Gebruik maken van elkaars kracht, daar gaat het om

M AG A ZI N E VA N DIG ITA L DELTA DECEMBER 2015

Stefan Kuks, watergraaf van waterschap Vechtstromen:

“We kunnen laten zien dat innovatieve ontwikkelingen niet heel veel geld hoeven te kosten”

Raymond Feron, programmadirecteur bij Digital Delta:

“Er is voor Digital Delta een Europees scenario denkbaar”

Michiel van Haersma Buma, dijkgraaf van het Hoogheemraadschap van Delfland:

“Inspelen op individuele en algemene behoeften”

Joost de Haan, Kwartiermaker Fysieke Digital Delta over de totstandkoming van Digital Delta:

“Gebruik maken van elkaars kracht, daar gaat het om” VERDER: P. 13 LUC KOHSIEK: “IN HOEVERRE GAAT DE WERELD DE KOMENDE TWINTIG JAAR VERANDEREN?” P. 21 NICK VAN DE GIESEN: “WE WILLEN DAT HET INITIATIEF UITEINDELIJK EEN MARKT GAAT CREËREN”

1

Functionele beschrijving Digital Delta:

Digital Delta is een uniek samenwerkingsverband dat zich richt op slimmer waterbeheer. Betrokken zijn onder meer Rijkswaterstaat, TU Delft, Deltares, IBM en het Hoogheemraadschap van Delfland. Zij onderzoeken hoe door betere informatiedeling Doel van deze functionele en hergebruik van beschrijving is stakeholders meer inzicht te geven in het wat, hoe IT-toepassingen het en waarom van Digital Delta, om zodoende het draagvlak te waterbeheer in Nederland behouden en te vergroten. Dit journalistiek opgezette verbeterd kan worden en document is gericht op bestuur ders, IT-verantwoordelijken en de economische positie van (business)gebruikers. De technische mogelijkheden worden vertaald de Nederlandse watersector naar praktische voordelen, mogelijkheden en kansen, en in het buitenland kan omgekeerd. Ook uitdagingen worden geadresseerd. Dit gebeurt worden vergroot. onder meer aan de hand van interviews en cases.

De interviews hebben plaatsgevonden in april, mei en juni 2015. Opdrachtgever is het Hoogheemraadschap van Delfland. © Hotze Zijlstra 2015 2

3

46 Joost de Haan

50 45 Inhoud Stef Hummel

35

Raymond Feron

Colofon

Michiel van Haersma Buma

40

16

30



12 16

Fotografie: Vincent Basler

22

Druk: Platform P, Rotterdam

25 Luc Kohsiek: ‘Gemeenschappelijke datalaag’

Standaardisatie

28

30 Prof. dr. Nick van de Giesen: ‘Een geïntegreerde kijk op het geheel’



32 Boris Everwijn: ‘Data wordt informatie’

Koppelpunt

38

40 Stefan Kuks: ‘Innoveren en exporteren”’

En nu verder...

34

35 Raymond Feron: ‘Van individueel naar generiek’

Laan van de Leefomgeving

Redactie: Hotze Zijlstra Corrector: [Red.] voor tekst en taal

18 Djeevan Schiferli: ‘Informatieplatform creëren’

Catalogusfunctie

6 8

15 Ron Thiemann: ‘Durf te delen’

Publiek-private samenwerking

Concept, vormgeving en ontwerp: Waanzinnig, Delft

11 Hans Oosters: ‘Behapbaar en begrijpbaar maken’

Gedeelde belangen

38

Oplage: 250 stuks

Stefan Kuks

Functionele waterdata Succesvol initiatief

32

Digit is een uitgave van Digital Data.

42

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van Digital Delta. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden.

45 Stef Hummel: ‘Logische vervolgstappen’

46 Joost de Haan: ‘Geen papieren initiatief’

Interview: Michiel van Haersma Buma

50

Nick van de Giesen www.digitaldelta.nu 4

5

Functionele waterdata ‘Een voorbeeldig IT-samenwerkingsproject’

Waterbeheer in Nederland wordt steeds belangrijker. Bevolkingsgroei, klimaatverandering en een toenemende druk op de infrastructuur vergroten de roep om een slimme en eenduidige aanpak. Informatietechnologie speelt daarbij een cruciale rol. Binnen Digital Delta worden systemen

en brondata van waterbeheerders breed toegankelijk gemaakt. Op basis van deze informatiedeling kan sneller en adequater worden geanticipeerd op acute en structurele veranderingen in onze waterhuishouding. Kennisinstellingen, overheden en bedrijven kunnen met de beschikbare informatie werken aan nieuwe modellen en toepassingen voor beter en slimmer watermanagement. Digital Delta is een schoolvoorbeeld van vruchtbare publiek-private samenwerking. In de gezamenlijkheid worden tegen een relatief geringe investering enorme kosten bespaard.

DOOR HOTZE ZIJLSTRA

6

7

“Steevast blijkt dat de overheid moeite heeft met de uitvoering van grote ITprojecten”, zegt Nick van de Giesen van TU Delft. “Digital Delta is een schitterend voorbeeld van een traject dat zeer zorgvuldig en weldoordacht is uitgevoerd. Met een relatief kleine investering zijn grote stappen gemaakt. We hebben aangetoond dat grote, ambitieuze IT-projecten wel degelijk kans van slagen hebben.” Ron Thiemann, directielid bij Deltares onderschrijft dit: “Digital Delta is een project dat tot grote resultaten leidt. Omdat er in fasen ONDER ZOEKERS, PUBLIEKE sector en

wordt gewerkt en de stuurgroep vooral

bedrijfsleven hebben met Digital Delta

faciliterend optreedt, verloopt alles heel

toegang tot een schat aan informatie op

transparant. Het hele project wordt breed

basis waarvan zij nieuwe applicaties en

gedragen en blijft keurig binnen de scope.”

toepassingen kunnen ontwikkelen. Boven-

Succesvol initiatief Een betere uitwisseling van kennis en informatie helpt waterbeheerders efficiënter en effectiever opereren. Digital Delta draagt dus bij aan kostenbeheersing. Het project leidt daarnaast tot meer transparantie in de sector en kan een vliegwiel vormen voor innovatie. En dat alles tegen een relatief kleine inspanning en investering.

8

dien stelt het platform partijen in geval

Aansluitpunt

van crises of bij grote, complexe projecten

Digital Delta is kort gezegd een open on-

en vraagstukken in staat om snel te scha-

line aansluitpunt (ook wel ‘koppelplatform’

kelen en gerichte beslissingen te nemen.

of ‘koppelpunt’ genoemd) met toegankelijke en gestandaardiseerde informatie over

“Digital Delta is geen groot IT-project van

waterbeheer. Waterbeheerders, maar ook

tien miljoen of meer, maar gaat water-

kennisinstellingen, overheidsorganisaties,

schappen, Rijkswaterstaat en andere be-

burgers en bedrijven kunnen er terecht

trokkenen voor een paar ton per jaar een

voor data, modellen, algoritmen, tools en

enorme impuls geven”, aldus Raymond

toepassingen. Partijen die waterinformatie

Feron van Rijkswaterstaat, die als

willen delen kunnen hun gegevens koppe-

Programma Director verantwoordelijk

len aan Digital Delta. Via het platform zijn

is voor Digital Delta. Een stakeholdera-

gegevens snel en makkelijk te vinden door

nalyse en een haalbaarheidsonderzoek

de catalogusfunctie. De informatie blijft

op basis van 120 gesprekken met omge-

op de site van de data-eigenaar; het plat-

vingspartijen leerden dat het gemakkelijk

form leidt gebruikers naar de plek waar de

deelbaar en herbruikbaar maken van data

gegevens te vinden zijn. Digital Delta laat

en applicaties de kenniswereld kan laten

zien of gegevens vrij beschikbaar zijn of

groeien en bloeien. “Bovendien kan de

dat er voor de data betaald moet worden.

private sector er business op genereren en kunnen er binnen het publieke domein

“We zijn overtuigd van het concept

enorme kosten worden bespaard.” Naast

van vindbaarheid, standaardisering en

Rijkswaterstaat waren TU Delft, Deltares,

ontsluitbaarheid van data”, aldus Stef

IBM en het Hoogheemraadschap van

Hummel, die als Software Architect

Delfland vanaf de start betrokken.

werkzaam is bij Deltares. “Op basis van

> 9

S U CC E S V O L I N I T I AT I E F

HANS OOSTERS

wisselwerking die volgens hem broodnodig is, omdat de politieke budgetten krimpen, terwijl de kosten voor waterbeheer miljarden hoger zullen worden. Schiferli: “Met name het mkb en geïnteresseerde

>

authenticatie kan worden bepaald wie

starters uit de kenniswereld geven aan

waartoe toegang heeft. Bovendien is dit de

slimme dingen te kunnen doen, mits ze

kleinschalige oplossingen in plaats

uitgelezen plek om tools te ontwikkelen

toegang hebben tot operationele data.

van grote projecten. Nogmaals: die

waarmee je met de gegevens aan de slag

Ontsluit die gegevens

kenniscomponent is reuzebelangrijk.”

kunt. Een platform als Digital Delta biedt

en maak IT-diensten herbruikbaar.”

‘Behapbaar en begrijpbaar maken’

ons als land grote voordelen. Over de hele

Overvraagd

wereld speelt de ontwikkeling van het

Hoewel IBM een van de initiatiefnemers

uniformeren en toegankelijk maken van

was, is binnen Digital Delta geen sprake

gegevens via webservices. Het initiatief is

van een zogeheten vendor lock-in, waarbij

in die zin helemaal iets van deze tijd.”

afnemers tegen wil en dank vastzitten aan een of meerdere leveranciers of dienst-

baar stellen van informatie. Tegelijk

Onderscheidend

verleners. Juist door open standaarden en

worden we op dit punt vanuit diverse

Voormalig IBM-visionair Djeevan Schiferli,

verbindingen kun je de ene leverancier

“De belangrijkste

Hans Oosters is dijkgraaf van het Hoogheemraadschap van Schieland

hoeken enorm overvraagd. Het inrich-

vanaf de start betrokken bij Digital Delta,

immers gemakkelijk verruilen voor de

opgaven voor de

en de Krimpenerwaard en voorzitter van de Unie van Waterschappen.

ten van een centrale oplossing ligt dus

beaamt deze visie: “Het is hét voorbeeld

andere. “Derde partijen kunnen met hun

waterbeheerders

Vanuit zijn dubbelrol probeert hij de maatschappelijke en institu-

enerzijds voor de hand. Maar het kost

van ‘digital’: de combinatie van social, mo-

applicaties voortborduren op het werk van

liggen de komende

tionele belangen te verenigen. “De belangrijkste opgaven voor de

allemaal wel geld, is systeem- en

bile, analytics en cloud, een ontwikkeling

de ander. In feite bereik je daarmee pre-

jaren op het gebied

waterbeheerders liggen de komende jaren op het gebied van water-

datatechnisch ingewikkeld en er

die complete businesses en industrieën

cies de flexibiliteit en transparantie die de

van waterveiligheid,

veiligheid, waterkwantiteit, waterkwaliteit en afvalwater”, zegt hij.

spelen nog vraagstukken rond infor-

op z’n kop zet. Daarnaast is het een stukje

overheid wenst”, aldus Nick van de Giesen

waterkwantiteit,

Nederlands trots, een stoer en onderschei-

van TU Delft.

waterkwaliteit en afvalwater.”

“Het is een stukje Nederlands trots, een stoer en onderscheidend verhaal”

“Binnen de Unie van Waterschappen, maar ook in mijn eigen organisatie bestaat een grote honger naar het verzamelen, uniformeren en beschik-

matieveiligheid. Dat alles voedt de “Binnen de waterveiligheid zit de

Kijkend naar het afvalwater zit de

bestuurlijke weerzin ten aanzien van

uitdaging ’m vooral in het uitvoeren

urgentie en potentie in hergebruik

deze op zich goede ideeën. Er gebeurt

van de opgaven die voortkomen uit

en energiewinning.”

pas wat als er een harde verplichting

de nieuwe normeringen vanuit het Deltaplan. Deze gelden voor alle

“Vervolgens is het de vraag hoe je

is om iets uniform aan te leveren. En

deze uitdagingen kunt tackelen.

dan nog voldoen we het liefst aan de

primaire keringen langs de kust en de

Daarbij denken we in termen van

minimale eis of noodzaak, omdat we

rivieren. De waterschappen staan ten

slimmer, innovatiever en meer op ba-

gewoonweg andere, veelal hogere

aanzien hiervan volop in de uitvoe-

sis van de juiste kennis en informatie.

rende stand. Qua waterkwantiteit

Zo kun je baggeren op basis van een

prioriteiten hebben.”

dend verhaal, waarbij je het model en

Overgangsperiode

gedachtegoed kunt opschalen en wereld-

Het programma Digital Delta is vanaf

is het water in de stad een actueel

vast tijdschema, maar je kunt het

oplossing zijn voor deze uitdagingen,

wijd uitrollen.”

begin 2015 op weg naar de operationele

thema: wateroverlast, met name door

ook doen waar dit het meest urgent

maar het zou mooi zijn wanneer dat

De potentie van het initiatief is volgens

fase. Het initiatief bevindt zich momenteel

regenpatronen, en de hierop niet in-

is. Hier zorgt de juiste informatie al

wat explicieter tot uitdrukking kwam.

Schiferli nog veel groter dan nu wordt

in een overgangsperiode, waarbij ver-

gerichte stedelijke infrastructuur. Ten

voor een kleine revolutie. Een ande-

Er is behoefte aan duidelijke use cases.

nagestreeft. Het is volgens hem zaak

volgdoelen, rolverdeling, standaarden

aanzien van de waterkwaliteit is de

re ontwikkeling is het 3Di-systeem,

Daarnaast moet helder zijn dat het

dat het initiatief meer gespecialiseerde

en projectverantwoordelijkheden en

uitdaging in hoeverre we deze kunnen

waarmee je beter weet waar water

project niet heel veel tijd, geld en

partijen uit het mkb aantrekt. “Laat

-inspanningen worden vastgesteld.

verbeteren door het beperken van de

stroomt, waar het blijft staan en

energie gaat kosten en dat het straks

deze diensten voor de waterbeheerders

In de loop van 2016 moet het platform

bemesting, belasting vanuit industrie

waar je problemen of overlast kunt

aansluit op andere initiatieven voor

ontwikkelen.” Een publiek-private

volledig operationeel zijn.

en medicijnresten in het afvalwater.

voorkomen – vaak door middel van

informatiedeling.”

10

“Digital Delta kan heel goed een

11

Gedeelde belangen Aan de totstandkoming van Digital Delta is een intensief onderzoeksprogramma voorafgegaan. Overheid, kennisinstituten en private partijen zijn samen tot de conclusie gekomen dat op deze manier wordt bijgedragen aan efficiënter en effectiever Nederlands waterbeheer tegen lagere kosten, en dat de kwaliteit van de besluitvorming wordt verbeterd.

e

Omdat dit alles van invloed is op de aangrenzende waterschappen, moet je volgens Kuks toegang hebben tot elkaars systemen. “Dat kan met alle digitale mogelijkheden steeds gemakkelijker. Wij grenzen bovendien aan Duitsland, waarmee we eveneens moeten afstemmen. Dat hebben we in 2010 ondervonden; er was in augustus van dat jaar een enorme piek in regenval en dat water konden we nauwelijks afvoeren. In Duitsland was

EERSTE BEL ANGHEBBENDEN zijn de

hetzelfde gebeurd en twee dagen later

waterschappen. “Nederland is met vier

kwam vanuit daar onvoorzien een enorme

grote rivieren vanuit Europees perspec-

vloedgolf naar ons gebied. Een van de

tief feitelijk één grote delta”, schetst

lessen was dat de systemen meer op el-

Stefan Kuks, watergraaf Vechtstromen en

kaar moesten aansluiten. Digital Delta zou

bestuurslid van de Unie van Waterschap-

daarbij kunnen helpen. Zowel op grote als

pen, de situatie. “Het uitwaaieren naar zee

op kleine schaal.”

begint al bij de oostgrens. We hebben dat

12

ooit geprobeerd in te snoeren, maar het

Lange termijn

inzicht vanaf de jaren negentig is dat het

Waterbeheerders zijn sterk gericht op

water toch z’n eigen weg kiest. We hebben

lange termijn. “Een duidelijk toekomst-

de omslag gemaakt van ‘water keren’ naar

beeld is in dat licht dus fundamenteel”,

‘water accommoderen’, dus indien nodig

stelt Luc Kohsiek, dijkgraaf van het

ruimte maken voor water. Daar begint al

Hoogheemraadschap Hollands Noorder-

de noodzaak van digitalisering, want we

kwartier. “In hoeverre gaat de wereld de

werken steeds meer met modellen en sys-

komende twintig jaar veranderen? Welke

temen die kunnen voorspellen en visuali-

trends en ontwikkelingen komen op ons

seren hoe water zich gaat bewegen. Deze

af? Waar gaan we als waterwereld heen en

bevatten ook steeds meer basisgegevens,

welk pad volgen we daarbij? Je zou Digital

bijvoorbeeld over verschillen in reliëf en

Delta moeten zien vanuit het perspectief

hoe het watersysteem er boven- en onder-

van die toekomst en roadmap.” Open data

gronds uitziet. Weersvoorspelling helpt

past helemaal in dit op de lange termijn

eveneens te anticiperen op de ontwikke-

gerichte beleid van de overheid. Door da-

lingen. Wij zitten hier als Vechtstromen in

tabronnen toegankelijk te maken kunnen

een hellend gebied en houden water vast

overheid en private partijen eenvoudiger

met stuwen. Als er zware regenval wordt

toepassingen ontwikkelen, wat leidt tot

verwacht, kun je deze stuwen op voorhand

meer snelheid en lagere kosten.” De vraag

al iets lager zetten. Het water kan zo alvast

is volgens Kohsiek of iedereen daarvan

uit de bergingsgebieden stromen, zodat

echt overtuigd is. “Als je mensen wilt

deze de regenval kunnen opvangen.”

stimuleren om mee te gaan in de ontwik-

> 13

GEDEELDE BELANGEN

RON THIEMANN

raadschap van Schieland en de Krimpe-

>

kelingen, dan dien je ze eerst te verleiden

nerwaard en voorzitter van de Unie van

om alle data vrij te geven.”

Waterschappen, noemt het kunnen antici-

De Gateway Review Digital Delta van

peren op regenpatronen als voorbeeld van

12 september 2014 oordeelde wat dat

een toepassing (zie kader op pagina 11).

betreft positief: betere ontsluiting, uitwisseling en hergebruik zullen leiden

beeld het inlaten van effluent, gezuiverd

Maatschappelijk

tot efficiëntie en kwaliteitsvoordelen

afvalwater, in het drainagesysteem. Een

Digital Delta heeft een belangrijke waarde

voor de waterbeherende overheden. Een

gerelateerde innovatie is klimaatadaptieve

die het belang van de waterschappen

dergelijke samenwerking kan overigens

drainage op basis van satellietinformatie

overstijgt: de Nederlandse samenleving

best bedreigend lijken. “Een ander kan

en sensortechnologie. Het is in grote lijnen

en economie. IBM’s Djeevan Schiferli ziet

immers zien dat er bij jou iets aan de hand

een zelfdenkend systeem op basis van de

een zekere dreiging. “Het lijkt wel of we

is”, aldus Raymond Feron van Rijkswater-

juiste data. Satellietinformatie zou ook ge-

last hebben van de wet van de remmen-

staat. “Toch denk ik dat het delen van data

bruikt kunnen worden bij de handhaving:

de voorsprong. Londen had als eerste

vooral als een kans wordt gezien. Zo zullen

grondeigenaren moeten de watergang

gasverlichting en als laatste elektriciteit.

we straks allemaal, wanneer er iets span-

intact houden en mogen niet aan de oe-

Wij hebben in Nederland veel kennis van

nends gebeurt, naar dezelfde data kijken.”

vers komen of er iets op bouwen. Het kost

water, maar we managen het veelal nog op

‘Durf te delen’

veel geld om dat allemaal door mensen te

basis van fysieke infrastructuur zoals dij-

Regenpatronen

laten controleren en intelligente satellie-

ken en gemalen – waterbeheer 1.0 dus. We

Water gaat over de grenzen van beheer-

tobservatie zou uitkomst kunnen bieden.

gaan ondanks breedbandinfrastructuur en

gebieden van waterbeheerders heen en

Op grote schaal zijn we natuurlijk al langer

grote hoeveelheden beschikbare data wel

Deltares is een onafhankelijk toegepast kennisinstituut op het

van belang. Tegelijk dragen we direct

gelijkheden voor

daarom is het belangrijk dat zij hun infor-

bezig. Zo hebben we in dit gebouw een

erg traag wat met die gegevens doen. Kijk

gebied van water, ondergrond en infrastructuur, dat samenwerkt

bij aan de kennis en informatie over

het Nederlandse

matie delen, zegt ook Deltares-directielid

control room, waarvanuit we op basis

intussen hoe hele industrieën op zijn kop

met nationale en internationale universiteiten. Ron Thiemann is

water in Nederland; die willen we

bedrijfsleven in

Ron Thiemann. Dat laat zich illustreren in

van telemetrie alle peildata kunnen zien

worden gezet door partijen die data slim

lid van de directie.

graag via Digital Delta voor iedereen

het buitenland.”

vanuit onze kennis ook mo-

toepassen! De watersector is daarop geen

“In hoeverre gaat de wereld de komende twintig jaar veranderen?”

“We creëren

ontsluiten. Meewerken aan innovatie-

uitzondering, het is alleen een kwestie van

“We ontvangen voor de ontwikkeling

initiatieven een ’kickstart’ te geven.

ve oplossingen voor waterbeheerders

tijd. En dat terwijl we alles in huis hebben

van nieuwe kennis subsidie vanuit

Kennisontwikkeling en maatschap-

in Nederland en daarbuiten is een

om wereldleider te zijn.”

Economische Zaken, maar het

pelijke impact zijn onze belangrijkste

kernactiviteit van Deltares. We heb-

grootste deel van onze inkomsten

speerpunten. Dat maakt het werk

ben onze kennis over het ontsluiten

Gedeelde uitdaging

komt uit de markt”, vertelt hij. “In

hier zo leuk en interessant. Deltares

en gebruiken van data van verschil-

Voor alle betrokkenen is het van groot

binnen- en buitenland draaien

is zeven jaar jong en toch hebben we

lende beheerders in de Digital Delta

situaties met veel neerslag. “Waterbeheer-

en alle stuwen en sluizen in ons gebied

belang dat gegevens worden gedeeld.

we zeer kennisintensieve, veelal

al een enorme naam in de wereld.

toegepast en verder verrijkt.”

ders moeten dan de voorspellingen van de

kunnen bedienen. Ook dat is voor een deel

Thiemann: “Ik kan me enige weerstand

maatschappelijk relevante projecten,

We creëren vanuit onze kennis ook

“Door data en kennis ook voor innova-

afvoeren en waterstanden in de aangren-

automatisch ingesteld. Hetzelfde geldt

overigens wel indenken, want straks kan

waarbij we met nadruk niet

mogelijkheden voor het Nederlandse

tieve bedrijven beschikbaar toeganke-

zende beheergebieden kennen, om zelf

voor pompen en riolen. Al deze systemen

een ander zien wanneer er bij jou iets niet

concurreren met ingenieursbureaus

bedrijfsleven in het buitenland.”

lijk te maken kunnen we deze nieuwe

adequaat te kunnen handelen.”

worden bovendien gevoed door gegevens

klopt. Maar angst is een altijd een slechte

en aannemersbedrijven. We zijn in

Stefan Kuks heeft een praktijkvoor-

die onze medewerkers in het veld via hun

raadgever; je verkrampt en komt niet

veel gevallen hun toeleverancier.”

beeld. Binnen zijn waterschap wilde men

iPads invoeren, hetgeen weer is gekoppeld

verder. Door een grotere transparantie

landbouwers slimmer laten omgaan met

aan de data vanuit het kadaster. Op deze

worden individuele uitdagingen en op-

“We voeren een ‘dare to share’-beleid

hun waterhuishouding en waterschaarste.

manier wordt de geo-informatie over het

lossingen ineens gedeeld. Het is juist een

Vijftien proefbedrijven hebben daarbij

gebied steeds rijker en nauwkeuriger.”

gigantisch mooie kans om het waterbe-

allemaal twee innovaties getest. “Bijvoor-

Ook Hans Oosters, dijkgraaf Hoogheem-

heer nog beter te maken.”

14

producten en diensten ontwikkelen

Doelen

voor waterbeheerders in Nederland

“Deltares heeft de ambitie te zorgen

en daarbuiten. Op die wijze draagt

voor kennis, modellen en innovatieve

de Nederlandse kennis en ervaring

en ontwikkelen software op basis

oplossingen op genoemde gebieden.

bij aan onze exportpositie. Ook dat is

van open source en doen niet aan

Hiervoor is het open beschikbaar zijn

een van de doelen van Deltares in het

octrooien. Ons belang is projecten en

van de data van waterbeheerders

Digital-Deltaproject.” 15

Publiek-private samenwerking Digital Delta kenmerkt zich door een open samenwerking tussen Rijkswaterstaat, waterschappen, kennisinstellingen en private partijen. Toch heeft het na belangrijk pionierswerk door IBM thans vooral het karakter van een overheidsproject. Wanneer de basis eenmaal staat is het echter wenselijk dat de private sector weer aanhaakt.

TOEN IBM ZICH A ANSLOOT bij Digital

Delta was het voor klanten reeds actief op het gebied van waterbeheersing. Onder meer met het oog op marktkansen wilde het bedrijf die kennis uitbreiden door een sectoronderzoek. Djeevan Schiferli: “De vraag was hoe de overheden kosten konden besparen en tegelijkertijd het waterbeheer verbeteren. Aanvankelijk wilden we vijftien partijen vragen naar hun eventuele bijdrage om de waterkosten te beperken, maar dat werden er uiteindelijk zestig! De conclusie was: als zo veel partijen een deel van de oplossing kunnen bieden, liggen er enorme kansen. Niet alleen nationaal, maar ook in het buitenland. En blijkbaar zitten ze er zelf op te wachten.” Er waren pakweg 23 bruikbare ‘use cases’. Zo was er een geval waarbij al direct 40 procent kon worden bespaard wanneer men niet langer zou spuien op vaste tijdstippen maar bij het meest optimale getij. Op een kostenpost van 700.000 euro werd daarmee jaarlijks 300.000 euro bespaard. In een ander geval kon 10 tot 15 procent worden bezuinigd op onderhoud door satellietbeelden van dijken te analyseren. “Dat dit tot dan toe niet gebeurde had er vooral mee te maken dat kostenreductie geen vraag was en de benodigde data niet altijd vindbaar”, verduidelijkt Schiferli.

16

> 17

D J E E VA N S C H I F E R L I

P U B L I E K- P R I VAT E S A M E N W E R K I N G

‘Informatieplatform creëren’ Djeevan Schiferli was tot mei 2014 Business Development Executive Climate Change & Water Management binnen IBM en vanuit die hoedanigheid een van de aanjagers van Digital Delta.

liseerd. Bovendien heeft het project

“Sommige data werd door de eigenaar niet

wereldwijd bijzonder veel aandacht

zomaar vrijgegeven. Een groot deel van de

gegenereerd, veel meer dan in Neder-

budgetten ging naar het vinden van data.

land. Zo waren we in 2013 het ope-

Verder deden veel organisaties precies

ningsverhaal op een groot congres in

dezelfde dingen. Dat kon en moest beter.”

Las Vegas, hebben we als consortium

Uiteindelijk zijn er vijf cases geselecteerd

gepresenteerd op internationale

waarvan de opbrengsten zijn aangetoond.

smart-gridconferenties in Zuid Korea

Op basis hiervan kan de overheid volgens

en Japan, waren we showcase bij de

het onderzoeksproject een jaarlijkse be-

UN e-Government Summit en zijn er

sparing van meer dan 20 procent realise-

diverse internationale finaleplaatsen

ren, wanneer de kennis en slagkracht van

en awards binnengehaald. Ook de

wetenschappers, IT en gespecialiseerde

internationale pers is diverse malen

ondernemers wordt gecombineerd. “Het

afgereisd naar Nederland om het pro-

idee is dat de diverse initiatieven binnen

ject te beschrijven. Het bezoek van

een dergelijk samenwerkingsverband als

de Chinese Yanghtze-commissioner

een dienst worden aangeboden.”

en een Zuid-Australische delegatie

IBM’s voorstel voor een open, door de

waren wellicht het hoogtepunt. Met

publieke partners beheerd platform, waar-

name toen de laatstgenoemde groep

op andere onderzoeksinstellingen en par-

aangaf dat Digital Delta voor hen het

tijen uit het bedrijfsleven hun toepassingen

meest innovatieve initiatief was uit

en diensten konden ontwikkelen, was

een werkbezoek van twee weken.”

geïnspireerd door soortgelijke ontwikkelin-

“De hele mkb-versnelling is om

gen bij onder andere Amazon en Apple.

uiteenlopende redenen binnen Digital Delta helemaal niet uit de verf

Markt creëren

gekomen. Het was mooi geweest als

In de aanloop naar de operationele fase is

we samen een paar Nederlandse op-

het vooralsnog stil vanuit de private hoek.

lossingen hadden kunnen repliceren

Digital Delta wordt vooral getrokken door

naar andere landen, Nederlandse

betrokken waterschappen en Rijkswater-

“Binnen de com-

“Het begon met een gesprek met de

plexe context

DG I&M Annemieke Nijhof. Ik vroeg

drijfsleven als kennisinstellingen een

intelligente toepassingen en de ty-

buitenstaanders bang voor een lock-

hebben we

haar destijds wat haar grootste uit-

wereldwijde markt kan aanboren.”

pische system integrators verzorgen

in, al hebben we zelf vanaf de eerste

voor onszelf

daging was en zij gaf als antwoord de

“IBM heeft nooit de eindoplossingen

de integratie- en analysesoftware, de

dag aangedrongen op het gebruik

het maximale

stijgende waterkosten. Die bedroe-

voor waterproblemen willen bieden,

cloudinfrastructuur en toegang tot

van open standaarden. Ons ging het

gerealiseerd.”

gen destijds zo’n 7 miljard euro per

maar een eenvoudig bereikbaar

de wereldwijde markt. Het concept

erom aan te tonen dat je minimaal

uitvoeringsfase van Digital Delta,

namelijk uit dat Digital Delta in de kern

jaar, maar deze zouden weldra met

informatieplatform mogelijk willen

is succesvol getest en er is een hoop

15 procent kan besparen op de

bouwt IBM met name internationaal

om een informatie-infrastructuur gaat.

zo’n 1 tot 2 miljard per jaar toenemen.

maken. Wij leveren al decennia de

geleerd. Het is nu aan de publieke

waterbeheerkosten door bestaande

verder aan de waterbusiness. Ik ben

De vervolgfase is wel weer een hybride

De conclusie was dat IT en slimmere

applicatieserver waar we informatie

partijen om door te pakken.”

data goed te gebruiken en met name

eerder dit jaar nog in Baton Rouge,

samenwerkingsvorm.”

omgang met data een deel van het

en data uit verschillende domeinen

mkb en kennisinstellingen in staat

Louisiana geweest, omdat ze daar

Rijkswaterstaat, waterschappen, kennisin-

probleem zouden kunnen oplossen.

samenbrengen: verkeer, energie,

Smart cities

te stellen hun innovaties sneller te

een soortgelijk initiatief willen

stellingen en onderzoeksinstituten zullen

realiseren voor de publieke partijen.

opstarten. Grote interesse om met

Digital Delta vooral gebruiken voor het de-

Dat was tenslotte de wens van de

de lokale kennisinstellingen en

len van informatie. Andere partijen, zoals

18

waterexpertise binnen zowel be-

te kunnen doen. Dus zij verzinnen de

We hebben laten zien dat goed

SCADA, back-endsystemen. Ook op

“We hebben als IBM heel veel tijd,

gebruik van data tot aantoonbare

het gebied van water was het idee

geld en energie in het initiatief

bedrijfsdoelstellingen kan leiden.

dat de experts deze data makkelijk

geïnvesteerd om het in Nederland

Verder verwachtten we dat een

zouden kunnen delen en uitwisselen,

van de grond te krijgen. Dat is gelukt,

samenwerking met de Nederlandse

om er vervolgens slimme dingen mee

maar het kostte veel moeite. Toen

het project startte, waren met name

partners.” “Binnen de complexe context hebben we voor onszelf het maximale gerea-

‘wateroplossingen as a service’.”

staat. Raymond Feron hierover: “Na een publiek-private start heeft de overheid

Aandacht verschoven “Hoewel niet direct betrokken bij de

intussen het initiatief gepakt. Onderzoek dat aan de uitrolfase voorafging, wees

startende ondernemers hun eigen

de genoemde mkb-ondernemers, zullen

‘water- appstore’ te gaan realiseren

de data naar verwachting vooral toepas-

en zo nieuwe banen te creëren.”

sen voor het ontwikkelen van specifieke

> 19

20

P U B L I E K- P R I VAT E S A M E N W E R K I N G

schap Hollands Noorderkwartier, acht het wel zaak dat de overheid niet de concurrentie aangaat met de private

>

op waterbeheerders en andere betrokke-

sector: “Dan ontneem je partijen die

nen gerichte diensten. Nick van de Giesen

op basis van specifieke datasets reeds

(TU Delft): “We willen dat het initiatief

producten en diensten aanbieden, hun

uiteindelijk een markt gaat creëren: bedrij-

concurrentievoordeel.”

ven die met de beschikbare data iets leuks gaan doen en op basis van applicaties intelligente services gaan ontwikkelen, gericht op bijvoorbeeld de waterschappen of

“We willen dat het initiatief uiteindelijk een markt gaat creëren”

Ook Feron is die mening toegedaan: “Het centrale koppelpunt moet zo ‘dun’ mogelijk zijn, want anders kom je te dicht

beheerders van gemalen.” Ook Raymond

bij de oplossingen die bestaande private

Feron ziet dat als een lonkend perspec-

partijen al aanbieden. Als overheid zet je

tief: “De waterschappen zijn samen met

een servicebusje neer, dat de diverse ser-

Rijkswaterstaat de dominante publieke

vicebussen van bedrijven – die onderling

opdrachtgevers in het waterdomein. Door

best kunnen concurreren – dezelfde taal

Digital Delta kunnen de oplossingen die

laat spreken en op die manier verbindt.

wij in de markt kopen sneller en goedko-

Met enige voorzichtigheid ziet de private

per ontwikkeld worden.”

sector dat wel zitten. Als je die bus groter

Het grote voordeel is dat er straks niet

gaat maken, en er meer services omheen

meer hoeft te worden gekozen tussen

bouwt, dan wordt het een soort over-

technologieën, want de data vormt de ba-

heid-appstore, waarmee je een speler

sis. Zowel applicaties als data kunnen dan

wordt op de markt. Daarmee wordt de

gedeeld worden. Doordat alles vindbaar

service te ‘dik’ en zal de private sector

en toegankelijk is, kan iedereen zijn voor-

afhaken.”

deel ermee doen. Bovendien worden alle intelligente ontwikkelingen en inzichten

Een ‘dunne’ Digital Delta maakt de investe-

lager in de diverse organisaties veel beter

ringsbeslissing wellicht gemakkelijker. “Er

benut.

zijn al vergelijkbare koppelpunten binnen de overheid, dus misschien is hetgeen we

20

Concurrentie

willen al ergens in huis en is het alleen nog

Voor de overheid is het volgens Djeevan

een kwestie van bruikbaar maken”, zegt

Schiferli een gemiste kans als de koppe-

Feron. “Nogmaals: de applicatieontwik-

ling met de private markt niet ambitieus

keling eromheen is een kwestie voor de

wordt doorgezet. “Straks komt er onder

businesses van de diverse stakeholders en

druk van de kosten ineens concurrentie

eventuele commerciële partijen. Onderling

vanuit commerciële buitenlandse partijen

kunnen we een soort van gebruikerslicen-

die het waterbeheer ‘as a service’ overne-

ties overeenkomen. Je hoeft daardoor als

men. We moeten weg uit de subsidiehoek

overheid geen grote applicatie-aanbeste-

en incrementele vernieuwing, de rest

dingen meer te doen, maar kunt toe naar

van de wereld gaat daarvoor te snel.”

appstore-achtig gebruik ter ondersteuning

Luc Kohsiek, dijkgraaf Hoogheemraad-

van je processen.” 21

Om binnen de driehoek van bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid de beoogde win-win te realiseren was een koppelpunt nodig waar applicaties beschikbare data kunnen vinden en gebruiken. De kern van Digital Delta wordt initieel gevormd door een catalogus om zaken vindbaar te maken. DIGITAL DELTA IS GEEN gemeenschappe-

lijke computerfaciliteit of een centrale opslag van gegevens. In plaats van alle data ergens te verzamelen ligt de meerwaarde vooral in het bieden van een overzicht van beschikbare en uitwisselbare data. “Daarbij is het ten eerste belangrijk dat je de bron kent”, zegt Stef Hummel, Software Architect bij Deltares en als lid van het architectenteam betrokkken bij Digital Delta. “Een ‘opvraagservice’ moet de gevraagde data vervolgens kunnen ontsluiten. De vraag wordt dus feitelijk ‘doorgekabeld’, maar je biedt alles op basis van een webcatalogus wel centraal aan. Stel dat je

Catalogusfunctie

als waterbeheerder gegevens nodig hebt, dan kun je invullen: ‘waterhoogte Zutphen’ en daarna krijg je vanuit de catalogus een overzicht waar je deze data kunt ophalen. Digital Delta is daarmee een op watergebied toegesneden zoekmachine. Ondernemende derde partijen kunnen op basis hiervan hun eigen services beschikbaar maken.”

22 26

> 23

C ATA L O G U S F U N C T I E

L U C KO H S I E K

mogelijk. Dan zou een subset van onze data op de portal van KNMI kunnen worden getoond. Het is sowieso interessant om elkaars kennis uit te wisselen. Ook kan het initiatief data.overheid.nl bij Digital

>

Naast de overkoepelende Digital Delta

Delta worden betrokken.”

gebeurt er al veel in het klein, waarbij bijvoorbeeld tussen waterschappen onderling gegevens worden uitgewis-

“Wij willen dat allemaal aggregeren. Digital Delta wil daarmee ondere andere een

kunt openstellen. We willen uiteindelijk een database waarvan we een groot deel

seld of aan het publiek beschikbaar

totaaloverzicht geven van wat er in de

kunnen openstellen voor iedereen, en

gesteld. Stefan Kuks toonde in dat kader

diverse catalogi allemaal aanwezig is. Bij

delen voor onszelf via een goede toe-

een papieren atlas, met gedetailleerde

sommige stakeholders is bepaalde data

gangsregeling voor een vooraf geselec-

gegevens die je voor belanghebbenden

alleen intern beschikbaar. Die gegevens

teerde en geautoriseerde groep. Dus je

en bedrijven op bijvoorbeeld een website

moeten, als men ze via Digital Delta

wilt laagdrempelig alles open kunnen

beschikbaar kunt maken. “Dan kan men

openbaar wil maken, eerst aangestekkerd

gooien. Mocht er iets confidentieels in

bijvoorbeeld inzoomen op een gebied en

worden en vervolgens gestandaardiseerd.

zitten, dan wil je dat gecontroleerd dicht

meerdere kaartlagen bekijken. Op basis

Hoewel Digital Delta in eerste instantie

kunnen zetten.”

van deze informatie, die je uiteindelijk

geen 24/7 dataleverancier is, zou zij dat

allemaal zou kunnen scharen onder Digital

op termijn wel kunnen worden.”

‘Gemeenschappelijke datalaag’

Stef Hummel: “Data van Rijkswaterstaat en waterschappen is nog lang niet allemaal

“Het gaat om vindbaarheid, ontsluitbaarheid en schaalbaarheid”

beschikbaar voor anderen. Maar ook al zou alle data van Rijkswaterstaat, waterschappen en andere partijen straks open zijn, dan biedt Digital Delta het voordeel om deze vanuit een centrale omgeving te bundelen en vindbaar te maken. Binnen

Delta, kunnen bijvoorbeeld gemeentes of

Intelligentie

Digital Delta ziet de gebruiker alles.”

andere partijen kansen pakken om ketens

Digital Delta moet overigens niet worden

en beheerprocessen te optimaliseren of

verward met het ‘open data’-initiatief van

Eenmalige login

inspelen op andere behoeften.” Daarnaast

de overheid, dat beoogt zoveel mogelijk

Een ander aspect van het centrale Digital

zou het Waterschapshuis, de regie- en

informatie publiek toegankelijk te maken.

Delta-portaal is de beschikbaarheid van

Luc Kohsiek bekleedt binnen de watersector diverse functies. Hij is dijkgraaf van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, voorzitter van de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA), lid van het Kernteam Watertechnologie Topsector Water en is samen met Michiel van Haersma Buma van het Hoogheemraadschap van Delfland een van de drijvende krachten achter 3Di voor dynamische watermodellering. handelen en van elkaar leren. Een

“Digital Delta is een succes wanneer er

3Di heb ik momenteel het grootste

ander aspect is de samenwerking

een dataplatform staat waar iedereen

belang bij het welslagen van Digital

tussen naburige waterschappen;

met plezier gebruik van maakt en

uitvoeringsorganisatie voor de 23 water-

Deze data is misschien wel toegankelijk,

gegevens via een zogenoemde ‘single

Delta. Het kunnen vinden en toepas-

water gaat immers regelmatig de

graag de benodigde gegevens voor

maar lang niet altijd even makkelijk vind-

sign-on’, waarbij één keer inloggen

sen van de juiste waterdata is zowel

grens over. Over dit water wil je als

levert. Misschien een open deur, maar

en communicatietechnologie, wellicht

baar en bruikbaar.

volstaat voor toegang tot alle datasets

voor STOWA als binnen 3Di immers

buurwaterschappen uiteraard de

alleen dán werkt het kennelijk voor

statistische gegevens van de waterschap-

Raymond Feron (Rijkswaterstaat): “Open

waarvoor je als gebruiker rechten hebt.

cruciaal.”

juiste gegevens hebben. Daarnaast

iedereen. Mislukt is het in mijn ogen

pen centraal willen gaan aanbieden.

data is weliswaar de wens van de overheid,

Hummel: “Daar willen we dit jaar mee

hebben we als waterschappen te

wanneer het ervaren wordt als extra

maar vaak blijven complete databases ver-

experimenteren. We werken daartoe

Dezelfde kwaliteit

maken met het door Rijkswaterstaat

inspanning, zonder dat het concreet

borgen binnen de overheidsmuren omdat

samen met onder andere de TU Delft, die

onderdelen ervan niet openbaar mogen

ervaring heeft met gemeenschappelijke

Nieuwe stakeholders het ‘aanstekkeren’ van datastromen vanuit

worden. Bijvoorbeeld vanwege financiële

andere relevante instellingen zoals KNMI

of privacygevoelige informatie, of omdat

data-initiatieven met andere universiteiten – inclusief single sign-on. Het gaat dus om

“Een groot voordeel is dat alle water-

beheerde hoofdwater. Ook die wa-

voor een waterbeheerder wat

schappen hun beslissingen straks

terdata kunnen we binnen Digital

oplevert.”

kunnen baseren op dezelfde kwali-

Delta gemakkelijker uitwisselen.

teit data. Wanneer de achterliggende

Dit gebeurt al wel, maar dan vooral

en RIVM, bijvoorbeeld in het kader van de

de gegevens nog getoetst moeten worden.

vindbaarheid, ontsluitbaarheid en schaal-

gegevens eenduidig en vergelijkbaar

van punt tot punt. Een gemeen-

kwaliteit en veiligheid van water”, aldus

Je moet er dus een beetje intelligentie op

baarheid. Met in de toekomst een eenmali-

zijn, kunnen we in de uitvoering van

schappelijke datalaag biedt veel

Hummel. “Omgekeerd is natuurlijk ook

loslaten, zodat je delen wel gecontroleerd

ge login voor meerdere bronnen.”

werkzaamheden sneller en beter

voordelen.”

24

deel is dat alle waterschappen hun beslissingen straks kunnen baseren op dezelfde kwaliteit data.”

“Vanuit mijn rollen bij STOWA en

schappen op het gebied van informatie-

“Binnen het initiatief wordt nagedacht over

“Een groot voor-

25

26

27

Standaardisatie Op basis van een semantische en technische standaardisatie kunnen bedrijven gemakkelijk toepassingen voor waterbeheer ontwikkelen en kan de ene webservice zonder dure interfaces met de andere praten. Ook de representatie van dit alles zou op basis van standaarden geüniformeerd moeten worden. Hoewel de overheid over deze zaken waakt, wordt de markt er actief bij betrokken.

d

“Alle gegevens van de waterschappen zijn geschikt voor aggregatie”

Hij heeft bijvoorbeeld bezwaar tegen te zware standaardisering van software en te rigide datamodellen. “Idealiter leveren de dataleveranciers de gegevens zelf in een

DE OPEN DATA VAN DE OVERHEID beslaat

vooraf vastgestelde vorm aan, maar deze

zo’n 6.000 bronnen, die echter vaak lastig

standaard moet dan wel genoeg ruimte

te ontsluiten en te gebruiken zijn. Deze

bieden voor de wensen en eisen van alle

drempel kan substantieel worden verlaagd

betrokkenen. Ook een positief oordeel

als data wordt gestandaardiseerd. Een-

vanuit STOWA is een belangrijke graadme-

maal ingevoerde informatie kan dan voor

ter. De waterschappen dienen overtuigd

meerdere doeleinden en door meerdere

te worden van het feit dat standaardisatie

partijen worden gebruikt. Luc Kohsiek

binnen Digital Delta een zinvolle lange-

(Hollands Noorderkwartier): “Het is over

termijninvestering is. Op basis van de

het algemeen lastig om alle gevraagde

juiste argumenten kan draagvlak ontstaan;

data vindbaar en uitwisselbaar te maken.

als alle betrokken partijen er voldoende

Zo is de kwaliteit van beschikbare gege-

voordelen in zien.”

vens soms onduidelijk. Bovendien moeten

28

deze te verwerken zijn door de aan de

Aquo-standaard

gebruikerszijde toegepaste hard- en

Voor de datastandaarden is Digital

software. Die dingen kun je oplossen

Delta al geruime tijd in gesprek met het

door standaardisatie.”

Informatiehuis Water (IHW): een samen-

Kohsiek gaat daarbij uit van tweerichtings-

werkingsverband tussen alle 23 Neder-

verkeer met de andere belanghebbenden.

landse waterschappen, de provincies en

> 29

29

N I C K VA N D E G I E S E N

S TA N D A A R D I S AT I E

>

‘Een geïntegreerde kijk op het geheel’

Rijkswaterstaat. Het dient te zorgen voor

Stef Hummel (Deltares): “De overheid

nadruk geen parallel ontwikkelproces. We

eenduidige informatie rond water. De taak

streeft ernaar dat alles volgens deze

moeten niet de illusie hebben dat wij het

van IHW is in de hoofdzaak drieledig: regie

uniforme semantische standaard gebeurt,

slimmer of beter kunnen dan IHW, dat er al

voeren, zorgen voor standaardisering en

maar in de praktijk kan het vaak zonder.”

zo veel jaar met zo veel mensen aan heeft

technische realisatie. “Dat alles doen we

Ook bij aanbesteding voor applicatieont-

gewerkt.”

met een bezetting van 15 mensen tegen

wikkeling bij Rijkswaterstaat wordt de

niet al te hoge kosten: 3,5 miljoen euro op

Aquo-standaard niet altijd voorgeschre-

Nick van de Giesen (TU Delft) heeft zo zijn

jaarbasis”, aldus Boris Everwijn, program-

ven. De ene applicatie gebruikt ‘m dus wel,

bedenkingen. “Hoe vaak publiceren wij

mamanager bij IHW. “Belangrijkste belang-

de andere niet.” Volgens Everwijn hangt

binnen de wetenschap in het Nederlands?

hebbende is het ministerie van I&M.”

dat onder meer af van de noodzaak om

Het blijft vanuit ons perspectief raar om

Het datamodel Aquo van IHW kan uitgroei-

informatie te delen. Is dat het geval dan

binnen een standaard de identificatie

en tot een watersector-brede standaard, al

ontstaat immers eerder de behoefte aan

‘sloot’ tegen te komen. Toch snap ik vanuit

zijn bedrijven en kennisinstellingen nog

een standaard.

sceptisch. Raymond Feron: “Zij hebben bij

Prof. dr. Nick van de Giesen van TU Delft was vanaf de start bij Digital Delta betrokken. Hij zag daarbij als lid van het Topteam Water vooral een belang voor wetenschap en onderzoek en hechtte een sterk geloof in de ‘gouden driehoek’: de samenwerking tussen het bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid.

het Nederlandse initiatief de overweging om hiervoor te kiezen. Op termijn zouden

voorkeur een Engelstalig model. Aquo is

Werkbaarder

we deze standaard toch nog kunnen con-

op zich goed, maar is wel heel gedetail-

Hoe dan ook: IHW moet zorgen dat de

verteren naar de zogeheten Water Markup

leerd en ingewikkeld. Er zijn wel ideeën

standaard simpeler, werkbaarder en

Language (WML) 2.0. Deze voldoet net

om de Aquo-standaard te vereenvoudigen

internationaler wordt. Feron: “Men zou

als Aquo aan de vrij algemene Europese

en Engelstalig te maken om deze zo tot de

ook kunnen toewerken naar een voorlopig

INSPIRE-richtlijnen en wordt beheerd door

sectorbrede Europese standaard neer te

datamodel dat op termijn eenvoudig te

het Open Geospatial Consortium, hetgeen

zetten. Vooralsnog is Aquo binnen Digital

converteren is naar een nieuwe, eventueel

internationale uitwisseling van data heel

Delta het vertrekpunt.”

internationale standaard. We willen met

makkelijk maakt.”

>

de wetenschap is altijd een grote behoefte aan data. Maar het vinden en ontsluiten van die data is niet altijd even eenvoudig. Daarnaast ontbreekt soms de kennis over data, bijvoor-

Aanvankelijk had Van de Giesen wel

toegankelijk is, derde partijen op

beeld de reden achter het feit dat

iets groters voor ogen dan momen-

basis van de beschikbare gegevens

deze op enig moment niet helemaal

teel tot stand wordt gebracht: “Naast

al dan niet commerciële services

volledig is. Daarnaast kan de gevraag-

de data had ik graag gezien dat Digi-

kunnen ontwikkelen. Daarnaast blijft

de data weliswaar beschikbaar zijn,

tal Delta ook een high-performance

het natuurlijk altijd mogelijk om op

maar in een vreemd of onbruikbaar

rekenfaciliteit zou krijgen, waardoor

basis van de data high-performance

formaat.”

we als gebruikers modellen zouden

rekenkracht op de gegevens los te

kunnen draaien en visualisaties

laten voor bijvoorbeeld analyse en

maken. Die gewenste intelligentie

modellering.”

is er uiteindelijk niet gekomen. Het geheel richtte zich al snel alleen op het vindbaar, beschikbaar en ont-

Niet eenvoudig “Voor TU Delft is de huidige opzet van

sluitbaar maken van data. Het idee

Digital Delta dus ook in de huidige

was en is dat straks, wanneer de data

vorm nog steeds van grote waarde. In

30

31

BORIS EVERWIJN

S TA N D A A R D I S AT I E

“Open data is de wens van de overheid, maar niet alles is openbaar” >

Van de Giesen verwacht niettemin dat alle

het Hoogheemraadschap van Delfland.

stakeholders in de gekozen richting zullen

“Het betekent dat alle gegevens van de

bewegen. “Als het gaat om de waterschap-

waterschappen, op basis van onze eigen

pen heeft het overleg altijd plaatsgevon-

standaarden, geschikt zijn voor dergelijke

den op het niveau van de Unie van Water-

aggregatie. Dit kan vervolgens zo worden

schappen en STOWA. Natuurlijk is er soms

gekoppeld aan Digital Delta.”

verschil van inzicht over standaarden of andere zaken, maar dat gaat niet erg diep.”

Zelfde model

Stef Hummel: “Webservices worden

De Haan benadrukt dat het principe naad-

steeds meer de standaard en daar zetten

loos aansluit op het heersende gedach-

we dan ook op in. Ideaal is wanneer de te

tegoed dat standaardisatie idealiter op

ontsluiten bronnen hun data zelf op de

dataniveau geschiedt. “Daardoor krijgen

juiste manier exporteren. Wanneer dat op

we het voor elkaar.” Kint vult aan: “Wij

een of andere manier niet lukt, dan moet

kunnen dit nu met alle waterschappen

je de data zelf kunnen converteren.”

samen op één technologie doen, omdat aan de onderkant onze gegevens allemaal

van te maken, die we op basis van standaarden beschikbaar maken voor

‘Data wordt informatie’ Het principe van informatiedeling sluit naadloos aan op de taken en doelstellingen van het Informatiehuis Water (IHW). Samenwerking binnen Digital Delta was volgens IHWprogrammamanager Boris Everwijn vanaf de start opportuun. Nog niet alle beloftes zijn evenwel ingelost.

“Aquo speelde een rol in diverse use

volgens hetzelfde model aan elkaar zijn

Een recente ontwikkeling die samenhangt

gelinkt. Dus wanneer je gegevens van een

met de totstandkoming van Digital Delta is

sluis zou opvragen, dan krijg je vanuit elk

eenduidige manier gegevens uit te

cases binnen Digital Delta. Eerlijk

de nog te introduceren Centrale Data-

waterschap precies dezelfde data – de

wisselen tussen partijen die betrok-

gezegd had ik gehoopt dat we

laag. Dit betekent volgens Joost de Haan,

objecten komen geheel overeen. Alle

ken zijn bij waterbeheer. De open

intussen iets verder waren geweest.

Kwartiermaker Fysieke Digital Delta, een

gegevens die via de centrale datalaag

mogelijk te maken, voeren we als

standaard is tevens afgestemd op

Bij data-uitwisseling spelen drie

versterking van het concept. De Centrale

vertaald worden, zijn dankzij de koppeling

IHW regie over waterbeheerders in

gegevensuitwisseling op het gebied

facetten een rol: inhoud, formaat

Datalaag is een initiatief dat de gegevens

uiteindelijk ook opvraagbaar binnen de

hun rol als leverancier van brondata.

van (water)bodems. Aquo sluit aan

en transport. Over de twee laatste

vanuit de waterschappen gaat verzamelen,

Digital Delta.”

“Om het sturen op informatiestromen

Deze gegevens moeten op het ge-

op de internationale standaard voor

zaken wordt nog gediscussieerd. Er

onder meer met het oog op wettelijke

wenste moment en in een standaard-

bijvoorbeeld metingen, al kenmerkt

zijn stappen gemaakt, bijvoorbeeld

vereisten ten aanzien van databehoeften,

Vroeger kon dat niet, omdat iedereen

formaat beschikbaar zijn. Door zorg

die zich door een hoger abstrac-

qua semantische standaard die wij

zoals de Kaderrichtlijn Water (KRW) en

heel veel moeite moest doen om de data

te dragen dat de data bij de bron al

tieniveau en is deze internationale

als IHW verzorgen, maar er zijn ook

INSPIRE. Een dergelijke datalaag is een

zodanig te standaardiseren dat deze

met inbegrip van de context zijn vast-

standaard dus minder gedetailleerd.

afspraken nodig over het technische

bekend principe, ook binnen de water-

aansloot op zo’n datalaag. Kint: “Dan werd

gelegd, spreken we al over informatie.

Aquo dekt alle aspecten van het

formaat en de manier van transport.

wereld. Zo maakt ook Rijkswaterstaat er

bijvoorbeeld een gegevensstructuur

Zo is het eenvoudig om op verzoek

waterbeheer: waterkwaliteit, water-

In technische zin was de beoogde

gebruik van. De inhoud van verschillende

opgelegd die niet overeenkwam met de

rapportages klaar te zetten voor

veiligheid en waterkwantiteit, maar

Digital Delta een technologische

databases wordt vanuit een centrale plek

eigen gegevens. Wij zijn gestart met het

bijvoorbeeld Den Haag of Brussel.”

ook bijvoorbeeld de Waterwet met

oplossing in de vorm van een

beschikbaar gemaakt, om vanuit daar

standaardiseren van de data op basis van

vergunningverlening en handha-

servicebus. Hoewel de catalogus

onder meer ook de koppeling te maken

het zogenoemde DAMO Watersysteem:

ving. Onze derde inbreng betreft de

een feit is, moet het koppelpunt met

met Digital Delta. “Wij doen met de

het nieuwe gestandaardiseerde datamo-

techniek op basis waarvan we data

andere bronnen en services nog

Centrale Datalaag in feite hetzelfde”, zegt

del voor de watersysteemgegevens van de

kunnen ontsluiten om er informatie

worden gedefinieerd.”

René Kint, Chief Information Officer van

waterschappen.”

Eenduidig “We spelen daarnaast een rol als het gaat om de inhoud. Onze Aquo-stan32

anderen.” daard maakt het mogelijk om op een

Datalaag

33

R AY M O N D F E R O N

Koppelpunt ‘Van individueel naar generiek’ Raymond Feron werkt bij Rijkswaterstaat en is als Programma Directeur verantwoordelijk voor het programma Digital Delta. Juist die brede, op samenwerking gerichte rol maakt de klus aantrekkelijk.

Binnen Digital Delta worden gegevens via gestandaardiseerde communicatie beschikbaar gesteld door waterbeheerders en andere stakeholders, bijvoorbeeld dataleveranciers en burgers. Het uiteindelijke koppelpunt is gebaseerd op een servicebus.

a service’-model. In de praktijk betekent

die wij of een andere stakeholder in

“Die lijn is dus ingezet. Rijkswater-

ARNOLD LOBBRECHT VAN HydroLogic

heeft, zoals open data. Gegevens vanuit

dit dat het webapplicaties zijn die op

opdracht laten bouwen. In zo’n geval

staat heeft een waterdata-distri-

kaarten en grafieken, dashboards met

“Onze businesscasegedachte is dat al

eventuele derde partijen zelf api’s

automatische analyses, en modellen

onze data eenvoudig vindbaar is voor

(interfaces voor communicatie tussen

voor hoogwaterverwachting. De appli-

iedereen die hierom vraagt, bijvoor-

systemen) ontwikkelen.”

caties werken volgens het ‘software as

beeld met het oog op een applicatie

Terugvalscenario “De kans is klein dat het ons als overheid, dus als Rijkswaterstaat en waterschappen, niet lukt om onze data via het centrale koppelpunt aangeboden te krijgen. In dat geval

beschrijft het in zijn white paper De

de gehele wereld kunnen op deze manier

verschillende locaties kunnen worden ge-

levert het dus een winst op in de toe-

butielaag in ontwikkeling en de

is Digital Delta een catalogus, een

Digital Delta in de praktijk even treffend als

toegankelijk worden gemaakt en diensten

host. Het sterke van Digital Delta is dat de

komstige applicatieontwikkeling.”

waterschappen zijn daar ook mee

datastandaard. De Digital Delta blijft

accuraat. Gegevens uit diverse databases

van verschillende (internationale) partijen

leveranciers van de applicaties en de data

worden aan een netwerk aangeboden via

kunnen samenwerken. Hierdoor ontstaat

niet dezelfde hoeven te zijn. Applicaties

webservices. Dit zijn softwareoplossingen

de zogenaamde interoperabiliteit.

kunnen worden ontwikkeld door verschil-

die op verzoek via (beveiligde) internet-

Op een servicebus zijn softwareapplica-

lende leveranciers en er kan zo een enorm

bezig. Wanneer die twee portalen

dan beperkt tot een koppelpunt

goed draaien, koppelen we ze via

waar overheden data en toepassin-

pipes’. Zo genereert de website

een glasvezelverbinding aan het

gen aan elkaar zichtbaar maken om

Actuelewaterdata.nl uit de gegevens

centrale koppelpunt Digital Delta,

hergebruik te stimuleren. Geschikt

van Rijkswaterstaat mooie internet-

alwaar je voortaan alle vragen naar

als terugvalscenario, maar niet het

plaatjes. Dezelfde data kun je echter

data kunt afvangen. Dat geldt zowel

beoogde ideaal.”

mogelijk om data op afstand te benaderen

ook vanuit de bron, dus op basis van

voor burgers, stakeholders als

via een netwerk van servicebussen. Een

het meetnet, als ruwe data met onze

bedrijven die hierop een applicatie

verbindingen data en diensten leveren.

ties aangesloten die gebruik maken van

netwerk van data en diensten ontstaan.

Communicatie via internet maakt het

de data. Voorbeelden zijn visualisatie in

Autorisatie en authenticatie van organisa-

servicebus maakt beveiligde toegang tot de data mogelijk, waardoor personen of organisaties alleen toegang krijgen tot de data die voor hen zijn bestemd, of tot de data waartoe iedereen vrijelijk toegang 34

“De totstandkoming van het koppelpunt zelf is vooral een timingsvraagstuk”

“Individueel doen we dat al, maar nog wel binnen zogeheten ‘stove

>

waterschapscollega’s delen. Wanneer

“Ook zou het jammer zijn als er op de via het beoogde koppelpunt

willen ontwikkelen. Dan zeggen we:

beschikbare data geen applicaties

‘hier is het punt waar u alle data kunt

ontwikkeld worden. Dus wanneer

neerzet, dan kunnen alle ontwikkel-

vinden, hier staat een instructie en

de private sector er geen heil in

clubs van de diverse stakeholders of

ga je gang’.”

ziet.”

je de gehele basislaag samen goed

35

KO P P E L P U N T

gespecialiseerde partijen die zich bezig houden met: dataontsluiting (databases), datatransport (servicenetwerk) en applicaties (toegevoegde waarde, innovatie). Tot

>

ties en gebruikers zorgt voor beveiliging

zover Lobbrecht.

op het netwerk. Timingsvraagstuk Geüniformeerd

“De totstandkoming van het koppelpunt

Kenmerk van Digital Delta is dat zowel

zelf is vooral een timingsvraagstuk”,

data als applicaties over het service-

vertelt Raymond Feron. “We wachten op

netwerk kunnen functioneren en dat de

het moment dat er twee of drie serieuze

gebruiker zich niet druk hoeft te maken

oplossingen klaar liggen om te kunnen

om de route van de data, of waar de

hergebruiken. De technologie is nog heel

applicaties precies draaien; dit wordt door

erg in ontwikkeling. Het zou zonde zijn om

het servicenetwerk geregeld. Leveran-

net te vroeg op iets in te haken, want dan

ciers van applicaties hoeven zich ook

is er waarschijnlijk zoveel maatwerk nodig

niet te bekommeren over datatoegang;

dat binnen Digital Delta maar beperkt kan

dit is op geüniformeerde wijze geregeld.

worden hergebruikt wat er al is.”

Sofwareontwikkelaars kunnen 80 procent

De oplossing die voor de watersector

besparen op de ontwikkeltijd van een

wordt gebouwd moet makkelijk te koppe-

nieuwe applicatie en zich vooral richten

len zijn aan de diverse andere domeinen:

leren. Er kan daartoe een serviceniveau

op inhoudelijke functionaliteit. Zij kunnen

lucht, bodem, landbouw, geluid – alles wat

worden afgesproken, zodat de snelheid en

“Servicebussen hebben namelijk de neiging om het dataverkeer te gaan contro-

schaalbaarheid van commerciële appli-

“Je moet gewoon een platform en de juiste standaarden aanbieden”

caties gegarandeerd is. Bedrijven gaan per slot van rekening niet hun flitsende business op een trage overheid baseren. Soms zal overigens de zoekfunctie binnen de catalogus genoeg zijn, waarna partijen zelf bij de bron kunnen.”

zich focussen op hun toegevoegde waarde

ten aanzien van leefbaarheid en wet-

en zich verder specialiseren op het terrein

gevingstrajecten relevant en belangrijk

waar ze al goed in zijn. Daarbij is de

is. “Iedereen kan het dan inregelen voor

Aanbieden

“Als je bij opzet van zo’n informatieplat-

applicatie die voor de ene waterbeheerder

het eigen domein. Als jouw koppelpunt in

form eerst aan iedereen vraagt wat hij

is ontwikkeld tevens beschikbaar voor

een ander domein makkelijk toegankelijk

nodig heeft, dan levert dat allemaal

collega-waterbeheerders. Veelal is slechts

wordt, dan hoef je niet meer allerlei inge-

verschillende antwoorden op”, zegt Joost

beperkte configuratie nodig om ook de in

wikkelde, gezamenlijke IT-dingen te doen

de Haan, Kwartiermaker Fysieke Digital

de applicatie verankerde kennis voor het

om die data te kunnen uitwisselen.”

Delta. “Je moet gewoon een platform en

eigen watersysteem te benutten. Op deze

Het beoogde koppelpunt mag volgens Fe-

de juiste standaarden aanbieden. Als zij

manier is een aanpak beschikbaar waarin

ron niet te veel intelligentie bevatten, om

daarop aansluiten, kun jij zorgen dat het

verschillende partijen samenwerken om

te voorkomen dat het met de markt gaat

allemaal goed en gevalideerd en traceer-

de eindgebruikers op een efficiënte wijze

concurreren. Daarnaast mag het platform

baar draait. Dan heb je alleen nog de

van dienst te zijn: besparing op ontwikkel-

niet te veel vertragen door te zware door

autorisatie met oog op de privacy, maar

kosten en onderhoud van applicaties en

de overheid gehanteerde standaarden.

dat kun je regelen.”

36

37

Laan van de Leefomgeving De visie die het dichtst bij de inrichting van koppelpunten zoals Digital Delta in de buurt komt, is die rond de zogeheten Laan van de Leefomgeving: de Omgevingswet waar het ministerie van I&M momenteel aan werkt. Hoe verhoudt zich het een tot het ander?

“Aansluiten op Digital Delta is voor betrokken partijen een no-brainer”

IN DE GATEWAY REVIEW van september

“Men heeft nog moeite om de precieze

2014 wordt aanbevolen de Digital Delta

aard van het concept Digital Delta uit

duidelijk te positioneren ten opzichte

te leggen”, zegt Hans Oosters, dijkgraaf

relateerde informatie breed te harmoni-

van de vele initiatieven die er op aanver-

Hoogheemraadschap van Schieland en de

seren, te standaardiseren en te ontsluiten.

Ambitie

IHW heeft primair de ambitie om waterge-

wante terreinen zijn of worden genomen,

Krimpenerwaard en voorzitter van de Unie

Het datamodel Aquo kan zoals gesteld

zoals het Informatiehuis Water (IHW) dat

van Waterschappen. “Ook de meerwaarde

een watersectorbrede standaard worden,

de Aquo-standaard ontwikkelde voor

en het verschil ten opzichte van het al vier

al bestaat er bij sommige stakeholders

Rijkswaterstaat en de waterschappen.

jaar actieve IHW is niet voor iedereen he-

nog voorbehoud en scepsis. In het kader

Daarnaast zijn er inderdaad raakvlakken

lemaal helder. Dit samenwerkingsverband

van Digital Delta moet men de standaard

met programma’s als Laan van de Leefom-

van alle waterschappen, Rijkswaterstaat

idealiter simpeler, werkbaarder en interna-

geving in het kader van de Omgevingswet,

en provincies (IPO) verzamelt en unifor-

tionaler maken.

die gericht is op het verlenen van vergun-

meert inmiddels veel relevante waterin-

In de ogen van Oosters zou IHW uitein-

ningen. In alle gevallen zijn de initiatieven

formatie en stelt die weer voor toepassing

delijk kunnen gaan fungeren als een van

complementair, al was dat aanvankelijk

en gebruik beschikbaar. Alle waterschap-

de informatiehuizen in de Laan van de

niet voor iedereen duidelijk.

pen betalen hieraan mee.”

Leefomgeving, waarvoor IHW zelfs ten

> 39

S T E FA N K U K S

L A A N VA N D E L E E F O M G E V I N G

ven in de wisselwerking oplossingen kunnen ontwikkelen. We merken dat

>

dele model heeft gestaan. Voorbereidingen in deze richting worden inmiddels

het voor bedrijven best moeilijk is om

getroffen. “Het is nog een lopende dis-

die met veiligheid en water te maken heb-

vraag- in plaats van aanbodgericht

cussie, omdat nog niet duidelijk is wie het

ben. Zo zijn er binnen de andere domeinen

te werken. Ook voor waterschappen

straks allemaal gaat betalen: de centrale

nog eens tien tot twintig wetten. Binnen

is het lastig, omdat ze gewend zijn

of de decentrale overheid. Vanuit de Unie

de Omgevingswet worden die allemaal

aan aanbestedingstrajecten met uit-

van Waterschappen probeer ik in deze

gebundeld. Dat biedt uitkomst bij bijvoor-

voerige specificaties die vervolgens

politieke en inhoudelijke discussie ruimte

beeld vergunningaanvragen maar ook bij

te houden voor alternatieven.” Het is een

verzoeken om informatie. Digital Delta

visie die ook bij de andere waterschappen

wordt zodanig neergezet dat het in die

ergens worden weggezet.” Geslaagd

wordt gehoord.

‘Innoveren en exporteren’

ontwikkeling mee kan. Daarmee wordt het een soort domeinoverstijgend concept.

”Vanuit Topsector Water geredeneerd is Digital Delta geslaagd als het inno-

Een bottom-upinitiatief, zoals Digital

Boris Everwijn, programmamanager bij

vaties oplevert die door Nederlandse

Delta, behoort volgens Hans Oosters

IHW, is er klaar voor: “De Omgevingswet

bedrijven zijn ontwikkeld, die met

eveneens tot de mogelijkheden, maar wel

zal waarschijnlijk standaardisering op

succes kunnen worden geëxporteerd

onder voorbehoud. “De ambitie is mooi

informatie-uitwisseling gaan voorschrij-

naar het buitenland. De waterschap-

en het idee zou bij voldoende draagvlak

ven. In die zin is het voor waterbeheerders

pen fungeren daarbij idealiter als

onder de waterschappen kunnen door-

verstandig om vroegtijdig aan te haken. Zo

‘launching customer’. Vanuit het per-

stappen naar de Laan van de Leefomge-

hebben ze immers nog invloed op de ont-

spectief van de waterschappen vind

ving, al pleit ik daarbij voor een blijvende

wikkelingen. In grote lijnen zoeken we het

ik tevens het begrip ‘lead user’ be-

krachtenbundeling met IHW. Juist omdat

met Digital Delta in dezelfde richting als

langrijk, waarbij het mooi zou zijn als “Vanuit Topsector Water geredeneerd is Digital Delta geslaagd als het innovaties oplevert die door

Vanuit de Unie van Waterschappen zet watergraaf Stefan Kuks (Vechtstromen) als drager van de innovatieportefeuille de waterschappen aan tot vernieuwing. Daarbij wordt zoveel mogelijk de verbinding gemaakt met de agenda van Topsector Water, waar hij deel uitmaakt van het Kernteam Deltatechnologie.

samengewerkt door waterschappen

we betrokken blijven bij de verdere

op sectorniveau met de door henzelf

ontwikkeling en onze leerervaringen

gefinancierde Stichting Toegepast

in binnen- en buitenland gebruikt

Onderzoek Waterbeheer (STOWA).

blijven worden. Met zo’n duurzame

Binnen de gouden driehoek vormt

relatie wordt het exportmodel van

STOWA de verbinding tussen de

onze topsectoren een stuk sterker.

“Ik zie op meerdere plaatsen vergelijkbare ontwikkelingen”

hoeken, vooral tussen kennisinstel-

De waterschappen zouden daarbij als

we daar als 23 waterschappen al aan

de Laan van de Leefomgeving, dus laten

bedrijven zijn

“De Unie van Waterschappen is een

van. De andere zijn: veiligheid, ‘build-

lingen en waterschappen. Men zet

tegemoetkoming voor de gemaakte

meedoen is dat een belangrijke legitima-

we de te lopen koers vooral samen gaan

ontwikkeld, die

koepelorganisatie die ervoor moet

ing with nature’, leven met droogte,

daarbij onder meer pilots op. In de

kosten moeten meeprofiteren in het

tie. Het los laten voortbestaan van deze

bepalen. Alles wat wij doen is in lijn met

met succes

zorgen dat wat de waterschappen

de klimaat-actieve stad en water-

vier stappen van het innovatiepro-

eventuele verdienmodel.”

initiatieven zal in het veld niet worden

een bredere ontwikkeling. De Waterwet

Nederlandse

kunnen worden

doen op innovatiegebied goed

technologie. Tussen deze thema’s

ces – kennisvragen benoemen, pilots

“Een andere succesfactor is wan-

begrepen. De vraag is of de basis vanuit

bijvoorbeeld zit al lang in onze Aquo-stan-

geëxporteerd naar

geëtaleerd wordt. Daarnaast zijn we

onderling zijn er bovendien diverse

opzetten, de zaak uitrollen en even-

neer we Digital Delta institutioneel

de waterschappen en Rijkswaterstaat

daard.”

het buitenland.“

een bindende factor om zaken samen

dwarsverbanden.”

tueel exporteren – is STOWA vooral

zodanig inrichten dat goed opdracht-

wel breed genoeg is. Ten aanzien van het

actief in de eerste twee. Als Unie van

geverschap kan worden getoond en

beoogde informatiehuis aan de Laan van

voor elkaar te krijgen. Onze derde

40

“Digital Delta heeft geen zin als deze niet compatible is met de Laan van de

taak is dat we bij eventuele belemme-

Bemoeienis

Waterschappen proberen we samen

we het imago van de overheid ten

de Leefomgeving zullen straks naar alle

Leefomgeving”, zegt ‘kwartiermaker’ Joost

ringen als lobbyorganisatie optreden

“Soms worden suggesties vanuit de

met STOWA meer aandacht bij de

aanzien van IT-projecten kunnen

waarschijnlijkheid veel meer partijen aan-

de Haan. “Alles wat wij doen moet daar

om zaken op de agenda te krijgen bij

Unie van Waterschappen opgevat

waterschappen te ontwikkelen voor

verbeteren. We kunnen laten zien

haken: gemeentes, provincies enzovoorts.”

dus op passen. Omdat de Digital Delta per

de diverse instanties in Den Haag.”

als bemoeienis. Dat is typerend voor

het vervolgtraject, met daarin tevens

dat innovatieve ontwikkelingen

“Binnen de Unie van Waterschappen

een sector in ontwikkeling. Als het

de betrokkenheid van het bedrijfs-

niet heel veel geld hoeven te kosten

No-brainer

gegeven moment kunnen concluderen dat

hebben we gekozen voor een focus

gaat om innovatie is de eerste reactie

leven. We moeten namelijk van een

en bovendien maatschappelijk

De waterwereld heeft binnen de Omge-

de Laan van de Leefomgeving al voor een

op onderwerpen die er binnen ons

bij de waterschappen vaak dat men

push- naar een pullstrategie: dus als

rendement opleveren. Mislukt is

vingswet overigens vooral te maken met de

deel gerealiseerd is. Aansluiten op Digital

eigen domein en de Topsector Water

zelf al een innovatieagenda heeft en

waterschappen eerst de vraag of het

het wanneer er in dit opzicht niets

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht

Delta is voor betrokken partijen in die zin

echt toe doen. Digital Delta is er een

goed bezig is. Toch wordt er ook goed

probleem formuleren, waarna bedrij-

verandert.”

(Wabo) en de Waterwet, voor alle dingen

een no-brainer.”

project of projectje groeit, zou je op een

41

En nu verder... Het programma Digital Delta heeft belangrijke resultaten bereikt. Voor de volgende fase is het essentieel dat de bestuurlijke betrokkenheid in de gouden driehoek – de samenwerking tussen overheid, onderzoekers en ondernemers – behouden blijft. De realisatie van het programma Digital Delta staat of valt bovendien met een goede besluitvorming.

de waterschappen dient vanzelfsprekend te zijn. De kern van de samenwerking IN DE EERDER GENOEMDE Gateway

wordt gevormd door de publieke partijen:

Review stonden destijds enkele essentiële

Rijkswaterstaat en de waterschappen,

aanbevelingen, die goeddeels zijn of wor-

aldus de Gateway Review. Samen moeten

den ingevuld: een weloverwogen besluit

zij er de schouders onder zetten en een

over cases en standaarden, alsmede een

robuuste sturing en besluitvorming garan-

inventarisatie van de relatie tussen Digital

deren. Heldere afspraken moeten worden

Delta en andere initiatieven, waarbij wordt

gemaakt over wat dit betekent voor de

uitgegaan van maximale synergie en her-

rolneming van waterschappen. Verder zou

gebruik. Een andere aanbeveling was het

men moeten accepteren dat het maken

uitwerken van integrale financiering voor

van goede afspraken tijd kost.

het programma, inclusief de beheerfase. Kritieke aanbevelingen betroffen onder

Voorlopers

meer het herijken van de bestuurlijke en

Dijkgraaf Luc Kohsiek prijst vanuit de

organisatorische randvoorwaarden. Maar

waterschappen overigens de rol van het

ook het borgen van de blijvende aandacht

Hoogheemraadschap van Delfland als

van het bestuurlijke niveau voor de ac-

42

mede-initiatiefnemer voor Digital Delta.

tieve betrokkenheid van de zogenoemde

“Het is altijd mooi om zulke voorlopers te

gouden driehoek. De samenwerking met

hebben. Als Hollands Noorderkwartier

> 43

EN NU VERDER...

>

STEF HUMMEL

‘Logische vervolgstappen’

willen we best tijd en energie in de implementatie stoppen, maar dan is wel voldoende consensus nodig over de voordelen. Ik denk dat dit voor alle waterschappen

Stef Hummel is als Software Architect werkzaam bij Deltares. Hij houdt zich bezig met de ontwikkeling van software voor het analyseren en verwerken van data. Ook de user interfaces hebben zijn aandacht.

geldt. Delfland en Rijkswaterstaat willen als initiatiefnemers uiteraard graag een snelle implementatie, maar er zit wat mij betreft nog een fase vóór: iedereen moet voldoende verleid zijn om graag mee te willen doen.” Aangenomen wordt dat de generieke

“Toen Deltares tweeënhalf jaar

op de kennis en kunde van Nederland

belangen voor alle betrokkenen duidelijk

geleden instapte in Digital Delta,

en Deltares, en de ontwikkeling op

zijn, daarnaast dienen ook de inividuele

waren er vijf partijen betrokken.

dit gebied stimuleert.”

of institutionele belangen te worden

Die organisaties werden allemaal

“Voorheen kwamen we altijd wel aan

gediend. Die zaken lopen volgens Hans

vertegenwoordigd op stuurgroep-

de benodigde data, maar zelf zoeken

Oosters (dijkgraaf Hoogheemraadschap

en programmaniveau. Deltares

naar bronnen is niet de gemakkelijk-

van Schieland en de Krimpenerwaard

dacht mee over de uiteindelijke

ste weg. De beschikbare data is veelal

en voorzitter van de Unie van Water-

vorm van het platform. Er werd

niet eenduidig en bovendien niet

schappen) nogal eens uiteen. “De nieuwe

een architectenteam samengesteld

altijd even eenvoudig te vinden. Naast

Omgevingswet wordt gepresenteerd als

waarin ik op basis van mijn

data heb je tools en services nodig om

een liberalisering die het bedrijfsleven ten

ervaring met de architectuur van

deze te kunnen analyseren, bewerken

goede komt. Er wordt een prachtig digitaal

softwaresystemen namens Deltares

en gebruiken. Digital Delta kan de

toekomstbeeld geschetst, maar het is nog

plaatsnam. Ik werkte daarbij samen

basis vormen voor verdere ontwikke-

lang niet zeker of iedereen straks blij is.

met vertegenwoordigers van

ling van dergelijke applicaties door

Prima om bijvoorbeeld alle vergunningen

andere betrokken organisaties:

de oorspronkelijke stakeholders en

digitaal beschikbaar te laten zijn, maar

Rijkswaterstaat, TU Delft, IBM,

eventuele derde partijen.”

er zijn er die hooguit twee- of driemaal

Hoogheemraadschap van Delfland.”

per jaar worden uitgegeven. Is dat de

Logische stappen

kosten en inspanning van digitalisering

Goede naam

wel waard? Het moet tenslotte allemaal

“Deltares werkt als kennisinstituut

uit belastingen betaald worden. Het

“Het project is nog

“Het project is nog niet ver genoeg gevorderd om te kunnen bepalen of

intensief samen met andere kennisin-

al onze eigen doelstellingen gehaald

maatschappelijke belang wordt dus door

verdienmodel zoals geschetst door IBM’s

stelling of bedrijf met een goede use case

niet ver genoeg

stellingen, overheden en bedrijfs-

zijn. Dat we nog niet zover zijn, heeft

iedereen onderschreven, maar vanuit het

Djeevan Schiferli is vooral een belofte

komt, die aantoont welk voordeel zij den-

gevorderd om te

leven. Nederland heeft van oudsher

wellicht te maken met dat we in het

institutionele belang moet er wel een

voor de langere termijn: “De vraag van

ken te kunnen behalen, en duidelijk maken

kunnen bepalen

internationaal een goede naam op

begin ambitieus waren, maar dat

‘verdienmodel’ onder liggen.”

de publieke partijen was: hoe kunnen we

welke data zij daarvoor nodig hebben, fa-

of al onze eigen

het gebied van watermanagement.

we vervolgens te veel gepraat en

aan de hand van data kosten besparen en

ciliteer dan dat die data beschikbaar wordt

doelstellingen

Datamanagement is onontbeerlijk

geschreven hebben. In de uitvoering

tegelijkertijd het bedrijfsleven ondersteu-

gesteld en maak dat meteen herbruikbaar

gehaald zijn.”

om de waterproblemen het hoofd te

moet het nu vanuit meerdere partijen

Belofte

Ten aanzien van Digital Delta zit de winst

nen om sneller slimme toepassingen en

voor anderen. Eén keer ontwikkelen, maar

bieden. Deltares levert mede op ba-

komen: mensen moeten er echt mee

’m vooral in het delen van data en toepas-

diensten te ontwikkelen voor diezelfde

wel meteen met hergebruik en gebruiks-

sis van data oplossingen en innova-

aan de slag willen. Liefst in logische

singen in het kader van beter waterbeheer

publieke partijen, bij voorkeur met een

vriendelijkheid in het achterhoofd. Maak

ties aan nationale en internationale

stappen.”

en een eventuele bottom-up koppeling

internationale afzetmarkt. Het antwoord

gebruik van de creatieve slagkracht van

waterbeheerders. Digital Delta is een

aan de Laan van de Leefomgeving. Het

daarvoor is wel bewezen: als een kennisin-

private partijen, maar daag ze ook uit.”

44

>

belangrijk initiatief dat goed aansluit 45

HEARA.N EJNO O NS UTVDE ER D ..

EN NU VERDER...

heerders van het oppervlaktewater hebt: Rijkswaterstaat en de waterschappen. Het uitgangspunt is altijd

‘Geen papieren initiatief’

een verdeling van ‘50/50’ geweest, wat betekent dat we allebei de helft

“Iedereen moet voldoende verleid zijn om graag mee te willen doen”

van de kosten en inspanningen hebben gedragen. Verder hebben we STOWA om een bijdrage gevraagd, ook al om de reeds beschikbare oplossingen en eventuele gedeelde behoeften te koppelen. Het is voor iedereen duidelijk dat wanneer

Joost de Haan geldt samen met Raymond Feron (Rijkswaterstaat) als een van de drijvende krachten achter Digital Delta. Vanuit het Hoogheemraadschap van Delfland werd hij allereerst ‘uitgeleend’ aan de Topsector Water, alwaar hij de ideeën op de kaart zette. Als Kwartiermaker Fysieke Digital Delta geeft hij het project mede gestalte.

Digital Delta alleen iets van Delfland

Om Digital Delta een fase verder te krijgen

of een ander waterschap zou zijn, de

is een politiek mandaat nodig, zegt Ever-

helft van de wereld zou afhaken. Zou

wijn. Eerst ontdekken waar de knelpunten

alleen Rijkswaterstaat de trekker zijn geweest, zou weer een andere

“We hebben tijdens de ideevorming

Dat vraagt in deze fase echter wel om

zitten, om vervolgens een organisatie

leiderschap. Stefan Kuks (Vechtstromen

de regie te laten voeren op een verder democratisch en oplossingsgericht proces.

helft zijn afgevallen. Het gaat om de

en Unie van Waterschappen): “Als bestuur-

gebruiker en niet om de machtsver-

ders hebben we de neiging om techno-

houdingen.”

logische invulling en afwegingen over te

De Stuurgroep Water wordt voorgezeten

laten aan mensen die daar meer verstand

door de minister, die kan prima realiseren

“We gebruiken de vraag en behoeften “Je moet elkaar

>

“Maar eerst moet dat mandaat er dus zijn.

onder de stakeholders om onder-

van hebben. Het risico is dat al die mensen

dat het onderwerp op de agenda komt.

klankbordgroep van meer dan

van ondernemerschap en bestaande

werpen te agenderen en te vragen

met elkaar technocratisch blijven praten

We hebben een stok achter de deur nodig,

blind weten

ooit met een grote groep met vooral

twintig Nederlandse partijen in het

infrastructuur en visie. De aanvanke-

wie kan helpen het op te lossen, of

en er een soort hobbyisme in sluipt. Als

maar moeten de andere stakeholders

te vinden.

ondernemers een workshop gehou-

leven geroepen. We vroegen hen

lijke vijf partners – IBM, Deltares, TU

bestaande oplossingen met elkaar

bestuurder wil je vooral grip houden op

tegelijk echt iets te bieden hebben.”

Erop kunnen

den tijdens een innovatie-estafette.

voortdurend hoe de uitwerking van

Delft, Rijkswaterstaat en wij – zaten

te delen. Gebruik maken van elkaars

kosten en functionaliteit.”

vertrouwen

Onze vraag was wie van hen bereid

Digital Delta kan helpen om hun

er allemaal hetzelfde in, maar wel

kracht, daar gaat het om. Je moet el-

Europees

dat een ander

was om op basis van één gedeelde

werk beter te doen. Daarbij was er

met een gescheiden opdrachtgever-

kaar blind weten te vinden. Erop kun-

Dat de besluitvorming rond bijvoorbeeld

Raymond Feron: “Er is voor Digital Delta

gaat helpen

infrastructuur concreet te laten zien

aanvankelijk een mkb-partij die

schap: overheden versus marktpar-

nen vertrouwen dat een ander gaat

standaarden en inrichting van het koppel-

een Europees scenario denkbaar. De

zoeken naar een

wat wij in Nederland op het gebied

duidelijk aangaf bang te zijn door

tijen en kennisinstituten. Het was

helpen zoeken naar een probleem

punt tijd kost, vindt Boris Everwijn (IHW)

funding is er nog niet, maar er loopt een

probleem dat je

van waterbeheer kunnen. Het fysieke

het project de markt uit gedrukt

logisch dat de regie over een ‘dun

dat je samen hebt. Het is nooit alleen

niet vreemd. Hij spreekt van ‘allergie voor

aanvraag via Interreg: een subsidierege-

samen hebt.“

aspect was wel belangrijk, omdat er

te worden. Omdat dat nooit de

stukje van de IT’ en de ontwikke-

jouw probleem. Een soort ‘mutual

regie’. “Mensen hebben in de praktijk van

ling voor samenwerkingsprojecten op

binnen de topsectoren veel dingen

bedoeling kon zijn, zijn we een

ling van standaarden en afspraken

gains plus’ over de commandolijnen

alledag al genoeg taken en verantwoorde-

het gebied van ruimtelijke en regionale

de revue passeerden die nooit van

andere koers gaan varen. Dus de

over kwaliteit van validatie bij de

heen.”

papier af kwamen. Het resultaat was

toetsing in de markt en vervolgens

overheid kwamen te liggen. Het ging

twaalf concrete aanbiedingen vanuit

bijstelling, zijn een voorwaarde

namelijk om de ontwikkeling van

het bedrijfsleven en kennisinstituten

geweest voor een succesvol

een ecosysteem waarbij iedereen,

ontwikkeling. Het is de bedoeling dat we de onderzoeksresultaten en de imple-

Het regievraagstuk betreft dus hoe we

mentatie-ervaringen gaan delen met

“Om wat te kunnen bereiken moet je

iedereen zover krijgen om alle gevraagde

decentrale overheden binnen de zogehe-

Niet doordrukken

om te investeren in verschillende use

vervolg. De gebruiker staat dus

ook andere marktpartijen, zoveel

wel gevoel houden met het tempo

data via een api in het vereiste formaat en

ten ‘noordwest-landen’. Dat traject heeft

cases. Daarmee zijn we aan de slag

voorop. Het betrekken van de

mogelijk kunnen aanhaken. En dan is

dat een specifieke overheid aankan.

op de juiste wijze aan te bieden. Bij ons als

betrekking op alle domeinen en is dus niet

gegaan.”

driehoek – overheid, bedrijfsleven

er vertrouwen in de overheid.”

en kennisinstellingen – is enorm Klankbordgroep

46

lijkheden. Zij zitten dus niet te wachten op wensen en eisen vanuit nog meer partijen.

belangrijk geweest, want het moet

Twee beheerders

“Toen het Digital Delta-concept

uiteindelijk wel gebruikt worden.”

“We hebben vanaf het begin gezegd

gestalte kreeg, hebben we een

“Digital Delta is echt een combinatie

dat je altijd in Nederland twee be-

Een klein waterschap, een kleine

IHW gaat het dan over wettelijke verplich-

waterspecifiek. Het zou bijvoorbeeld heel

gemeente, een klein dienstonderdeel

tingen, voor andere domeinen moet het

goed kunnen dat ons datamodel voor wa-

kan lang niet zo veel aan als een

gebeuren op basis van vrijwilligheid. En

ter en een Noorse standaard op het gebied

grotere. Je moet dingen niet willen

dan moet je hard werken voor voldoende

van verkeer mede de basis gaan vormen

doordrukken.”

draagvlak.”

van het internationale geheel.” 47

“Er is voor Digital Delta een Europees scenario denkbaar”

48

49

INTERVIEW

Michiel van Haersma Buma, dijkgraaf van het Hoogheemraadschap van Delfland, geldt als een van de initiatiefnemers van het project Digital Delta. “Het idee ontstond mede op basis van onze uitdagingen hier in Delfland, waar we enorm veel uitvraag deden naar informatie.” Het beter beschikbaar maken van informatie en hergebruik van bestaande technologieën en standaarden kwamen mede door zijn inspanningen hoog op de agenda binnen de Topsector Water. “Nadat het belang van informatiedeling helder was gemaakt, werd iedereen steeds enthousiaster. We hebben vervolgens gewoon het initiatief gepakt.”

Michiel van Haersma Buma:

DOOR HOTZE ZIJLSTRA

50

Hadden jullie bij de start van het traject al een roadmap

Zag men binnen uw eigen organisatie, het Hoogheem-

of einddoel voor ogen?

raadschap van Delfland, direct de voordelen?

“Zo’n project heeft alleen maar kans van slagen als je

“Absoluut. Voor goed waterbeheer zijn de juiste geva-

het onorthodox aanpakt, er een beetje in gelooft en

lideerde en gestandaardiseerde gegevens cruciaal. Bij-

nog niet te veel nadenkt over wat er later allemaal van

voorbeeld bij het tegengaan van de indringing van zout

achter de horizon tevoorschijn gaat komen. Je moet het

water. Voorheen was ons beleid gebaseerd op metingen

gewoon doen, wat binnen een overheidsorganisatie nog

in het eigen gebied, terwijl het zoute water elders al eer-

best ingewikkeld is. Al snel is ook Rijkswaterstaat aan-

der kan zijn opgemerkt. Door databronnen en sensoren

gehaakt, waardoor er ineens een grote speler bij kwam.

van onszelf en externe partijen te koppelen, kunnen

Daarnaast had de Unie van Waterschappen zich ver-

we naast reageren ook anticiperen door wanneer nodig

bonden. Als Delfland hebben we het geheel gedragen,

meer zoetwater in het gebied toe te laten. Ook voor an-

om het uiteindelijk in de wisselwerking met de andere

dere waterschappen waren de voordelen van informa-

partijen gestalte te geven. In 2012 is begonnen met de

tiedeling en het hergebruik van technologieën vanuit

proeftuin Fysieke Digital Delta.”

oogpunt van kosten en beheer evident. We lieten als

“Inspelen op individuele en algemene behoeften” > 51

M I C H I E L VA N H A E R S M A B U M A

in begrijpelijke termen over te praten was de impact voor iedereen duidelijk. Bestuurders konden op basis hiervan hun beslissingen

>

waterschappen tevens zien dat we dynamische organisaties zijn,

onderbouwen.”

die door samenwerking grote stappen maken.” Wat waren tot nu toe de belangrijkste leermomenten? Ruim vier jaar later is de beoogde catalogus, die waterdata vindbaar

“Vanuit Rijkswaterstaat is vorig jaar sterk gestuurd op een tweede

moet maken, een feit.

Gateway Review. Dit om eventuele problemen of vragen vanuit

“De eerste fase in het project is inderdaad afgerond. We hebben

de politiek en de diverse achterbannen voor te zijn. Dat was

de betreffende vertegenwoordiger binnen de Topsector, Stefan

een goede beslissing. Verder had TAX-i – het mislukte systeem

Kuks (tevens watergraaf Vechtstromen en bestuurslid van de Unie

voor waterschapsheffingen – geleerd dat het niet helpt wanneer

van Waterschappen, red.), laten weten dat de innovatie is voorbe-

iedereen vanuit het eigen belang meepraat. Bij Digital Delta zijn

reid, getest en beoordeeld – met als belangrijkste conclusie dat de

we van uitdaging naar uitdaging bewogen, waarbij we voortdurend

beoogde doelstellingen zijn ingelost en de verdere mogelijkheden

hebben ingespeeld op zowel specifieke als generieke behoeften.

haalbaar zijn. Binnen de Unie van Waterschappen is Digital Delta

Als we alles vanaf het begin helemaal hadden beschreven, dan

inmiddels met succes voorgesteld aan de leden. Na oplevering van

was het nooit van de grond gekomen.”

“Universiteiten moeten excelleren in onderzoek. Digital Delta helpt om die data te ontsluiten”

de catalogus start nu de toepassingsfase: de ontwikkeling van een centraal koppelpunt waarop geautoriseerde belanghebbenden

Een veelvoud aan stakeholders met verschillende belangen kan

kunnen aanhaken. Hiervoor wordt een andere bestuurder binnen

enorm vertragend werken.

de Unie verantwoordelijk: Hans Oosters, dijkgraaf Hoogheemraad-

“Ik heb dus namens de Unie van Waterschappen de broek aange-

schap van Schieland en de Krimpenerwaard.”

trokken en er niet te veel over nagedacht of ze het allemaal met me eens waren. Als je de voorhoede vormt en erin gelooft, moet je het gewoon doen. Als Delfland hadden we zelf belang bij een Digi-

“Als je gaat wachten tot de laatste meedoet, dan ebt uiteindelijk de interesse weg”

tal Delta en dus wilden we er effort in stoppen om het voor elkaar te krijgen. Tegelijk zijn we een onderdeel van de BV Nederland, zodat tevens een maatschappelijk belang wordt gediend. Wij namen in die zin onze verantwoordelijkheid voor de gehele watersector. We gingen ervan uit dat we de achterban van alle individuele waterschappen uiteindelijk wel mee zouden krijgen.” Was het belangrijk dat de funding initieel door jullie en Rijkswaterstaat werd opgebracht? “Ik ben inderdaad niet met de collectebus langs de individuele waterschappen gegaan. Wij hebben aangeboden samen met

Digital Delta geldt als voorbeeld van een succesvol IT-project binnen

Rijkswaterstaat op 50/50-basis het risico te nemen. Wel hebben

de overheid. Hoe verklaart u het succes?

we STOWA erbij gevraagd en wat subsidie gekregen. Onze insteek

“We hebben de groep die eraan gewerkt heeft niet te groot

ten aanzien van de andere waterschappen was: eerst maar eens

dat hetgeen wij voor ogen hadden vragen adresseerde die

gemaakt. Daarbij was er sprake van een groot onderling vertrou-

aantonen dat het nuttig en levensvatbaar is. Zo ja, dan stapt ieder-

iedereen had. We speelden dus in op individuele en algemene

wen. Het was en is vooral een wisselwerking, waarbij we elkaar

een wel in. Succes heeft immers vele vrienden. Als je gaat wachten

behoeften.”

aanvullen en niet gaan voor een foto in de krant. Er is bovendien

tot de laatste meedoet, dan verloopt het proces te traag, neemt de

Hiermee lieten we de andere waterschappen zien niet bang te

veel respect voor elkaars posities. Daarnaast hebben we alle

overhead toe en ebt uiteindelijk de interesse weg.”

zijn om onze nek uit te steken. Een andere belangrijke factor

Hoe gaat u binnen de beschreven groepsdynamiek om met de omar-

was de verbinding met de businesses: geloven de mensen erin

ming van standaarden?

waren de twee zeer diepgaande Gateway Reviews, met uitein-

Stakeholders zien alle de waarde van Digital Delta. Toch was er

en vertellen ze het tegen hun collega’s. Het duo Joost de Haan

“Er worden simpelweg keuzes gemaakt: deze standaard gaat het

delijk een positief advies. Een andere succesfactor was dat de te

koudwatervrees te overwinnen. Hoe hebben jullie dat gedaan?

en Raymond Feron heeft hier een onmisbare rol in gespeeld.

worden. Uiteraard kijken we wel goed naar de standaarden die

behalen voordelen van het project goed uit te leggen waren. Qua

“Parallel aan Digital Delta draaiden we in samenwerking met

Nadat we de steen in de vijver hadden gegooid, zochten we

op dit moment in zwang zijn, en ook de wensen en behoeften bij

IT is het best ingewikkeld, begrijp me niet verkeerd, maar door er

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier het project 3Di.

bondgenoten en ontstonden de rimpelingen. Al snel bleek

de gebruikers worden meegewogen. Anders is het resultaat bij

stappen zeer zorgvuldig genomen. Een onderdeel van het proces

52

> 53

M I C H I E L VA N H A E R S M A B U M A

openheid, autorisatie enzovoorts. Geen lock-in en geen lockout. Vervolgens zouden alle marktpartijen, inclusief IBM, weer kunnen aanhaken. Dat zal ook gebeuren. De Digital Delta is geen overheidsspeeltje.” Hoe ziet u de rol van de kennisinstellingen in dezen? “Universiteiten moeten excelleren in onderzoek. Daar hebben

“De belangrijkste winst is dat we al onze beslissingen beter gefundeerd kunnen nemen”

ze toegang tot de juiste data voor nodig. Digital Delta helpt om die data te ontsluiten. Omgekeerd zullen zij hun gegevens en uitkomsten inbrengen. Ze gaan nieuwe technologieën en mogelijkheden ontwikkelen, die op enig moment op de markt aangeboden zullen worden. Denk aan sensors, apps en andere slimme dingen. De revenuen zitten er dus in dat ze beter onderzoek kunnen doen, waaruit vervolgens weer nieuwe bedrijvigheid ontstaat. Dat heeft weer positieve gevolgen voor de economie en het waterbeheer. Mogelijk krijgen private partijen, die nu een deel van de datavoorziening verzorgen, in kwantitatieve zin minder opdrachten. Tegelijk gaat er een wereld van nieuwe business voor ze open, omdat ze een hogere kwaliteit dienstverlening

>

wijze van spreken een auto die nooit rijdt. Maar er vallen al direct

kunnen ontwikkelen.”

heel veel standaarden af, bijvoorbeeld omdat ze bijvoorbeeld niet gebruiksvriendelijk genoeg zijn of te duur voor algemeen gebruik.

Heeft u een ideaal eindplaatje voor ogen? Waar moet Digital Delta

Het staat alle betrokkenen vrij om point-to-point afwijkende stan-

over een aantal jaar staan?

daarden te gebruiken, maar die vormen geen onderdeel van het

“Mijn ideaal is dat het platform straks klaar is voor alle toekomsti-

geboden ecosysteem.”

ge vragen. We hebben in die zin een voorsprong dat we nu al een antwoord kunnen geven op diverse ontwikkelingen, zoals interna-

Er wordt veel belang gehecht aan de driehoek van overheid, ken-

tionale samenwerking en de Laan van de Leefomgeving. Sterker:

nisinstellingen en bedrijfsleven. De laatste categorie lijkt nu even

met de ontwikkeling van Digital Delta richten we die Laan al voor

uit beeld. Wanneer gaan bedrijven weer aanhaken?

een groot deel in. We moeten het alleen wel voortdurend uitleg-

“Ik vertelde al dat zorgvuldigheid een van de pijlers van het

gen, de voordelen laten zien. Vervolgens kunnen we de vragen

gehele traject is geweest. Je moet immers voorkomen dat je uit-

invullen die andere belanghebbenden zelf stellen. Dit alles is in

eindelijk vastloopt. Tijdens de Gateway Reviews is goed gekeken

het kader van zorgvuldige besteding van overheidsgeld van grote

naar de positie van de andere betrokken partijen: Deltares, IBM

waarde: iets wat er al is hoef je namelijk niet meer te ontwikkelen.

en TU Delft. Deden we binnen de wisselwerking met hen wel de

In de zeer nabije toekomst zal het concept volop worden toege-

juiste dingen ten aanzien van mededinging of vendor lock-in? En

past, ook internationaal. Mede dankzij aangehaakte markt- en ken-

zouden die partijen gezien die voorwaarden wel tot het einde

nispartijen kunnen we daarmee een deel van ons gedachtegoed

kunnen blijven meedoen?

exporteren. Aan de andere kant kunnen we de in het buitenland

Uit de Gateway Review kwam naar voren dat wij als overhe-

opgedane ervaringen weer gebruiken binnen onze eigen praktijk.

den de volgende stap moesten zetten – ook al met het oog

De belangrijkste winst is dat we al onze beslissingen binnen het

op garanties ten aanzien van bescherming van data, maar ook

waterbeheer beter gefundeerd kunnen nemen.”

54

55

www.digitaldelta.nu 56