve waarde” oftewel de wortel uit het gemiddelde kwadraat van een golfvorm. Deze grootheid wordt gebruikt om de effectieve waarde van een wisselstroom aan te tonen t.o.v. een vergelijkbare gelijkstroom. Een sinusvormig signaal heeft dus een effectieve waarde, die gelijk is aan 1/•2 = 0.707 van de maximale amplitude, de z.g.n. piekwaarde (of piekwaarde is 1.414 x effectieve waarde).
Real Power.
Werkelijk vermogen, wordt uitgedrukt in Watts en wordt gebruikt bij gelijkstroomcircuits en bij wisselstroomcircuits, belast met een zuivere Ohmse weerstand.
VA.
De afkorting voor Volt Ampère. Het is het product van het voltage maal het amperage. Zie ook “Apperent Power”.
VAC.
Het voltage van een wisselstroom
Voltage.
De Engelse afkorting voor “Elektro Motorische Kracht” (EMK) oftewel het potentiaal verschil. Het wordt uitgedrukt in Volt, het symbool is “V”.
Watt.
De eenheid die wordt gebruikt voor vermogen. Eén Watt ontstaat wanneer het potentiaal verschil in een bepaald circuit 1 Volt is, bij een stroom van 1 Ampère. Zie ook bij “Real Power”.
VDC.
Het voltage van een gelijkstroom.
