Gebouwen en voorzieningen B. Ongestoord verblijf

Gebouwen en voorzieningen B

Ongestoord verblijf

Ongestoord verblijf Opdrachten

K. Gieteling

eerste druk, 2003

❑ ONGESTOORD VERBLIJF

3

Artikelcode: 24067.1 Colofon Auteur(s): Redactie: Illustraties: Onderwijskundige:

K. Gieteling Studio Maan, M. Severijnen Verbaal - bureau voor visuele communicatie A. Scholten

© 2003 Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.

4


Voorwoord

Deze uitgave bevat de onderwijseenheid ‘Ongestoord verblijf’ van de deelkwalificatie Gebouwen en voorzieningen B. Voor de onderwijseenheid is er een uitgave met opdrachten en bronnen en een uitgave met theorie.

Opdrachten Aan het begin van elke opdracht staat het opdrachtdoel. Daar staat wat je aan het einde van de opdracht moet kunnen. De opdrachten bevorderen de zelfwerkzaamheid. Met de opdrachten kun je je kennis in de praktijk toetsen of bepaalde vaardigheden trainen. Als je alle opdrachten met voldoende resultaat hebt uitgevoerd, beheers je de stof.

Bronnenoverzicht Om de opdrachten uit te voeren heb je informatie nodig. Hiervoor kun je het bijbehorende theorieboek gebruiken. Maar je kunt ook andere bronnen raadplegen. In het bronnenoverzicht staat waar je allemaal informatie kunt vinden over nutsvoorzieningen, storingen, het onderhouden van voorzieningen en gebouwen. Dit kunnen boeken zijn, maar ook vakbladen, folders, video’s, het internet enzovoort.

Theorie Het theorieboek bevat de theorie die je het meest nodig hebt en die niet zo snel verandert. Om het bestuderen en verwerken van de tekst gemakkelijk te maken, kun je aan het einde van elke paragraaf verwerkingsvragen maken. Veel succes bij het werken met deze uitgave. De auteur, K. Gieteling

❑ VOORWOORD

5

Oriënterende opdracht

Een opdracht plannen Voer deze opdracht in overleg met je begeleider uit. a Lees alle opdrachten globaal door. Noteer bij elke opdracht wat je al kunt en wat je er al van weet. Noteer vervolgens bij elke opdracht een vraag waar je graag antwoord op zou willen hebben.

Nr.

Wat kan ik al?

Wat weet ik al?

Vraag

1.1

1.2

2.1

2.2

2.3

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

6


Nr.

Wat kan ik al?

Wat weet ik al?

Vraag

4.1

4.2

4.3

4.4

4.5

4.6

4.7

4.8

4.9

4.10

b

❑ VOORWOORD

Maak nu in de onderstaande tabel een planning. Noteer in kolom twee of je de opdracht alleen, samen of onder begeleiding moet maken. Noteer in kolom drie de plaats van de uitvoering. Maak in kolom vier een inschatting van de tijd die je denkt nodig te hebben voor de opdracht. Plan vervolgens wanneer je de opdrachten kunt gaan uitvoeren. Als je bijvoorbeeld twee opdrachten op

7

dezelfde plaats moet gaan uitvoeren, kun je die misschien wel tegelijk uitvoeren. Noteer in kolom vijf de datum. Nr.

Alleen/samen/on der begeleiding?

Plaats van de uitvoering?

Benodigde tijd?

Wanneer uitvoeren?

1.1

1.2

2.1

2.2

2.3

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

4.1

8


Nr.

Alleen/samen/on der begeleiding?

Plaats van de uitvoering?

Benodigde tijd?

Wanneer uitvoeren?

4.2

4.3

4.4

4.5

4.6

4.7

4.8

4.9

4.10

❑ VOORWOORD

9

10


Inhoud

Voorwoord 5 Een opdracht plannen 6 1

Nutsvoorzieningen 13

2

Het verhelpen en melden van storingen 16

3

Onderhouden van voorzieningen 21

4

Onderhouden gebouwen 30

Wat is er van je planning terecht gekomen? 50 Bronnenoverzicht 52

❑ INHOUD

11

12


1

Nutsvoorzieningen

Leerdoelen Na – – – – –

het maken van de opdrachten kun je: de nutsmeters aflezen; de hoofdafsluiters bedienen; zekeringen vervangen en/of resetten; aardlekschakelaar resetten; bij calamiteiten de juiste handelingen verrichten in de meterkast.

1.1 Opdracht 1.1

Opdrachten

Kleine storingen Doel Je kunt aangeven welke kleine storingen aan nutsvoorzieningen je zelf mag verhelpen. Oriëntatie Je weet vast al wel dat werken aan gas- en elektrische apparaten in veel gevallen het werkterrein van de gecertificeerde vakspecialist is. Jouw belangrijkste taak is om bij storingen aan deze nutsvoorzieningen erger te voorkomen. Het is dus belangrijk dat je snel de hoofdkraan van het gas of de waterleiding weet te vinden. Ook de plaats van de meterkast moet je soms letterlijk in het donker kunnen vinden. Schrijf vijf soorten storingen op die volgens jou kunnen voorkomen bij nutsvoorzieningen. ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

❑ NUTSVOORZIENINGEN

13

Uitvoering Vraag aan een beheerder van een gebouw welke storingen er bij nutsvoorzieningen voorkomen en in welke gevallen hij er een specialist bij haalt. ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Onderzoek nu bij verschillende gebouwen waar de hoofdkranen van de nutsvoorzieningen en de meterkasten zich bevinden. Schrijf in de tabel op wat je zelf in geval van een storing zou mogen en kunnen doen. Schrijf ook op in welke gevallen je de specialist moet laten komen.

1

Nutsvoorziening?

Storing?

Zelf ingrijpen?

Vakman?

Elektriciteit

Zekering door

Zekering vervangen

Niet nodig

2 3 4 5 6 7 8 9

14


Afsluiting Jullie begeleider zal tijdens de nabespreking controleren of jullie aan alles gedacht hebben. Daarnaast zal hij aandacht besteden aan de manier waarop jullie met elkaar tot de conclusies gekomen zijn. Opdracht 1.2

Een meterkast controleren en bedienen Doel Je kunt een meterkast controleren en bedienen. Oriëntatie Zoals je inmiddels weet, mag je zelf niet zo heel veel doen aan het onderhoud van elektrische installaties. Maar controle of alles nog goed functioneert moet wel. Je kunt pas goed controleren, als je weet waarop je moet letten. Weet je dat niet precies? Neem dan in een theorieboek informatie over elektrische installaties door. Zoek vervolgens drie verschillen tussen oude en nieuwe meterkasten. Drie verschillen tussen oude en nieuwe meterkasten zijn: 1

.............................................................

2

.............................................................

3

.............................................................

Uitvoering Maak een schematische tekening van een oude en een nieuwe meterkast. Geef de plaats van de verschillende onderdelen aan: smelt- of automatische zekering, hoofdzekering, groepsschakelaars, aardlekschakelaar en aardleiding. Controleer of er reservezekeringen aanwezig zijn. Natuurlijk vermeld je op de tekening ook de bijbehorende Ampères met kleurcodering. Afsluiting Op een afgesproken tijdstip demonstreer je met behulp van je schema dat je de verschillende meterkasten kunt controleren en bedienen.

❑ NUTSVOORZIENINGEN

15

2

Het verhelpen en melden van storingen

Leerdoelen Na – – – – – – – – – –

het maken van de opdrachten kun je: de kleurcodering van het elektrisch leidingnet herkennen; elektrische apparatuur buiten werking stellen en ontkoppelen van het net; elektrisch schakelmateriaal en stekkers vervangen; elektrische apparatuur controleren op de werking; gasinstallaties controleren op lekkage; adequaat handelen bij lekkages; de gasslang controleren op leeftijd en toestand; storingen melden bij een reparateur; waterleidingen en watergebruikende apparaten controleren op lekkage; afdichtingen vervangen.

2.1 Opdracht 2.1

Opdrachten

Een stekker vervangen Doel Je kunt een stekker vervangen. Oriëntatie

Fig. 2.1 Gedemonteerde contactstop met beschermingscontact en trekontlasting.

Soms kan het gebeuren dat je hulp ingeroepen wordt, omdat een lamp of een elektrisch apparaat niet meer werkt. Als het probleem bij de stekker zit, kun je de stekker vaak zelf vervangen. Er zijn veel soorten en maten stekkers. Schrijf vijf verschillende soorten stekkers op. ................................................................

16


................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Uitvoering Volg een instructie over het vervangen van stekkers. Maak tijdens de instructie aantekeningen. Aantekeningen: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Let goed op hoe je de apparatuur buiten werking stelt en ontkoppelt van het net. Ook de kleurcodering van de elektrische bedrading is heel belangrijk. Voordat je een bedrading los gaat halen, kijk je goed waar welke kleur draad vast zit of moet vastzitten. Tip: Soms is het handig voor het demonteren enkele details foto’s met een (digitale) camera te maken. Je kunt dan altijd opzoeken hoe alles vastzat. Ga vervolgens oefenen in het vervangen of repareren van een geaarde stekker. Afsluiting Geef in overleg met je begeleider een demonstratie van het vervangen of repareren van een stekker. Opdracht 2.2

Een gasslang vervangen Doel Je kunt een flexibele gasslang vervangen.

❑ HET VERHELPEN EN MELDEN VAN STORINGEN

17

Oriëntatie Je wordt door een klant geroepen, omdat het in de keuken naar gas stinkt. Natuurlijk vraag je iedereen eerst naar buiten te gaan en vooral geen sigaretje op te steken of vonken te maken. Dan sluit je de hoofdkraan en ventileer je de ruimte door bijvoorbeeld de ramen open te zetten. Bij inspectie van de flexibele gasslang van het kooktoestel constateer je dat die al op leeftijd is en wat kleine barstjes vertoont. Kortom, die moet vervangen worden. ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Uitvoering Bekijk een flexibele gasslang. Beantwoord volgende vragen. Wat is de gemiddelde levensduur van een gasslang? ................................................................ Hoe stel je de ouderdom van een gasslang vast? ................................................................ Wat is het merk van de gasslang? ................................................................ Wat is de lengte van de gasslang? ................................................................ Wat is de doorsnede van de gasslang? ................................................................ Hoe is de gasslang bevestigd? ................................................................ Moet er tape voor de afdichting worden gebruikt? ................................................................

18


Welk gereedschap heb je nodig als je de gasslang wilt vervangen? ................................................................

Afsluiting Geef een demonstratie van het vervangen van een flexibele gasslang. Je werk wordt beoordeeld op: – een systematische aanpak; – veilig werken; – een goede werkhouding; – het werktempo; – het eindresultaat. Opdracht 2.3

Een kraan repareren en onderhouden Doel Je kunt eenvoudig onderhoud en reparaties aan kranen uitvoeren. Oriëntatie Schrijf alle woorden op die bij je opkomen als je aan het onderhouden en repareren van kranen denkt. Bij het eenvoudig onderhoud en reparaties aan kranen denk ik aan: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Uitvoering Volg een instructie over het onderhoud en repareren van kranen. Noteer de handelingen die je moet verrichten in de juiste volgorde. Te verrichten handelingen: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

❑ HET VERHELPEN EN MELDEN VAN STORINGEN

19

................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Ga vervolgens oefenen in het onderhouden en repareren van kranen. Afsluiting Geef een demonstratie van het repareren van een kraan. Je werk wordt beoordeeld op: – een goede werkhouding; – een systematische aanpak; – het werktempo; – het eindresultaat.

20


3

Onderhouden van voorzieningen

Leerdoelen Na – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

het maken van de opdrachten kun je: toiletten, urinoirs en stortbakken onderhouden; douchebakken en baden onderhouden; kranen, afsluiters en douchekoppen onderhouden (ontkalken); kunststoffen die bij afvoerputten en riolering gebruikt worden herkennen; de belangrijkste eigenschappen van kunststoffen die bij afvoerputten en riolering gebruikt worden, noemen; verstoppingen van afvoerleidingen opheffen; soorten lampen herkennen en weten je waar je ze kunt toepassen; lampen aansluiten, daarbij rekening houdend met het opgenomen vermogen; waar nodig de juiste armaturen toepassen; lampen op de juiste manier vervangen; oude lampen op de juiste manier afvoeren; sensoren toepassen en instellen; sensoren onderhouden; de CV ontluchten en bijvullen; water aftappen bij de CV; thermostaatkranen onderhouden; filters vervangen; leidingen controleren; regelkleppen controleren.

3.1 Opdracht 3.1

Opdrachten

Een stortbak onderhouden en repareren Doel Je kunt onderhoud en reparaties aan de stortbak uitvoeren. Oriëntatie Zoek een plaatje van (de binnenkant) van een stortbak of open een stortbak en teken hem na. Zet de namen bij de verschillende onderdelen. Uitvoering Ga naar een bouwmarkt en vraag hoe je een vlotter af moet stellen. Wellicht kun je een folder meekrijgen. Schrijf de handelingen die je achtereenvolgens moet verrichten op.

❑ ONDERHOUDEN VAN VOORZIENINGEN

21

Handelingen voor het afstellen van de vlotter: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Bestudeer het mechanisme van de stortbak en stel de vlotter af. Afsluiting Wanneer je voldoende ervaring hebt, geef je een demonstratie van het afstellen van een vlotter. Je werk wordt beoordeeld op: – een goede werkhouding; – een systematische aanpak; – het werktempo; – het eindresultaat. Opdracht 3.2

Een afvoer onderhouden en repareren Doel Je kunt onderhoud en reparaties aan afvoer en riolering uitvoeren. Oriëntatie Je hebt het vast wel eens meegemaakt dat de afvoer verstopt is geraakt. Misschien heb je zelf al wel eens de afvoer ontstopt. Schrijf hieronder op welke verschillende manieren er zijn om een afvoer te ontstoppen. Geef daarbij ook de gereedschappen of hulpmiddelen aan.

Manier om te ontstoppen

Gereedschappen/hulpmiddelen

1

2

22


Manier om te ontstoppen

Gereedschappen/hulpmiddelen

3

4

5

Uitvoering Ga een afvoer ontstoppen. Let daarbij goed op de aanwijzingen van je begeleider. Afsluiting Schrijf op welke methode je gebruikt hebt en waarom. Zou je het de volgende keer anders doen? Waarom? ................................................................ ................................................................ ................................................................

Opdracht 3.3

Buitenverlichting onderhouden en repareren Doel Je kunt het onderhoud en reparaties aan buitenverlichting uitvoeren. Oriëntatie

Fig. 3.1 Lamp met lichtsensor.


23

Je gaat in de pikdonkere nacht naar buiten om wat hout voor de open haard te halen. Je vindt het vanzelfsprekend dat het licht daar aanspringt. Wanneer het donker blijft en je struikelt over het hakblok, besluit je dat het de hoogste tijd is om de volgende dag de automatische buitenverlichting te controleren en te repareren. Schrijf hieronder drie manieren op die een buitenverlichting kunnen laten aanspringen. ................................................................ ................................................................ ................................................................

Uitvoering Volg een les over het van onderhouden en repareren van een buitenverlichting. Noteer de hoofdzaken die in de les genoemd worden. Hoofdzaken: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Vergelijk na afloop van de les of jouw hoofdzaken met die van een studiegenoot. Hebben jullie dezelfde punten opgeschreven? Als er onderlinge verschillen zijn, bespreek je die met elkaar. Ga vervolgens een kapotte buitenverlichting repareren. Laat je werk door je begeleider controleren. Afsluiting Beantwoord de volgende vragen: Op welke wijze ben je erachter gekomen wat er kapot was? ................................................................ ................................................................ ................................................................

24


Hoe heb je de reparatie uitgevoerd? ................................................................ ................................................................ ................................................................

Opdracht 3.4

Centrale verwarming ontluchten en bijvullen Doel Je kunt de centrale verwarming ontluchten en bijvullen. Oriëntatie Beantwoord de volgende vragen over een centrale verwarming. Waarschijnlijk weet je sommige antwoorden al direct. Wanneer je twijfelt of het niet weet, kun je een theorieboek raadplegen of je vraag voorleggen aan een deskundige. Waarom moet je een cv ontluchten? ................................................................ ................................................................ Waarom zit de ontluchting boven? ................................................................ ................................................................ Waarom zit de afvoer van het water onder? ................................................................ ................................................................ Waar bevindt zich het expansievat? ................................................................ ................................................................ Waar is de functie van het expansievat? ................................................................ ................................................................


25

Uitvoering Bekijk hoe iemand in de praktijk een cv-installatie bijvult en ontlucht. Noteer welke handelingen je moet verrichten. Handelingen: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Je hebt nu gezien hoe het ontluchten en bijvullen in zijn werk gaat. Ga nu zelf een installatie ontluchten en bijvullen. Afsluiting Schrijf een korte werkinstructie voor het ontluchten en bijvullen van een cv-installatie. Lever deze ter beoordeling in bij je begeleider.

26


Opdracht 3.5

Lekkages aan dakgoten en afvoerbuizen dichten Doel Je kunt lekkages aan dakgoten en afvoerbuizen dichten. Oriëntatie

Fig. 3.2 Lekkages ontstaan vaak bij verbindingen.

Een lekkende dakgoot kan voor veel problemen en overlast zorgen. Bovendien biedt het naar beneden sijpelende of klaterende water een verwaarloosde indruk. Het is dus belangrijk dat je weet hoe je lekkages kunt dichten. Vaak zullen het noodreparaties zijn die het enige tijd moeten uithouden, totdat er groot onderhoud gepleegd kan gaan worden. Welke technieken, materialen en hulpmiddelen je kunt gebruiken, hangt af van de ernst van de situatie en van het materiaal waaruit de dakgoot en de bevestiging ervan bestaat. Een dakgoot moet goed afwateren, een juist afschot is heel belangrijk. Schrijf hieronder op welke materialen je kent die bij bevestigingen van dakgoten en het dichten van lekkages gebruikt worden.


27

Materiaal en afmeting dakgootelementen

Bevestiging van de elementen

Bevestiging van goot aan gebouw

Uitvoering Bezoek een bouwmarkt en onderzoek welke technieken en materialen er zijn voor het dichten van lekkages van verschillende dakgoten. Bestudeer de bijbehorende instructies nauwkeurig en maak er aantekeningen. Aantekeningen ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

28


................................................................ ................................................................ ................................................................

Voer een reparatie van een lekkende dakgoot uit en controleer met een tuinslang of het lekken is gestopt! Afsluiting Geef een presentatie van je werkwijze en vertel daarbij welke nieuwe materialen en technieken je hebt ontdekt tijdens de uitvoering van de opdracht.


29

4

Onderhouden gebouwen

Leerdoelen Na – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

het maken van de opdrachten kun je: bepalen welke isolatie je het beste kunt toepassen; isolatie op de juiste wijze plaatsen; bepalen welke tochtwerende middelen je het beste kunt toepassen; tochtwerende middelen op de juiste manier gebruiken en plaatsen; bepalen welke middelen voor ventilatie je het beste kunt toepassen; ventilatiemiddelen op de juiste manier onderhouden en gebruiken; de kwaliteit van hang-en-sluitwerk beoordelen; de verschillende soorten hang-en-sluitwerk herkennen; hang-en-sluitwerk vervangen en onderhouden; de verschillende verfsystemen omschrijven; de verschillende verfsystemen toepassen; plamuren, schuren, voorbewerken, en met rollers en kwasten verf aanbrengen; de verschillende soorten glas herkennen en benoemen; de toepassing van de verschillende glassoorten vermelden; veilig en verantwoord met het gereedschap voor het plaatsen van glas omgaan; een glasplaat op maat snijden; een glasplaat plaatsen volgens de gebruikelijke methodes; gereedschap voor tegelzetten en stucwerk herkennen en onderhouden; reparaties uitvoeren in tegelwerk; reparaties uitvoeren in stucwerk; verantwoord omgaan met afval dat bij tegel- en stucwerk wordt geproduceerd; de meest gebruikte houtsoorten herkennen; de belangrijkste eigenschappen van hout aangeven; bepalen welke houtsoort je het beste in een bepaalde situatie kunt toepassen; veilig omgaan met het gereedschap dat nodig is voor het bewerken van hout; omgaan met de verschillende bindmiddelen.

4.1 Opdracht 4.1

Opdrachten

Een afzuigkap onderhouden Doel Je kunt het onderhoud aan een afzuigkap uitvoeren. Oriëntatie Bezoek een keukenwinkel en bekijk tenminste vijf verschillende afzuigkappen. Vul daarbij de volgende tabel in.

30


Merk en type

Zonder motor

Met motor (capaciteit in Watt en afzuiging in m3/uur)

Met filter (weggooifilter of schoonmaakfilter)

Prijs

Uitvoering Ga zelf een filter van een afzuigkap schoonmaken en/of vervangen. Raadpleeg hiervoor de gebruiksaanwijzing. Afsluiting Maak een gebruiksaanwijzing voor het vervangen van een filter. Lever deze ter beoordeling bij je begeleider in. Opdracht 4.2

Klein onderhoud en reparaties plannen Doel Je kunt klein onderhoud en reparaties aan gebouwen plannen. Oriëntatie Voer deze opdracht met twee studiegenoten uit. Als je weet wat je moet gaan doen, kun je een planning maken. Een vorm van plannen is vooraf schatten hoeveel tijd je denkt bezig te zijn om een opdracht goed af te sluiten. Lees de opdracht eerst helemaal door. Schrijf op hoeveel tijd jullie met deze opdracht denken bezig te zijn. Neem als voorbeeld het vervangen van een deurklink.

❑ ONDERHOUDEN GEBOUWEN

31

Geschatte tijd: ................................................................

Je zult gemerkt hebben dat je voor het maken van een planning in de tijd dus gegevens nodig hebt. Wat voor de deurklink is het? De klink moet immers passen bij de klinken van de andere deuren. Waar is hij te verkrijgen? Hoe kun je de oude demonteren en de nieuwe monteren? Meestal moet je voor het opstellen van een planning eerst de volgende vragen kunnen beantwoorden: – Wat is het probleem? – Wat wil ik? – Wat moet ik doen? – Wat heb ik nodig? Uitvoering Maak nu een planning voor het uitvoeren van de drie onderstaande klussen: Pas op: Hieronder staan niet genoeg gegevens vermeld. Die moet je dus eerst verzamelen. Dus voor het plannen van klus 1 ga je een vakantiehuisje met een afvoerpijp bekijken en de noodzakelijke metingen verrichten. 1 Drie afvoerpijpen van de dakgoot van drie vakantiehuisjes lekken en moeten vervangen worden. 2 Een dakgoot over een lengte van 12 m en op een hoogte van 4,5 m moet schoongemaakt worden. 3 Drie voordeuren moeten afgeschuurd en opnieuw in de lak gezet worden. Verzamel nu de nodige gegevens en verwerk die in de volgende tabel. Activiteiten Klus 1

Geschatte tijd per activiteit

Totale tijd voor de klus

Maten afvoerpijpen opnemen

Klus 2

Klus 3

32


Afsluiting Vergelijk een aantal planningen en geef aan waar de verschillen vandaan komen. Jullie begeleider zal in de nabespreking zowel aandacht besteden aan de inhoud, als de wijze waarop jullie met elkaar gediscussieerd hebben. Opdracht 4.3

Het repareren van hang- en sluitwerk Doel Je kunt onderhoud en reparaties aan hang- en sluitwerk uitvoeren.

Fig. 4.1 Het afhangen van deuren en ramen is moeilijk.

Oriëntatie Klemmende deuren, ramen die tochten en kastdeurtjes die niet dicht blijven. Dat zijn zo wat probleempjes die alles te maken hebben met hang- en sluitwerk. Serieuzer klinken al termen als dievenklauwen en cilindersloten, maar ook dit valt onder hangen sluitwerk. Voor het onderhouden en repareren ervan heb je vaak een instructie, een gebruiksaanwijzing, gereedschap en hulpmiddelen nodig. Lees de opdracht door. Maak een lijstje van hulpmiddelen en gereedschappen die je voor het uitvoeren van deze opdracht denkt nodig te hebben.


33

Hulpmiddelen en gereedschappen voor het afhangen van een deur: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Uitvoering Volg een instructie over het afhangen van een deur. Noteer de handelingen die je achtereenvolgens moet verrichten. Handelingen: 1 ............................................................... 2 ............................................................... 3 ............................................................... 4 ............................................................... 5 ............................................................... 6 ............................................................... 7 ............................................................... 8 ...............................................................

Ga vervolgens onder begeleiding het afhangen van een deur oefenen. Let daarbij goed op de aanwijzingen van je begeleider. Als je voldoende geoefend hebt, geef je een demonstratie van het afhangen van een deur. Je werk wordt beoordeeld op: – een goede werkhouding; – een systematische aanpak; – het werktempo; – het eindresultaat.

34


Afsluiting In de oriëntatie heb je opgeschreven welke gereedschappen en hulpmiddelen je dacht nodig te hebben om deze opdracht uit te kunnen voeren. Welke hulpmiddelen heb je echt gebruikt en welke heb je niet nodig gehad? Gebruikt

Niet gebruikt

Zijn er hulpmiddelen die je wel hebt gebruikt, maar niet hebt opgeschreven? ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Opdracht 4.4

Schilderwerk bijwerken Doel Je kunt het schilderwerk van ramen en deuren bijwerken. Oriëntatie Tot het periodiek onderhoud van gebouwen behoort onder meer het schilderwerk. Op plaatsen waar regen en zon vrij kunnen inwerken, heeft schilderwerk meer te lijden dan op beschutte plaatsen. Ook binnenshuis treden er verschillen op. Veel gebruikte deuren zijn vanzelfsprekend eerder verveloos dan deuren die altijd gesloten blijven. Bekijk een gebouw waar al een tijdje geen onderhoud meer aan gepleegd is en beschrijf de plaatsen waar er sprake is van achterstallig schilderwerk.


35

Onderdeel achterstallig schilderwerk?

Noord/zuid/oost/west?

Veel/weinig gebruikt?

Liggend hout?

Uitvoering Ga bekijken hoe iemand in de praktijk schilderwerk van ramen en deuren bijwerkt. Maak aantekeningen van wat je moet doen en hoe je dat moet doen. Wat wordt gedaan?

Hoe wordt het gedaan?

Ga nu zelf het bijwerken van het schilderwerk van ramen en deuren oefenen.

36


Afsluiting Wanneer je voldoende ervaring hebt, geef je een demonstratie van het bijwerken van het schilderwerk van een raam. Je werk wordt beoordeeld op: – een goede voorbereiding en planning; – een goede werkhouding; – een systematische aanpak; – het werktempo; – de omgang met chemische middelen; – het eindresultaat. Opdracht 4.5

Kapotte ruitjes vervangen Doel Je kunt kapotte ruitjes vervangen. Oriëntatie In een land met zoveel wereldvoetballers sneuvelt wel eens een ruitje. Voor het vervangen van een grote ruit van dubbel glas wordt een specialist ingeroepen. Het vervangen van een klein ruitje mag voor jou geen probleem opleveren. Schrijf op welke gereedschappen, materialen en hulpmiddelen je nodig denkt te hebben voor het vervangen van een ruitje. Materialen, gereedschappen en hulpmiddelen voor het vervangen van een ruitje.

Gereedschap

Materialen

Hulpmiddelen

Uitvoering Bezoek een doe-het-zelfzaak of een bouwmarkt en zoek uit hoe je ruitje moet vervangen.


37

Ga nu oefenen in het vervangen van een ruitje. Als je voldoende ervaring hebt, geef je een demonstratie. Je werk wordt beoordeeld op: – een goede voorbereiding en planning; – een goede werkhouding; – een systematische aanpak; – het werktempo; – het eindresultaat. Afsluiting In de oriëntatie heb je opgeschreven welke gereedschappen, materialen en hulpmiddelen je dacht nodig te hebben voor het vervangen van een ruitje. Technieken en materialen veranderen snel. Ben je bij de uitvoering zaken tegengekomen die je niet gebruikt hebt of heb je wat gebruikt dat je niet genoemd hebt?

Niet genoemd, wel gebruikt

Opdracht 4.6

Wel genoemd, niet gebruikt

Stenen en tegels vastzetten en voegen Doel Je kunt loszittende stenen en tegels vastzetten en voegen. Oriëntatie Tegelwanden vind je vaak op plaatsen waar hygiëne vereist is. Een tegelwand moet er strak en glad uitzien en moet bovendien makkelijk schoon te houden zijn. Een loszittende of een gebarsten tegel kan niet en het voegwerk moet mooi aansluiten. Hetzelfde geldt voor een wand van schoonmetselwerk. Schrijf op welke gereedschappen, hulpmiddelen en materialen je nodig denkt te hebben voor het vastzetten en voegen van loszittende tegels.

38


Gereedschappen en hulpmiddelen voor het vastzetten

Gereedschappen en materialen voor het voegen

Uitvoering Volg een instructie voor het vastzetten en voegen van loszittende tegels. Maak hiervan aantekeningen. Aantekeningen: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Ga oefenen tot je voldoende ervaring hebt. Afsluiting Geef je een demonstratie van het vastzetten en voegen van tegels. Je werk wordt beoordeeld op: – een goede voorbereiding en planning; – een goede werkhouding; – een systematische aanpak;


39

– – – Opdracht 4.7

het werktempo; de omgang met persoonlijke beschermingsmiddelen; het eindresultaat.

Informatie verzamelen Doel Je kunt actuele informatie over gebruik en toepassing van machines, gereedschappen en materialen verzamelen en rangschikken. Oriëntatie

Fig. 4.2 Doorsnede handboormachine.

Deze opdracht voer je samen met enkele studiegenoten uit. Geef in het onderstaande schema aan wanneer jullie met de oriëntatie, de uitvoering en de afsluiting beginnen en wanneer jullie die onderdelen willen afsluiten.

Oriëntatie

Uitvoering

Afsluiting

Beginnen op: Afsluiten op:

Uitvoering Ga als groep onderzoeken: 1 welke types boormachines er in de handel zijn en welke boren daarbij horen; 2 welke types schuurmachines er in de handel zijn en welk schuurmateriaal daarbij hoort; 3 welke types elektrische heggenscharen er in de handel zijn en voor welke heggen ze bestemd zijn. Verdeel het werk eerst in drie groepjes voor jullie de rest van de opdracht gaan uitvoeren.

40


Groep

Namen

‘Boorders’ ‘Schuurders’ ‘Scheerders’

Leg ook vast welke specifieke eigenschappen je noteert, zoals: capaciteit, wattage, accu of netvoeding, diameter, dikte, grofheid, toepassing en prijs. Gebruik onderstaande tabel voor het vastleggen van je gegevens of ontwerp zelf een tabel.

Groep: Type -> Eigenschap

Mogelijke bronnen van informatie kunnen zijn: bouwmarkten, boeken, websites, vakmensen, video’s en catalogi. Afsluiting Iedere groep houdt een presentatie van zijn onderdeel waarna je als totale groep een samenvatting opstelt. Controleer en noteer of jullie binnen de planning die je bij de oriëntatie opgesteld hebt, bent gebleven. Wat waren de redenen voor een eventuele afwijking?


41

Oriëntatie

Uitvoering

Afsluiting

Begonnen op: Afgesloten op: Reden voor afwijking van planning?

Overhandig die bevindingen tegelijk met de samenvatting aan jullie begeleider. In een afsluitend gesprek wordt vastgesteld hoe jullie in het vervolg eventuele afwijkingen van de planning kunnen voorkomen. Schrijf eventuele tips hieronder op. ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Opdracht 4.8

Bindmiddelen gebruiken Doel Je kunt de juiste bindmiddelen gebruiken. Oriëntatie Deze opdracht ga je met drie studiegenoten uitvoeren. Een voordeel van samenwerken is dat je niet al het werk alleen hoeft te doen. Je kunt het werk over de groepsleden verdelen. Wel is het van belang vooraf vast te leggen wie wat gaat doen. Lees de opdracht door en bespreek wie welke werkzaamheden gaat doen. Geef daarbij aan waarom de werkzaamheden bij een bepaald groepslid terecht zijn gekomen.

42


Werkzaamheden

Wie?

Waarom?

In gebouwen komen veel verschillende soorten materialen voor, die soms met elkaar verbonden moeten worden. Veel verbindingen zijn mechanisch, zoals spijkers en schroeven. Maar de hoeveelheid chemische bindmiddelen en afdekmaterialen is de laatste jaren sterk toegenomen. Voordat je weet welk materiaal je het beste kunt gebruiken voor een klus, moet er onderzoek gedaan worden. Maak per persoon een schematisch overzicht van alle soorten materialen die je binnen en buiten op gebouwen tegenkomt. Vergelijk de resultaten met medeleerlingen en stel een totaaloverzicht op. Uitvoering Geef in een overzichtelijk schema voor alle bouwmaterialen aan met welke bindmiddelen ze met elkaar verbonden kunnen worden. Mogelijke bronnen van informatie kunnen zijn: bouwmarkten, boeken, websites, vakmensen, video’s en catalogi. Afsluiting Presenteer het totaaloverzicht aan je begeleider. Het werkstuk wordt beoordeeld op: – inhoud; – overzichtelijkheid; – lay out; – taalgebruik. In het begin van de opdracht hebben jullie de werkzaamheden onderling verdeeld. Als jullie een soortgelijke opdracht opnieuw zouden moet maken, zouden jullie de werkzaamheden dan door hetzelfde groepslid laten uitvoeren? Motiveer je antwoord. ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................


43

................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Opdracht 4.9

Eenvoudig metselwerk uitvoeren Doel Je kunt een eenvoudig metselwerk uitvoeren. Oriëntatie Lees de opdracht goed door en maak in overleg met je begeleider een planning voor de tijd die je denkt nodig te hebben om deze opdracht voor te bereiden en uit te voeren. Heel belangrijk is dat je ook aangeeft hoeveel tijd je voor instructie en oefenen denkt nodig te hebben.

Werkzaamheden

Tijd

Datum

Planning Instructie volgen Oefenen onder begeleiding Uitvoering

Uitvoering Bepaal in overleg met je begeleider de afmetingen van een te metselen muurtje en stel de eisen vast waaraan het metselwerk moet voldoen.

Afmetingen

Beoordelingseisen

Lengte:

Breedte:

Hoogte:

44


Maak een lijstje van de soorten hulpmiddelen die je denkt nodig te hebben voor het metselen van het muurtje. Bereken vervolgens de hoeveelheden van de materialen en hulpmiddelen die je voor de uitvoering nodig hebt.

Materialen

Hulpmiddelen

Hoeveelheden

Ga vervolgens het muurtje metselen. Afsluiting Presenteer het bouwproject aan je begeleider en beoordeel samen het werk. Geef in het schema aan op welke punten je werk voldoet aan de in de oriëntatie opgestelde eisen en waar verbetering mogelijk is.

Beoordelingseisen


Goed

Verbeteringen

45

Beoordelingseisen

Goed

Verbeteringen

In de uitvoering heb je berekend hoeveel materialen je nodig dacht te hebben. Zijn die berekeningen juist geweest? Geef de afwijkingen aan.

Materialen

46

Hulpmiddelen

Hoeveelheden

Te veel

Te weinig


In de oriëntatie heb je een planning gemaakt. Als je van de planning bent afgeweken, geef dan aan hoeveel en waarom.

Afwijking planning (hoeveel?)

Opdracht 4.10

Oorzaak

Een schutting plaatsen Doel Je kunt een schutting plaatsen. Oriëntatie

Fig. 4.3 Waarom heb je er niet drie?


47

Voordat je een schutting gaat timmeren, moet je vaststellen waaraan het bouwwerk moet gaan voldoen. Welke wensen en eisen heeft je opdrachtgever (begeleider)? Wensen en eisen van opdrachtgever/begeleider: ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

Uitvoering Maak een planning die zodanig is dat je binnen de opleveringstermijn klaar bent.

Voorbereiding

Uitvoering

Oplevering

Datum

Verzamel de materialen en hulpmiddelen die je nodig hebt en ga zo het plaatsen van een schutting eerst onder begeleiding oefenen. Heb je voldoende ervaring, ga dan de schutting echt zetten. Lever je werk op. Het wordt beoordeeld op: – de stabiliteit; – de stand; – de gebruikte materialen en hulpmiddelen; – je werktempo. Afsluiting In de oriëntatie heb je opgeschreven welke informatie je van de opdrachtgever (of van je begeleider) nodig dacht te hebben om aan de klus te kunnen beginnen. Was deze informatie voldoende of heb je later nog extra gegevens moeten vragen? Was er informatie overbodig? ................................................................ ................................................................ ................................................................

48


................................................................ ................................................................ ................................................................


49

Afsluitende opdracht

Wat is er van je planning terecht gekomen? Je hebt de opdrachten nu uitgevoerd. Bekijk nu nog eens de vragen die je bedacht hebt bij de oriënterende opdracht. a Heb je antwoord op deze vragen gekregen? Zo ja, vul het antwoord in de tabel in. b Bekijk de planning die je gemaakt hebt. Welke opdrachten heb je goed ingepland en welke niet? c Wat heb je over het hoofd gezien bij de opdrachten die je niet goed hebt ingepland?

Opdrachtnummer

Antwoord

Volgens planning uitgevoerd

Reden voor afwijking van planning

1.1

1.2

2.1

2.2

2.3

3.1

3.2

3.3

50


3.4

3.5

4.1

4.2

4.3

4.4

4.5

4.6

4.7

4.8

4.9

4.10


51

Bronnenoverzicht Boeken Dode materialen in de Groene Ruimte, Ontwikkelcentrum, LA 158 Bouwmaterialen: herkenning, eigenschappen en toepassingen, Ing M.W. Werver, Stam Techniek, Culemborg, 900102295 Bouwmaterialen, N.C. Dingerdis en A.H. Kooiman, Educaboek, Culemborg, 9011241517 Leerboek bouwmaterialen Metselen: leer het zelf, Ir. J.M. Westra, Kluwer algemene boeken B.V., 906117240.3 Van paden tot pergola’s, J.H. de Vries, H.Woodwijk, Zomer en Keunig Groenboekerij, Utrecht Antwerpen, 9021000725: materialen en hun verwerking in de tuin Houtverduurzaming, waarom, hoe, waarmee, Vereniging van houtimpregneerinrichtingen (VHN): hout in verschillende sectoren, eigenschappen van hout, houtaantastingen

Internet www.NEN.nl

52


Gebouwen en voorzieningen B. Ongestoord verblijf

Recommend Documents