Voor Een Goed Begrip Van De EnergiePrestatie En Binnenklimaat Regelgeving EPB

Voor Een Goed Begrip Van De EnergiePrestatie En Binnenklimaat Regelgeving EPB

Inhoud 1

Vereist door het Protocol van Kyoto

1

Gewestelijke regelgeving

2

Definitie

2

Toepassingsgebied

3

De 3 referentiewaarden

4

Vereisten

8

Procedure

9

Betrokkenen

9

Sancties

Vereist door het Protocol van Kyoto De Europese Unie is de vandeldrager van de wereldwijde strijd tegen de klimaatverandering. Ze bepaalde op internationaal niveau de nodige maatregelen voor de beperking van de klimaatopwarming tot 2 graden boven de pre-industriële temperatuur. Zelf engageert ze zich tot een significante vermindering van haar uitstoot van broeikasgassen (GES). De daling moet tegen 2020 minstens 20 % van haar emissieniveau van 1990 bereiken … Een ambitieuze doelstelling. Net als de andere ondertekenaars van het Kyoto-protocol moet ook België de verplichtingen naleven. Zoals de andere lidstaten van de Unie vermindert het de GES-uitstoot door het energieverbruik sterk te reduceren, vooral in de energievretende bouwsector. Vandaar de wens van de leiders om de energieprestatie van gebouwen te verbeteren met een specifieke reglementering. Ze sporen ook aan tot rationeel energiegebruik, en stimuleren de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen.

Gewestelijke regelgeving Energie behoort tot de gewestelijke bevoegdheid. Elke gewest ontwikkelde haar eigen regelgeving op het vlak van energieprestatie van gebouwen. De gemeenten van het Oost kanton volgen de energieprestatiereglementering van het Waalse Gewest (PEB). Vlaanderen voldoet aan de vereisten van EnergiePrestatie en Binnenklimaat (EPB).

1

Definitie De energieprestatie van een gebouw is de hoeveelheid energie die effectief wordt verbruikt of die wordt ingeschat voor de verschillende behoeften die met een standaardgebruik van dat gebouw gepaard gaan. Hiertoe behoren onder meer verwarming, productie van warm water, koelingssysteem, ventilatie en verlichting. Bij de bepaling van de energieprestatie wordt rekening gehouden met verschillende factoren die de energievraag beïnvloeden: isolatie, eigenschappen van installaties, klimaatparameters, blootstelling aan de zon, autoproductie van energie, binnenklimaat, … De hoeveelheid energie wordt uitgedrukt in numerieke indicatoren, die voortvloeien uit een berekening. Tot nu toe legde de enige regelgeving in dit domein alleen een minimumniveau van thermische isolatie op. Nu gaat de EPB/PEB heel wat verder, met vereisten voor ventilatie, verlichting, verwarming en airconditioning. Heel ambitieus legt de regelgever vanaf 1 januari 2014 heel hoge prestatieniveaus op. De bedoeling is dat tegen eind 2020 elk nieuw gebouw een energieverbruik van bijna nul heeft.

Toepassingsgebied De EPB-regelgeving is van toepassing op gebouwen of delen van gebouwen – nieuw of in renovatie – met een andere bestemming of een specifiek gebruik, met een bouwaanvraag vanaf juli 2008, een oppervlakte groter dan 50 m², vereiste verwarming of koeling voor het comfort van de gebruikers, en een verwachte levensduur van meer dan 2 jaar. Ook een uitbreiding valt onder de reglementering als ze meer dan 300 m² beslaat en meer dan 30 % van de oppervlakte van het oorspronkelijke gebouw vertegenwoordigt. Behoort niet tot het toepassingsgebied van de EPB/PEB: • • • • • • •

voorlopige constructies met een verwachte gebruiksduur van minder dan 24 maanden; gebouwen waarvoor een eenvoudige stedenbouwkundige aanvraag volstaat, zoals schuren; constructies van minder dan 50 m² die niet als woning dienen; religieuze gebouwen; beschermde monumenten; serres en hangars voor planten en dieren; gebouwen waarbinnen een activiteit plaatsvindt die een temperatuur, vochtigheid of luchtkwaliteit veroorzaakt die incompatibel is met de vereisten van de reglementering.

2

EPB toegepast op modulaire bouw Alle modulaire gebouwen die worden gehuurd voor minder dan 24 maanden, moeten niet aan de vereisten van de reglementering voldoen. Voor elk modulair gebouw dat wordt gekocht of gehuurd voor meer dan 24 maanden, moet een berekening worden gemaakt om zijn overeenstemming met de EPB/PEB-vereisten te controleren.

De 3 referentiewaarden De reglementering voor de energieprestatie van gebouwen legt nu veel completere vereisten op. De gebouwschil, installaties en gebruikte energievectoren worden nu ook beoordeeld, terwijl vroeger alleen de thermische isolatie werd gemeten. Drie essentiële referentiewaarden worden in acht genomen in de beoordeling of een gebouw aan de reglementering voldoet: •

E duidt op het verbruiksniveau qua primaire energie van een gebouw, namelijk het energieverbruik voor verwarming, koeling, productie van sanitair warm water, verlichting en hulpmiddelen (pompen en ventilators) in normale gebruiksomstandigheden. De E-waarde is een maatstaf voor het energiebesparingspotentieel van een gebouw. Bij haar bepaling wordt rekening gehouden met de kwaliteit van ontwerp en constructie van het gebouw, alsook zijn vaste installaties.

•

K geeft het globale isolatieniveau van een gebouw weer. Zijn niveau wordt bepaald door de thermische isolatiekarakteristieken van de bouwelementen, en door de compactheid van het gebouw. Dus warmteverliezen langs muren, daken, ramen en deuren worden in rekening gebracht. Hoe lager de K-waarde, hoe beter de isolatie.

•

U (of R)) drukt de warmtedoorgangscoëfficiënt van de buitenschil (uitgedrukt in W/m²K). De reglementering bepaalt een Umax- (of Rmin-)waarde, de maximale warmtedoorgangscoëfficiënt van de scheidingsconstructies.

Bovenop deze waarden wordt ook rekening gehouden met de hygiënische ventilatie, namelijk de debieten van toevoer, doorstroom en afvoer van lucht. Die beïnvloeden het klimaat van elk lokaal.

3

Vereisten Vanaf 1 januari 2014 worden de vereiste Umax- (of Rmin-) waarden in heel België verstrengd. Umax (W/m²K) / Rmin (m²K/W) Vloeren

0,30

Muren

0,24

Daken

0,24

Ramen

1,80

EPB/PEB toegepast op modulaire bouw Alle nieuwe Portakabin gebouwen hebben ramen die aan de Umax-waarde voldoen. Bovendien is het voortaan verplicht om rekening te houden met de bouwknopen bij de berekening van de doorgangsverliezen. Bouwknopen zijn lineaire en/of puntverbindingen tussen de verschillende scheidingsconstructies op de verliesoppervlakte van een gebouw, alsook lineaire en punctuele onderbrekingen in de isolatielaag van scheidingsconstructies – voor zover de verbindingen en onderbrekingen niet eigen zijn aan de scheidingsconstructies. Bouwknopen vergen een speciale berekeningsmethode voor de U-waarde.

EPB/PEB toegepast op modulaire bouw Ultima, Titan en Portakabin Solus zijn de eerste modulaire gebouwen in Europa die de CEmarkering kregen (in 2009). Eerder waren ze aan informaticamodellen getoetst voor de bepaling van de thermische prestaties van de gebouwschil en de niveaus van de thermische bruggen. Portakabin had dus vergaand geanticipeerd op de thermische facetten van de reglementering. De vereisten voor de K- en E-waarden variëren volgens de gewesten, en hangen af van de bestemming van het gebouw en de aard van de werkzaamheden. Per gewest onderscheidt de EPB-regelgeving vijf categorieën: • constructie van nieuwe gebouwen; • renovatie; • uitbreiding of gedeeltelijke reconstructie (indien het beschermde volume van de uitbreiding niet groter is dan 800 m³); • verbouwing; • wijziging van bestemming – (betreft gebouwen waarin er energie zal worden verbruikt voor het comfort van de gebruikers). 4

De basisregels leggen de volgende maximumwaarden op vanaf 2014: K

E

Wall.

35

80

VL.

40

60

Brussel

45

70

verbonden aan de installatie van een ventilatie-uitrusting

EPB toegepast op modulaire bouw Het Portakabin gebouwengamma is conform de reglementering voor bepaalde bestemmingen. Voor de andere bestemmingen moeten de gebouwen een studie ondergaan. Die bepaalt de eenvoudige maatregelen die nodig zijn om ze conform te maken.

Toch blijven er heel wat uitzonderingen bestaan:

Uitzonderingen in het Waalse Gewest

Gebouwen voor kantoren, diensten, onderwijs

Gebouwen met een andere bestemming1

Industriële gebouwen

Nieuwbouw

Renovatie-werkzaamheden

Wijziging bestemming

• max. K35 • Umax of Rmin • max.Ew 80 • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• Umax of Rmin (gerenoveerde elementen) • Luchttoevoer (nietresidentieel) in ruimten waarvan de vensterramen of de (buiten) deurkaders vervangen worden

• max. K65 • Umax of Rmin • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• max. K35 • Umax of Rmin • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• Umax of Rmin (gerenoveerde elementen) • Luchttoevoer (nietresidentieel) in ruimten waarvan de vensterramen of de (buiten) deurkaders vervangen worden

• max. K65 • Umax of Rmin • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• max. K55 • Umax of Rmin

N/A

• max. K65 • Umax of Rmin

1. Ziekenhuizen en klinieken, winkels, horeca, sportinstallaties, …

5

Uitzonderingen in het Vlaamse Gewest Gebouwen voor kantoren, diensten, onderwijs

Gebouwen met een andere bestemming1

Industriële gebouwen

Nieuwbouw

Renovatie-werkzaamheden

Wijziging bestemming

• max. K40 • Umax of Rmin • max. E60 met minimum aandeel hernieuwbare energie of max. E54 zonder minimum aandeel hernieuwbare energie • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel) • Vanaf 1 januari 2016 : max. E55 • Vanaf 1 januari 2018 : max. E50 • Vanaf 1 januari 2020 : max. E45 • Vanaf 1 januari 2021 : max. E40

• Umax of Rmin • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel) • Umax of Rmin (nieuwe, vernieuwde en verbouwde constructieonderdelen) • Luchttoevoer (nietresidentieel) in ruimten waarvan de ramen vervangen worden of waarin er vensters toegevoegd worden

• max. K65 • Umax of Rmin (nieuwe, vernieuwde en verbouwde constructieonderdelen) • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• max. K40 • Umax of Rmin • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• Umax of Rmin

• max. K40 • Umax of Rmin • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• Umax of Rmin

• max. K65 • Ventilatievoorzieningen (niet- • Umax of Rmin (nieuwe, vernieuwde en residentieel) verbouwde • Luchttoevoer (nietconstructieonderdelen) residentieel) in ruimten • Ventilatievoorzieningen waarvan de ramen vervangen (niet-residentieel) worden of waarin er vensters toegevoegd worden

• max. K65

• Ventilatievoorzieningen (niet- • Umax of Rmin (nieuwe, residentieel) vernieuwde en verbouwde • Umax of Rmin (nieuwe, constructieonderdelen) vernieuwde en verbouwde • Ventilatievoorzieningen constructieonderdelen) (niet-residentieel)

1. Ziekenhuizen en klinieken, winkels, horeca, sportinstallaties, …

6

Uitzonderingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Nieuwbouw Gebouwen voor kantoren, diensten, onderwijs

• max. K45 (afgeschaft vanaf 1 januari 2015) • Umax of Rmin • max. E 75 vanaf 1 januari 2015: • Afschaffing van de E eis • totaal primair energieverbruik van minder dan of gelijk aan (95-2.5*C) kWh/m2.jaar ; • netto energiebehoefte voor verwarming van minder dan of gelijk aan 15 kWh/m2.jaar; • netto energiebehoefte voor koeling van minder dan of gelijk aan 15 kWh/m2.jaar

Renovatie-werkzaamheden

Wijziging bestemming

• Umax of Rmin • In geval van een toevoeging verwijdering of vervanging van de vensters en voor alle nieuwe ruimten: luchttoevoer- of afvoervoorzieningen (nietresidentieel)

• Umax of Rmin

vanaf 1 januari 2018: • luchtdichtheid bij een drukverschil van 50 Pa van minder dan of gelijk aan 0.6 volume per uur. • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel) vanaf 1 januari 2016: • Een temperatuur van oververhitting die tijdens het jaar slechts gedurende 5 % van het jaar 25 °C mag overschrijden Gebouwen met een andere bestemming1

Industriële

• Umax of Rmin • Ventilatievoorzieningen (niet-residentieel)

• Umax of Rmin • In geval van verwijdering of vervanging van de vensters en voor alle nieuwe ruimten: luchttoevoer- of afvoervoorzieningen (nietresidentieel)

• Umax of Rmin

• Umax of Rmin

• Umax of Rmin

• Umax of Rmin

gebouwen2

1. Hotels, herbergen, jeugdherbergen, motels, pensions, straf- en heropvoedingsinstellingen, rusthuizen, internaten, … 2. Industriële, artisanale en agricultuurgebouwen, ateliers, luchthavens, stations, begrafeniscentra, …

7

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maakt een apart geval van gebouwen voor kantoren, diensten en onderwijs. Tot 1 januari 2015 gelden voor die constructies de basisregels. Na die datum moeten ze aan nieuwe normen voldoen: • totaalverbruik van primaire energie lager dan 90-2.5*C kWh/m².jaar - C wordt gedefinieerd als de compactheid, namelijk de verhouding tussen het beschermde volume en de verliesoppervlakte; • luchtdichtheid onder 50 Pa lager dan 0,6 verversing per uur; • nettoverwarmingsbehoefte kleiner dan 15 kWh/m².jaar; • nettokoelingsbehoefte kleiner dan 15 kWh/m².jaar; • geen oververhittingstemperatuur van 25°C gedurende meer dan 5 % van de gebruiksperiode.

Procedure De procedure met betrekking tot de EPB/PEB-vereisten is essentieel gelinkt aan die voor de stedenbouwkundige vergunning. Ze bestaat dus uit drie fasen: • het EPB-PEB-meldingsdossier, een officieel formulier waarmee de aangifteplichtige en de EPB-verantwoordelijke zich engageren tot het respecteren en integreren van de energiecriteria die de geldende reglementering oplegt, welke samen met de bouwaanvraag wordt ingediend; • de voorlopige EPB-aangifte, een document met een summiere beschrijving van de belangrijkste installaties en een inschatting van de energieprestatie van het gebouw, dat aan de startverklaring wordt toegevoegd; • de definitieve EPB-aangifte, die het uiteindelijke en reële resultaat qua energieprestatie van het gebouw bevat, én een beschrijving van de maatregelen die effectief werden genomen om die prestatie te bereiken. Ze moet worden ingediend ofwel uiterlijk zes maanden na de oplevering van het gebouw, ofwel binnen de achttien maanden na de ingebruikneming van de lokalen of de beëindiging van de bouwplaats. De conformiteitsaangifte is tien jaar geldig.

8

Betrokkenen Er zijn vier betrokkenen bij de EPB-procedure: • de aangifteplichtige, natuurlijke of rechtspersoon die de vereisten van de reglementering moet respecteren – meestal bouwheer of koper; • de verantwoordelijke, natuurlijke of rechtspersoon aangesteld door aangifteplichtige – verantwoordelijk voor ontwerp en maatregelen genomen om aan de EPB/PEB-vereisten te voldoen tot aan de uitvoering van de werkzaamheden, ook verantwoordelijk voor de opstelling van die verplichtingen; • de auteur van de haalbaarheidsstudie, die moet worden goedgekeurd door de VR en aangeduid door de aangifteplichtige; • de certificateur, die ook moet worden goedgekeurd door de VR en aangeduid door de aangifteplichtige.

Sancties De wetgever voorziet controles en sancties. Controles worden normaliter op gewestelijk niveau beheerd. Bij problemen verhuist het dossier naar het provinciale niveau, en bij twijfel komen de controleurs ter plaatse. Worden vereisten niet gerespecteerd? Dan krijgt de aangifteplichtige of de EPB/PEBverantwoordelijke administratieve sancties. Er kunnen ook conformiteitswerkzaamheden worden geëist.

Voor meer informatie: websites - www.wtcb.be - www.bruxellesenvironnement.be - www.cstc.be - www.energieplus-lesite.be - www.energiesparen.be waarop u gratis toegang krijgt tot het werkinstrument EPB.wegwijzer. Hiermee bepaalt u via een voorstudie of een conformiteitsberekening nodig is. Auteur van deze gids is Portakabin, specialist in kwaliteitsvolle modulaire constructie.

9

Deze gids is uitgegeven door Portakabin Limited Schaarbeekstraat 15, 9120 Melsele Telefoon 078 05 40 00 Fax 03 253 29 39 www.portakabin.be [email protected]

Porta, Portakabin, Portakabin Group, Portakabin Solus, Titan en Ultima zijn handelsmerken. © Portakabin Limited 2012. Samengesteld door de Portakabin Marketing Studio. PK8941/05/14.

10